Dr hab. Izabela Lewandowska – Professor at the Institute of History of the University of Warmia and Mazury in Olsztyn; Head of the Laboratory of Oral History and History Teaching Research. She is the author and editor of many works devoted to education, historical awareness, oral history, cultural heritage of Warmia and Mazury, history and culture of the region. Involved in teaching since 1992, she wrote a regional textbook for the Warmia and Mazury region and the Warmian dialect primer. For 25 years, she has been preparing students for the profession of history and social science teachers. Author’s website: www.izabela-lewandowska.pl; e-mail: iza.lewandowska@uwm.edu.pl
Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym, 2024
Polsko-niemiecki dwugłos edukacyjny Nicolaus Copernicus in recent history textbooks A Polish-Germ... more Polsko-niemiecki dwugłos edukacyjny Nicolaus Copernicus in recent history textbooks A Polish-German comparison Streszczenie: Celem artykułu jest ustalenie, co obecnie pisze się o Mikołaju Koperniku w podręcznikach historii, zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Badaniom poddano kilkadziesiąt podręczników przeznaczonych dla młodzieży ponadpodstawowej. Autorki zbadały treści merytoryczne (tekst autorski i teksty uzupełniające), a także obudowę dydaktyczną (głównie ilustracje). Uzyskane wyniki zostały poprzedzone odwołaniem się do wcześniejszych badań, które dotyczyły obrazu Kopernika w podręcznikach Niemiec, Polski, Rosji i Litwy w całym XX i początkach XXI w. Na zakończenie wskazano tendencje edukacyjne w obu krajach, które są widoczne w sposobie i formach podręcznikowej narracji o Mikołaju Koperniku.
Kobiety. Kultura – życie publiczne – prawo, red. M. Dajnowicz, D. Dajnowicz-Piesiecka, J. Zajko-Czochańska, wyd. Instytutu Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, Białystok 2023, s. 89-114, 2023
Uwagi metodologiczne, cele i tematyka pracy Emilia Sukertowa-Biedrawina-redaktorka, działaczka ku... more Uwagi metodologiczne, cele i tematyka pracy Emilia Sukertowa-Biedrawina-redaktorka, działaczka kulturalno-oświatowa, publicystka i literatka, badaczka i popularyzatorka przeszłości Warmii i Mazur-urodziła się 29 stycznia 1887 r. w Łodzi, gimnazjum skończyła w Warszawie, a przed I wojną światową działała w tajnym nauczaniu i ruchu kobiecym, angażowała się w sprawę polską podczas plebiscytu na Mazurach. W 1934 r. osiedliła się w Działdowie, gdzie wyszła po raz drugi za mąż za Józefa Biedrawę, któremu pomagała w kierowaniu seminarium nauczycielskim.
Artykuł prezentuje stereotypy dotyczące historii Warmii i Mazur, czyli południowej części dawnych... more Artykuł prezentuje stereotypy dotyczące historii Warmii i Mazur, czyli południowej części dawnych ziem pruskich, będących od II wojny światowej w granicach państwa polskiego. We wstępie omówiono pojęcia: stereotyp, ziemie pogranicza oraz dziedzictwo kulturowe, w odniesieniu do obszaru obecnego województwa warmińsko-mazurskiego. Następnie omówiono szczegółowo cztery stereotypowe zagadnienia: 1. Warmia i Mazury to jedna kraina, 2. Warmię i Mazury zamieszkiwali tylko Niemcy i Polacy, 3. Prawni właściciele zawsze dbają o swoje dobra, 4. Oficerowie rosyjscy w Prusach Wschodnich tylko mordowali i gwałcili. Krótko ustosunkowano się także do innych stereotypów, tj. 1. Wszystkie zamki na Warmii i Mazurach są krzyżackie, 2. Władysław Jagiełło był obrońcą przed Krzyżakami, 3. Biskupia Warmia zawsze była propolska, 4. Niemcy okupowali obszar Warmii i Mazur podczas II wojny światowej, 5. Ogromne zniszczenia substancji zabytkowej i gospodarczej na Warmii i Mazurach wynikały z działań wojennych. W zakończeniu postawiono tezę, iż edukacja regionalna i poszanowanie wielokulturowości są szansą na wyeliminowanie stereotypowego myślenia o historii i dziedzictwie kulturowym Warmii i Mazur .
Among the rivers flowing through East Prussia the longest one is the Pregola, whereas Lyna and Kr... more Among the rivers flowing through East Prussia the longest one is the Pregola, whereas Lyna and Krutynia, which are shorter, are significant for the Masurian Lake District. The 99 km-long Krutynia river flows through the Piska Wilderness and the Masurian Landscape Park. The canoe trail is considered as the most beautiful in all of Poland. This text, however, discusses not the natural values, but the historical and cultural values of Masuria, i.e. the area through which the river flows. For centuries, this area had been inhabited by various national and ethnical groups. The oldest residents-Old Prussians-founded their settlements here. Afterwards, until 1945, this area was under the rule of the Prussian state. At that time, hydraulic engineering monuments were created-sluices, dams, mills. Some of them are still operational. The last seventy-seven years passed under Polish administration. The Krutynia became a tourist attraction at that time. In the vicinity of the Krutynia river one can observe captivating cultural heritage visible on the route: antique wooden cottages, a few manor-houses, or the memory of figures known in Masuria. For centuries, the river gave work, food and was a communication route for the local people. Today it is one of the tourist symbols of Masuria.
Mikołaj Kopernik i Warmia. O pamięci regionalnej w 550. rocznicę urodzin i 480. śmierci, red. A. Kopiczko, wyd. Bernardinum, Pelplin 2023, s. 635-656., 2023
W kręgu geografii politycznej i dyscyplin „okolicznych”. Studia ofiarowane Profesorowi Markowi Sobczyńskiemu, red. Andrzej Rykała, Łódź 2023, s. 281-320., 2023
Artykuł jest efektem badań prowadzonych podczas trzymiesięcznego stażu naukowego w Niemczech (w E... more Artykuł jest efektem badań prowadzonych podczas trzymiesięcznego stażu naukowego w Niemczech (w Ellingen i Lüneburgu), współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój), zrealizowanego w projekcie Program Rozwojowy Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (POWR.03.05. 00-00-Z310/17).
Ziemie Zachodnie i Północne: Niemcy, mniejszości i migracje, bezpieczeństwo międzynarodowe. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Andrzejowi Saksonowi, red. A. Stelmach, A. Barbasz, C.Trosiak, Poznań 2022, s. 99-110, 2022
The article presents the life and activism of Father Johannes Gehrmann, who had ties to both Germ... more The article presents the life and activism of Father Johannes Gehrmann, who had ties to both Germany and Poland, and who was facilitating reconciliation between the nations. In this biography, three main regions that became the main areas of his involvement have been selected. These are: Warmia (Jaroty, Bartąg), northern Germany (Osnabrück, Fehmarn, Hamburg) and the area of the Reconciliation Movement (Hilter, Ciechocinek, Westerplatte). The article further describes that Gehrmann spent his childhood in Warmia, where he learnt Polish and was an altar boy. In northern Germany, he was involved in helping Poles and refugees from Eastern Europe in the last years before the fall of communism. The idea of reconciliation began after he had taken over the parish in Hilter and established cooperation with the resort in Ciechocinek, where Polish war veterans were being treated. It was thanks to his eff orts that the idea of reconciling Polish and German soldiers who had fought against each other on Westerplatte took shape and was implemented in the early 1990s. In the conclusion, it was emphasized that the places from Gehrmann's biography portray the diffi cult Polish-German history and the reconciliation between the two nations.
Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym, 2024
Polsko-niemiecki dwugłos edukacyjny Nicolaus Copernicus in recent history textbooks A Polish-Germ... more Polsko-niemiecki dwugłos edukacyjny Nicolaus Copernicus in recent history textbooks A Polish-German comparison Streszczenie: Celem artykułu jest ustalenie, co obecnie pisze się o Mikołaju Koperniku w podręcznikach historii, zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Badaniom poddano kilkadziesiąt podręczników przeznaczonych dla młodzieży ponadpodstawowej. Autorki zbadały treści merytoryczne (tekst autorski i teksty uzupełniające), a także obudowę dydaktyczną (głównie ilustracje). Uzyskane wyniki zostały poprzedzone odwołaniem się do wcześniejszych badań, które dotyczyły obrazu Kopernika w podręcznikach Niemiec, Polski, Rosji i Litwy w całym XX i początkach XXI w. Na zakończenie wskazano tendencje edukacyjne w obu krajach, które są widoczne w sposobie i formach podręcznikowej narracji o Mikołaju Koperniku.
Kobiety. Kultura – życie publiczne – prawo, red. M. Dajnowicz, D. Dajnowicz-Piesiecka, J. Zajko-Czochańska, wyd. Instytutu Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, Białystok 2023, s. 89-114, 2023
Uwagi metodologiczne, cele i tematyka pracy Emilia Sukertowa-Biedrawina-redaktorka, działaczka ku... more Uwagi metodologiczne, cele i tematyka pracy Emilia Sukertowa-Biedrawina-redaktorka, działaczka kulturalno-oświatowa, publicystka i literatka, badaczka i popularyzatorka przeszłości Warmii i Mazur-urodziła się 29 stycznia 1887 r. w Łodzi, gimnazjum skończyła w Warszawie, a przed I wojną światową działała w tajnym nauczaniu i ruchu kobiecym, angażowała się w sprawę polską podczas plebiscytu na Mazurach. W 1934 r. osiedliła się w Działdowie, gdzie wyszła po raz drugi za mąż za Józefa Biedrawę, któremu pomagała w kierowaniu seminarium nauczycielskim.
Artykuł prezentuje stereotypy dotyczące historii Warmii i Mazur, czyli południowej części dawnych... more Artykuł prezentuje stereotypy dotyczące historii Warmii i Mazur, czyli południowej części dawnych ziem pruskich, będących od II wojny światowej w granicach państwa polskiego. We wstępie omówiono pojęcia: stereotyp, ziemie pogranicza oraz dziedzictwo kulturowe, w odniesieniu do obszaru obecnego województwa warmińsko-mazurskiego. Następnie omówiono szczegółowo cztery stereotypowe zagadnienia: 1. Warmia i Mazury to jedna kraina, 2. Warmię i Mazury zamieszkiwali tylko Niemcy i Polacy, 3. Prawni właściciele zawsze dbają o swoje dobra, 4. Oficerowie rosyjscy w Prusach Wschodnich tylko mordowali i gwałcili. Krótko ustosunkowano się także do innych stereotypów, tj. 1. Wszystkie zamki na Warmii i Mazurach są krzyżackie, 2. Władysław Jagiełło był obrońcą przed Krzyżakami, 3. Biskupia Warmia zawsze była propolska, 4. Niemcy okupowali obszar Warmii i Mazur podczas II wojny światowej, 5. Ogromne zniszczenia substancji zabytkowej i gospodarczej na Warmii i Mazurach wynikały z działań wojennych. W zakończeniu postawiono tezę, iż edukacja regionalna i poszanowanie wielokulturowości są szansą na wyeliminowanie stereotypowego myślenia o historii i dziedzictwie kulturowym Warmii i Mazur .
Among the rivers flowing through East Prussia the longest one is the Pregola, whereas Lyna and Kr... more Among the rivers flowing through East Prussia the longest one is the Pregola, whereas Lyna and Krutynia, which are shorter, are significant for the Masurian Lake District. The 99 km-long Krutynia river flows through the Piska Wilderness and the Masurian Landscape Park. The canoe trail is considered as the most beautiful in all of Poland. This text, however, discusses not the natural values, but the historical and cultural values of Masuria, i.e. the area through which the river flows. For centuries, this area had been inhabited by various national and ethnical groups. The oldest residents-Old Prussians-founded their settlements here. Afterwards, until 1945, this area was under the rule of the Prussian state. At that time, hydraulic engineering monuments were created-sluices, dams, mills. Some of them are still operational. The last seventy-seven years passed under Polish administration. The Krutynia became a tourist attraction at that time. In the vicinity of the Krutynia river one can observe captivating cultural heritage visible on the route: antique wooden cottages, a few manor-houses, or the memory of figures known in Masuria. For centuries, the river gave work, food and was a communication route for the local people. Today it is one of the tourist symbols of Masuria.
Mikołaj Kopernik i Warmia. O pamięci regionalnej w 550. rocznicę urodzin i 480. śmierci, red. A. Kopiczko, wyd. Bernardinum, Pelplin 2023, s. 635-656., 2023
W kręgu geografii politycznej i dyscyplin „okolicznych”. Studia ofiarowane Profesorowi Markowi Sobczyńskiemu, red. Andrzej Rykała, Łódź 2023, s. 281-320., 2023
Artykuł jest efektem badań prowadzonych podczas trzymiesięcznego stażu naukowego w Niemczech (w E... more Artykuł jest efektem badań prowadzonych podczas trzymiesięcznego stażu naukowego w Niemczech (w Ellingen i Lüneburgu), współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój), zrealizowanego w projekcie Program Rozwojowy Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (POWR.03.05. 00-00-Z310/17).
Ziemie Zachodnie i Północne: Niemcy, mniejszości i migracje, bezpieczeństwo międzynarodowe. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Andrzejowi Saksonowi, red. A. Stelmach, A. Barbasz, C.Trosiak, Poznań 2022, s. 99-110, 2022
The article presents the life and activism of Father Johannes Gehrmann, who had ties to both Germ... more The article presents the life and activism of Father Johannes Gehrmann, who had ties to both Germany and Poland, and who was facilitating reconciliation between the nations. In this biography, three main regions that became the main areas of his involvement have been selected. These are: Warmia (Jaroty, Bartąg), northern Germany (Osnabrück, Fehmarn, Hamburg) and the area of the Reconciliation Movement (Hilter, Ciechocinek, Westerplatte). The article further describes that Gehrmann spent his childhood in Warmia, where he learnt Polish and was an altar boy. In northern Germany, he was involved in helping Poles and refugees from Eastern Europe in the last years before the fall of communism. The idea of reconciliation began after he had taken over the parish in Hilter and established cooperation with the resort in Ciechocinek, where Polish war veterans were being treated. It was thanks to his eff orts that the idea of reconciling Polish and German soldiers who had fought against each other on Westerplatte took shape and was implemented in the early 1990s. In the conclusion, it was emphasized that the places from Gehrmann's biography portray the diffi cult Polish-German history and the reconciliation between the two nations.
Już w 1968 roku Krystyna Kersten w artykule Relacje, jako typ źródła historycznego próbowała poda... more Już w 1968 roku Krystyna Kersten w artykule Relacje, jako typ źródła historycznego próbowała podać definicję relacji ustnych: "W rozumieniu potocznym relacją jest narracja uczestnika wydarzeń, inspirowana przez badacza, powstała w wyniku swego rodzaju "naukowego zamówienia" 1 . Do dnia dzisiejszego definicja ta nie uległa zmianie, a jedynie rozszerzeniu. Dzisiaj relacją jest wszelka wypowiedź ustna zarejestrowana na nośnikach elektronicznych lub też spisana przez prowadzącego wywiad, rozmowę. W roku 1980 odbył się XV Międzynarodowy Kongres Nauk Historycznych w Bukareszcie, gdzie także szeroko poruszono problem relacji ustnych. Tadeusz Łepkowski odróżnił wówczas historię ustną, przekazywaną w formie wywiadu, relacji lub rozmowy, świadomie zorganizowanej przez badacza, od tradycji ustnej, czyli spisanej w pamięci dziejów ludów (często plemiennych) i historii ludowej, inaczej historii "drugiego obiegu" opowiadanej w domach i kościołach 2 . W kolejnych latach problematyką relacji ustnych i wywiadów historycznych zajmowali się:
Uploads
Papers by Izabela Lewandowska