Ostona
Ostona (qozoqcha: Астана)[2]; eski nomi: Nur-Sulton (qozoqcha: Нұр-Сұлтан) — Qozogʻiston poytaxti(1997 yil 10 dekabrdan beri). Hozirgi kunda shaharning hududi 200 km2. Ishim daryosining oʻng sohilida joylashgan. Temir yoʻl tuguni. Aeroport bor. Aholisi 1 136 008 kishi (2020).
Ostona qozoqcha: Астана | |
|---|---|
| Poytaxt | |
.svg) Bayroq .svg) Gerb | |
| 51°11′0″N 71°24′0″E / 51.18333°N 71.40000°E | |
| Mamlakat | Qozogʻiston |
| Hukumat | |
| • Akim | Altay Kulginov |
| Asos solingan | 1830 |
| Ilk eslatilishi | 1830 |
| Avvalgi nomlari | Akmolinsk, Tselinogarad, Akmola, Astana, Nur-Sulton |
| Maydon | 79,733 km2 (30,785 kv mi) |
| Markazi balandligi | 506 m |
| Rasmiy til(lar)i | qozoqcha,ruscha |
| Aholisi | 1 078 384[1] |
| Zichligi | 1299 kishi/km2 |
| Milliy tarkib |
qozoqlar 81 % ruslar 10 % ukrainlar 1,81 % tatarlar 1,34 % oʻzbeklar 1,10 % va boshqalar 5,63 % |
| Vaqt mintaqasi | UTC+6 |
| Telefon kodi | +7 7172 |
| Pochta indeks(lar)i | 010000 |
| Avtomobil kodi | Z eskisi, 01 yangisi |
.jpg){kind=spacer}
.jpg){kind=link}
Sanoati
tahrirMashinasozlik va metallni qayta ishlash (qishloq xoʻjalik mashinalari, nasos, vagon remonta, gaz apparaturasi, choʻyan kuyish va boshqa zavodlar), oziq-ovqat (goʻsht, sut, non mahsulotlari, pivo zavodi), yengil (chinni zavodi, tikuvchilik fabrikasi va boshqa) sanoatlari rivojlangan. Gʻisht, temir-beton materiallari, uy-joy qurilish qismlari, asfalt, keramika mahsulotlari ishlab chiqariladi. TETS ishlab turibdi. Elektr uzatkich liniyalari Ostonani Qaragʻandi, Pavlodar, Petropavl, Rudniy bilan bogʻlagan.
Tarixi
tahrirShahar eski qismining koʻchalari toʻgʻri burchak shaklida tuzilgan. Ostonada 1960-yildan katta qurilish ishlari boshlandi. 1961—92 yillar bosh plani boʻyicha shaharning janubi-sharqiy qismidagi boʻsh yerlarda tipovoy loyiha asosida koʻp qavatli binolar qurilgan, yangi turar joy mikrorayonlari va jamoat binolari (Madaniyat saroyi, 1960—64, meʼmorlar O. Kratsklis, D. Danneberg, P. Fogel), Yoshlar uyi (1974, meʼmor A. T. Polyanskiy va boshqa), „Ishim“ mehmonxonasi, telemarkaz va boshqalar barpo etilgan. Ostonada 4 oliy oʻquv yurti, teatr, oʻlkashunoslik va tasviriy sanʼat muzeylari bor. Ostona 1830-yilda Oqmoʻla qalʼasi sifatida barpo qilingan.
Nomi
tahrirShaharning nomi 1961-yilgacha Akmolinsk, 1992-yilgacha Tzelinograd, 1998-yilgacha Oqmola boʻlgan. U 2022 yilda Nur-Sulton deb atalgan. Ostona shahri 1997-yildan beri Qozogʻiston Respublikasining poytaxti boʻlib kelmoqda. Undan avval Olmaota shahri mamlakatning poytaxti boʻlgan.
Ichki boʻlinishi
tahrirOstona Sariarqa tumani, Alma-Ata tumani va Yesil tumani boʻlib boʻlinadi
Qiziqarli xabarlar
tahrir- Ostona — Osiyo poytaxtlarining ichida shimoliy qutbga eng yaqin joylashgan.
- Ostona — Yer sharidagi eng sovuq poytaxtlarning biridir, Mongoliya poytaxti Ulan-Batordan issiq, Kanada poytaxti Ottavadan sovuq.
Maorif
tahrirKollejlar
tahrir- Ostona politexnik kolleji
- Tibbiyot kolleji
- Inovatsion texnalogiyalar kolleji
- Moliyaviy-iqtisoiy kolleji
- Gumanitar kolleji (Pedagogik kollej)
- Gumanitar-yuridik kolleji QazGYuU
- Yevrosiyo gumanitar institutining kolleji
- „Turon“ kolleji
- Boshqarish kolleji
- Moliyaviy akademiyaning kolleji
- Iqtisodiyot, oziq-ovqatlarni standartlash va texnalogiyalar kolleji
- Savdo-sanoat va iqtisodiyot kolleji
- Iqsodiy-hududiy kolleji
- Qozoq texnologiya va biznes universitetining kolleji
- Transport va aloqa kolleji
Oliy oʻquv yurtlari
tahrirOstona shahrida 10 tadan ziyod oliy oʻquv yurtlati bor, shulardan:
- Qozogʻiston Respublikasining Prezidenti davlat boshqarish akademiyasi
- L.N.Gumilev nomli Yevrosiyo milliy universiteti
- Yevrosiyo gumanitar instituti
- Qozoq milliy sanʼat universiteti
- S.Seyfullin nomli qozoq agrotexnik universiteti
- Qozoq gumanitar-yuridik universiteti
- M.V.Lomonosov nomli Moskva davlat universitetining Qozogʻistondagi filiali
- Qozogʻiston-Rossiya universiteti
- Ostona tibbiyot universiteti
- Nazarboyev Universiteti
- Moliya akademiyasi
- Qozoq moliyaviy-iqtisoiy va xalqaro savdo universiteti
- Qozoq texnalogiya va biznes universiteti
Sport saroylari
tahrir- Bosh stadion Nur-Sultan Arena — 30 000 kishini sigʻdira oladi[3]
- Qajimuqan Munaytpasov nomidagi stadoin — 12 350 kishini sigʻdira oladi
- Yopiq konʼki saroyi — 8 773 kishini sigʻdira oladi
- Alau muz saroyi — 8 000 kishini sigʻdira oladi
- Sari-Arqa — 8 000 kishini sigʻdira oladi
- Qozogʻiston sport saroyi — 6 532 kishini sigʻdira oladi
Aholisi
tahrirOstona shahrining aholisi 2000-yil bilan solishtirganda 169,2-ming kishiga koʻpayib, 2006-yilning boshida 550,2 ming kishiga yetdi. Aholi soni boʻyicha Ostona Qozogʻistondagi Almati shahridan keyin 2-oʻrinda.
Milliy tarkibi
tahrir| Milliy tarkib (2012) | ||||
|---|---|---|---|---|
| qozoqlar | 66.80% | |||
| ruslar | 23.35% | |||
| ukrainlar | 1.81% | |||
| boshqalar | 8.04% | |||
| Milliy tarkib (1989) | ||||
|---|---|---|---|---|
| ruslar | 54.10% | |||
| qozoqlar | 17.71% | |||
| ukrainlar | 9.26% | |||
| boshqalar | 18.93% | |||
| 1989-yilgi aholi soni |
% | 1999-yilgi aholi soni |
% | 2012-yilgi aholi soni |
% | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| umumiy | 281252 | 100,00 % | 319324 | 100,00 % | 742918 | 100,00 % |
| Qozoqlar | 49798 | 17,71 % | 133585 | 41,83 % | 480815 | 66,80 % |
| Ruslar | 152147 | 54,10 % | 129480 | 40,55 % | 188928 | 23,35 % |
| Ukrainlar | 26054 | 9,26 % | 18070 | 5,66 % | 13453 | 1,81 % |
| Tatarlar | 9339 | 3,32 % | 8286 | 2,59 % | 9937 | 1,34 % |
| Olmonlar | 18913 | 6,72 % | 9591 | 3,00 % | 7930 | 1,07 % |
| Beloruslar | 8220 | 2,92 % | 5761 | 1,80 % | 3834 | 0,52 % |
| Koreyslar | 1329 | 0,47 % | 2028 | 0,64 % | 4981 | 0,67 % |
| Oʻzbeklar | 640 | 0,23 % | 429 | 0,13 % | 8166 | 1,10 % |
| Polyaklar | 2762 | 0,98 % | 2537 | 0,79 % | 2412 | 0,32 % |
| Ingushlar | 1889 | 0,67 % | 1822 | 0,57 % | 2732 | 0,30 % |
| Ozarbayjonlar | 997 | 0,35 % | 902 | 0,28 % | 2978 | 0,40 % |
| Qirg'izlar | 94 | 0,03 % | 196 | 0,06 % | 1808 | 0,20 % |
| Chechenlar | 514 | 0,18 % | 752 | 0,24 % | 1063 | 0,14 % |
| Boshqirdlar | 1187 | 0,42 % | 870 | 0,27 % | 1009 | 0,14 % |
| Armanlar | 814 | 0,29 % | 576 | 0,18 % | 790 | 0,10 % |
| Moldavanlar | 1004 | 0,36 % | 629 | 0,20 % | 7 | 0,9 % |
| Uyg'urlar | 53 | 0,02 % | 161 | 0,05 % | 881 | 0,12 % |
| boshqalar | 5498 | 1,64 % | 3649 | 0,83 % | 8711 | 0,90 % |
Hamdoʻst shaharlari
tahrir| Shahar | Yil | Davlat |
|---|---|---|
| Anqara | - |  Turkiya
|
| Istanbul | - | Turkiya
|
| Izmir | - | Turkiya
|
| Moskva | - |  Rossiya
|
| Sankt-Peterburg | - | Rossiya
|
| Qozon | 2004 | Rossiya
|
| Pittsburg | - |  AQSh
|
| Ammon | - |  Iordaniya
|
| Riga | - |  Latviya
|
| Toshkent | - |  Oʻzbekiston[6]
|
| Gdansk | 1996 |  Polsha
|
| Varshava | 2002 | Polsha
|
| Kiyev | 1998 |  Ukraina
|
| Seul | 2004 | 
|
| Dubay | - |  Birlashgan Arab Amirliklari
|
| Pekin | - |  Xitoy
|
| Manila | - |  Filippin
|
| Tbilisi | 2005 |  Gruziya [7]
|
| Bishkek | 2011 |  Qirgʻiziston[8]
|
| Xanoy | - |  Vyetnam
|
| Nice | 2013 |  Fransiya
|
Shaharning nazarga tushgan joylari
tahrir- Sulu-Jasil bulvari — Ostona markazidagi yangi koʻcha.
- Oq-Oʻrda — Qozogʻiston Respublikasi Prezidentining qarorgohi.
- Boyterak — Ostonaning asosiy ramzi.
- Mustaqillik saroyi — davlatning rasmiy tadbirlarini, forumlarni, majlislarni, uchrashuvlarni, syezdlarni oʻtkizish joyi hisoblanadi.
- Barqarorlik va tinchlik saroyi — Dunyo va milliy dinlar liderlarining sʼezini oʻtkizish uchun moʻljallangan bino.
- Xan-Shatir — Ostonaning eng yirik koʻngil ochar markazi.
| Boyterak | Mustaqillik saroyi | Qozogʻiston sport kompleksi | Nur-Sulton masjidi | Qozoq eli monumenti |
Manbalar
tahrir- ↑ „Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов и районных центров и поселков на начало 2019 года“. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. 2020-yil 13-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 2-avgust.
- ↑
OrifTolib(oʻzb.) Telegram mesenjerida
- ↑ http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/FirstDiv/uefaorg/Publications/01/67/03/93/1670393_DOWNLOAD.pdf
- ↑ Agentstvo Respubliki Kazaxstan po statistike. Arxiv (Wayback Machine saytida 2013-11-13 sanasida arxivlangan): Natsionalniy sostav naseleniya Respubliki Kazaxstan i ego oblastey (tom 1) (Wayback Machine saytida 2011-08-16 sanasida arxivlangan)
- ↑ Chislennost naseleniya po oblastyam, gorodam i rayonam, polu i otdelnim vozrastnim gruppam, otdelnim etnosam na 1-maya 2012 goda[sayt ishlamaydi]
- ↑ Tashkent, goroda-pobratimi
- ↑ Soglashenie o partnerstve s Tbilisi, 2012-04-09da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2013-12-23
- ↑ Soglashenie ob ustanovlenii pobratimskix svyazey mejdu Bishkekom i Astanoy, 2012-11-07da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2013-12-23
- ↑ Qozoq ensiklopediyasi I tom
 |
Vikiomborda Ostona haqida turkum mavjud |
| Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |