Tallii

Tallii (Tl — thallium latinan kelel) om 81nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes. Sen sijaduz om koumandestoštkümnendes gruppas (vanhtunuden klassifikacijan mödhe — koumanden gruppan päalagruppas, IIIA), tabluden kudendes periodas.

81	0 3 18 32 18 8 2
Tl 204,3833
Tallii

Tallijan spektr

Ühthine ümbrikirjutand

Element om harv londuses, pala Man kores — 0,45 grammad tonnas. Ei voi löuta sidä puhthas olendas. Anglijalaine Uil'jam Kruks-himik avaiži tallijan spektraližen metodan abul vl 1861. Nimitihe amuižgrek.: θαλλός-sanaspäi tallos «nor' vihand barb» harakterizujiden vihandoiden jonoiden sprektras tagut.

Tallii-metall da sen ühtnendad oma toksižed lujas, kumulätivine morim. Antidot — «Ferrocin»-zell' Berlinan azurinke aktivižeks komponentaks.

Fizižed ičendad

Tallii om pehmed hobedaižvauged metall taivazmanke ližamujunke. Tallii mülüb jügedoiden metalloiden gruppha. Om diamagnetikaks.

Atommass — 204,3833. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 11,85 g/sm³. Suladandlämuz — 577 K (304 C°). Kehundlämuz — 1746 K (1473 C°).

Londuseline tallii mülütab kaht stabilišt izotopad: ²⁰³Tl (29,52 %) i ²⁰⁵Tl (70,48 %). Severz'-se radioaktivižid izotopoid om londuses penes lugumäras lujas uranan čihodamižen tagut: tallii-206, 207, 208 i 210, niiden pol'čihodamižen pord om 1,3..4,8 minutad. Tetas 35 ratud radioaktivišt izotopad 176..202, 204, 206..212 atommassanke, i 43 izomärad. Niišpäi kaikiš hätkembad izotopad oma ²⁰⁴Tl 3,78 vot pol'čihodamižen pordonke, ²⁰²Tl-izotop (T_½=12,23 päivest) i tallii-201 (72,9 časud). Kaikiš hätkembad eläjad izomärad oma ^198mTl (T_½=1,87 časud) i ^196mTl (1,41 časud). Izotopad čihotas α- i protonižen (izotopad 177..179), α- i β-čihodamižen (izotopad 180..183, 185..187, 194), β- i neitronižen (izotopad 210..216) vai muite β-čihodamižen kal't (kaik toižed), kebnembad kändasoiš artutikš, jüžmakombad hahktinaks, izotop 204 — molembikš, izotopad 177..183, 185..187 — artutikš i kuldaks. Tallii-180 čihodase erasti klasterradioaktivižusen tagut, kändase rutenijaks-100 i kriptonaks-80.

Himižed ičendad

Mustneb il'mas teravas, kattase Tl₂O-hapandusen kerthel:

{\ce {2Tl + O2 -> 2Tl2O}}

Pidab kaita distilliruidud veden pindan al hapanikata (kehunuden), ika reagiruib i segoib. Muigotandmär oleleb +1 i +3. Ei ole reakcijoid nenidenke substancijoidenke: muglad, vezinik, hil'nik, azot, ola, bor, ammiak.

Reakcii hloranke:

{\ce {2Tl + 3Cl2 -> 2TlCl3}}

Reagiruib toižidenke galogenidenke honuzližel lämudel.

Kävutand

Ottas kävutamižhe tallijad optižikš linzoikš i medicinas kuti detektor kardiotedoidusiš tobjimalaz, lujaks muigotajaks organižen sintezan aigan. Kleričin segoitez (HCOOTl i CH₂(COOTl)₂) kävutase tedoidamha mineraloiden ičendoid.

Irdkosketused

Tallii Vikiaitas