Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Giấm”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
n Đã lùi lại sửa đổi của Ddt.viethanit (thảo luận) quay về phiên bản cuối của Phjtieudoc
Thẻ: Lùi tất cả
 
(Không hiển thị 45 phiên bản của 33 người dùng ở giữa)
Dòng 1:
{{expand}}
[[Tập tin:Eguilles 20110828 14.jpg|350px|nhỏ|thế=Một số loại giấm bán tại Pháp]]
'''Giấm''' là một chất lỏng có vị chua, được hình thành từ sự lên men của [[êtanol|rượu etylic]] ([[công thức hóa học]] là C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>OH). Thành phần chính của giấm là dung dịch axit axêtic (CH<sub>3</sub>COOH) có nồng độ khoảng 5%. Từ xưa, giấm đã là một thành tố quan trọng và được sử dụng nhiều trong các nền [[ẩm thực]] [[châu Á]], [[châu Âu]].
{{Ẩm thực Việt Nam}}
'''Giấm''' là một chất lỏng (dung dịch) có vị chua, được hình thành từ sự [[lên men]] của [[êtanol|rượu etylic]] ([[công thức hóa học]] là C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>OH). Thành phần chính của giấm là dung dịch axit[[acid axêticacetic]] (CH<sub>3</sub>COOH) có nồng độ khoảng 2%-5%. Từ xưa, giấm đã là một thành tố quan trọng và được sử dụng nhiều trong các nền [[ẩm thực]] [[châu Á]], [[châu Âu]].
 
== Lịch sử ==
[[Tập tin:Persimmonvinegar.jpg|nhỏ|phải|150px350px|Một chai giấm [[Hàn Quốc]]]]
Loài người đã biết chế tạo và sử dụng giấm từ nhiều ngàn năm trước. Khoảng 5000 năm trước [[côngCông Nguyên|công nguyên]], người [[Babylon]] đã biết dùng trái[[Chà là|quả chà là]] để làm [[Thức uống có cồn|rượu]] và giấm. Vết tích của giấm đã được tìm thấy ở [[Ai Cập cổ đại]] từ 3000 năm trước [[côngCông Nguyên|công nguyên]]. Theo sự tích [[Thần Nông]], giấm cũng được tìm thấy ở [[Trung Quốc]] từ đời [[nhà Hạ]], 2000 năm trước công[[Công nguyênNguyên]]. 500 năm trước công[[Công nguyênNguyên]], ở [[Hy Lạp cổ đại|Hy Lạp]], [[Hippocrates|Hippocrates,]] vị cha đẻ của ngành y học hiện đại, đã dùng giấm làm từ [[nước táo]] hòa với [[mật ong]] để trị những bệnh [[ho]][[cảm lạnh]].
 
Trong [[Kinh Thánh|Thánh kinh]] [[Công giáo]], giấm được miêu tả như là thứ gì đó không "vui", nhưng [[Boaz]] cũng cho phép [[Ruth Negga|Ruth]] được chấm mẩu bánh mì của cô ấy vào giấm. Chúa [[Giê-su|Giê Su]] khi bị đóng đinh trên thập tự giá 2000 năm trước cũng được dâng giấm (Matthew 27:48; Mark 15:36). Trong truyền thống [[Hồi giáo]] cũng được kể giấm là một trong 4 [[gia vị]] thích nhất của tiên tri [[Muhammad]], ông gọi đó là gia vị được ban phước ("blessed seasoning") .<ref>[{{Chú thích web |url=http://www.islamonline.net/english/Science/2000/4/article7.shtml |ngày truy cập=2009-04-27 |tựa đề=Health Benefits of Prophetic Condiments: Part One of Five: IslamOnline] |archive-date = ngày 4 tháng 7 năm 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090704123057/http://www.islamonline.net/english/Science/2000/4/article7.shtml }}</ref>.
 
Năm 1864, [[Louis Pasteur]] đã chứng minh giấm là kết quả từ một quá trình [[lên men]] tự nhiên.
 
==Hóa học==
Sự chuyển hoá ethanol (CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>OH) và ôxy[[Ôxy|oxy]] (O<sub>2</sub>) thành axít axetic (CH<sub>3</sub>COOH) xảy ra theo [[phản ứng hóa học]] sau:<ref>{{Citation |last=Saladin |first=Kenneth S. |year=2015 |title=Anatomy & Physiology: The Unity of Form and Function |publisher=McGraw-Hill Education |publication-place= |page=55 |url= |isbn= 9814646431 }}</ref>
:CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>OH + O<sub>2</sub> → CH<sub>3</sub>COOH + H<sub>2</sub>O
 
== Phân loại ==
 
Giấm thường được phân loại bằng [[nguyên liệu]][[màu sắc]].
 
==== Giấm gạo ====
Giấm gạo được làm từ [[rượu gạo]] hay [[rượu nếp]], đôi khi cũng dùng cả [[gạo lứt]]. Loại giấm nầynày được dùng rộng rãi ở các nước [[châu Á]] như [[Hàn Quốc]], [[Nhật Bản]],[[Thái Trung quốc vàLan]], [[Việt Nam]],... Giấm gạo có thể có màu trong suốt, [[Màu vàng|vàng nhạt,]] [[đỏ]] hay [[đen]].
 
Giấm trắng có màu trong suốt đến vàng nhạt thường được làm từ rượu gạo. Đây là loại thông dụng nhất, được dùng ở hầu hết các nước [[châu Á]]. Nó có nồng độ [[axit axetic]] cao nhất trong các loại giấm gạo.
 
Giấm đỏ được làm từ gạo Hồng do có mùi vị đặc trưng nhưng ít chua hơn giấm trắng. Loại giấm nầynày được sản xuất ở [[Trung quốcQuốc]] nên được [[Người Việt Nam|đồng bào ta]] gọi là giấm Tiều hay giấm Tàu. Ở [[Việt Nam]], giấm đỏ là một loại gia vị không thể thiếu trong những tiệm mì do người Việt gốc Hoa làm chủ.
 
Giấm đen được làm từ gạo nếp than ít chua hơn cả giấm đỏ, nhưng có mùi vị nồng hơn. Loại giấm được dùng phổ biến ở miền nam [[Trung quốcQuốc]] để ướp thức ăn và làm nước chấm.
 
===Giấm vải thiều===
[[Vải thiều]] là loại [[quả]] giàu giá trị [[dinh dưỡng]]. Ở [[Việt Nam]], vải thiều được trồng ở nhiều nơi như [[Hải Dương]], [[Quảng Ninh]], [[Lục Ngạn]], [[Bắc Giang]] là nơi mà cây vải thiều cho ra những trái vải thơm ngon nhất.  Chị [[Bạch Kim Ngân]] (thị trấn [[Chũ]], [[Lục Ngạn]], [[Bắc Giang]]) đã sáng tạo ra cách làm giấm từ loại vải tại đây.
 
Giấm vải thiều Lục Ngạn không chỉ được người dân trong nước sử dụng mà còn được xuất khẩu sang 15 nước trên [[thế giới]].<ref>{{chú thích web | url = http://danviet.vn/nha-nong/giam-vai-luc-ngan-di-tay-643401.html?PageSpeed=noscript | tiêu đề = Giấm vải Lục Ngạn đi Tây | author = | ngày = | ngày truy cập = 6 tháng 1 năm 2016 | nơi xuất bản = Báo điện tử báo Nông thôn Ngày nay | ngôn ngữ = }}</ref> Ngoài ra ở [[Malaysia]] có một hãng chuyên làm giấm chiết xuất từ vải mang tên [[Lo Hong Ka]].
 
=== Giấm táo ===
[[Giấm táo]] được làm từ nước táo cho lên men thành rượu, sau đó thành giấm. Giấm thường có màu vàng nhạt. Kinh nghiệm dân gian ở [[Hoa Kỳ|Mỹ]] cho rằng giấm táo có khả năng trị được bách bệnh, tuy nhiên chưa có bằng chứng khoa học nào xác định được điều này.
 
=== Giấm nho ===
Giấm nho được làm từ [[rượu vang]] ([[rượu nho]]). Loại giấm nầynày có màu vàng nhạt hay đỏ, tùy thuộc vào màu sắc của rượu vang. Loại giấm này được phổ biến ở vùng [[Địa Trung Hải]], nơi sản xuất nhiều rượu vang.
 
=== Giấm rượu vang ===
Giấm rượu vang được làm từ vang đỏ hoặc vang trắng, nó là loại giấm được sử dụng phổ biến nhất ở [[Nam Âu|Nam]] và [[Trung Âu]], [[Síp]] và [[Israel]]. Vì có rượu, nên có phạm vi chất lượng rất đa dạng. Giấm rượu vang chất lượng tốt hơn được chứa trong [[gỗ]] và lên men lên đến hai năm, và có hương vị ngọt dịu. Giấm rượu vang thường có độ [[Acid|axít]] thấp hơn các loại giấm trắng và giấm cider. Những loại giấm rượu vang đắt tiền hơn được làm từ các loại rượu vang như [[sâm panh]], [[sherry]], hoặc [[pinot gris]].
 
== Công dụng và tác hại của việc uống giấm ==
Giấm được dùng nhiều trong ẩm thực. Giấm được gia vào thức ăn, nước chấm để tạo vị chua. Giấm còn được dùng để [[muối chua]] [[rau quả]] (ví dụ như [[kimchi]]) nhằm để tồn trữ được lâu hơn. Ngoài ra, tính sát trùng nhẹ của giấm được sử dụng trong việc tẩy rửa.
 
Ngoài ra, giấm cũng được dùng nhiều trong y học với công dụng làm giảm mức độ đau rát của những [[Bỏng|vết bỏng]] hay [[Rộp|vết rộp]] do tiếp xúc với nước sôi, những chất gây bỏng và nắng nóng .
 
Một số người uống giấm để giảm cân nhưng đó là điều vô cùng dại dột. Đây được coi như giết chết bản thân mình, gây loét và [[ung thư dạ dày]].
 
Theo lương y Vũ Quốc Trung, "giảm cân bằng giấm chỉ là đồn đại", phi khoa học và đang tự giết mình.<ref name=":0">[https://vnexpress.net/suc-khoe/nhung-cach-giam-can-phan-khoa-hoc-3015235.html Những cách giảm cân phản khoa học]. VnExpress. Truy cập 4 tháng 7 năm 2019.</ref> Ông Trung phân tích, bình thường giấm là một gia vị, kích thích ngon miệng khi ăn với một lượng nhỏ. Nhưng những người lạm dụng nó, sử dụng để giảm cân thì giấm rất độc.
 
Giấm ăn là [[Acid acetic|axit acetic]], khi đưa vào cơ thể một lượng lớn, đều đặn sẽ khiến [[dạ dày]], [[Ruột|đường ruột]] bị bào mòn. Nó cũng giết chết các men tiêu hóa, làm người không còn muốn ăn. Tùy theo người uống nhiều hay uống ít mà sẽ có mức độ ngộ độc khác nhau. Lương y Trung khẳng định nếu uống nhiều sẽ làm cho độ pH trong cơ thể giảm, sẽ tác động xấu lên hệ [[thần kinh]], làm hại [[dạ dày]], [[phổi]], [[thận]]...
 
== Chú thích ==
{{tham khảo|2}}
{{thể loại Commons|Vinegar}}
== Liên kết ngoài ==
{{thể loại Commons|Vinegar}}
* {{TĐBKVN|33968|Dấm}}
* {{Britannica|629450|Vinegar (food)}}
* [http://www.apple-cider-vinegar-benefits.com/vinegar-history.html Vinegar history]
{{Kiểm soát tính nhất quán}}
{{Taxonbar}}
 
[[Thể loại:Gia vị]]
Hàng 59 ⟶ 69:
[[Thể loại:Hóa chất gia dụng]]
[[Thể loại:Y học cổ truyền]]
[[Thể loại:Gia vị Việt Nam từ gạo|Giấm]]
[[Thể loại:Phụ gia]]