Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Milano”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Đã cứu 2 nguồn và đánh dấu 0 nguồn là hỏng.) #IABot (v2.0.9.5 |
||
(Không hiển thị 34 phiên bản của 21 người dùng ở giữa) | |||
Dòng 28:
| area_footnotes =
| area_total_km2 = 183.77
| population_footnotes = <ref>‘City’ population (i.e. that of the ''[[comune]]'' or municipality) from [http://demo.istat.it/bilmens2009gen/index.html=Monthly demographic balance: January–tháng 4 năm 2009]{{Liên kết hỏng|date = ngày 19 tháng 1 năm 2021 |bot=InternetArchiveBot }}, [[Instituto Nazionale di Statistica|ISTAT]].</ref>
| population_total = 1310320
| population_urban = 4345000
Dòng 47:
| footnotes =
}}
'''Milano''' (phát âm tiếng Ý: {{IPA-it|miˈlaːno||It-Milano.ogg}}, phương ngữ Milano của [[tiếng Lombardia]]: ''Milan'', {{IPA-all|miˈlã|}}) là một thành phố chính của miền bắc [[Ý]], một trong những đô thị phát triển nhất [[châu Âu]], và là thủ phủ của vùng [[Lombardia]]. Nội thị thành phố có dân số khoảng 1.310.000 người, còn khu vực đô thị Milano là lớn nhất ở Ý và [[các khu vực đô thị lớn nhất Liên minh châu Âu|lớn thứ 5]] ở [[Liên minh châu Âu]] với dân số 4.345.000 người trên một diện tích 2370 km².<ref>{{chú thích web|url=http://www.demographia.com/db-worldua.pdf |title=Demographia: World Urban Areas |format=PDF |accessdate = ngày 19 tháng 4 năm 2010}}</ref> [[Vùng đô thị Milano]] lớn nhất Ý, theo ước tính của [[Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế|OECD]] thì có dân số 7.400.000 người.<ref>{{chú thích web
Thành phố được [[người Insubri]] thuộc nhóm dân [[người Celt|Celt]] lập với tên gọi ''Medhlan''.<ref name="InternationalStudent">{{chú thích web |
Sau đó thành phố đã bị người La Mã chiếm vào năm 222 trước Công nguyên và trở nên thịnh vượng dưới thời [[Đế quốc La Mã|Đế chế La Mã]] với tên gọi là ''[[Mediolanum]]'' trong tiếng Latinh. Sau đó Milano thuộc sự cai trị của [[Visconti]], [[dòng họ Sforza|Sforza]], người [[Tây Ban Nha]] vào thế kỷ 16 và thuộc cai trị của người [[Áo]] trong thế kỷ 18. Năm 1796, Milano bị [[Napoléon Bonaparte|Napoleon I]] chiếm và được chọn làm kinh đô của [[vương quốc Ý (Napoleon)|Vương quốc Ý]] của Napoleon I năm 1805.<ref name="britannica.com">{{chú thích web|author=Britannica Concise Encyclopedia |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/382069/Milan#|title=Milan (Italy) – Britannica Online Encyclopedia|publisher=Britannica.com |accessdate = ngày 3 tháng 1 năm 2010}}</ref><ref name="World">{{chú thích web |url=http://www.worldtravelguide.net/city/82/city_guide/Europe/Milan.html |title=Milan Travel Guide |publisher=www.worldtravelguide.net |accessdate = ngày 4 tháng 1 năm 2010}}</ref> Trong thời kỳ [[Chủ nghĩa lãng mạn|lãng mạn]], Milano đã là một trung tâm văn hóa ở châu Âu, thu hút nhiều nghệ sĩ, nhà soạn nhạc và các nhân vật văn học quan trọng. Trong [[chiến tranh thế giới thứ hai|thế chiến II]], thành phố bị ảnh hưởng nặng nề của bom đạn [[Khối Đồng Minh thời Chiến tranh thế giới thứ hai|Đồng Minh]], và bị Đức chiếm đóng năm 1943, Milano đã trở thành trung tâm của kháng chiến của người Ý.<ref name="britannica.com"/> Dù thế, sau chiến tranh Milano đã chứng kiến thời kỳ tăng trưởng kinh tế, thu hút hang ngàn dân nhập cư từ phía nam nước Ý và cư dân nước ngoài.<ref name="britannica.com"/>
Là một thành phố quốc tế, Milano có 13,3% dân số đến từ nước ngoài.<ref name="Official ISTAT estimates">{{chú thích web |url=http://demo.istat.it/str2008/index.html |title=Official ISTAT estimates |publisher=Demo.istat.it |accessdate
Milano được công nhận là thủ đô thời trang và thiết kế của thế giới (từ ''milliner''—thợ thiết kế mũ trong [[tiếng Anh]] có gốc từ tên của thành phố này), với sự ảnh hưởng lớn trong thương mại, công nghiệp, âm nhạc, thể thao, văn học, nghệ thuật và truyền thông đại chúng, khiến Milano là một trong các [[thành phố toàn cầu|thành phố alpha thế giới]] của [[thành phố toàn cầu|GaWC]] của [[thành phố toàn cầu]].<ref name="lboro.ac.uk">{{chú thích web |url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html |title=GaWC – The World According to GaWC 2008 |publisher=Lboro.ac.uk |date
== Kinh tế ==
Dòng 71:
Azienda Trasporti Milanesi (ATM) vận hành tuyến trong khu vực đô thị, quản lý một mạng lưới vận tải công cộng bao gồm ba tuyến đường sắt đô thị và xe điện, xe buýt. Đội xe điện bao gồm một xe ATM Peter Witt, ban đầu được xây dựng vào năm 1928 và hiện vẫn còn vận hành. Nhìn chung mạng lưới bao gồm gần 1.400 km đến 86 đô thị. Bên cạnh đó giao thông công cộng, ATM còn quản lý các bãi đỗ xe, các khu vực đỗ xe trên đường phố ở trung tâm lịch sử và trong các khu thương mại sử dụng hệ thống thẻ đỗ xe SostaMilano.
Milan có ba tuyến đường tàu điện ngầm trong một hệ thống gọi là [[Tàu điện ngầm Milano]], với tổng [[chiều dài]] hơn 80 km. Nó bao gồm ba tuyến, tuyến dòng màu đỏ mà chạy về phía đông bắc và phía tây, tuyến màu xanh chạy về phía đông bắc và tây nam, và tuyến đường màu vàng chạy về phía bắc và phía nam.
Milano có một dịch vụ taxi thuộc các công ty tư nhân và được cấp giấy phép bởi thành phố Milano (comune di Milano). Tất cả các xe taxi có cùng màu, [[trắng|màu trắng]]. Giá cước được dựa trên giá vé quy định cho một đoạn đầu và giá vé một bổ sung dựa trên thời gian và khoảng cách đi. Số lượng giấy phép được giữ ở mức thấp do giới tài xế taxi vận động hành lang. Tìm một taxi có thể khó khăn trong giờ cao điểm hay ngày mưa, và hầu như không thể tìm thấy phương tiện giao thông công cộng trong thời gian đình công, vốn xảy ra thường xuyên.
Dòng 209:
| accessdate = ngày 4 tháng 12 năm 2014}}</ref><ref name=sun>{{chú thích web
| url = http://clima.meteoam.it/web_clima_sysman/Clino6190/CLINO080.txt
| title = STAZIONE
| publisher = Servizio Meteorologico
| accessdate = ngày 4 tháng 12 năm 2014}}</ref>
Dòng 216:
== Văn hóa ==
''[[Corvetto, Milano |Corvetto]]'' là quận nghệ thuật đương đại của Milano<ref>[https://www.artribune.com/arti-visive/arte-contemporanea/2024/03/via-romilli-milano-arte-contemporanea/ Via Romilli: nghệ thuật đương đại nở rộ ở Milano], ''Artribune'', tháng 3 năm 2024</ref>
<ref>[https://www.artribune.com/arti-visive/arte-contemporanea/2024/01/fondazione-galleria-milano/ Fondazione Galleria Milano: những dự án mới cho nghệ thuật đương đại], ''Artribune'', tháng 1 năm 2024</ref>
<ref>[https://www.exalto.it/via-romilli-a-milano/ Via Romilli ở Milano: khu nghệ thuật đương đại mới], ''Exalto'', 2024</ref>
<ref>[https://www.ilgiorno.it/milano/cronaca/da-montenapo-a-corvetto-fioriscono-gallerie-e-progetti-itineranti-una-nuova-epoca-a79cd914 Từ Montenapo đến Corvetto: phòng trưng bày và dự án nghệ thuật nở rộ], ''Il Giorno'', 2024</ref>
<ref>[https://www.viafarini.org/460/corvetto-artweek/ Corvetto ArtWeek: Nghệ thuật tràn ngập khu phố], ''Viafarini'', 2024</ref>.
[[Tập tin:9051 - Milano, Corso Venezia - Giovanni Perego, Palazzo Saporiti (1812) - Foto Giovanni Dall'Orto 22-Apr-2007.jpg|nhỏ|phải|175px|Palazzo Saporiti ở Corso Venezia, 1 ví dụ điển hình của thời đại tân cổ điển Milano.]]
Nền văn hóa của Milano phát triển trong nhiều thế kỉ qua và in dấu vết của nhiều nền văn hóa khác nhau như [[Ý]], [[Pháp]], [[Áo]],[[Đức]], [[Tây Ban Nha]] qua sự hiện diện của nhiều cộng đồng người khác nhau trong thành phố. Ngày nay Milano là nơi tập trung nhiều học viện văn hóa, giáo dục nghệ thuật của cả nước như: triển lãm nghệ thuật Brera và học viện nghệ thuật Teatro alla Scala<ref name="travellady.com">{{chú thích web |author=Dave Shultz |url=http://www.travellady.com/articles/article-milan.html |title=Milan, City of Style & Culture |publisher=Travellady.com |date
=== Thiết kế ===
Hàng 223 ⟶ 229:
Milano là một trong những kinh đô về thiết kế công nghiệp và hiện đại, và là một trong những có tầm ảnh hưởng lớn trong các lĩnh vực này với những hàng nội thất kiểu cổ và hiện đại chất lượng cao và hàng hóa công nghiệp<ref name="wiley.com">{{chú thích web|url=http://www.wiley.com/WileyCDA/WileyTitle/productCd-0470026839.html |title=Design City Milan |publisher=Wiley |accessdate = ngày 3 tháng 1 năm 2010}}</ref>. Milano còn là nơi tổ chức [[FieraMilano]], Europe’s biggest. Ngoài ra, Milano còn là địa điểm chính diễn ra các sư kiện liên quan đến thiết kế và kiến trúc như là "Fuori Salone" và "Salone del Mobile".
Vào những thập niên 50 và 60, Milano là trung tâm công nghiệp của Ý và là một trong những thành phố sôi động và phát triển cùng với Turin, các thiết kế và kiến trúc của thủ đô Ý thời hậu chiến là các toà nhà chọc trời như Tòa nhà Pirelli và Tháp Velasca được xây dựng. Các nghệ sĩ như Bruno Munari, Lucio Fontana, Enrico Castellani và Piero Manzoni, đã từng sống và làm việc tại thành phố này<ref>{{chú thích web |url=http://www.frieze.com/issue/article/milan_turin |title=Frieze Magazine | Archive | Milan and Turin |publisher=Frieze.com |accessdate =
=== Văn học ===
Hàng 235 ⟶ 241:
=== Thời trang ===
▲ và [[Luân Đôn|London]]<ref name="languagemonitor.com">{{chú thích web|url=http://www.languagemonitor.com/popular-culture/fashion |title=The Global Language Monitor » Fashion |publisher=Languagemonitor.com |date = ngày 20 tháng 7 năm 2009 |accessdate = ngày 3 tháng 1 năm 2010}}</ref>. Các thương hiệu thời trang nổi tiếng ở Milano như là [[Valentino]],[[Gucci]],[[Versace]], [[Prada]], [[Armani]] và [[Dolce & Gabbana]] hiện đặt trụ sở chính tại đây. Rất nhiều các nhãn hiệu thời trang quốc tế cũng đặt trụ sở chính tại Milano. Đây cũng là nơi diễn ra tuần lễ thời trang Milano 2 lần 1 năm, tương tự tại các kinh đô thời trang khác như Paris, London, Tokyo, and New York. Một số các con phố mua sắm ở Milano được mệnh danh là tứ giác thời trang. Các khu phố mua sắm nổi tiếng (Via Monte Napoleone, Via della Spiga, Via Sant'Andrea, Via Manzoni và Corso Venezia), cùng với Galleria Vittorio Emanuele II, Piazza del Duomo, Via Dante và Corso Buenos Aires là những quảng trường và khu phố mua sắm có uy tín. [[Mario Prada]] nhà sáng lập của hang thời trang nổi tiếng [[Prada]], đã được sinh ra tại đây đã góp phần xây dựng nơi đây thành một trong những kinh đô thời trang của thế giới.
<gallery widths=160px heights=160px>
File:
File:
File:C.so Venezia, Milano - Foto di G. Dall'Orto - 20-12-2006.jpg|Corso Venezia
File:8688 - Milano - Palazzo Borromeo d'Adda in Via Manzoni - Foto Giovanni Dall'Orto, 13-Sept-2007.jpg|
</gallery>
Hàng 290 ⟶ 294:
== Tham khảo ==
{{tham khảo|
==Liên kết ngoài==
{{thể loại Commons|Milan}}
* [http://www.comune.milano.it Thành phố Milano - website chính thức]
* [http://www.atm-mi.it/ATM/eng/ ATM - Công ty vận tải của Milano] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090221212311/http://www.atm-mi.it/ATM/eng |date = ngày 21 tháng 2 năm 2009}}
* [http://www.sottomilano.it Hệ thống ngầm của Milano]
* [http://www.aboutmilan.com Hướng dẫn du lịch không chính thức của Milano]
* [http://www.leabbazie.it/lombardia/milano/abbazia_a1976.html Chiaravalle Abbey] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070204040830/http://www.leabbazie.it/lombardia/milano/abbazia_a1976.html |date = ngày 4 tháng 2 năm 2007}}
{{tỉnh Milano}}
[[Thể loại:Thành phố của Ý]]
[[Thể loại:Milano| ]]
[[Thể loại:Thành phố và thị trấn ở Lombardia]]
[[Thể loại:Đô thị tỉnh Milano|*]]
[[Thể loại:Đô thị Thành phố đô thị Milano]]
[[Thể loại:Khu dân cư thành lập thế kỷ 6 TCN]]
|