Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Fairchild Republic A-10 Thunderbolt II”
nKhông có tóm lược sửa đổi |
n Đã lùi lại sửa đổi của 85.163.231.136 (thảo luận) quay về phiên bản cuối của InternetArchiveBot Thẻ: Lùi tất cả |
||
| (Không hiển thị 25 phiên bản của 18 người dùng ở giữa) | |||
| Dòng 1: | Dòng 1: | ||
{{Redirect|A-10 |
{{Redirect|A-10|A10 (định hướng)}} |
||
{{Use dmy dates|date=February 2014}} |
{{Use dmy dates|date=February 2014}} |
||
<!-- This is part of [[Wikipedia:WikiProject Aircraft]]. Please see [[Wikipedia:WikiProject Aircraft/page content]] for recommended layout and guidelines. --> |
<!-- This is part of [[Wikipedia:WikiProject Aircraft]]. Please see [[Wikipedia:WikiProject Aircraft/page content]] for recommended layout and guidelines. --> |
||
| Dòng 5: | Dòng 5: | ||
|name= A-10 Thunderbolt II |
|name= A-10 Thunderbolt II |
||
|image= File:A-10 Thunderbolt II In-flight-2.jpg{{!}}border |
|image= File:A-10 Thunderbolt II In-flight-2.jpg{{!}}border |
||
|caption= Chiếc A10 trong [[Phi |
|caption= Chiếc A10 trong [[Phi đoàn tiêm kích 81]], Căn cứ Không quân Spangdahlem, Đức |
||
}}{{Infobox aircraft type |
}}{{Infobox aircraft type |
||
|type= [[Máy bay |
|type= [[Máy bay cường kích]] [[Máy bay cánh cố định|cánh cố định]], [[chi viện không quân trực tiếp]] |
||
|national origin= |
|national origin= {{flag|Hoa Kỳ}} |
||
|manufacturer= [[Fairchild Aircraft|Fairchild Republic]] |
|manufacturer= [[Fairchild Aircraft|Fairchild Republic]] |
||
|designer= |
|designer= |
||
|first flight= 10 tháng 5 năm 1972 |
|first flight= [[10 tháng 5]] năm [[1972]] |
||
|introduced= Tháng 3 năm 1977 |
|introduced= [[Tháng 3]] năm [[1977]] |
||
|retired= |
|retired= |
||
|number built= 716<ref name= Jenkins_p42>Jenkins 1998, p. 42.</ref> |
|number built= 716<ref name= Jenkins_p42>Jenkins 1998, p. 42.</ref> |
||
| Dòng 19: | Dòng 19: | ||
|more users= |
|more users= |
||
|produced= 1972–84<ref>Spick 2000, pp. 17, 52.</ref> |
|produced= 1972–84<ref>Spick 2000, pp. 17, 52.</ref> |
||
|unit cost= |
|unit cost= 18 triệu [[USD]]<ref>{{chú thích web |title=A-10 Thunderbolt II |url=http://www.af.mil/AboutUs/FactSheets/Display/tabid/224/Article/104490/a-10-thunderbolt-ii.aspx |publisher=U.S. Air Force Air Combat Command |access-date =ngày 29 tháng 9 năm 2015}}</ref> |
||
|variants with their own articles= |
|variants with their own articles= |
||
}} |
}} |
||
|} |
|} |
||
'''A-10 Thunderbolt II''' ('''''Thần sấm II''''') là loại |
'''A-10 Thunderbolt II''' ('''''Thần sấm II''''') là loại [[máy bay cường kích]] và [[chi viện không quân trực tiếp]] của [[Hoa Kỳ|Mỹ]]. Máy bay này có một chỗ ngồi, hai động cơ phản lực, do hãng [[Fairchild (nhà chế tạo máy bay)|Fairchild Republic]] sản xuất cho [[Không quân Hoa Kỳ|Không lực Hoa Kỳ]] dùng cho nhiệm vụ [[chi viện không quân trực tiếp]] (CAS: close air support) cho lực lượng bộ binh bằng cách tấn công [[xe tăng]], [[Phương tiện chiến đấu bọc thép|xe bọc thép]] và các mục tiêu mặt đất khác, cũng như được sử dụng để tấn công ngăn chặn tiếp viện của địch (Air interdiction). Đây là chiếc máy bay đầu tiên của Không lực Hoa Kỳ thiết kế riêng cho nhiệm vụ yểm trợ cận chiến từ trên không. |
||
== Quá trình phát triển == |
== Quá trình phát triển == |
||
Từ lâu [[Không quân Hoa Kỳ|Không lực Hoa Kỳ]] đã bị chỉ trích vì không xem nặng nhiệm vụ yểm trợ cận chiến cho bộ binh. Nhiệm vụ này chỉ được chú ý kể từ chiến tranh Việt Nam. Trong chiến tranh Việt Nam, quân đội Mỹ đã sử dụng các loại phi cơ như [[UH-1 Gunship]], [[Bell AH-1 Cobra|AH-1 Cobra]], [[Douglas A-1 Skyraider|A-1 Skyraider]] và cả loại phản lực cơ [[McDonnell Douglas F-4 Phantom II|F-4 Phantom]] cho nhiệm vụ này. Tất cả các loại phi cơ trên tuy đảm đương tốt vai trò được giao phó nhưng không thỏa mãn hết yêu cầu của bộ binh. UH-1 và AH-1 là phi cơ trực thăng, tuy có những ưu điểm riêng của nó nhưng vẫn có khuyết điểm là trọng tải vũ khí nhỏ, giáp yếu nên không bao vùng lâu được. A-1 Skyraider lại là máy bay cánh quạt với thiết kế như thời [[Chiến tranh thế giới thứ hai]], tuy nó được yêu thích nhất trong nhiệm vụ |
Từ lâu [[Không quân Hoa Kỳ|Không lực Hoa Kỳ]] đã bị chỉ trích vì không xem nặng nhiệm vụ yểm trợ cận chiến cho bộ binh. Nhiệm vụ này chỉ được chú ý kể từ [[chiến tranh Việt Nam]]. Trong chiến tranh Việt Nam, quân đội Mỹ đã sử dụng các loại phi cơ như [[Bell UH-1 Iroquois|UH-1 Gunship]], [[Bell AH-1 Cobra|AH-1 Cobra]], [[Douglas A-1 Skyraider|A-1 Skyraider]] và cả loại phản lực cơ [[McDonnell Douglas F-4 Phantom II|F-4 Phantom]] cho nhiệm vụ này. Tất cả các loại phi cơ trên tuy đảm đương tốt vai trò được giao phó nhưng không thỏa mãn hết yêu cầu của bộ binh. UH-1 và AH-1 là phi cơ trực thăng, tuy có những ưu điểm riêng của nó nhưng vẫn có khuyết điểm là trọng tải vũ khí nhỏ, giáp yếu nên không bao vùng lâu được. A-1 Skyraider lại là máy bay cánh quạt với thiết kế như thời [[Chiến tranh thế giới thứ hai]], tuy nó được yêu thích nhất trong nhiệm vụ cận không yểm vì trọng tải vũ khí lớn, bay lâu, độ chính xác trong không yểm cao nhưng giáp vẫn yếu và là một thiết kế cũ, kém cơ động. F-4 Phantom thì hoàn toàn không thích hợp với nhiệm vụ này vì tốc độ bay quá cao, hao xăng nên độ chính xác trong không yểm kém và thời gian bao vùng ngắn. |
||
Trong thập kỷ 70, Không lực Hoa Kỳ bắt đầu nghiên cứu và chế tạo loại phi cơ mới chuyên cho nhiệm vụ Cận không yểm. Tiêu chí cho nhiệm vụ yểm trợ cận chiến là phi cơ phải có trọng tải [[vũ khí]] lớn, buồng lái bọc thép, có khả năng bay chậm và thấp để đạt được độ chính xác cao nhất, và thời gian bay bao vùng phải lâu. Những yêu cầu trên được đúc kết từ những kinh nghiệm của các phi công A-1 Skyraider. Đặc biệt loại phi cơ này được chế tạo riêng cho việc sử dụng loại |
Trong thập kỷ 70, Không lực Hoa Kỳ bắt đầu nghiên cứu và chế tạo loại phi cơ mới chuyên cho nhiệm vụ Cận không yểm. Tiêu chí cho nhiệm vụ yểm trợ cận chiến là phi cơ phải có trọng tải [[vũ khí]] lớn, buồng lái bọc thép, có khả năng bay chậm và thấp để đạt được độ chính xác cao nhất, và thời gian bay bao vùng phải lâu. Những yêu cầu trên được đúc kết từ những kinh nghiệm của các phi công A-1 Skyraider. Đặc biệt loại phi cơ này được chế tạo riêng cho việc sử dụng loại pháo mới [[GAU-8 Avenger|GAU-8/A Avenger]]. Đây là loại pháo liên thanh kiểu Gatling 7 nòng, bắn đạn 30mm với tốc độ bắn lên đến 4200 viên/phút (tức trong một giây bắn ra đến 70 viên đạn!). Đây là hỏa lực chính để chống xe tăng của phi cơ mới, chứ không phải là bom hay hỏa tiễn vì nó đơn giản, nhanh, mạnh và rẻ. Vào vòng chung kết là hai mẫu [[Northrop YA-9|A-9]] của Northrop và [[A-10]] của Fairchild Republic, với kết quả A-10 được chọn làm loại phi cơ yểm trợ cận chiến mới cho Không lực Hoa Kỳ. |
||
[[Tập tin:A10Thunderbolt2 990422-F-7910D-517.jpg|nhỏ|phải|USAF A-10A Thunderbolt II]] |
[[Tập tin:A10Thunderbolt2 990422-F-7910D-517.jpg|nhỏ|phải|USAF A-10A Thunderbolt II]] |
||
Tuy tốc độ bay chậm là cần thiết cho nhiệm vụ không yểm nhưng đó cũng là lập luận chính của những lời chỉ trích phi cơ A-10. Đối với những người chỉ trích thì phi cơ phải "càng [bay] nhanh càng tốt" để có thể tránh được các loại hỏa tiễn phòng không vác vai như [[SA-7]]. Theo họ chính tốc độ bay chậm và cách thức bay cắm đầu vào mục tiêu để bắn súng quá xưa cũ đã biến A-10 thành mồi ngon cho lực lượng phòng không địch. Tuy những lập luận này không sai nhưng thực tế đã chứng minh phi cơ bay nhanh hoàn toàn không thích hợp cho nhiệm vụ yểm trợ bộ binh, với bài học từ phản lực cơ F-4. Ngoài ra, để tránh hỏa tiễn tầm nhiệt không phải chỉ bay càng nhanh càng tốt (mặc dù nghe hợp logic) mà là sử dụng không hạn chế mồi nhiệt (Flare). Chính vì tư duy này nên mới xuất hiện tin đồn F-35 sẽ thay thế A-10. Trước đây Không lực Hoa Kỳ cũng đã có dự tính dùng một phiên bản cải tiến của F-16 để thay thế A-10, cũng do xuất phát từ lập luận chê A-10 bay chậm trên, nhưng rồi kế hoạch này cũng bị hủy bỏ. |
Tuy tốc độ bay chậm là cần thiết cho nhiệm vụ không yểm nhưng đó cũng là lập luận chính của những lời chỉ trích phi cơ A-10. Đối với những người chỉ trích thì phi cơ phải "càng [bay] nhanh càng tốt" để có thể tránh được các loại hỏa tiễn phòng không vác vai như [[Strela 2|SA-7]]. Theo họ chính tốc độ bay chậm và cách thức bay cắm đầu vào mục tiêu để bắn súng quá xưa cũ đã biến A-10 thành mồi ngon cho lực lượng phòng không địch. Tuy những lập luận này không sai nhưng thực tế đã chứng minh phi cơ bay nhanh hoàn toàn không thích hợp cho nhiệm vụ yểm trợ bộ binh, với bài học từ phản lực cơ F-4. Ngoài ra, để tránh hỏa tiễn tầm nhiệt không phải chỉ bay càng nhanh càng tốt (mặc dù nghe hợp logic) mà là sử dụng không hạn chế mồi bẫy nhiệt (Flare). Chính vì tư duy này nên mới xuất hiện tin đồn [[Lockheed Martin F-35 Lightning II|F-35 Lightning II]] sẽ thay thế A-10. Trước đây Không lực Hoa Kỳ cũng đã có dự tính dùng một phiên bản cải tiến của [[F-16 Fighting Falcon|F-16]] để thay thế A-10, cũng do xuất phát từ lập luận chê A-10 bay chậm trên, nhưng rồi kế hoạch này cũng bị hủy bỏ. |
||
Cho đến nay, tuy A-10 không còn được sản xuất nữa nhưng Không lực Hoa Kỳ vẫn chưa có ý định thay thế nó. Từ năm 2005 các chiếc A-10 đang sử dụng đều được bắt đầu nâng cấp lên chuẩn A-10C, việc này dự tính sẽ hoàn thành vào năm 2011 với tổng chi phí lên đến 4,4 tỷ USD. Dự tính A-10 sẽ được sử dụng tới năm 2030. |
Cho đến nay, tuy A-10 không còn được sản xuất nữa nhưng Không lực Hoa Kỳ vẫn chưa có ý định thay thế nó. Từ năm 2005 các chiếc A-10 đang sử dụng đều được bắt đầu nâng cấp lên chuẩn A-10C, việc này dự tính sẽ hoàn thành vào năm 2011 với tổng chi phí lên đến 4,4 tỷ USD. Dự tính A-10 sẽ được sử dụng tới năm 2030. |
||
Hiện đang có kế hoạch để cho nghỉ hưu và thay thế loại máy bay này trước hạn để tiết kiệm chi phí và dựa vào những máy bay chiến đấu hiện có như F- |
Hiện đang có kế hoạch để cho nghỉ hưu và thay thế loại máy bay này trước hạn để tiết kiệm chi phí và dựa vào những máy bay chiến đấu hiện có như [[McDonnell Douglas F-15E Strike Eagle|F-15E Strike Eagle]] và [[F-16 Fighting Falcon]] để thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ mặt đất hiện tại còn [[Lockheed Martin F-35 Lightning II|F-35]] thì chưa biết khi nào mới hoạt động nhưng chi phí hoạt động nếu nó đi vào hoạt động tính ra sẽ đắt hơn gần 3 lần<ref>{{chú thích web | url = http://www.washingtonpost.com/news/checkpoint/wp/2015/03/09/these-planes-could-someday-replace-the-a-10-if-the-pentagon-spends-the-cash/ | tiêu đề = These planes could someday replace the A-10 — if the Pentagon spends the cash | author = | ngày = | ngày truy cập = 6 tháng 10 năm 2015 | nơi xuất bản = Washington Post | ngôn ngữ = }}</ref>. Một trong các lý do để phàn nàn cho các chiếc A-10 ngừng hoạt động là chúng không đủ nhanh nhẹn và quá tốn kém để bảo trì với việc cho chúng nghỉ hưu có thể tiết kiệm được 3,5 tỷ USD trong 5 năm giảm hàng ngàn việc làm cùng các chi phí khác<ref>{{chú thích web | url = http://www.nbcnews.com/storyline/military-spending-cuts/proposed-military-cuts-loom-over-tucson-air-force-base-n37521 | tiêu đề = Proposed Military Cuts Loom Over Tucson Air Force Base | author = | ngày = | ngày truy cập = 6 tháng 10 năm 2015 | nơi xuất bản = NBC News | ngôn ngữ = }}</ref>. |
||
== Đặc điểm == |
== Đặc điểm == |
||
A-10 là loại phi cơ một chỗ ngồi. Buồng lái được trang bị lớp giáp Titan dày từ 12,7mm đến 38,1mm với tổng trọng lượng lên đến 408 kg. Lớp giáp này có thể chịu được đạn phòng không 23mm. A-10 có tính cơ động tốt khi bay chậm và thấp vì cánh thẳng và lớn. Điều này giúp phi công có đủ khả năng quan sát chiến trường và phân biệt mục tiêu để yểm trợ tốt nhất. Do không cần bay nhanh nên A-10 được trang bị động cơ loại turbofan, hai động cơ gắn trên lưng tạo nên hình dáng đặc trưng cho A-10. Nhìn chung A-10 bị xem là có hình dáng xấu xí nhưng là loại phi cơ cực kỳ hiệu quả. |
A-10 là loại phi cơ một chỗ ngồi. Buồng lái được trang bị lớp giáp Titan dày từ 12,7mm đến 38,1mm với tổng trọng lượng lên đến 408 kg. Lớp giáp này có thể chịu được đạn phòng không 23mm. A-10 có tính cơ động tốt khi bay chậm và thấp vì cánh thẳng và lớn. Điều này giúp phi công có đủ khả năng quan sát chiến trường và phân biệt mục tiêu để yểm trợ tốt nhất. Do không cần bay nhanh nên A-10 được trang bị động cơ loại turbofan, hai động cơ gắn trên lưng tạo nên hình dáng đặc trưng cho A-10. Nhìn chung A-10 bị xem là có hình dáng xấu xí nhưng là loại phi cơ cực kỳ hiệu quả. |
||
[[Tập tin: |
[[Tập tin:Fairchild Republic A-10 Thunderbolt II 3-view line drawing.png|phải|300px]] |
||
* '''Phi hành đoàn:''' 1 |
* '''Phi hành đoàn:''' 1 người |
||
* '''Chiều dài:''' 16,26m |
* '''Chiều dài:''' 16,26m |
||
* '''Sải cánh:''' 17,53m |
* '''Sải cánh:''' 17,53m |
||
* '''Chiều cao:''' 4,47m |
* '''Chiều cao:''' 4,47m |
||
* '''Diện tích cánh:''' 47,01m |
* '''Diện tích cánh:''' 47,01m² |
||
* '''Cánh bẻ lên một góc:''' 7<sup>o</sup> |
* '''Cánh bẻ lên một góc:''' 7<sup>o</sup> |
||
* '''Trọng lượng:''' |
* '''Trọng lượng:''' |
||
| Dòng 67: | Dòng 67: | ||
== Vũ trang == |
== Vũ trang == |
||
[[Tập tin:GAU8-A Muendungsrohre.JPG|nhỏ|Súng Gatling GAU-8 Avenger]] |
[[Tập tin:GAU8-A Muendungsrohre.JPG|nhỏ|Súng Gatling [[GAU-8 Avenger]]]] |
||
Hỏa lực chính gồm một |
Hỏa lực chính gồm một [[pháo tự động]] 30mm [[GAU-8 Avenger]] với 1174 viên đạn, tốc độ bắn được chỉnh giảm xuống còn 3900 viên/phút. Chính tốc độ bắn cao đã tạo ra suy nghĩ sai lệch là A-10 sẽ mau hết đạn, nhưng điều đó không đúng. Với tốc độ này phi công bóp cò liên tục trong khoảng 18 giây sẽ hết đạn, nhưng việc bắn thả giàn như thế không bao giờ xảy ra trong thực tế. Trong thực tế phi công bắn theo loạt 0.5, 1 hoặc 2 giây; nếu tính trung bình một loạt bắn kéo dài 1 giây thì phi công A-10 có thể bóp cò được 18 lần, một con số cũng không quá nhỏ. |
||
Tổng trọng tải vũ khí lên đến 7,2 tấn, phân bố trên 11 ray treo (8 ray dưới hai cánh và 3 ray dưới bụng) bao gồm: |
Tổng trọng tải vũ khí lên đến 7,2 tấn, phân bố trên 11 ray treo (8 ray dưới hai cánh và 3 ray dưới bụng) bao gồm: |
||
| Dòng 76: | Dòng 76: | ||
** Mark 83 1000 cân Anh (tối đa 6 trái) |
** Mark 83 1000 cân Anh (tối đa 6 trái) |
||
** Mark 84 2000 cân Anh (tối đa 2 trái) |
** Mark 84 2000 cân Anh (tối đa 2 trái) |
||
* Bom |
* Bom cháy Mark 77 (tối đa 2 trái) |
||
* Bom chùm BL-755, CBU-52/58/71/87/89/97 (tối đa 4 trái) |
* Bom chùm BL-755, CBU-52/58/71/87/89/97 (tối đa 4 trái) |
||
* Bom điều khiển bằng laser GBU-10/16/24 Paveway (tối đa 2 trái) |
* Bom điều khiển bằng laser GBU-10/16/24 Paveway (tối đa 2 trái) |
||
* |
* [[Tên lửa không đối đất|Tên lửa không-đối-đất]] [[AGM-65 Maverick]] (tối đa 6 trái) |
||
* |
* [[Tên lửa không đối không|Tên lửa không-đối-không]] [[AIM-9 Sidewinder]] (tối đa 4 trái) |
||
* Ống phóng rocket Hydra 70mm |
* Ống phóng rocket Hydra 70mm |
||
** LAU-61 chứa 19 trái (tối đa 4 ống) |
** LAU-61 chứa 19 trái (tối đa 4 ống) |
||
| Dòng 97: | Dòng 97: | ||
* 1x thiết bị dò laser AN/AAS-35(V) Pave Penny, gắn bên phải phía dưới buồng lái |
* 1x thiết bị dò laser AN/AAS-35(V) Pave Penny, gắn bên phải phía dưới buồng lái |
||
Loại máy bay này là nỗi sợ hãi của bất kỳ loại xe tăng nào. Trong |
Loại máy bay này là nỗi sợ hãi của bất kỳ loại xe tăng nào. Trong Chiến tranh [[Iraq]] ([[Chiến tranh Vùng Vịnh|Chiến dịch Bão táp Sa mạc]]), Mỹ đã sử dụng tối đa loại máy bay này và lực lượng tăng thiết giáp Iraq đã phải chịu tổn thất lớn. |
||
== Tham khảo == |
== Tham khảo == |
||
{{tham khảo| |
{{tham khảo|30em}} |
||
==Liên kết ngoài== |
==Liên kết ngoài== |
||
{{Commons|A-10 Thunderbolt II}} |
{{Commons|A-10 Thunderbolt II}} |
||
{{thể loại Commons|Fairchild A-10 Thunderbolt II}} |
{{thể loại Commons|Fairchild A-10 Thunderbolt II}} |
||
* [ |
* [https://archive.today/20120804084539/http://www.af.mil/information/factsheets/factsheet.asp?id=70 USAF A-10 fact sheet page] |
||
* [http://www.scribd.com/doc/69267341 (1988) TO 1A-10A-1 Flight Manual USAF Series A-10A Aircraft Serno 75-00258 and Subsequent] |
* [http://www.scribd.com/doc/69267341 (1988) TO 1A-10A-1 Flight Manual USAF Series A-10A Aircraft Serno 75-00258 and Subsequent] |
||
* [http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=3203 Republic A-10A page], [http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=3202 A-10 Construction], and [http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=3206 Night/Adverse Weather A-10] pages on [[National Museum of the United States Air Force]] site |
* [http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=3203 Republic A-10A page], [http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=3202 A-10 Construction], and [http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=3206 Night/Adverse Weather A-10] pages on [[National Museum of the United States Air Force]] site |
||
| Dòng 126: | Dòng 126: | ||
[[Thể loại:Máy bay cánh dưới]] |
[[Thể loại:Máy bay cánh dưới]] |
||
[[Thể loại:Máy bay hai động cơ phản lực]] |
[[Thể loại:Máy bay hai động cơ phản lực]] |
||
[[Thể loại:Máy bay cường kích Hoa Kỳ]] |
|||
Bản mới nhất lúc 12:38, ngày 13 tháng 5 năm 2024
| A-10 Thunderbolt II | |
|---|---|
| |
| Chiếc A10 trong Phi đoàn tiêm kích 81, Căn cứ Không quân Spangdahlem, Đức | |
| Kiểu | Máy bay cường kích cánh cố định, chi viện không quân trực tiếp |
| Quốc gia chế tạo |  Hoa Kỳ
|
| Hãng sản xuất | Fairchild Republic |
| Chuyến bay đầu tiên | 10 tháng 5 năm 1972 |
| Bắt đầu được trang bị vào lúc |
Tháng 3 năm 1977 |
| Tình trạng | Đang phục vụ |
| Trang bị cho | Không quân Hoa Kỳ |
| Được chế tạo | 1972–84[1] |
| Số lượng sản xuất | 716[2] |
| Giá thành | 18 triệu USD[3] |
A-10 Thunderbolt II (Thần sấm II) là loại máy bay cường kích và chi viện không quân trực tiếp của Mỹ. Máy bay này có một chỗ ngồi, hai động cơ phản lực, do hãng Fairchild Republic sản xuất cho Không lực Hoa Kỳ dùng cho nhiệm vụ chi viện không quân trực tiếp (CAS: close air support) cho lực lượng bộ binh bằng cách tấn công xe tăng, xe bọc thép và các mục tiêu mặt đất khác, cũng như được sử dụng để tấn công ngăn chặn tiếp viện của địch (Air interdiction). Đây là chiếc máy bay đầu tiên của Không lực Hoa Kỳ thiết kế riêng cho nhiệm vụ yểm trợ cận chiến từ trên không.
Quá trình phát triển
[sửa | sửa mã nguồn]Từ lâu Không lực Hoa Kỳ đã bị chỉ trích vì không xem nặng nhiệm vụ yểm trợ cận chiến cho bộ binh. Nhiệm vụ này chỉ được chú ý kể từ chiến tranh Việt Nam. Trong chiến tranh Việt Nam, quân đội Mỹ đã sử dụng các loại phi cơ như UH-1 Gunship, AH-1 Cobra, A-1 Skyraider và cả loại phản lực cơ F-4 Phantom cho nhiệm vụ này. Tất cả các loại phi cơ trên tuy đảm đương tốt vai trò được giao phó nhưng không thỏa mãn hết yêu cầu của bộ binh. UH-1 và AH-1 là phi cơ trực thăng, tuy có những ưu điểm riêng của nó nhưng vẫn có khuyết điểm là trọng tải vũ khí nhỏ, giáp yếu nên không bao vùng lâu được. A-1 Skyraider lại là máy bay cánh quạt với thiết kế như thời Chiến tranh thế giới thứ hai, tuy nó được yêu thích nhất trong nhiệm vụ cận không yểm vì trọng tải vũ khí lớn, bay lâu, độ chính xác trong không yểm cao nhưng giáp vẫn yếu và là một thiết kế cũ, kém cơ động. F-4 Phantom thì hoàn toàn không thích hợp với nhiệm vụ này vì tốc độ bay quá cao, hao xăng nên độ chính xác trong không yểm kém và thời gian bao vùng ngắn.
Trong thập kỷ 70, Không lực Hoa Kỳ bắt đầu nghiên cứu và chế tạo loại phi cơ mới chuyên cho nhiệm vụ Cận không yểm. Tiêu chí cho nhiệm vụ yểm trợ cận chiến là phi cơ phải có trọng tải vũ khí lớn, buồng lái bọc thép, có khả năng bay chậm và thấp để đạt được độ chính xác cao nhất, và thời gian bay bao vùng phải lâu. Những yêu cầu trên được đúc kết từ những kinh nghiệm của các phi công A-1 Skyraider. Đặc biệt loại phi cơ này được chế tạo riêng cho việc sử dụng loại pháo mới GAU-8/A Avenger. Đây là loại pháo liên thanh kiểu Gatling 7 nòng, bắn đạn 30mm với tốc độ bắn lên đến 4200 viên/phút (tức trong một giây bắn ra đến 70 viên đạn!). Đây là hỏa lực chính để chống xe tăng của phi cơ mới, chứ không phải là bom hay hỏa tiễn vì nó đơn giản, nhanh, mạnh và rẻ. Vào vòng chung kết là hai mẫu A-9 của Northrop và A-10 của Fairchild Republic, với kết quả A-10 được chọn làm loại phi cơ yểm trợ cận chiến mới cho Không lực Hoa Kỳ.
Tuy tốc độ bay chậm là cần thiết cho nhiệm vụ không yểm nhưng đó cũng là lập luận chính của những lời chỉ trích phi cơ A-10. Đối với những người chỉ trích thì phi cơ phải "càng [bay] nhanh càng tốt" để có thể tránh được các loại hỏa tiễn phòng không vác vai như SA-7. Theo họ chính tốc độ bay chậm và cách thức bay cắm đầu vào mục tiêu để bắn súng quá xưa cũ đã biến A-10 thành mồi ngon cho lực lượng phòng không địch. Tuy những lập luận này không sai nhưng thực tế đã chứng minh phi cơ bay nhanh hoàn toàn không thích hợp cho nhiệm vụ yểm trợ bộ binh, với bài học từ phản lực cơ F-4. Ngoài ra, để tránh hỏa tiễn tầm nhiệt không phải chỉ bay càng nhanh càng tốt (mặc dù nghe hợp logic) mà là sử dụng không hạn chế mồi bẫy nhiệt (Flare). Chính vì tư duy này nên mới xuất hiện tin đồn F-35 Lightning II sẽ thay thế A-10. Trước đây Không lực Hoa Kỳ cũng đã có dự tính dùng một phiên bản cải tiến của F-16 để thay thế A-10, cũng do xuất phát từ lập luận chê A-10 bay chậm trên, nhưng rồi kế hoạch này cũng bị hủy bỏ.
Cho đến nay, tuy A-10 không còn được sản xuất nữa nhưng Không lực Hoa Kỳ vẫn chưa có ý định thay thế nó. Từ năm 2005 các chiếc A-10 đang sử dụng đều được bắt đầu nâng cấp lên chuẩn A-10C, việc này dự tính sẽ hoàn thành vào năm 2011 với tổng chi phí lên đến 4,4 tỷ USD. Dự tính A-10 sẽ được sử dụng tới năm 2030.
Hiện đang có kế hoạch để cho nghỉ hưu và thay thế loại máy bay này trước hạn để tiết kiệm chi phí và dựa vào những máy bay chiến đấu hiện có như F-15E Strike Eagle và F-16 Fighting Falcon để thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ mặt đất hiện tại còn F-35 thì chưa biết khi nào mới hoạt động nhưng chi phí hoạt động nếu nó đi vào hoạt động tính ra sẽ đắt hơn gần 3 lần[4]. Một trong các lý do để phàn nàn cho các chiếc A-10 ngừng hoạt động là chúng không đủ nhanh nhẹn và quá tốn kém để bảo trì với việc cho chúng nghỉ hưu có thể tiết kiệm được 3,5 tỷ USD trong 5 năm giảm hàng ngàn việc làm cùng các chi phí khác[5].
Đặc điểm
[sửa | sửa mã nguồn]A-10 là loại phi cơ một chỗ ngồi. Buồng lái được trang bị lớp giáp Titan dày từ 12,7mm đến 38,1mm với tổng trọng lượng lên đến 408 kg. Lớp giáp này có thể chịu được đạn phòng không 23mm. A-10 có tính cơ động tốt khi bay chậm và thấp vì cánh thẳng và lớn. Điều này giúp phi công có đủ khả năng quan sát chiến trường và phân biệt mục tiêu để yểm trợ tốt nhất. Do không cần bay nhanh nên A-10 được trang bị động cơ loại turbofan, hai động cơ gắn trên lưng tạo nên hình dáng đặc trưng cho A-10. Nhìn chung A-10 bị xem là có hình dáng xấu xí nhưng là loại phi cơ cực kỳ hiệu quả.
- Phi hành đoàn: 1 người
- Chiều dài: 16,26m
- Sải cánh: 17,53m
- Chiều cao: 4,47m
- Diện tích cánh: 47,01m²
- Cánh bẻ lên một góc: 7o
- Trọng lượng:
- Rỗng: 11.321 kg
- Cất cánh thông thường: 14.846 kg
- Cất cánh tối đa: 22.680 kg
- Nhiên liệu tối đa: 4.853 kg (trong thân)
- Tốc độ:
- Tối đa: 706 km/h
- Tối thiểu: 220 km/h
- Leo cao: 1.828m/phút
- Cao độ tối đa: 13.636m
- Bán kính hoạt động:
- Nhiệm vụ Cận không yểm: 250 hải lý (460 km) với 112,8 phút bay bao vùng bằng một động cơ và 10 phút chiến đấu
- Nhiệm vụ Chống chiến xa: 252 hải lý (467 km) với 30 phút chiến đấu
- Tầm bay không tải tối đa: 2.240 hải lý (4.150 km)
- Động cơ: 2x General Electric TF34-GE-100A turbofans với sức đẩy 2x 40.32 kN
Vũ trang
[sửa | sửa mã nguồn]
Hỏa lực chính gồm một pháo tự động 30mm GAU-8 Avenger với 1174 viên đạn, tốc độ bắn được chỉnh giảm xuống còn 3900 viên/phút. Chính tốc độ bắn cao đã tạo ra suy nghĩ sai lệch là A-10 sẽ mau hết đạn, nhưng điều đó không đúng. Với tốc độ này phi công bóp cò liên tục trong khoảng 18 giây sẽ hết đạn, nhưng việc bắn thả giàn như thế không bao giờ xảy ra trong thực tế. Trong thực tế phi công bắn theo loạt 0.5, 1 hoặc 2 giây; nếu tính trung bình một loạt bắn kéo dài 1 giây thì phi công A-10 có thể bóp cò được 18 lần, một con số cũng không quá nhỏ.
Tổng trọng tải vũ khí lên đến 7,2 tấn, phân bố trên 11 ray treo (8 ray dưới hai cánh và 3 ray dưới bụng) bao gồm:
- Bom thông dụng
- Mark 82 500 cân Anh (tối đa 10 trái)
- Mark 83 1000 cân Anh (tối đa 6 trái)
- Mark 84 2000 cân Anh (tối đa 2 trái)
- Bom cháy Mark 77 (tối đa 2 trái)
- Bom chùm BL-755, CBU-52/58/71/87/89/97 (tối đa 4 trái)
- Bom điều khiển bằng laser GBU-10/16/24 Paveway (tối đa 2 trái)
- Tên lửa không-đối-đất AGM-65 Maverick (tối đa 6 trái)
- Tên lửa không-đối-không AIM-9 Sidewinder (tối đa 4 trái)
- Ống phóng rocket Hydra 70mm
- LAU-61 chứa 19 trái (tối đa 4 ống)
- LAU-68 chứa 7 trái (tối đa 4 ống)
- Ống phóng rocket Zuni 127mm LAU-10 chứa 4 trái (tối đa 6 ống)
Vũ trang thông dụng của phi cơ A-10 cho mọi nhiệm vụ là như sau:
- Ray số một: 1x ALQ-131 ECM pod
- Ray số hai và mười: 2x LAU-68 Hydra 70mm (tổng cộng 14 trái)
- Ray số ba và chín: 2x AGM-65 Maverick
- Ray số bốn, năm, bảy và tám: 4x bom Mark 82
- Ray số mười một: 2x AIM-9 Sidewinder để tự vệ trước phi cơ địch
- 1x thiết bị dò laser AN/AAS-35(V) Pave Penny, gắn bên phải phía dưới buồng lái
Loại máy bay này là nỗi sợ hãi của bất kỳ loại xe tăng nào. Trong Chiến tranh Iraq (Chiến dịch Bão táp Sa mạc), Mỹ đã sử dụng tối đa loại máy bay này và lực lượng tăng thiết giáp Iraq đã phải chịu tổn thất lớn.
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Spick 2000, pp. 17, 52.
- ^ Jenkins 1998, p. 42.
- ^ “A-10 Thunderbolt II”. U.S. Air Force Air Combat Command. Truy cập ngày 29 tháng 9 năm 2015.
- ^ “These planes could someday replace the A-10 — if the Pentagon spends the cash”. Washington Post. Truy cập 6 tháng 10 năm 2015.
- ^ “Proposed Military Cuts Loom Over Tucson Air Force Base”. NBC News. Truy cập 6 tháng 10 năm 2015.
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn]
- USAF A-10 fact sheet page
- (1988) TO 1A-10A-1 Flight Manual USAF Series A-10A Aircraft Serno 75-00258 and Subsequent
- Republic A-10A page, A-10 Construction, and Night/Adverse Weather A-10 pages on National Museum of the United States Air Force site
- A-10.org web site
- A-10 web page on GlobalSecurity.org
- A-10 Thunderbolt II in action on youtube.com
- A-10 Thunderbolt II