Gripe des oujheas å virûsse H9N2

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « gripe », loukîz cial.

longou stopa d' sûna fibrineus k' a stofé l' poyon

leusses et oûs nén normås

Li gripe des oujheas å virûsse H9N2, c' est ene nén trop griyeuse sôre di pesse des poyes.

Ele pout dner sacwants senes ås djins, mins deus côps rén.

Minêyolodjince

Spårdaedje

Li maladeye est inzotike e l' Azeye, li Moyén Levant et l' Afrike bijhrece (Tunizeye).

Gn ava ene minêye el France e moes d' decimbe 2015. D' on pouyî d' campagne, ele potcha dins les grands aclevaedjes.

Ele fourit ricnoxhowe e Marok e moes d' djanvî 2016, mins dandjreus k' elle esteut ddja la dispu l' moes d' nôvimbe 2015.

Morance

Cwand ele passe pol prumî côp dins on payis, ele pout touwer 5 a 20 åcint des polets d' poytreye. Les poyes ponresses ni crevèt nén tant sol côp (ele ni ponnut pus tant), mins sovint, après côp, tot l' restant di leu vicåreye (56-60 samwinnes).

Li morance dipind eto des ôtes maladeyes k' acsurént l' tropea e minme tins (micoplasses, brontchite å virûsse, colibacilôze). Et pår si l' pouytî a l' boirgnasse idêye di piker tos les oujheas al colistene (pask' i croet ki c' est do colibacile), et epestiferer insi tote li binde avou l' virûsse d' onk des oujheas acsûts.

Senes del maladeye

• 
  Tanfla d' on djonne poyon (7 djoûs) k' est ki creve
• 
  poyon d' 22 djoûs ki sofoke, betch å lådje et hatrea stindou
• 
  posteure d' on polet d' 30 djoûs acsût

On-z ôt do stiernixhaedje dins l' poyî.

Les poyons sont li boke å lådje, tot tanflant, divant d' crever.

Ås poyes ponreces et meres ås poyons, li ponaedje baxhe di 20 a 80 åcint. Bråmint do pounaedje di leusses tins del maladeye, ey tins do rifjhaedje.

Li maladeye baxhe les disfinses do coir. Adon, gn a sovint des ôtès pûnes ki shuvèt.

Damadjes ezès texhous

• 
  Foetes et cours poyons 8 djoûs
• 
  Peumons et cours poyons 20 djoûs
• 
  Aiwiasse boke
• 
  ]], li tchenåle a l' air et glaireuse interite do prumî boyea
• 
  mier efouwaedje del tchenåle a l' air
• 
  stopa fibrineus a l' intrêye do peumon
• 
  ponaedje e coir, tins do rifjhaedje

Li pus tipike des damadjes a l' otopseye, c' est l' efouwaedje del tchenåle a l' air.

Cwand les oujheas ont sorviké on djoû u deus, al fotche des brontches ou dins l' tchenåle leye-minme, on trouve on stopa a môde di cilinde, onk a troes cm long, k' a stofé l' poyon.

Dins les cas les pus awiyants, gn a des schome ki rexhe des narenes si on les pice vigreuzmint. Li minme schome si pout rtrover dins l' boke eyet dins l' djave. Li cåze, c' est d' l' udinme do peumon.

Les pus gros poyons ont on peumon tot efouwé, pacô avou do foetijhaedje.

Li prumî boyea est efouwé, avou.

Espaitchance

coube di ponaedje; eploctaedje après li cminçmint do toumaedje

Gn a des vaccins disconte do H9N5. I sont a dner troes côps ås poyes ponreces divant l' ponåjhe. Cwand l' maladeye est ås ouxhs d' ene contrêye, on pout eto eplocter les ponantès poyes. Mins, si l' ponaedje baxhe dedja, c' est ki li såvadje virûsse est ddja la, et on n' sårè rastrinde li livea d' baxhaedje des oûs (loukîz l'coûbe di ponaedje cial a costé).

L' eploctaedje n' est nén consyî ås polets d' poytreye, plamour k' i fåt bén 30 djoûs po k' les disfinses soeyexhe bén tcherdjêyes. Si les meres ås poyons ont stî vaccinêyes, li passaedje do såvadje virûsse dins les troes prumirès samwinnes va waeranti les poyons disk' å vindaedje.