tchinne
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]Tayon-bodje gayel «cassanos» (minme sinse), pal voye do tayon-bodje patwès latén * « casnu ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /t͡ʃɛ̃ːn/ /t͡ʃɛːn/ /t͡ʃen/ /t͡ʃɛn/ /t͡ʃɔːɲ/ Prononçaedje a radjouter /t͡ʃaːɲ/ /t͡ʃaːn/ /t͡ʃãn/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /t͡ʃɛ̃ːn/
- Ricepeures : nén rcepåve
-
Frut
-
Foyes
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
tchinne | tchinnes |
tchinne omrin
- (åbe) åbe avou on deur bwès, ene coschirêye eschoice, et des foyes avou des crolés boirds, ki l’ sincieus no, c’ est : Quercus spp.
- Mins vos årîz dit ki l’ Signeur
Ni voleut nén dishazi l’ tchinne
Ki ratneut ses fis dvins l’ broûlî. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.85, “Li Vôye di l’Eglise” (fråze rifondowe). - C’ est l’ franc riya des djoûs d’ prétins,
Cwand l’ sourdaedje s’ abohnêye
Et k’ afeye, po s’ moker do vint,
On gros tchinne clintche si scheuve et xhaxhlêye. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Prima vera », p.95-96 (fråze rifondowe). - Nos avans tchoezi des stokets et des cayets d' beyôle, di tchinne et d' hesse (J.C. Balthazart).
- Dins ses dierins moumints, li vî tchinne ervoet les bribeus a l' ombe di s' fouyaedje, li fåtchaedje des grins et l' rascodaedje (Joseph Boucher).
- Mins vos årîz dit ki l’ Signeur
- (mot des mnujhîs et scrinîs) bwès di ci åbe la.
- Les batchs di tchinne, k' on s' heréve cobén ene schinlete e cou, sont-st evoye — Maggy Frisée (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]- parintêye avou on candjmint d' voyale IN => È
- parintêye sins candjmint d' voyale
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]
Ratournaedjes
[candjî]tchinne
Etimolodjeye 2
[candjî]Tayon-bodje latén « catena », dandjreus pal voye d' èn ôte lingaedje d' oyi. (Li vraiy mot walon åreut sitî *tcheyinne, walo-picård *cayinne, come po les arivas do latén cathedra.)
-
Tchinne di velo
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /t͡ʃɛ̃n/ /t͡ʃɛːn/ /t͡ʃeːn/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /t͡ʃɛ̃n/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
tchinne | tchinnes |
tchinne femrin
- raloyeyes måyes di fier, u d’ èn ôte metå, siervant a-z ataetchî.
- I lyi a ofri ene tchinne di blanc ôr.
- Mins vos årîz dit ki l’ Signeur
Ni voleut nén dishazi l’ tchinne
Ki ratneut ses fis dvins l’ broûlî. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.85, “Li Vôye di l’Eglise” (fråze rifondowe). - Ti, ti foirdjeyes ti-minme les tchinnes ki t' divèt-st elaxhî — Isi Steinweg (fråze rifondowe).
- Come ene bedêye ki saetche so s' tchinne po pleur aler magnî disk' å coron — Lucien Somme (fråze rifondowe).
- Il èsteût todi bin påhûle. Mins qwand i moussîve on bribeû èl coûr ou bin qwand on facteûr vinéve, Champagne féve come on démon po råyî s’ tchinne èt cori l’zî potchî å stoumac’ — FRen.
- rîlêye d' elemints del minme sôre
- boket del schene (rîlêye di cronzoxhs).
- El tchinne do cô croxhe : c' est par la kel veye a corou evoye — Firmin Callaert (fråze rifondowe).
- Dj' a peu ki l' Bon Diu, nén pus k' mi, ni såye raclaper ene tchinne do cô cassêye — Marcel Van Splunter, Emile Botaye (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- fré d' tchinne : onk k' est prijhnî avou vos.
- saetchî al tchinne : saetchî al coide (esse maryî).
- tchinne di surté : tchinne k’ on mete après l’ ouxh, po k’ i n’ si poye drovi pår.
- Asteure, el plaece d' ene carcele, c' est ene tchinne di surté — Motî Forir (fråze rifondowe).
- tchinne di tecse : (éndjolike) variåve contnant ene shûte di caracteres, et ki contént do tecse (et nén djusse tot l' minme kéne valixheur), dj' ô bén k' on-z î pout apliker des fonccions d' tecse (replaeçmint d' caracteres, relijhaedje, candjî di ptite a grandès letes, håyner avou des fontes, evnd.)
Parintaedje
[candjî]- tchinnete (tchin.nète), tchinnon (tchin.non).
- etchinner
- distchinner
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]rîlêye di måyes po-z ataetchî
Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike tchinne (discramiaedje) so Wikipedia
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do gayel
- Mots do walon vinant d' on patwès do latén
- Mots do walon d' on seu pî
- Sustantifs do walon
- Motlî do walon po les nos d' åbe
- Mots do walon esplikés pa leu no sincieus
- Motlî do walon des scrinîs
- Mots do walon vinant do latén
- Mots do walon avou des ratourneures
- Motlî do walon po l' éndjolike
- Mots ki sont dins Ene båke so les bwès d' l' Årdene
- Mots ki l' rifondowe est dins Ene båke so les bwès d' l' Årdene