Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Aller au contenu

tchinne

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye 1

[candjî]

Tayon-bodje gayel «cassanos» (minme sinse), pal voye do tayon-bodje patwès latén * « casnu ».

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
tchinne tchinnes

tchinne omrin

  1. (åbe) åbe avou on deur bwès, ene coschirêye eschoice, et des foyes avou des crolés boirds, ki l’ sincieus no, c’ est : Quercus spp.
    • Mins vos årîz dit ki l’ Signeur
      Ni voleut nén dishazi l’ tchinne
      Ki ratneut ses fis dvins l’ broûlî. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.85, “Li Vôye di l’Eglise” (fråze rifondowe).
    • C’ est l’ franc riya des djoûs d’ prétins,
      Cwand l’ sourdaedje s’ abohnêye
      Et k’ afeye, po s’ moker do vint,
      On gros tchinne clintche si scheuve et xhaxhlêye. Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Prima vera », p.95-96 (fråze rifondowe).
    • Nos avans tchoezi des stokets et des cayets d' beyôle, di tchinne et d' hesse (J.C. Balthazart).
    • Dins ses dierins moumints, li vî tchinne ervoet les bribeus a l' ombe di s' fouyaedje, li fåtchaedje des grins et l' rascodaedje (Joseph Boucher).
  2. (mot des mnujhîs et scrinîs) bwès di ci åbe la.
    • Les batchs di tchinne, k' on s' heréve cobén ene schinlete e cou, sont-st evoye Maggy Frisée (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]
Mots d’ aplacaedje
[candjî]
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :


Ratournaedjes
[candjî]
tchinne

Etimolodjeye 2

[candjî]

Tayon-bodje latén « catena », dandjreus pal voye d' èn ôte lingaedje d' oyi. (Li vraiy mot walon åreut sitî *tcheyinne, walo-picård *cayinne, come po les arivas do latén cathedra.)

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
tchinne tchinnes

tchinne femrin

  1. raloyeyes måyes di fier, u d’ èn ôte metå, siervant a-z ataetchî.
    • I lyi a ofri ene tchinne di blanc ôr.
    • Mins vos årîz dit ki l’ Signeur
      Ni voleut nén dishazi l’ tchinne
      Ki ratneut ses fis dvins l’ broûlî. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.85, “Li Vôye di l’Eglise” (fråze rifondowe).
    • Ti, ti foirdjeyes ti-minme les tchinnes ki t' divèt-st elaxhî Isi Steinweg (fråze rifondowe).
    • Come ene bedêye ki saetche so s' tchinne po pleur aler magnî disk' å coron Lucien Somme (fråze rifondowe).
    • Il èsteût todi bin påhûle. Mins qwand i moussîve on bribeû èl coûr ou bin qwand on facteûr vinéve, Champagne féve come on démon po råyî s’ tchinne èt cori l’zî potchî å stoumac’ — FRen.
  2. rîlêye d' elemints del minme sôre
  3. boket del schene (rîlêye di cronzoxhs).
    • El tchinne do cô croxhe : c' est par la kel veye a corou evoye Firmin Callaert (fråze rifondowe).
    • Dj' a peu ki l' Bon Diu, nén pus k' mi, ni såye raclaper ene tchinne do cô cassêye Marcel Van Splunter, Emile Botaye (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]
  1. fré d' tchinne : onk k' est prijhnî avou vos.
  2. saetchî al tchinne : saetchî al coide (esse maryî).
  3. tchinne di surté : tchinne k’ on mete après l’ ouxh, po k’ i n’ si poye drovi pår.
    • Asteure, el plaece d' ene carcele, c' est ene tchinne di surté Motî Forir (fråze rifondowe).
  4. tchinne di tecse : (éndjolike) variåve contnant ene shûte di caracteres, et ki contént do tecse (et nén djusse tot l' minme kéne valixheur), dj' ô bén k' on-z î pout apliker des fonccions d' tecse (replaeçmint d' caracteres, relijhaedje, candjî di ptite a grandès letes, håyner avou des fontes, evnd.)
Parintaedje
[candjî]
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]
rîlêye di måyes po-z ataetchî
rîlêye d' elemints del minme sôre
rîlêye di cronzoxh

Waitîz eto

[candjî]

Lijhoz l’ årtike tchinne (discramiaedje) so Wikipedia