Polonya

Republika han Polonya
Republika han Polonya; Rzeczpospolita Polska
	Bandira Eskudo
	Darahonon: Waray1
	Awit: "Mazurek Dąbrowskiego"; (Winaray:"Waray pa mawara an Polonya");
	Kahamutang han Polonya (masirom nga pagkalunghaw) – ha kontinente nga Europeo (mapawa nga pagkalunghaw & masirom nga pagka-grey); – ha Unyon Europea (mapawa nga pagkalunghaw) — [Legend]
Pamunuan; ngan gidako-i nga syudad	Warsovya; 52°13′N 21°02′E / 52.217°N 21.033°E
Opisyal nga mga pinulungan	Pinolako2 (polski)
(Mga) Tawag hin tawo	Polako
Kagamhanan	Republika nga Parlamentaryo
• Mangulo	Andrzej Duda
• Primer Ministro	Donald Tusk
Magbabalaod	Nasodnon nga Katitirok
• Igbaw nga balay	Senate
• Ubos nga balay	Sejm
Kahimo
• Pagin-Kristyano4	966
• Syahan nga Republika	Hulyo 1, 1569
• Ikaduha nga Republika	Nobyembre 11, 1918
• Kanan Katawhan nga Republika	Disyembre 31, 1944
• Ikatulo nga Republika	Enero 30, 1990
Langyab
• Bug-os	312,679 km2 (120,726 sq mi) (ika-693)
• Katubigan (%)	3.07
Kamolupyohan
• 2021 estimate	38,354,173 (ika-36)
• Densidad	122/km2 (316.0/sq mi) (ika-83)
GDP (PPP)	2021 nga banabana
• Bug-os	$1412.000 ka bilyon (ika-20)
• Per capita	$37,323 (ika-45)
GDP (nominal)	2021 nga banabana
• Bug-os	$655.300 ka bilyon (ika-23)
• Per capita	$17,318 (ika-48)
Gini (2014)	32.08; medium
HDI (2020)	▲ 0.880; hataas hin duro · ika-35
Salapi	Złoty (PLN)
Zona hin oras	UTC+1 (CET)
• Summer (DST)	UTC+2 (CEST)
Dapit hin pagmanehar	wala
Kodigo hin pagtawag	48
Internet TLD	.pl
	1 Kundi, kitaa an Mga diri-opisyal nga mga lema han Polonya.; 2 Bisan man kon diri mga opisyal nga pinulongan, an Binelarus, Kinashubia, Linituanyano ngan Inaleman ginagamit ha 20 nga mga opisina hin comune.; 3 An kahaluag han Polonya sumala han pagbahinbahin-ha-pagdumara, sumala han hatag han Sentral nga Opisina hin Estadistika, amo in 312,679 km2 (120,726 sq mi) nga diin 311,888 km2 (120,421 sq mi) amo in kahaluag ha tuna ngan 791 km2 (305 sq mi) kahaluag hin bawbaw hin katubigan ha sulod han nasod. An pagkarawat han Kristyanismo ha Polonya ginkikita hin damo nga mga Polako, bisan man kun ano an ira pagkaapi ha relihyon o waray pag-api hin relihiyon, nga usa han mga labaw nga mga nasodnon nga panhinabo ha kaagi; an bag-o nga relihiyon gin-gamit ha paghiusa han mga tribo dida han rehiyon.

An Polonya (Kinatsila: Polonia, Iningles: Poland, Pinolako: Polska [ˈpɔlska] ( pamati-a)) usa nga nasod nga nahamutang ha Butnga nga Europa. Nahamutang ini ha butnga han Alemanya ha katundan, han Republika Tseka ngan Eslovakya ha salatan, Ukranya ngan Bielorrusya ha sinirangan, ngan han Dagat Baltic, Lituanya, ngan Rusya (pinaagi han Kaliningrad Oblast nga exclave) ha amihanan. Iton Polonya nagsasaro hin katubtoban ha kadagatan upod han Dinamarka ha Dagat Baltic. Warsovya an kapital han nasod. An Polonya nagin api han Unyon Europeo tikang han Mayo 1 2004.

An estado Polako gintukod hin sobra 1,000 ka tuig hadto ha ilarom han Dinastiya Piast, ngan nakaabot han bulawanon nga panahon dida han harani han kataposan han ika-16 nga siglo ha ilarom han Dinastiya Jagielloniano, han panahon nga an Polonya usa han mga gidako-i, girikohi, ngan pinakagamhanan nga mga nasod ha Europa. Han 1791 an Sejm han Polako-Lituano nga Mankomunidad nagpailarom han Batakan-Balaod han Mayo 3 o Konstitusyon han Mayo 3, an syahan nga moderno nga nakodipikar nga konstitusyon, ngan ikaduha ha kalibotan sunod han Konstitusyon han Estados Unidos. Waray la mag-iha nga nagsunod, an nasod nawara katapos han pagbahin-bahin hini han mga hagrani nga nasod nga amo an Rusya, Austrya, ngan Prusya. Nahibalik an paglugaring hini dida han 1918 han pagkatapos han Syahan nga Pankalibotan nga Gyera komo an Ikaduha nga Republika Polaka. Pagkatapos han Ikaduha nga Pankalibotan nga Gyera nahimo ini nga komunista nga satellite nga estado han Unyon Sovietika nga tinatawag nga Republika han Katawhan han Polonya. Han 1989 an syahan nga gawasnon-hin-bahin nga mga pinili-ay han kaagi han Polonya katapos han Gyera Pankalibotan II nagtapos han Solidaridad (Solidarność) nga pakigbisog para hin kagawasan ngan nagresulta han kapirde han mga namumuno nga komunista han Polonya. An yana nga Ikatulo nga Republika Polaka gintukod, ngan ginsundan pagkatapos hin pira ka tuig han pagsurat hin bag-o nga konstitusyon dida han 1997. Han 1999 an Polonya nag-accede ha NATO, ngan han 2004 inmapi ini han Unyon Europeo.

Ha opisyal nga pagtawag, iton nasod kilalado nga Republika han Polonya, (Pinolako: Rzeczpospolita Polska^{[lower-alpha 1]} [ʐɛt͡ʂpɔˈspɔlita ˈpɔlska] ( pamati-a)). An pulong nga Rzeczpospolita amo an ngaran ha kaagi ngan kasaysayan nga padayon an paggamit tikang han ika-16 nga siglo dida han Polako-Lithuanian nga Mancomunidad, nga usa nga pinili-ay nga monarkiya. An pulong nga Rzeczpospolita puyde mangahulogan nga "mancomunidad" o commonwealth o puyde gihapon "republika", samtang an kahubad ngadto ha Polako han pulong nga "republika", republika. Dida han pamuno han komunista tikang han 1952 tubtob 1989 an opisyal nga ngaran han nasod amo an Republika han Katawhan han Polonya (Polska Rzeczpospolita Ludowa), nga amo la an panahon nga waray gamita an opisyal nga pagtawag tikang ha kaagi ngan kasaysayan.

Mga tigaman

↑ Ha iba nga mga pinulongan han Polonya: Kashubian: Repùblika Pòlskô

Pinanbasaran

↑ Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. Ludność. Stan, ruch naturalny i wędrówki ludności w I kwartale 2014 r., stan na 31.03.2014. [1] Ginhipos 2018-12-26 han Wayback Machine
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 "Poland". International Monetary Fund. Ginkuhà 2009-10-01.
↑ "GINI Index for Poland". 17 Oktubre 2016. Ginkuhà 25 Abril 2017. Cite journal requires |journal= (help)
↑ "2015 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2015. Ginkuhà 14 Disyembre 2015.

Mga sumpay ha gawas

Dugang nga pamiling mahitungod han Poland ha kanan Wikipedia mga bugto nga proyekto:
	Mga kasirigngon tikang ha Wiktionary
	Sarigan nga basahon tikang ha Wikibooks
	Mga hulád tikang ha Wikiquote
	Gintikangan nga mga kasuratan tikang ha Wikisource
	Mga imahe ngan medya tikang ha Commons
	Mga sumat notisya tikang ha Wikinews
	Pagkukuhaan hin pagtuon tikang ha Wikiversity

Pasalida (aada-ha-linya)

Kasahiran

Poland.gov.en – Polish national portal Ginhipos 2014-12-03 han Wayback Machine
Polish Information Ginhipos 2008-02-25 han Wayback Machine
Ministry of Foreign Affairs
Chief of State and Cabinet Members Ginhipos 2008-10-15 han Wayback Machine
Poland nga entrada ha The World Factbook
Poland Ginhipos 2015-03-18 han Wayback Machine at UCB Libraries GovPubs
History of Ancient Poland Ginhipos 2013-02-06 han Wayback Machine
Polonya ngada ha Open Directory Project
Poland profile from the BBC News
Poland OECD
Poland EU
Poland Encyclopædia Britannica entry
Wikimedia Atlas han Poland
Datos Heyograpiko nga may pagkahisumpay han Polonya ha OpenStreetMap
Key Development Forecasts for Poland from International Futures

Kultura

Commonwealth of Diverse Cultures: Poland's Heritage Ginhipos 2011-06-24 han Wayback Machine

Biyahe

Poland's Official Travel Website
About Poland Ginhipos 2014-12-25 han Wayback Machine
Photos from Poland Ginhipos 2008-06-16 han Wayback Machine
Poland Travel Guide - An English language tourist site on Poland

	Unyon Europea
Alemanya \| Austrya \| Belhika \| Bulgarya \| Dinamarka \| Eslovakya \| Eslovenya \| Espanya \| Estonya \| Finlandya \| Fransya \| Gresya \| Hungarya \| Irlanda \| Italya \| Kroasya \| Letonya \| Lituanya \| Luxemburg \| Malta \| Nederlandes/Paises Bajos \| Polonya \| Portugal \| Rumanya \| Suwesya \| Republika Tseka \| Tsipre

Mga Nasod ha Europa

[5] Ha iba nga mga pinulongan han Polonya: Kashubian: Repùblika Pòlskô

[1] Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. Ludność. Stan, ruch naturalny i wędrówki ludności w I kwartale 2014 r., stan na 31.03.2014. [1] Ginhipos 2018-12-26 han Wayback Machine

[imf2-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 "Poland". International Monetary Fund. Ginkuhà 2009-10-01.

[3] "GINI Index for Poland". 17 Oktubre 2016. Ginkuhà 25 Abril 2017. Cite journal requires |journal= (help)

[HDI-4] "2015 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2015. Ginkuhà 14 Disyembre 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[lower-alpha 1]