Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
O DESAFIO DA I OVAÇÃO VIA EDUCAÇÃO: UMA APROXIMAÇÃO DOS DIVERSOS ATORES/AUTORES SOCIAIS. Renelson Ribeira SAMPAIO (1); Claudio Reynaldo Barbosa de SOUZA (2) + "!",!-# . ,* -# $ 3 % ! "# ' () ! * !/ *! * )! $ %! 0, (!53 $ %! !&* 4 $ %! !& 1 ! ,3 " 2 RESUMO 6 , " " * ! ! ! " * ! * 5!* 7 2 , 5!*! " ' ' 1 8 ' ,* -# , ! % ' " , 9! ! ' !5!* ' ! *1'! :, -# * ' *!" -# , ,* -# * )! :, ' , 7 ' !" :, " ' ,"! * ) "! ! " , * 9! ) * % *! " !" "!7 *! :, ' " " * <)!* * , ! ' "= *! ,* -# * ! 5 "! " ,", ! -# , ! *, # *! ! "<'!* " 3 Palavras+chave: ? ! " ' 5, ' " * 5 ! 5 " ), ! " ! ! -# ! *, :, " " " " 1 ,' ! ", * 9 ! 3 " :, * ' % ! *, ! -; * " * ' " * " ,! , ! % ! # ," * 93 " * 9 ! ! ' *! 1 ' >! -# != ), 93 " 0 <)!* ) -; ! " ! , , * " ' ! ', " " *! " ' , ! ! *! *1 ! <)!* 3, * -# " ! 6 ! ! ' 3 , :, ! * ,) !" " ,", -# " 2 ," 3 % 1 I TRODUÇÃO $ ! % @ * * <)!* * ! $ +BB " G, ! :, & H " , tecnológica ' 1H !5 , ! ! !", -# ' > :, ! ' *" ! -# ? A "! ' :,! !' 1 :,! -# +BB ! %; ' ' -# 1 ' CB ! B D E < D ! B CE !7 "! ! ' :,! ! " ' " * 9! " ! -# " ! 5 :F " 9! ! * "! ! ' ) 9 ! ' ! " 3 ! ! G,!7 9*! ) 5! @ ! +B B ' ! " * * *! :, " 8 ! "! " educação inovação ! !5 7 " !5 - ' crescimento e desenvolvimento " 3 * -# " ! ' "= *! :, ,* -# " 1 ' 1"!* ! ' " "! ' * '-# , ! ' "= *! " ' 1 ! ! -# I ' *! " * * * '-# * !" ' !) !5!* "! * ! ' "!*, ' ' , $ " ) 5! :, :, :, ' ! " ! "15!* * <)!* " "8)! ' *! ! & * ! ! ' "= *! 5!*9*! ! "! " ", ' !"!* " " 8 ! ! ! !*! "! , ) " )! " 3 ! / *! # ! * " , * ' "!"! ! " :, * " 5 " " * <)!* 1"!* ) :, K "= *! L "! * ) ! * "! J ! -# , "8 " 9 :, " * " , ' ', -# ' ! -# ' ', -# ' :, *! *! ! ) !7 ' 9 ! ' :, " # *% * , * ' * '-# 3 *! ! * ,1 2 I OVAÇÃO E DESE VOLVIME TO: IMBRICAÇÕES E IMPLICAÇÕES ! ' "= *! ' * ! -# " * <)!* ' " * M !* ' 1 :, ! , 7 :, ) ' " ! " ,"! !7 -# " * )! ! 5 ! J ! ' "= *! " "8)!* ' * ! -# ' 3 ' -# >! " " " * ' *! ! * ' "!"! ! ! " ! ' "= *! " ,", * ' :,! *! ! " ' * ! " ! "!",!-; ,* "! " ' ,"! * ' -# " " ) " * " !3,! ' ! " ' !* -; ' 9"!* :, ' !" ! " 9"!* ! * ! * " '! ! ! ' * *! " * M 8 ! * ' " ! ) "# ! -# * , ' ! ), ! "!",!-; ,* "! "! " ) " @9 * "!",! , ), ," 5 " 3 " * * % ,"! ! " ' "!"! ! * 9 ! ", ' !*! ' 9"!* ! ! " "! ' ,* ' *,' -# " ' >! :, " ' 1 ' >! -# " ! " !5!* A "! +B ,7 +BB ' N , - " * <)!* ) * 5 ) "# O ' ' 9 ! ' ,-# " * <)!* *, */ *! * 7 ! ! 9'! ' * )! # !) " ' ,"! :, # *! " *! "15!* "8* !* 3 ' ! !* ! 5! ' ! ' * " +BBD ' ! !* " M !* * * ), :, " 7 , 3 @ , ' ," ! * ' 5 " ! * ' -# -# -; " ," ! " ! "!",!-; ,* "! " ' ,"! 5 *! !" !5, # " 5 / *! * % *! " 8 * "!",1 ' * ! :, ) ) % ' !"! ' ) " @ ! " ! "!",*! ' " * ! ' " " ! " " " , ! ! ' * ' 1 " " " $ ! ! * ! 3 !> " 1 ! " -# :, ' *," ) "! " ! -# ! ), " "7P Q!"7 ', ? ? , "! ! ' * " ' ," ' 8 " 38 * ! -# "!",*! ! :, ' '!*! * !-; ' ! -# " ! "!",!-; ,* "! " ' ,"! ) -# *!/ *! " * )! , ' 1 ' ! "!",!-; ' :,! * ' "! ' !" ! ! "! " ' ," ' * :, ) " ! * ' ! -# * % *! " *! "15!* -# ! *, -# ," " ! ! ' !-# ' "!*!' " ! 5 -; 8 5, " * ' -# * " " @9 ' 8 " 3, * ' 5 "! ' % ' % '<! -# * , !* -# ! / *! ' <' ! " " * 7 "15!* " * <)!* " 3 *! " *!/ *! " ! -; ' !* ' 1 ! H ' ' " ' +BBD ' :, " H! ! -# " @ " 5 "! * ' -; " ! ' " " ! ", " "! *, " !* " , ) -# " * )! "!"! ! J ) !7 -; " ! "!",!-; ,* "! " ' ,"! # * , " * 9! "!% , * ! % ) ,!" 7 ' ), ," * ! % " ' ),! '! ! " ' 8 :, :, , ) * ' ' " " " ! ' !-# * * " " "! 3, * * ' -# ), * ! " *= 3! " ) " *! ! ! " " , ' ", 3 " ' "! ," ' 9"!* 3"! # ! ! *!'! " " * ! " ' " 5 "! " " ' 3, * ' ! 5 -; " ' "!*!' " 8 >! " * *!/ *! 3 51*! * * " :, ! " ) -# ! 9 ' -; ! " ) !7 *! ,"! ' " ,", * " * ! * ! -; * ' -; 5 * ' -# " ! "!",!-; ,* "! ) %! "< ! ! ," * " !3, ' ' ) *! !' R !> " * " >" != ), !/ *! * " :, " < !* ! ), 93 " 93 " 5 , ' S ) 93 " "9 ! $ " 8 ' " )! ? ! " .,", 8 !* G "! !7 $ )! "9 ! " 3 TD ," ! *," ! " 8 !* G "! ' ' *!/ *! " * )! ! " ! * ,! ! ", " * ' -# * ! ' 9! * ! * ! "!",!-; ,* "! # ' 6 ! ! * ' * !7 ' 93 " ' * % * :, ," ) " *! ! ' "!*!' " "! ! * , ! !" "!"," . ! ,* -# * <)!* " ' , '" -# * " >", !7 -# %! "< !* " 3 % * 93 " $ " ', G U TT " ) " ,", ' 5, " ! ' * * ! * ) 5!* " -# 5 93 " :, 8 "!* ,' ! 8 *,' " * ' " .!), ! ! ' " " , -# A "!' * ,"! ! 5 " ,", *! "15!* " * <)!* ! " ' ! !" , " != ), * % *! * != ), ' ) 3 ' ," ! "/ Figura 2 – Relações no Triangulo de Sábato Fonte: Salomon (2008, p. 18 + Adaptado) Figura 1 – Triângulo de Sábato Fonte: Salomon (2008, p. 18 – Adaptado)| ? * * :, " ! "1 , * <)!* W, " J " 3 * ) " * * N != ), 93 " O * , -; "!* ! ) * , ! 5 7 ' " , ' @ " ) $ ! ' *! ), ! -# & / ! . ), - S, 1 !* ) S, V -; % !7 " ! " , ! " ' ! ! " "8 " " 5 7 ' ' * " ! > ' >! " N ) ' " " # * % * , *" 1 "!* ! " 9 * / !* * ' " 93 " -; ! " ! "!",*! ! ' " 3 *! " * ' " * 8 "!* * >" -; * ! ! " * " ! ), "!","! & 93 " ' 8 "!* ! *! ' " ! !*! "! -# * " * # > ) <)!* -# ! ! ,"! !7 ' "! ! " ! * !" ! 9! -# ! ' N# ! !51* ! " >' O G +BB ' X ' , ! ' >! -# " " ! ,3 -# 2 :,! ' O # 9 ! = *! J !5 ' ! ! P! " 3 * 8 "!* L " , ) 5!* ', U " " / "!' 3 ! " *! " " - +BB 5! !) -; & -; 5! >" ! ),! " :, ! " " -; * " >" -; ' " , :, !" , * % *! ' ," ! " -# " " "/ 5 :, ' ,7 *! *,' 8 "!* ,' ! 5, *! " ," " , ! 8! :, # ! ! :, ' # ) ! ! ' " % " :, , ! :, " " ! * " ' ' ! *! J 6 ! -# 6 ! *! J '!*! :, * %! " ! , ' # " @ 5 7 !" ! ), C .!), ! ! ' ' ! ' ) 1 5 5 "! 93 " * 5! *! " ',3 !* , 7 " ! 8! " 5 " * M !* 5 7 * :, " ' * 3 -; " ", " * ! % Figura 3 – Triangulo de Sábato – Inter+relações entre Empresas e Universidades Fonte: Salomon (2008, p. 18 + Adaptado) W, * ! , -# * ' -# ' * ! " " ) " *! ! " * ! 8! *, ' ! *!' " ' 5 7 * :, ' * ) % , ! !*! ! @9 :, " ' ,"! " ! "!",!-# ,* "! ' * " !3,! !:, *! " *, !*, ! " ", ' 3 ! *! %! " !* " ' !*! ? 5 ,-# ,' ' :,! ! "!",!-# # ' 3 * " *, ,* "! " 3 % ! * * " , ! ! :, ," " ! ' ' " ' " ! ! " *! * !51* ! ! 3, 5 :, & , -# # " * )! 3 "< ! ,' ! , !* " ' ' *,! " * 9 ! " !* " ' 5 !" ! " -# , ! ! ' ) " ! !7 ' @ " * " ,*" "9 ! * ,1 " ' 1"!* ! ! " -# * " , ! ! ! "!"," ' :,! L * -# * !*-# * ' * " ' :,! L, " ,", ) "# ' ! ! * 5! ! 5, *! * 1*, !) -# ! "!",*! " * ! * ) L * *!/ *! ' 1"!* ) !7 ' ! ,* -# * " *% ! " 6 * * !" ,-# R8 !* 9! !' ! ), , 93 " ' !" .!), ' " ' Figura 4 – Modelo da Hélice Tripla Fonte: Adaptado de Salomon (2008, p. 18) R8 !* !' *!" ! ; &" 5 -# ! * 3 ", ) !7 5 ! "!",*! ! ! ' ! * / !* ' ' * ! " :, " * " ", ' >! -# " , ! ) " "! ' >' !* ) ! ' " % 8! ' "7P Q!"7 G 4 55 TTX :, # 5! ! " * %8 !* ! 5 ,/ *! ," %8 !* * ! -# -; " ! " ! 5 !" *, ! , 3 * 3 -# * * " " 5 ) " ) '! ! "9)! "7P Q!"7 "/ * , ! ' " , "7P Q!"7 >' !*!" :, 3 " , - * ' , - * 5! ' -# "/ " ) " , !5 *! ! ' * '-# 5 > ", 7 ! "! " * % *! " ,' ' ! -; " , ! ! ! A" :, " ! ; 6 ! ! " -# ! ' *! ' ! ) ' ' * ! 5 ,, 8! , :, ! ' ! ! " "!7 & '< '! ! ,-# * / !* 6 ! ! "! % * 5, -# ! ' :,! @9 ), 0 ,-# * / !* ' !" * , ) " ' " ! " * M !* ' 1 ?! " " 3 ) ,) "/ * 5!), -; !' R !> "7P Q!"7 5 ! 8! :, 6 ! ! 5 , , ! ! 0 ,-# * / !* :, ! " ,7!, */ *! * ! ! ' "= *! "! ! ' :,! 5 M " * ! ! !*! " 6 ! ! $ ! ! 1*! 8*, Y Y ", " ' ," 6 ! ! ' ' , ), 0 ,-# * / !* :, , , " * ! 5, -# * 5, " -# :, " 3 * * " ' ,"! " ), 0 ,-# * / !* 5 "!7 :, " 3 % * ," ! ' 5 !) !5!* "! 9 * :,1 !* ) % ! 5 M 8 ' "!*!' -# "! *! "! " ! , " ! ! ! "!",!-; * / !* * " , ! "!"," ' :,! ! " *! "! " * / !* ' "!*!' " 3 % ' '! 3 " 6 ! ! 93 " :, ' ) :, # ' " ),! ' !" ," * ," ' !) !5!* "! " ! " ' ' " ! "!",!-; ,* "! * * !' R !> ) " # -; " 5 / *! ! " * " " ,3 "!",!-# !' * " 5!), " " 3 % ! ' 5! ! ! "!",*! " * )! * " " " ' 3 " Z) [ , R !> * * ! :, " ' ' " -# " ,"! !7 , ' 1"!* " :, ? " " ! " 5 ! ,3 "!",1 ' , - # " 5 " " 9 7; @9 >' " -# " " " * * ' " .!), !)! ' * " ) ! ! " 1"!* ! ) ' 7 " != ), ! " Figura 5 – Triple Helix I Fonte: KATO (2008, p.22) Figura 6 – Triple Helix II Fonte: KATO (2008, p.22) !' R !> !5!* , ' -# ! !" ! " -; " " * , !* -# * ! "! ' -; ! " 5 * :, " ! " 5 * ) !' R !> * , 5 ' "!* " ! * ! ' ) !7 ! -# " * <)!* * % *! " " 3 ' !-# ' ' ," * ) !7 -; * *" !7 ' ! *!' " & * '!" !7 -# * % *! " * " * ! ! # " 5 ! "!",*! ! * >! "/ *! %8 !* ' !" * !" * ! -# " * <)!* * " 5 ! " -# " ) " ! "!",*! ! , ' ' ," 5, ! , ! , 5, -# N:, O ) " * "9 ! ) , ! 5 " ,", 5 ! "!",*! ! * , ' % %13 ! )! " ! " 5 * ? ! 5 " ! " * ' -; "8 !' R8 !* 3, * ! " )! ' , ! ! Figura 8 – Triple Helix da Inovação Figura 7 – Triple Helix III Fonte: KATO (2008, p.23) , # %8 !* ' >' *" "! ! ", "7P Q!"7 ' " ' * "!",! , % * 5!), * , :, ' "! ' :,! % ' *! ! " * '!" !7 -# "! " * ! Fonte: KATO (2008, p.23) , ! * ! !*! , !* -; '! * ' * % *! " ' A"! "!*, 5 -; ' , ! " !" 5 ," ' <' ! * :, -; .!), -# ' ! , , ) " ! " ! " * % *! " * ! :, * % *! " !9 ! * 8 ! ' * '-# ! "!",!-; ,* *! M !* )! ' " * ' !-# " " " , "! * 7 ! ! ' " " , ! ! # * % *! " , 5 " ! :, " ) " , * " >" :, ' ! *!' " ) -# 3 RELAÇÃO I STITUIÇÕES EDUCATIVAS E SETOR PRODUTIVO: CE ÁRIOS RELACIO ADOS À PESQUISA E I OVAÇÃO * , ! * ! * % *! * ' * * ", ' * ! " -# " "!",!-; ,* "! " ' ,"! " 7 ! ' " 3 % * / !* ! *, ; *! " " * <)!* ' 1 ! * " * ' "!"! ! " ' ' " " :, * % *! " 8, "! :, ' *! * ! " ' ' ) ! "!",!-; ,* "! " " 1 ,' ! !" * 5 " !) !5!* "! ' " *! ! " * )! ' -# " , ! ! ! ' ) "! 5,", 7 ,@ !" ! " '-; ' 3 ! :, ' ), 9 " 3 ! * % *! " AGE TES 5 ' * 7 3 ) " -# ' ! " ' % ' *" " * " " ," " ! ' * " * " >" ,!" * , -; " 3 *! " % " ! 5 !5 "!",! , " * " -; *! -; 3 )/ *! 3 E TIDADES PRODUTIVAS ' *15!* I ST. EDUCATIVAS 3 )/ *! 9 ?! !5!* * % *! " ! *!' 3@ "! -# * % *! " -# ,* " " ! 5 -; 3 " ! ' *! . *% "! ! " -# " ' G ) ' 7 ," ' 7 * )! A "!' !5, ? 5! ! Tabela 1 – Diferenças entre Instituições Educativas e Entidades produtivas Fonte: Kato (2008, p. 26) Adaptado ' " ) " ! ) " " " 3 ! * * ! " " !* " 59*! ' 5 !" " * ! *! ! %! " !* " # " :, ' * * " ,-# * * ! , " ' ,"! % * @, " 5 , ! )! ! " *! 8 :, * ! :, ' ! " -# -; " 5 "! " " ) % ' *! ' 5 !" 5 -# ' 5! ! ! * :, 5 ," * ! / *! " ,* "! * = *! * ' ' *"! , 3 ) :, , 5 "! ' " !" 3 5!*! * * " 3! ! * * , " % ! " ) -# ' * ! * ' -# " * 59*! 5 7 * 9! " # 8 5 !" @ " ! , mas ! , ! * ' -# ! 3 ' !" :, " ' ' " ' ! " :, " ! " % *! "! ! ! * , " 5 "!7 , 1 3 % !" ! ' "!*!' -# " ,-# !5, # ) " *! ! ! " ,", -# ! ! 8 )!* ) % *! ! * ' "! % "! * % *! " 3@ "! " 2 ," ' ! * " -# *! "!5!* * ! " ' ,"! " " ! " " # * * " * , , ! *! ! 8 :, !-; ' <)!* ! "!",!-; 7 :, " ' * * 9! *! , # 5!* :, 5 # 4 CO SIDERAÇÕES FI AIS * % *! " " 5 ! *! " 5! " :, ' 5 5 5 - * , 3 ' ,7! ! * / !* ' " , * *! ' ,"! " ' * ' " , # ,' I * @,) -# " ! = !* , * 9 ! :, ! , ! " ", ! * 9" ! " ! *!' ! , "!! "!",*! :, ! ! " ! *!' ! ! * " ,-# ' @ " ' )<)!* # * * / !* ! ! ' *! " ' ! " -# * @,) -# 9 " * / !* * " ' ,"! ' " :, "; ' " * ' 9! ! " " !" !9 ) " * 3@ "! * , * 5 > *1*! ' 5! ! ! # * 7 ! 5 >! * 1"!* * % *! " ! ' *"! ", " 2 ," *! 5 ># " " ' ' " * ! :, " ' ' " ' ,"! *! "! ! 5 - ' ! *! ! A "! ! "= *! " 3 *! " ' " . " $ " +BB !9 ) :, ! " , "! ! *!' ! ! ' -# , 5 -# J >!)/ *! , N " = !" ' 1 ! ! " 5 * !7 :, ' :,! 5 * "!",! * , "! ! ! ' !* * ' ' 5! ! ! ' *15!* ' ,-# " " *! J ' ' *-# ' 3 ,-; 9 -# O . " $ " +BB ' XD 3@ "! " " ! :, 3, * ! " !/ *! " * )! -# REFERÊ CIAS VU \ V R L G ]? ? 0.. G. . "! 5, ! !"4 ! , " 4 ) " "! ?! ' 1 ^%""'&22, 5 ), 2 4 552 '+BBB2_ * . G ' R " ! ' 5! ! !& * + 4" H & & C 3 +B B $ G 0 * ' "/ *! ' 5! ! ' X+ X @, +BB U " ! ! 0 *% * ! ", : * A "!' , -# < +BB " -# DT ' ?! ! ! " -# 6 ! ! +H " " " . " !' % !> ' *"! )! ! # ! ! " -# " 9 , !"!3 +BB & G G L 0? ? G L G6 V U ` G U S 9! ! * ' *!< 6 ! ! ' * ! ", " ' ! *!< " * <)!* $ +T ' DT 3 +BB ?! ' 1 & ^%""'&22QQQ+ *! ) *! '%'a * !'"b *!c "" >"K'! b BXT B +BB BBB BBBB K )b K b! _ * & C 3 +B B G ' U ' *"! G " @,39& 6 ! 5!*!/ *! ' ^%""'&22 ' % . $ ! -# ' 1"!* . ' ' " " " @,39 +BB ? L ? )8"!* & , ", * ' CX 4* , > >2 *2! !*! 2 " 6V 0$ ? % ' ?! " -# " $ %! +BB , ! ! CB + ' D X ! *!' ! ) )! 3 3 @, -# ' , ! 8 !* & TT ! & ", * ! "9 ! ' 50 :,!' 5! ! -# " * <)!* , ! ! % +BBD ?! ' 1 @ 'a! b BBTXB _ * "9)! " " ,"! ! . ' 2 ' B & & C 3 +B B . $ ,* -# & +BB C * <)!*