SAYILARLA MUĞLA-MUGLA WITH NUMBERS

SAYILARLA MUĞLA GEÇMİŞİN İZLERİ Muğla with Numbers Assist. Prof. Dr. Feray KOCA Department of City and Regional Planning Muğla Sıtkı Koçman University Muğla has hosted many nations such as Carians, Phrygians, Lydians, Persians, Macedonians, Pergamum Kingdom, Romans, Menteşe Principality, Ottomans, and Turkish Republic respectively. The habitability of Muğla is important herein. The content of the habitability term is extensive for the societies. Even though the habitability perception of the modern society changes day by day, in general a geography’s importance and indispensability require afirmation of many geographic, social, economic, cultural and spatial conditions. Muğla Province has received positive points from all those conditions and has been the apple of the societies’ eye. In this text, some values of Muğla will be expressed numerically. I would recommend you to live in Muğla for the values inexplicable with numbers. Geographically, Muğla has the longest coastal strip (1479 km.) of Turkey and is the 24th most populated city of Turkey. Muğla has been the cradle of civilizations thanks to its fertile soil. It has been supporting the development of maritime commerce, forestry, agriculture and tourism sectors for centuries with its wide forest ecosystem, fertile depressions, wetlands and coastal strip. Muğla is the 3rd richest province of Turkey in terms of forest existence following Antalya and Mersin with it 8.401.000-hectare forest land. Muğla is an important agricultural city of Turkey with its fertile land and rural population density. While 48,38 % of Turkish workforce is employed in agriculture, this ratio climbs 55,02% in Muğla which shows the importance of agriculture for the province. It has convenient lands that enable the cultivation of various agricultural products. One may see the range of the agricultural products in the local bazaars set up in every district even neighborhoods, where local producers meet with the public. Muğla has a very important place in tomato, olive and lemon production of Turkey. www.mugla.bel.tr - 444 48 01 Yrd. Doç. Dr. Feray KOCA Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Muğla, antik dönemden bugüne sırasıyla Karya, Frig, Lidya, Pers, Makedon, Bergama Krallığı, Roma, Menteşe Beyliği, Osmanlı, Türkiye Cumhuriyeti gibi birçok halka ev sahipliği yapmıştır. Burada Muğla’nın yerleşilebilir olmasının önemi vardır. Toplumlar için yerleşilebilirlik kavramının kapsamı geniştir. Modern toplumun yerleşilebilirlik algısı günden güne farklılaşsa da, genel olarak bir coğrafyanın insan toplulukları için önemli ve vazgeçilmez olması coğrafik, sosyal, toplumsal, ekonomik, kültürel ve mekânsal bir çok koşulun olumlanmasını gerektirir. Muğla ili bahsettiğim koşulların hepsinden olumlu puanlar almış ve toplumların gözbebeği olmuştur. Bu yazıda Muğla’nın sahip olduğu değerlerin bazıları sayılarla ifade edilecektir. Sayılarla ifadesi mümkün olmayan değerler için Muğla’da yaşamanızı tavsiye ederim. Coğrafi açıdan Muğla, Türkiye’nin 1479 km ile en uzun kıyı şeridine sahip olup, nüfus olarak Türkiye’nin en kalabalık 24üncü ilidir. Muğla verimli toprakları sayesinde uygarlıkların beşiği olmuştur. Geniş orman ekosisteminin varlığı, verimli çöküntü ovaları, sulak alanlar, kıyı şeridi ile yüzyıllar boyunca deniz ticareti, ormancılık, tarım ve turizm sektörlerinin gelişmesini desteklemiştir. 8.401.000 hektarlık orman arazisi ile Antalya ve Mersin’den sonra Türkiye’nin orman varlığı açısından en zengin 3üncü ilidir. Verimli toprak arazisi ve kırsal nüfus yoğunluğu ile Türkiye’nin önemli bir tarım şehridir. Türkiye’de iş gücünün %48,38’i tarım sektöründe istihdam edilirken, Muğla’da bu oranın %55,02 olması tarımın il için önemini göstermektedir. Çok çeşitli tarım ürününün yetişmesini mümkün kılan elverişli topraklara sahiptir. Her ilçede hatta her mahallede kurulan yerel üreticinin halkla buluştuğu yerel pazarlarda, tarım ürünlerindeki çeşitliliği görebilirsiniz. Muğla Türkiye’nin domates, zeytin ve limon üretiminde çok önemli bir yer tutmaktadır. 21 GEÇMİŞİN İZLERİ Muğla’nın Türkiye’deki domates üretimindeki payı %15, zeytin üretimindeki payı %13 ve limon üretimindeki payı %7dir. Fethiye, Muğla’nın domates üretiminde öne çıkan ilçesidir. Yöre halkının en büyük geçim kaynağı seracılıktır ve seralarda ağırlıklı olarak domates üretilir. Bugün Antalya’dan sonra en çok sera alanı Muğla’da bulunmaktadır. Muğla has 15% in tomato, 13% in olive and 7% in lemon production share of Turkey. Fethiye is the top tomato-producing district of Muğla. Greenhouse cultivation is the main means of living of the locals and predominantly tomato is produced. Currently, Muğla has the second widest greenhouse area following Antalya. Dünyada yaklaşık 10milyon hektar alan üzerinde 900milyon zeytin ağacı olduğu düşünülmektedir. Bu zeytin ağacı varlığının %98’i Akdeniz ülkelerinde bulunmaktadır. Türkiye dünya içinde zeytin ağacı varlığı ve zeytinyağı üretiminde 4üncü sırada bulunmaktadır. Muğla ilinde yaklaşık 12,3 milyon adet zeytin ağacı varlığı bulunduğu tespit edilmiştir. Türkiye’de bulunan zeytin ağaçlarının yaklaşık %13’ü ilimizde bulunmaktadır. İlimizde üretilen zeytinin yaklaşık %20’si sofralık, %80’i ise yağlık olarak değerlendirilmektedir. Muğla’nın en çok zeytin üretilen ilçesi ise Milas’dır. It is estimated that there are 900 million olive trees on 10 million hectare land in the world. 98% of this olive tree existence is found in the Mediterranean countries. Turkey holds the 4th place in the world in terms of olive tree existence and olive oil production. The existence of 12.3 million olive trees in Muğla is detected. Approximately 13% of the olive trees of Turkey are located in our province. Nearly 20% of the olive produced in our province is used as table olive while the rest 80% is used for olive oil production. Milas is the top olive producer district of Muğla. Sevgi, Hoşgörü, Güleryüzle Hizmet... Afectıon, Tolerance, Sıncere Servıce... Narenciye üretiminde Türkiye dünyada 7inci, mandalina üretiminde ise 4üncü sırada yer almaktadır. Muğla narenciye üretiminde; Türkiye’de 5inci sırada yer alırken, limon üretiminde Adana ve Aydın’dan sonra 3üncü sıradadır. Muğla’da narenciye üretimi Köyceğiz, Ortaca ve Dalaman’da yoğunlaşmıştır. Bu üç ilçe Muğla’nın toplam narenciye üretiminin yaklaşık %90’ını oluşturmaktadır. Mandalina üretiminde Bodrum Mandalinası marka olmuştur. 22 Turkey holds the 7th place in the citrus production and 4th place in the tangerine production. While Muğla ranks 5th in the citrus production, it ranks 3rd place in lemon production following Adana and Aydın. The citrus production concentrates in Köyceğiz, Ortaca and Dalaman. These three districts constitute approximately 90% of Muğla citrus production. Bodrum Tangerine became a trademark in the tangerine production. GEÇMİŞİN İZLERİ Türkiye sahip olduğu 4 milyon dolayında kovan varlığı ve 63 bin ton dolayındaki bal üretimi ile dünyada 4 üncü sırada yer almaktadır. Türkiye kovan varlığının %19’u Muğla’da bulunmaktadır. İlde üretilen balın büyük kısmı çam balından oluşmaktadır. Çam balının kaynağı, Ege ve Akdeniz kıyılarında özellikle Muğla kızılçamları üzerinde yaşayan ‘Basra’ olarak isimlendirilen çam pamuklu koşnili olan böceğin tatlı sıvı salgısıdır. Dünyadaki çam balı üretiminin %90’ı Türkiye’de yapılmakta ve bu oranla Türkiye dünyada ilk sırada yer almaktadır. Türkiye’de çam balı üretiminin %75-80’lik payı Muğla’ya aittir. Türkiye dünya su ürünleri yetiştiriciliğinde ise 24üncü sırada bulunmaktadır. Muğla ise %40’lık yetiştiricilik oranıyla Türkiye içinde ilk sırada yer almaktadır. Muğla’da yetiştirilen en önemli 3 su ürünü, gökkuşağı alabalığı, avrupa deniz levreği ve çipuradır. Muğla’nın gökkuşağı alabalığı üretiminde öne çıkan ilçesi Fethiye, avrupa deniz levreğinde Köyceğiz ve Milas, çipurada da Köyceğiz’dir. Muğla’nın genelinde 130 adet su ürünleri işletmesi bulunmaktadır. Muğla, Türkiye’de çipura, orkinos, avrupa deniz levreği ve gökkuşağı alabalığı ihracatında %75 lik rakamla en ön sıradadır. Muğla’dan özellikle Avrupa Birliği ülkelerine su ürünleri ihracatı gerçekleştirilmektedir. The most three important aquaculture production in Muğla are rainbow trout, European seabass, gilt-head bream. Fethiye predominates in rainbow trout production while Köyceğiz and Milas take the lead of European seabass production and Köyceğiz heads the gilt-head bream production. In total, there are 130 aquaculture enterprises in Muğla. Muğla comes in first in the gilt-head bream, tuna, European seabass and rainbow trout exportation with 75% share. Muğla performs aquaculture exportation especially towards EU countries. Storax and olive oil are Muğla’s two agro-industry products with worldwide importance. Sweetgum rarely grows naturally and the largest deployment of the sweetgum trees is seen in Muğla, especially around Marmaris, Dalaman, Köyceğiz and Fethiye. Storax is produced via boiling and pressing of the balsam retrieved from the scars opened on Liquidambar Orientalis Miller, also known as sweetgum tree, in a proper technic. The storax is used for ulcer, gastritis, relux, intestinal, upper respiratory infections treatments. In addition, its importance to perfumery and pharmaceutical industry is known. www.mugla.bel.tr - 444 48 01 Muğla’da tarıma dayalı sanayide dünya çapında öneme sahip iki ürünü sığla yağı ve zeytinyağıdır. Sığla ağacı dünyada doğal olarak nadiren yetişmektedir. Türkiye’de en geniş yayılışını Muğla’da, özellikle de Marmaris, Dalaman, Köyceğiz ve Fethiye dolaylarında göstermektedir. Sığla yağı, sığla ağacı olarak bilinen ve Muğla’da yaygın olarak bulunan Liquidambar Orientalis Miller ağacının gövdesine, tekniğine uygun açılan yaralardan elde edilen balsamın kaynatılması ve preslenmesi sonucu elde edilmektedir. İnsan ve hayvan sağlığı ile ilgili ülser, gastrit, relü, bağırsak, üst solunum yolu gibi bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Bununla birlikte parfümeri ve ilaç endüstrisinde önemli bir yere sahip olduğu bilinmektedir. Turkey holds the 4th place of world honey production with existence of approximately 4 million beehives and 63 tons of honey production. 19% of the Turkey beehive existence belongs to Muğla. Honeydew honey production constitutes the large part of the honey production of the province. The source of the honeydew honey is the sweet substance produced by the scale insect named Marchalina hellenica, locally also known as “Basra” that lives on turkish pines in the Aegean and Mediterranean shores, especially Muğla Turkish Pines. 90% of world honey production is performed by Turkey, which makes Turkey number one in this field. Muğla owns 75-80% share in Turkey’s honey production. Turkey holds 24th place in the world aquaculture while Muğla ranks first in Turkey by providing 40% of the production. 23 Sevgi, Hoşgörü, Güleryüzle Hizmet... Afectıon, Tolerance, Sıncere Servıce... GEÇMİŞİN İZLERİ 24 Muğla ili yer altı kaynakları bakımından da oldukça zengindir. Muğla ilinde var olan maden türleri; linyit kömürü, feldspat, krom, grafit, kalsit, kuvars, zımpara, alüminyum, dolomit, mika, mermer şeklinde sıralanmaktadır. Özellikle mermer üretimi ve mermer işletmeciliği bakımından ülkemizdeki önemli illerden biridir. Dünyadaki mermer rezervlerinin %40’ının ülkemizde olduğu tahmin edilmektedir. Muğla yöresi mermer potansiyeli bakımından zengin yataklara sahiptir ve Türkiye’de rezerv zenginliği açısından Afyonkarahisar ve Balıkesir’den sonra 3üncü ildir. Mermer madeni için özellikle Yatağan ve Kavaklıdere çok önemli imalat girdisi sağlamaktadır. Muğla is also rich in underground sources. The minerals found in Muğla province are the followings; brown coal, feldspar, chrome, graphite, quartz, emery, aluminum, dolomite, mica, marble. Muğla is one of the important cities of Turkey especially regarding marble production and industry. It is estimated that Turkey has 40% of the world marble reserve. Muğla region has rich deposits regarding the marble potential and ranks as Turkey’s third richest reserve following Afyonkarahisar and Balıkesir. Especially, Yatağan and Kavaklıdere districts provide a large marble manufacturing input. Turizm açısından baktığımızda ise Muğla ilinde Marmaris ve Bodrum, Antalya’dan sonra en büyük yatak kapasitesine sahip ilçelerdir. Gelen yabancı yatırımcıların sınır kapılarının bağlı olduğu il dağılımlarına göre, Antalya %32,5’lik payla birinci, İstanbul %26,8’le ikinci ve Muğla ise %10,9’luk payla üçüncü sırada yer almaktadır. Muğla ili için deniz turizmine talebin üst düzeyde olduğu ve bu turizmin getirisinin de üst düzeyde olduğu görülmektedir.Bunların dışında kültürel ve tarihi değerleri ile de Muğla ön plandadır. Tescilli taşınmaz kültür varlıkları ile Muğla, İstanbul ve İzmir’den sonra 3üncü sıradadır. 2610 adet sivil mimarlık örneği, 156 adet kalıntı, 1 adet koruma altında sokak, 225 adet dinsel yapı, 722 adet kültürel yapı, 43 adet idari yapı, 22 adet askeri yapı, 158 adet endüstriyel ve ticari yapı, 392 adet mezarlık, 7 adet anıt ve abide ile toplam 4336 adet taşınmaz kültür varlığına sahiptir. Sit alanları bakımından ise Muğla ili Konya’dan sonra ikinci sırada yer almaktadır. İlde 799 adet Arkeolojik Sit Alanı, 12 adet Kentsel Sit Alanı, 4 adet Kentsel Arkeolojik Sit Alanı, 8 adet Karma Sit Alanı, 20 adet Doğal Sit ile Çakışan Sit Alanı olmak üzere toplam 843 adet sit alanı bulunmaktadır. İlin sahip olduğu potansiyellerin tam anlamıyla değerlendirilmediği konusunda zaman zaman eleştiriler oluşsa da, size Ernst Friedrich Schumacher‘in ‘Küçük Güzeldir’ kitabını okumanızı ve önceliği insan ve doğa olan bir ekonomi anlayışını benimsemenizi tavsiye ederim. Regarding tourism, Marmaris and Bodrum districts of Muğla have the biggest total bed amount after Antalya. According to the distribution of the border gates that foreign investors attached, Antalya ranks first with 32.5 % share, İstanbul ranks second with 26.8% share and Muğla ranks third with 10.9% share. In addition, sea tourism demand, hence its income, is high in Muğla. Apart from these, Muğla is important with its cultural and historical values. Muğla ranks third after İstanbul and İzmir with its registered immovable cultural properties. Muğla has 2610 example of civil architecture, 156 remains, 1 street under protection, 225 religious constructions, 43 administrative constructions, 22 military constructions, 158 industrial and commercial constructions, 392 graveyards, 7 monuments namely 4.336 registered immovable cultural properties. Regarding the protected areas, Muğla comes second after Konya. There are 843 protected areas in total; 799 archeological protected areas, 12 urban protected areas, 4 urban archeological protected areas, 8 mixed protected areas, 20 protected areas overlap with the natural protected areas. Even though there have been some critiques on the potential of the province has not been utilized properly, I would recommend you to read Ernst Friedrich Schumacher’s ‘Small Is Beautiful’ book and adopt an economical understanding that puts human and environment into its focus.