KỸ NĂNG SOẠN THẢO TƯ VẤN, Ý KIẾN PHÁP LÝ Luật sư. Nguyễn Mạnh Dũng Thạc sỹ Luật Trường Queen Mary, ĐHTH Luân Đôn (Anh) Trưởng VPLS Tư vấn Độc Lập – Dzungsrt & Associates Sáng lập viên -Trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Thái Bình Dương - PIAC Tham khảo - Tài liệu môn học Kỹ năng soạn thảo văn bản (Communications Skills 1: Writing) - Chương trình Khóa học Kỹ năng hành nghề của Luật sư (Legal Skills) của Trường Luật, Đại học tổng hợp Westminster (Anh). 2/8/2009 www.dzungsrt.com 2 Nội dung cơ bản 1. Phân loại mục đích sử dụng văn bản tư vấn, ý kiến pháp lý 2. Giới thiệu về các văn bản thường dùng trong tư vấn pháp luật 3. Các yêu cầu đối với việc soạn thảo văn bản sử dụng trong hoạt động tư vấn pháp luật 4. Vấn đề cần quan tâm khi soạn thảo văn bản sử dụng trong hoạt động tư vấn pháp luật 5. Cấu trúc thư tư vấn gửi đến Khách hàng 6. Các vấn đề khác 7. Tình huống thực hành: soạn thảo và bình luận thư tư vấn do học viên soạn 2/8/2009 www.dzungsrt.com 3 1. Mục đích sử dụng Th− tiªu ®Ò cña V¨n phßng LuËt s− KÝnh göi: Bµ H Gi¸m ®èc Kh¸ch hµng C«ng ty TNHH T ®Þa chØ: Thµnh phè. H, ngµy ... th¸ng ... n¨m ... Th−a bµ, VÒ viÖc: Gi¸ trÞ ph¸p lý cña Hîp §ång sè 2004051/D-01 ký ngµy ... Sau khi nghiªn cøu Hîp ®ång nãi trªn vµ c¸c v¨n th− trao ®æi gi÷a c¸c bªn chóng t«i cã ý kiÕn nh− sau: 1. Hîp ®ång nµy do Gi¸m ®èc kh¸ch hµng cña C«ng ty TNHH T lµ bµ vµ bµ J – Gi¸m ®èc ph¸t hµnh cña C«ng ty liªn doanh D ký kÕt mµ kh«ng cã giÊy ñy quyÒn cña ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña c¸c bªn tham gia hîp ®ång. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam th× chØ cã ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña hai bªn lµ Gi¸m ®èc C«ng ty TNHH T vµ Tæng Gi¸m ®èc C«ng ty liªn doanh D míi cã thÈm quyÒn ký kÕt hîp ®ång nÕu hä kh«ng ñy quyÒn cho ng−êi kh¸c. Do ®ã Hîp ®ång trªn cã thÓ bÞ Tßa ¸n tuyªn bè v« hiÖu toµn bé vµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× c¸c bªn kh«ng ®−îc phÐp hoÆc ph¶i chÊm døt viÖc thùc hiÖn hîp ®ång bÞ tuyªn lµ v« hiÖu. HËu qu¶ cña viÖc xö lý hîp ®ång v« hiÖu ®−îc thùc hiÖn trªn nguyªn t¾c thiÖt h¹i ph¸t sinh c¸c bªn ph¶i tù chÞu. V× thÕ viÖc ®ßi båi th−êng thiÖt h¹i theo Hîp ®ång nµy khã cã thÓ ®−îc Tßa ¸n chÊp nhËn 2. Chóng t«i xin göi kÌm theo ®©y b¶n th¶o v¨n b¶n mµ quý C«ng ty cã thÓ xem xÐt ®Ó göi cho C«ng ty liªn doanh D nh»m môc ®Ých kh¾c phôc mét phÇn thiÖt h¹i th«ng qua th−¬ng l−¬ng. Chóng t«i tin t−ëng r»ng b¶n th¶o v¨n b¶n ®Ýnh kÌm cã thÓ phÇn nµo gióp quý C«ng ty gi¶i quyÕt vô viÖc trªn víi ®èi t¸c cña m×nh theo h−íng cã lîi nhÊt cho quý C«ng ty. Tr©n träng Tr−ëng V¨n phßng (®· ký vµ ®ãng dÊu) LuËt s−... 2/8/2009 www.dzungsrt.com 4 Mục đích sử dụng Th− tiªu ®Ò cña V¨n phßng LuËt s− Thµnh phè H, ngµy...th¸ng...n¨m... KÝnh göi: ¤ng V, Côc tr−ëng Côc H §Þa chØ t¹i ... V/v: Dù ¸n HÖ thèng Qu¶n lý H... Sau khi nghiªn cøu s¬ bé c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn Dù ¸n V hiÖn l−u gi÷ t¹i quý c¬ quan (theo danh môc kÌm theo), chóng t«i xin tr×nh bµy mét b¶n tãm t¾t néi dung sù viÖc ®Ýnh kÌm ®Ó quý c¬ quan bæ sung vµ ®−a ra mét sè ý kiÕn t− vÊn s¬ bé ban ®Çu vÒ c¸c vÊn ®Ò ph¸p lý cña Dù ¸n ®Ó quý c¬ quan xem xÐt h−íng gi¶i quyÕt nh− sau: 1. Mèi quan hÖ gi÷a Hîp ®ång L¾p ®Æt ThiÕt bÞ vµ Hîp ®ång Vay vèn 2. Thêi hiÖu khëi kiÖn gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång l¾p ®Æt 3. ThÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp 4. Th− cam kÕt cña §¹i sø qu¸n C 5. C¬ së ph¸p lý a. Tr¶ nî vèn vay b. Vi ph¹m cña nhµ thÇu theo hîp ®ång l¾p ®Æt 2/8/2009 www.dzungsrt.com 5 Mục đích sử dụng 6. §Ò xuÊt gi¶i quyÕt HiÖn t¹i hÖ thèng V vÉn ch−a thÓ ®−a vµo ho¹t ®éng do cã trôc trÆc ph¸t sinh sau khi l¾p ®Æt trong khi ®ã phÝa C tr× ho·n viÖc söa ch÷a qu¸ c¶ thêi h¹n b¶o hµnh nhiÒu n¨m vµ ch−a tiÕn hµnh bµn giao cuèi cïng theo tháa thuËn. §Ó yªu cÇu C cã biÖn ph¸p tÝch cùc gi¶i quyÕt døt ®iÓm c¸c sai sãt vµ h− háng cña hÖ thèng, chóng t«i xin ®Ò xuÊt mét sè h−íng gi¶i quyÕt ®Ó quý Côc xem xÐt: Can thiÖp cña §¹i sø qu¸n C Ngõng thanh to¸n nî cho E. Khëi kiÖn t¹i träng tµi ICC Hy väng nh÷ng ý kiÕn s¬ bé trªn ®©y cã thÓ gióp quý c¬ quan trong lÇn lµm viÖc tiÕp theo víi ®èi t¸c vµ ®¹i sø qu¸n C. VPLS chóng t«i s½n sµng hç trî quý c¬ quan trong viÖc th−¬ng l−îng víi c¸c ®èi t¸c kinh doanh vµ so¹n th¶o nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt khi ®−îc yªu cÇu. Tr©n trong. Tr−ëng V¨n phßng (®· ký vµ ®ãng dÊu) 2/8/2009 www.dzungsrt.com 6 LuËt s−... 2. CÁC HÌNH THỨC VĂN BẢN THƯỜNG DÙNG TRONG TƯ VẤN PHÁP LUẬT ƒ Các hình thức văn bản thường sử dụng trong quan hệ với khách hàng @ Thư đề nghị mức cung cấp dịch vụ @ Thư từ chối yêu cầu của khách hàng @ Thư đề nghị cung cấp thông tin hoặc tài liệu bổ sung @ Thư tư vấn @ Thư đốc nợ @ vv. 2/8/2009 ƒ Các hình thức văn bản sử dụng trong quan hệ với người thứ ba @ Công văn hỏi ý kiến chính thức của các cơ quan hữu quan @ Thư đề nghị người thứ ba thanh toán, làm hoặc không làm một việc gì theo yêu cầu của khách hàng @ Ý kiến pháp lý @ vv. www.dzungsrt.com 7 ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ 3. CÁC YÊU CẦU ĐỐI VỚI VIỆC SOẠN THẢO VĂN BẢN TRONG TƯ VẤN PHÁP LUẬT Tư vấn phải chính xác Tư vấn phải phù hợp với vấn đề khách hàng quan tâm Tư vấn phải được cân nhắc kỹ lưỡng Văn bản tư vấn phải rõ ràng, sáng sủa Tư vấn phải đầy đủ, trọn vẹn Ngôn ngữ tư vấn phải chắc chắn Vấn đề cần tư vấn phải được giải thích cụ thể Việc đưa ra ý kiến pháp lý phải thật sự khách quan, không thiên vị Ngôn ngữ tư vấn phải có sức thuyết phục Sử dụng ngôn từ (các khái niệm pháp lý) một cách chính xác Nội dung tư vấn có thể phải đơn giản, dễ hiểu đối với những người không có trình độ chuyên môn Nội dung tư vấn phải thống nhất 2/8/2009 www.dzungsrt.com 8 4. Vấn đề cơ bản cần quan tâm ƒ Viết cho ai? ƒ Viết cái gì? ƒ Tại sao lại viết như vậy? ƒ Viết như thế nào? 2/8/2009 www.dzungsrt.com 9 Viết cho ai - Đối tượng sự dụng tư vấn của bạn ƒ Luật sư trả lởi câu hỏi tư vấn của khách hàng là cá nhân, tổ chức hay doanh nghiệp ƒ Luật sư tranh luận về một vấn đề pháp lý với luật sư đồng nghiệp (luật sư hướng dẫn, luật sư đối tác, vv.) ƒ Luật sư viết cho thẩm phán/trọng tài viên về vụ việc đang giải quyết ƒ Luật sư trình bày ý kiến pháp lý cho một cơ quan chức năng của Nhà nước ƒ Luật sư viết cho một khách hàng đang thương lượng, vv. 2/8/2009 www.dzungsrt.com 10 Viết cái gì? - Bạn cần truyền đạt nội dung gì Các sự kiện thực tế/ thông tin Một hoặc nhiều lập luận, giả thiết, lập trường Một hoặc nhiều lập luận của bạn (quan điểm pháp lý) ƒ Sự hiểu biết/kiến thức của bạn ƒ Thiện chí sẵn sàng thương lượng ƒ Một công việc hoặc một đề nghị mà bạn mong muốn người nhận thư làm cho bạn, vv. ƒ ƒ ƒ 2/8/2009 www.dzungsrt.com 11 Tại sao? Mục đích của thư tư vấn ƒ Để thể hiện kiến thức và hiểu biết của bạn? ƒ Để thể hiện các kỹ năng của bạn về nghiên cứu, giải thích pháp luật, thương lượng, tư vấn, vv. ƒ Đạt được một kết quả liên quan đến một ai khác đang làm một việc gì đó ƒ Thuyết phục một ai đó thay đổi quan điểm hoặc làm một điều gì đó. ƒ Đánh giá một tình huống có thể giúp một cơ quan khác ra quyết định ƒ Tự thể hiện mình một cách rõ ràng nhất 2/8/2009 www.dzungsrt.com 12 Viết như thế nào? ƒ Thư tư vấn đó có tính chất chính thức (formal) hay không chính thức (informal) ? ƒ Bạn có cần phải soạn thảo thư theo một cấu trúc nhất định hay không? ƒ Bạn có cần phải sử dụng một ngôn ngữ nhất định hay không? ƒ Bạn nên sử dụng một phong cách viết (style) nào? ƒ Cách thức hiệu quả nhất để đạt được mục dích của bạn là gì? 2/8/2009 www.dzungsrt.com 13 Kỹ năng soạn thảo dựa vào các khả năng: Lập kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ của bạn; Tiến hành nghiên cứu; Dự thảo thư tư vấn; Đáp ứng được nhiệm vụ vạch ra, các tiêu chí đánh giá, xếp hạng; ƒ Đọc và sửa lại dự thảo tư vấn; ƒ Chuyển giao bản tư vấn chính thức một cách có hiệu quả phù hợp với các nhiệm vụ đã vạch ra. ƒ ƒ ƒ ƒ 2/8/2009 www.dzungsrt.com 14 Lập kế hoạch ƒ Hiểu được bản chất của các vấn đề mà bạn cần phải tư vấn (luật nào áp dụng, vấn đề tranh chấp cần giải quyết, tư vấn cho một hay nhiều bên, vv.) ƒ Hiểu một cách đầy đủ nội dung của câu hỏi cần tư vấn ƒ Vạch ra được cách thức tìm kiếm văn bản pháp luật thích hợp 2/8/2009 www.dzungsrt.com 15 Các thao tác cụ thể ƒ Đánh dấu các vấn đề mà bạn cần trả lời trong câu hỏi. ƒ Ghi chú đầy đủ các trích dẫn luật mà bạn cần viện dẫn khi tư vấn ƒ Kiểm tra và so sánh (đối chiếu) thông tin hay nói cách khác là tổ chức thông tin theo các đề mục nhất định ƒ Quay lại câu hỏi cần tư vấn. Xem xét các đề mục mà bạn có và câu hỏi trước mặt bạn. 2/8/2009 www.dzungsrt.com 16 5. CẤU TRÚC THƯ TƯ VẤN (i) Phần mở đầu (ii) Mô tả tóm tắt sự việc (iii) Xác định các vấn đề Luật sư được yêu cầu tư vấn (iv) Liệt kê các văn bản quy phạm pháp luật áp dụng (v) Nội dung: Phân tích sự việc - Giải pháp và khuyến nghị của luật sư (vi) Kết thúc: đưa ra kết luận về vấn đề và sẵn sàng giải thích trực tiếp hoặc bổ sung khi cần. 2/8/2009 www.dzungsrt.com 17 Chuẩn bị ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ Đọc kỹ câu hỏi Suy nghĩ về câu hỏi Lên danh sách các vấn đề cần tư vấn trong câu hỏi Tổ chức các ý tưởng trả lời trong một trật tự lôgíc Dưới mỗi ý tưởng đánh dấu chứng cứ mà bạn có để chứng minh cho ý tưởng đó. Chỉ bắt đầu dự thảo khi đã biết rõ mình đang viết g ì! 2/8/2009 www.dzungsrt.com 18 Phần mở đầu ƒ Chỉ rõ cách thức bạn sẽ trả lời câu hỏi bằng cách đề cập một cách vắn tắt các vấn đề chính mà bạn sẽ tư vấn ƒ Không viết lại câu hỏi một lần nữa ƒ Không giả định rằng người đọc thư tư vấn biết bạn đang nghĩ gì! 2/8/2009 www.dzungsrt.com 19 MÔ TẢ SỰ VIỆC ƒ Sắp xếp sự việc theo trật tự thời gian để xác minh lại với khách hàng ƒ Liệt kê các tài liệu luật sư đã được khách hàng cung cấp liên quan đến vấn đề cần tư vấn mà luật sư đã kiểm tra để đưa ra câu trả lời của mình nhằm bảo lưu việc giới hạn phạm vi tư vấn ƒ XÁC ĐỊNH CÁC VẤN ĐỀ LUẬT SƯ ĐƯỢC YÊU CẦU TƯ VẤN THEO YÊU CẦU CỦA KHÁCH HÀNG VÀ/HOẶC KINH NGHIỆM CỦA LUẬT SƯ 2/8/2009 www.dzungsrt.com 20 Bảo lưu của luật sư Vì sao cần có phần bảo lưu của luật sư Thông tin cung cấp không đầy đủ Thông tin cung cấp bị sai lạc do vô tình hay cố ý ƒ Những vấn đề gì cần bảo lưu - Phạm vi tư vấn dựa trên thông tin sẵn có - Phạm vi tư vấn dựa trên cơ sở pháp luật hiện hành ƒ - 2/8/2009 www.dzungsrt.com 21 Phần nội dung: Mỗi ý chính = một đoạn văn ƒ Mở đầu mỗi đoạn văn ghi rõ vấn đề cần tư vấn là gì ƒ Phát triển/thảo luận vấn đề đó. ƒ đưa ra chứng cứ cho những điểm mà bạn đang trình bày ƒ Kết thúc đoạn văn bằng việc ghi rõ tại sao vấn đề này lại thích hợp cho việc trả lời câu hỏi tư vấn. 2/8/2009 www.dzungsrt.com 22 Phần nội dung Căn cứ để tiến hành tư vấn ƒ Liệt kê các văn bản Quy Phạm Pháp Luật có thể áp dụng ƒ Các phương tiện giải thích bổ trợ khác @ Trao đổi với các cơ quan nhà nước hữu quan @ Án lệ @ Ý kiến pháp lý của các luật sư khác @ Kết luận có tính chất chuyên môn của giám định viên, kiểm toán viên, vv. ƒ Căn cứ pháp lý làm tăng trọng lượng cho các lập luận của bạn. Đừng khẳng định điều gì nếu bạn không có căn cứ rõ ràng để chứng minh 2/8/2009 www.dzungsrt.com 23 Phần nội dung ƒ Phân tích sự việc - góc độ thực tiễn - góc độ pháp lý - xác định các lỗ hổng (khoảng trống) của pháp luật ƒ Đánh giá các giải pháp - mức độ rủi ro dưới góc độ pháp lý - góc độ thương mại ƒ Khuyến nghị của luật sư 2/8/2009 www.dzungsrt.com 24 Phần kết luận ƒ Tóm tắt lại các vấn đề đã trình bày và sự liên quan giữa các vấn đề với nhau ƒ Giải thích những sự kiện thực tế nào còn chưa rõ ƒ Giải thích bất kỳ lỗ hổng hay mâu thuẫn nào trong luật ƒ Khẳng định thiện chí cung cấp thông tin hoặc trả lời các câu hỏi bổ sung nếu được yêu cầu hoặc khi cần thiết ƒ Chào cuối thư ƒ Không đưa ra các ý kiến mới không được trình bày ở phần nội dung 2/8/2009 www.dzungsrt.com 25 6. Những vấn đề khác cần chú ý ƒ Bạn đã có đủ các tài liệu tham khảo và đã trực tiếp đọc các tài liệu đó chưa? ƒ Bạn đã đọc lại bản tư vấn của bạn trước khi gửi đi để chắc chắn rằng đã trả lời đúng và đủ hết tất cả các câu hỏi cần tư vấn mà không mắc lỗi chính tả và có đủ trích dẫn thích hợp không? ƒ Bạn đã gửi tư vấn đúng thời hạn quy định hay không? 2/8/2009 www.dzungsrt.com 26 Tài liệu tham khảo ƒ Boon, A & Levin, J. (1999) The Ethics and Conduct of Lawyers in England & Wales Oxford: Hart Publishing ƒ Haigh, R (2004) Legal English: Cavendish Publishing ƒ Maughan, C & Webb, J (2005) Lawyering Skills and the Legal Process, 2nd edition, London: Butterworths ƒ Nicolson, D & Webb, J (1999) Professional Legal Ethics: Critical Interrogations, Oxford: Oxford University Press ƒ Partington, M (2006) 3rd edition Introduction to the English Legal System: Oxford University Press ƒ Sherr, A (1999) Client Care for Lawyers, 2nd edition, London: Sweet & Maxwell ƒ Webley, L (2005) Legal Writing: Cavendish Publishing 2/8/2009 www.dzungsrt.com 27 Những khóa học về kỹ năng hành nghề luật sư ở Vương quốc Anh 1. BPP's Law School, Holborn www.bpp.com/law 4. Oxford Legal Institute of Legal Practice www.oxilp.ac.uk 2. The College of Law, Moorgate- London www.collegeoflaw.co.uk 5. Thames Valley University www.tvu.ac.uk 3. London Metropolitan University www.londonmet.ac.uk 6. University of Westminster www.wmin.ac.uk 2/8/2009 www.dzungsrt.com 28