!

Rohingyalish!
!
!
!

Añár!Kitab!
Tin!Kelás!
3!
!
!
Moulana.!Mohammed!Rafique!Mir!Ahmed!Gónggri!Fara!
Quebec!Canada!
!

!
!

Ruwáingá!Zuban!or!Bená!Arakan!Myanmar!(Burma)!
! Rohingya!Language!Foundation!Arakan!Myanmar!(Burma)!! 1!

!
Rohingyalish!
!

!
!
!
!
!
Añár!Kitab!
Tin!Kelás!
3!
Moulana.!Mohammed!Rafique!Mir!Ahmed,!Gónggri!Fara!
Quebec!Canada!
!

!
!
!

! Ruáwingá!Zuban!or!Bená!Myanmar!(Muram)! 2!
Rohingya!Language!Foundation!arkan!Myanmar!(Muram)!!
!
 1. !

Zettot!tuáñra!moktob,!ar!eskul!ot!mazé!zo,!yá!gór!ot!mazé!
tuáñra! dekó! de! ki! hoile! súri,! keñsi,! mes,! kurusí,! sáti,! góntha,!
holom,! dawot,! habos,! boói,! kitab,! lethEholom,! dorí,! façi,! caça,!

gór!duar!iín!ore!díyan!di!sailé!íin!or!banoiyar!khíyal!dil!ot!mazé!
aiyé.! Súrittú! hoiñjjar! khíyal! dil! ot! aiyé,! mes! kursíttú! mistrir!
khílya!aiyér,!héndila!beggún!or!banoiyar!khíyal!dil!ot!mazé!aiyé!
íin!or!banoiya!ól!asé.!
!
!
!
!

! 3!
 Ya!yóu!eto!boro!pritímbí!yián!banaiyé!de!ek!zon!táaibou.!
Touóuile! tuáñra! hoó! saái! e! jáhan! yián! óre! ar! añára! re! honé!
banaiyé?! Zani! lo! ar! yad! raikkó!! Añára! ar! e! jahán! óre! foida!
goroóiya!Allah.!Híbaiye!añára!beggún!óre!foida!goijjé!de.!Híba!
ek!zon,!híba!aib!sára.!Tamám!khúbi!ol!íbattú!faaza,!hárr!kisím!
or!buraittú!híba!fak.!Zomin,!asman,!tara!ol!híbaiyé!foida!goijjé!
de.! Faár,! forbot,! zooñl,! nalá! nodi,! hál,! doriya,! dúra! reti,! sóra,!
baára! beman! cáigor,! rasta! gáñth,! murá! fera,! gúna,! mórong!
híbaiyé!foida!goijjé!de.!
!
!

Yasirarafat!Rafique!
! 4! !
 Híbaiyé!hába!ol!sola!ar!zór!ol!diyaba,!kéti!hóla!ol!fúça.!Fól!
ol! dóra! gula! gala! fól! furut,! ziín! or! añára! moza! gorí! hái.! Héçe!
hodún! hóro,! ar! hodún! miçá! eki! zomin! ottú! foida! ódde! ar! eki!
fani!háiyore!baáir!ódde!mogor!beggún!or!moza!beéc!khom!zaz!
zár! moza! tattú! tattú! síra! síra! alog! alog.! Íin! oil! de! Allah’r!
kudurut,!becók!íba!becí!boro!kudurut!wala!ar!uttom!kharigor.!
!
! Abbar! soó! añáralla! boli! íbayé! januwar! ol! foida! goijjé!
hodún!gór!gua!januwar!ar!hodún!jongoli!januwar,!baáz!hodún!
or!gusto!hái!ar!hodún!é!súwar!or!ham!de.!Baáz!kiyor!añára!dut!
hái,! ar! baáz! januwar! e! uri! fare! ziín! ore! faik! hoói.! Íin! or! gusto!
becí! mozar! gusot,! íin! or! bútore! hodún! faik! zák! zák! ar! hodún!
zura! zura.! Baáz! hodún! é! bagan! ot! mazé! seéñsu! seéñsu! ya!
seéñmu! seéñmu! goré! ar! nizor! miçá! miçá! cúdor! dún! ola! abaz!
loui!gan!gaái!din!haçai!féle.!Kuilar!KúuEuk!kúuEuk!abaz!ar!hoñól!
or!bak!becí!cúndor!ar!mocuur.!
!
! Allah!re!añára!saái!no!fari,!mogor!íbayé!añára!beggún!ore!
deké,!añára!hotá!re!fúne.!Añára!zodi!burai!ol!gorí!le!híba!naraz!
ó!ar!neki!gorí!le!tói!becí!khúcí!ó.!Nekkar!mainccóre!niyamot!ól!
de! ar! bodkar! ol! ottú! harí! loi! féle.! Añára! re! híbayé! becá! becí!
miyamot! ol! di! raiké! souk! diyé! de! saibolla,! han! e! fúni! bolla,!
zuban!moza!suuibolla!(suuiñbollah),!théng!áñçí!bolla,!hát!ham!
gorí!bolla!añára!saile!háli!nek!ham!gorí!Allah!re!razi!khúci!gorí!
fariyum.!
!
! Allah! re! manuic! beggún! é! mane,! Híndu! ole! híbare!
Parmicuwór,! Iccór,! Bógowan,! Budhdhis! ole! Fóra,! Ingiraz!
(yuhódi!ar!Nosóra)!ole!God!hoói!dhake,!ar!añára!Musólman!ole!
híbare!Allah!ar!íbar!nirannobbóuiyán!nam!loiu!dhaki.!
!
!
!
!
!
!

! 5!
!
!
!
!
!
!
A.!Súwal!!
! 6!
 1. Nisottú)aiyédde)Súwal)gún)or)juwab)do.)
(a) Añára(re(hone(foida(goijjé?(
(b) Januwar(ole(añára(re(ki(ki(ham(ol(de?(
(c) Hon(januwar(e(dut(dee(de?(
(d) Añára(Allah(re(hon(dhoóilla(gorí(le((khúcí(gorí((fariyum?(
2. Nise)diya)giyé)de)síra)síra)lofzó)gun)loi)jumla)()kamel)hotá))bano.)
Zomin,(Asman,(Kudurut,(khúda,(Parmicuwór,(Boiyar,(Dún,(Bura,(
Foida,(Súwar,(Hába.(
3. Nisottú)ayédde)jumla)()kamel)hotá))gún)or)háli)zaga)gún)sóyi)lofzó)
di)fura)goró.(
( Bura,))))))))))))Búra,)))))))Burá.)
(a) (((Allah(ttú(tamám(ĥúbi(ol(íbattú(faza,(hárr(kisím(or(………………ittu(híba(
fak.((

!! ! Suwar,!!!!!!!!!!!!!!!Súwar.!
(b) (Abbar(soó(añáralla(bouli(íbayé(januwar(ol(foida(goijjé(baáz(hodún(or(
gusto(hái(ar(hodún(é(………….(or(ham(de.((

! !!! Hodún!hóro,! Hodun!hóro.!!!!! Miçá,!! Miça.!

(c) (Héçe…………………….(,(ar(hodún(………………..(eki(zomin(ottú(foida(ódde(
ar(eki(fani(háddé(mogor(beggún(or(moza(beéc(khom(

! ! Bag,! !!!Bak.! Cúndor,! Cundór.!

(d) .(Kuilar((((KúuPuk(kúuPuk(abaz(ar(hoñól(or(……………………..(becí(…………….(
ar(mocuur.(
4. Mesál)or)ettebá)gorí)nisor)síra)lofzó)ol)or)maáni)hoó)ar)lekó.)
Dún,(Bura,(Kukuu(kúk,(Asman,(Kudurut,(Khuda,(Parmicuwór,(
KúuPuk,(Bodkar,((
(

Mesál:!Hába!=!boiyar,!batáic,!Zomin!=!zobin,!Mocuur!=!ziyán!ore.!
!
!
!
!

! 7!
!
2.!Taarif!
Añára!zodi!ustad!ore!ya!honó!dhoóñr!maincóre!izzót!gorí!
sólam! di! ya! good! morning! ya! ze! honó! taim! or! guá! hoile! tar!
juwab! ot! mazé! fai! de! thanks! ya! cúkuriya.! Ya! honó! kiyé! kessú!
dilé! khúcíye! ya! izzót! gorí! ya! to! gom! hoibolla! añára! cúkuriya!
zanai.!Ela!soó!añára!re!Allah!ye!bútore!báare!ogona!niyamot!ol!
diyé! ar! hásgorí! niyamote! bodóni! yáan! boóut! boro! niyamot,!
tóile! añára! ttú! Allah’r! cúkuriya! khámaha! adai! gorá! forí! bou.!
Hárr! kisím! or! taaridf! seróf! Allahr! la! ,! Allah! baáde! pritímbit! ar!
uggwá! honó! kiyé! taarif! or! hókdar! nái! seróf! Allah! hókdar! de,!
toóile! añár! ceéror! márfote! Allah’r! cúkuriya! adai! gorí! ar!
fuaindóre!ceér!mukiyazi!goráiba.!
!
!
!

! Ustad!ólor!icára!gorá!zar!de!ki!hoilé!uwor!
or!dui!lombór!sóbok!ottú!cárit!fuain!doré!
súwal!banai!do!ar!súwal!or!juwab!leká!bo.
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 8!
! 3.!Allahr!Taarif!!
! (Moulana!Mohammed!Rafique,!Mir!Ahmed!Gónggri!Fara,!QuebecR
! Canada)!
!
!
!
Taarif!goró!ou!khúdar,!
! ! ! ! Zibáiye!banaiye!jáhan!
! ! ! ! Etó!cúndor!zobin!banaiye,!
! ! ! ! Nala!nodi!asman.!
!
! ! Téng!or!tole!bisáiya,!
! ! ! ! Meçir!ki!cúndor!bisána!
! ! ! ! Aróu!matár!uore!bain!sára,!
! ! ! ! Sóppor!banaiye!ekkán.!
!
! ! ! ! Sairóu!toróf!sailé!fíri,!
! ! ! ! Topker!tuáñr!kharigori!
! ! ! ! Etó!kharhána!duniyai!dari,!
!
! ! ! ! Hoóñtte!bekar!banailí.!
!
! ! ! ! Gas!gusóla!sáiya!banailí,!
! ! ! ! ! Boiyar!riti!arou!faní!
!
! ! ! ! ! Aróu!hotó!kissú!diíli!no!zani,!
! ! ! ! ! Allah!tuáñr!mehérbani.!
! !
!
! ! ! ! ! Mui!becí!gunágar,!
! ! ! ! ! Aróu!boro!nafórman!
! ! ! ! ! Bokhcíc!goric!di!jonnot!tán,!
!
! ! ! ! ! Allah!tui!boro!Rahaman.!
!
!
!

!
Lofzór!maáni!
!
Taarif!=!cúkuria.!Jáhan!=!duniya,!pritímbí.!Nála!=!!dheein,!zan,!zur,!
ouiñr.!Nodi!=!hál.!Asman!=!assan.!Bain!=!zura.!!Sóppor!maáni!asman!or!!

! 9!
murad!loi!de.!Topker!=!zórer.!Kharigor!=!banoiya,!kudurut!ola.!Bekar!
=!behar,!ohazor,!sún,!eénde.!Riti!=!musóm!(musúm),!woktó,!taim,!siízén,!
comoi.!Mehérban!=!meérban.!Bokhcíc!=!maf!gorón,!sásti!no!doón,!
sáñza!no!doón,!khosúri!no!dóron.!Nafórman!=!nahárman,!hókum!no!
manoiya,!bewafa.!Rahaman!=!Allah’r!séfati!nam,!maáni!becí!rahám!
goróiya,!bar!bar!rahám!goróiya,!!
1. Uwore)diya)giyé)de)lofzó)gún)loi))6)sówa)kamel)jumla)bano.)

4.!Añárar!Ador!or!Nobi!(s)!
! !
Añárar!ador!or!Nobi!Muhámmod!Mustofa!(s)!Allah!taálar!
ahkéri! nobi.! Nobi! (s)! nosól! mubarok! Mokka! córif! or! uggwá!
dhoóñr!guicthí!Quraic!hkándan!or!Boni!Hácim!or!bútottu!foida!
óiye!de.!E!khándan!ore!Kaba!córif!or!khédmot!gorón!or!zoriya!
fura! Arob! ot! mazé! tará! re! izzótosEsáñte! saitóu.! Huzúr! (s)! or!
Dada! Abdul! Motlob,! khándn! e! boni! Hácim! or! sóddar! accil.!
Añárar! adoijjá! Nobi! (s)! Hózrot! Abdullahr! fua,! añára! ador! or!
Nobi!(s)!or!baf!or!entekal!Huzúr!(s)!foida!óibar!agottúloti!óiye.!
Lékin!hózrot!Abdul!Motlob!or!muhábbot!é!Huzúr!(s)!or!waled!
(baf)!or!homir!mehésus!(maasús/!maasút)!óitou!nó!de.!
!
!
!
!
!

! 10!
 Huzúr! (s)! or! umór! mubarok! ehón! hooñde! só! bosor! óiye!
de!tói!Huzúr!(s)!or!waledah!(maa)!Hózrot!Amina!rou!entekal!ói!
giyoui! ar! kessú! cómo! baáde! dada! yóu! e! duniyattú! rokhsút! ói!
giyoui.! Hé! wokt! ot! mazé! Huzúr! (s)! ore! nizor! sañsár! hañsé!
raikké!ar!nizor!fuaindottuá!rou!becí!muhábbot!osEsáñte!faille.!
!
! Allah!taála!ye!añárar!ador!or!Nobi!(s)!ore!baicfonilóti!hárr!
kissím! or! buraittú! basai! raikkíl.! Huzúr! (s)! oinno! baiccá! olo!
dhdhoil! mara! mari! hoijjá! fósad! no! goittóu,! sáf! sotura! taáitou.!
Boro!re!becí!izzót!gorí!tou,!e!huubi!olor!wajáiye!Huzúr!(s)!nizor!
hkándan!or!souk!or!tara!boinné.!
!
!

B.!Súwal!!
1. Nisottú(aiyédde(jumla(gun(or(juwab(do.(
(a) Añárar(ador(or(Nobi((s)(hon(decót(foida(óiye?(
(b) Huzúr((s)(or(khándan(or(ki(nam(accil?(
(c) Huzúr((s)(or(guicthír(ki(nam(accil?(
(d) Huzúr((s)(or(waled(ar(waledah’r(nam(ki?(
(e) Huzúr((s)(ottu(baicfonilóti(ki(huubi(ol(accil?(
(f) Huzúr((s)(hon(bura(hotá(ttú(basi(accil?(
(
2.(Nisottú(ayédde(jumla(((kamel(hotá)(gún(or(háli(zaga(
gún(ore(munaséb(lofzó(di(bórai(do.(
(
Nosól,))))))))))))))))Nosol.))))))))))Butottu,))))))))Bútottu.)
(a) Nobi((s)……………….(Mokka(córif(or(uggwá(doñór(
guicthí.(
(b) Quraic(hkándan(or(Boni(Hácim(or.………….foida(óiye(de. (
!
!

! 11!
!

5.!Súduku!
!
!
1.!Láalthuthikkaboróui! 21.!Cúndor! 31.!Walidar!
!
2.!Musáfer! 22.!Añár!! 32.!Dut! !
3.!Muhabbót! 23.!Azadi!! 33.!Uggwá! !
4.!Insán! 24.!Nizor!! 34.!Mora! !
5.!Egena! 25.!Ekeram! 35.!Lai! !
6.!Mog! 26.!Rosúl!! 36,!Óli! !
7.!Sófor! 27.!Zuban!! 37.!Haththól!! !
!
8.!Meçi! 28.!Nalá! 38.!Hoiñya! !
9.!Ruáinga! 29.!Forózgar! 39.!Balúic! !
10.!Húbsurot! 30.!Azuir! 40.!Boól! !
11.!Goijjé! 31.!Fori! 41.!Foól! !
12.!Arakan! 32.!Fójor!! 42.!Sóol! !
!
13.!Fórmaic! 33.!Arakan! 43.!Goól!!
!
14.!Accíl! 34.Kolma! 44.!Tulagula! !
15.!Bol! 35.!Lofzó!! 45.Thaiyon! !
16.!Forí! 36.!Dórforai! 46.!Baiyon!! !
17.!Cíyai! 37.!Wotón! 47.!Baricá! !
18.!Tula! 38.!Óurouin! 48.!Béra! !
!
19.!Aholmon! 39.!Nahol! 49.!Alu!
!
20.!Fonná!! 30.!Luwá! 50.!Mula! !
!
!
51.!Gula!! ! ! 53.!Romzan,!! !!!!!!55.!Ruza! !
!
52.!Razdán! ! !! 54.!lulá! ! !!!!!!56.!Forda!
!
! !
57.!no!! !
! !
!
!
!
1. Uwore)diya)giyé)de)lofzó)gún)loui)ar)nise)diya)giyé)de)
súdukur)gór)gún)ot)mazé)waá,)fataijjá,)uzan)cújan)di)maáni)
uçé)fán)bórai)do.)
2. Uwor)or)lofzó)gún)loui)kamel)jumla)bano.)

! 12!
! ! ! L! Á! A! L! T! H! U! T! H! I! K! K! A! B! O! R!! Ó!! U!! I! ! ! ! ! ! ! ! !
! ! M! U! S!! Á!! F! E! R! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
! ! U! !
!
! ! ! ! ! ! ! É! ! ! ! G! A! R! Í! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
! ! H! ! ! I! S! Á! N! ! ! J! ! ! O! ! ! ! ! ! ! A! R! A! K! A! N! I! ! !
E! G! A! N! A! ! Ó! ! ! M! ! J! ! M! ! F! Ó! R! M! A! I! C! ! ! ! ! ! ! ! !

! ! B! ! ! ! F! ! ! E! ! I! ! ! B! O! L! ! ! ! ! C! ! ! ! ! ! ! ! !

H! Ú! B! S! U! R! O! T! ! Ç! ! O! ! ! ! R! ! ! ! ! ! Í! ! ! ! ! ! M! ! !

! ! Ó! ! ! ! R! U! Á! I! N! G! A! ! C! Í! Y! A! I! ! ! L! ! ! ! !! A! ! ! !

! ! T! U! T! A! ! ! ! ! ! ! ! ! Ú! ! ! Z! ! ! ! ! ! ! ! R! O! S! Ú! L!

! ! ! ! ! H! ! ! ! ! ! ! ! ! N! ! ! A! ! ! ! ! ! ! E! ! ! ! ! !

! ! ! ! F! O! N! N! Á! ! ! ! ! ! D! ! ! D! ! ! ! ! ! K! ! ! ! ! ! !

R! ! ! ! ! L! ! ! ! ! ! ! ! ! O! ! N! I! Z! O! R! ! E! ! ! ! ! ! ! !

O! ! ! ! ! M! ! F! ! ! ! A! Ñ! Á! R! ! ! ! U! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
M! ! ! ! F! O! R! Ó! Z! G! A! R! ! ! ! ! ! ! B! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

Z! ! ! ! O! N! ! J! ! ! ! A! ! ! ! ! ! ! A! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

A! Z! U! I! R! ! ! O! ! ! ! K! O! L! M! A! ! ! N! A! L! Á! ! ! R! A! Z! D! Á! N!

N! ! ! ! I!! ! ! R! ! ! ! A! ! O! ! ! N! ! ! ! ! ! ! ! A! ! ! ! ! !

! ! ! ! ! ! U! ! ! ! ! N! ! F! ! ! Ó! U! R! O! U! I! N! ! D! U! T! ! ! !
! ! ! ! ! Z! ! ! ! ! ! ! ! Z! ! ! T! ! ! ! ! ! A! ! I! ! G! ! ! !
! ! ! ! Z! ! ! ! ! ! ! ! D! Ó! R! F! O! R! Á! I! ! ! H! ! L! ! ! G! ! !

! ! I! ! ! ! ! M! O! R! A! ! ! ! ! ! W! ! ! ! ! ! O! ! A! ! ! ! W! !

! A! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! L! U! W! Á! ! A! ! Á!

L! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! A! ! ! ! ! ! ! ! T! ! L!

Ó! L! I! ! ! ! ! ! ! B! ! L! ! G! ! ! ! ! L! ! ! ! ! ! ! ! ! U! ! U!

H! ! ! ! ! A! ! ! A! ! O! O! O! ! ! ! ! U! Á! ! ! ! ! ! ! G! U! L! ! L!

T! ! ! ! Y! ! ! L! ! F! O! Ó! L! ! ! ! G! ! ! C! ! ! ! ! ! ! L! ! ! !
H! ! ! Ñ! ! ! Ú! ! O! ! L! S! L! ! ! A! ! ! ! ! I! ! ! ! ! ! A! ! ! !
T! ! I! ! ! I! ! R! ! ! ! ! ! ! L! ! ! ! ! ! ! R! ! ! ! R! ! L! ! !
A! O! ! ! C! ! D! ! ! ! ! ! ! U! ! ! ! ! ! ! ! ! A! ! É! ! ! ! U! !
H! ! ! ! ! A! ! ! ! ! ! ! T! H! A! I! Y! O! N! O! Y! I! A! B! ! ! ! ! ! M!
! 13!
!
 6.!Añárar!Bana!
! Bana! hoóde! yáan! Qoum! or! ekkán! donor! alamot! ar! dec! ór! sinno.!
Jándha! loi! hon! dec! ar! hon! zati! de! yáan! sinno! gorí! fare.! Bouthar! uwore!
khíyal! di! fikír! goríle! zatir! agor! fisór! háalot! ore! buzí! fare.! Jántha! sára!
duniyat!mazé!honó!zatir!sinnor!wojud!nái!ar!uggwá!zatir!ar!dec!ór!sinno!
dite!ar!duniyat!wojud!ot!aité!dec!ór!ar!Qoum!or!asól!boro!alamot!óil!de!
Bana/!Jántha.!Soó!duniyat!maze!ze!honó!zati!ar!dec!ór!foóila!sinno!óil!de!
“! Bana! ’’.! Ar! jándha! óil! de! zatir! ettefák! or! ekkán! boro! alamot,! zohón!
Cóinno! ól! larái! goittou! laráir! moidan! ot! zaibar! beggún! or! age! zatir!
boutha!hát!ot!loi!beggún!ek!zagat!zoma!óui!zatir!bouthar!sáiyat!tole!boói!
ettéfák! or! mocoora! goré.! Dec! ór! ar! zatir! héfaazot! or! sinta! ar! jáhad! or!
felaán!goré.!!
!
!

!
!
!
!
Ehón! añára! ruwaínga! Qoum! ottú! zettot! mazé! azad! dec! nái! de!
ísaippa! Qoumi! Jándha! you! nái.! Ehón! boutha! banailé! boutha! ttú! dec! ór,!
Qoum! or! tarruf! or! ar! Qoumi! razuwang! ar! dec! ór! icthuri! báci! uçé! de!
endila! boutha! gan! wáaforibou! zodi! bouthat! nozor! gorí! sailé.! Tói! añára!
ttú! síyasi! faáthi! ol! becí! asé,! ehón! tará! ek! ek! zone! ekkán! ekkán! banai!
estemal!gorér.!
!!
!
!
!

! 14!
 Ehón! kitab! ola! beggún! or! bana! re! saái! malumat! gorí! ar! gbír!
tahákik! gorí! íntu! ekkán! cúndor! Jándha! afatote! basi! loiyé,! ziyán! ottú!
ruwáinga!qoum!or!ar!nizor!dec!Arakan!or!sinno!ar!fura!tarikh!báci!uçér.!
Ehón! toitta! añára! ruwáinga! zatir! boutha! óil! de! fata! ya! kér! or! rong! or!
ekkán!háil!Jándha.!Ziyán!or!fúan!maze!uggwá!thiñya!marhá!buwaiya!háil!
ekkán! boutha.! E! thiñya! wá! óilde! boEóut! agor! zobanar! furana! tarihí!
thiñya,! zibá! galeban! 350! caró! tin! cot! bosór! ya! tinEcó! fonzaic! bosór! or!
becí! añárar! dec! Arakan! or! ruwáinga! cácón! amól! or! razuwangi! thiñya.!
Thiñya! marhá! buwaiya! ekkán! cúndor! háil! boutha! yián! ore! “! Rohingya!
language! Foundation! ! ’’! e! yóu! afatote! mani! loiyé! ,! ziyán! or! sábát! tole!
añára! ruwáinga! beggún! ettéfák! ói! nizor! cúnali! Arakan! or! ar! yáan! or!
bácinda!ol!or!héfazot!ar!torki!gorí!fariyum!boli!acá!gorír.!
! !
Ze!thiñya!wá!banar!fúan!mazé!diyé!íbat!mazé!sair!guá!hólifar!nam!
lekhá!asé!ar!fuán!maze!Kolma!lekhá!asé!ar!duniyar!honó!dec!ór!thiñya!
loui! mil! nái! de! yáan! óil! de! ekkán! razuwangi! sóbut,! ar! añárattú! ekkán!
cúdor! khúd! múkhtar! dec! accil! de! yáan! or! dolil.! ! Ek! dec! ór! boutha! ar!
thiñya!loi!ar!ek!dec!ór!boutha!ar!thiñya!loui!honó!din!no!mile!becí!forók.!
Tóile! ela! sinta! gorí! soó! e! boutha! yián! ot! maze! ze! thiñya! wá! asé! íba!
pritimbír!honó!dec!ór!muddra!loui!nó!mile,!toóile!buzá!zaddé!thiñya!ibá!
soilliíl! de! zorúr! ekkán! dec! accil! de! yáan! tarikhí! dolil.! Thiñya! iín! or! dec!
accil! de! yáan! óil! de! cúnar! dec,! cúnar! dec! óil! de! añárar! dec,! añárar! dec!
Arakan! dec,! Arakan! dec! cúnar! dec.! Ek! cáayer! e! fórmar! cáayeri! bácát!
mazé.!
Arkan!dec!cúnar!dec,!cúnar!dec!añárar!dec!
Añárar!dec!lagi,!óui!zaiyumbóui!kurban!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 15!
!
Lofzór!maáni!
!
Bana!=!boutha,!Jándha.!Qoum!=!zati,!zat.!Dhoóñr!=!bódhdha,!cóñço!noó,!
boro.!Alamot!=!sinno,!ót.!Wojud!=!nái!de!jiníc!oón.!Jándha!=!boutha.!
Cóinno!=!fouz,!laráir!manuic,!larái!goroóiya,!melethiri.!Jomá!=!zoma,!
thalaiyá,!beggún!dola!ón.!Jahád!=!dec!olla!mara!mari,!larái!gorá.!
Taáruuf!=!sinno,!siná,!forisoi.!Razuwang!=!tarikh,!agor!kissá,!furan!
zobanar!kaháñni.!Tahakik!=!tazarot,!maálumat,!gobecóna,!elóm!or!becí!
zana!zani.!Afatote!=!toóitta,!hósormot!/!hósolmot,!hoóddinna!/!ho!ek!
dinolla.!Sáiya!=!sábá.!Sóbut!=!furúk!gorón,!forman!gorón,!óide!yáan!or!
dolil,!hókkor!dolil.!Felán!=!sinta!gorón,!báfon,!todbir!gorón,!kucól!goró,!
folósi,!fakir,!Bácá!=!zuban,!hotá.!Pritimbí!=!duniya,!zogot,!jáhan,!
C.!Súwal!
1.!!Uore!diya!giyé!de!lofzó!gún!loi!kamel!jumla!bano.!
2.!Nise!aiyeddé!jumla!gún!ore!munaséb!lofzó!di!bórai!do.!
!
Añara,!!!!!Añára.!!!!!Buzá,!!!!!Búza.!
(a) Ehón!………………….!ruwaínga!Qoum!ottú!zettot!mazé!azad!dec!
nái.!

(b) Toóile!buzá!zaddé!thiñya!ibá!soilliíl!de!zorúr!ekkán!dec!accil!de!
yáan!tarikhí!dolil.!

3.!Nise!aiyeddé!jumla!gún!or!sóyi!juwab!lekí!do.!
(a)!Añárar!bana!án!honnil!wáafouribou?!
(b)!Bana!ye!kiyór!sinno!dee!de?!
(c)!Boutha!banon!ór!ki!fáida!ar!kiyólla!banade?!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 16!
 7.!Maadori!Wotón!
!
!
!

Añárar! Maadori!wotón!or!
nam! Arakan.! Arakan! 1784!
fojjónto! ecíar! (Asia)! Doóin! e! ar!
Fosím! e! wakia! óiye! de! ekkán!
cúndor! azad! khúdmukhtar!
Musólmani! hókúmot! dec! accil,!
ziyán! ehón! Burmar! (Myanmar!
or! souiddó! wán! súba! ól! or!
ekkán!súba.!!
Allah!Taála!ye!añárar!mollúk!án!
ore! becí! cúndor! hkúbsurot!
banaiye,! eçé! Arakan! ot! mazé!
toru! taza! háil! kér! kuñça! loi!
bórpur.! Ar! két! hóñla! ól! ar! bari!
két! e! háil,! fuana! rong! loi! boiya!
re! lorhóra.! Añárar! wotón! nán!
cúndoijjá! muúsum! loi! ar!
gasgusóla! loui! bóraiya,! Arakan!
! ot!!
!
!
mazé! arou! nanán! dhoóilla! faár! forbot,! murá! fera,! ar! gonó! zoóñl! ól! loi!
cámel.! Arakan! or! fuainna! zobin! kulé! 70! %! híssa! zoóñl! ól! loi! cámel.!

! 17!
Arakan!or!becí!mocuúr!murá!ól!or!nam!zeénniki!‘‘!Tongúp!faár!(tongú!
faár),! Afok! faár,! Arir! faár,! Sindong! or! faár,! Tobiyar! faár,! Asiyong,!
Nisambá,! Taraing,! Thongkir! faár,! (Hánífar! Thongki,! Kaira! fori! (!
urúf!ot!maze!hoó!de!koria!fori!/!Haiya!foti!thongki)!”!Walidong!or!
faár!Daijjar!faár.!!Hawalong!or!faár,!aróu!ohó!rohó!elakar!faár!ól!asé.!!
!
Añárar! wotón! or! murá! ferat! Allah’r! kuduruti! báfe! manuic! or! laga! sára!
ohó! rohó! gas! gusóla! lota! fata! bañc! gas! fúçe! añára,! ínttú! nir! zindigani!
zorurot!ól!fura!gorí.!!Añárar!wotón!Arakan!dec!án!kuduruti!báfe!cúndor,!
gonó!murá!fera!zoóñl!ar!behañ!tura!theke!bake!doriya,!nalá!nodi!ar!hál!

Kaladan,!(Kuladhaing)!

!
loi! cámel! ar! buk! bóra! zobin! loi! bópur! dec.! Arakan! or! becí! mocúur!
doriyar! ól! or! nam! “! Naf! (nafoddoijja),! Meyu! (maiyuddoijja),! Kaladan,!
(Kuladhaing)!Lemru!”!
!
!
!

! 18!
 !

!
!
doriya! iín! Arakan! or! uttor! ansole! wakia! óiye.! “! Kaladan! ! ”! Arakan! or!
beggún! ottúa! rou! becí! lamba! doriya! ar! mocúur.! Doriya! yián! or! matá!
Himalaya!faár!ottú!loti!cúru!óiye.!Doriya!yián!Arakan!ot!mazé!áaza,!sola!
fíra! ar! malamal! aná! loijar! morkoz! hísaippá! estomal! ó.! Arakan! ot! mazé!
boEóut! becí! Dhiya! ól! asé! héçe! bútore! “! Rambri! (Rahamburi)! ar!

! 19!
Cheduba! (seduba)! ’’! beggún! ottuá! rou! becí! dhoóñr! ar! mocúur! dhiya.!
Arakan!ot!mazé!sóbse!foóila!“!Rahamburit!’’mazé!Islam!abad!óiye!de!
yaáni!Ruwáinga!ar!Islam!Rahamburi!ttú!loti!cúru!óiye!de,!tóile!ehón!loti!
sailé!Rahamburir!nam!Islam!abad!ou!raká!zaibou!ar!hoói!faijjúm!kiyolla!
boli! hoile! Arakan! ot! Rahamburi! ttú! loti! Islam! cúru! óiye! de,! añára!
Ruwáinga!Musólman,!añára!Arakan!or!adíbací!ar!bácínda,!añárar!wotón!
ore!muhábbot!becí!gorí.!
!
!

!
!
!
!

D.!Súwal!ol!!
1. Nisottú)aiyédde)jumla)gún)or)sóyi)juwab)do.)
(a) Arakan(ot(mazé(Ruwáingar(hókúmot(hotó(din(fojjónto(accil?(
(b) Arakan(or(ho(ekkán(mocúur(doriyar(nam(lekó.(
(c) Arakan(or(mocúur(forbot(or(nam(lekó.(
(d) Arkan(or(mocúur(ar(lambá(doriyar(nam(ki(ar(hontú(cúru(óiye?(
(e) Añárar(maadori(wotón(or(nam(ki?(
(f) Añárar(wotón(or(jografi(hálot(lekó.(
(g) Arkan(ot(beggún(or(age(hon(zagat(Islam(abad(óuiye?((

! 20!
 (
2. Nisor)juml)ólor)háli)zaga)gún)fura)goró.)
(a) Rambri((Rahamburi))ar)Cheduba((seduba)(’’(beggún(ottuá(rou(
becí(…………………….(dhiya.(
(b) Añárar(wotón(or(murá(ferat(…………………………..(báfe(manuic(or(
laga(sára(ohó(rohó(gas(gusóla(lota(fata(bañc(gas(fúçe.(
(c) Allah(Taála(ye(añárar(mollúk(án(ore(……………………………......,(eçé(
Arakan(ot(mazé(toru(taza(háil(kér(kuñça(loi(bórpur.(
(d) Doriya(yián(Arakan(ot(mazé(áaza,(…………………………….(loijar(
morkoz(hísaippá(estomal(ó.(

!
3. Nisoe)diyagiyé)de)juml)gún)or)háli)zaga)gún)munaséb)lofzó)
loui)bórai)do.(
!
Mata,!!!Matá.! Báfe,!!!!!!Bafe.!!!!!!!Mura,!!!!!Murá!
(a) Doriya(yián(or(………………(Himalaya)faár(ottu(loti(cúru(óiye.(
(b) Añárar(wotón(or(murá(ferat(Allah’r(kuduruti(…………..manuic(or(
laga(sára(ohó(rohó(gas(gusóla(lota(fata(bañc(gas(fúçe(añára.(
(c) Arakan(or(becí(mocuúr(………………………..ól(or(nam(zeénniki(‘‘(
Tongúp)faár.”(
(

!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 21!
 8.!Tutar!Poigam!
! Agor!zobanat!mazé!Arob!mollúk!ottú!Arobi!ól!códdri!gorí!
tóu! Chin! ,! Japan! wogáira! dec! ólot! zai! tóu,! ítara! códoori! gorí!
bolla!aité!zaite!mazé!añára!dec!Arakan!óre!zirani!hóla!ísáippa!
zirai!bólla!thóre!ar!códoorir!morkoz!banai!yé.!Ek!bar!Arobi!ek!
zone!añára!dec!Arakan!or!zoóñl!ottú!aité!!uggwá!cúndor!tutar!
só! dóri! anníl! fali! bolla! boli,! ho! ek! mac! ya! bosór! baáde! tuta!
wáttu! becí! khúbsurot! mat! fúththé.! Tuta! íba! becí! adoijjá! ar!
cúndor!hotá!hoitóu,!gór!ola!beggún!e!becí!muhábbot!goittóu!ar!
híbar!khíyal!rakí!tóu.!Ekbar!códooijjá!códoórilla!boli!oinno!!
!
!

!
!
!

! 22!
dusóra! mollúk! ot! mazé! zar.! Híbaiyé! gór! ola! beggún! ottú! fusár!
loilo! de! ki,! aññi! códoorir! sílsilat! mazé! sófor! gorí! bolla! erada!
goijjí,! tóui! firi! aibaccót! tuáñralla! ki! ki! hádiya! ainnúm.! Foittó!
zone! nizor! nizor! fosón! boiyan! goillóu.! Códoor! sáfe! hotá! yián!
endila!gorí!ódoóde!tuta!ttúnóu!fusár!loilo.!Tóui!tuta!ye!hoiló!de!
ki!“!zett!ot!!mazé!oone!sófor!ot!zaiba!tóui!zoóñl!bái!zaite!héçe!
tuta!ólore!añár!
!
torfóttu!sólam!zanaiba!ar!hoibá!de!ki,!tuáñralloi!dola!óibollá!
añár!dile!becí!tomonna!gorér!ar!forane!cóuit!gorér,!tuáñra!
azadit!asó,!bagan!ot!ar!zoóñl!ot!maé!aramos!sáñte!azadir!boiyar!
hái!hái!moza!gorí!tákoór!ar!gúri!beroór.!Mui!eçé!ziyol!or!koidir!
(hodir)!moton!bondi!asóm!ar!hárr!woktot!mazé!tuáñrar!yad!
gorómor!”!códooijja!ye!tutalloi!wada!gorí!nizor!sófor!ot!mazé!
rowana!óiye.!
!
!

! 23!
 Códoor! sáfe! zoóñl! bái! zaite! híbar! nozor! tuta! ólor! uore.!
Acanok!duré!mikká!ho!ek!guá!tuta!dekílo,!zai!tuta!ólore!poigam!
mán! fúnaiye.! Áh!! Fúnibar! fúañre! fúañre! híntu! uggwá! tuta! tór!
tór!hafi!dórforai!dórforai!bejan!oiyóre!zobin!ot!thullúr!gorí!fori!
giyoui.!Códoojja!wattú!tutar!moot!dekí!becí!afsús!laiggé.!Híbaye!
báfedde!ki!hoile!tuta!ibá!zorúr!añár!tutar!egana!óibou!,!zibáiy!
ubár! háalot! or! hóbor! fúniyore! bordac! (boddac)! gorí! no! fari!
mori!giyóui.!
Zett!ot!mazé!códoojja!nizor!wotón!ot!wapes!ailó!ar!tamám!
gór! wala! ólore! zazzar! gán! taré! taré! Ítarar! hádiyare! borat! gorí!
diló!tói!tuta!wáye!fusár!loiló:!oone!añár!fófmaiccuán!fura!goijjó!
ne!ze?!Ná!ki!nó!goró!ze?!Códoore!thánda!niyác!bóriyore!tuta!re!
saara!kissá!fúnailó.!Zohón!tuta!wáye!kissá!gán!fúniyore!ibá!yóu!
tór!tór!(tóttórai)!hafacEcúru!goillo!ar!dórforai!dórforai!ibá!yóu!
fítin! bejan! oiyóre! fizarar! bútore! ek! hañsat! mazé! fori! giyoui.!
Códooijja!ar!íbar!gór!wala!ólo!nizor!tutar!morar!behód!ferecan!
ar!afsús!lagílo.!Hotun!bade!códoor!e!fizara!kúli!tuta!wá!fizarattú!
neélai!baáre!félai!diló.!Ekkená!gorí!bade!tuta!wáye!fak!óre!for!
forai!ar!uggwá!uñsol!gasót!théeilat!zai!boiccé!goi.!Óran!frecan!
óla!códooijja!re!tuta!wáye!hoódde!ki,!mor!zati!fuáiñjja!zoóñl!or!
tuta! óle! nize! amól! gorí! more! azad! ónor! torika! cíkhai! diyé! de.!
Ítara! hoiyé! de! ki! hoile! azadilla! boli! nizor! jan! óu! kurbani! gorá!
fore! én! hoói! tuta! wá! khúci! khúci! nizor! wotón! añárar! dec!
Arakan!ot!toróf!ar!nizor!zati!(qoum)!ot!toróf!uri!aai!giyoi.!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 24!
 Óu!ador!or!fuain!ól!kaháñni!yián!ottu!tuáñra!buzi!faijjó!de!
óibou!azadi!hóde!é!jiníccuán!hoto!boro!niyamot!ar!gulami!hóde!
yáan!hoto!boro!kiyamot!ar!laánot.!Ar!nizor!wotón!or!muhábbot!
faik!foccú!ttún!óu!fa!giyé.!Azadi!ar!nizor!adoijjá!wotón!Arakan!
hásel!gorí!bolla!boli!añárar!baddada!(!baf!da!da)!ólóu!becá!becí!
kucíc!ól!goijjé!ehón!óu!gorér!ar!becá!becí!manuíc!óu!cóhid!óiye!
ar!jan!kurbani!goijjé.!Ehón!añár!ttún!óu!azadi!ar!wotón!Arakan!
hásel!gorí!bolla!e!Ruwáinga!fonná!re!gairot!gorí!khúb!dil!lagai!!!!!!
zurosEsáñte! fura! kucíc! gorí! forá! foribou.! Ar! zodi! Ruwáinga!
fonná!no!forídde!óile!kiyamot!foijjónto!gulamit!táai!zaiyubóui.!
Cúdu! decór! ar! qoum! or! gulamit! noó! zuban! or! gulamit! óu! así!
yóu! táikkum! óu.! Keéne! soó?! Añára! zodi! Arobi! forídde! óile!
Arobi! qoum! or! gulam,! Burmis! forídde! óile! Burmar! gulam,!
English! forídde! óile! ingiraz! ólor! gulam,! endila! Bangla! urdu!
forídde!óile!Bangali!ar!urdu!ola!ólor!gulam.!Ar!hoto!din!dusóra!
qoum!or!gulami!goríyum!ekkená!gorí!gairot!gorí!gulami!zindegi!
ttú! niyoli! baárkul! or! azadir! hába! háitou! aiyó! báiyain.! Solo!
beggúne! mili! zulí! Ruwáinga! fonná! forí! azadir! bisoin! át! ot! loi!
gore! gore! azadir! boiyar! foóñsaái! digoui.! Allah! taála! añára! re!
kamiyabi!douk!ar!kobul!goróuk!(!aamiin!).!
!
!

E.!Súwal!ol!!
1. Nise)diya)giyé)de)Súwal)ólor)juwab)lekó.)
(a) ( Códoor(sáfe(nizor(gór(wala(ttú(ki(fusár(loiyé?(
(b) Tuta(yé(códooijja(re(ki(fórmaic(goijjé?(
(c) ( Tutar(poigam(fúni(zoóñlor(tuta(óle(ki(amól(goijjé?(
(d) Zongli(tuta(fori(zoonor(motlob(ki?(
(e)( Códoore(fizara(ttú(tuta(kiyolla(félai(diyé(de?(
(f) ( Tuta(yé(azadi(keén(gorí(hásel(goijje?(
(g) ( Añára(ttú(azadi(louite(ki(gorá(foribóu?(
(h) Añára(gulamittú(uddár(óite(ki(gorá(foribóu?(

! 25!
 (i) ( Añára(hókkól(mikkar(azadi(fate(ki(forá(foribou?(
2. Nise)aiyédde)lofzó)gúm)loi)kamel)jumla)bano.)
Muhábbot)–)Hádiya)–)Azadi)–)Hodi)–)Bejan)–)Egana)–)
Musáfer.)
)
3. Nisottú)diya)giyé)de)gór)or)kolam)(A))r)lofzó)loi)kolam)(B)r)
lofzó)loi)kamel)jumla)baboo.)
)
! ! ! A! ! ! ! ! ! B!
!
Ek(bar(Arobi(ek(zone(añára( Fura(furi(kucíc(gori(ruwáinga(
dec(Arakan(or(zoóñl(ottú(aité((( fonná(forá(foribóu.(

Poigam(mán(fúnibar(fúañre( ahól(diyé.(
fúañre(uggwá(tuta(
( tór(tór(hafi(dórforai(dórforai(
Oone(añár(fórmaicPcuán( bejan(óiyore(gas(ottú(meçit(
fori(giyóui.(

Insán(ore(Allah(ye( fura(goijjó(ne(ze(ná(ki(nó(goró(
ze?((

Añára(ttú(nizor(wotón( uggwá(cúndor(tutar(só(dóri(
Arakan(or(ar(zuban(or( anníl(fali(bolla(boli.(
azadilla(((
)
!
!
!
!
!
!
!

! 26!
 9.Elóm
Fonná!cíkoón!fóroz!hoiyé,!Quran!Hádis!ot!
Allahr!hókum!nomanilé,!zaiba!zuzuk!ot!
! Nosól!zodi!borbat!gorí,!féiltou!mone!hoó!
! Elóm!nocíkai!tare,!jahél!banai!do!
Fonná!sára!honó!zati!torki,!óite!mockil!asé!
Gom!maincór!ki!dam!asé,!beEelomír!hañsé!
! Kucíc!gorí!beggúnEe,!Ruáinga!fonnállai!!
! Ruáinga!zatir!elóm!sára,!honó!ufái!nái!
Elóm!óla!hárr!mikká,!fa!izzot!ar!córman!
Elóm!sára!manúic!oiled,!focú!fokkír!fúan!
! Gom!hóraf!forók!goitté,!elóm!ór!dorhar!
! Elóm!sára!nosolibóu,!honó!hasharbar!
!

Nizor!zatir!ar!decór,!azaadi!zodi!soó!!
Gairot!gorí!foittóu!zone,!Ruáinga!fonná!foró!
! E!dón!loizai!nofaríbou,!honókiyé!harí!
! Zeto!hóros!gorífaro,!héto!zaibói!barí!
Namo!nicán!búzi!zaibói,!elóm!no!cíkile!
Nam!tákibou!no!moribá,!elóm!cíki!gilé!
! Cómbotti!re!tuáñrtu,!souñi!gorá!foribóu!
! Mogor!elóm!é!tuáñre!souñi!goríbou!
Hon!ottót!mal!óizagoi,!foran!or!ducmon!
Mogor!elóm!hámickum,!tákibou!tuáñr!afon!
! Hoto!sinta!goillóu!Siddique,!dil!ot!rakí!zatir!than!
! Fúça!félai!matár!gám,!ijad!goijjé!Ruáinga!Zuban!

Kodor!gorí!AnwarEe,!goillóu!ekkán!ham!
Kúli!eskul!foóilabar,!Ruáinga!zuban!or!diyé!dam!
! Dua!róuiló!Bari!Ilahir,!itará!duní!zon!or!(Eng!Siddique!ar!Anwar)!
! Rahámgor!Muola,!mui!Rafique!Bondar!uore!ek!nozor!

Moulana!Mohamdded.!Rafíque!Mir!Ahed,!
Gónggiri!Fara!
Quebec!City,!Canada!

! 27!
 10. TIN DUSTÓR EKKÁN KISSÁ
Agor zobanat mazé ek din Halu Miyañ, Lalú Miyañ, Dólu Miyañ,
tin dustó bóng gorí tará sófor ot giyé boidecót tiñya hamai bolla bouli. Tará
zaibaccót mazé tiní zone miliyóre uggwá musa louiyé sófor or addán foñt ot
bullagile háibolla. Ehón hítara zaite zaite monzil mokhsús ot fooñsí nóo fare
taráttu addán foñt ot bel dufí giyuoi.
Ehón tará tiní zoe biyasona gorédde hoçé tákiboudé yián, ekzone
atíkka murár hañsat gúnar bútore ekkán sanggór deikké Tohón tará becí
khúci óiye, tar baáde hítara yánot mazé taaibolla giyé zai saádde mutha
muthi thík asé hooi táikke .
Ehón taráttu áñiththe áñiththe becí búllaiggé ehón musa óiyéde
uggwá, uggwá musa haér dehái hone háibou tinízone bág gorí háile ek
zonottu nou feth no bouribou éen hoi sinta gorér tinízone. Ehón Halu Miyañ
yé saláki gorí hoódde añára ehón mus no háiyum, ekkam gorí añára tinízone
ehón gúm záigoui zeeniki becí bála coppón dekibou híte háibou ar itará
duiní zone yóu razi óigiyóui.
Ehón tará gúm giyé tar baáde gúmottu uçí ek zone ekkán ekkán hone
ki ki deikkó boiyan goró saái. Dólu Miyañ ye hoódde, aññi deikkí de zohón
raitta gúm giyí tohón ettóor no! Uggwá bag aiccéde aññi toraturi uçí duuñrai
loui zai gúnabai ekkuare bor murát gólai di accí.
Lalú Miyañ hoódde añár yián tor yián ottúarou becí cúdor aññi
deikkí de añára zohón óran ferecan ói gúm giyí tohón arou boidecót tiñya
haimai boulla zaidde edduur raijjo zaiyúm keén gorí énhoi sinta gorídde
héçe atíkká baármikka saáidde pelin ekkán añárall aaccéde touóuile añárattú
ar áñça noforibou ekkúare zaigóui fajjum, age aññí ekkena gorí sorí saái
énhoui pelin ot uçílam, tar baáde asmanot háillaga gúri beraidde raite
raitbor. wah! Pelinot soríle becí gom lage, keén añár yáan torgán ottúarou
cúndor hoiyí de none?
Ehón Halu Miyañ hoódde tuáñra ekzone bag maittóu giyó ar ekzone pelinot
sorór goui tóui añttú búk ou becí laiggéra ar aññi háillaga ki gojjúm hoi
musa wá aññi kúli háifelaiyí.
F. Súwal
{1} Nisottu aiyédde háli zaga gún fura goró.
Thinyá , Thinya, Thiñya. - Tará, Tára, Tara,
(a) Tin dustó bóng gorí …………sóforot giyé boidecót
…………….hamai bolla bouli. ………….. zaibaccót.`

! 28!
Gumóttu, Gúmottu, Gumottú, - Sai, Sái, Saái, - Uggwá, Úggwa, Uggwa.
(b) Tar baáde ……………. Uçí ezzone ekkán ekkán boiyan goró
……….. hone ki ki deikkó. Dólu Miyañ ye hoódde, aññi deikkí zohón raitta
gúm giyí ettóor no .……….. Bag accéde aññi toraturi uçí duuñrai loui zai
gúnabai ekkuare bormurá golai di accí.
Coppon, Coppón, Cóppon. Musa, Musá, Muusá.
(c) Añára ehón ……….. no háiyum ekkam gorí, añára tiní zone ehón gúm
záigoui zeeniki becí bála ……….. dekíbou híte háibou ar itará duiní zone ou
razi óigiyoui.
Sofor, Sofór, Sófor. Addán, Áddan, Addan. Fooñsí, Foóñsí foñsí.
(d) Tará zaibaccót mazé tiní zone miliyóre uggwá musa louiyé ……………
or …………. foñtot bullagile háibolla. Ehón hítara zaite zaite monzil
mokhsúsot……………. nóo fare taráttu ………… foñtot bel dufí giyoi.
Guná, Guna, Gúna. Hañsa, Háñsa, Hañsá. Besi, Becí, Béci
(e) Ehón tará tiní zoe biyasona gorédde hoçé tákiboudé yián, ek zone atíkka
ekkán murár ………..t…... …....r bútore sanggór deikké tohón tará ……….
khúci óiye, tar baáde hítara yánot mazé táaiboulla giyé zai saádde mutha
muthi thík asé hoói táikke
{2}Nisottú aiyédde súwal or juwab leko.
(a) Tin dustó aposom mazé ki biyasona ar kiyólla goijjé de?
(b) Mus howá louiyé ar hozone bág gorí háiye?
(c) hon zobanat mazé ar kiyólla sófor goijjé tará hozon?
{3} Nisottú aiyédde lofzó gún loui jumla (kaamel hotá) banó.
Sófor, Murá, Gúna, Sanggór, Dustó, Kissá.
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 29!
 11.!Ceçí!Lekónor!Torika!
!
Ceçí!lekónor!só!wán!híssa!asé!
!!

(a) Mokam(ar(tarík((honttú(hoçé(ar(hoóñtte(hotun(ot(ceñçí(lekér).(
(b) (Alkab(yaáni(zar(hañsé(ceñçí(lekér(tar(munaséb(lofzó(loi(adobsPsáñte(
khétab(gorí(leká(foribou.(
(c) Moksód((moksús)(yaáni(oone(ziín(lekí(to(soór(íin(sáf(sáf(andaz(ot(
mazé(lekhá(foribou.(
(d) Khótom(yaáni(nizor(ceñçí(re(munaséb(andaz(ot(mazé(khótom(gorá(
foribou(zeénné(ki(boro(re(adob(ar(cóñço(re(ador.(
(e) Ceñçí(lekóiyar(nam,(thíkana(ar(fooiyar(nam(thíkan(cúndor(ar(sóyi(gor(
leká(foribou.(
(f) Lefafar((lefaba)(ek(torf(bandháhottú(nizor(nam(thíkana(ar(
dendháhottú(fooiyar(nam(thíkana(leká(foribou.(
!
Lofzór!maáni!
Mokam:R!zaga,!Munaséb:R!borabor,!ufuzukto,!ódode!fúufu/!‘fubuhú.!
Khotóm:R!fúraiyé!céc,!fúranti,!cécuttu/!cécotti,.!Moksód:R!mokhsús,!
mossús,!!
!

G.!Súwal!
!
!
1. Uwore diya giyé de lofzó gún loi jumla (kaamel hotá) banó.!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 30!
!
!
!
!

Intú/!duoiya!
Yasir!Arafat!Md!Rafqiue! Héçe/!fooiya!
Dhak!no/!001! Abdullah!Abdur!Rahamn!
Kufá!Fara! Dhak!no/!090!
Kuáccóor! Ruháng!Fara!
Arakan.! Kuwáng!Ccóor!
! Arakan.!
!

!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 31!
!
!

12.!Dustór!nam!e!ceñȓí!
!
2014/!11/!02!
Ruháng!Fara!
Ruháng!Cóor.!
!
! Mor!foran!or!dustó!Imran!!!
Assolamu!aláikum!worahmottullahe!wobor!katohu!!Ho!ek!din!age!
dhakfiyún! e! tuáñr! ceñȓí! di! giyé.! Aññí! yían! janiyore! becí! hkúcí! óilam!
tuúñi!náki!dosóra!emtehán!(entan)!ot!bála!lombór!loui!fas!goijjó.!Tuáñre!
ar! tuáñr! gór! wala! ólore! Mubarok! dilám.! Ar! añár! yaad! gorí! ceñrí! leikkó!
de!yáan!olla!becí!cúkuriya.!
!
! Ekkán!sis!ziyán!e!more!becí!ferecan!gorér!de!ki,!yáan!óilde!tuáñr!
maa!náki!biyaram!foijjé.!Tuuñi!leikkó!de!thaiféd!óiye!boli.!Taáiñr!tobiyót!
keén! asé?! Honó! uggwá! mahér! ar! becí! tojuroba! óla! dhaktor! ottú! dabai!
gorá! foribou.! Sinta! gorí! bar! honó! dorhar! nái! e! biyaram! or! elaj! ói! fare.!
Seróf!dabai!ar!porhézgar!dhaktor!or!hédayot!matabek!gorá!foribóu!de.!
Zodi! añár! honó! modot! lagilé! tóui! zorúr! hoibá! incáa! Allah! bonda!
hámickum! házer.! Gormi! cúththí! óile! tuññí! ar! tuáñr! maa! reyó! khámahá!
aníba!tóui!bade!kuáccóor!agagura!beraiyúm.!
!
! Tuáñr!Baba!jan!or!khédmot!ot!mor!khodombusi!sólam!diyó!ar!bái!
boin!beggún!or!ador!dilam.!
!
Tuñár!dustó!
Yasir!Arafat!Rafique!
Dhak!nombór!001!
Kufá!Fara!
Kuáccóor!
Arakan.!
!
!
!
!
!
!

! 32!
 !
!
!
!
!
!
!
!
!

13.!Faní!ar!Boiyar!or!Kaháñni!
! !
! Ek! din! faní! ar! boiyar! e! bará! barí! diyóre! zargá! te! nizor! borái! ar!
dhoóñrgri! boiyan! gorér.! Faníye! hoódde:! “! Allah! ye! more! e! duniyat!
mazé!fúanatEtúarou!tin!híssa!becí!dhoóñr!foida!goijjé,!aññi!hon!woktot!
asman!ottú!zór!or!súrot!loui!forí!ar!hónotte!hál,!doriya,!nahár,!sóra,!nala,!
nadi! ól! ot! mazé! lamba! duré! foijjonte! tai! gorí.! Maiñcé! more! fatalfurottú!

! 33!
tiyubEwel! (fáif/! hol),! foóir,! kua,! fathkua,! nolkuar! maárfote! niyolai!
estomal!gore!”.!
!
Boiyar! e! rage! táai! no! fari! becí! guiccuá! gorí! hoódde:! “! tor! gaa! becí!
gorom! óiye! tor! zor! ore! homa! foribou.! Aññi! tore! hál,! doriya! ar! sóra,!
nahár!ottú!faár!or!uore!foijjonto!tulíle!na!tói!tui!zór!boni!faros!de”.!
! Fani!ye!hoódde:!“!zettot!maze!tui!becí!gorom!ói!gorom!hába!boni!
zos!goui!tói!serof!aññí!zór!ossúrot!loi!aai!tore!cúndor!ar!thánda!gorí!di.!
Aññi!noóile!to!zomin!or!uore!zindegi!yóu!no!táai!tóu.!
Boiyar!e!yáan!keén!gorí?!
! Faní:!maiñcé!hána!finat!ar!dúa!fála!gorí!bolla!more!estomal!gore.!
Doriya,!nahár,!hál,!nala,!nodi!ar!fáif!ólor!zóriya!more!hásel!gorí!két!khóla!
ólor! tirác! mare.! Mottú! bijilí! yóu! foida! goré! ar! mor! oure! zaáñs,! buth! ar!
noo!sámman!óu!sola”.!
! Boiyar! e! yián! fúni! aróu! guiccuá! gorí! hoódde! “! tkík! asé! tóile!
toróu!ahamiyot!asé!lékin!fúno!!Jandar!óla!cúdu!tui!loi!noó!mui!sára!yóu!
zinda!taáai!no!fare.!Mui!zohón!solom!tóuile!muúsum!bodoli!zagoi!de.!Hál!
ot!ar!doriya!at!mazé!zaáñs!ar!noo!sámman!salai!baccót!aññí!yóu!to!becí!
hamot!aiyí!”.!

!
! 34!
Faní!ye!hoódde:!age!hamot!aiti!de!mogor!ehón!nuaiyos!!!!
! Boiyar!e!córminda!ói!hoódde!:!tui!to!no!manibe!de!deházar!tóile!
solo!sárme!aiyeddé!buzorgó!úubatti!fáisola!gorí!goui!ki!hoós.!Buzorgó!ye!
duni!zon!or!hotá!fúni!áñcacEcúru!doijje!ar!áñci!áñci!fórmailo!de!ki!‘‘!eçé!
yián!ot!maze!tuáñra!duni!zon!or!bora!bori,!ar!hoijja!dibar!honó!hotá!nái.!
E! duniyar! nezám! salai! bolla! tuáñra! duni! zon! or! becí! zorurot.! Tamám!
jandár!ólottú!tuáñra!duni!zon!or!zorurot.!Allah!ye!tuáñra!dujni!zon!ore!
tamám! jandár! ólla! becí! doóñr! niyamot! hísabe! banaiyé.! Buzorgor! hotá!
fúni!duni!zon!khúci!ói!duni!zone!nizor!nizor!hamot!mocgul!ói!lagi!roiye.!
!

H.!Súwal!
1. Nisor)Súwal)or)juwab)lekó.)
(a) ( Allha(ye(hare(doóñr(banai(ye(ar(hottór(doóñr(banai(ye?(
(b) ( Fanír(tin(nán(estomal(lekó.(
(c) ( Boiyar(insan(or(zindegílla(kiyólla(zoruri(de?(
(d) ( Zór(keén(gorí(de?(
2. (Nisottú)aiyedde)lofzó)gún)loi)kamel)jumla)bano.)
Dustí,)fúwana.)Buzorgó,)zór,)nezám,)niyamot)fáisola,)
)
3. Nisottú)diya)giyé)jumla)ólor)háli)zaga)gún)munaséb)lofzó)loi)fura)
foró.)
Insán)–)háiyuwan)–)insán)ar)háiyuwan)duni.)
(a)(Boiyar(ar(faní(…………………………………..(zon(ólla(zorui.)
Nahár)ot)–)foóir)ot)–)zúrat)–)hál)ar)doriyat.)
(b) Noo(sámman(…………………………………..(sola(de.)
!
!
!
!

! 35!
 !

!
!
!
4. Nise)diya)giyé)de)lofzó)gún)or)mesál)mozin)zid)lofzó)lekó.)
Mesál):)) Duré)))))))))))))=)))))Hañsé)

! 36!
 ) ) Fúwan))))))))))=) ) ) ) Boli))))))))))=)
) ) Uwore))))))))))=) ) ) ) Búra))))))))=)))
) ) Jandár))))))))))=) ) ) ) Bura))))))))=)
) ) Mora))))))))))))=) ) ) ) Fúwana))=)
) ) Háiyuwan))))=)
) ) Zobin) ))=)
) ) Hkúci))))))))))))=)
) ) Thánda)) ))=)
) ) Keñsa) ))=)

! 37!
 !

14.!Mehénnot!ar!Kucíc!
! Ek!bar!Hozrot!Muhammod!Mustofá!(s)!or!dorbar!ot!mazé!
uggwá!becí!zorurot!mon!juwam!fua!hazer!óiye!ar!aroz!goilló!de!
ki,! ou! Allahr! Rosúl! (s)! moré! kessú! modod! goróona! ze.! Nobi!
korim!(s)!e!hítattu!fusár!goilló,!tottu!ki,!honó!jiníc!fottro!asé!ne?!
híte! hoiló! de! ki,! hítar! gór! ot! mazé! seróf! dui! yán! jiníc! asé! de!
uggwá!‘‘!fiyala!’’!ar!uggwá!‘‘!hombol!”.!Huzúr!(s)!e!fórmailo!tui!
za!íin!loi!aagóui.!
! Juwam!fua!wáye!gór!ottu!jinícEcún!loi!ailó!tói!Huzúr!(s)!or!
dháke! boiçát! asé! de! sáhaba! ólottu! fusár! loiló,! hone! fiyala! ibá!
kini! ba?! Uggwá! sáhaba! ye! fiyala! wá! kini! loiló! ar! foicá! Allahr!
Rosúl!(s)!ore!diló.!Huzúr!(s)!e!foicá!gún!juwan!fua!wáre!diyore!
hoilo! de! ki! ehón! tui! bazar! ot! zai! ekkán! kuróuil! kini! angóui.!
Zettot!mazé!híte!kuróuil!loi!Nbijir!(s)!hañsé!ailó!tóui!Huzúr!(s)!
e!nize!baze!háte!kuróil!or!dhañth!sañsí!lagai!diló!juwan!fua!wár!

! 38!
át! ot! diyore! hoiló,! Murát! za! joóñl! ottu! darguá! haçi! ani! cóor! ot!
zai!besgóui!ar!doc!din!baáde!tor!hálot!hoóic!gai.!
! Juwan! fua! wá! ye! doc! din! baáde! Huzúr! (s)! or! dorbar! ot!
hazer!óilo!ar!hé!woktot!mazé!híte!becí!khúcí!accil.!Ar!híte!hoilo!
de!ya!Rosúl!(s)!!ehón!aññi!becí!bála!foicuá!hamair.!Ehón!hóros!
gorí!dade!yóu!kessú!foicuá!zoma!yóu!gorí!farir.!
! Hozrot!poigambór!(s)!e!:!ercád!fórmaiye!de!hóde!nize!
hamai!hoónnan!khórat!maga!ttún!aróu!becí!beétor.!Allahr!boro!
boro!poigambór!alaihissóla!tu!wsóllom!óle!nize!baze!mehénnot!
gorí!hálál!rizík!hamaitóu.!Hozrot!Nuh!(as)!ar!Hozrot!Zokoria!
(as)!lakhorir!(hañccuá!haçoiya)!r!ham!gorí!tóu.!Hozrot!Dawud!
(as)!luwar!(hoiñjja)!ham!gorí!tóu.!Hozrot!Adom!(as)!kéti!kholar!
ham!gorí!tóu!ar!Hozrot!Idiris!(as)!hólibar!ham!gorí!tóu.!
Mehénnot!ar!Kucíc!ot!maze!hímmot!ar!borkot!asé.!Hóde!nek!
insán!e!nizor!dhuwáñr!uwore!bórusa!goré!de!ar!oinno!zon!or!
hamair!uwore!nozor!noraké.!
I.!Súwal!ol!
1. Nise)diyé)giyé)de)Súwal)or)juwab)lekó.)
(a) ( Juwan(fua(wáre(át(ot(Huzúr((s)(ki(diye(ar(ki(fórmaiye?(
(b) (Juwan(fua(ye(aai(Huzúr((s)(or(dorbar(ot(nizor(bavote(ki(
kar(guzari(diyé?(
(c) ( Bíg(magon(ottúa(rou(hon(cíc(án(becí(bála?(
(d) Allahr(poigambór(óle(keén(gorí(hálál(ruzi(hamai(tóu?(
2. Poigambór)(as))ólor)nam)Mubarok)or)sámne)hítara)fecá)
ólor)nam)be)tortib)eleká)giyé,)ehón)íin)ore)tortib)mouzin)
lekó.)
a. Hozrot(Adom((as)((=((luwár(ham.)
b. Hozrot(Dawud((as)(=((hóliba(ham.)
c. Hozrot(Nuh((as)((((((=((kéti(hólar(ham.)
d. Hozrot(Idiris((sa)(((((=((lahkoçir(ham.)
!

! 39!
 15.!Dorhás!Lekár!Niyom!
!
!
Jonab!héd!mactór!sáb!
Ruwáinga!praimari!eskul!
Gónngri!Fara,!Búsidong!
Arakan.!
! ! ! !
! ! ! Mouzu:!biyaram!or!cúththi!dibar!aroz!
!
Jonab!!
! !
! Aroz! e! guzaric! óil! de! añáttú! hailla! loti! gaát! zor! uiththé! ze.! Ehón!
dhaktor! hánat! zaaforer! ze! éttolla! boli! eskul! ot! házer! ói! nó! fari! ze.! É!
hotálla! boli! dui! din! or! cúththi! saár! de! ze.! Mehérbani! gorí! dui! din! or!
rokhsút!enayot!fórmaile!becí!boro!ehésani!óibou!ze.!!
!
!
Aroz!goróiya!
Hádem!cárit!fua!
Yasir!Arafat!
Tin!kelas!
Ruwáinga!praimari!eskul!
2ye!Nobombor!2014.!!
!
(
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 40!
 Yasirarafat!Rafique!

!
!
16.!Hába!Faní!ar!Ruchni!
! !
Thasínara! Raique! ottú! sara! lagaibar! becí! couóuk! ccíl,! híba! becá!
becí! sara! ól! nizor! gór! or! seén! ot! maze! háñsa! bóri! lagaiyé.! Híba! kaida!
mouzin!íin!ore!faní!de!ar!bála!gorí!zotton!gore.!Ek!din!sáiñs!or!maicthore!
klas! ot! maze! sáiñs! or! kitab! forádde! héçe! hoiyé! de! ki! sara! ól! ziyañta!
táaibolla! foór,! hába,! faní! ar! gorom! or! becí! zorurot! óo.! Tahasínara!
Rafique! e! Súwal! goillo:! Jonaba!! Sara! ól! ottú! yóu! Háiyuwan! ar! insán! or!
moton!kiyolla!zoruri!de!ze?!Ustad:!sara!ól!e!boiyar,!faní,!ar!beil!or!foór!or!
zoriya!híin!e!nizor!khúrak!toiyar!gore.!Zodi!iín!no!óitou!tóile!sara!ól!!
!
!
!
!
!
!

! 41!
 zinda!no!táaitou.!Fosól,!Dán,!Fól!furut,!gulagala,!Hák,!Torhari,!kér!
kuñȓa,!Gas!gusóla!yóu!no!óitou.!Hotá!yián!ore!aññi!tojurubasEsáñte!sábet!
gorí! faijjúm.! Tui! ehón! duiyán! sara! loi! therái! gorí! saá.! Ekkán! sara!
baárkule! roidot! ! rákic! ar! tortib! mouzin! faní! diyat! tákis! ar! ekkán! sara!
kamára! bútore! andár! ot! mazé! rákic! ar! faní! yóu! tortib! mouzin! no! dic!
abbar!ho!ek!din!bade!notija!faibi.!

Tahasínara!Rafique!e!ódoóde!gór!ot!aái!uggwá!ekkán!ekkán!sarar!
háñsa! uçán! ot! maze! baárkule! roit! fore! fán! gorí! raikké! ar! ekkán! sarar!
dhula! gór! or! bútore! andár! ot! maze! raikké.! Híbaiyé! foitto! din! sara!
duniyán! ore! saá.! Baár! or! sara! án! ore! niyom! mouzin! bakaida! faní! diyat!
asé! ar! gór! orbútore! andár! ot! eijjé! de! yán! ore! faní! no! de.! Duin! tin! din!
bade! híbaiyé! sailó! baár! or! roid! or! sara! án! toru! taza! ar! gór! or! bútor! or!

! 42!
!
sara!án!híñȓa!ói!uuñti!fori!roiyé.!Híba!nammúk!hala!gorí!sara!án!loi!maar!
hañsé!giyé!arou!hoilo,!o!maa!saá!sena!!Añár!“!sara!án!híñça!ói!giyóui!”.!

! Maa:! futúni!! Tui! yáan! ore! andár! ot! ráikkos! ar! faní! yóu! nó! dos!
étolla! sara! yáan! híñça! ói! gityoui! de.! Tahasínara! Rafique! :! Añár! ustad! e!
yóu!hoiyé,!!ze!honó!jandár!ólottu!boiyar,!faní!foór,!gorom!or!becí!zorurot!
“!ar!íin!sára!zinda!tái!no!fare!’’!maa!yé!hotá!án!ore!mukkommól!gorí!diyé.!
Híba! hotá! yáan! uwore! báfi! báfi! baáre! uçán! ot! accé! ar! torutaza! sara! án!
deki!bór!hkúcí!óiye.!Ehón!híba!nizor!ga!nize!mone!mone!wada!goijjé!de!
ki! sara! ólore! wokto! mouzin! bakaida! faní! diyúm! ar! íin! or! héfazot! ou!
goríyum.!

J.!Súwal!
1. Nise)adiyedde)Súwal)gún)or)juwab)lekó.)
(a) Sara(re(andár(ot(raki(le(ki(óo(de?(
(b) Sara(ye(nizor(hkúrak(keén(gorí(zuhar(goré?(
(c) Insán(ar(háiyuwam(e(nizor(khúrak(hottú(hásel(goré?(
(d) Insán,(háiyuwam(ar(gas(guslóla(ól(zinda(táaite(hón(hón(cij(ólor(
zorurot?(
2. Nise)diya)giye)de)lofzó)gún)loi)kamel)jumla)banó.)
Couóuk,)Sara,)Ziyañta,)Zorurot,)Háiyuwan,)Roit,)Foór,))
híñça.)
)

Lofzór!Maáni!
Couóuk!=!azzu.!Ziyañta!=!zinda,!mora!noó,!nó!more,!foran!e!asé.!
Zorurot!=!dorhar,.!Háiyuwam!=!foran!óla,!jandar.!Hába!=!boiyar,!
bataic.!Háñsa!=!dhula!bánga.!Mukkommól!=!kamel,!furafuri.!
Kamára!=!rum,!hamra,!hamara.!

! 43!
 17.!Kuñir!ar!Tar!Sábah!
Moulana!Md!Rafique,!Mir!Ahmed!Góngri!Fara,!QuebecRCanada)!
!
!

Mukót!ruthi!óla,!uggwá!kuñir!
Lami!farái!bolla,!ekkán!doriyat!diló!duuñr.!
Faní!ainar!moton,!accíl!sáf!
Khúcí!ói!kuñir!e!diló!zábah.!
!
Dehár!zar!doriyar!kul,!duré!foijjónto!
Nozor!aiyér!nisor,!doriyar!tola!foijjónto.!
Nizor!sába!re!dekí,!gorí!lou!gourur!
Tar!sábá!re!buzílo,!ibá!kutta!ar!uggwá!zorúr.!
!
!
Herós!no!fari!táai,!óilo!bekerár!
!
Gúññi!mari!thokkór!gorí,!ítar!e!gorí!lo!waár.!
Ze!ruthilla!muuñ!mari!lo,!een!mara!mara!
Nizor!ruthi!ánou,!hárai!dilo!besara.!
! !
! Lalsí!gorí!kutta!failo!ohoman!
Ahár!gorí!no!fari!óiye!ferecan.!
! Endila!hálot!óo!lalsí!ólar,!are!nadan!
Gorí!le!lalsí,!buwáfore!nuksan!
!
!
Lofzór!Maáni!
Thokkór!=!toratori,!hárahára,!fóuran,!joldi,!deri!no!gorí.!Waár!=!
hámla,!larái,!mukabola.!Lalsí!=!herós,!lalos.!Nuksan!=!gunári,!lab!
noón,!loós,!sún,!befáida,!fáida!noón.!Bekerár!=!dórforon,!cóuit!gorón,!
houicuáli!gorón,!ocuánti!óon.!Gour!=!báfa,!sinta,!fikír.!Zorúr!=!khámahá.!
!

! 44!
 !

K.!Súwal!!
1. Nise)adiyedde)ceér)or)dusóra)cúr)gún)lekó.)

(a) Mukót!ruthi!óla,!uggwá!kuñir!
……………………………………………..!
(b) Endila!hálot!óo!lalsí!ólar,!are!nadan!
………………………………………………………!
(c) Ze!ruthilla!muuñ!mari!lo,!een!mara!mara!
………………………………………………………!
(d) Nizor!sába!re!dekí,!gorí!lou!gourur!
………………………………………………………………..!
(e) Faní!ainar!moton,!accíl!sáf!
……………………………………………………..!
!
2. Nise)adiya)giyé)de)Súwal)ólor)juwab)lekó.)
(a) Kuñir!e!kiyólla!duuñr!diyé?!
(b) Kuñir!e!hoçé!záb!maize!de?!
(c) Kuñir!e!haré!waár!gouijjé?!
(d) Kuñir!e!ohoman!kiyólla!faiyé!de?!
(e) Faní!honnila!accíl?!
(f) Kuñir!e!kiyólla!ferecan!óuiyé!de?!
(g) Tar!sábá!re!te!ki!buzílo?!

! 45!
 18.!Fiñyár!ar!hoóñl!
!

! Uggwá! fiñyára!
ttú! fanír! tirác!
laiggéra!híte!faní!
háibolla! hál! or!
hañsat! giyé.! Hál!
ot! maze! ekka!
ekka! laár! accil.!
Faní! háitou!
laimmera! híte!
hál! ot! mazé! fori!
háput! hár.! Hé!
woktot! maze!
uggwá!hoóñl!gas!
! ot! dhéilat!
bouiçat! accil.!
Híbaiyé! fiñyár!
háalot! beggún!
dekílo.!Híbaiyé!báfedde!fiñyára!wá!doóñr!mosibot!ot!asé.!Itar!e!basai!éen!
hoói! hoóñl! e! uggwá! gasór! fata! thúñçe! sírilo.! Tar! bade! fiñyárar! muúntu!
fanít!félai!dilo.!Fiñyára!wáiye!fata!wáre!dekílo.!Híte!háñsuri!fatar!uwore!
hábbai! dhábbai! uçílo.! Hoóñl! thúñȓe! abbar! fata! wáre! tuli! nilo.! Gasór!
uwore!ani!rakílo.!Fiñyára!wá!foran!e!basilo,!ehón!hoóñl!ar!fiñyára!tará!
duní!zon!bondú.!!!
!
Becí! derir! hotá!! ek! Follán! hál! or! hañsat! ailo! tar! át! ot! tir! ar! silE
hóndha!accil.!Báiggo!bála!hoól!uggwá!gasót!dhéilat!boói!roiyé.!Follán!tar!
uzu!tir!buwailo!cíyar!gorí!bolla.!Fiñyára!wá!hañsé!accil.!Tohón!híte!buzí!
faijjé!de!hoól!or!becí!mosibot!asé.!!Fiñyára!ye!sinta!gorédde!añár!dusto!
re!keén!gorí!basaitám,!cíyar!goróui!ya!tir!mari!baccót!fiñyára!wá!fóuran!
nise!lami!tar!théng!ot!maze!uggwá!hoóñr!dilo!ar!théng!sossorai!g.!Follán!
or!hát!hafi!uçílo!tóui!tir!soli!giyóui!ar!mikká.!Hoóñl!fúrút!gorí!uri!giyóui.!
Fiñyárar!bondú!hoóñl!gua!forane!basilo.!!

! 46!
1

! 47!
2

L.!Súwal!!
1. Nisottú)diya)giyé)jumla)ólor)háli)zaga)gún)munaséb)lofzó)loi)
fura)foró.)
(
Hooñl,)Hoóñl.))))Hañsat,)Háñsat.)))))))))Háalot,)Hálot.))))
(a) ((Fiñyárar(bondú((…………………((gua(forane(basilo.(
(b) Becí(derir(hotá!(ek(Follán(hál(or(………….((ailo(tar(át(ot(tir(ar(silP
hóndha(accil.(
(c) (Híbaiyé(fiñyár(ar………………..(beggún(dekílo.(
!
2. Nise)adiyedde)Súwal)gún)or)juwab)lekó.)
(a) ( Fiñyára(hál(ot(maze(kiyolla(laimmé(de?(
(b) Híte(foran(e(keén(gorí(baiccé?(
(c) ( Hoóñl(e(tar(bondú(re(keén(gorí(modod(goijjé?(
(d) (Fiñyára(hoçé(fori(mosibot(ot(foijjé(de?(
(e)( Fiñyára(ye(tar(bonú(hoóñl(re(ki(gorí(basiyé?(
(f) ( Follá(e(hoóñl(re(cíyar(gorí(faijjé?(
(g) (((((Fiñyára(wá(fatar(uwore(keén(gorí(uitté(
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 48!
 19.!AdobosRSáñte!Hotá!Hoó!
! Uggwá!Badcá!ek!din!ciyáre!neéille.!Íbar!fúañre!Uzir,!Súwari!ar!
uggwá!Gulam!óu!accil.!Atíkká!endilla!óiye!de!ki!!Hóde!Badcá,!Uzir!ar!
Gulam!óu!fisé!táai!giyóui!ar!súwari!wá!bouóut!age!niyole!giyóui.!
!
! Badcá! ar! íbar! fuáiñjja! óle! súwari! wár! talac! gorácEcúru! doijjé.!
Rastat!maze!uggwá!Andá!Fóuir!boóiyo!re!hórat!mager.!Tóui!Badcá!sahéb!
tattú!fusár!goillo!de!ki,!ou!janab!!Oone!honó!uggwá!súwari!rasta!ibá!bai!
zadde!deikkó!né!zé?!Fóuir!sahéb!juwab!dilo,!ji!Jonab!!Ói!zé!Badcá!sahéb!
hotún!age!giyé!zé?!
!
! Yáar!bade!Uzir!accé.!Tói!íbaiyóu!fusár!loiyé!!ou!Fóuir!sahéb!!Tuññí!
honó!intú!uggwá!súwari!zadde!deikkó!né?!Fóuir!e!juwab!dilo!de!ói!Uzir!!
Ehón! intú! íkka! giyé! ya.! Tar! bade! Gulam! accé.! Íte! yóu! óodoóde! fusár!
goijjé!de!hondilla,!é!andáiya!!Tui!honó!uggwá!cáhí!súwar!íikkkattú!zadde!
deikkós!né?!Ói!Gulam!íkkattú!giyé!diya.!
!
! Hé!din!uggwá!hañccuá!haçouiya!murát!maze!lahoçi!haçi!bolla!giyé.!
Hítattú! bol! foijjé! ra! zirai! bolla! Fóuir! or! dháhottú! boiccíl,! ar! hotá! íin!
beggún!fúnne.!Híte!Fóuir!sáf!ottú!fusár!lodde!ki,!tui!de!honó!souké!kessú!
no!dohós!fítin!tui!foóila!wá!Badcá,!dusóra!wá!Uzir!ar!cécór!guá!Gulam!de!
yáan!keéne!gorí!buijjós?!Híte!hañccuá!haçouiya!re!hoódde!hárr!insán!or!
mortoba!íbar!zuban!ottú!malum!gorí!fare.!Badcá!sahéb!e!moré!ou!Jonab!
én! hoi! dhaikké! yáan! ottu! mui! buzí! loiyóm! de! ibá! Badcá! sahéb.! Uzir! e!
añár! e! Fóuir! sahéb! hoói! dhaikké.! Tói! aññi! buzí! faillam! de! ibá! manúic!
ubáttuá! rou! mortobat! maze! hom! dorjar! manúic.! Ar! Gulam! e! more! “! é!
andáiya!”!hoói!dhaikké,!tói!aññi!buzí!faijjí!de!iba!beggún!ottuá!rou!becí!
hom!dorojar!manúic.!
!
! ou!ador!or!fuain!ól!zodi!tuáñraEttún!óu!doóñr!bointou!mone!hoile!
tóile! hotá! re! adobosEsáñte! hoiyó.! Boro! gir! yían! or! bútore! asé! de! ziyán!
óilde!“!maiñcé!tuáñr!hotá!loi!khúcí!ó!ar!tuáñre!bála!de!yáan!mone!gore”.!
Duniyat!mazé!ze!duun!manúic!doóñr!óiye!ítara!beggún!e!adobosEsáñte!
hotá!hoitóu,!tuáñra!zodi!maincó!re!doóñr!buzódde!óile!tói!tuáñrare!yóui!
maiñcé!doóñr!buzí!bou!de.!
!
!

! 49!
 M.!Súwal!
1. Nisottú)diya)giyé)jumla)ólor)háli)zaga)gún)munaséb)lofzó)loi)
bórai)do.)
) ) Fuáñre,)Fúañre.)
)
(a)) )Íbar(……………….(Uzir,(súwari(ar(uggwá(Gulam(óu(accil.)
( Súwar,)Suwar.)
(b) Tui(honó(uggwá(cáhí…………..(íikkkattú(zadde(deikkós(né?)

! ! ! Murat,!Murát.!
(c) ) Hé(din(uggwá(hañccuá(haçouiya(…………..mazé(lahoçi(
haçi(bolla(giyé.)
( Hañccuá,)Háñccua.)
(d) Híte(………………(haçouiya(re(hoódde(hárr(insán(or(
mortoba(íbar(zuban(ottú(malum(gorí(fare.)
2. Nisottú)diya)giyé)Súwal)gún)or)juwab)do)ar)lekó.)
(a) ( Mancór(mortoba(harr(hodduur(keéne(buzí(fare?(
(b) ( Badcá,(Uzir,(Súwari(ar(Gulam(hoçé(giyé(de?(
(c) ( Doóñr(manúic(bointo(mone(hoile(ki(gorá(foribou?(
(d) ( Insán(or(mortoba(buzí(te(souké(dehá(fore(né?(
(
3. Nisottú)diya)giyé)síra)lofzó)ún)jomá)ar)jumla)bono.)
Duniyat,)adob,)Fuáiñjja,)Rastat,)Manúic,)Doóñr.)
)
)
)

! 50!
 )

20.)Allahr)Niyamot)
( Ehón(fózor(óiye(beil(fuk(ottu(uitte.(Laliyé(fuk(or(faár(or(uwore(
asman( ot( cúnali( ronge( cúndor( óigiyóui.( Ar( duré( foijjónto( foór( saái(
giyóui( mancé( ham( hozzó( gorí( bolla( niyole( giyóui.( Beil( gán( aste( aste(
uñsol( ot( uitté( uitté( matár( outtú( aai( giyóui.( Roid( or( gorom( tez( óiye(

! 51!
 sábá( cóñço( uwácPcúru( doijjé.( Duúiñjja( beil( añár( matár( outtú( óo.( Ar(
sábá(becí(cóñȓo(ói(zagóui.(

(
Zuhúr(or(bade(beil(fosímPmikka(áli(zagóui.(Roid(or(gorom(hom(fore.(
Sábá(doóñr(ói(zagóui,(sábá(foór(or(uzan(óui(zagóui.(Asór(or(bade(aste(
aste(beil(gólacPcúr(dóre(foór(homi(zagóui(roid(miçá(ói(zagóui(ehón(
háñzinná.(

! 52!
 ( Háñzínna(mogorib(or(bade(andár(barí(zagóui.(Tara(ól(ar(san(
nozor(ot(accúru(doijjé(tara(ól(añárattú(bouóut(duré.(Mainccé(rait(ot(

mazé(aram(goréar(faik(focú(ól(nizor(bahát(fíri(aiyér.(Beil(hóde(yáan(
ekkán(añáralla(Allahr(boro(niyamot.(Añára(yáan(ottú(foór(ar(gorom(
fai.(Añára(bijli,(foól,(thiyublith,(sulár(káarun,(ar(ouin(ottún(ou(foór(ar(
gorom(hásél(gorí.(Foór(ar(gorom(hárr(jandár(ólla(becí(zoruri.(Sara(ól(
ar(gas(gusóla(ól(beil(or(modod(loi(fúe(ar(fól(fruth(ól(fage(ar(totorharí(
ól(foida(óo(ar(muúsum(fire.(Beil(hóde(yáan(boro(niyamot(ar(Allah(ye(
niyamot(íin(beggún(añáralla(foida(goijje(de.(

N.)Súwal))
1. Niso)ttú)diya)giyé)Súwal)gún)or)juwab)lekó.)

! 53!
 (a) ( Añára(beil(ottú(ki(hásél(gorí(fari?(
(b) ( Gula(gal(ar(totorhri(keén(gorí(fage?(
(c) ( Beil(hon(đáhottu(uȓe(de?(
(d) ( Tara(ar(san(hoótte(dahá(za(de?(
2. Nise)diya)giyé)lofzó)ún)loi)jumla)bano.)
Gorom,)Rait,)Miȓa,)Foór,)andár.)Háñzínna)
)
3. )Nise)diya)giyé)de)jumla)ún)or)dháhottú)sóyi)juwab)ot)
maze)(√))ar)gollot)juwab)ot)maze)(X))or)sinno)do.)
Duúiñjjá(sábá(cóñço(ói(zagóiu.( (

Beil(Fosím(tu(uçé(de.( (

Háñzínnar(bade(beil(nozor(ot(aiyé.( (

Beil(fukottú(eçé(de.( (

Tara(ól(añárattú(becí(hañsé.( (

Háñzínna(becí(gorom(fore.( (

)
)
(
(
(

!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 54!
 21.)Beil)))
(Moulana!Md!Rafique,!Mir!Ahmed!Gónggri!Fara,!QuebecRCanada)!
) !

Oin)or)doriya)ettór)yián,)
Tar)bútor)e)oin)or)tufán.)
Fottór)hórai)faní)banai)de,)
Bólke)arou)tar)báb)banai)de.)
)
Gorom)e)tar)hañsé)no)faré)foci,)
Andaz)tar)e,)goitte)mockil)becí.)
Zunáppor)goré)san)e)tattú)loi)foór,)
No)óile)san)nán)andár)ot)zaitóui)óur.)
)
Gula)gala)gas)ót)tar)bole)lage,)
Fól)frut)tar)cóçok)e)fage)
Zohón)gas)ót)fól)fage,)
Gas)ór)malik)saái)saái)háñce.)
Miçá)miçá)fól)háite,))
Becí)moza)gal)ot)lage.)
)
Muúsum)aiyér,)zar)góui)fíri,)
Duniyat)asé)tar)baáduri.)
Nam)dórile)tar,)biína)sóore,)
Híte)aile)andár)fáçe.)

!
! 55!
 !
!
!
22.!Dúkar!anjam!
!
! Agor!zobant!maze!uggwá!nun!biyari!foitto!din!tar!gadár!fiçót!gorí!
num! loi! ar! ekkán! cóor! ot! besi! bolla! zaitóu.! Éndila! cóodoorit! mazé! nofá!
ziín! óo! íin! loi! tar! gór! bari! sala.! Addán! foñt! ót! ekkán! nalá! accíl.! Ek! din!
códoor! e! gadár! fiçót! mazé! nun! hohún! fuñzá! gorí! ! cóor! ot! besi! tóu! zar!
foñt! ót! mazé! nalá! farái! ! zaite! atíkka! gadár! thévg! sossorai! fori! giyóui.!
Gadá! fanít! mazé! foijjéra! nun! gún! fanít! foriyóre! gloi! giyóui! yáani! ! nun!
hodún! faní! óigiyóui.! Gadá! faníttu! zettot! mazé! kul! or! uwore! uitté! gai!
tohón!tar!fuñzá!hálka!lager,!adá!fuñzá!ói!giyóui!gadáttu!fatol!fatol!lager!
ra!híte!becí!khúcí!óiye.!Ehón!híte!foitto!din!nalá!faráibaccót!fanít!théng!
sóssorai!di!faracEcúru!!

! 56!
doijjé.!Éndila!becá!becí!num!fanít!mazé!fori!faní!ói!zaitóui!ar!hítar!fuñzá!
hálka!óitóu.!

Egoz( zohón( gadá( théng( sossorai( di( faracPcúru( doijjé( códoor( e( kíyal(
goijjé(ar(códoor(e(gadár(saláki(buzí(faijjé.(Ar(ek(din(códoore(yóu(saláki(gorí(
nun(or(bodolat(rui(hodún(kini(gadár(fiçót((fuñzá(gorí(tulí(diyé.(Foittó(bar(or(
moton(ódoóde(gadá(ye(saláki(gorí(théng(sóssorai(di(fanít(fari(giyóui.(Ehón(
fanít( foijjé( ra( rui( faní( hái( bizí( yóure( bári( óiyé.( Rui( bijjéra( gadáttu( becí( bór(
óiye.((
( Gadá(zohón(dusóra(cóor(ot(foóñcóui((besera(gadá(óran(ói(giyóui,(ar(
ítar(háalot(becí(bura(dahá(zar.(Yáar(bade(zohón(sóbok(faiyé(ra(zettot(mazé(
códoor(e(ítar(fiçót(nun(or(fuñzá(tuli(dile(cúndor(gorí(loiza.(Dúka(ar(férokbaz((
or(notija(bála(nóo.(
(

! 57!
 O.)Súwal))
1. Nisottú)aiyédde)súwal)or)juwab)lekó.)
(a) (((Códoor(e(gadá(re(loi(hontú(zaitóu?(
(b) (((Gadá(ye(fuñzá(hom(óiboll(ki(goijjíl?(
(c) (((Dusóra(bar(gadár(saláki(ye(uitar(ki(nuksán(óiye?(
(d) (((Zimmadari(adai(no(gorón(or(anjam(ki?(
(
2. Nise)diyagiyé)de)lofzó)gún)joma)ar)jmla)bano.)
Fuñzá,)Rui,)Sámana,)Saláki,)Nuksan,)Dúka,)zimmadari.)
)
3. Nise)diyagiyé)jumla)gún)háli)zaga)ún)fura)goró.)
(a) Agor(………………………tar(gadár(fiçót(gorí(num(loi(ar(ekkán(cóor(ot(
besi(bolla(zaitóu.(
(b) Rui(bijjéra(…………………………………..(óiye.((
(c) Ehón(híte(……………………….(fanít(théng(sóssorai(di(faracPcúru(doijjé.(
(d) Éndila(……………………………………(óo(íin(loi(tar(gór(bari(sala.((
(e) Addán(……………………………………………………….(nalá(accíl.(
(f) Dúka(ar(……………………………….(nóo.(
(g) Gadá(zohón(dusóra(……………………………….(ói(giyóui,(ar(ítar(háalot(
becí(bura(dahá(zar.(

Ustad)ólolla)
(a) FuainPdore(códoorir(ahámiyot(ore(zanai(do.(
(b) Hoói(dó(de(ki!(Añárar(ador(or(Nobi((s)(yóu(códoori(gorí(tóu.(
(c) Ham(súr(ar(zimmadari(adai(no(gorón(or(anjam(or(mesál(di(hoó.((

Lofzór!maáni!
!
Bári:R!Bór,!fatol!noó,!hálka!noó.!Nuksan:E!lussan,!gunáari,!laf!noon,!fáida!
noon.!Salák:R!sotur,!húñciar.!Dúka:R!daga,!beimani!(!beEiman).!Egoz:R!
hámica,!egoza,!cóbcomoi,!hámickum,!

! 58!
 23.)Dól)
( Uggwá(guailla(farattú(ekkená(gorí(duré(goru(sóol(or(maájjat(sanggór(
baní(také.(Híte(heçe(becá(becí(muic(goru(ól(fali(raikké.(Háñzínna(biínna(íin(
ottú(dud(duúitóu.(Fítin(hañsér(cóor(ot(zai(besi(aitóu.(Ítar(khóiddar(e(ítare(
cékhayot(goré(de(ki!(Dud(fatola(mikká(óo.(Híte(honóoñtte(tar(gaák(or(hoó(
de!( Gormom( or( muúsum( ot( mazé( dud( añçá( noó.( Ar( honóoñtte( hoó( de,(
besera(januwar(óle(ze(kár(gún(há(híin(mora(kér(háde(éttolla(dud(fatol(óde.(
(
(

! 59!
 Asól(ot(mazé(híte(dud(ot(mazé(faní(miyái(bese(de.(Híte(yián(no(báfi(
tóu(de(endila(Allah(ar(híbar(Rosúl((s)(or(hókum(or(hélaf(gorí(tóu(de.(Guailla(
ye(dud(or(fúañti(faní(besi(besi(becá(becí(maldar(óiye.(Híte(aróu(muic(goru((

!
ól( kinné( ar( bacá( becí( cúna( candi( ól,( hoór( suwor( ól( aróu( boPóut( becí(

! 60!
 malamal(ar(sóuru(sáman(ól(zoma(goiggé.(Ehón(híte(becá(becí(cómbótti(óla,(
tuwánggor(óiye(mogor(híte(aijóu(dud(ot(faní(miyái(dede(yáan(sari(nó(de.((
Julai( mac( accil( atíkká( asman( ot( mazé( hala( miyula( sáaigiyóui( ar( zór(
diyacPcúru( doijjé.( Ar( zór( óu( fóssa( noór( ho( ek( din( ofazárí( zór( diyacPcúru(
doijjé.(Zobordós(fanír(dól(foijjé(tói(guaillar(sanggór(báaiñ(fori(giyóui.(Hítar(
sáara( cúna( candi( ar( sóuru( sáman( fanír( dól( or( fúañre( báai( giyóui.( Ar( muic(
goru(ól(maájjat(mori(giyóui,(guailla(tar(nizor(nuksan(ot(mazé(besera(híñkkai(
híñkkai(guzori(guzori(hander.(Ek(buzorgó(ye(ítar(háalot(ore(dekílo.(Tói(hoilo(
ehón( tui( kiyolla( handoór!( Dól( ibá( o( fanír( dól,( ziín( tui( hámickum( dud( ot(
mazé(miyái(diti.(Fanír(mal(fanír(fúañre(báai(giyóui(díiri.(

!
!

! 61!
 !
!
!
P.)Súwal)
1. Nisor)Súwal)or)juwab)lekó.)
(a) Añárar(ador(or(Nobi((s)(e(dud(ot(faní(miyái(don(or(babote(ki(
fórmaiye?(
(b) Guaillar(gaák(e(ki(cékhyot(gorí(tóu(de?(
(c) Guailla(ye(dud(ot(fanli(miloón(ot(maze(ki(sáñza(faiyé?(
(d) Guaillar(guzoranit(mazé(buzorgó(ye(ki(fórmayé?(
2. Niser)lofzó)gún)loi)jumla)bano.)
Gai,)Muic,)Miyái)don,)Milon,)Dól,)guailla,)maájja,)

! 62!
 )

)
3. Nisottú)diya)giyé)de)juml)gún)or)háli)zaga)ún)ore)mubaséb)
lofzó)di)fura)goró.)
( ( Soól,)Sóol.)) )
(
(a) ( Uggwá(guailla(farattú(ekkená(gorí(duré(goru(…………….(or(
maájjat((sanggór(baní(take.)

! 63!
 ( Háñzínna,)Hañzínna.) ) Dúitóu,)Duúitóu.) )
)
(b) ( …………………….(biínna(íin(ottú(dud(…………………….((.)
) Dol,)Dól)
)
(c) ( Zobordós(fanír(……………….foijjé(tói(guaillar(sanggór(baaiñ(fori(
giyóui.)
) Báai,)Baái.)) Saman,)Sáman.)
)
(d) ( Hítar(sáara(cúna(candi(ar(sóuru(………………….(fanír(dól(or(fúañre(
( ……………(giyóui.)
) Maijjat,)Maáijjat.)
)
(e) ( Ar(muic(goru(ól(……………...(mori(giyóui,(guailla(tar(nizor(nuksan(
ot(mazé(besera(híñkkai(híñkkai(guzori(guzori(hander.)
(
(
(
(

!
!
!
!
!

! 64!
 !
!

24.)Maar)muhábbot)
( ( Nobi(ólor(sórdar,(añárar(akhéri(nobi(Hozrot(Mohámmod(
Mustofa( (s)( e( ek( din( sahába( (rz)( ól( loi( boiçát( accil.( Hé( woktot(
mazé(uggwá(manuic(ailo(ekkán(faikór(bahá(tar(át(ot(accil.(Bahát(
mazé(duwá(faikór(sóo(accíl.(Nobijí(dekílo(de(faikór(sóor(maa(wá(
tar( ate( hañsé( matár( uwore( matí( matí( uri( uri( gúrer.( Nobií( faikór(
hál(ot(ore(dekí,(ManuicPcuáre(hañsé(dhakílo(tar(bade(faikór(bahá(
gán( ore( rakíto( hoilou.( Ítaré( duré( córi( zaitó( hoilou.( Ódoóde(
manuicPcuá(duré(córi(giyoui.(

!
(

! 65!
 Faikór(maa(wá(sóor(hañsé(accé(ar(nizor(sóo(gún(ore(hoto(ador(
goillo( ar( muhábbot( gorí( nizor( fak( melí( sóore( uwottú( záfai( di(
zottón( gorí( buk( ot( ououzai( loiló.( Fura( zogot( or( rahám( ot( nobijí(
fórmailo(de(ki(dekó!(Maar(hotó(ador(muhábbot.(
( ( (
( ( Nobijí(manuicPcuá(re(hañsé(dhakílo(arou(hoilo(de(ki!(Sóo(
dunúwá( re( basa( foribou.( Bahá( gán( ore( agor( zagat( eri( aiyógoui.(
MacúicPcuá( tar( goltiré( buzí( faijjé( ar( nobijír( hotá( motabek( ham(
gorílo.(
(

Lofzór)Maáni)
Sórdar):f(sóddar,(neta,(liidhar.(Córi):f(aotr,(ekkínare,(loi.(
Mohábbot):f(ador,(doiya,(dorod.(Fórmailo):f(hoiló,(hoiyé.(Zogot):f(
duniya,(pritúmbi,(jáhan.(Fura)zogot):f(hárr(zogot,(sáara(jáhan,(e(
duniya(ar(akhérot.(

!
Q.!Súwal!
(
1. Nisor)Súwal)or)juwab)lekó.)
(a) Nobijí(ki(hoói(yore(manuicPcuáre(faikór(bahá(án(ore(rakíto(hoilo?(
(b) Nobijí(manuicPcuár(át(ot(maze(ki(dekílo?(
(c) ManúicPcuá(nizor(goltiré(buzí(ki(amól(goillo?(
(d) Sóbok(ibáttu(ki(buzá(giyé?(
2. Nisor)diya)giyé)de)jumla)ólor)háli)gór)gún)ore)munaséb)
lofzó)loi)bórai)do.)

! ! Sordar,!Sódar.!Bahá,!Báha.!Agor,!Áagor.!
(

! 66!
 3.)Nise)diya)giyé)de)jumla)ól)or)háli)zaga)ún)fura)goró.)
(a) Nobi(ólor(…………….,(añárar(akhéri(nobi(Hozrot(Mohámmod(
Mustofa((s)(e(ek(din(sahába((rz)(ól(loi(boiçá(accil.(
(b) Hé(woktot(maze(uggwá(manuic(ailo(ekkán(faikór(………….tar(át(ot(
accil.(
(c) Bahá(gán(or(…………(zagat(eri(aiyógoui.(
4. Nisottú)aiyédde)lofzó)ún)loi)kamel)jumla)bano.)
Faik,)Bahá,)Ador,)Motabek,)Akhéri,)Sóo.)
!
!
!
!
!
!
!

! 67!
 !
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 68!
 !
!

25.)Maa)Omuillo)Dón)
(Moulana!Mohammedd!Rafique,!Mir!Ahmed!Gónggri!Fara,!QuebecRCanada)!

))
Cónsar!ót!nái,!kiyé!afon!
)
Maa!bade!asé,!ar!hon!
Zibá!ye!diyé,!moré!zonom!
) Maa!óil!de!boro!omuillo!dón.!
!
( Zohón!feçot!zonom!óilam!
( Maar!óigiyói!souk!ór!gúm!háram!
No!hár!bát!nohár!nofaní,!sári!dilou!aram!
( Duk!hoctho!nize!loui,!moré!goillóu!rahám.!
( !
( Rait!fúwai!cít!ore!hábai,!hoto!goilló!ekeram!
) Falilóu!fulilóu!aséa!moruwor,!maar!behód!ehésan!
Mogor!rakí!diló!mor,!foottle!jonnot!tán!
) Nafórman!bonibá!zodi!no!mano!maar!fórman.!
) !
) Foórai!félai!gúm!nizor,!súlsulaiyé!moré!
Souk!or!faní!félai!nizor,!áñcaiyé!moré!
) Dil!ot!duk!no!diyó!honó!din,!ou!hásti!ólore!
) Allha!ye!banaiyé!maa!baf!zaráre.!
!
)
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 69!
 !
!
!
!
!
!

!
Lofzór)maáni)
)
Cónsar) =)duniya,(zogot,(prímbi.( Afon)=)nizor,(háas,(becí(hañsér.( Bade)
=)sára.( Zonom(=(óon,(gorbó,(biyoon,(foida,(gaáin,(maar(feçottú(duniyat(
aiyón.( Háram) =) gorí(no(faron,(ejazot(nái,(behálal.( Aram) =) cánti,(gom,(
zuit.( Ekeram) =) mehérban,(báilai.( Ehésan) =) bálai,(modod,(mufto,(dam(
sára,(Allar(waste.( Foottle)=)théngor(nise,(fatar(nise.( Jonnot)=)biyossó,(
aram( gór,( cántir( gór.( Nafórman) =( hókum( no( manoiya,( amól( non(
goróiya,( nahárman,( odhar( no( manoiya.( Fórman) =( hókum,( odhar.(
Súlsulaiyé) =( át( bulon,( oli( don,( gúm( niyon.( Hásti) =) dhoóñr( manuic,(
izóddar,(élomdar,(buzorgó,(cókhsiyot.(((
(
Nuth:f)ustad(ólore(fórmaic(gorá(zar,(e(ceér(guá(forái(baáde(sárit(
fua(ólore(ho(ek(kisím(gorí(súl(ól(banai(dahó.(

!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 70!
 !
! 26.Rata!Kurá!ar!Cíyal!
! !

Ek! din! uggwá! gas! ór! théeilar! uwore! uggwá! cúndor! bolowar! rata!
kurá! aramos! sáañte! boói! yore! monor! cúkke! cánti! bafe! kukkuruu! kúk!
gorí! bag! der.! Atíkka! hétun! ot! mazé! uggwá! cíyal! gas! íbar! hañsé! tolottú!
soli!zar!ar!kurár!cúndor!bag!fúni!yóre!uwormikka!sailo.!Gas!ór!dhéeil!at!
mutha!taza!kurá!uggwá!nozor!ot!bácer.!Ar!deikké!móttor!cíyaillar!féluye!
tái! no! farí! tar! muk! ot! faní! baáir! óui! giyóui! yáani! leccúa! zórer.! Cíyal! e!
báfaccúru!doijjé!“!mone!mone!hoódde!cíkari!to!mutha!muthi!boEóut!bála!
asé! gom! mikka! dahár! zar! itáre! nise! keén! gorí! ainnúm,! hon! torkíb! loi!
dhakiyúm!de”.!Ekkená!gorí!deri!gorí!báfi!kurá!re!hoiló.!“hoó!na!óu!miya!
kurá! bái! !!! gom! asónné”?! Kurá! yé! juwab! diló! Allahr! boro! Meérbani! yé!
gom!asóm.!“Fúnoóna!saái!tuáñr!mejas!honnilla!keén!asó!cíyal!bái”?!Cíyal!
e!áñci!yore!juwab!diló!“tuáñr!dua!yé!hárr!kisím!or!aram!así”.!!!
!

! 71!
 “Óuh!!Aññí!to!ekkán!hotá!foórai!yé!félailam!!Aññí!aijja!ekkán!becí!
bála! hóbor! fúinní! tui! kessú! honó! zanos! tanos! né?”! kuráiye! hoiló:! “! ki!

! 72!
hóbor?!”!Cíyale!hoiló:!“tui!ajjó!fojjónto!hóbor!yián!nó!fúnos!né?!Zongol!
or! sób! januwar! ól! ettefák! ói! fáisela! goijjé! de! ki,! hóde! añára! januwar! ól!

! 73!
beggún!e!após!ot!mazé!mili!zúli!táikkum!étolla!boli!ehón!tottún!añár!e!ar!
dhoraibár!honó!zorurot!nái!ar!dhora!no!foribóu.!Aiséna!gas!ibár!thánda!
sábat!mazé!nise!boói!yore!kessú!deri!gorí!hotá!batra!hoói.!Kurá:!ye!áñcí!
yore!hoiló!“!óo!!Hóbor!to!becí!cúndor!bála!asé!fúni!gom!laiggé!tóuile!thík!
asé!mogor!úikka!saáwa!sárme!míkka!hónnuá!aiyer?!“!Cíyale!songkí!uçí!
dhorai!yóre!fusár!loiló!“honnuá!aiyer!de?!“!!
!
Kurá!ye!hoódde:!“!úutuwá!saásena!cíyari!kutt!kuñir!e!les!óre!uwaá!
gorí!aiyér,!bála!óiye!hité!yóu!aiyér!ehón!boói!yore!mili!zúli!hotá!hoiyúm.!
Cíyailla!ye!cíkari!kuttar!nam!fúni!becí!dhorai!yé!ar!ek!dháikka!dáaccuru!
doijjé.!Kurá:!ye!muk!gali!háñcí!yore!hoiló!“ou!bái!cíyailla!!Dóor!góui!ka?!
Akhér!én!gorí!ki!jolde!óuiye?!!Ekkená!gorí!deri!gorí!tíya!sená!aññí!yóu!
nise! aiyír! ótuwá! kuttá! yóu! aigiyóui! ehón! añár! attún! ek! zone! ar! ek! zon!
oré!dhorai!bár!dohar!nái!ar!dhora!no!foribóu!aiyó!boói!yore!hotá!batra!
hoói.!!
!

! 74!
 !
Cíyale!hoódde:!ná!na!na!!óuit!fare!kutta!íte!yóu!tor!moton!hóbor!yián!nó!
fúni!de!óibou.!Aicca!thíkka!asé!aññí!abbar!honó!ek!thim!ot!mazé!aiccúm!
Allah!háfez!én!hoói!cíyailla!íkka!úikka!atalí!fatalí!duuñri!dái!giyóui.!
!
!
!

Lofzór!Maáni!
Ettefakan:R! atíkka,! hothát,! dhánggorí,! éhonohón,! ohónohón.! Théeila:R!
dhéeila.! Mutha:R! boli! taza,! cókti,! menmecca.! Torkib:R! troika,! súrot,!
kucól.! Mejas:R! mezat,! hásolot,! tobiyot.! Hárr:R! beggún,! sób,! sáara,!
cómosto.!Kisím:R!dhoóil,!ho!ke!dhoóilla.!Aram:R!cánti,!cúk.!Bála:R!gom.!
Zonglo:R! zoóñl,! fera.! Mogor:R! lékin,! kintu,! mohor.! Saáwa,! saásena.!
Joldi:R!tora!tori,!hára!hára,!sóore.!Tormoton:R!tor!dhóuilla,!todhdhóiila,!
tor!énnila,!tor!éndila.!Ekkena!deri:R!hánikkun,!becí!deri!noó.!
!

R.!Súwal!
1.!Nise!diya!giyé!de!súwal!or!juwab!do.!
(a)!Kurá!hoçé!boiccé?!
(b)!Gos!ór!dháhottu!hon!soli!zar?!
(c)!Cíyal!e!kurá!re!ki!hóbor!fúnaiyé?!
(d)!Cíyal!or!gal!ottu!leccuá!kiyolla!zórer?!
(e)!Kurái!ye!cíyal!ore!keén!gorí!dhor!lagaiyé?!
(f)!Cíyailla!kiyolla!dái!giyóui!de?!
!
2.!Nise!aiyeddé!jumla!gún!or!háli!zaga!gún!ore!munaséb!
lofzó!di!bórai!do.!!!
!
Hóbor,!!!Hobor.!!!!!Fásela,!!!!Fáisela.!
(a) !!!!!!Tui!ajjó!fojjónto!……………….yián!nó!fúnos!né?!
(b) Zonggol!or!sób!januwar!ól!ettefák!ói!……………….goijjé!de.!
!
!
3.!Nise!diya!giyé!de!lofzó!gún!loi!kamel!jumla!bano.!
!
Hon!,!Hóbor,!Kurá,!Cíyal,!Zorurót,!Dhor.!
!

! 75!
 !
27.!Biyal!
Beil!giye!fosím!e,!báçí!mailló!gorm!or!tab!
Din!e!diló!bidai!tore,!!gorí!adob!
Aste!gorí!óui!gilgóui,!beillan!gaib!
Biyal!e!gorér!aibolla!becí!dáb!
!
Manúic!aste!aste!zar,!forí!tou!mogorif!or!nuáz!
Gúm!or!thaim!ailó,!zohón!óilo!háñz.!
Focú!fakí!gorér!seéñmu,!arou!holo!holar!kurá!áñc.!
Ebafé!ayer!zar!din!hal,!ounu!baró!maic.!
!
! !

Fíri!aiyér!faik!foccú,!nizor!bahát!
Goru!sóol!aiyér!bil!ottu!urat,!
Tara!ól!jilmíl!gorér!fubon!ot!
Jílmile!lager!juhár!or!súrot!
!

! 76!
 Sáf!sáf!aiyér!beggún,!ki!cíndor!nozor!ot!!
Mutir!moton!comker!asman!ot,!
Hoto!cúndor!zolzolar!ñyot!uñwót!
E!cób!Allahr!mehérbani!ar!niyamot!.!
!
Musáfer!tóorer!gaththi!loi,!zirani!hóñlat!
Yián!óuil!de!tarár!gór,!sófor!ot,!
Áila!mozdur!fárog!óui,!ham!ottu!aiyér!gór!ot!
Nahol!zuañl!loui!yore,!tarár!handót.!
!

Mokhlúk!ól!gorí!bou!ehón!aram!
Goroz!duniyat!aiyér!ehón!rait!or!cáan,!
Allah!yé!toré!ajíb!cái,!banai!raikké!biyal!tor!nam!
Rait!e!gorér!tor!sáan!ot,!tore!wélkam.!
!
!
Mohammed!Rafique!Mir!Ahmed,!Gónggri!Fara,!Quebec!Canada!

! 77!
 Lofzór!Maáni!
!
!
!
Akác:R! asman,! assan,! Háñz:R! Biyal,! Jílmi:R! zolzolon.! Fubon:R! asman! or!
háli! zaga,! kúla! asman.! Súrot! dhoóilla,! Séga,! eksóbi.! Tarár:R! maáni!
musáfer.! Mozdu:R! din! muzori! goróuiya,! áilla.! Mokhlúk:R! mokhóluk,!
Allah! ye! ze! kessú! banaiyé! íin! beggú.! Cái:R! ibá! arobi! lofzó! maáni! cíz,! sis!
jinnis.!Wélcam:R!estékbal,!muraok!óuk,!añkbarái!loon,!mórhaba.!Biyal:R!
háñzinna.! Anmúl:E! kimoti,! omuillo,! damsára,! kimotsára,! ziyán! or! kimot!
becí.!Tufa:E!hádiya,!Juhár:R!híra,!!
!
Nuth:R! Din!ar!rait!e!milai!yore!sobbíc!góntha,!héç!bútore!háñzinna!ar!
biínna!e!duníyan!or!hás!ahámiyot!asé.!Fózor!óuibar!cóngge!cónggr!añára!
fójor!or!numaz!forí!baade!nizor!nizor!ham!ot!lagi!zai!góui!ar!ham!goró!
háñzinna!fojjónton!ham!góuitte!góuitte!óran!óui!zai!góui!étlla!añár!attú!
aram!or!zorurot!óo.!Aram!gorí!bolla!boli!Allah!yé!añára!re!“Cáam!zennila!
ekkán!anmúl!tufá!diyé!yán!or!fáida!tamám!mokhóluk!óle!yóu!tulér.!
!
!
S.!Súwal!
!
!
1.!Nisor!súwal!or!juwab!do.!
!
(a) !Cáayere!háñzinna!óuibar!hon!nicána!gúm!céer!ot!maze!zikír!
góuijjé?!
(b) Cáayere!tar!ólor!taarif!hon!ceér!or!hon!cúrot!goijjé?!
(c) !!!!!Háñzinna!óon!ot!maze!musáfer!e!ki!goijjé!?!
(d) Cáam!óre!hone!wélkam!goijjé?!!
!
2.!!Nise!diya!giyé!de!sóyi!jumla!gún!ore!(✔)!sinnó!ar!gollot!
jumla!ólore!(✕)!sinnó!lagai!do.!
!
!(a)!! Biínna!gúm!zaibar!thim!óuiye.! !
!

! 78!
!(b)!! Háñzinna!asman!ot!mazé!tara!ól!comker.! !
!
Raitta!maincé!hom!!goré.! !
(c)!
(d)! Din!aram!gorí!bolla!banaiyé.! !
(e)! Háñzinna!beil!fosím!tú!dhufé.! !
!
!
!
3.!Nisottú!ayédde!lofzó!gún!or!zid!lofzó!lekó!mesal!or!
ettebá!gorí!
!
Mesál:R!!! Biyal!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!
! Biyán!
!
! ! Andár!
! ! Sáf!
Fójor!
Asman!!
Beil!
Fosím!
Boidec!
Rait!
Gorom!
Kúla!
Aram!
Háñzinna!
! ! !
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 79!
 28.!Sola!Fíra!
!
Añárar!zorurot!ól!ek!zagat!táki!le!fura!noó.!Héttolla!boli!añára!ttú!
ek! zaga! ttú! are! k! zagt! maze! zaibar! zorurot! fore.! Agor! zomanar! maincé!
hárr! zagat! maze! hárr! mikka! áñçi! aáza! gouittóu.! Mal! sámana! yóu! nizor!
matát!ya!handót!ya!fiçót!gorí!loui!bouóui!aintóu!ar!itóu.!!

!
Énnila! ho! ek! zomana! foijjónto! insán! e! nizor! has! harbar! salai!
aintóu.! Ítara! nizor! hájot! fura! gorí! bolla! ate! hañsér! ek! zone! ar! ek! zonor!
modot!louitóu.!Ar!ítara!ttú!yián!brein!ot!buzón!ot!accé!de!ki!!boli!hoilé!
hóde! januwar! ólor! modot! loui! has! harbar! salai! faribóu.! Ítara! ehón!
Gúñra,! Gadá,! háñti,! Muiñc,! Goru,! Hóssor! wogáira! ddói! januwar! ól! lóui!
ham!luwacEcúru!doijjé.!!Lékin!héç!ekkán!mockil!yián!accíl!de!hóde!duré!
aná!loi!zat!maze!boEóut!becí!cómin!lagi!tóu.!!
!
Allah! yé! isán! ore! edduúr! dhemag! diyé! de! hóde! isán! or! buddi! yé!
edduúr!dhéblab!goijjé!de,!ítar!dáse!faiyá!ijad!gorí!félaiye.!Abbar!maincé!
dui!sakkar!uwore!sole!de!garí!banai!félaiye,!fítin!garí!íin!ore!janiwar!óle!
thani!thani!sala.!Ehón!bári!ttú!bári!sáman!ar!becí!manúic!ól!súwari!ólozE
zoriya!aasanosEsáñte!ek!zaga!ttú!are!k!zagat!loui!zai!fare!ar!aní!fare.!!
!
Isán!ottú!zettot!maze!báb!(báf)!or!kuwot!or!antas!óuiye!tóui!báb!
loui!sole!de!injil!banaiyé,!“!James! Wath! ”!(!Jemz!Wath!)!nam!or!uggwá!
maincé!injil!ibát!maze!ho!ek!bar!gorí!tobdil!goijjé.!Ar!yián!sábet!gorí!diyé!
de! hóde! báf! orkiwot! é! hom! thaim! ot! maze! boEóut! becí! ham! loi! fare.!
Maincé!báfer!de!ki!hoié!zettó!mazé!injil!ibá!ek!zagat!rakí!yore!ham!gorí!
fare,! tóuil! ibár! modot! loui! sakka! reyóu! becí! tez! ossáñte! slai! loui! zai!

! 80!
faribóu.!18!añçaró!cótabdir!ahér!it!mazé!insán!e!khíyal!yián!reyóu!háñsa!
gorí!deháiye!ar!sóçok!ot!mazé!báf!or!takot!loui!sole!de!mothór!garí!yóu!
daházar.!!
!
James!Watt!(Jemz!Wath)!é!báf!or!injil!loui!garí!thani!bár!ham!loui!
bolla!saáil,!lékin!burá!ónor!wajáye!ham!yián!fura!gorí!bar!woktó!nó!mile!
ítar! moot! óui! giyóu,! “! Jame! Watt! ”! (Jemz! Wath)! or! uggwá! cónggi! “!

!
Feltan!”!(Félthon)!nam!or!manuic!accíl,!íte!injil!ibá!loui!fanít!mazé!kecthí!
salai! bolla! sail.! Foóil! to! maincé! “! Feltan! ”! (Félthon)! or! khíyal! yián! ór!
fáacai! goijjé! ar! técarai! yé! lékin! ítara! hé! woktot! mazé! becí! tajjúb! óui! ye!
zettot! mazé! Feltan! (Félthon)! é! háñsa! háñsa! báf! or! injil! loui! fanít! mazé!
kecthi!salai!deháiye.!Éhon!injil!loui!garí!thani!bar!ham!baki!yái!giyóui.!!
! !!
Mogor!!“! George! Stephenson”!(Joj!Stiféncón)!e!kamel!gorí!dehái!
ye,!ítattu!ekin!accíl!de!ki!báf!or!injile!garí!ól!thani!fare!de!yáan,!akhér!íte!
ennila! injil! banai! félaiye! de! zinnilla! neki! garí! thana! zaibou,! báf! injil! ibá!
foóila! bar! hoilar! garí! thanibár! ham! ot! mazé! luwa! giyé.! “! George!
Stephenson”! (Joj!Stiféncón)!e!báfedde!endilla!injil!banon!saá!de!ziyáne!
súwari! ar! fuñzár! garí! ól! ghani! fare.! Emotto! mazé! íte! foóil! wattú! naróu!
becí!bála!takot!óla!micín!banaiyé!injil!or!fisé!fuñzá!loui!bóraiyá!garí!yóu!
lagai!diyé!fítin!íte!garí!yáan!óre!salai!deháiye,!yáan!óilde!foóil!rel!garí.!

! 81!
1

Insán! ottú! khíyal! yián! boEóut! din! loti! accíl! de! faik! ór! moton!
manúic!óu!uri!faribóu.!Ek!din!ekbar!uggwá!maincé!hodún!becá!becí!faik!
ór! fóuir! zoma! goijjé! ar! íta! nizor! dhuwáñt! maze! bandí! yóure! uñsol! ottú!
fálmari! yóure! uri! bólla! kucíc! goijjé! lékin! nizor! foóila! kicíc! ot! mazé! íte!
nakam! accíl! ar! zomin! ot! mazé! zai! foijjé,! tar! daade! yóu! insán! e! hímmot!
nóo! hara! ar! háwat! maze! uri! bólla! nizor! kucíc! óre! bar! bar! jari! raikkíl.!
Akhér!Amiríkar!dui!bái!yé!1903!ingirazit!cál!ot!mazé!!“!Wilbur!Wright!”!
(Wilbar!Riath)!ar!“!Orville!Wright!”!Orvil!Raith!e!uggwá!micín!banon!ot!

! 82!
 mazé!kamiyab!óuiye!ziyán!pethrul!(Fetrun!tel)!or!modit!e!uri!fare.!Tará!
dinú! bái! ye! 1980! unnúc! có! ací! inggirazi! cál! ot! mazé! hábar! záañs! urai!
yóure!sábet!gorí!diyé!tóui!ehón!insán!e!hábat!mazé!yóu!sófor!gorí!farer.!
!

!!

Lofzór!Maáni!
Áaza:R!óon!zoon,!aiyón!zoo.!Zomana:R!zobana,!hal,!cómoui,!woktó,!
thaim.! Insán:R! manúic,! mouóuiñc,! moniccó,! adom! zat.! Hájot:R! zorutot,!
drhori.! Brein:R! dhemag,! ahol,! buddy,! giyan.! Cómoui:R! thaim! woktó.!
Cótabdi:R!ek!cót!bosór,!sodí,!Buddy:R!ahol,!giyan.!Cónggi:R!bondú,!dustó,!
fúñwaijja,! cáñti,! saáñti.! Dhéblap:R! torki,! unnoto/unnoti.! Faiya:R! sakka.!
Súwari:R!fuñzá!ól!ar!manúic!ar!malamal!boói!louiza!de!januwar!ól,!mal!
loui! zade! garí.! Kuwót:R! cókti,! takot! ,! bol.!Injil:R! micín.! Tobdil:R! bodolai!
felon.! Tez:R! zur,! spiid.! Khíyal:R! guman,! nozor,! nozoriya,! erada,! issá.!
Cóçok:R! rasta,! ruúd,! goli/golti,! font.! Wajá:R! haron,! kiyálla,! ki! babote,!
zoriya.! Kecti:R! noo,! nouka,! dhenggi,! goudu! noo,! zali! buth.! Fáacai:R!
héckar,! dam! no! doon,! técoron,! kiyár! no! gorón,! fatta! no! doon.! Zoma:R!
dola!gorón,!ekkaththa!gorón,!beggún!ekkán!ot!eron,!miyai!felon.!Akhér:R!
céce.!Címa:R!hód!furanti,!ót.!Sábet:R!forman,!furúk,!ekzabít.!
!

! 83!
 T.!Súwal!
!
1.!Nise!diya!giyé!de!súwal!gún!or!sóyi!juwab!leló.!
(a)!Foóila!zobanar!maincé!sófor!keén!gorí!goittóu?!
(b)!Malamal!áñçaibolla!insán!e!hon!januwar!ól!estemal!gouitóu?!
(C)!Faiya!loui!insán!e!ki!cís!ijad!goijjé?!
(d)!Báf!or!injil!loui!garí!thanar!hom!hone!louiyé?!
(e)!“!Right!”!(Raith)!dunú!bái!ye!hon!micín!banai!yé?!
!
2.!Nise!aiyeddé!jumla!ól!or!háli!zaga!gún!munaséb!lofzó!di!
fura!foró.!
!
Sófor,!!!sofór.!!!!!!Búra,!!Burá.!!!!Háñsa!háñsa,!!!!Hañsa!hañsa!
(a) Ehón!insán!e!hábat!mazé!yóu!………………….gorí!farer.!
(b) Lékin……….!ónor!wajáye!ham!yián!fura!gorí!bar!woktó!nó!mile.!
(c) Feltan!(Félthon)!é!…………………báf!or!injil!loui!fanít!mazé!kecthi!
salai!deháiye.!
!
3. Nisottú!diya!giyé!de!jumla!gún!or!sóyi!jumlar!raith!
(✓)!ar!golot!jumlar!haça!(✕)!sinno!lagi!do.!
!
!
(a) !Hábar!záñz!loui!duré!sófor!hom!thim!ot!lamba!cómoui!tai!gorí!
fare………………………………………………………………………………………..! !
(b) Báf!or!kuwót!loui!becá!becí!ham!loo………………………………………..! !
(c) Becí!micín!bijili!loui!soler……………………………………………………….! !
(d) Furana!zobanat!mazé!maincé!garí!loui!zai!tóu…………………………! !
(e) Soler!de!zomanar!maincé!súwarí!loui!ham!solar……………………...! !
!
!
1.! Nuth:R! Uworor!3!tin!nombór!súwal!or!jumla!ól!ot!mazé!“!Loo,!Fore,!!!!!
Soler,!Zai,!Gíil,!Zai!tóu,!Solar,!louiyé,!Diyé,!Háibou,!Háiye,!Hár!”,!iín!ól!de!“!
Kiríya!/!Kiriya”!yáni!ham!boli!hoó.!Híin!zodi!Mljuda!zomanat!faile!íbare!
“! ! (Hál)! ”! boli! hoó,! yáni! soledde! zomana.! Zeénniki:E! hair,! lor,! loór,! zar,!
gorér,! goré,! der.! Ar! zodi! goto! óuiye! de! zomanat! faile! yáni! giyóui! dé!
cómouit! mazé! faagié! íbar! “! Mazi! ”! boli! hoó.! Zeénniki:E! louiyé,! louitóu,!
gouitóu,!háitóu,!zaitóu,!dittou,!goijjé,!háiyé,!giyé.!

! 84!
!
2.!Nuth:R!lofzó!“!louitóu,!gouitóu,!háitóu,!zaitóu!”!dui!zomanat!mazé!
estemal!óo,!
Mesál:E!!!!(a)!Agor!zomanar!maincé!misá!hotá!no!hoitóu.!
! ! !!!!!!(b)!Híte!hári!nó!fare!dé!no!óile!misá!hotá!hoitóu.!
!
Zomana!3!tin!kisím.!
!
(a) Maazi!
(b) Hál!
(c) Mustebel!
!
!
(a) Maazi:E!maazi!hóde!guzori!giyoui!de!zomana!ré!hoó.!
(b) Hál:E!hál!hóde!mojud!zomana!ré!hoó.!
(c) Mustebel!hóe!aibóu!de!zomana!ré!hoó.!!
!
Zomanar!cúndor!taarif!ar!tahákik!faiba!Ruwáinga!zuban!or!kaidar!
kitab!ot!mazé.!
!
4. Uwore!83!tirací!sábbat!maze!maáni!bángi!diya!giyé!
de!lofzó!gún!loui!10!docRcúa!kamel!jumla!banai!lekó.!
!
!
5. !(A)!kalám!or!jumlar!adá!hissa!loui!ar!(B)!kalám!or!
nakes!jumlar!híssa!loui!milai!yóre!sóyi!jumla!banai!
nisor!háli!zagot!lekó.!
!
A!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!B!
!

✪!Ho!ek!zoma!foijjonto!insá!e!nizor!ham!ól!! garí!thanar!ham!louitóu!sail.!
✪!Zettot!maze!insá!ottú!báf!or!kuwot!or!antas!!!!!! hóde!faik!or!moton!insán!óu!háwat!mazí!
óuiye!!!! uri!fari!bóu.!
✪!James!Wath!(Jemz!Wath)!e!báf!or!injil!loiu! Ennila!solai!anitóu.!
✪!Insán!ottú!khíyal!yián!boEóut!din!óti!accíl!de! Tóui!hítara!báf!loui!sole!de!injil!banai!félai!
!
!

! 85!
✪………………………………………………………………………..!.!
✪…………………………………......................................................!.!
✪…………………………………………………………………………!.!!
✪.......................................................................................................!!.!
!
!
!
6. Nise!diya!giyé!de!kalám!or!lofzó!gún!or!mesál!
motabek!amól!goró.!
!
!
Súwal!! ! ! ! ! Cúk!
Tuánggor! ! ! ! ! Sokhtó!
Léça! ! ! ! ! ! Siyon!
Aling!! ! ! ! ! Behaañ!
Jáhánnam! ! ! ! ! béyosto!
Duk! ! ! ! ! ! boli!
Mutha! ! ! ! ! Cáda!cida!
Norom! ! ! ! ! Jonnot!
Uzu! ! ! ! ! ! Gom!
Hórab! ! ! ! ! gorib!
Duzukh! ! ! ! ! Juwab!
!
!

! 86!
 7.!Nise!diya!giyé!de!fothú!ólor!babote!dui!lain!jumla!lekó.!

!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
! ! !!!!!!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 87!
 !

29.!Masí!ar!Mooncá!
!
Uggwá!masí!re!hoiló!yián,!mooñccá!ek!din!
E!Rasta!bái!áaza!gorós,!tui!foittó!din,!
Mor!gór!ganot!haddí,!no!sailí!lékin!
Hoto!cúndor!raikkóm!gór,!banai!torla!kebím.!

! 88!
2

Foror!gór!boli,!no!buzís!o!bái!masí!
Júkuçi!bañcá!óuile!you,!cáñzai!raikkí!bouibár!kurusí,!
Tor!lá!buwái!raikkóm,!douiyór!háñsi!
Sárme!asé!cirri,!zodi!take!aibár!to!monjuri.!
!
Mooñcár!hotá!re!fúni!lo,!masí!mon!bóri!
Hózorot!!bicái!yos!dúhar!zal!saláki!gorí,!
Dúiféla!tor!dil!ottú!,!aññí!aiccúm!de!yián!tor!báil!ot!fori!
For!cúrit!uiththé!ze,!núwaiyé!honó!din!te!fíri,!
Tui!ek!zon!fóribi!tor!gór!ot,!accúm!keén!gorí.!
!
Mooñcá!hoiló!o!bái!bórib,!keén!e!buzíla!
Tuáñr!moton!nadan,!ar!e!zobonat!nái!fáalla,!
Ki!asé!mor!fáida,!monzuri!tuáñr!ailé!lab!tuáñr!lá!
Foñt!ot!banai!raikkí,!júkuçi!musáfer!ollá,!
Addán!foñt!or!musáfer!or,!aram!or!zirani!hóla.!
!
Raikkí!norom!bicána,!aróu!kessú!asé!deháibar!
Etó!cúndor!mouka,!aitó!noó!barbar,!
Wélkam!góri!fináiyum,!ailé!fúl!or!háñar!
Umid!rakír!tuññí!añáre!foríbi!etebar.!
!
Mooñcár!dekí!cabuluci,!masír!dil!gilgóui!gámi!
O!bái!mooñcá!!Aññí!aiyír!tor!háñsé!lami!
Masír!lora!dekí!mooñcár,!dur!óui!gilgóui!ferecani!
Gorér!entezar!mooñcá,!masí!aibár!hotá!fúni!
!
Uri!zaite!masír!théng,!baijjé!zal!ot!
Mooñcá!ye!zábdi!taré,!dóri!lo!ek!fál!ot,!
Tui!no!zanós!o!bái!masí,!óuibou!tor!ki!hálot!
Búhalu!mooñcá!ahár!gouilló!di!ekku!gal!ot.!
!
(Moulana!Mohammed!Rafique,!Mir!Ahmed!Gónggri!Fara,!QuebecRCanada)!
!
!!
!
!
!

! 89!
 !
!

! 90!
 Lofzór!maáni!
!
Rasta:R! font,! golti/goldi,! álda,! ruúd.! Kebín:R! kamára/hamára/hamra/!
karma,!rum,!háçail.!Júñkuçi:R!báañsura!gór,!bánga!sura!gór,!bángga!sura!
gór.! Monzuri:R! razi,! robbot/ragbot,! kúciye! kúciye,! áñci! kúci.! Fóribi:R!
dagabaz,! dúhabaz,! férokbaz/férobbaz,! citínái.! Wélkam:R! mórhaba,!
mubarok! óuk,! gom! accó/bála! accó.! Nadan:R! bekuf,! no! zané,! be! elóm,!
jahél.! Musafér:R! sófor! goróuiya,! forbáci.! Addán:R! oddok/addok,! adá,!
ordek,!fuán!oddok.!Foñt:R!rasta,!ruúd,!álda,!golti/glidi.!Uim:R!acá,!borcá.!
Etebar:R! biccác.! Oti:E! cecí.! Salak:R! sotur,! cíyana,! ahol! man,! buddí.!
Danai:R!ahol,!elóm,!giyan,!buddí.!Kúb:R!becí.!Bála:R!gom.!Guni:R!eóm!óla,!
giyán!óla.!Entezar:R!sououiñ!gorón.!
!
U.!Súwal!
!
1. Nisor!súal!lun!ór!juwab!do.!
!
(a) Mooñcá!ye!masí!re!nizor!gór!ot!kiyolla!dhakíil!de?!
(b) Tor!círit!uiththe!ze!núwaiye!honó!din!fíri!ibár!murad!ki?!
(c) Masí!ye!mooñcá!re!fóribi!kiyólla!hoiyé?!
(d) Mooñ!ye!nizor!gór!or!ki!ki!khúbi!boiyan!goijjé?!
(e) Masí!mooñcár!bail!ot!keén!e!foijjé?!
!
2.!Nise!diya!giyé!de!jumla!gún!ar!háli!zaga!gún!
mukommol!goró.!!
!
Baijjé,!!!Báijje.!!!!!Gor,!!!!!Gór.!!!!Háñsi,!!!!Hañsi!
!
(a) Uri!zaite!masír!théng,!………………….!zal!ot.!
(b) Mor!……………ganot!haddí,!no!sailí!lékin.!
(c) Tor!lá!buwái!raikkóm,!douiyór!………………!
!
!
!

! 91!
3.!!Niso!ttú!aiyédde!alfaz!or!sid!lofzó!lo!lekó!diya!giyé!de!
mesál!motabek.!
! !
Mesal:R!!!!!!!!Izzot!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
beizzot!!
Mozur!
Anadan!
Fáida!
Aram!
Háñzinna!
Házer!
Muhábbot!
Khúci!!
Inkar!
Rait!
Biyal!
Borkot!
Asman!
!
!
4.!Niso!ttú!diya!giyé!de!ceér!gún!or!dusóra!muccúr!lekó!!
!
(a) !!Tui!no!zanós!o!bái!masí,!óuibou!tor!ki!hálot.!
!!!!!!!!!!!!!…………………………………………………………………!
!
!!!!!!(b)!!Uggwá!masí!re!hoiló!yián,!mooñccá!ek!din!
!
…………………………………………………………………………………….!
!
!!!!!(c)!!!Foror!gór!boli,!no!buzís!o!bái!masí!
!
………………………………………………………………………………………!
!
(d) Raikkí!norom!bicána,!aróu!kessú!asé!deháibar!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!………………………………………………………………………!
!
(e) !!!!Wélkam!góri!fináiyum,!ailé!fúl!or!háñar!
!
!!!!!!!!!!!…………………………………………………………………!

! 92!
 5. Unanobbóui!sábbat!maze!maáni!bángi!diya!giyé!alfa!ól!
estemal!gorí!kamel!jumla!banoo.!
!
Nuth:R!
!
" Moulana Rafique cáf e baicca ólolla kabiya ól leikklé. Fuain
dólall zr kabbiya ól leikké héçe bútore kabbiya óuil de zeéniki
uggwá Faár ar Kuróuil, Uggwá gai ar Sóol, Bulbuli ar Junáikka
Fuk, Búzi bilai ar Baáni (bak), Zomin or Tara, Junáikka Fuk,
Hába wo gáira bo-óut becí nozóm (ceér) ól leikké, héç bútore
nozóm ó lot mazé jandár ar bejan sis ólor dormiyan ot hotá
batra zoriya burai ól ottú porhéz tákibar sóbok ól diya giyé.
Endila nozóm ó, ziín ot mazé hota re fod bani amól or zoriya
guftogu gorá giyé íin or nozóm ya ceér boli hoó.

" Uggwá mooñcá ar uggwá masí re loui ekkán kaháñni isáppa

uggwá nozóm banaiyé ze nozóm ot mazé uggwá búhalu
mooñcá yé uggwá masí re nizor zal ot félai ahár gorí bolla saár
mogor masí aasán os sáñte itár át ot nuwaiyér étolla mooñcá
ye ítare miçá báil ar becí lalós ól diyé lékin masí tar báil ot nó
fore. Abbar mooñcá ye ítar loui cabulucí gorí tar becí taari ó
goijjé ar tar sifót ól boiyan gorón or zoriya masór dil gámi
giyóui, tóui masí razi óui uri yoré tar hañsé zaibar cóngge
cóngge fál mari dóri félai hózom gorí félaiye.

" Cabuluci hoóde eén hodún alfaz ze alafaz gún estemal

gorónoz zoriya misá taari gorí yóre nizor soksót hásel gorón or
kucíc gorá za. Ar e ham yáan mooñcá ye ekhtiyar goijjé.

Loazó Maámi

Cáayer:- ceér zuroiya, ceér lekóiya, kabbiya banoiya, kabita

lekóiya. Faár:- murá, forbot. Nozóm:- ceér, kobita, git,
kabbiya, fode fod banaiya hotá. Alfaz:- lofzór jomá. Cabuluci:-
gom kúaloon, dullúk kúaloon, báil maroon, báil doon. Sifót:-
gun.

! 93!
 6. Nuth or maáni bángi diya giyé de lofzó gún loui
kamel maáni uçéfan jumla banoo.

7. Niso ttú aiyédde súwal or sóyi juwab lokó.

(a) Cáayer e nozóm harár mikka icára gorí leikké?

(b) Cáayer e nozóm or maárfóte kiyottú baibolla sobók diyé?
(c) Cáayer e not hot mazé hon hon ceér or zikír goijjé?

30. Hózorot Alí (rz) r Insáf

!
Arob!molúk!or!ekkán!kaháñni.!Ek!din!dui!zon!musáfer!honó!mikká!
zar,!zaite!zaite!font!ot!mazé!hána!hána!hái!bar!thaim!óu!óuiye!ar!ítara!ttú!
aste! aste! búk! óu! laigi! uçér.! Héçe! ek! zon! ottú! fañsEsúa! ruthi! accíl! ar! ek!
zon!ottú!tinEnúa!ruthi!accíl.!Aijóu!tará!hána!cúru!nóo!gore!hétun!ót!mazé!
ar! uggwá! musáfer! tarár! dháhottú! zar,! itará! musárfer! híbare! yóu! hánat!
mazé! dhaikké.! Ehón! ítar! tiní! zone! mili! júli! hána! háiye,! tar! baade! tin!
nombór! or! musáfer! e! hána! hái! daade! zaibaccót! hítara! duní! zon! óre!
añctho!derhám!di!giyé.!Ehón!súwal!óuil!de!e!añctho!derhár!óre!keén!gorí!
borat!goríbou.!Ze!musáfer!ottú!fañsEsúa!ruthi!accíl!híte!hoódde!aññí!fañs!
derhám!loiyúm!kiyólla!boli!hoilé!añár!tú!(añáttú)!fañsEsúa!ruthi!accíl!de!
étolla! ar! tin! derhám! tui! loo! kiyólla! hoilé! tor! tú! (totthú)! seróf! tinEnúa!
ruthi!accíl!de!étolla!tui!tin!derhám!faibi!de.!
!
Ze! musáfer! ottú! tinEnúa! ruthi! accíl! híte! hoódde! musáfer! uite! to!
añárar! dunú! zon! or! híssa! ttú! háiye! de,! étolla! añctho! derhám! oré! añára!
dunú! zone! fúan! borabor! bág! gorí! loiyúm,! sair! derhám! tui! loo! ar! sair!
derhám! loiyúm.! Hotá! yián! or! uwore! dunú! zon! or! dormiyan! ot! fózzat!
óiye.!Góthona!yiá!o!zobanar!hotá!ze!zobanat!Hozorot!Ali!(rz)!musólman!
ólor!khólifa!accíl.!Musáfer!duní!zon!e!báfedde,!hóde!hoijja!yián!or!fáisela!
Hozorot!Ali!(rz)!ddi!yóre!forái!góui.!Hozorot!Ali!(rz)!ye!zennila!bisar!goé!
hénnila! añár! dunú! zon! e! mani! loiyúm! éen! hooí! musáfer! duní! zon!
Hozorot!Ali!(rz)!r!hañsé!giyé.!!
!
!
!

! 94!
! Hozorot!Ali!(rz)!ye!zettot!mazé!dunú!musáfer!or!hotá!fúinne,!tóui!
o! musáfer! ore! hoiló! zattú! tinEnúa! futhi! accíl,! zodi! tui! tin! derhám! loilé!
tóuile!tui!fáidat!mazé!tákini.!Kiyólla!boli!hloilé!hísab!gorí!sailé!tor!bák!ot!
mazé! ek! derhám! forede! yáni! tui! ek! derhám! faibi! de.! Musáfer! gúa! ye!
ammúk! óuiyore! hoiló! hénnila! kéene! óuiblu! fúan! fúan! éna! faiyúm.!

! 95!
Hozorot! Ali! (rz)! kéene! saá:!hárr!ruthi!re!tinnán!thinnán!thukura!gorí!
le!tóuile!añctho!wá!ruthir!howán!thukura!óuibóu?!
!
Foóila!musáfer:!añctho!wá!ruthit!mazé!sobbíc!cán!thukura!óuibou!ze.!
!
Hozorot!Ali!(rz):!ehón!hoó!saái!tuñára!3!tinízon!ot!mazé!fottí!zon!or!
bák!ot!mazé!howán!thukura!foijjé.!
!
Dusóra!musáfer:!añára!fottí!zon!ottú!ek!zon!or!bák!ot!mazé!añctho!
thukura!ddore!foijjé!yáni!ek!zon!e!añctho!thukura!ddore!háiyi.!
!
Hazorot!Ali!(rz):!zattú!hailla!thinEnúa!ruthi!accíl,!o!musáfer!ehón!tui!
hoó!tor!ruthi!gún!howán!thukura!óiye?!
!
Musáfer:!añár!tinEnúa!ruthir!no!wán!thukura!óiye.!
!
Hozorot!Ali!(rz):!o!musáfer!ebela!tui!hoó!saái!tor!híssar!bútpttú!o!tin!
nombó!or!musáfer!e!howán!ruthir!thukura!háiye?!
!
Musáfer:!añár!no!wán!ruthir!thukurar!ttú!híte!ekkán!ruthir!thukura!
háiye!de.!
!
Hozorot!Ali!(rz):!dusóra!musáfer!ottú!fusár!louiló!zattú!fañsEsúa!ruthi!
accíl,!o!musáfer!ehón!tui!hoón!saái!tor!fañsEsúa!ruthit!mazé!howán!óiye?!
!
Musáfer:!añár!fañasEsúw!ruthit!mazé!fundóro!wán!ruthir!thukura!óiye!
ze.!
!
Hozorot!Ali!(rz):!híntu!tui!howán!háiyos!ar!howán!thin!nombór!
musáferr!e!háiye?!
!
Musáfer:!híntu!aññí!añctho!wán!háiyi!ze,!ar!háñtEtan!o!musáfer!e!háiye!
ze,!zibáiye!añctho!derhám!diyé!ze.!
!
Hozorot! Ali! (rz):! tóuile! enníla! tui! háñt! derhám! loo,! kiyólla! hoilé! tor!
híssa!ttú!híte!háñt!thukura!háiye!étolla,!ar!ek!derhám!tor!fúaiñzzá!re!dee!
zar! híssa! thú! musáfer! e! seróf! ekkán! ruthir! thukura! háiye! ehón! dunú!
musáfer! bála! gorí! buzí! faijjé! ar! ítar! hozorot! Ali! (rz)! r! hotá! mani! loiyé,!

! 96!
tuáñra!soó!hozorot!Ali!(rz)!honnila!elómdar!ahol!mon!ar!buddíman!accíl!
ar!ítara!re!honnila!bála!insáf!gorí!diyé.!
!
Lofzór!Maáni!
Foñt:R!rasta,!goldi,!ruúd,!álda.!Musáfer:R!sófor!goróuiya.!Derhám:R!arob!
décor!souiltóu!de!foicá.!Kaháñni:E!kissa,!íctiri.!Ahol:R!nbuddí,!giyan.!
Mon:R!ola,!dil,!kolób.!Dholmon:R!bozónor,!buddúman.!!
!
!
Nuth:R!!
"!Ze!honó!mosála!re!sóoñli!bolla!gour!kikír!or!benár!uwore!athól!tákon!
saá.!
!
"!lalsí!ar!hoijja!fósat!ottú!basoón!saá,!mil!júli!tákoón!ot!mazé!bálai!asé.!
!
!

V.!Súwal!
!
!
1. Niso!ttú!aiyédde!súwal!or!sóyi!juwab!lekó.!
!
(a) !!!!!!Hozorot!Ali!(rz)!honEnúa!accíl!de?!
(b) Tin!nombór!or!musáfer!e!hái!baade!ki!diyé!giyé!de?!
(c) !!!!!!Dunú!musáfer!afós!ot!mazé!kiyólla!fózzat!diyé?!
(d) Dusóra!musáfer!e!hozorot!Ali!(rz)!hotá!fúni!kiyólla!ammúk!óui!
acclí?!
(e) !!!!!!Tin!nombór!or!musáfer!e!dunú!zon!or!híssa!ttú!howán!
howán!thukura!háiye?!
!
2. !Nisor!jumla!ólor!háli!zaga!ún!sóyie!lofzó!di!fura!goró.!
!
!!!!!!!!!!!!!!!(7,!5,!4)!
(a) Ek!musáfer!or!hañsé!…………………!ruthi!accíl.!
!
!
!
!

! 97!
 (8,!6,!3)!
(b) Tin!!nombór!musáfer!e!ítara!dunú!zon!ore……………derhám!di!
giyé.!
!
(Hákin,!!Khólifa,!!Bañcá)!
(c) !!!!!!Yián!o!zobanar!hotá!ze!zobanat!Hozorot!Ali!(rz)!musólman!
or…………………………..!accíl.!
!
(Tin!derhám,!!Ek!derhám,!!Dui!derhám)!
(d) Tor!híssat!mazé!soróf!……………..foijjé!de.!
!
(Musáfr!ól,!Dustó!ól,!Báil!ól)!
(e) !!!!!!Dunú!……………!e!bála!gorí!buzí!faijjé.!
!
!
3. Nise!diya!giyé!de!lofzó!gún!loui!maáni!uçéfan!jumla!
bano.!
!
Insáf,!Musáfer,!Derhám,!Ruthi,!Khólifa.!
!
4. Nisor!fottí!ek!súwal!or!sair!gúa!sair!gúa!juwab!diya!
giyé!híttun!sóyi!juwab!púware!nisor!háli!lain!ot!leko.!
!
!!!!!!A.!Dunú!musáfer!óle!o!hotá!loui!fósat!diyé!de!,!hóde:!
!!!!!!!!!!!!(a)!Fotti!zon!e!sair!derhám!fai!bolla.!
! !(b)!Añctho!derhám!e!kafí!nóo!de!étolla.!
! !(c)!Ek!zon!e!háñt!derhám!ar!ek!zon!e!dui!derhám!faáil!de.!
! !(d)!Hattú!ho!derhám!faa!fouitóu.!
!
! ✪…………………………………………………………….!
!
!!!!!B.!Dunú!zon!e!hozorot!Ali!(rz)!hañsé!kiyólla!giyé!de?!
! (a)!Íbar!e!foicá!dibolla.!
! (b)!Íba!ttú!aróu!foicá!magitóu.!
! (C)!Íbare!nizor!fáisela!fúnai!tóu.!
! (d)!Íbaddí!yore!bisar!gorái!tóu.!

! 98!
! ✪…………………………………………………………….!
!
!
C.!Hozorot!Ali!(rz)!r!fáisela!motabek!dusóra!musáfer!!!
or!bák!ot!mazé!ho!derhám!accé.!
!
(a) Sair!derhám.!
(b) Ek!derhám.!
(c) Tin!derhám.!
(d) Fañs!derhám.!
! !
! ✪…………………………………………………………….!
!
! D.!Tin!nombór!or!musáfer!hoóñtte!accé.!
! (a)!Zettot!duní!musáfer!e!hána!hái!baade.!
! (b)!Hána!cúru!gorí!bar!age.!
! (c)!Zettot!dunú!musár!rastar!addán!foñt!ot!
! (d)!Uwor!ottú!leikkí!de!hín!or!bútott!ekkánóu!noó.!
!
✪…………………………………………………………….!
!
!!!!!!!!E.!Foóila!musáfer!e!foñs!derhám!kiyólla!louitóu!sail!de?!
! (A)!Kiyólla!hoilé!ítar!cónggi!ye!tin!derhám!loiyé.!
! (b)!Kiyólla!hoilé!híte!becí!doóñr.!
! (c)!Kiyólla!hoilé!ítar!fañsEsúa!ruthi!accíl.!
! (d)!Kiyólla!hoilé!híte!becí!lalsí!óla!bonda.!
!
! ✪…………………………………………………………….!
!
5. Nisottú!diya!giyé!de!juml!ólor!háli!zaga!gún!re!ronggin!
gorí!diya!giyé!de!lofzó!únor!zid!lofzó!lekí!jumla!ólore!
kamel!goró.!
!

! 99!
 (a) !!!!!!Ajóu!ítar!hána!……………!nóo!gore,!hotún!baade!khótom!óui!
zaibóui.!
(b) Hotá! yián! or! uwore! duní! zon! or! daormiyan! ot! mazé! …………….!
Óuiyé,!yár!baade!eslah!óuiyé.!
(c) !!!!!Zodi!tui!tin!derhám!louilé!tóuile!tui!…………..t!mazé!tákibi,!
noóile!tor!nuksan!óuibou.!
(d) Ítara!hozorot!Ali!(ra)!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 100!
 !

31. Ugguwá Gai ar sóol

Moulan, Mohammed Rafique Mir Ahmed, Gónggri Fara Quebec Canada.
Ekkán nodir kul ot, uggwá sóol,
Sorite sorite, óuigil góui óur.
Hóthat tíyai, den bam fíri sailóu,
Uggwá gai tar hañsé, tíyat failou.

Age matá re júkai, gorílou taré sólam,

! 101!
 Abbar tar loi adobos-sáñte gorílou kalam.
Keén asó boro bái? tuáñr mezas kirohom?
Gai yé hoilóu asóm, o bái honórohom.

Din zar haçi nizor, loi bura háalot,

Así mosibot ot, fori moniccór fallat.
Nogorís honó bálai, loi adom zat,
Allah zeén é noféla, ar moniccór fallat.

Dud zodi hom dilé, moré bóthboçá,

Leça zodi óile, moré besi hái féla.
Moré zoorái, maincé goré mela.
Insáf nái zaiyúm, hoçé ebela.

Fúni sóol e, gai yór saara kissá,

Hoilóu! Boro bái, nogorís gillá.
Thándha faní thándha háwa, aróu kér or mela,
Gas ór sáiya, aróu raikké kíla.

Kér kuñça mozar ahár, manúic or dome hái,

Eto mehérbani, adom or cómbole fai.
Zodi buzós aram or kodor o bái,
Ehón loti zar hái, tar gun gaái.

Sóol e zohón, gai yóre fórmailou,

Moniccór gillá, gorí gai yé córom failou.
Cóñço óiliyou, sóol or zat,
Gai yé diló duuñr, soritóu kílat.

Lofzór maáni
Kul = hañsa, kinara. Óur = rasta hárai félon, diyákul, rasta tuwai no
foón. Hóthat = atíkka, éhon-ehón, acanok, ettefakan. Denbam =
dendhák-bamdhák, íkka-úikka. Júkai = niyúrai, élai, zúfai, lari. Kalam
= hotá, battra.Mezas = cóbab, sásolot, tobiyot, kúu. Kirohom =

! 102!
hondila, honnila, hondóronor. Honórohom = honódhdhóilla,
honóddoronor. Mosibot = ocuida/ ocubida, mosiyot, fára. Fallat =
báilot, fándot / fánot, fakot. Adom = insán, manúic, moniccó.Saara =
beggún, sób, tamám. Gillá = bodnam, durnam, cékayot / céhayot,
bonnaai, hórabnam. Háwa = boiyar, batác, hába. Sáiya = sába. Dom
= hímmot, baádur, bol, niyác. Cómbole = takot, hásti, hásiyot, sara,
zuu, Ahár = hána, adár, Kíla = ál no soói zagar rakídon. Kodor =
izzot, ehteram / eeteram, ahámiyot kimot.
Nuth:-
" Ceér ót mazé gai ar sóol or huáhittu notija yián faagiyé de
hóde insán e januwar ól loi ham ól gorá mogor tarár dekbal óu ar
tákar ar ahár or bonduwosto yó goré.

" Akholmon hóde híba seróf dhoóñr noó, cóñço óile yo óo. Ar
ceér ibáttu yián óu buzá zadde, honó manúic ek zon loi ar ek zon
loi dola óile age sólam tar baade adob gorí tar háalot fusár loon. Ar
yián Rosúl (s.a.w) or cíkka ar torika, Rosúl (s.a.w) or fórman oilde
age sólam kalam tar baade adobos-sáñte hotá battra goróon.

W. Súwal
1. Nisé diyá giyé de súwal gún or sóyi juwab do.
(a) Sóol soitte soitte hoçé giyóui de?
(b) Sóol e gai yore age keén goijje?
(c) Sóol e goi yor loi keén gorí hotá hoiyé?
(d) Gai yé sóol óre fi fórmaiyé?
(e) Gai yé insán or ki ki bura bála zikír goijjé?
(f) Sóol e gai yóre ki tosolli diyé?
(g) Age sólam kalm tar bade adobos-sáñte hotá battra gorón har
fórman?

2. Oure lofzór maáni bángi diya giyé de lofzó gún loi

kamel jumla bano.

3. Nise diya giyé de jumla ólor háli zaga gún munaséb

! 103!
lofzó di bórai do.

Gíla, gillá, Gilla.

(a) Moniccór……………….. gorí gai yé córom failo.

Faní, Fáni, Fan

(b) Thándh……………… thándha háwa aróu kér or mela.

Kúñça, Kuñçá, Kuñça.

(c) Kér …………….. manuic or dome hái.

Fouri, Fori, Forí.

(d) Así mosibot ót, …………… moniccór fallat.

Sáiya, Saáiya, Saiyá.

(e) Gas ór …………….. aróu raikké kíla.

!
!
!

32.!Mubáilfún!
!
! Insán!e!ek!zon!loui!
ar! ek! zon! e! taálluk! raké!
afós! ot! mazé! ek! zon! or!
hóbor! ar! ek! zon! e! loo!
yián! óuil! de! insán! or!
fítort.! Agor! zobant! mazé!
maincé! duror! daror!
hóbor! manúic! difeçái!
louitóu! ar! ceñçí! fathái!
gom! hórab! hóbora!
hóbori! louitóu.! Aste! aste!
maincé! torki! gori! eddúr!
ot! foóñccé! gai! de! zeçé! age! ekkán! hóbor! louite! sómac,! ek! bósor! laaitóu!

! 104!
héçe!ehón!ek!segén!e!loui!fare.! !
!
Taállúk! or! torkír! sílsila! añár! fuain! óle! ek! dóronor! kéla! kélaitám,!
lamba!mikká!ekkán!gunar!tañr!loui!dunú!matáttu!duwá!kúl!lagai!ditam.!
É!kul!duú!wá!óuil!de!búñça!sólouilr!háli!kúl!y!aháli!boóx!loui!banai,!yár!
baade! íin! loui! fún! or! moton! dui! zon! or! dormiyan! ot! ekkéna! gorí! fásela!
rakí! ek! zon! loui! ar! ek! zon! e! hotá! hoitám.! Ar! honóotte! honóotte! fitola!
sólouir!kúl!ya!thouin!or!kúl!banai!é!kúl!ot!mazé!fóñth!ya!hana!gorí!ekkán!
lamba! sái! gunar! tañr! loui! duni! matáttu! lagai! ditám! íbattú! ek! dháhottú!
abaz!gorí!le!ar!ek!dháhottú!abaz!foóñse!ennila!gorí!kélaitám.!
!
!
Thelífún! é! usúl! or! uwore!
ajjáttú! boEóut! bosór! age!
banaiyé! de.! 1875! añça! có! fañs!
óittor! ingirazit! mazé!
Alexander! Graham! Bell!
(Alexzendar! Grahám! Bel)! e!
thelífún! ijad! goijjé! de.! É!
thelífún! ot! mazé! dihát! or! tañr!
estemal!gorá!giyé.!Ehón!zaga!
!
bozaga! hámbar! uwore! tañr! !
thainna! dehá! zar! é! tañr! zoriya!
ek! zagattú! ar! ek! zagat! abaz! ól! foóñse.! Thelífún! or! micín! age! sónduk! or!
moton!accín,!díre!díre!micín!íbare!torkí!gorí!banawot!ot!mazé!becí!tobdil!
gorí! féille.! Age! houibolla! ar! fúnibolla! uggwá! suañ! ya! ek! matá! estemal!
gouitóu.! Houibaccót! muk! or! dháhe! ar! fúnibaacót! han! or! dháhe! lagai! di!
houitóu.! Baáde! suña! ya! risíbar! ore! lambá! gorí! duwá! hana! diyóre! bana!
giyé! ek! matá! han! or! dháhe! lagai! yóre! ar! ek! matá! muk! ór! dháhe! di!
houitóu.! Asté! asté! thelífún! or! zogot! becí! torki! óuiye! ar! noiya! noiya!
banoón!ot!mazé!becí!dhéblap!óuiye.!

! 105!
!

! !
!
!
!
Mubáilfún! hóde! íba! o! furana! thelífún! or! noiya! cokól,! yar! age!
tokoriban! foóila! bar! 1980! unnúic! có! acít! mazé! Amirikat! mazé! estemal!
goijjé,!ehón!to!mubáilfún!ot!mazé!honó!dóronor!tañr!óu!zorurot!cái!abaz!
or! ek! zagattú! ar! ek! zagat! foóñsaibar! hom! Electornic! Magnet! Waves!
(elegturuni!megneth!wev)!bizili!ar!keñsa!luwár!fouida!óuide!laár!ólottú!
luwazar.! ! Mubáilfún! óre! ehón! zeçé! mone! hoó! héçe! héçe! loui! zai! fare! é!
fún!íbare!mubáilfún!boli!hoó.!
! !
!
!
Mubáilfún! loui! hotá! hoóde!
íin!baade!aróu!oinno!ham!óu!
gorí! fare.! Íbal! loui! poigiyam!
óu! foóñsái! fare! é! poigiyam!
yáan!ore!(SMS)!boli!hoó.!Íba!
! loui! hísab! kitab! óu! gorí! fare!
ehón! mubáilfún! loui! nizór!
fosón!or!git!ar!ceér!ól!óu!fúni!fare!aróu!hárr!kisím!or!geim!óu!kélai!fae!ar!
gúm!ottú!sóre!sóre!tán!faibolla!elarám!óu!difare.!!

! 106!
Ehón! mubáilfún! or! zogot! aróu! beci!
dhéblap! óuiye! kemera! ola! mubáil!
neillé!zetún!ot!soós!ar!zeçe!saibí!saá!
fothú!ar!vidiyú!tulí!fare!ar!rel!or!ar!
plein! or! thikét! óu! buuking! gorí! far,!
ehón!intharnét,!feeisbuk!(facebook)!
óu! estemal! gorí! fare! aróu! ek! dec!
ottú!ar!ek!dec!ot!dehá!dehí!yáni!saái!
saái! hotá! houóui! fare.! Ajhal! códoor!
óle!códoori!yóu!gorí!goré,!foróuinna!
fuain! de! ustad! óttu! (SMS)! zoriya!
súwal! juab! óu! gorí! fare.! Ítara!
emtihán!or!notija!yóu!malum!gorí!farer!énnila!mubáilfún!or!zoriya!becá!
becí!fáida!ól!óo.!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
! !
!
! Fáidar! cóngge! cóngge! mubáilfún! or! kessú! nuksan! óu! asé,! hábr!
zaáñs! or! ya! elektrunik! micín! or!
hañsé! íba! bondó! rakíbar! hédayot!
diya! giyé! kiyólla! houilé! Wabes!
Electronic! Magnetic! (elektrunik!
megnethic)! or! laár! or! dákka! háde!
étolla.!!

! 107!
!
! Hotá! houibaccot! mubáilfún! óre! han! ottú! ekkená! gorí! alog! gorí!
rakón! saá.! Becí! bazái! houilé! hon! or! forda! hórab! óuit! fare! ar! ban!
dháhottú!sínat!bazái!no!rakí!den!dháhóttú!rakón!saá.!Dhakthor!ól!fólsofa!
motabek!ban!dháhóttu!sínat!bazái!rakíle!háath!(dil)!or!biyaram!ou!óuit!
fare.! Fún! rakíbar! kessú! adob! kaida! yóu! asé! keláas! rum! ot,! duni! ya!
dhoóñr!mujilíc!ot,!Mousóid!ya!ebadot!gáh!at!bondo!rakón!saá.!
!
"! Thelífún!or!sófor!sónduk!zennila!dhoóñr!micín!ottú!cúru!óui!át!or!
talluat!añçe!de!éttor!dhbbár!moton!foóñccé!gai.!

!
"! Sáiñs! or! ijad! ehón! becí! tezosEsáañte! salu! óuiye.! Íin! loui! añára!
zidegir!moidan!ot!mazé!becí!tobdil!óui!accé!injil,!mothór,!garí,!rel,!
hábar! záañs,! iín! begun! or! kharhána! becí! torkisEsáañte! sali! óuiye.!
Sáiñs! or! ijad! ólor! bútore! mubáilfún! óu! uggwá! boro! ahám! sis! ijad!
óuiye.! Mubáilfún! ibá! tañr! or! modot! e! ham! goré! de! thlífún! or!
uggwá! noiya! sokól! ar! becí! takot! óla.! Mubáifún! e! añára! e! becí!
aásáni! fouida! gorí! diyé! montor! ibár! hórab! asór! ól! ottú! ar! gollot!
estemal!ottú!basi!tákon!saá.!
!

! 108!
!
!

Lofzór!Maáni!
!!
Fólsofa:R! giyan,! biggán,! elóm,! filosófí.! Tobdilli:R! bodolon,! faldoo.!
Megneth:R! keñsa! luwá,! sombuk.! Poigiyam:R! hóbor,! sóndic,! sondicá,!
etelá.!Dhéblap:R!torki,!unnoti.!Theknólojí:R!thenknik,!mikánik.!Elektrí:R!
bijili,!kaárun.!Ebadot!gáh:R!ebadot!or!zaga.!Risíbar:R!zibá!loui!hotá!hoó.!
Zogot:R!duniya,!prímbi.!Buuking:R!bára!gorón,!kereiya!gorón.!
!
X.!Súwal!
!
1. Niso!ttú!aiyedde!súwal!gún!juwab!lekó.!
(a) Thelífún!hone!ar!hoóñtté!ijad!goijjé?!
(b) Thelífún!hon!cokól!or!uwore!banaiyé?!
(c) Thelifún!ar!mubáilfún!ot!mazé!ki!forók?!
(d) Mubáilfún!loui!ki!ki!ham!goí!fare?!
(e) Mubáilfún!estemal!gorí!bar!adab!ki?!
(f) Begún!or!age!thelifún!hon!dec!ót!estemale!goijjé?!
(g) Thelífún!hon!cál!ot!estemal!goijjé?!
!
!
2. Uwore!maáni!bángi!diya!de!lofzó!gún!loui!jumla!bano.!
!
!
3. Nise!diya!giyé!de!jumla!ólor!háli!zaga!gún!munaséb!
lofzó!di!bórai!do.!
!
Bazai,! Bazái.! .!
(a) Dhakthor!ól!fólsofa!motabek!ban!dháhóttu!sínat!
….…………rakíle!háath!(dil)!or!biyaram!ou!óuit!fare.!
!
Basi,! ! Basí!
(b) ibár!hórab!asór!ól!ottú!ar!gollot!estemal!ottú!……………tákon!
saá.!
!

! 109!
 Luwa.! ! Luwá!
(c) Keñsa!………………..!r!fouida!óuide!laár!ólottú!luwazar.!!
1875,!! 1880,! 1975,! 1980.!
(d) ………añça!có!fañs!óittor!ingirazit!mazé!Alexander!Graham!
Bell!(Alexzendar!Grahám!Bel)!e!thelífún!ijad!goijjé!de.!
!
4. Nisor!fottí!ek!súwal!or!sair!gúa!sair!gúa!juwab!diya!
giyé!híttun!sóyi!juwab!púware!nisor!háli!lain!ot!leko.!
!
! !!Thlífún!hon!é!ijad!goijjé?!
(a) Alexander!Graham!Bell!
(b) Tom!Edition!!
(c) Thomas!Edison!
(d) Isaac!Newton!
!
! !!Thlífún!hon!usúl!or!uwore!banaiyé?!
(a) Noiya!thelífún!or!usúl!or!uwore!banaiyé!de.!
(b) Kompíyuther!or!usúl!or!uwore!banaiyé!de.!
(c) Furana!thelífún!or!usúl!or!uwore!banaiyé!de.!
(d) Mikanik!ar!theknik!ir!usúl!or!uwore!banaiyé!de.!
!
!
!
! !!Thlífún!beggún!or!age!hon!dec!ot!estemal!goijjé?!
(a) Canada!ot!mazé.!
(b) Lodhón!(London)!ot!maze.!
(c) U.S.A!(United!States!of!America)!ot!mazé.!
(d) U.A.E (United Arab Emirates) ot mazé.!
!
!
!
!
!

! 110!
 !

!
!

! 111!
 !

!
!
!

33. Hámdordi
Mv. Mohammed Rafique Mir Ahmed Gónggri Fara Quebec Canada

Ekéla gas ór, uggwá théilat,

Bulbuli udás ói, aiccíl boiçát.
Hoilóu aróu matár uore, aiyér rait,
Din guzori giyóui, uri gúra fírat.
Keén e foóiñccúm añár bahát,
Hárr sis luwai giyóui andárot.

Fúni bulbulir aházari, deháilou hámdordi,

Zunáikka fuk e hoilóu, ki óiye o bái bulbuli.
Modot goijjúm, jan forane dil kúli,
Andáijja rait ot no zaiyúm toré búli.
Allah ye diyé moré nur or bijoli,

! 112!
 Soli aññí andár ot cóçok mari mari.
!
!
Andájja rait óile, kiyór ferecan kiyódhdhor,
Zaibaccót tor rastar é, gorí diyúm foór.
Allah ye banaiyé beggún cóñço dhoóñr,
Cóñço boli moré, kiyé no goré kodor.
Mogor cóñço óileyo mui, kessú no báfomor,
Mui zeén é farom, éen é modot goró mor.
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
! !
!
!
!
Junáikka fuk or, dekí hámdordi,
Bulbulir foran ot, ailóu faní.
Bulbuli hoilóu! tar bondú ré les lari lari,
O bái junáikka fuk, soli tora tori.
Junáikka! fuk e hoilóu, o bái ar no gorí deri,
Bulbuli tar fúañre, óilou zaibollá razi.

! 113!
 !
!
Cáayer e fórmar, ekkán asól hóbor,
Fúno ekkán hotá, mui bonda Mv. Raique or
Ceér óttu buzí loiba, gorá foribóu ki amól.
Umid gorír kessú, mor hotá buzoór,
Bála ham gorí te uánofore cóñço dhoóñr
Bála ham ze goré, te óibou dhoóñr.
!
!
!
!

Lofzór maáni
Théila = dhéila, théma. Udás = ferecan,ocánti, ohoman /
ofoman, cúksar, monorduk. Aházari = fóriyad, araz,
ouccóuk. Búli = foórai, fóroc, monot notáka, híyal notáka,
yaad notáka. Bijoli = foór, kaárun elekthrí. Cóçok = foór or
fótthki, Umid = bóraca, acá, sara. Nur = foór. Kodor = dam,
kimot, main, izzot, eheteram /eeteram.

Y. Súwal
1. Nisottú diya giyé de súwal or juwab lekó.

(a) Bulbuli kiyólla udás accíl de?

(b) Junáikka fake bulbuli ré keén gorí mood goodie?
(c) Ceér or ahéri miccúr ót maze cáayer e ki fórmayé?

! 114!
2. Nisottú aiyédde lofzó gún or zid lofzó lekó.

A B
Andár
Hañsé
Gom
Bala
Asé
Deri
Ferecan

3. Nise diya giyé de jumla ólor háli zaga gún munaséb

lofzó di dórai do.

Theilat, Théilat.
(a) Ekéla gas ór, uggwá ……………. .

Matár, Matar.
(b) Hoiló aróu …………… uore, aiyér rait.

Fúk, Fuk
(c) Junáikka ………… e hoiló, ki óiye o bái bulbuli.

Moré, More.
(d) Cóñço boli …………, kiyé no goré kodor.

! 115!
4. Nise diya giyé de sóyi jumla ólore (√ ) or, ar gollot or (
x ) ar nicán lagai do.
Sóyi Gollot
(b) Din ot mazé andár také. ………………. ∆ ∆
(c) Junáikka fuk rait to comke ……………… ∆ ∆
(d) Gas ot bulbuli nóboiyé …………………. ∆ ∆
(e) Junáikka fuk e bulbuli ré modod goijjé ..,. ∆ ∆
(f) Añárattú oinno zon or modod no gorón sa ,. ∆ ∆
(g) Bulbulir moon fail óu háwat maze ure ….. ∆ ∆

!
Allah!nam!loiui!ñyoót!khótom!gorílam.!
!

Lekóiya
Moulana Mohammed Rafique Mir Ahmed
Gónggri Fara Quebec Canada

! 116!
 !
Taliká!
Súrkhi Súrkhi Sábbar
Nombór Nombór

01 Allah 3

A Súwal 6
1 Nisottú aiyédde súwal gún or juwab do. 6
2 Nise!diya!giyé!de!síra!síra!lofzó!gún!loúi!jumla!bano.! 7
3 Nisottú!ayédde!jumla!gún!or!háli!zaga!gún!sóyi!lofzó!di! 7
fura!goró.!
4 Mesál!or!ettebá!gorí!nisor!síra!lofzó!ol!or!maáni!hoó!ar! 7
lekó.!

02 Taarif 8
! Ustad!ólor!icára!gorá!zar 8
!
03! Allahr!Taarif! 9!
C! Súwal! !
1! Uwore!diya!giyé!de!lofzó!gún!loi!!6!sówa!kamel!jumla! 10!
bano.!
!
4.! Añárar!Ador!or!Nobi!(s)! 10!
B! Súwal! 11!
1! Nisottú!aiyédde!jumla!gun!or!juwab!do.! 11!
2! Nisottú!ayédde!jumla!gún!or!háli!zaga!gún!ore!munaséb! 11!
lofzó!di!bórai!do.!
!
5.! Súduku ! 12!
1! Uwore!diya!giyé!de!lofzó!gún!loui!ar!nise!diya!giyé!de! 12!
súdukur!gór!gún!ot!mazé!waá,!fataijjá,!uzan!cújan!di!
maáni!uçé!fán!bórai!do.!
2! Uwor!or!lofzó!gún!loui!kamel!jumla!bano.! 12!
3! Súdukir!háli!gór! 13!

! 117!
!
!
Súrkhi Súrkhi Sábbar
Nombór Nombór
!
6.! Añárar!Bana! 14!
!
! Súwal! 16!
1! Uore!diya!giyé!de!lofzó!gún!loi!kamel!jumla!bano.! 16!
2! Nise!aiyeddé!jumla!gún!ore!munaséb!lofzó!di!bórai!do.! 16!
3! Nise!aiyeddé!jumla!gún!or!sóyi!juwab!lekí!do.! 16!
!
7! Maadori!Wotón ! 17!
D! Súwal! 20!
1! Nisottú!aiyédde!jumla!gún!or!sóyi!juwab!do.! 20!
2! Nisor!juml!ólor!háli!zaga!gún!fura!goró.! 21!
3( Nisoe!diyagiyé!de!juml!gún!or!háli!zaga!gún!munaséb!lofzó! 21(
loui!bórai!do.!
(

8! Tutar!Poigam! 22!
E! Súwal! 25!
1! Nise!diya!giyé!de!Súwal!ólor!juwab!lekó.! 25!
2! Nise!aiyédde!lofzó!gúm!loi!kamel!jumla!bano.! 26!
3! Nisottú!diya!giyé!de!gór!or!kolam!(A)!r!lofzó!loi!kolam!(B)r! 26!
lofzó!loi!kamel!jumla!baboo.!
!
9.! Elóm 27!
!
10! TIN DUSTÓR EKKÁN KISSÁ 28!
F! Súwal! 28!
1! Nisottu aiyédde háli zaga gún fura goró. 28!
2! Nisottú aiyédde súwal or juwab leko.! 29!
3! Nisottú aiyédde lofzó gún loui jumla banó.! 29!
!
11 Ceçí!Lekónor!Torika ! 30
G Súwal 30

! 118!
1 Uwore diya giyé de lofzó gún loi jumla banó 30

Súrkhi Súrkhi Sábbar

Nombór Nombór

12! Dustór!nam!e!ceñȓí! 32!

!
13! Faní!ar!Boiyar!or!Kaháñni ! 33!
H! Súwal! 35!
1! Nisor!Súwal!or!juwab!lekó.! 35!
2! Nisottú!aiyedde!lofzó!gún!loi!kamel!jumla!bano.! 35!
3! Nisottú!diya!giyé!jumla!ólor!háli!zaga!gún!munaséb!lofzó!loi!fura!foró.! 35!
4! Nise!diya!giyé!de!lofzó!gún!or!mesál!mozin!zid!lofzó!lekó.! 36!
!
14! Mehénnot!ar!Kucíc! 38!
I! Súwal! 39!
1! Nise!diyé!giyé!de!Súwal!or!juwab!lekó.! 39!
2! Poigambór!(as)!ólor!nam!Mubarok!or!sámne!hítara!fecá!ólor!nam!be! 39!
tortib!eleká!giyé,!ehón!íin!ore!tortib!mouzin!lekó.!
!
15! Dorhás!Lekár!Niyom ! 40!
!
16! Hába!Faní!ar!Ruchni! 41!
J! Súwal! 43!
1! Nise!adiyedde!Súwal!gún!or!juwab!lekó.! 43!
2! Nise!diya!giye!de!lofzó!gún!loi!kamel!jumla!banó.! 43!
!
17! Kuñir!ar!Tar!Sábah! 44!
K! Súwal! 45!
1! Nise!adiyedde!ceér!or!dusóra!cúr!gún!lekó.! 45!
2! Nise!adiya!giyé!de!Súwal!ólor!juwab!lekó.! 45!
!
!
18! Fiñyár!ar!hoóñl! 46!
L! Súwal! 48!
1! Nisottú!diya!giyé!jumla!ólor!háli!zaga!gún!munaséb!lofzó!loi! 48!
fura!foró.!

! 119!
 2! Nise!adiyedde!Súwal!gún!or!juwab!lekó.! 48!
!
Súrkhi Súrkhi Sábbar
Nombór Nombór
!
19! AdobosRSáñte!Hotá!Hoó! 49!
M! Súwal! 50!
1! Nisottú!diya!giyé!jumla!ólor!háli!zaga!gún!munaséb!lofzó!loi! 50!
bórai!do.!
2! Nisottú!diya!giyé!Súwal!gún!or!juwab!do!ar!lekó.! 50!
3! Nisottú!diya!giyé!síra!lofzó!ún!jomá!ar!jumla!bono.! 50!
!
20! Allahr!Niyamot! 51!
N! Súwal! 53!
1! Niso!ttú!diya!giyé!Súwal!gún!or!juwab!lekó.! 53!
2! Nise!diya!giyé!lofzó!ún!loi!jumla!bano.! 54!
3! Nise!diya!giyé!de!jumla!ún!or!dháhottú!sóyi!juwab!ot!maze! 54!
(√)!ar!gollot!juwab!ot!maze!(X)!or!sinno!do.!
!
21! Beil! 55!
!
22! Dúkar!anjam! 56!
O! Súwal! 58!
1! Nisottú!aiyédde!súwal!or!juwab!lekó.! 58!
2! Nise!diyagiyé!de!lofzó!gún!joma!ar!jmla!bano! 58!
3! Nise!diyagiyé!jumla!gún!háli!zaga!ún!fura!goró.! 58!
!
23! Dól! 59!
O! Súwal! 62!
1! Nisor!Súwal!or!juwab!lekó.! 62!
2! Niser!lofzó!gún!loi!jumla!bano.! 62!
3! Nisottú!diya!giyé!de!juml!gún!or!háli!zaga!ún!ore!mubaséb! 63!
lofzó!di!fura!goró.!

! 120!
!

!
Súrkhi Súrkhi Sábbar
Nombór Nombór

!
Maar!muhábbot!
24! 64!
Q! Súwal! 65!
Nisor!Súwal!or!juwab!lekó.!
1! 65!
Nisor!diya!giyé!de!jumla!ólor!háli!gór!gún!ore!munaséb!lofzó!
2! loi!bórai!do.! 65!

!
25! Maa)Omuillo)Dón) 68!
Nuth! Ustad!ólore!fórmaic!gorá!zar,!e!ceér!guá!forái!baáde!sárit! 69!
fua!ólore!ho!ek!kisím!gorí!súl!ól!banai!dahó.!
!
26! Rata!Kurá!ar!Cíyal! 70!
R! Súwal! 74!
1! Nise!diya!giyé!de!súwal!or!juwab!do.! 74!
2! Nise!aiyeddé!jumla!gún!or!háli!zaga!gún!ore!munaséb!lofzó! 74!
di!bórai!do.!!!
3! Nise!diya!giyé!de!lofzó!gún!loi!kamel!jumla!bano.! 74!

!
27.! Biyal! 75!
S! Súwal! 77!
1! Nisor!súwal!or!juwab!do.! 77!
2! Nise!diya!giyé!de!sóyi!jumla!gún!ore!(✔)!sinnó!ar!gollot!! 77!
jumla!ólore!(✕)!sinnó!lagai!do.!
3! Nisottú!ayédde!lofzó!gún!or!zid!lofzó!lekó!mesal!or!ettebá! 78!
gorí!
!
!
!
!

! 121!
!
!
Súrkhi Súrkhi Sábbar
Nombór Nombór
!
28! Sola!Fíra! 79!
T! Súwal! 83!
1! Nise!diya!giyé!de!súwal!gún!or!sóyi!juwab!leló.! 83!
2! Nise!aiyeddé!jumla!ól!or!háli!zaga!gún!munaséb!lofzó!di!fura! 83!
foró!
3! Nisottú!diya!giyé!de!jumla!gún!or!sóyi!jumlar!raith!(✓)!ar! 83!
golot!jumlar!haça!(✕)!sinno!lagi!do.!
! 1.!Nuth! 83!
! 2.!Nuth! 84!
! Zomana!3!tin!kisím.! 84!
4! Uwore!83!tirací!sábbat!maze!maáni!bángi!diya!giyé!de!lofzó! 84!
gún!loui!10!docEcúa!kamel!jumla!banai!lekó!
5! (A)!kalám!or!jumlar!adá!hissa!loui!ar!(B)!kalám!or!nakes! 85!
jumlar!híssa!loui!milai!yóre!sóyi!jumla!banai!nisor!háli!zagot!
lekó.!
6! Nise!diya!giyé!de!kalám!or!lofzó!gún!or!mesál!motabek!amól! 85!
goró.!
7! Nise!diya!giyé!de!fothú!ólor!babote!dui!lain!jumla!lekó.! 86!
!
Súrkhi Súrkhi Sábbar
Nombór Nombór
!
29! Masí!ar!Mooncá! 87!
U! Súwal! 90!
1! Nisor!súal!lun!ór!juwab!do.! 90!
2! Nise!diya!giyé!de!jumla!gún!ar!háli!zaga!gún!mukommol!goró.!! 90!
3! Niso!ttú!aiyédde!alfaz!or!sid!lofzó!lo!lekó!diya!giyé!de!mesál!motabek.! 91!
4! Niso!ttú!diya!giyé!de!ceér!gún!or!dusóra!muccúr!lekó!! 91!
5! Unanobbóui!sábbat!maze!maáni!bángi!diya!giyé!alfa!ól! 92!
estemal!gorí!kamel!jumla!banoo.!
! Nuth! 92!
6! Nuth or maáni bángi diya giyé de lofzó gún loui 93!
kamel maáni uçéfan jumla banoo.

! 122!
 7! Niso ttú aiyédde súwal or sóyi juwab lokó. 93!
Súrkhi Súrkhi Sábbar
Nombór Nombór

30! Hózorot Alí (rz) r Insáf 93!

! Nuth! 96!
V! Súwal! 96!
1! Niso!ttú!aiyédde!súwal!or!sóyi!juwab!lekó.! 96!
2! Nisor!jumla!ólor!háli!zaga!ún!sóyie!lofzó!di!fura!goró.! 96!
3! Nise!diya!giyé!de!lofzó!gún!loui!maáni!uçéfan!jumla!bano.! 97!
4! Nisor!fottí!ek!súwal!or!sair!gúa!sair!gúa!juwab!diya!giyé! 97!
híttun!sóyi!juwab!púware!nisor!háli!lain!ot!leko.!
A! Dunú!musáfer!óle!o!hotá!loui!fósat!diyé!de!,!hóde:! 97!
B.! Dunú!zon!e!hozorot!Ali!(rz)!hañsé!kiyólla!giyé!de?! 97!
C.! Hozorot!Ali!(rz)!r!fáisela!motabek!dusóra!musáfer!!!or!bák! 98!
ot!mazé!ho!derhám!accé.!
D.! Tin!nombór!or!musáfer!hoóñtte!accé.! 98!
E.! Foóila!musáfer!e!foñs!derhám!kiyólla!louitóu!sail!de?! 98!
5! Nisottú!diya!giyé!de!juml!ólor!háli!zaga!gún!re!ronggin!gorí!diya!giyé! 98!
de!lofzó!únor!zid!lofzó!lekí!jumla!ólore!kamel!goró.!
!
31! Ugguwá Gai ar sóol 100!
! Nuth! 102!
W! Súwal! 102!
1! Nisé diyá giyé de súwal gún or sóyi juwab do.! 102!
2! Oure lofzór maáni bángi diya giyé de lofzó gún loi kamel 102!
jumla bano.
3! Nise diya giyé de jumla ólor háli zaga gún munaséb 102!
lofzó di bórai do.
!

! 123!
Súrkhi Súrkhi Sábbar
Nombór Nombór

32 Mubáilfún! 103
X! Súwal! 108
1 Niso!ttú!aiyedde!súwal!gún!juwab!lekó.! 108
2 Uwore!maáni!bángi!diya!de!lofzó!gún!loui!jumla!bano.! 108
3 Nise!diya!giyé!de!jumla!ólor!háli!zaga!gún!munaséb!lofzó!di! 108
bórai!do.!
4 Nisor!fottí!ek!súwal!or!sair!gúa!sair!gúa!juwab!diya!giyé! 109
híttun!sóyi!juwab!púware!nisor!háli!lain!ot!leko.!
! !! Thlífún!hon!é!ijad!goijjé?! 109

! Thlífún!hon!usúl!or!uwore!banaiyé?! 109

! Thlífún!beggún!or!age!hon!dec!ot!estemal!goijjé?! 109

!
33! Hámdordi 111!
Y! Súwal! 113!
1! Nisottú diya giyé de súwal or juwab lekó. 113!
2! Nisottú aiyédde lofzó gún or zid lofzó lekó. 114!
3! Nise diya giyé de jumla ólor háli zaga gún munaséb 114!
lofzó di dórai do.
4! Nise diya giyé de sóyi jumla ólore (√) or, ar gollot or ( x ) 115!
ar nicán lagai do. !
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

! 124!
! ! ! L! Á! A! L! T! H! U! T! H! I! K! K! A! B! O! R!! Ó!! U!! I! ! ! ! ! ! ! ! !
! ! M! U! S!! Á!! F! E! R! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
! ! U! ! ! ! ! ! ! ! ! É! ! ! ! G! A! R! Í! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
! ! H! ! ! I! S! Á! N! ! ! J! ! ! O! ! ! ! ! ! ! A! R! A! K! A! N! I! ! !
E! G! A! N! A! ! Ó! ! ! M! ! J! ! M! ! F! Ó! R! M! A! I! C! ! ! ! ! ! ! ! !

! ! B! ! ! ! F! ! ! E! ! I! ! ! B! O! L! ! ! ! ! C! ! ! ! ! ! ! ! !

H! Ú! B! S! U! R! O! T! ! Ç! ! O! ! ! ! R! ! ! ! ! ! Í! ! ! ! ! ! M! ! !

! ! Ó! ! ! ! R! U! Á! I! N! G! A! ! C! Í! Y! A! I! ! ! L! ! ! ! !! A! ! ! !

! ! T! U! T! A! ! ! ! ! ! ! ! ! Ú! ! ! Z! ! ! ! ! ! ! ! R! O! S! Ú! L!

! ! ! ! ! H! ! ! ! ! ! ! ! ! N! ! ! A! ! ! ! ! ! ! E! ! ! ! ! !

! ! ! ! F! O! N! N! Á! ! ! ! ! ! D! ! ! D! ! ! ! ! ! K! ! ! ! ! ! !

R! ! ! ! ! L! ! ! ! ! ! ! ! ! O! ! N! I! Z! O! R! ! E! ! ! ! ! ! ! !

O! ! ! ! ! M! ! F! ! ! ! A! Ñ! Á! R! ! ! ! U! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
M! ! ! ! F! O! R! Ó! Z! G! A! R! ! ! ! ! ! ! B! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

Z! ! ! ! O! N! ! J! ! ! ! A! ! ! ! ! ! ! A! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

A! Z! U! I! R! ! ! O! ! ! ! K! O! L! M! A! ! ! N! A! L! Á! ! ! R! A! Z! D! Á! N!

N! ! ! ! I!! ! ! R! ! ! ! A! ! O! ! ! N! ! ! ! ! ! ! ! A! ! ! ! ! !

! ! ! ! ! ! U! ! ! ! ! N! ! F! ! ! Ó! U! R! O! U! I! N! ! D! U! T! ! ! !
! ! ! ! ! Z! ! ! ! ! ! ! ! Z! ! ! T! ! ! ! ! ! A! ! I! ! G! ! ! !
! ! ! ! Z! ! ! ! ! ! ! ! D! Ó! R! F! O! R! Á! I! ! ! H! ! L! ! ! G! ! !

! ! I! ! ! ! ! M! O! R! A! ! ! ! ! ! W! ! ! ! ! ! O! ! A! ! ! ! W! !

! A! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! L! U! W! Á! ! A! ! Á!

L! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! A! ! ! ! ! ! ! ! T! ! L!

Ó! L! I! ! ! ! ! ! ! B! ! L! ! G! ! ! ! ! L! ! ! ! ! ! ! ! ! U! ! U!

H! ! ! ! ! A! ! ! A! ! O! O! O! ! ! ! ! U! Á! ! ! ! ! ! ! G! U! L! ! L!

T! ! ! ! Y! ! ! L! ! F! O! Ó! L! ! ! ! G! ! ! C! ! ! ! ! ! ! L! ! ! !
H! ! ! Ñ! ! ! Ú! ! O! ! L! S! L! ! ! A! ! ! ! ! I! ! ! ! ! ! A! ! ! !
T! ! I! ! ! I! ! R! ! ! ! ! ! ! L! ! ! ! ! ! ! R! ! ! ! R! ! L! ! !
A! O! ! ! C! ! D! ! ! ! ! ! ! U! ! ! ! ! ! ! ! ! A! ! É! ! ! ! U! !
H! ! ! ! ! A! ! ! ! ! ! ! T! H! A! I! Y! O! N! O! Y! I! A! B! ! ! ! ! ! M!

! !
! 125!
!

5.!Súduku!
!
!
1.!Láalthuthikkaboróui! 21.!Cúndor! 31.!Walidar!
!
2.!Musáfer! 22.!Añár!! 32.!Dut! !
3.!Muhabbót! 23.!Azadi!! 33.!Uggwá! !
4.!Insán! 24.!Nizor!! 34.!Mora! !
5.!Egena! 25.!Ekeram! 35.!Lai! !
6.!Mog! 26.!Rosúl!! 36,!Óli! !
7.!Sófor! 27.!Zuban!! 37.!Haththól!! !
!
8.!Meçi! 28.!Nalá! 38.!Hoiñya! !
9.!Ruáinga! 29.!Forózgar! 39.!Balúic! !
10.!Húbsurot! 30.!Azuir! 40.!Boól! !
11.!Goijjé! 31.!Fori! 41.!Foól! !
12.!Arakan! 32.!Fójor!! 42.!Sóol! !
!
13.!Fórmaic! 33.!Arakan! 43.!Goól!!
!
14.!Accíl! 34.Kolma! 44.!Tulagula! !
15.!Bol! 35.!Lofzó!! 45.Thaiyon! !
16.!Forí! 36.!Dórforai! 46.!Baiyon!! !
17.!Cíyai! 37.!Wotón! 47.!Baricá! !
18.!Tula! 38.!Óurouin! 48.!Béra! !
!
19.!Aholmon! 39.!Nahol! 49.!Alu!
!
20.!Fonná!! 30.!Luwá! 50.!Mula! !
!
!
51.!Gula!! ! ! 53.!Romzan,!! !!!!!!55.!Ruza! !
!
52.!Razdán! ! !! 54.!lulá! ! !!!!!!56.!Forda!
!
! !
57.!no!! !
! !
!
!
Allah!Háfez!
!

! 126!