‫منبع انبساط‬

‫در سیســتم‌های حرارت مرکزی با آبگرم‬

‫شــبکه لوله‌کشــی از نوع بسته اســت و اگر‬
‫پیش‌بینی الزم صــورت نگیرد تغییرات درجه‬
‫حرارت و در نتیجه تغییرات حجم آب می‌تواند‬
‫موجب تغییر قابل توجه فشــار سیستم شود‪.‬‬
‫بنابراین برای گرفتن انبســاط آب و ثابت نگه‬
‫داشتن فشار سیستم از منابع انبساط استفاده‬
‫می‌شود‪ .‬منابع انبساط دو نوع می‌باشند‪:‬‬
 ‫تولیــدکننده انواع دمپــر و دریچه های تنظیم هوا‬ ‫‪w w w. b e h i n t a h v i e h . c o m‬‬

‫‪27‬‬ ‫‪۱.۱‬منبع انبساط باز که به هوای آزاد ارتباط داشته و باالتر از همه تجهیزات سیستم نصب می‌شود‪.‬‬
‫شمـاره هشتم ‪ ،‬سال ‪1394‬‬

‫‪۲.۲‬منبع انبساط بسته که به هوای آزاد راه نداشته و معموالً در موتور‌خانه نصب می‌گردد‪.‬‬

‫محاسبه حجم منبع انبساط‬

‫برای محاسبه حجم یک منبع انبساط باز‪ ،‬بسته یا و یا فراگمی از رابطه کلی زیر استفاده می‌شود‪:‬‬
‫× (حجم آب سیستم به لیتر)= حجم منبع انبساط به لیتر‬
‫‪ K‬ضریب تصحیح و در واقع درصد افزایش حجم آب بوده و از جداول ارایه شده در آخر این مقاله به دست می‌آید‪.‬‬

‫روابط دقیق‬
‫‪ -‬حجم منبع انبساط باز‪:‬‬

‫‪ -‬حجم منبع انبساط بسته وقتی درجه حرارت آب سیستم کمتر از‪ 160�F‬باشد‪:‬‬

‫‪ -‬حجم منبع انبساط بسته وقتی درجه حرارت آب سیستم بین‪160�F‬تا‪280�F‬باشد‪:‬‬

‫تولیـد کننده انــواع بوستـر پمپ‬

‫‪WWW.KARABCO.COM‬‬
‫‪The best cooling system‬‬ ‫شرکت تهویه نیکان پارس‬
‫‪w w w . Ta h v i e n i k a n . c o m‬‬ ‫تنها ارائه دهنده محصوالت ‪ TRANE‬در ایران‬

‫‪ -‬حجم منبع انبساط دیافراگمی‪:‬‬

‫‪ -‬قطر لوله‌های رفت و برگشت به منبع انبساط باز‪:‬‬

‫‪ = v‬حجم منبع انبساط‬

‫‪ =vs‬حجم آب سیستم‬
‫‪ = pa‬فشار مطلق در منبع انبساط (فشار جو)‪.‬‬
‫‪ = pf‬فشار مطلق در منبع انبساط قبل از راه‌اندازی سیستم‬
‫‪ = po‬فشار مطلق موجود در منبع انبساط در حین کار آن‬
‫‪ = T‬حداکثر درجه حرارت سیستم‬
‫‪ = Q‬ظرفیت دیگ حرارتی بر حسب بی تی یو بر ساعت‬
‫‪ = E‬ضریب انبساط آب که براساس دمای آب سیستم از جدول ‪ 1‬به دست می‌آید‪.‬‬

‫محاسبه سریع‬
‫جدول ‪1‬‬ ‫رابطه محاسبه سریع حجم منبع انبساط باز‪:‬‬ ‫‪28‬‬

‫شمـاره هشتم ‪ ،‬سال ‪1394‬‬

‫و ‪ V‬حجم منبع انبساط باز بر حسب گالن است‪.‬‬ ‫‪ Q‬ظرفیت حرارتی دیگ بر حسب‬
‫محاسبه سریع حجم منبع انبساط بسته از جدول ‪ 2‬به دست می‌آید‪.‬‬

‫حجم آب سیستم‬

‫‪www.edrisico.ir‬‬
 ‫تولیــدکننده انواع دمپــر و دریچه های تنظیم هوا‬ ‫‪w w w. b e h i n t a h v i e h . c o m‬‬

‫جدول ‪2‬‬

‫برای محاســبه حجم منابع انبســاط باز یا بسته از طریق جداول یا روابط به حجم آب موجود در سیستم‪ ،‬نیاز است که می‌توان آن را‬
‫از جدول ‪ 3‬به دست آورد‪.‬‬
‫نکات‪:‬‬

‫جدول ‪3‬‬

‫‪29‬‬
‫شمـاره هشتم ‪ ،‬سال ‪1394‬‬

‫• در شرایط مساوی همواره حجم منبع انبساط باز کمتر از حجم منبع انبساط بسته خواهد بود‪.‬‬
‫• با ضرب کردن مقدار گالن در عدد ‪ 3/78‬مقدار تغییر معادل آن به دست می‌آید‪.‬‬
‫• محل نصب منبع انبساط باز بهتر است از باالترین نقطه سیستم حدود ‪ 10‬فوت باالتر باشد‪.‬‬
‫• در موقع محاســبه منبع انبساط سیســتم های برودتی‪ ،‬می توان سیستم برودتی را یک سیستم حرارتی فرض کرد و پس از انجام‬
‫کلیه محاسبات الزم‪ ،‬ظرفیت منبع انبساط بسته را حدود ‪ 50‬درصد رقم محاسبه شده در نظر گرفت‪.‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫حجم منبع انبساط باز و بسته را برای یک سیستم حرارتی که در درجه حرارت ‪ 180�F‬کار می‌کند‪ ،‬به دست آورید‪ .‬حداقل فشار در‬

‫تولیـد کننده انــواع بوستـر پمپ‬

‫‪WWW.KARABCO.COM‬‬
‫‪The best cooling system‬‬ ‫شرکت تهویه نیکان پارس‬
‫‪w w w . Ta h v i e n i k a n . c o m‬‬ ‫تنها ارائه دهنده محصوالت ‪ TRANE‬در ایران‬

‫‪30‬‬

‫شمـاره هشتم ‪ ،‬سال ‪1394‬‬

‫منبع ‪ 20 psig‬و حداکثر فشار ‪ 60 psig‬و حجم آب سیستم ‪ 2000‬گالن است‪.‬‬
‫چون دمای کاری سیستم ‪ 180�F‬است‪ ،‬بنابراین باید از جداول درجه حرارت پایین (‪ )low temperature‬استفاده شود‪.‬‬
‫‪ -‬حجم منبع انبساط بسته‪:‬‬
‫از جدول برای دمای ‪‌180�F‬در ســتون‪ closed Tank‬به دســت می‌آید‪ .‬ضریب تصحیح آن از جدول بعدی‌اش برای فشار اولیه ‪psig‬‬
‫‪ 20‬و افزایش فشار ‪ pressure Increase = 60 -20 =40 psig‬معادل ‪ 1017‬به دست می‌آید‪ .‬بنابراین حجم منبع انبساط بسته مورد نیاز‬
‫برابر است با‪:‬‬

‫‪ -‬حجم منبع انبساط باز‪:‬‬

‫از جدول برای دمای ‪ 180�F‬در ستون‌‪ open Tank‬عدد ‪ 6/11‬بدست می آید‪ .‬ضریب تصحیح آن از جدول منبع انبساط دیافراگمی‬
‫برای حالت درجه حرارت پایین برای فشــار اولیه ‪ 20 psig‬و افزایش فشــار ‪ 40 psig‬معادل ‪ 0/84‬به‌دســت می‌آید‪ .‬بنابراین حجم منبع‬
‫انبساط باز مورد نیاز برابر است با‪:‬‬

‫انتخاب منابع انبساط‬

‫پس از محاسبه حجم منبع انبساط ابعاد و مشخصات دیگر آن را می‌توان از جداول ‪ 4‬و ‪ 5‬و ‪ 6‬و ‪ 7‬به دست آورد‪.‬‬

‫‪www.edrisico.ir‬‬
 ‫تولیــدکننده انواع دمپــر و دریچه های تنظیم هوا‬ ‫‪w w w. b e h i n t a h v i e h . c o m‬‬

‫‪31‬‬
‫شمـاره هشتم ‪ ،‬سال ‪1394‬‬

‫تولیـد کننده انــواع بوستـر پمپ‬

‫‪WWW.KARABCO.COM‬‬
‫‪The best cooling system‬‬ ‫شرکت تهویه نیکان پارس‬
‫‪w w w . Ta h v i e n i k a n . c o m‬‬ ‫تنها ارائه دهنده محصوالت ‪ TRANE‬در ایران‬

‫جدول ‪4‬‬

‫‪32‬‬

‫شمـاره هشتم ‪ ،‬سال ‪1394‬‬

‫‪www.edrisico.ir‬‬
 ‫تولیــدکننده انواع دمپــر و دریچه های تنظیم هوا‬ ‫‪w w w. b e h i n t a h v i e h . c o m‬‬

‫جدول ‪5‬‬

‫استاندارد ابعاد و اتصاالت منابع انبساط باز‬

‫‪33‬‬
‫شمـاره هشتم ‪ ،‬سال ‪1394‬‬

‫تولیـد کننده انــواع بوستـر پمپ‬

‫‪WWW.KARABCO.COM‬‬
‫‪The best cooling system‬‬ ‫شرکت تهویه نیکان پارس‬
‫‪w w w . Ta h v i e n i k a n . c o m‬‬ ‫تنها ارائه دهنده محصوالت ‪ TRANE‬در ایران‬

‫جدول ‪6‬‬

‫‪34‬‬

‫شمـاره هشتم ‪ ،‬سال ‪1394‬‬

‫‪www.edrisico.ir‬‬
 ‫تولیــدکننده انواع دمپــر و دریچه های تنظیم هوا‬ ‫‪w w w. b e h i n t a h v i e h . c o m‬‬

‫جدول ‪7‬‬

‫‪35‬‬
‫شمـاره هشتم ‪ ،‬سال ‪1394‬‬

‫تولیـد کننده انــواع بوستـر پمپ‬

‫‪WWW.KARABCO.COM‬‬