ìyê[ e÷]ÿ ‡düTº

Äj·Tq <˚XÊìπø nqï<ë‘··

<˚M+<äsY X¯s
à¡ n&É e ⁄\qT ø±eTHÓ « ˝Ÿ Ô <˚ X Ê\ dü + dü ú
Ä<Ûä«s¡´+˝À n_Ûeè~Δ #˚XÊs¡T. ˇø£yÓ’|ü⁄
uÛ≤ s¡‘·<˚X¯+˝À Äj·Tìï ªªVü≤]‘· n&Ée⁄\qT dü+s¡øÏådü÷ÔH˚ yê{Ïì kÕúìø£
$|ü¢e |æ‘êeTVüQ&ÉTμμ nì |æ\TkÕÔs¡T. ø£eT÷´ì{° Á|ü»\T m˝≤ yêDÏ»´ |üs¡+>±
|ü≥Tº<\ä , Áø£eT•ø£Då nìï{Ïø° $T+∫q <˚Xu¯ øÑÛ ÔÏ ñ|üjÓ÷–+#·Tø√e#·TÃH√ kÕ«$THê<∏äHé #˚dæ
uÛ≤eq‘√ ≈£L&çq ‘·q |ü]XÀ<Ûäq\ <ë«sê #·÷|æ+#ês¡T.
<˚X¯+˝À Äø£* #êe⁄*ï ìyê]+#·&ÜìøÏ π ø s¡ fi ¯ ˝ Àì |ü • ÃeT ø£ q TeT\˝Àì
m+‘·>±H√ ø£èwæ #˚dqæ e´øÏÔ Äj·Tq. <˚XÊìøÏ ªôd’˝…+{Ÿ yê´©μ e<ä› »\$<äT´‘Y ÁbÕC…ø˘º≈£î
n~Ûø£ ~>∑Tã&çì#˚à >√<ÛäTeT, e] |ü+&ç+#˚ e´‹πsø£+>± »]–q Á|üC≤ ñ<ä´e÷ìøÏ
s¡ø£s¡ø±\ e+>∑&Ü\qT |ü]#·j·T&É+ #˚dæ m+.mdt.kÕ«$THê<∏äHé eT<䛑·T Ç#êÃs¡T.
uÛ≤s¡‘· <˚X+¯ ÄVü‰s¡ ñ‘·Œ‹Ô˝À dü«j·T+ düeTè~Δ ÁbÕC…øqº˘ T s¡<Tä › #˚ùdø£+fÒ, esê¸sD¡ ´ Jyêes¡
kÕ~Û+#·&É+˝À eTTK´ bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤+#ês¡T. mìïø£ \ ≈£ î |æ \ T|ü ⁄ ì#êÃs¡ ì nìï s¡ ø ±\ D≤ìï ]»sê«j·TsYqT ì]à+#ê\ì Á|ü<Ûëì
Äj·Tq &Üø£ºsY m+mdt kÕ«$T Hê<∏äHé. Äs√|üD\T $ì|æ+#êsTT. nsTT‘˚, n|üŒ{Ïπø Ç+~sê >±+BÛì ˇ|æŒ+#·&É+˝À yês¡T
98 @fi¯¢ Á|üjÓ÷»qe+‘·yÓTÆq J$‘êìï m+.mdt. kÕ«$THê<∏äHé bÕغ mìïø£\ Á|üD≤[ø£ eTTK´yÓTÆq bÕÁ‘· b˛wæ+#ês¡T. düVü≤»yÓTÆq
Äj·Tq >∑‘· nø√ºãsY 5 q eTT–+#ês¡T. sêXÊs¡ì <˚XÊìøÏ ‘Ó*j·T<äT. esê¸s¡D´+ JeyÓ’$<Ûë´ìøÏ πø+Á<ä+>± ñ+&ç,
....... Á|üeTTK e´ekÕj·T XÊÁdüyÔ ‘˚ >Ô· ±, eèø£å »qT´ nH˚ø£ ns¡T<Ó’q C≤‘·T\ |ü≈£åî\T, »+‘·Te⁄\T,
Ç+≥πsïwüq˝Ÿ ¬s’dt ØôdsYà ÇHédæº≥÷´{Ÿ XÊÁdü Ô y ˚ ‘ · Ô > ±, uÛ ≤ s¡ ‘ · < ˚ X ¯ Vü ≤ ]‘· $|ü ¢ e e+<ä˝≤~ düVü≤»dæ<äΔ |ü⁄e⁄«*ï ø£*– ñqï
(◊ÄsY Ä sY ◊ ) &Ó ’ ¬ s ø£ º s Y »qs¡ ˝ Ÿ nsTTq |æ ‘ êeTVü Q &ç > ±, kÕeT÷Væ ≤ ø£ ø£ s ¡ T e⁄qT ÁbÕ+‘·+>± ñ+~.
bòıô|òdüsY m+.mdt. kÕ«$THê<∏äHé 1984e ìyê]+#·&É+˝À ø°\ø£bÕÁ‘· b˛wæ+∫q e´øÏÔ>± ˇ&çXÊ˝Àì _Û‘êsêÿìø£ ÁbÕ+‘·+˝À
dü+e‘·‡s¡+˝À uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ qT+&ç |ò*æ |”ŒHé‡≈£î ø°]Ô >∑&ç+∫q m+.mdt. kÕ«$THê<∏äHé z≥s¡¢ ªÄ*yé ]&û¢μ nH˚ ns¡T<Ó’q ‘êuÒfi¯ó¢ C≤‹øÏ
e´ekÕj·T $X¯«$<ë´\j·T+˝À kÕï‘·ø√‘·‡e Hê&çì |ü≥Tºø√e&É+‘√ ≈£L&Ü ~≥º ø±ãfÒº Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq nqTyÓ’q ìyêdü+ Ä ÁbÕ+‘·+>±
düuÛÑ˝À Á|üdü+–+#·&ÜìøÏ ãj·T\T <˚XÊs¡T. Ç+~sê >±+BÛ n+‘·{Ï yês¡T Äj·Tq düV‰ü j·T+ ñ+~. n‘·´+‘· Á|üe÷<ä+˝À ñqï ns¡
Äj·Tq ñ<äj·T+ eT˙˝≤≈£î ãj·T\T<˚πs ø√sês¡ T . uÛ ≤ s¡ ‘ · < ˚ X ¯ + ˝ÀH˚ ø±<ä T , ø√{ÏøÏô|’>± ñ+&˚ ‘êuÒfi¯ó¢ Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+
eTT+<äT Hê{Ï Á|ü<Ûëq eT+Á‹ Ç+~sê n+‘·sê®rj·T+>±q÷ Á|üeTTK $<ë´y˚‘·Ô\T, á düVü≤» dü+‘êH√‘·Œ‹Ô á Á|ü<˚XÊ\≈£î
>±+BÛì ø£\yê\ì ø√s¡T‘·÷ Á|ü<Ûëq eT+Á‹ ôd\Á_{°\T, sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T Äj·Tq‘√ #˚s¡T≈£î+{≤sTT. nsTT‘˚, n|üŒ{Ï ˇ&çXÊ
ø±sê´\j·T+ qT+&ç Äj·Tq≈£î z dü+<˚X¯+ ‘·s#¡ ÷· dü+uÛ≤wæ+#·&ÜìøÏ ñ‘ê‡Vü≤|ü&˚ yês¡+fÒ eTTK´eT+Á‹ _p |ü{≤ïj·Tø˘ Ä rs¡
e∫Ã+~. n<˚ s√E kÕj·T+Á‘·+ kÕ«$THê kÕ«$THê<∏äHé dü+bÕ~+#·T≈£îqï >ös¡e+ ÁbÕ+‘· + ˝À |ü ] ÁX¯ e T\T kÕú | æ + #ê\qT
<∏ ä H é q÷´&Û ç © ¢ yÓ [ ¢ Á|ü < Û ë q eT+Á‹ m+‘·{Ï<√ ‘Ó\TdüTÔ+~. ≈£îHêï&ÉT. n+<äTø√dü+ Äj·Tq ‘êuÒfi¯¢
ø±sê´\j·T+˝À ÄyÓTì ø£*XÊs¡T. 1987-1988 ø±\+˝À H˚ q T dü+‘êH√‘·Œ‹Ô uÛ+Ñ >∑+ ø£*–+#·≈î£ +&Ü yê{Ïì
ªªø±+Á¬>dt bÕغ mìïø£\ Á|üD≤[ø£qT Ç+≥π s ïwü q ˝Ÿ ¬ s ’ d t ØôdsY à ÇHé ‡ {Ï ≥ ÷´{Ÿ y˚πs Á|ü<˚XÊ\≈£î rdüT¬øfi≤¢\ì nqT≈£îHêïs¡T.
sêj·TeTì qqTï ÁoeT‹ >±+BÛ ø√sês¡Tμμ (◊ÄsYÄsY◊) ø±s¡´Áø£eT+˝À bÕ˝§Zqï|ü&ÉT sê»ø°j·T ˇ‹Ôfi¯ófl mìï ñqï|üŒ{Ïø°, Ä
nì m+.mdt. kÕ«$THê<∏äHé z dü+<äs¡“¤+˝À m+.mdt . kÕ«$THê<∏ ä H é >±] |ü < ä M ø±\+ ÁbÕ+‘êìï düVü≤» yês¡dü‘·«|ü⁄ ÁbÕ+‘·|ü⁄
Hê‘√ #ÓbÕŒs¡T. mìïø£\T Ç+ø± <ä÷s¡+˝À |üPs¡ÔsTTq s√Eq ‘·eT {°-wüs¡Tº\ô|’ Äj·Tq ÁbÕeTTK´‘·qT ns¡ú+ #˚düTø=ì dü+s¡øÏå+#ê
ñ+&É>± m+<äT≈£î ÄyÓT mìïø£\ Á|üD≤[ø£ bò˛{À\T eTTÁ~+#·T≈£îì, Äj·Tq Ä{ÀÁ>±|t \qT≈£îHêïs¡T. Ç~ @e÷Á‘·+ Á|üø£è‹øÏ
sêj·÷\ì $TeTà*ï ø√sês¡T nì H˚qT bı+<ä&ÜìøÏ ≈£L´˝À ì\ã&çq ñ<√´>∑T\T, dü¬s’q~ ø±<äì Ä ns¡T<Ó’q C≤‹ dü+‘êH√
Äj·TqqT n&ç>±qT. ªªeTT+<ädüTÔ mìïø£\≈£î XÊÁdüÔy˚‘·Ô\qT #·÷XÊqT. ˇø£ XÊÁdüÔy˚‘·ÔqT >=|üŒ ‘·Œ‹Ô Á|ü<˚XÊ\≈£î uÛÑ+>∑+ ø£*–+#·≈£î+&Ü
yÓfi≤¢\qT≈£î+≥Tqï≥T¢ ÄyÓT Hê≈£î #ÓbÕŒs¡Tμμ ôd\Á_{Ï > ± kÕ>∑ q |ü ≥ + n+‘· kÕ<Û ë s¡ D n|ü Œ {Ï ˇ&ç X Ê eTTK´eT+Á‹ _p
nì Äj· T q ã<ä T *#êÃs¡ T . mìïø£ \ $wüj·T+ @MT ø±<äT. |ü { ≤ïj· T ø˘ q T m+.mdt . kÕ«$THê<∏ ä H é
Á|ü D ≤[ø£ ˝ À #˚ s êÃ\qT≈£ î +≥Tqï ø=ìï 1990˝À &Üø£ºsY kÕ«$THê<∏äHé ªÇy√¬ øsêà ˇ|æŒ+#·>*∑ >±s¡T. ìC≤ìøÏ Á|üøè£ ‹ n+~+#˚
n+XÊ\qT yês¡T #·]Ã+#ês¡T. Äô|’ Äj·Tq Ç+≥πsïwüq˝Ÿ ¬ssTTHébòÕ¬sdtº Áb˛Á>±yéTμ≈£î nH˚ø£ eqs¡T\T Ä]úø£+>± ñ|üjÓ÷|ü&ÉT
eTs¡Tdü{Ï s√E ñ<äjT· + eT˙˝≤≈£î $e÷q+ n<Û´ä ≈£îå &ÉT>± |üì#˚XÊs¡T. Ä düeTj·T+˝À >∑Tj·÷Hê ‘· T qï|ü { Ï ø ° , Á|ü ø £ è ‹, |ü s ê´es¡ D ≤\≈£ î
mπøÿ˝À|ü⁄ <ëìï |üP]Ô #˚j·÷\ì nuÛÑ´]ú+ n<Û ä ´ ≈£ å î &É T kÕ«$THê<∏ ä H é q T Ç+≥π s ïwü q ˝Ÿ m≥Te+{Ï uÛ+Ñ >∑+ ø£\>∑≈î£ +&Ü ñ+&˚$<Û+ä >±
#ês¡T. Ç~ »]–q @&ÉT s√E\ ‘·sê«‘·, j· T ÷ìj· T Hé |ò ü s Y ø£ q ® π s «wü H é Ä|ò t H˚ # · s Y Äj·Tq Ä˝À#·q\≈£î lø±s¡+ #·T{≤ºs¡T.
Ç+~sê >±+BÛ Vü≤‘·´≈£î >∑Ts¡j·÷´s¡T. (j· T Tdæ m Hé ) øÏ #Ó ’ s ¡ à Hé > ± ñ+&Ü\ì m+.mdt . kÕ«$THê<∏ ä H é eTTK´+>±
sêJyé >±+BÛ ‘·q ‘·*¢ eTs¡D+‘√ ÄVü ‰ «ì+#ês¡ T . á ø±s¡ ´ Áø£ e T+ øÏ + <ä #˚|ü{Ϻq n+X¯+, eT&É n&Ée⁄\ dü+s¡ø£åD.
e∫Ãq kÕqTuÛÑ÷‹ì ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îì 3,60,000 ôV≤ø±ºs¡¢ ñwüíeT+&É\ es¡¸ ÁbÕ+‘·|ü⁄ ($T>∑‘ê 35e ù|J˝À)
qe+ãsY`2023 2
e÷]ÿá
‡düTº dü+∫ø£˝À...
1. Äj·Tq <˚XÊìπø nqï<ë‘··
kÕ+düÿè‹ø£ e÷]ÿ‡»+?
<˚M+<äsY X¯sà¡ ........2 bòÕdædºt ‘·sV¡ ‰ü Væ≤+<ä÷‘·« Nø£{Ï X¯≈î£ \Ô qT m<äTs=ÿH˚ yê]ì Äπø|å +æ #˚+<äT≈£î ÄsYmdtmdt
n~ÛH˚‘· yÓ÷Vü≤Hé uÛÑ>∑e‘Y Ç{°e\ ˇø£ ø=‘·Ô |ü<ëìï Á|üjÓ÷–+#ês¡T. Ç≥Te+{Ï yê]ì
2. |üÁ‹ø± ùd«#·Ã¤ô|’ ô|’XÊ∫ø£ <ë&ç ªªø£\Ãs¡˝Ÿ e÷]ÿ‡düTº\Tμμ ˝Òø£ ªªy˚T˝§ÿqï yêfi¯ó¢μμ nì Äj·Tq Á|ü‹ @&Ü~˝≤π> á @&Ü~
mHé. sêyéT...........4 <ädüsê dü+<äs¡“¤+>± nø√ºãsY 24q Hê>∑|üPsY˝Àì ÄsYmdtmdt Á|ü<Ûëq πø+Á<ä+˝À #˚dæq
3. ã÷s¡T®yê yêsêÔ|üÁ‹ø£\ e÷j·T˝À Á|üdü+>∑+˝À ù|s=ÿHêï&ÉT. qπs+Á<ä yÓ÷&û Hêj·Tø£‘·«+˝Àì _C…|æ Á|üuÛÑT‘·«+ ˇø£yÓ’|ü⁄ <˚XÊìï
ø±]à≈£î\T |ü&Ésê<äT ‘·q ø±fi¯¢ MT<ä ‘êqT ì\u&ܶìøÏ Á|üjT· ‹ïdüT+Ô fÒ eT]ø=+<äsT¡ ªªdüe÷»+˝À $eø£å düèdæ+º #·&Üìø°,
Ä+{ÀìjÓ÷ Á>±+d” ...........7 ìsêàD≤‘·àø£ dü$Twæºì $∫äqï+ #˚j·T&Üìø°, y˚sêŒ≥TqT |òüTs¡¸D\qT düèwæº+#·&Üìø°μμ
4. ≈£î\ >∑Dq Á|üj·T‹ïdüTÔHêïs¡ì Äj·Tq Äs√|æ+#ês¡T. Ç≥Te+{Ï yê]ì Äj·Tq kÕ+düÿè‹ø£ e÷]ÿ‡düTº\T
˝Òø£ y˚T˝§ÿqï yêfi¯ó¢ nì ù|s=ÿHêïs¡T. Ms¡T ªªMT&çj·÷q÷, $<ë´ dü+düú\q÷ #˚õøÏÿ+#·T≈£îì
Vü≤]wt yê+UÒ&é........8 $<ä´, dü+düÿè‹, sê»ø°j÷· \T, kÕe÷õø£ yê‘êes¡D≤ìï >∑+<äs>¡ √fi¯+, ndüeÔ ´dü‘Ô ,· n$˙‹˝ÀøÏ
5. >∑T|üÔ kÕÁe÷»´+: kÕú|üq, $düÔs¡D HÓfÒºdüTÔHêïs¡Tμμ nì Äs√|æ+#ês¡T.
m+$mdt X¯s¡à...........11 ìC≤ìøÏ kÕ+düÿè‹ø£ e÷]ÿ‡»+ nH˚ |ü<ëìï Äj·Tq ø=‘·Ô>± düèwæº+#·˝Ò<äT. ◊s√bÕ˝À
6. 76 edü+‘ê\ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ì»+>±H˚ |ü∫à $T‘·yê<ä, qj·÷`bòÕdædTü ,º C≤‘·´Vü≤+ø±s¡ X¯≈î£ \Ô T |ü⁄s√>±$T uÛ≤yê\qT ì\Te]+#·&ÜìøÏ
yÓ*–b˛‘√+<ë ? á |ü<ëìï ñ|üj÷Ó –düTHÔ êïs¡T. á kÕ+düÿè‹ø£ e÷]ÿ‡düT\º T ‘·eT |ü⁄s√>±$T uÛ≤yê\‘√ |ü•ÃeT
dæ|æ #·+Á<äX‚KsY......14 <˚XÊ\ HÓ‹’ ø£ $\Te\qT HêX¯q+ #˚ùddüTHÔ êïs¡ì yê] |òsæ ê´<äT. uÛ≤s¡‘· <˚X+¯ ˝À yêeT|üøå£
7. >±C≤ j·TT<äΔ+ uÛ≤eC≤\+, Á|üC≤‘·+Á‘· ˝ÖøÏø£ uÛ≤yê˝qT+&ç s√Es√E≈£L Væ≤+<ä÷‘·« dæ<ëΔ+‘êìøÏ edüTqÔ ï
‘·*àCŸ nVü≤à<é..........16
Á|ü‹|òTü ≥qqT m<äTs√ÿ&ÜìøÏ ÄsYmdtmdt n~ÛH‘˚ · Ä |ü<ëìï ◊s√bÕ qT+&ç ns¡Te⁄ ‘Ó#T· Ã≈£îHêïs¡T.
Á|ü<ëÛ q eT+Á‹ qπs+Á<ä yÓ÷&û ≈£L&Ü n<˚ s√Eq &Û©ç ˝¢ À <ädsü ê ñ‘·‡yê˝À¢ bÕ˝§Z+≥÷ ≈£î\+,
8. >±+BÛ Vü≤+‘·≈£î&çô|’ Áù|eT ÁbÕ+‘·+ ù|s¡T‘√ <˚XÊìï $&ÉBj·T pdüTqÔ ï X¯≈î£ \Ô |ü≥¢ nÁ|üeT‘·+Ô >± ñ+&Ü\ì ù|s=ÿq&É+
düTuÛ≤wt >∑{≤&˚ ......21 <ë«sê ÄsYmdtmdt, _C…|” s¬ +&É÷ ˇπø ‘êqT˝Àì >∑T&É\¶ ì eTs√e÷s¡T ìs¡÷|æ+#ês¡T.
9. @~ ndü˝…’q uÛ≤s¡rj·T dü+düÿ‹? ìC≤ìøÏ yÓ÷Vü≤Hé uÛÑ>∑‘Y>±˙, qπs+Á<ä yÓ÷&û >±˙ #ÓãT‘·Tqï≥T¢ á <˚XÊìï $uÛÑõdüTÔqïB,
nq÷cÕ bÕ˝Ÿ......28 <˚X¯ düyTÓ øÆ ´£ ‘·≈î£ eTT|ü‘ÓdTü qÔ ïB Væ≤+<ä÷‘·« X¯≈î£ \Ô ÷, yê] kÕ+düÿè‹ø£ C≤rj·T yê<ä dæ<ëΔ+‘·yT˚ .
9. ÁbÕ+rj·T bÕغ\ neø±X¯yê<ä+ >∑T]+∫ nH˚ø£ eT‘ê\T, nH˚ø£ ≈£î˝≤\T, C≤‘·T\T, uÛ≤wü\T, dü+düÿè‘·T\ düe÷Vü‰s¡yÓTÆq uÛ≤s¡‘· <˚X¯+
dæ|æ◊(m+)≈£î düŒwüºyÓTÆq ne>±Vü≤q ñ+~ kÕ«‘·+Á‘·´+ e∫à eTTbÕŒe⁄ X¯‘êã›+ bÕ≥T ◊ø£´+>± ñqïB, uÛ≤s¡‘· Á|ü»\T ø£*dæø£≥Tº>±
_$ sê|òüTe⁄\T......33 ñHêïs¡÷ n+fÒ <ëìøÏ ø±s¡D+ eTq sê»´+>∑+˝À bı+<äT|üs¡#·ã&çq Á|üC≤‘·+Á‘·, ˝ÖøÏø£,
kÕe÷õø£ Hê´j·T $\Te˝Ò. yÓ÷&û Hêj·Tø£‘·«+˝À _C…|æ Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·q <äXÊã›|ü⁄ @\Tã&ç˝À
dü+bÕ<ä≈£î&ÉT : á $\Te\qT $<Ûä«+dü+ #˚dü÷Ô <˚XÊìï eT‘·|üs¡+>± $uÛÑõ+#·&Üìø°, ìs¡+≈£îX¯‘ê«ìï
mdt.yÓ+ø£Á{≤e⁄ Á|üyX˚ ô¯ |{º&Üìø°, kÕe÷õø£ Hê´j·÷ìï yÓq≈£îÿ eT[¢+#·&Üìø° Á|üjT· ‹ïdüTqÔ ï~. <ëì Væ≤+<ä÷‘·«
dæ<ëΔ+‘·y˚T >∑T»sê‘Y˝Àq÷, <˚X¯+˝Àì nH˚ø£ ÁbÕ+‘ê˝À¢q÷ yÓTÆHê]{°\ô|’ <ë&ÉT\≈£î
dü+bÕ<äø£ es¡Z+ : ø±s¡DyÓTÆ+~, eTDÏ|üPsY˝À ¬s+&ÉT eT‘ê\ eT<Ûä´ ∫#·TÃô|{Ϻ e÷qe e÷s¡DVü≤√e÷ìï
_.$.sê|òüTe⁄\T ‘Ó∫Ãô|{Ϻ+~. ø±oàsY Á|ü»\ Vü≤≈£îÿ\T ø±\sêdæ+~, <˚X¯ Á|ü»\≈£î e÷qeVü≤≈£îÿ\T eTè>∑´+
‘·$TàH˚ì Ms¡uÛÑÁ<ä+ #˚düTÔqï~. |üÁ‹ø± ùd«#·Ã¤q÷, uÛ≤e Á|üø£≥Hê ùd«#·Ã¤q÷ Vü≤]düTÔqï~. q÷´dtøÏ¢ø˘ ô|’ <ë&ç BìøÏ
dü]ø=‘·Ô ñ<ëVü≤s¡D.
mdt.Ms¡j·T´ n+<äTe\¢ <=+π> <=+>∑ <=+>∑ nqï≥T¢ ÄsYmdtmdt`_C…|æ <˚X+¯ ˝À $HêX¯øs£ ,¡ $∫äqïø£s¡
‘Ó\ø£|ü*¢ s¡$ bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤dü÷Ô <ëì ì+<äqT e÷Á‘·+ ªkÕ+düÿè‹ø£ e÷]ÿdüTº\Tμ, ªy˚T˝§ÿqï yêfi¯¢μ MT<ä
HÓ&ÉT‘·Tqï~. ˇø£ e÷≥ e÷Á‘·+ yêdüÔe+. á Hê&ÉT <˚X¯+˝À y˚T˝§ÿ+≥Tqï kÕe÷õø£
uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕغ (e÷]ÿ‡düTº) X¯≈£îÔ\T, yêeT|üøå±\ Ä<Ûä«s¡´+˝À Væ≤+<ä÷‘·« dæ<ëΔ+‘êìøÏ ô|<ä› düyê\T $düTs¡T‘·THêïsTT.
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh ø£$T{° ‘·s¡|òü⁄q Ä]úø£ s¡+>∑+˝À ÄsYmdtmdt`_C…|æ nqTdü]düTqÔ ï ø±s=Œπs{Ÿ nqT≈£L\, kÕÁe÷»´yê<ä nqT≈£L\
Á|ü#·Ts¡D ø£s¡Ô, eTTÁ<ë|ü≈£î&ÉT: _.$.sê|òüTe⁄\T $<ÛëHê\qT e´‹πsøÏ+#·&yÉ T˚ ø±<äT, kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>∑+˝À ≈£L&Ü <ëì ‹s√>±$T dæ<ëΔ+‘ê\qT
dü+bÕ<ä≈£î&ÉT : mdt.yÓ+ø£Á{≤e⁄ Á|ü»˝À¢ m+&É>∑&ÉT‘·THêïsTT. <˚X¯+˝À nD>±]q esêZ\T m+‘· XÊ‘·+ ñHêïjÓ÷ yê]øÏ
bò˛Hé: m&ç≥sY : 94900 99333 dü+|ü<˝ä À m+‘· yê{≤ n+<äT‘·Tqï<√ ‘Ó\TdüTø√&ÜìøÏ CHêuÛ≤ ˝…øÿ£ ˝À¢ ≈£î\ >∑Dq #˚j÷· \q>±H˚
_C…|æ Væ≤+<ä÷‘·« dæ<ëΔ+‘·+ ∫e⁄s¡T{≤≈£î˝≤ eDÏøÏb˛‘·Tqï~. sêÁcÕº\≈£î Hê´j·TyÓTÆq Vü≤≈£îÿ\T
eTTÁ<äD: Á|üC≤X¯øÏÔ Á|æ+≥sY‡ n+&é |ü_¢wüsY‡ Áô|’. ø±yê\qï ø√¬sÿ e´ø£Ô+ ø±>±H˚ y˚sêŒ≥T yê<ä+ n+≥÷ >∑T+&Ó\T u≤<äT≈£î+≥Tqï~.
*., 14`12`19, ø£èwüqí >∑s,Y ‘ê&˚|*ü (¢ eT), n≥T ÄsYmdtmdt Ç≥T <ëì sê»ø°jT· $uÛ≤>∑+ nsTTq _C…|\” T ªkÕ+düÿè‹ø£ e÷]ÿ‡»+μ
>∑T+≥÷s¡T(õ)
y˚TH˚»sY: ¬ø.Vü≤]øÏc˛sY: 94900 99422 ù|s¡T‘√ #˚düTÔqï Á|üdü+>±\T |ü]o*ùdÔ yês¡T á yê<ëìï ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îì $<ä´, kÕ+düÿè‹ø£
email:venkataraosankarapu@gmail.com s¡+>±˝ qT+&ç ªãj·T{Ïyês¡Tμ nH˚ ù|s¡T‘√ n_Ûeè~Δø£s¡ X¯≈£îÔ\q÷ yê] uÛ≤yê\q÷ @]y˚ùd
email:marxistap@gmail.com ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ Áoø±s¡+ #·TfÒº Á|üj·T‘êï\T #˚düTÔqï≥T¢ ns¡ΔeTe⁄‘·T+~. |ü⁄s√>±$T X¯≈£îÔ\T
visit cpi(m) site at : cpim.org ¬s{Ϻ+∫q |ü≥Tº<ä\‘√ düyÓTÆø£´+>± Bìï m<äTs√ÿyê*‡q nedüs¡+ Ç|ü&ÉT @s¡Œ&ç+~.
3 qe+ãsYY`2023
 á e÷dü+ eTTU≤´+X¯+ e÷]ÿ ‡düTº

|üÁ‹ø± ùd«#·Ã¤ô|’
ô|’XÊ∫ø£ <ë&ç
mHé. sêyéT
<˚ X¯+˝À eT<Ûä´ kÕúsTT &çõ≥˝Ÿ q÷´dtøÏ¢ø˘ô|’ <ë&ç |òüT≥q\T
yêsêÔ dü+düú nsTTq q÷´dtøÏ¢ø˘ ø±sê´\j·T+ #·÷düTÔ+fÒ á ~>∑C≤s¡T&ÉT
ô|’ H ê, <ëì »s¡ ï *dü T º \ Çfi¯ ¢ ô |’ H ê &Û ç © ¢ Ç+ø± ø=qkÕ>∑ T ‘· T qï≥T¢
b˛©dü T \T »]|æ q øÏ s ê‘· ø £ y Ó T Æ q <ë&ç ‘Ó\TdüTÔ+~. BìøÏ e´ed”ú s¡#·sTT‘· Væ≤<ä÷ ~q|üÁ‹ø£, Á|òü+{Ÿ˝…’Hé Á|ü‹ø£\ e÷J m&ç≥sY.
1975`76 meT¬s®˙‡ ‘·s¡Tyê‘· <˚X¯+˝À ø£è‘·yÓTÆq, düeTs¡Δe+‘·yÓTÆq Á|üdüTÔ‘·+ Væ≤+<ä÷ Á>∑÷|t |ü_¢wæ+>¥ Á|üsTTy˚{Ÿ *$Tf…&é dü+düú
|üÁ‹ø± ùd«#·Ã¤ m+‘· n<ÛäeT kÕúsTTøÏ |ü‘·qeT Á|ü ‹ |ò ü T ≥qqT ì]à+∫ &Ó’¬sø£ºsY>± ñHêïs¡T. Äj·Tq 1990˝À »s¡ï*»+˝À
sTT+<√ ‘Ó*j·TCÒk˛Ô+~. nø√ºãsY 3e ‘˚Bq q|ü&É÷, eè‹Ô, Hê´j·T, |ü < ä à uÛ Ñ÷wüHé‘√ bÕ≥T nH˚ø£ »s¡ï*»+ nyês¡T¶\T bı+<ës¡T.
&Ûç©¢ b˛©düT\T q>∑s¡+˝Àì q÷´dt øÏ¢ø˘ sê»ø°j·T kÕúsTT˝À¢ BìøÏ 2005˝À Áo\+ø£ s¡‘·à nyês¡T¶ bı+<ës¡T.
ø±sê´\j·T+ô|’ ô|<ä› m‘·TÔq <ë&çøÏ ‘Ó>∑ã&ɶy˚T e´‹πsø£+>± dü$Twæº>±, düTdæús¡+>± #·s¡´\T |ü⁄s√>±$T, yêeT|üø£å uÛ≤yê\T >∑\ &çõ≥˝Ÿ
ø±≈£î+&Ü Ä dü+düú‘√ dü+ã+<Ûä+ ø£*– ñqï rdüTø£qï|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T á ~>∑C≤s¡T&ÉTqT yêsêÔ e´edüúø°, n~ Á|ü‹_+_+#˚ dü«‘·+Á‘·,
Á|ü‹ ˇø£ÿ »s¡ï*düT,º Ç‘·sT¡ \ Çfi¯ô¢ |’ <ë&ÉT\≈£î n&ÉT¶ø√>∑\+. $eTs¡ÙHê‘·àø£, düyê\T‘√ ≈£L&çq »s¡ï*C≤ìø°
~–, yê] m\Áø±ºìø˘ |ü]ø£sê\qT $#·ø£åD≤ á |üPs¡« s¡+>∑+˝À &Ûç©¢ b˛©düT\ eTs√yÓ’|ü⁄ _C…|æ, Væ≤+<ä÷‘·« ìs¡+≈£îX¯
s¡Væ≤‘·+>± kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îHêïs¡T. kÕ«BÛq+ ôdŒwü ˝ Ÿ ôd˝Ÿ Á|ü y ˚ X ¯ ô |{Ï º q m|ò t ◊ ÄsY q T Á|üuÛÑT‘ê«ìø° eT<ä´ »s¡T>∑T‘·Tqï j·TT<ë›ìøÏ
#˚ d ü T ≈£ î +≥Tqï≥T¢ m≥Te+{Ï yÓ T yÓ ÷ \T |ü]o*ùdÔ n~ dü‘´· <ä÷s¡+>± mes√ ô|q’ T+&ç dü+ã+~Û+∫q ø£<∏äq+. á |òüTs¡¸D ndü\T
Çe«&É+, kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îqï &˚{≤ @$T{À Ä<˚•+∫ s¡÷bı+~+∫q≥T¢ ñqï~ $TqVü‰ dü«s¡÷bÕìï ‘Ó\TdüTø√yê\+fÒ eTq+ ø=ìï
‘Ó*j·TCÒj·T&É+, yê{Ï ø±|”\T Çe«&É+ e+{Ï ìC≤sTTr>± ˝Ò < ä T . m|ò t ◊ ÄsY #· ~ $‘˚ eTÚ*ø£ yêdüÔyê\qT |ü]o*+#ê*.
Hê´j·T|üs¡yÓTÆq Áø£eT+ <˚˙ï nqTdü]+˝Ò<äT. ã÷E|ü{Ϻb˛sTTq b˛©düT yÓTÆ+&é m˝≤ñ 2009˝À ÁbÕs¡ + _Û + #· ã &ç q
yêsêÔ b˛s¡º˝Ÿ Á|ü<Ûëq ø±sê´\j·÷ìï d”˝Ÿ +≥T+<√ eTq≈£î ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+~. ø√s¡Tº\T q÷´dt ø Ï ¢ ø ˘ . ..|æ | æ ¬ ø q÷´dt ø Ï ¢ ø ˘ dü T º & ç j Ó ÷
#˚XÊs¡T. <ëì e´ekÕú|øü £ dü+bÕ<ä≈î£ &ÉT Á|ü;sY |ü>±Z\T e~˝ÒùdÔ ªeTT+<äT •øÏ+å #·&+É , ‘·sT¡ yê‘· Á|üsTTy˚{Ÿ *$Tf…&é nH˚ ˇø£ ∫qï Á|üsTTy˚≥T
|ü⁄sêâj·TdüúqT, yêsêÔ b˛s¡º˝Ÿ n&çàìÁùdº{Ïyé rs¡TŒ #Ó|üŒ&É+μ nH˚ \ø£å´+‘√ |üì#˚ùd |üs¡eT ø£ + ô|˙øÏ #Ó + ~q~. ∫qï ã&Ó ® { Ÿ ‘ √
n~Ûø±] n$T‘Y #·Áø£e]Ô˙ ñÁ>∑yê<ä dü+ã+<Ûä $ø£è‘·, <äTwüº, ãTÁs¡˝Òì b˛©düT sêC´+˝À |üì#˚düTÔ+~. ˇø£ m&ç{À]j·T˝Ÿ ãè+<ä+
#· ≥ º + ÁøÏ + <ä n¬ s dü T º #˚ X Ês¡ T . Ç<ä + ‘ê |ü]dæú‹ m˝≤ ñ+≥T+<√ Ç~ eTq≈£î s¡T∫ dü $ Twæ º > ± Bìï q&É T |ü ⁄ ‘· T +~. <ëì
#ê\<äqï≥T¢ ô|q’ T+&ç e∫Ãq Ä<˚XÊ\ y˚Ts¡≈î£ #·÷|ædüTÔ+~. e´ekÕú|ü≈£î&ÉT, Á|ü<Ûëq dü+bÕ<ä≈£î&ÉT Á|ü;sY
dæ_◊ yêfi¯ó¢ q÷´dtøø¢Ï ˘ ø±sê´\j·T+MT<ä, <ëì πødüT ªªdüTìï‘·‘·«+ <äècÕº´ m|òt◊ÄsYqT |ü⁄sêâj·Tdüú ˇø£ Ç+õ˙s¡T, $<äT´‘Y, f…*ø£yéT,
e´ekÕú|üø£ dü+bÕ<ä≈£îì Ç+{ÏMT<ä <ë&ç #˚dæ ÄHé˝…’Hé #˚j·T&É+ ˝Ò<äTμ nì b˛©düT\T kÕ|òtºy˚sY s¡+>±˝À¢ ôd’qT‡ Á|ü#ês¡ø±s¡´ø£s¡Ô.
Äj·Tqô|’ dü]ø=‘·Ô>± eTs√ πødüT ô|{≤ºs¡T. ìs¡¢ø£å´+>± düe÷<Ûëq+ #Ó|æŒq|üŒ{Ïø° ø=+‘· uÛ≤s¡‘· <˚X¯ yêeT|üø£å+˝À Á|ü‹wüº ø£*–q
ô|’qT+&ç e∫Ãq Ä<˚XÊ\‘√ dæ_◊ ô|{Ϻq eT+~ »s¡ï*düTº $TÁ‘·T\T <ëì ø±|”ì y˚T<Ûë$. á yêsêÔ dü+düú Á|üC≤ ñ<ä´e÷\T,
π ø dü T ˝À¢ Ç~ nsTT<ä e ~.....Ç<ä + ‘ê dü+bÕ~+#·>∑*>±s¡T. á m|òt◊ÄsYqT ˇø£ÿ b˛sê{≤\qT >∑T]+∫ ]b˛s¡Tº #˚düTÔ+~,
#·÷dæq|ü&ÉT uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À |üÁ‹ø± ùd«#·Ã¤ kÕ] #· ~ $‘˚ #ê\T Ç~ |ü P ]Ô > ± $X‚ ¢ w æ d ü T Ô + ~, yê´U≤´ìdü T Ô + ~. nH˚ ø £
m+‘· n<Û ä e T kÕú s TTøÏ |ü ‘ · q yÓ T Æ + <√ ñ<˚›X¯|üPs¡«ø£+>± ô|{Ϻq, ‘·|ü&ÉT πødüT n˙, n+XÊ\ô|’ n~ ì‘· ´ + $eTs¡ Ù Hê‘· à ø£ ,
‘Ó\TdüTÔ+~. 2014 (qπs+Á<ä yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ q÷´dtøÏ¢ø˘ô|’ #˚dæq Äs√|üD\T ìsêΔs¡D≈£î |ü⁄s√>±$T >=+‘·T\î $ì|æ+#˚ neø±X¯+
n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq) ‘·sT¡ yê‘· Á|ü|+ü #· Áô|dt ì\eì uÀ>∑dt Äs√|üD\˙ ‘Ó*dæb˛‘·T+~. ø£*ŒdüT+Ô ~. n+<äTe\¢ düV≤ü »+>±H˚ q÷´dtøø¢Ï ˘
Á|ò”&ÉyéT Ç+&Óø˘‡˝À uÛ≤s¡‘· kÕúq+ @fÒ{≤ Væ≤+<ä÷ |üÁ‹ø£˝À Á|ü#T· ]+#·ã&çq m&ç{À]j·T˝Ÿ yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·« ìs¡+≈£îX¯ ªVæ≤<ä÷‘·«μ ˝Òø£
Áø£eT+>± ~>∑C≤s¡T‘·÷ edüTqÔ ï~. dü]Vü≤<äT\› T ≈£L&Ü á $wüj÷· H˚ï düŒwü+º #˚d+æ ~. Væ≤+<ä÷`Ä~Û|ü‘·´yê<ä sê»ø°j·T mC…+&ÜqT
˝Òì ]b˛s¡ºsY‡ nH˚ dü+düú @{≤ Á|ü#·T]+#˚ á ø±˙ q÷´dtøÏ¢ø˘ MT<ä <ë&ç πøe\+ e´‹πsøÏdTü +Ô ~, <ëì qT+&ç e#˚à $<ÛëHê\qT
dü÷N Á|üø±s¡+ yÓTT‘·Ô+ 180 <˚XÊ˝À¢ uÛ≤s¡‘Y b˛©düT\ <äTX¯Ã¤s¡´ e÷Á‘·y˚T ø±<äT. Ç~ ˇø£ $eT]ÙdüTÔ+~.
161e kÕú q +˝À n<Û √ >∑ ‹ q ñqï~. sê»ø°j·T ø£<∏äq+. Ç~ ˇø£ eT<Ûä´ kÕúsTT,
qe+ãsY`2023 4
 e÷]ÿ ‡düTº |üÁ‹ø± ùd«#·Ã¤ô|’ ô|’XÊ∫ø£ <ë&ç
á q÷´dt b˛s¡º˝Ÿ ‘·q ]b˛s¡Tº\q÷,
&Û©ç ¢ b˛©düT\ dô Œwü˝Ÿ dô ˝Ÿ |Á yü X˚ |ô¯ {Ïqº m|ò◊t ÄsYqT |ü]o*ùdÔ
$X‚ ¢ w ü D \q÷, s√EyêØ n|t & ˚ { Ÿ ‡ q÷
ñ∫‘·+>± n+~düTÔ+~. #·+<ë<ës¡T\qT
#˚]Œ+#·&É+, $<˚XÊ˝À¢ m+|æø£ #˚j·Tã&ɶ
ªª
n~ dü‘´· <ä÷s¡+>± mes√ |ô q’ T+&ç Ä<˚•+∫ s¡÷bı+~+∫
q≥T¢ ñqï~ $TqVü‰ ìC≤sTTr>± ˝Ò<äT. m|òt◊ÄsY #·~$‘˚
ø£düºeTs¡¢≈£î ‘·q »s¡ï*dæºø˘ ø£+f…+{ŸqT ã÷E|ü{Ϻb˛sTTq b˛©düT yÓTÆ+&é m˝≤ñ+≥T+<√ eTq≈£î
neTà&É+, <ëì |üìøÏ eT<䛋∫Ã, <ëìï ‘Ó*j·TCÒdTü +Ô ~. ø√s¡T\º T |ü>±Z\T e~˝Òdù Ô ªeTT+<äT •øÏ+å #·&+É ,
eT]+‘· $düÔ]+#ê\ì ø√s¡T≈£îH˚ yê] qT+&ç ‘·sT¡ yê‘· rs¡TŒ #Ó|Œü &É+μ nH˚ \ø£´å +‘√ |üì#˚dù |üse¡ T $ø£è‘·,
ø=+‘· y˚Ts¡≈î£ ô|≥Tºã&ÉT\T düeT≈£Ls¡TÃø√e&É+
e+{Ï e÷sêZ \ <ë«sê n~ dü + dü ú q T
q&É|ü>∑\T>∑T‘√+~. Bìï ã{Ϻ düŒwüºeTj˚T´ eTq≈£î s¡T∫ #·÷|ædTü +Ô ~.
ªª
<äTwü,º ãTÁs˝¡ ìÒ b˛©düT sêC´+˝À |ü]dæ‹ú m˝≤ ñ+≥T+<√ Ç~
<˚eT+fÒ á dü+düú ˝≤uÛ≤s¡®q s¡Væ≤‘· dü+düú
ø±ø£b˛sTTHê, ˝≤uÛ≤˝Ò \ø£´å +>± |üì#˚ùd dü+düú ˝≤j·Ts¡T, y˚TH˚»sY nsTTq C≤düHé ô|#ò sÓ Y #˚dqæ
ø±<äT. e+&çyê]Ãq yêdüÔyê\T, ôd’<ëΔ+‹ø£ ì+<ä\T,
ˇø£ Á|üø≥£ q Çø£ÿ&É >∑eTHês¡Ω+. ªª|æmdtm|ò≈t î£ ‘· ≈ £ î ÿe dü s ¡ T ≈£ î >∑ \ m≈£ î ÿe ìsêΔ s ¡
πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üy˚X¯ô|{Ϻq eT÷&ÉT $sêfi¯+>± e∫Ãq ì<ÛäT\˙ï <∏ë{ŸesYÿ‡
¬ s ’ ‘ · T e´‹π s ø£ #· { ≤º ≈ £ î e´‹π s ø£ + >± D\T‘√.n‹ø=~›bÕ{Ï &˚{≤‘√ á ø£<∏äq+
neTàø£+ <ë«sê e÷Á‘·yT˚ e#êÃsTT,μμ, ªª|æmdt Á|ü # · T ]+∫+~. á ø£ < ∏ ä H êìøÏ ªª#Ó ’ H ê
2020`21˝À ‘·˝…‹Ôq ¬s’‘ê+>∑ ñ<ä´eT+ m|òt @Hê&É÷ ˇø£ $<˚o Á|üuÛÑT‘·«+ qT+&ç
dü+<äs“¡ +¤ ˝À q÷´dtøø¢Ï ˘ >=|üŒ bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤+∫ Á|ü|ü+#·yê´|æ‘· Á|ü#ês¡ HÓ{ŸesYÿ nyÓT]ø±
ì<Û ä T \T d” « ø£ ] +#· ˝ Ò < ä T μμ nì Äj· T q f…ø˘ yÓTT|òüT˝ŸqT #˚]+~μμ nì o]¸ø£ ô|{Ϻ+~.
+~. Ä ñ<ä´e÷ìøÏ dü+ã+~Û+∫ q÷´dtøÏ¢ø˘ Á|üø£{Ï+#ês¡T. á bòÂ+&˚wüHéøÏ es¡˝Ÿ¶yÓ’&é
ÁøÏ+~ kÕúsTT qT+&ç n+~+∫q ]b˛s¡Tº\T, ª#Ó ’ H êqT dü e T]Δ + #˚ , <ëì Á|ü # êsêìï
MT&çj÷· Vü≤√*¶+>¥‡ (&ÉãT¢´m+ôV≤#Y) nH˚ ˇø£ eTT+<äT≈£î rdüT≈£îb˛j˚T ø±´+ô|sTTHé e´edü≈ú î£
düeTÁ>∑yÓTÆq, ñ<ä´e÷ìøÏ kÕqT≈£L\yÓTÆq ô|≥Tºã&ç e÷<ä´eT+ ñ+~. Ç~ ªªÁ|ü|ü+#·
yês¡\Ô T, ñ<ä´eT+ @ düeTdü´\ô|’ »s¡T>∑T‘√+~ ô|<ä› m‘·TÔq $sêfi≤\Tμ n+<äT‘·Tqï yÓ’Hêìï
yê´|æ‘·+>± Á|üC≤qT≈£L\ yês¡Ô\T Ç#˚à ‘êqT ø£ìô|{Ϻq≥Tº n~ #Ó|ü≈£î+~. BìøÏ
nqï $wüj÷· \qT ô|<ä› dü+K´˝À Á|ü»\T bòÕ˝À MT&ç j · ÷ ÁbÕC… ≈ £ î º ˝ À¢ ˝≤uÛ ≤ \T Ä•+∫
Äj·÷´s¡T. á $wüj·÷\ìï{Ï˙ dü+düΔ Væ≤+B, øπ +Á<ä+>± nyÓT]ø± ø√{°X«¯ s¡T&ÉT HÓ$˝…¢ sêjYT
ô|≥Tºã&ÉT\T ô|&ÉT‘·T+~.μμ dæ+|òTü yéT ñqï≥T¢ ù|s=ÿ+~. Äj·Tq yêeT|üøå£
Ç+^¢ w ü ß ˝À¢ yêsê ø£ < ∏ ä H ê\T, M&ç j Ó ÷ \ ªª&ÉãT¢´m+ôV≤#Y ÄX¯j·÷\≈£î nqT
s¡÷|ü+˝À n+<äCÒdæ+~. á ø£eπsJ m+‘·>± uÛ≤yê\ yê´|æÔøÏ düVü≤ø£]+#˚ k˛wü*düTº nì
>∑TD+>± q÷´dtøø¢Ï ˘ |üì#˚dTü qÔ ï<ä˙, n+<äTe\¢ ≈£L&Ü ù|s=ÿ+~ n<˚<√ H˚s¡+ nsTTq≥T¢.
ñ+<ä+fÒ ô|<ä› MT&çj·÷ dü+düú\T, yêsêÔ <ëì˝À ô|≥Tº ã &É T \T ô|≥º e #· T Ãq˙μμ
|üÁ‹ø£\T, f…*$»Hé #Ûêqfi¯ó¢ ≈£L&Ü n+‘·>± q÷´dtøÏ¢ø˘ >∑T]+∫ á yê´dü+˝À ¬s+&ÉT
2017˝À &É ã T´m+ôV≤#Y >∑ T ]Ô + ∫+~. j·T<Ûë˝≤|ü Á|ükÕÔeq\T ñHêïsTT. ªªuÛ≤s¡‘·
ø£esY #˚j·T˝Òø£b˛j·÷sTT. ˇø£ s¡ø£+>± q÷´dtøÏ¢ø˘ e´ekÕú|ü≈£î&ÉT Á|ü;sY |ü⁄sêâj·Tdüú
#ÓbÕŒ\+fÒ ñ<ä´eT+ $»j·T+ kÕ~Û+∫, <˚X¯+˝À q÷´dtøÏ¢ø˘≈£î #Ó’Hê Á|üuÛÑT‘·«+‘√
<∏ë{ŸesYÿ‡ dü+düú˝À nH˚ø£ dü+e‘·‡sê\T dü+ã+<Ûë\T ñHêïj·Tqï nqTe÷q+‘√
eT÷&É T Á|ü C ≤ e´‹π s ø£ #· { ≤º \ T s¡ < ä T › |üì#˚XÊs¡T. n+<äTe\¢ Äj·Tq dü+>∑‹
#˚j·Tã&ɶ+˝À q÷´dtøÏ¢ø˘ Á|üeTTK bÕÁ‘· n~Ûø±s¡T\T <ëì ø±sê´\j·T+ô|’ <ë&ÉT\T
‘Ó*dæq &ÉãT¢´m+ôV≤#Y q÷´dtøø¢Ï ˝˘ À ô|≥Tºã&ç #˚XÊs¡T. nsTT‘˚ yê]øÏ m≥Te+{Ï Ä<Ûësê\T
ìs¡«Væ≤+∫+~. ô|≥ºe#·TÃqì uÛ≤$+∫+~. 2018 e÷]Ã˝À
á˝À>± nyÓT]ø± bÂs¡T&Ó’q yêeT|üø£å <=s¡ø£˝Ò<äTμμ nì n~ ù|s=ÿ+~. eTs√#√≥
ô|≥Tºã&ç ô|≥º&É+ »]–+~. dæ+|òüTyéT HÓ{ŸesYÿ q÷´dtøÏ¢ø˘≈£î ì<ÛäT*∫Ã+~
yÓK’ ]>∑\ y˚T<Ûë$, ø±s¡´≈£s,Ô¡ $»j·TkÕ<Û≈ä î£ &Óq’ 2021 dü + e‘· ‡ s¡ + qT+&û π ø +Á<ä
yê´bÕs¡y˚‘·Ô nsTTq HÓ$˝…¢ sêjYT dæ+|òüTyéT n+<äTe\¢ n~ ª‘·q ø£eπsJ˝À #Ó’Hê Á|üuÛÑT‘·«
Á|üuÛÑT‘·« dü+düú\T eTTK´+>± mHébò˛sY˘‡yÓT+{Ÿ {≤øÏ+>¥ bÕsTT+≥¢qT #˚]Ã+~μ nì ù|s=ÿ+~.
á ø£<∏ä˝ÀøÏ Á|üy˚•+#ê&ÉT. Äj·Tq Á|ü|ü+#· &Ó’s¡ø£ºπs{Ÿ (Ç&ç), &Ûç©¢ b˛©düT\≈£î #Ó+~q
kÕúsTT >∑\ ◊{Ï ø£HÓ‡˝…º˙‡ <∏ë{ŸesYÿ‡ Ç+ø˘ $X‚wü+ @eT+fÒ q÷´j·÷sYÿ f…ÆyéT‡
Ä]úø£ H˚sê\ $uÛ≤>∑+, Ä<ëj·T|üqTï XÊK\T yê´dü+˝À q÷´dtøø¢Ï ˘ #·{≤ºìï ñ\¢+|òTæ +∫+<äì
e´ekÕú|≈ü î£ &É÷, m≈£îÿe ùws¡T¢ >∑\ j·T»e÷˙. sê»ø°j·T ø±s¡D≤\‘√ q÷´dtøÏ¢ø˘ Ä|ò”düT MT<ä
Á|ü|ü+#· yê´|æ‘·+>± $düÔ]+∫ ñqï á mø£ÿ&Ü #Ó|üŒ˝Ò<äT. Ä |üÁ‹ø£ |ü]XÀ<ÛäHê‘·àø£
<ë&ÉT\MT<ä <ë&ÉT\ #˚dTü HÔ êïsTT. ô|<ä› m‘·TqÔ »s¡ï*düTº >∑qTø£ q÷´dtøÏ¢ø˘ dü+bÕ<ä≈£îDÏí
dü+düú≈£î uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À ≈£L&Ü esYÿ ôd’≥T¢, |üÁ‘ê\T kÕ«BÛq+ #˚dTü ≈£îHêïs¡T. á yÓTsTT˝Ÿ‡
Ä|ò”düT\T, ñ<√´>∑T\T ñHêïs¡T. 2017˝À ˝Ò<ä+fÒ j·÷»e÷Hê´ìï dü+Á|ü~+∫ ñ+fÒ
kÕ«BÛ q + #˚ d ü T ≈£ î Hêïs¡ T . ø±˙ eT˙ ªì<ÛäT\T düeT≈£Ls¡Ã&É+μ nH˚~ &ÉãT¢´m+ôV≤#Y
<∏ë{ŸesYÿ‡ qT ˇø£ Á_{Ïwt Á|üsTTy˚{Ÿ áøÏ«{° ˝≤+&É]+>¥≈£î dü+ã+~Û+∫q Ä<Ûësê\T
|òü+&é≈£î 78.5 ø√≥¢ &Ü\s¡T¢≈£î ny˚TàXÊs¡T. ô|≥Tºã&ÉT\ s¡÷|ü+˝À Ç∫Ã+<äì ‘Ó*ùd~.
<=s¡ ø £ ˝ Ò < ä T . Ä<ëj· T |ü ⁄ |ü q Tï m>∑ y ˚ ‘ · Bì $esê\qT #· ≥ º Á|ü ø ±s¡ + Äj· ÷
á neTàø£ + e\¢ e∫Ãq &É ã T“qT Ä<Ûësê\÷ <=s¡ø£˝Ò<äT. <ë+‘√ á πødüT
dü ~ «ìjÓ ÷ >∑ + #˚ j · ÷ \qï dü + ø£ \ Œ+‘√ n~Û ø ±s¡ T \≈£ î eTT+<ä T >±H˚ ‘Ó * j· T CÒ d æ
eT÷ùdùd <äX¯≈£î e∫Ã+~. ñHêïs¡˙, uÛ≤s¡‘· <˚X¯|ü⁄ Ç&ç $uÛ≤>∑+
dæ+|òüTyéT, Äj·Tq {°yéT nyÓT]ø±˝À ˇø£ Ç|ü&ÉT q÷´j·÷sYÿ f…ÆyéT‡ |üÁ‹ø£ ˇø£
Á|üsTTy˚≥T bòÂ+&˚wüHé kÕú|æ+#ês¡T. <ëìù|s¡T Äs√|æ + ∫q≥T¢ á $wü j · T +˝À eT˙
ªÁ|ü‘´˚ ø£ ø£<qä∏ +μ‘√ s¡+>∑+˝ÀøÏ Á|üy•˚ +∫+~. ˝≤+&É]+>¥ »s¡>∑˝Ò<ä˙, 2021 |òæÁãe]˝À
|” | ü ⁄ ˝Ÿ ‡ dü b ˛sY º bò  +&˚ w ü H é *$Tf… & é |ü ] XÀ<Û ä H ê‘· à ø£ ø£ < ∏ ä q + ù|s¡ T ‘√ n~
(|æmdtm|òt). á dü+<äs¡“¤+>± bòÂ+&˚wüHé sê»ø° j · T ˇ‹Ô fi ¯ ¢ ‘ √ »]–q <ë&É T ˝À¢
5 qe+ãsYY`2023
 |üÁ‹ø± ùd«#·Ã¤ô|’ ô|’XÊ∫ø£ <ë&ç e÷]ÿ ‡düTº
yÓ\¢&ç+∫q $esê\qT ã{Ϻ uÛ≤s¡‘· <˚X¯
q÷´dtøø¢Ï ,˘ <ëì »s¡ï*düT\º ≈£î dü+|òT” uÛ≤e+>± dü$Twæº C≤rj·T uÛÑÁ<ä‘·πø Á|üe÷<ä+ e∫Ãq≥T¢ yês¡T
ªª
ìs¡düq ø±s¡´Áø£e÷\T »s¡>∑&É+ Äq+~+#·<ä>∑Z $wüj·T+.
B+‘√bÕ≥T á $wüj·÷ìï ø√s¡Tº˝À düyê\T #˚j·T&É+
Á|ü#êsêìï \+œ+#·T≈£îHêïs¡T. q÷´dtøÏ¢ø˘,
<ëì yÓqTø£qTqï yê] s¡ø£Ô+ ø£fi¯¢p&Ü\ì
»]–+~. uÛ≤s¡‘· <˚X¯|ü⁄ Á|üU≤´‘· ˝≤j·Ts¡T¢ ø=+<äs¡T s¡+ø¬ \T y˚XÊs¡T. C≤rj·T Á|ü<ëÛ q MT&çj÷· ˝À
<ë&ÉT\≈£î e´‹πsø£+>± ø√s¡T≈º î£ yÓfi≤¢sT¡ .ø±˙ Ç<˚ dü]b˛<äT. ˇø£ uÛ≤>∑+, eTTK´+>± Á|üuÛÑT‘·« Á|ü#ês¡
n|ü&É|ü &É÷ »]π> ø±s¡´øÁ e£ ÷\‘√ MT&çj÷· kÕ«‘·+‘Á ê´ ìï, u≤ø±\T>± ù|s¡T‘Ó#·TÃ≈£îqï ˇø£{Ï ¬s+&ç

m<äTs√ÿyê*,
ªª
dù «#·q¤Ã ÷ ø±bÕ&É˝+Ò . sê»´+ nD∫ y˚‘q· T nH˚ø£ e÷sêZ˝À¢ f…*$»Hé #Ûêqfi¯ó¢ ≈£L&Ü á <äTÁwüŒ¤#ês¡+˝À
>=+‘·Tø£*bÕsTT. <äsê´|ü⁄Ô dü+düú\T ª©ø˘μ
#˚XÊj·Tqï ù|s¡T‘√ Çwüº+ e∫Ãq≥T¢ ‘·|ü&ÉT
yês¡Ô\T Á|ükÕs¡+ #˚XÊsTT.
B+‘√ q÷´dtøÏ¢ø˘ MT<ä H˚s¡, ñÁ>∑yê<ä
dü+ã+<Ûä Äs√|üD\‘√ πødüT\T ô|≥º&É+
»]–+~. nø√ºãsY 3q, Ä ‘·s¡Tyê‘· »]–q
|òüT≥q\≈£î e´‹πsø£+>± <˚X¯ yê´|æ‘·+>±
»s¡ï*düT\º T, ˝≤j·Ts¡T,¢ sê»ø°jT· ø±s¡´ø£s\Ô¡ T,
kÕe÷õø£ ø±s¡´ø£s\Ô¡ T ô|<ä› m‘·TqÔ ìs¡dqü \T
‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. Bìï K+&çd÷ü ,Ô ˝Òø£ q÷´dtøø¢Ï ˘
MT<ä _C…|æ Á|üuÛÑT‘·« <ë&ÉT\qT $eT]Ùdü÷Ô
nH˚ø£ |üÁ‹ø£\T m&ç{À]j·T˝Ÿ‡ sêXÊsTT,
yês¡Ô\T Á|ü#·T]+#êsTT. Áô|dt ø£¢ãT“\T,
e]ÿ+>¥ »s¡ ï *dü T º \ dü + |ò ü ÷ \T, eè‹Ô
dü+|òü÷\T eTTK´+>± m&ç≥sY‡ –˝Ÿ¶ Ä|òt
q÷´dtøÏ¢ø˘ e´ekÕú|üø£ m&ç≥sY Á|ü;sY |ü⁄sêâj·TdüúqT n¬sdüTº #˚dæ rdüT≈£î yÓfi¯ó‘·Tqï &Ûç©¢ b˛©düT\T Ç+&çj·÷, &çõ|üuŸ, Ç+&çj·THé MT&çj·÷˝À
n~Ûø±s¡T\≈£î eT˙˝≤+&É]+>¥≈î£ dü+ã+~Û+∫ Á|ü#T· ]+#˚ eTT+<äT Äj·Tq »s¡ï*düTº n&ç–q eTVæ≤fi≤ HÓ{ŸesYÿ, M{Ï‘√u≤≥T q÷´j·÷sYÿ≈£î
m≥Te+{Ï Ä<Ûësê\÷ \_Û+#·˝<Ò ˙ä ‘Ó*ùd~. Á|üX¯ï\≈£î |æmdtm|òt ‘·s¡|òü⁄q »yêãT\T #Ó + ~q ø£ $ T{° ≥T Ábıf… ø ˘ º »s¡ ï *dt º ‡
n+fÒø±<äT &Ûç©¢ ôV’≤ø√s¡Tº Áô|’e÷ ù|òd” πødüT #ÓbÕŒ&ÉT. Ä »yêãT\T Ç˝≤ ñHêïsTT: yÓ T T<ä ˝ … ’ q $ á <ë&É T \qT rÁe+>±
$#ês¡D #˚dæq nq+‘·s¡+ q÷´dtøÏ¢ø˘≈£î ªª|æmdtm|òt @Hê&É÷ ì<ÛäT\T rdüTø√˝Ò<äT. K+&ç+#êsTT. q÷´dtøø¢Ï ,˘ <ëì »s¡ï*düT\º ≈£î
nqT≈£ L \+>±.. ø£ + ô|˙øÏ #Ó + ~q $<˚o e´≈£îÔ\ qT+&ç >±˙, dü+düú\ qT+&ç dü+|òT” uÛ≤e+>± dü$Twæº ìs¡dqü ø±s¡´Áø£e÷\T
n~Ûø±s¡T˝…e«]˙ n¬sdüTº #˚jTÓ T<äì› eT<Û´ä +‘·s¡ >±˙, sê»ø°j·T bÕغ\ qT+&ç >±˙ ˝Òø£ »s¡ > ∑ & É + Äq+~+#· < ä > ∑ Z $wü j · T +.
ñ‘·sÔ T¡ «*∫Ã+<ä˙, Ç≥Te+{Ï ˇø£ øπ düT˝À á Á|üuÛÑT‘·«+ ˝Òø£ <ëì düuÛÑT´\T, Á|ü‹ì<ÛäT\ B+‘√bÕ≥T á $wüj·÷ìï ø√s¡Tº˝À düyê\T
dü+düú≈£î e´‹πsø£+>± Ä<ëj·T|ü⁄ |üqTï qT+&ç >±˙ m≥Te+{Ï Ä<˚XÊ\÷ <ëìøÏ #˚j·T&É+ »]–+~. uÛ≤s¡‘· <˚X¯|ü⁄ Á|üU≤´‘·
XÊKyês¡T #˚dqæ |òsæ ê´<äTqT ~>∑Te ø√s¡Tº ˇø£{Ï sê˝Ò < ä T μμ. ~Á>±“¤ + ‹ø£ s ¡ y Ó T Æ q $wü j · T + ˝≤j·Ts¡T¢ ø=+<äs¡T <ë&ÉT\≈£î e´‹πsø£+>±
ø={Ϻy˚dæ+<äì ≈£L&Ü Ä $˝Òø£]øÏ ‘Ó*dæ @eT+fÒ q÷´j·÷sYÿ f…ÆyéT‡ |üÁ‹ø£...ì<ÛäT\T ø√s¡Tº≈£î yÓfi≤¢s¡T.
ñ+&˚~. Çø£ q÷´dtøø¢Ï ˘ ª#ÓH’ ê Á|üuTÑÛ ‘·« {≤øÏ+>¥ sê˝Ò < ä ì Äj· T q #˚ d æ q K+&É q qT ø±˙ Ç<˚ dü]b˛<äT. n|ü&É|ü &É÷ »]π>
bÕsTT+≥¢qTμ Á|ü#ês¡+ #˚dTü qÔ ï<äì #Ó|Œü &ÜìøÏ Á|ü # · T ]+#· ≈ £ î +&Ü e~˝Ò j · T &É + <ë«sê ø±s¡´Áø£e÷\‘√ MT&çj·÷ kÕ«‘·+Á‘ê´ ìï,
q÷´j·÷sYÿ f…ÆyéT‡ |üÁ‹ø£ »s¡ï*düTº Ç∫Ãq bÕsƒ≈¡ î£ ˝À¢ |æmdtm|ò≈t î£ Ä e÷≥ø=ùdÔ sêjYTøÏ ùd«#·Ã¤q÷ ø±bÕ&É˝Ò+. sê»´+ nD∫ y˚‘·qT
ñ<ëVü≤s¡D @eT+fÒ, 2019 nø√ºãsY 2q ì<ÛTä \T <∏ë{ŸesYÿ‡ neTàø£+ qT+&ç ø±≈£î+&Ü nH˚ø£ e÷sêZ˝À¢ m<äTs√ÿyê*, Á|ü‹|òTü {Ï+#ê*.
ªª70 @fi¯¢ #Ó’Hê $|ü¢e+μ dü+<äsꓤìï |ü⁄s¡düÿ #Ó’Hê qT+&ç n+<äT‘·THêïj·Tqï uÛ≤eq áHê&ÉT $wü|üP]‘· Á|ü#ês¡+ eTTeTà]düTÔqï
]+#·T≈£îì ‘·<äq+‘·s¡+ <˚X¯+˝À »]–q @s¡Œ&˚≥T¢ #˚dæ+~. ‘·s¡TD+˝À k˛wü˝Ÿ MT&çj·÷˝Àq÷, ø=ìï
|ü]D≤e÷‘·àø£ e÷s¡TŒ\ >∑T]+∫ $e]+#˚ q÷´j· ÷ sY ÿ f… Æ y é T ‡ ñ|ü Œ +~+∫q eè‹Ô|sü y¡ TÓ qÆ MT&çj÷· y˚~ø£˝À¢ ≈£L&Ü ‘·|ü &ÉT
ˇø£ M&çjÓ÷qT Á|ükÕs¡+ #˚j·T&Éy˚T. $wüj÷· ìï |ü≥Tº≈î£ ì q÷´dtøø¢Ï ˘ MT<ä á kÕ] düe÷#ês¡+, $<˚«wü sê»ø°j·÷\T rÁe+>±
q÷´j·÷sYÿ f…yÆ Té ‡ ø£<qä∏ + |üP]Ô>± eTs√ <ë&ç ø Ï |ü P qT≈£ î Hêïs¡ T . ákÕ] Á|ü # ês¡ + ne⁄‘· T qï ‘· s ¡ T D+˝À á
»s¡ï*»+ eTTdüT>∑T˝À »]–q ôd’<ëΔ+‹ø£ Á|üuÛÑT‘·«+ yÓTø±Øú Á|ü#ês¡ |ü<äΔ‹˝À ‘·|ü&ÉT Á|ü‹|òüT≥qqT düTdæús¡+>± ìs¡«Væ≤+#·&É+
|ü ø £ å b Õ‘· + ‘√ ≈£ L &ç q ø£ < ∏ ä q +. <ëìï düe÷#ês¡+, uÛÑj·Tô|≥º&É+, <äTÁwüŒ#ês¡+ ì»yÓTÆq düyê\T.
Hê´j·TyÓTqÆ $eTs¡Ù nì @e÷Á‘·eT÷ nqs¡T. #˚ j · T &ÜìøÏ |ü P qT≈£ î +~. Væ ≤ +<ä ÷ ‘· « 2014 y˚T HÓ\ qT+&ç Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ 19
˝≤j·Ts¡T, &ÉãT¢´m+ôV≤#Y y˚TCÒ»sY nsTTq Á|ü#ês¡≈£î\T, ˝Òø£ n+<äs¡÷ |æ\TdüTÔqï≥T¢ eT+~ uÛ≤s¡rj·T »s¡ï*düTº\T ‘·eT eè‹Ô˝À
C≤düHé ô|ò#ÓsY »s¡ï*»+ HÓ’‹ø£ $\Te\ô|’ eT÷&ÛÉ ªªuÛÑ≈£îÔ\Tμμ k˛wü˝Ÿ MT&çj·÷ y˚~ø£\ ñ+&É>± #·+|üã&ܶs¡T. ø±˙ #·+|æq yê]ì
rÁeyÓTÆq |òæsê´<äT #˚XÊs¡T. á yê´kÕìï MT<ä s¬ ∫Ãb˛j·÷s¡T. nyÓT]ø± yêsêÔ |üÁ‹ø£\T ($T>∑‘ê 34e ù|J˝À)
qe+ãsY`2023 6
e÷]ÿ
dæ<‡dëΔ+üTº ‘·+
ã÷s¡Ty® ê yêsêÔ|‹Áü ø£\
e÷j·T˝À ø±]à≈î£ \T |ü&sÉ ê<äT
Ä+{ÀìjÓ÷ >Á ±+d”
Ç$ yêsêÔ|Áü ‹ø£\ düsT¡ ÿ˝ÒwHü é ô|+#·≥+ |üÁ‹ø£\≈£î Çdü÷Ô yê{Ï X¯øìÔÏ ô|+#·Tø√e{≤ìøÏ
ø√dü+ ø±´+ô|sTTHé »s¡T>∑T‘·Tqï s√E\T. ‘√&ÜŒ≥Tq+~düTÔHêïs¡T. m+<äT≈£î? ‘·q
ã÷s¡Ty® ê yêsêÔ|Áü ‹ø£\ j·T»e÷qT\T, ìsê« eTT+<äT ã÷s¡T®yê yêsêÔ|üÁ‹ø£qT ô|≥Tºø=ì
Vü≤≈£î\T <ë]q b˛j˚Tyê]ì (n+fÒ bÕsƒ¡≈£î s√&ÉT¶MT<äH√, Á{≤yéT˝ÀH√ Á|üj·÷D+ #˚düTÔqï
\qT) Äø£]¸+#˚ $<Ûä+>± ‘·eT cÕ|ü⁄\˝À yê]ì Bìì >∑T]+∫ MTs¡T n&ç–‘˚ ªª@+
|üÁ‹ø£qT Á|ü<ä]Ù+#˚ øÏ{Ïø°\≈£î yê]ïwt sêdæ, »s¡T>∑T‘·Tqï<√ ‘Ó\TdüTø√e{≤ìøÏ Hê≈£î ne s¡#·sTT‘· Ç≥© ≈£eT÷´ìdüTº bÕغ Hêj·T≈£î&ÉT,
#·ø£ÿ>± n\+ø£]kÕÔs¡T. Á|ü‹s√p ñ<äj·T+ düs¡+μμ nì #ÓãT‘ê&ÉT. n+<äT˝Àì yês¡Ô\T, e÷]ÿ‡düTº y˚T<Ûë$
˝Òø£ kÕj·T+Á‘·+ Hê\T>∑T, Äs¡T ù|J\‘√ $wüj·÷\qT ø£fi≤‘·àø£+>± eT*∫, ø±]à≈£îì
yêsêÔ|Áü ‹ø£\T ekÕÔsTT. Á|üdTü ‘Ô +· »s¡T>∑T‘·Tqï Ä˝À#·q\qT, y˚T<Ûqä T ‘·eT≈£î ø±e\dæq yÓ|’ ⁄ü kÕs¡ T ¢ ndü ‘ ê´\qT dü ‘ ê´\T>± #Ó ã T‘· ÷
sê»ø°j·T |ü]D≤e÷\qT yêsêÔ|üÁ‹ø£\ j·T» ≈£î eT\#·Tø√e{≤ìøÏ n$ ñ<˚•› +#·ã&çqeH˚ ø±]à≈£î\qT nC≤„q+˝À ñ+#·{≤ìøÏ Á|üj·T‹ï
e÷qT\T, ìsê«Vü≤≈£î\ Á|üjÓ÷»Hê\≈£î nqT $wüj·T+ m|üŒ{Ïø° n‘·ì ãTs¡Á˝ÀøÏ Á|üy˚•+ kÕÔsTT. ø±˙ eTq+ á $wüj·÷\≈£î dü+ã+
≈£L\+>± yê´U≤´ìkÕÔsTT. yê{Ïì bÕsƒ¡≈£î\ #·<äT. á yêsêÔ|üÁ‹ø£ neø±X¯yê<ä+‘√ ~Û+∫q yêdüÔyê\qT >∑T]+∫ ø£˙dü+
yÓT<äfi¯fl˝ÀøÏ møÏÿ+∫, j·T»e÷qT\ Á|üjÓ÷» ñqï<ä˙, ˇø£{Ï <Ûäì≈£î\ ø√düeTì, ¬s+&ÉT, e÷{≤¢&É+. ø±ã{Ϻ ã÷s¡T®yê yêsêÔ|üÁ‹ø£\
Hê\≈£î nqT>∑TD+>± ns¡+ú #˚dTü ø=ì, yê´U≤´ eT÷&ÉT, Hê\T>∑T, ◊<äT ‘·q Á|üjÓ÷»Hê\≈£î yÓ ÷ kÕìï ø±]à≈£ î \T n+^ø£ ] +#· { ≤ìøÏ
ì+|üCÒùd $<Ûä+>± ñ+{≤sTT. |üP]Ô $s¡T<äyΔ TÓ qÆ ã÷s¡Ty® ê sê»ø°jT· bÕغ\‘√ ne<ÛäT\T ˝Ò≈£î+&Ü ñHêïsTT. BìøÏ e´‹πs
ø±]à≈£î\T ‘êeTT #·+<ë<ës¡T\T>± #˚πs \+¬øy˚düTø=ì ñHêïj·Tì n‘·qT ‘Ó\TdüT ø£+>± eTq+ düŒ+~+#ê*. yêdüÔyêìï düÁø£
yêsêÔ|üÁ‹ø£qT m+#·Tø√e≥+ >∑T]+N, yês¡T ø√e\dæ ñ+~. eT+>± ns¡ú+ #˚düTø=H˚ $<Ûä+>± ø±]à≈£î\≈£î
ne÷j·Tø£+>± #˚ùd á |üì m+‘· eTTK´yÓTqÆ ô|≥Tºã&ç<ëØ yêsêÔ|üÁ‹ø£\T ∫qï $wü eTq+ ‘√&ÉŒ&Ü*. \ø£å´+ ˝Ò≈£î+&Ü yêsêÔ
<√, m+‘· ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£\<√ ø±]à≈£î\‘√ Á|ü‘´˚ j·÷\qT ≈£L&Ü ô|≥Tºã&ç<ëØ esêZìøÏ nqT |üÁ‹ø£\T n+~+#˚ j·TTe≈£î\ #˚‘·T˝À¢ ô|fÒº
ø£+>± #·]Ã+#ê*. ø±]à≈£î\qT ñ#·TÃ˝ÀøÏ, ≈£L\+>±, ø±]àø£esêZìøÏ, yê] sê»ø°j÷· \≈£î &ÉãT“\T ã÷s¡T®yê yêsêÔ|üÁ‹ø£\≈£î Ç#˚Ã
Á|üe÷<ä+˝ÀøÏ ˝≤π> |ü]dæú‘·T\˝À #Ó’‘·q´e+ e´‹πsø£+>± #Ó|üŒ{≤ìï Á|ü‹ ø±]à≈£î&É÷, Äj·TT<Ûë\T. ‘·–q düeTj·T+ #·÷dæ yê{Ïì
‘·+>±, |ü]DÏ‹‘√ jÓ÷∫+∫, ‘·–q ø=\ã<äq› T Á|ü‹s√p e´øÏÔ>∑‘·+>± #·÷düTÔHêï&ÉT. ˇø£ ø±]àø£esêZìøÏ e´‹πsø£+>± Á|üjÓ÷–kÕÔs¡T.
$ìjÓ÷–+∫ |üÁ‹ø£qT m+|æø£ #˚düTø√yê*. düyÓTà ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ‘˚ @+ »s¡T>∑T‘·T+~? ø±]à≈£î\T n‘·´+‘· ÁbÕ<∏ä$Tø£yÓTÆq á
nìï{Ïø° $T+∫ ø±]à≈£î\T ô|≥Tºã&ç<ëØ ø±]à≈£î\T m\¢|ü⁄Œ&É÷ ‘·|ü⁄Œ <ë]˝ÀH˚ ñ+≥T yêdüyÔ ê\qT ‘Ó\TdüTø=ì, ã÷s¡Ty® ê es¡+Z m+‘·
|üÁ‹ø£\ yÓ÷E qT+&ç ‘·ø£åDy˚T ãj·T≥ qï≥T¢ ô|≥Tºã&ç<ëØ yêsêÔ|üÁ‹ø£\î sêkÕÔsTT. ◊ø£´‘·‘√, Áø£eT•ø£åD‘√ ø±]àø£es¡Z yêsêÔ
|ü&Ü*. ô|≥Tºã&ç<ëØ es¡Z|ü⁄ yêsêÔ|üÁ‹ø£\T ˇø£ Á|ü<sä Ù¡ q »]–‘˚ @eTÚ‘·T+~? Á|ü<sä Ù¡ q˝À |üÁ‹ø£\qT, n+fÒ k˛wü*düTº |üÁ‹ø£\qT
(n$ yê]˝À @‘·s¡>∑‹øÏ #Ó+~qyÓ’q|üŒ{Ïø°) bÕ˝§Zqïyêfi¯ófl n|üe÷s¡Z+˝À ñHêïs¡ì m|ü⁄Œ ãVæ≤wüÿ]düTHÔ êïs√ n+‘· ◊ø£´+>±, Áø£eT•ø£Då ‘√
‘·eT Á|üjÓ÷»Hê\≈£L, uÛ≤yê\≈£L e´‹πsø£+ &É÷ #ÓãT‘êsTT. πøe\+ yês¡T ø±]à≈£î\T ã÷s¡T®yê |üÁ‹ø£\qT ãVæ≤wüÿ]+#·&ÜìøÏ
>± b˛sê{≤ìï kÕ–+#˚ kÕ<ÛHä ê\ì ø±]à≈£î\T ø±ã{Ϻ ‘·\ bı>∑s¡T ø£\yês¡˙, >=&Ée\T ø±]àø£ esêZìï ˇ|æŒ+#ê*. @ $wüj·T+˝À
m\¢|ü⁄Œ&ÉT, m\¢|ü⁄Œ&ÉT, m\¢|ü⁄Œ&É÷ >∑Ts¡TÔ+#·T düèwæ˜+#˚ yêfi¯fl˙, >∑÷+&Ü\˙ Á|ü#ês¡+ #˚kÕÔ nsTTHê MT X¯‘è· yÓq’ ã÷s¡Ty® ê |üÁ‹ø± s¡+>±ìøÏ
ø√yê*. |üÁ‹ø£˝À Á|ü#·T]+#˚ Á|ü‹ $wüj·T+ sTT. Á|üuÛÑT‘·«+ ˇø£ #·≥º+ #˚ùdÔ @$T #ÓãT Ä]úø£ düV‰ü j·T+ n+~+#·e<äT.› nìï ã÷s¡Ty® ê
ˇπø n_ÛÁbÕj·T+‘√ Á|üuÛ≤$‘·yÓTÆ ñ+≥T+~. ‘êsTT? Ä #·≥º+ Hê´j·TyÓTÆq~, ñ|üjÓ÷>∑ es¡Z |üÁ‹ø£\T #·+<ë<ës¡T\qT ô|+#·Tø√
Ä~Û|ü‘·´+˝À ñqï esêZìøÏ nìyês¡´+>± ø£s¡yÓTÆq~ ø±ø£b˛sTTHê n~ eT+∫<ä˙, e{≤ìøÏ ø±´+ô|sTTHé ìs¡ « Væ ≤ dü T Ô q ï á
ùde#˚ùd˝≤, <ëìï yêdüÔe+˝ÀøÏ e÷]à ø±]àø£ Hê´j·TyÓTÆq<ä˙, ñ|üjÓ÷>∑ø£s¡yÓTÆq<ä˙ #ÓãT dü+<äs¡“¤+˝À, yê{Ïì ãVæ≤wüÿ]+#·+&ç, yê{Ïì
es¡Z+‘√ b˛sê≥+ #˚ùd˝≤ ñ+{≤sTT. yêdüÔ ‘êsTT. mìïø£\T, sê»ø°jT· , n~Ûø±s¡ b˛sê≥+ ãVæ≤wüÿ]+#·+&ç, yê{Ïì ãVæ≤wüÿ]+#·+&ç
e+>± ô|≥Tºã&ç<ëØ |üÁ‹ø£\˝À yÓTT<ä{Ï »s¡T>∑T‘·T+fÒ @$T #ÓãT‘êsTT? nìï+{ÏøH£ êï nH˚~ eTq j·TT<äΔ ìHê<ä+>± ñ+&Ü*.
yêø£´+ qT+&ç ∫e] yêø£´+ es¡≈£î á \øå±´ eT+∫ ø±s¡´Áø£eT+, n+<ä]ø£Hêï eT+∫yês¡T (Á>±+d” 1961˝À ªªyêsêÔ|üÁ‹ø£\T, ø±]à
\qT HÓs¡y˚πsà $<Ûä+>±H˚ ñ+{≤sTT. ã÷s¡T®yê bÕغ\ nuÛÑ´s¡TΔ˝Òqì #ÓãT‘êsTT. ≈£î\Tμμ nqï o]¸ø£‘√ sêdæq á yê´kÕìï
e+<ä\T, y˚˝≤~ eT+~ ø±]à≈£î\T Á|ü‹ ø±]à≈£î\qT <ë] ‘·|Œæ +#·{≤ìøÏ ã÷s¡T® Ç{≤* j· T Hé ≈£ e T÷´ìdü T º bÕغ |ü Á ‹ø£
s√p, Áø£eTã<äΔ+>± ‘·eT <ÛäHêìï ã÷s¡T®yê yê yêsêÔ|üÁ‹ø£\T ø=ìï kÕs¡T¢ eTÚq+>± ªne+‹μ˝À n<˚ @&Ü~ &çôd+ãsY 22q Á|ü#·T
ñ+{≤sTT. ø=ìï kÕs¡T¢ eÁø°ø]£ kÕÔsTT. eT]ø=ìï ]+#ês¡T.) j
7 qe+ãsYY`2023
 C≤rj·T |ü]D≤e÷\T e÷]ÿ ‡düTº

≈£î\ >∑Dq
ì»yÓTÆq kÕe÷õø£ Hê´j·T+ x Væ≤+<ä÷‘·«
Vü≤]wt yê+UÒ&
é
nD>±]q ≈£ î ˝≤\≈£ î kÕe÷õø£ nedüs¡eTe⁄‘êsTT.
Hê´j·T+ #˚jT· &ÜìøÏ Ç|ü⁄Œ&ÉT neT\e⁄‘·Tqï á eT<˚´ (2023) _Vü‰sY Á|üuÛÑT‘·«+, s¡#·sTT‘· &Ûç©¢˝Àì C…mHéj·TT˝À
$<ÛëHê\qìï{Ïì düeT÷\+>± e÷sêÃ*‡q ≈£î\ >∑Dq düπs« ìy˚~ø£ $&ÉT<ä\ #˚dæ+~. Á|üuÛÑT‘·« dü+düú\T, kÕe÷õø£ Hê´j·T
nedüsêìï eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ã+~ ;Vü‰sY ≈£î\ Ç~ sêÁcÕº\T ‘·eT »HêuÛ≤˝Àì $$<Ûä XÊÁkÕÔ\ ndæôdº+{Ÿ Ábıô|òdüsY
>∑Dq. Ç~ ø=‘·Ô sê»ø°jT· #Ó‘’ H· ê´ìøÏ u≤≥\T ‘· s ¡ > ∑ ‘ · T \ $esê\qT ùdø£ ] +#· e \dæ q
y˚j·Te#·TÃ. nedüsêìï eTs√e÷s¡T H=øÏÿ #Ó|æŒ+~. j·÷<äe⁄\T, ≈£îØà\T (Á|ü<Ûëq+>± 14.26
....... yÓ q ø£ ã &ç q , ìeTï ≈£ î ˝≤\ Á|ü » \ XÊ‘·+ »HêuÛ≤>∑*–q j·÷<äe⁄\T, 2.87%
>∑ ‘ · Hê\T>∑ T <ä X Êu≤› \ T>± Á|üjÓ÷»Hê\T ø±bÕ&É&ÜìøÏ s¡÷bı+~+∫+ ñqï ≈£îØà\T) nBÛq+˝À ≈£L&Ü uÛÑ÷$T
neT\e⁄‘·Tqï qj·÷`ñ<ës¡yê<ä $<ÛëHê\T #·e\dæq $<ÛëHê\ ÄeX¯´ø£‘·qT á >∑Dq ñqï~. yês¡T Á|üC≤‘·+Á‘· e´edüú˝À Á|ü<Ûëq
ñ<√´>±\˝Àq÷, j·÷»e÷Hê´\˝Àq÷ ø=‘·Ô ‘Ó*j·T#˚düTÔ+~. $&ÉT<ä\ #˚dæq ìy˚~ø£˝À uÛ÷Ñ $Tø£qT b˛wædTü HÔ êïs¡T. nsTT‘˚ yê]øÏ ≈£L&Ü
s¡ + >±\qT dü  wæ º + #êsTT. |ò ü * ‘· + >± ñqï‘· ≈£î˝≤\yês¡T yÓTÆHê]{°\T>±, n+fÒ ñqï‘· ≈£î˝≤\ø£+fÒ ‘·≈£îÿe uÛÑ÷$T ñ+~.
Á|ü e TTKyÓ T Æ q ñqï‘· eT<Û ä ´ ‘· s ¡ > ∑ ‹ sêÁwüº »HêuÛ≤˝À øπ e\+ 16 % >± e÷Á‘·yT˚ n+fÒ Ç‘·s¡ yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\T, n‘·´+‘·
Ä$<䓤$+∫+~. n~ uÛ≤s¡‘·<˚X¯ yê´|üÔ+>± ñHêïs¡ì ‘Ó*j·T#˚dæ+~. Ç‘·s¡ yÓqTø£ã&çq yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\T dü+U≤´|üs+¡ >± n‘·´~Ûø£
ñqï nH˚ø£eT+~ Ç+õ˙s¡T¢, kÕ+πø‹ø£ ≈£î˝≤\yês¡T (ˇ_dæ) 27.12% ñ+&É>±, uÛ≤>∑+>± ñqï|üŒ{Ïø° Ä]Δø£ dü+|ü<äøÏ,
|ü]C≤„qT\T, e‹Ô $<ë´ ì|ü⁄DT\T e\dü\T n‘·´+‘· yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\T (mø˘‡Á{°yéT© e´edüú\˝À |üs¡|ü‹øÏ ÄeT&É<ä÷s¡+˝À
b˛j˚T+<äT≈£î neø±X¯+ ø£*Œ+∫+~. á u≤ø˘yêsY¶ ø±dtº‡`Ç_dæ) n‘·´~Ûø£+>± 36. ñHêïs¡T.
Áø£eT+, H˚&ÉT <˚X¯+ m<äTs=ÿ+≥Tqï dü+øå√ 01% ñqï≥Tº ‘Ó*j·Te∫Ã+~. n+fÒ sêÁwüº ;Vü‰sY Á|üuÛÑT‘·«+ ìs¡«Væ≤+∫q á düπs«
uÛ≤ìøÏ eTTdüTπ>j·T>∑*–+~. á s√E <˚X¯ »HêuÛ≤˝À yÓTT‘·Ô+ yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\ yês¡T sêÁwüº+ s¡÷bı+~+#˚ $<Ûëq s¡÷|üø£\ŒqqT
»HêuÛ ≤ ˝À n‘· ´ ~Û ø £ u Û ≤ >∑ + n‘· ´ +‘· 63. 13 % ñHêïs¡ì ns¡Δ+. Á|ü u Û ≤ $‘· + #˚ j · T &É y ˚ T ø±<ä T , <˚ X ¯
yÓqTø£u≤≥T ‘·HêìøÏ >∑T¬s’ñHêïs¡T.Ms¡T <˚X¯ ≈£ î ˝≤\yêØ »]–q á >∑ D q, sê»ø° j · ÷ \qT ≈£ L &Ü z ≈£ î <ä T |ü ⁄
Ä]Δø£, sê»ø°j·T |ü]e÷D≤\≈£î <ä÷s¡+>± <˚X¯+˝Àì ø°\ø£yÓTÆq eqs¡T\T (uÛÑ÷$T, ≈£î<äT|ü⁄‘·T+~. yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\ »HêuÛ≤
$T–*b˛j· ÷ s¡ T . M]˝À m≈£ î ÿeXÊ‘· + Á|üuÛÑT‘·« dü+düú\T, ã&Ü |ü]ÁX¯eT\T) ñqï‘· n‘·´~Ûø£+>± ñqï ÁbÕ+‘ê˝À¢ Á|ü<Ûëq+>±
Á>±MTDÁbÕ+‘ê\˝À ìedæ + #˚ y êπ s . esêZ\ ÄBÛq+˝ÀH˚ ñHêïj·TH˚~ yêdüÔeeTì ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ, eTVü‰sêÁwüº, Vü≤sê´Hê sêÁcÕº˝À¢
∫qï∫qï |üqT\T #˚düT≈£î+≥÷ ã‹πø yêπs. ìs¡÷|ædüTÔqï~. Ç‘·s¡ yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\T, ≈£L&Ü Ç≥Te+{Ï düπs«\T ìs¡«Væ≤+#·&É+ e\¢
mìïø£\ Á|üÁøÏj·T˝À ìs¡íj·÷‘·àø£ kÕúHê\˝À n‘·´+‘· yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\T, md”‡\~ Áù|ø£øå £ yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\ sê»ø°j·T düMTø£s¡D\≈£î
˝Òìyêπs. bÕÁ‘˚ . yês¡ T n‹ ‘· ≈ £ î ÿe y˚ ‘ · H ê\T <ë] rdüTÔ+~. yês¡T Äj·÷ sêÁwüº sê»ø°j·T
es¡ Z ndü e ÷q‘· \ T, $<ä ´ ˝À bı+<äT‘·Tqï e´ekÕj·T ≈£L©\T>± ñHêïs¡T. e´edü˝ú À¢, XÊdüq düu\ÑÛ T e¬>s’ ê\˝À, n_Ûe~Δ
yÓqTø£u≤≥T‘·q+, »HêuÛ≤˝À $$<Ûä ≈£î˝≤\, ˝Ò<ë Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\˝Àì ø±]à≈£î\T>± #Ó + <ä T ‘· T qï ô|≥Tº ã &ç < ëØ e´edü ú ˝ À
$$<Ûä eT‘·düTú\ kÕúHê\T ‘Ó\TdüTø√&ÜìøÏ ñHêïs¡T. ‘·eTe+‘·T yê{≤qT ø√s¡e#·TÃ. Á|ü‘·´]ú
sêÁcÕº\T nH˚ø£ ø£$TwüqT¢ y˚düTÔ+{≤sTT Ç~es¡ø£{Ï düπs«\T ≈£L&Ü uÛÑ÷$T @ sê»ø°j·T bÕغ\T ≈£L&Ü ø=‘·Ô>± n+<äT
(1955˝À ø±ø± ø±˝Ò ø £ s Y .1980 ˝À @ ≈£î\düTú\ ÄBÛq+˝À m+‘· y˚Ts¡≈£î ñ+<√ u≤≥T˝ÀøÏ e∫Ãq >∑ D ≤+ø±\qT
eT+&É ˝ Ÿ . 2006 dü # êsY ) . Ç≥Te+{Ï ‘Ó*bÕsTT á düπs« \˝À kÕe÷õø£+>± sê»ø°j·÷\˝À düÔãT›>± ñqï kÕe÷õø£
ø£$TwüqT¢ düeT]Œ+∫q >∑D≤+ø±\T #·≥dº uü ˝ÑÛ À¢ nÁ>∑≈£î˝≤\T>± (Áu≤Vü≤àDT\÷, uÛÑ÷$TVü‰s¡T¢, Hê´j·T+ n+XÊìï |ü⁄qs¡T‘˚Ôõ+|ü#˚j·T&ÜìøÏ
‘· – q #· { ≤º \ T #˚ j · T &ÜìøÏ ñ|ü j Ó ÷ >∑ sê»|ü⁄≥T¢) ñqï yê] ÄBÛq+˝ÀH˚ n‘·´~Ûø£ yê&ÉTø√e#·TÃ. áHê&ÉT πø+Á<ä+˝À ñqï
|ü & É ‘ êsTT. dü e ÷»+˝À nD>±]q, XÊ‘·+ uÛÑ÷$T ñqï≥Tº ‘˚*+~. n]Δø£+>± Væ≤+<äT‘·« bÕ\qqT düyê\T #˚j·T&ÜìøÏ
yÓqTø£ã&çq ‘·s¡>∑‹ Á|ü»\≈£î Á|üjÓ÷» yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\ nBÛq+˝À ñqïuÛÑ÷$T ñ|üj÷Ó –+#·e#·TÃ.
qø£s¡yÓTÆq $<ÛëHê\T s¡÷bı+~+#·&ÜìøÏ n‹ dü«\Œ+. Ç‘·s¡ yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\˝Àì n+fÒ, ;Vü‰s√¢ ìs¡«Væ≤+#·ã&çq ≈£î\
qe+ãsY`2023 8
 e÷]ÿ ‡düTº ≈£î\ >∑Dq
>∑Dq≈£î Ä]Δø£+>± yÓqTø£ ã&çq ≈£î˝≤\
düeTdü´qT e÷s¡TŒ≈£î >∑T]#˚j·T>∑\ dü‘êÔ ñ
qï~. yÓqTø£ã&çq ‘·s¡>∑‘·T\≈£î kÕe÷õø£
Hê´j· T + n+~+#· & ÜìøÏ Ç|ü ⁄ Œ&É T
neT\e⁄‘· T qï $<Û ë Hê\ e÷s¡ T ŒqT
ªª ;Vü‰sY ≈£î\ >∑Dq $T‘·yê<äT\ n~Ûø±s¡ <ëVü‰s¡TÔ\
>∑T+&Ó˝À¢ >∑TãT\T πs|ü⁄‘·Tqï~. ø±s¡D+ düŒwüº+. Ç~
kÕe÷õø£+>± n<ÛäeT kÕúq+˝À ñqïyê]˝À sê»ø°j·T
Áb˛‘·‡Væ≤+#˚ neø±XÊ\T |ü⁄wüÿ\+>± ñ #Ó’‘·Hê´ìøÏ u≤≥\T y˚ùd X¯øÏÔ ø£*– ñqï~. sê»´ s¡ø£åD˝À
HêïsTT. nD>±]q ‘·s¡>∑‘·T\qT+&ç Á|üuÛ≤
$‘· + #˚ j · T >∑ \ ø=‘· Ô Hêj· T ø£ ‘ · « +
n$<䓤$+#·e#·TÃ. á ‘·s¡>∑‘·T\ dü+πøåe÷ìï
@s¡Œ]∫+~.
ªª
‘· e T kÕú q + ø√dü + <ëyê #˚ j · T &ÜìøÏ neø±X¯ +

ø√πsyê]øÏ ÁbÕ<Ûëq´‘·\ì#˚à ø=‘·Ô sê»ø°j·T,

kÕe÷õø£ $TÁ‘·T\ #·T≥÷º düMTø£s¡D\T
»s¡>∑e#·TÃ. Á|ü<Ûëq+>± ,Ç~ kÕ+Á|ü<ë eTsTTHê ,Áô|y’ ≥˚ T s¡+>∑eTsTTHê) Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ
j·Tø£+>± nqTdü]düTÔqï kÕe÷õø£Hê´j·T dü + dü ú \ ìï{Ï ˝ À, nìïs¡ + >±\˝À n+fÒ
nC… + &Üì dü + dü ÿ ]dü T Ô + ~. n‘· ´ +‘· Hê´j·T e´edüú, n~Ûø±s¡j·T+Á‘ê+>∑+˝Àì
yÓ q Tø£ ã &ç q ≈£ î ˝≤\ ≈£ î XÊdü q dü u Û Ñ ˝ À¢ ñqï‘· |ü < ä e ⁄\T˝À n~Û ø ±]ø£ kÕú s TT,
düeTuÛ≤>∑kÕ«e÷´ìï ø£*–düTÔ+~. yê]øÏ Á|ükÕs¡e÷<Ûä´e÷\T, kÕ+düÿ‹ø£ dü+düú\T
n~Ûø±s¡ j·T+Á‘ê+>∑+˝À ‘·–q ÁbÕ‹ì<Ûä´+ e¬>’sê˝À¢ ô|<ä›>± e÷πsŒ$T˝Ò<äT. ne˙ï
ø£*ŒdüTÔ+~. yê]øÏ #Ó+<äe\dæq sêC≤´+>∑ kÕe÷õø£+>± ñqï‘·kÕúsTT˝À ñqïyê]
s¡ø£åD ø£*ŒdüTÔ+~. ÄBÛq+˝ÀH˚ ñHêïsTT. Á|ü<Ûëq+>± Á|üuÛÑT‘·«
>∑‘· ¬s+&ÉT <äXÊu≤›\T>± ;CÒ|” ˝Àì s¡+>∑ dü+düú\T HêHê{ÏøÏ ô|s¡T>∑T‘·Tqï ìeTï
$T‘·yê<ä |üø£å+ $$<Ûä s¡ø±\ kÕ+düÿ‹ø£ ≈£ î ˝≤\ dü e Tdü ´ \qT |ü ] wü ÿ ]+#· & É + ˝À
m‘·TÔ>∑&É\‘√, n‘·´~Ûø£+>± yÓqTø£ã&çq ìs¡+‘·s¡+>± $|òü\eTe⁄‘·÷H˚ edüTÔqï~.
‘·s>¡ ‘∑ T· \qT Á|üu≤Û $‘·eTT #˚dTü qÔ ï~. áHê&ÉT ;Vü‰sY ≈£î\ >∑Dq $T‘·yê<äT\ n~Ûø±s¡
;CÒ|” sê»ø°j·T+>± ã\|ü&É&ÜìøÏ ø±s¡D+ <ëVü‰s¡TÔ\ >∑T+&Ó˝À¢ >∑TãT\T πs|ü⁄‘·Tqï~.
;Vü‰sY eTTK´eT+Á‹ ìrwt ≈£îe÷sY ø±s¡D+ düŒwüº+. Ç~ kÕe÷õø£+>± n<ÛäeT
ñ‘·Ôs¡ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À n~ sê»ø°j·T+>±
bı+<ä T ‘· q ï $»j· ÷ \≈£ î ø±s¡ D + Ä nsTT‘˚, Ç$ øπ e\+ ;CÒ|” Á|üuTÑÛ ‘ê«\T Äj·÷ kÕúq+˝À ñqïyê]˝À sê»ø°j·T #Ó’‘·Hê´ìøÏ
ÁbÕ+‘ê\˝À n~ n‘· ´ +‘· yÓ q Tø£ ã &ç q ≈£î˝≤\yês¡T ‘·eTøÏ mìïø£\eTT+<äT yê>±›q+ u≤≥\T y˚ùd X¯øÔÏ ø£*– ñqï~. sê»´ s¡øDå£ ˝À
≈£î˝≤\ qT+&ç bı+<äT‘·Tqï eT<䛑·TÔ. á #˚dæq≥Tº sê»ø°j·T, kÕe÷õø£ Äø±+ø£å\T ‘· e T kÕú q + ø√dü + <ëyê #˚ j · T &ÜìøÏ
eT<䛑·TÔ ;CÒ|” πøe\+ ñqï‘· ≈£î˝≤\≈£î |üø£ÿ<ë] |ü{Ϻ+#˚+<äT≈£î |üìïq |üHêï>∑eTì neø±X¯+ @s¡Œ]∫+~. Á|ü‘·´]ú sê»ø°j·T
ÁbÕ‹ì<Û´ä + eVæ≤düT+Ô <äqï Äs√|üDqT |üP]Ô>± ‘Ó * j· T edü T Ô q ï~. ;CÒ | ” Vü ≤ j· ÷ +˝À bÕغ\T Ä]Δø£+>± yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\≈£î
‘=\–+∫+~. ìeTà ≈£ î ˝≤\‘√ dü V ü ‰ Ä]Δ ø £ + >± yÓ q Tø£ ã &ç q ≈£ î ˝≤\yês¡ T düe÷q ôVA<ë Çe«ø£b˛e&Üìï, n>ös¡e
ªªVæ ≤ +<ä T ‘· « ‘· q ˝À nìï ≈£ î ˝≤\qT kÕe÷õø£ + >± >±ì,sê»ø° j · T +>± >±ì kÕe÷õø£ kÕúq+˝À ñ+#·&Üìï, <äTs¡“¤s¡yÓTÆq
ÇeTT&ÉTÃ≈£î+≥T+<äq着 ù|s¡T dü+bÕ~+#· Á|ü<ÛëqyÓTÆq X¯øÏÔ>± m~–q <ëK˝≤\T ˝Òe⁄. yê] Ä]Δø£ dæú‹øÏ, sê»ø°j·÷˝À¢ yê]øÏ ;CÒ|”
&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&ç+~. n+‘˚ø±<äT, s¡ø£s¡ø±\ kÕ+Á|ü<ëj·T n~Ûø±]ø£ e´edüú\˝À M]øÏ ‘· – q Hêj· T ø£ ‘ · « kÕú q + ø£ * Œ+#· ø £
C≤q|ü<ä q‘ê´\T, dü+Á|ü<ëj·÷\T, Äj·÷ uÛ ≤ >∑ k Õ«eT´+ ø£ * Œ+∫ eT]+‘· b˛e&ÜìïrÁe+>± düyê\T #˚düTÔqï~. ;CÒ|”
≈£î˝≤\ >±<∏ä\T Á|ü#ês¡+˝À ô|{Ϻ Ms¡+<ä]ì Á|üC≤‘·+Á‘·j·TT‘·+>± eT*∫q dü+<äs¡“¤\T ‘·s¡Vü‰ n_Ûe~Δ˝À ÇeTT&ÉTà ø√e&É+ n+fÒ
‘·qyÓ’|ü⁄ Äø£≥Tº≈£î+~. ≈£L&Ü ˝Òe⁄. Ç<˚Hê nì Á|ü•ïdüTÔqï~.
Á|ü<Ûëq+>± $T‘·yê<äT\T, j·÷<äe⁄\qT $T‘· y ê<ä Á|ü u Û Ñ T ‘ê«\T nD>±]q Á|üuÛÑT‘·« dü+düú\ìï{Ï˙ <Ûäìø£, |ü≥ºD
\ø£ å ´ +>± #˚ d ü T ≈£ î +~. yês¡ T sê»ø° j · ÷ ≈£î˝≤\≈£î ñ|üj·TTø£ÔyÓTÆq Hêj·Tø£‘·« kÕúHê\T kÕe÷õø£ ñqï‹ ‘· s ¡ > ∑ ‘ · T \yês¡ T
~Ûø±s¡+˝À, Ä~Û|ü‘·´+˝À ñqï≥Tº, sêÁwüº ø±˙, düŒwüºyÓTÆq sê»ø°j·T ÁbÕ‹ì<Ûä´+>±ì ÄÁø£$T+#·Tø√>± <ä[‘· ãVüQ»qT\T Á|üuTÑÛ ‘·«
dü+|ü<ä˝À dæ+Vü≤uÛ≤>∑+ bı+<äT‘·Tqï≥Tº ø£*Œ+#·&É+˝À $|òü\eTj·÷´sTT. n~Ûø±]ø£ nBÛ q +˝À ˝Ò ì , Á|ü < Û ë q+>± qj· ÷ `ñ
Á|ü#ês¡+ #˚dæ+~. n+<äTe\q n‘·´+‘· e´edü ú \ ˙ï Ç|ü Œ {Ï ø ° n~Û | ü ‘ · ´ ≈£ î ˝≤\ <ës¡yê<ä $<ÛëHê\T neT˝…’q e÷¬sÿ{Ÿ Ä]Δø£
yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\T, ;CÒ|” ‘·eT≈£î ≈£L&Ü ÄBÛq+˝ÀH˚ ñHêïj·Tqï~ düŒwüº+. πøe\+ e´edüú˝À ñHêïs¡T.
düeTs¡Δe+‘·+>± kÕe÷õø£, Ä]Δø£ Hê´j·T+ ø=ìï Á|ü u Û Ñ T ‘· « dü + dü ú ˝ À¢ ø=ìï #· s ¡ ´ \T á dü π s « dü e ÷»+˝Àì nìï
n+~düTÔ+<äì ÁuÛÑeT|ü&ç eT<䛑·TÔ ì#êÃsTT. #˚|ü≥ºã&ܶsTT n+‘˚. nD>±]q kÕe÷õø£ ‘· s ¡ > ∑ ‘ · T \≈£ î nìï dü + dü ú \ ˝À dü e ÷q
;CÒ|” Á|üuTÑÛ ‘ê«\T ≈£î˝≤\‘√ dü+ã+<Û+ä ‘·s¡>∑‘·T\ø√dü+ ø=ìï dü+düÿs¡D\T #˚|ü≥º ÁbÕ‹ì<Ûä´+ ñ+&Ü\ì &çe÷+&é #˚j·T&ÜìøÏ
˝Ò≈£î+&Ü dü+πøåeT |ü<∏äø±\T Á|ü»\+<ä]ø° ã&ܶsTT. πøe\+ ô|’ô|’øÏ #·÷dæHê Ç|üŒ{Ïø° eT<䛑·TÔ >± ì*#˚ neø±dü+ ñ+~. ñqï‘·
n+~+#êj· T H˚ nb˛Vü ≤ ≈£ L &Ü ñ+~. n~Ûø±]ø£ j·T+Á‘ê+>∑+˝À (Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ esêZ\ yês¡T kÕe÷õø£+>± ñqï‘·kÕúqe+˝À

9 qe+ãsYY`2023
 ≈£î\ >∑Dq e÷]ÿ ‡düTº
kÕ+Á|ü<ëj·Tø£+>± kÕe÷õø£ Hê´j·T+
ªÇ+&çj·÷ª ≈£L≥$T á düπs« jÓTTø£ÿ sê»ø°j·T neø±
ªª
XÊìï ‘·ø£åDy˚T n+#·Hê y˚düT≈£î+~. ‘·q ø±s¡´Áø£eT+˝À kÕe÷
õø£ Hê´j·Ty˚T Á|ü<ÛëqyÓTÆq nC…+&Ü>± ñ+≥T+<äì, <˚X¯yê´|üÔ+
z≥¢qT bı+<˚ sê»ø°jT· bÕغ\T Ç|ü⁄Œ&ÉsTTHê
yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\ Ä+<√fi¯qì ns¡Δ+
#˚ d ü T ø√yê*. yê]øÏ sê»ø° j · ÷ \˝À
>± ≈£î\ >∑Dq ìs¡«Væ≤kÕÔeTì Á|üø£{Ï+∫+~ . Ä]Δø£+>± yÓqTø£ Hê´j·Tã<äΔ+>± Çe«e\dæq kÕúHê\qT
ã&çq ≈£î˝≤\≈£î >ös¡eÁ|ü<äyÓTÆq kÕúHê\T ÇùdÔ, sê»ø°j·T n~ π ø {≤sTT+#˚ $wü j · T + Ä˝À∫+#ê*.
u≤<Û ä ´ ‘êj· T T‘· + >± á |ü ì #˚ ù dÔ , n~
øÛ ±s¡ |ü+|æD\° ˝À yê]øÏ ‘·–q bÁ Õ‹ì<Ûë´ìï ø£*Œùd,Ô Ä]Δø£ kÕ«e
\+ãq øÏ u≤≥\T y˚ùdÔ , yê] kÕe÷õø£ uÛÑÁ<ä‘·≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘·
ìùdÔ e÷Á‘·y˚T á ø=‘·Ô s¡÷|üø£\Œq≈£î ns¡Δ+ ñ+≥T+~.
ªª ñqï‘· ≈£î˝≤\ kÕe÷õø£ n~Û|ü‘ê´ìøÏ
e´‹πsø£+>± ø=‘·Ô Á|üC≤‘·+Á‘· ñô|ŒqqT
s¡–*düTÔ+~. kÕe÷õø£ Hê´j·T+ dü÷Á‘ê\
Ä<Ûës¡+>±, kÕeTõø£ Hê´j·T+ ø√düy˚T
ñ+&É&+É ø±<äT, uÛ÷Ñ $T˝À n‘·~øÛ £ uÛ≤>±ìï ø£*– ≈£î˝≤\ yê]ì ù|<ä ø±]àø£ es¡+Z >± $uÛõÑ +∫ |üì#˚dTü HÔ êïeTì #Ó|⁄ü Œ≈£î+≥Tqï düe÷CŸ yêB
ñHêïs¡T. n+<äTe\H˚ n~Ûø±s¡+ yê] #·T≥÷º yê]øÏ dü+πøåeT |ü<Ûäø±\T, ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘ê, bÕغ, sêÁw”ºj·T »q‘ê<ä˝Ÿ , Á<ë$&É eTTH˚ïÁ≥
πø+ÁBø£]+#·ã&ç ñ+~. kÕ+Á|ü<ëj·Tø£+>± ø£˙dü y˚‘·Hê\T, ˝Ò<ë ø=ìï ìÁwæÿj·÷‘·àø£ K»>∑+, ãVüQ»q bÕغ e+{Ïe˙ï ‘·eT
ñqï|òPü ´&É˝Ÿ n~Û|‘ü ´· + ø=qkÕ>∑T‘·÷H˚ ñ+~. yÓdüT\Tu≤≥T¢ ø£*Œ+#·&É+‘√ dü]ô|{≤º\ì ìC≤sTTrì |ü ⁄ qs¡ T <ä È { Ï + #· T ø√e\dæ q
yê] nBÛq+˝ÀH˚ kÕe÷õø£ e´edüú ñqï~. #·TkÕs¡T. Ç~, á_dæ \qT ø=~›bÕ{Ï eTÚ*ø£ nedüs¡+ ñ+~. nD>±]q ≈£î˝≤\yê]øÏ
X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ dü+|ü<ä\T, dü + π ø å e T |ü < Û ä ø ±\T sêÁcÕº \ qT+&ç ‘·–q sê»ø°j·T kÕúHê\T πø{≤sTT+∫, yê]
‘· s ¡ ‘ · s ê\T>± ø=qkÕ>∑ T ‘· ÷ edü T Ô q ï bı+<˚ y ê]>± #˚ d ü T Ô q ï~. sê»´+ ˝Àì e÷ìô|òk˛º\˝À yê] Á|üjÓ÷»Hê\T ø±bÕ&˚
kÕ+Á|ü<ëj·÷\T ñHêïsTT. yêπs $<Ûëq Ä~Û|‘ü ´· ≈£î˝≤\ <ë‘·‘·« >∑TD e÷s¡<Z sä Ù¡ ø±˝À¢ &çe÷+&É¢≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£*+#ê*. á
ìs¡íj·÷\T #˚ùdyê]ì düwæºkÕÔs¡T. neT#˚ùd~ á |ü<Ûäø±\T q&ÉTdüTÔ+{≤sTT. Ä]Δø£+>± bÕغ\T Ä‘·sT¡ yê‘· ìeTï ≈£î˝≤\≈£î Á|ü‹ì<Û´ä +
yêπs. dæÇz \T yêπs. j·T»e÷qT\T yêπs. yÓ q Tø£ ã &ç q ≈£ î ˝≤\ yê]ì n~Û ø ±s¡ eVæ≤düTÔqï sê»ø°j·T bÕغ\‘√ kÂVü‰Ás¡T›
qj·÷`ñ<ës¡yê<ä Ä]Δø£ $<Ûëq+˝À ≈£L&Ü j· T +Á‘ê+>∑ + ˝À $dü à ]+#· & É + , ‘ê«ìï, $TÁ‘·T‘ê«ìï Á|üø£{Ï+#·T≈£îì ã\V”≤q
eTTqT|ü{Ï Ä]Δø£ $<ÛëHê\ qeT÷Hê\˝À ˝≤π> Á|ü C ≤kÕ«e÷´ìøÏ Á|ü e ÷<ä e Tì mqï&É ÷ esêZ \ kÕe÷õø£ Hê´j· T + Ä<Û ë s¡ + >±
kÕe÷õø£ kÕ+düÿ‹ø£ Á|üuÛ≤yê\T m≈£îÿe>± >∑T]Ô+#·˝Ò<äT. X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq Á|üC≤‘·+Á‘· sê»ø°j·÷\øÏ
ñHêïsTT. qj·÷`ñ<ës¡yê<ä Ä]Δø£ ìsêàD≤ìï ;Vü‰sY ≈£î\>∑Dq yê]˝À ø=‘·Ô kÕeTõø£ eT÷˝≤<Ûës¡+ ø±yê*.
Á|üC≤‘·+Á‘·j·TT‘·+>± eT*#˚ #·s¡´\T @M #Ó ’ ‘ · H ê´ìï ø£ * –+∫, yê]ì $<Û ë q ªÇ+&çj·÷ª ≈£L≥$T á düπs« jÓTTø£ÿ
#˚|üŒ≥ºã&É˝Ò<äT. kÕe÷õø£ Hê´j·T+ ≈£L&Ü s¡÷|üø£\Œq\ø√dü+ - <ä&ÛÉyÓTÆq Ä]Δø£ sê»ø°j·T neø±XÊìï ‘·ø£åDy˚T n+#·Hê
ô|s¡T>∑T‘·Tqï ndüe÷q‘·\qT ‘=\–+#˚ n_Û e ~Δ ø Ï , dü e ÷q‘· « + kÕ~Û + #· > ∑ \ y˚düT≈£î+~. ‘·q ø±s¡´Áø£eT+˝À kÕe÷õø£
e÷s¡Z+ <ä] #˚s¡˝Ò<äT. kÕe÷õø£ dü + kÕÿs¡ D \øÏ - ˇ‹Ô & ç Hê´j· T y˚ T Á|ü < Û ë qyÓ T Æ q nC… + &Ü>±
kÕe÷õø£ Hê´j·÷ìøÏ Á|ü‹ì<ÛäT\eTì #˚ùd$<Ûä+>± Áù|πs|ædüTÔ+~ nì uÛ≤$+#· ñ+≥T+<äì, <˚X¯yê´|üÔ+>± ≈£î\ >∑Dq
#Ó|ü⁄Œ≈£îH˚ sê»ø°j·T bÕغ\T XÊdüq düuÛÑ\˝À e#·TÃ. Á|üdüTÔ‘êìøÏ Ä]Δø£+>±yÓqTø£ ã&çq ìs¡«Væ≤kÕÔeTì Á|üø£{Ï+∫+~ . Ä]Δø£+>±
n~Ûø±sê\T #Ó˝≤sTTdüTÔqï sêÁcÕº\˝À ≈£L&Ü ≈£î˝≤\yês¡T nH˚ø£ uÛ≤>±\T>± $&çb˛sTT yÓ q Tø£ ã &ç q ≈£ î ˝≤\≈£ î >ös¡ e Á|ü < ä y Ó T Æ q
- ;Vü ‰ sY ˝À sêÁw” º j · T »q‘ê<ä fi Ÿ , ñHêïs¡T. Á|ü<Ûëq+>± ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ, ;Vü‰sY kÕúHê\T Çùd,Ô sê»ø°jT· n~Ûø±s¡ |ü+|æD\° ˝À
ñ‘·sÔ Á¡ |ü<X˚ Ÿ˝À düe÷CŸ yêB bÕغ - Á|üuTÑÛ ‘·« e+{Ï sêÁcÕº\˝À Ç~ ø£ì|ædüTÔ+~. yê] yê]øÏ ‘·–q ÁbÕ‹ì<Ûë´ìï ø£*ŒùdÔ, Ä]Δø£
$<ÛëHê\ s¡÷|üø£\Œq˝À ˝Ò<ë n]Δ ø±_Ûe~Û düeTdü´\T |ü]wüÿ]+#·T≈£îH˚ dü«‘·+Á‘· sê»ø°jT· kÕ«e\+ãq øÏ u≤≥\T y˚ ù dÔ , yê]
Á|üD≤[ø£\T s¡∫+#˚ e´edüú\˝À, Ä]Δø£+>± mC…+&Ü‘√ ˝Òs¡T. á düπs« ìy˚~ø£ yê]ì kÕe÷õø£ uÛÁÑ <ä‘≈· î£ ÁbÕ<Ûëq´‘· ìùdÔ e÷Á‘·yT˚
nD>±]q esêZ\ ÁbÕ‹ì<Ûä´+ $düà]+#· ˇø£ dü«‘·+Á‘· sê»ø°j·T $uÛ≤>±ìï @sêŒ≥T á ø=‘·Ô s¡÷|üø£\Œq≈£î ns¡Δ+ ñ+≥T+~.
ã&ç + ~. á dü e Tdü ´ qT ôd’ < ëΔ + ‹ø£ + >± #˚ d ü T ≈£ î yê*‡q ‘· | ü Œ ìdü ] |ü ] dæ ú ‘ · T \T Ç≥Te+{Ï ìsêàD≤‘·àø£, ìC≤sTT‹‘√ ≈£L&çq
yê&ÉTø√&É+ ‘·|挑˚, sê»ø°j·T bÕغ\≈£î, á ø£*Œ+#·e#·TÃ. #· s ¡ ´ \T e÷Á‘· y ˚ T kÕe÷õø£ Hê´j· T +
kÕe÷õø£ ‘·s¡>∑‘·T\≈£î yê] düeTdü´\qT Ç~, nìï ≈£î˝≤\yê]ì Væ≤+<äT‘·« sê»ø°j·÷\≈£î düVü≤ø£]kÕÔsTT. n$ e÷Á‘·y˚T
|ü ] wü ÿ ]+#· & É + ˝À π ø +Á<ä kÕú H êìï ‘·q˝À ÇeTT&ÉTÃ≈£î+≥Tqï<äì #Ó|ü⁄Œ≈£îH˚ Væ ≤ +<ä T ‘· « yê<ä T \, ªnìï≈£ î ˝≤\qT
ø£*Œ+#ê\H˚ sê»ø°j·T dü+ø£\Œ+ ˝Ò<äT. Væ ≤ +<ä T ‘· « X¯ ≈ £ î Ô \ Á|ü j Ó ÷ »Hê\qT ÇeTT&É T Ã≈£ î +{≤eTìμ #Ó ù |Œ ã÷≥ø£ | ü ⁄
kÕe÷õø£+>± ñqï‘· ‘·s¡>∑‘·T\ ìs¡+‘·s¡ <Óã“rj·T&Éy˚T ø±<äT, kÕe÷õø£ Hê´j·T+ yê<äq\qT K+&ç+#˚ eÁC≤j·TT<Ûë\T>±
Ä~Û|ü‘·´+ düyê\T #˚j·Tã&É˝Ò<äT. ˝Ò<ë ø√dü + |ü ì #˚ d ü T Ô H êïeTì #Ó | ü ⁄ Œ≈£ î H˚ |üì#˚kÕúsTT. <Ûäì≈£î\ nqT≈£L\ qj·÷`ñ
Á|üC≤eT<䛑·T >∑\ ÁøÏj·÷o\ ñ<ä´e÷\T kÕ+Á|ü<ëj·T Hêj·T≈£î\ dü«uÛ≤ìï ≈£L&Ü <ës¡ y ê<ä $<Û ë Hê\ Ä]Δ ø £ nC… + &ÜqT
}|ü+<äTø√˝Ò<äT. ã≥ºãj·T\T #˚dTü +Ô ~. yê¬s+‘·>± yÓqTø£ã&çq ‹|æŒø=≥º>∑\T>∑T‘êsTT.
Ç+<äT≈£î _Ûqï+>± kÕ<Ûës¡D Á|ü»\ ≈£î˝≤\ Á|üjÓ÷»Hê\qT $düà]+#ês√, yê] (nqTyê<ä+: ¬ø. ñcÕsêDÏ)
sê»ø°j·T #·s¡Ã\˝À Ä]Δø£+>± yÓqTø£ã&çq >∑T]+∫ ÁX¯<äΔ #·÷|ü˝Ò<√ ‘Ó*j·T#˚düTÔ+~.
qe+ãsY`2023 10
e÷]ÿ#·‡d]üTº ‘Á ·

>∑T|üÔ kÕÁe÷»´+:
kÕú|qü , $düsÔ D¡
m+.$.mdt.X¯sà¡ 
s¡#·sTT‘· Á|üC≤X¯øÏÔ e÷J m&ç≥sY
eTÚs¡´ kÕÁe÷»´+ |ü‘q· + nq+‘·s+¡ kÕeT+‘· T \T>± ñqï|ü ⁄ Œ&˚ >∑ T |ü ⁄ Ô \ T
ñ‘·Ôsê~q ≈£îcÕqT\T, <äø£ÿqT, <äøÏåD≤~ ≈£îcÕqT\qT+&ç ã\yÓTÆq n•«ø£ <äfi≤\qT ˇø£≥e #·+Á<ä>∑T|ü⁄Ô&ç bÕ\q yÓTT<ä˝…’+~.
ÁbÕ+‘êq XÊ‘·yêVü≤qT\T ô|<ä› sê»ø°j·T ì]à+#˚ $wü j · T +˝À •ø£ å D bı+<ës¡ T . nø£ÿ&çqT+∫ Áø°.X¯.445 es¡≈L£ >∑T|üÔ kÕÁe÷»´
X¯≈£îÔ\T>± Ä$s¡“¤$+#êsTT. ‘·eT @\Tã&ç˝À ≈£îcÕqT\ e÷~]>±H˚ >∑T|ü⁄Ô\ n•«ø£ <äfi≤\T ÁbÕuÛÑe+ ø=qkÕ–+~.
ñqï ÁbÕ+‘ê\≈£ î sê»ø° j · T dæ ú s ¡ ‘ ê«ìï ≈£L&Ü JqT, ø£fiflË +, ]ø±ãT, ø√≥T, |ü+{≤¢eTT, ÁbÕs¡ + uÛ Ñ + ˝À >∑ T |ü Ô kÕÁe÷»´+
ø£*Œ+#·&É+‘√u≤≥T s√eTHé kÕÁe÷»´+‘√ bÕ<äs¡ø£å\T ñ|üjÓ÷–+#·&É+˝À Ä]‘˚sêsTT. ñ‘· Ô s ¡ Á |ü < ˚ X Ÿ , ;Vü ‰ sY ÁbÕ+‘êìøÏ
bÕ–+∫q yê´bÕs¡+ <ë«sê Ä]úø£ |ü]|ü⁄wæºì ≈£îcÕqT\ ø±˝≤ìπø s¡<∏ë\≈£î, >∑»ã˝≤ìøÏ |ü]$T‘·yÓTÆe⁄+&˚~. n+<äTHê ñ‘·Ôs¡ Á|ü<˚XŸ
≈£L&Ü á ¬s+&ÉT kÕÁe÷C≤´\÷ ø£*Œ+#êsTT. ÁbÕ<Ûëq´‘· ‘·–Z, n•«ø£ <äfi≤\ ÁbÕ<Ûëq´‘· ÁbÕ+‘êìøÏ m≈£îÿe ÁbÕ<Ûëq´‘· ñ+&˚~. nø£ÿ&˚
Áø°.X¯. eT÷&Ée X¯‘êã›+ q&ç$T <äX¯˝À á ô|]–+~. Ä Áø£eT+˝À >∑T|üÔ sêE\T HÓ|’ ⁄ü D´+ >∑T|ü⁄Ô\ ø±˝≤ìøÏ #Ó+~q HêDÒ\T, edüTÔe⁄\T
¬ s +&É T sêC≤´\÷ |ü ‘ · q + #Ó + <ësTT. ø£\ n•«ø£ <äfi≤\qT dæ<äΔ+ #˚düT≈£îHêïs¡T. m≈£îÿe>± \_Û+#êsTT. Á|üj·÷>∑ qT+∫
≈£îcÕqT\ Ä~Û|ü‘·´+ Áø°.X¯.230 Hê{ÏøÏ n<˚ yê] ôd’ìø£ Ä~Û|ü‘ê´ìøÏ, $»j·÷\≈£î (Ç|ü⁄Œ&ÉT n\Vü‰u≤<é) >∑T|ü⁄Ô\ bÕ\q yÓTT<ä˝…’
n+‘· ] +∫+~. Ä ‘· s ê«‘· yê]øÏ <√Vü≤<ä+ #˚dæ+~. Áø°.X¯.319`20 ˝À nìï yÓ’|ü⁄˝≤ Áø£eT+>± $düÔ]+∫+~.
kÕeT+‘·T\T>± ñ+&çq eTTs¡T+<äT\T kÕs¡e+‘·yÓTÆq uÛÑ÷eTT\T ø£*–
Áø° . X¯ . 250 es¡ ≈ £ L ñ‘· Ô s ê~q e⁄+&É&É+‘√u≤≥T eT<Ûä´ uÛ≤s¡‘·+˝À,
Ä~Û|ü‘ê´ìï HÓs¡bÕs¡T. Ä ‘·sê«‘· yê] <äøÏåD ;Vü‰sY˝À $kÕÔs¡+>± \_Û+#˚
sê»´+ ≈£L&Ü |ü‘·q+ nsTT+~. ÇqT|ü KìC≤ìï ≈£ L &Ü yês¡ T ñ
≈£îcÕqT kÕÁe÷»´ •~Û˝≤\MT<ä |üjÓ÷–+#·T ø√>∑*>±s¡T. ñ‘·Ôsê~q
Ä$s¡ “ ¤ $ +∫+~ >∑ T |ü Ô kÕÁe÷»´+. $düÔ]+#˚ Áø£eT+˝À ‘·÷s¡TŒ s√eTHé
‘·sê«‘· n~ XÊ‘·yêVü≤q kÕÁe÷»´+ kÕÁe÷»´+‘√ es¡Ôø£+ kÕ–+#·&ÜìøÏ ñ
˝Àì >∑D˙j·TyÓTÆq ÁbÕ+‘êìï ≈£L&Ü |üjÓ÷–+∫q dæ˝Ÿÿ s¡÷{Ÿ >∑T|ü⁄Ô\≈£î
‘·q ÄBÛq+˝ÀøÏ ‘Ó#·TÃ≈£î+~. >∑T|ü⁄Ô\T n+<ä T u≤≥T˝ÀøÏ e∫Ã+~. á
yÓ ’ X ¯ ó ´\T>± ñ+&˚ y ês¡ T . yÓ T T<ä ≥ kÕqT≈£L\ n+XÊ\T >∑T|üÔ kÕÁe÷»´+
≈£ î cÕqT\≈£ î kÕeT+‘· T \T>± ã\|ü&&É ÜìøÏ, $dü]Ô +#·&ÜìøÏ <√Vü≤<ä+
e´eVü≤]+#ês¡T. ≈£îcÕqT kÕÁe÷»´+ #˚XÊsTT.
|ü‘·q+ ‘·sê«‘· Ä kÕúHêìï Áø£eT+>± $düÔs¡D
bı+<ä>∑*>±s¡T. >∑T|üÔ e+X¯+ bÕ\q ˇø£≥e #·+Á<ä>∑T|ü⁄Ô&ç ≈£îe÷s¡T&ÉT,
Áø°.X¯.275 ˝À yÓTT<ä˝q’… ≥Tº ø£ì|æk˛Ô+~. yês¡ d ü T &É T nsTTq dü e TTÁ<ä > ∑ T |ü ⁄ Ô & ç
◊‘˚ ˇø£ ã\yÓ T Æ q kÕÁe÷»´+>± ø±\+˝À >∑ T |ü Ô kÕÁe÷»´+ u≤>±
dæsú |¡ &ü qç ~ ˇø£≥e #·+Á<ä>T∑ |ü⁄&Ô ç ø±\+ $düÔ]+∫+~. Áø°.X¯.335 qT+&ç 380
qT+&˚. Ç‘·&ÉT ñ‘·Ôsê~q ø£åÁ‹j·T es¡≈£L düeTTÁ<ä>∑T|ü⁄Ô&ç bÕ\q kÕ–+~.
Ms¡T\T>± >∑T]Ô+|ü⁄ ñqï *#·Ã¤M ‘Ó>∑≈£î düeTTÁ<ä>∑T|ü⁄Ô&ÉT ã\Á|üjÓ÷>∑+ nHêï,
#Ó + ~q sê≈£ î e÷]ì $yêVü ≤ + ÄÁø£$T+#·Tø√e&É+ nHêï n$T‘·yÓTÆq
#˚düT≈£îHêï&ÉT. <ëì ø±s¡D+>± >∑T|ü⁄Ô\ Á|”‹ì Á|ü<ä]Ù+#˚yê&ÉT. düeTTÁ<ä>∑T|ü⁄Ô&ÉT
kÕe÷õø£ ôVA<ë ø£ å Á ‹j· T T\‘√ #˚dqæ j·TT<ëΔ\qT, ÄÁø£eTD\qT n‘·ì
dü e ÷q+>± >∑ T ]Ô + |ü ⁄ bı+~+~. ÄkÕúq ø£$ Vü≤]X‚qT&ÉT $es¡+>±
11 qe+ãsYY`2023
>∑T|üÔ kÕÁe÷»´+: kÕú|üq, $düÔs¡D e÷]ÿ ‡düTº
ne˙ï >∑T|ü⁄Ô\≈£î ˝§+–b˛j·÷sTT. eT÷&Ée
düeTTÁ<>ä T∑ |ü⁄&Ô ç U≤´‹ uÛ≤s¡‘· ñ|üK+&É+ n+‘ê yê´|æ+
ªª
∫+~. Áo\+ø£ sêE y˚T|òüTes¡àHé düeTTÁ<ä>∑T|ü⁄Ô&çøÏ $\TyÓ’q
ø±qTø£\T |ü+|æd÷ü Ô ãT<ä>Δ j ∑ T· ˝À ˇø£ <˚yê\j·÷ìï ì]à+#·
ø√e˝ÀøÏ $+<Û ä ´ ÁbÕ+‘· + ˝Àì Ä≥$ø£
sêC≤´\T ekÕÔ s TT. M≥ìï+{Ï ˙
dü e TTÁ<ä > ∑ T |ü ⁄ Ô & É T ‘· q ÄBÛ q +˝ÀøÏ
e\dæ+~>± ø√]q≥Tº #Ó’Hê Á>∑+<Ûë\˝À Á|ükÕÔeq ñ+~. ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT. Hê\T>√ ø√e˝ÀøÏ <äø£ÿqT
eTÚs¡´ kÕÁe÷»´+‘√ b˛\TÃ≈£î+fÒ n+‘· $kÕÔs¡yÓTÆq~ ÁbÕ+‘·+˝À, <äøÏåD≤~q ñqï |üHÓï+&ÉT
ø±≈£îHêï Ä ‘·sê«‘· #Ó|⁄ü Œø√<ä–q kÕúsTT˝À >∑T|üÔ kÕÁe÷»´+ sêC≤´\T ekÕÔ s TT. M≥ìï+{Ï ˙

‘Ó#T· øÃ √>∑*–+~.
ªª
uÛ≤s¡‘· uÛ÷Ñ uÛ≤>∑+˝À m≈£îÿe uÛ≤>±ìï ‘·q @\Tã&ç øÏ+<ä≈î£ düeTTÁ<ä>∑T|ü⁄Ô&ÉT z&ç+#ê&ÉT. düeTTÁ<ä>∑T|ü⁄Ô&ç
C…’Á‘·j·÷Á‘· <äøÏåD≤~q ø±+N|ü⁄s¡+ es¡≈£L
ø=qkÕ–+~. nø£ÿ&É bÕ*düTÔqï |ü\¢e⁄\T
ôd’‘·+ düeTTÁ<ä>∑T|ü⁄Ô&ç kÕs¡«uÛÖe÷~Ûø±sêìï
n+^ø£]+#ês¡T. Çø£ nsTT<äe ø√e˝ÀøÏ
yêj·Te´ ÁbÕ+‘·+˝À <ë<ë|ü⁄ Ä|òüÈìkÕÔHé
es¡≈£L ñqï X¯≈£î\, ≈£îcÕqT\ sêC≤´\T
ekÕÔsTT. (#·÷. Áø°.X¯. 400 Hê{Ï >∑T|üÔ
kÕÁe÷»´ |ü≥+ )
düeTTÁ<ä>T∑ |ü⁄&Ô ç U≤´‹ uÛ≤s¡‘· ñ|üK+&É+
n+‘ê yê´|æ + ∫+~. Áo\+ø£ sêE
y˚ T |ò ü T es¡ à Hé dü e TTÁ<ä > ∑ T |ü ⁄ Ô & ç ø Ï $\TyÓ ’ q
ø±qTø£ \ T |ü + |æ d ü ÷ Ô ãT<ä Δ > ∑ j · T ˝À ˇø£
<˚yê\j·÷ìï ì]à+#·e\dæ+~>± ø√]q≥Tº
#Ó’Hê Á>∑+<Ûë\˝À Á|ükÕÔeq ñ+~. <ëìì
n+^ø£]dü÷Ô >∑jT· ˝À ˇø£ ô|<ä› uÖ<ëΔsêe÷ìï
dü e TTÁ<ä > ∑ T |ü ⁄ Ô & É T ì]à+#ê&É T . eTÚs¡ ´
kÕÁe÷»´+‘√ b˛\TÃ≈£ î +fÒ n+‘·
$kÕÔ s ¡ y Ó T Æ q ~ ø±≈£ î Hêï Ä ‘· s ê«‘·
#Ó|ü⁄Œø√<ä–q kÕúsTT˝À >∑T|üÔ kÕÁe÷»´+
uÛ≤s¡‘· uÛÑ÷uÛ≤>∑+˝À m≈£îÿe uÛ≤>±ìï ‘·q
@\Tã&ç øÏ+<ä≈£î ‘Ó#·TÃø√>∑*–+~.
¬s+&Ée #·+Á<ä>∑T|ü⁄Ô&ÉT
( Áø°.X¯. 380`412)
>∑T|üÔ kÕÁe÷»´|ü⁄ ñ#·Ã <äX¯ ¬s+&Ée
#· + Á<ä > ∑ T |ü ⁄ Ô & ç ø±\+˝À #· ÷ &É e #· T Ã.
<ä+&Éj·÷Á‘·\ <ë«sê kÕÁe÷»´ $düÔs¡D
ø=qkÕ–+#· & É + ‘√u≤≥T $yêVü ≤
dü+ã+<Ûë\qT HÓs¡|ü&É+ <ë«sê ≈£L&Ü ‘·q
Ä~Û|ü‘ê´ìï $düÔ]+#ê&ÉT. eT<Ûä´ uÛ≤s¡‘·+˝À
bÕ*dü T Ô q ï yêø±≥≈£ î \ sêE ¬ s +&É e
e]í+#ê&ÉT. n\Vü‰u≤<é ˝À nXÀ≈£î&ç ø±\+˝À sêE\+<ä]˙ z&ç+∫ yê] uÛÑ÷uÛ≤>±\qT s¡TÁ<äùdqT&çøÏ ‘·q ≈£îe÷¬sÔ Á|üuÛ≤e‹ì Ç∫Ã
XÊ+‹ì, düVü≤JeHêìï uÀ~Ûdü÷Ô kÕú|æ+∫q >∑T|üÔ sê»´+˝À $©q+ #˚düT≈£îHêï&ÉT. Çø£ $yêVü≤+ #˚XÊ&ÉT ¬s+&Ée #·+Á<ä >∑T|ü⁄Ô&ÉT. Ä
sê‹dü+Ô uÛ+Ñ MT<äH˚ eTs√|üøÿ£ düeTTÁ<ä>T∑ |ü⁄&Ô TÉ ¬ s +&É e ø√e˝ÀøÏ ‘· ÷ s¡ T Œ Væ ≤ e÷\j· T sêE eTs¡DÏ+#ê≈£ |æqï ej·TdüTÿ&Ó’q n‘·ì
kÕ–+∫q <ä+&Éj·÷Á‘·\ $esê\qT ≈£L&Ü kÕqTe⁄\˝À ñ+&˚ sêC≤´\T, H˚bÕ˝Ÿ , ≈£îe÷s¡T&çøÏ |ü{≤º_Ûùwø£+ #˚dæ, Ä sêC≤´ìï
#Óø±ÿs¡T. nkÕ‡+, u…+>±˝Ÿ e+{Ï #·T≥Tº|øü ÿ£ * sêC≤´\T sêDÏ Á|üuÛ≤e‹ yêdüÔyêìøÏ bÕ*+∫+~. Ä
dü e TTÁ<ä > ∑ T |ü ⁄ Ô & É T ÄÁø£ $ T+#· T ≈£ î qï ekÕÔsTT. düeTTÁ<ä>∑T|ü⁄Ô&ç ôd’ìø£ ã\>±\ X¯øÏÔ $<Ûä+>± eT<Ûä´ uÛ≤s¡‘·+ MT<ä >∑T|ü⁄Ô\ |üs√ø£å
ÁbÕ+‘ê\qT nsTT<ä T ‘· s ¡ V ü ‰ \T>± @$T{À Ä sêC≤´\˙ï #·$ #·÷XÊsTT. bÕ\q kÕ–+~. |ü•ÃeT e÷fi¯«, >∑T»sê‘Y
$uÛÑõ+#·e#·TÃ. yÓTT<ä{Ï ø√e˝ÀøÏ >∑+>±ë |ü+C≤uŸ ÁbÕ+‘·+˝À ñqï >∑D sêC≤´\T ÁbÕ+‘ê\MT<ä 4 X¯‘êu≤›\ bÕ≥T X¯≈£î\
j·TeTTq |üØyêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+˝À ñ+&˚ eTÚs¡´ kÕÁe÷»´ |ü‘H· êq+‘·s+¡ ø=+‘·ø±\+ Ä~Û|‘ü ´· + ø=qkÕ–+~. s¬ +&Ée #·+Á<ä>T∑ |ü⁄&Ô TÉ
sêC≤´\T ekÕÔ s TT. á ÁbÕ+‘· | ü ⁄ bÕ≥T dü«‘·+Á‘·+>± ñ+&É>∑*>±sTT. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä ÁbÕ+‘ê\qT ‘· q kÕ«BÛ q +˝ÀøÏ

qe+ãsY`2023 12
 e÷]ÿ ‡düTº >∑T|üÔ kÕÁe÷»´+: kÕú|üq, $düÔs¡D
‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT. <ë+‘√ |ü•ÃeT düeTTÁ<ärs¡|ü⁄
yêDÏ»´ e÷sêZ\MT<ä Ä~Û|ü‘·´+ HÓs¡|ü&É+
kÕ<Ûä´yÓTÆ+~. e÷fi¯« ÁbÕ+‘·+ dü+|ü<ä«+
‘· y Ó T Æ + ~. Ä ÁbÕ+‘· | ü ⁄ eTTK´ |ü ≥ º D +
ªª á #·+Á<ä>∑T|ü⁄Ô&ÉT ªª$Áø£e÷~‘·T´&ÉTμμ nqï _s¡T<äT
d”«ø£]+#ê&ÉT. Áø°.|üP.57 ˝À ñ»®sTTìì |ü]bÕ*+∫q
$Áø£e÷~‘·´ eTVü‰sêE ù|s¡TH˚ ‘·q _s¡T<äT>± á ¬s+&√
ñ»® s TTì ¬ s +&É e #· + Á<ä > ∑ T |ü ⁄ Ô ì ¬ s +&√ #·+<Á >ä T∑ |ü⁄&Ô TÉ d”«ø£]+#ê&ÉT. #·+<Á >ä T∑ |ü⁄&Ô ç ÄkÕúq+˝À ø±[
sê»<Ûëì>± ñ+&˚~. ¬s+&Ée #·+Á<ä>∑T|ü⁄Ôì <ëdüT, neTs¡d+æ VüQ&ÉT e+{Ï |ü+&ç‘T· \T ñ+&˚yês¡T. Ç‘·ì
$»j·÷\qT ≈£î‘·TuŸ $THêsY düMT|ü+˝À
kÕú|æ+∫q ÇqT|ü düÔ+uÛÑ+ MT<ä #Óø±ÿs¡T.
yê{Ï˝À düVü≤»+>±H˚ n‹X¯jÓ÷≈£îÔ\T ñHêï,
bÕ\Hê ø±\+˝ÀH˚ bòÕ`Væ≤j·÷Hé nH˚ #Ó’Hê j·÷Á‹≈£î&ÉT
Çø£ÿ&çøÏ e∫Ã Ä |ü]dæ‘ú T· *ï $es¡+>± >Á +∑ <Ûdä +Ôü #˚XÊ&ÉT.
ªª
yêj·Te´ ÁbÕ+‘·+˝À, ‘·÷s¡TŒq u…+>±˝Ÿ
ÁbÕ+‘·+˝À >∑T|ü⁄Ô\ n~Ûø±sêìï n‘·&ÉT
düTdæús¡+ #˚dæq≥Tº ‘Ó\TdüTÔ+~. (#·÷. >∑T|ü⁄Ô\ e#êÃsTT. ≈£îe÷s¡>T∑ |ü⁄&Ô ç ø=&ÉT≈£î düÿ+<ä>T∑ |ü⁄&Ô ç
ø±\|ü⁄ HêDÒ\T) Á|üuÛÑT‘·« Ä<ëj·T+ ‘·]–b˛&ÜìøÏ <√Vü≤<ä+
bÕ\q˝À á <ë&ÉT\ rÁe‘· ôV≤∫Ã+~. #˚XÊsTT. <ëìøÏ ‘√&ÉT |ü•Ãe÷q e÷fi¯«
á #·+Á<ä>T∑ |ü⁄&Ô TÉ ªª$Áø£e÷~‘·T´&ÉTμμ nqï Áø°.X¯.455 qT+&ç 467 es¡≈£L bÕ*+∫q
_s¡ T <ä T d” « ø£ ] +#ê&É T . Áø° . |ü P .57 ˝À ÁbÕ+‘·+ dü«‘·+Á‘·‘·qT Á|üø£{Ï+#·Tø√e&É+‘√
dü ÿ +<ä > ∑ T |ü ⁄ Ô & É T Vü A DT\ <ë&É T \qT yêDÏ»´|üs¡yÓTÆq Ä<ëj·÷\÷ ‘·–Zb˛j·÷sTT.
ñ»® s TTìì |ü ] bÕ*+∫q $Áø£ e ÷~‘· ´ $»j·Te+‘·+>± ‹|æŒø=≥º>*∑ –Hê, Ä <ë&ÉT\
eTVü‰sêE ù|s¡TH˚ ‘·q _s¡T<äT>± á ¬s+&√ VüADT\ <ë&ÉT\qT ‘·≥Tºø√&ÜìøÏ nedüsy¡ TÓ qÆ
|üs+¡ |üs¡ ø=qkÕ>∑T‘·÷H˚e∫Ã+~. düÿ+<ä>T∑ |ü⁄&Ô ç ôd’Hê´ìï b˛wæ+#·&É+ ‘·\≈£î $T+∫q uÛ≤s¡+
#·+Á<ä>∑T|ü⁄Ô&ÉT d”«ø£]+#ê&ÉT. #·+Á<ä>∑T|ü⁄Ô&ç yês¡ d ü T \T eTs√ <ä X Êã› + bÕ≥T >∑ T |ü Ô
ÄkÕúq+˝À ø±[<ëdüT, neTs¡d+æ VüQ&ÉT e+{Ï nsTT+~. Áø°.X¯.550 Hê{ÏøÏ >∑T|üÔ kÕÁe÷»´+
kÕÁe÷C≤´ìï ì\u…≥º>∑*>±s¡T. Ä ‘·sê«‘· $∫äqï+ nsTT+~.
|ü + &ç ‘ · T \T ñ+&˚ y ês¡ T . Ç‘· ì bÕ\Hê n‘·&ç k˛<äs¡Tì ≈£îe÷s¡T&ÉT ãT<Ûä>∑T|ü⁄Ô&ÉT
ø±\+˝ÀH˚ bò Õ `Væ ≤ j· ÷ Hé nH˚ #Ó ’ H ê >∑T|üÔ kÕÁe÷»´ kÕú|üq‘√ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À
Áø°.X¯.500 es¡≈L£ bÕ*+#ê&ÉT. ◊‘˚ n|üŒ{Ïøπ uÛ÷Ñ kÕ«eT´ j·TT>∑+ yÓTT<ä˝q’… ≥Tº #·]Á‘·ø±s¡T\T
j·÷Á‹≈£î&ÉT Çø£ÿ&çøÏ e∫Ã Ä |ü]dæú‘·T*ï kÕeT+‘· sêC≤´\T ã\|ü & É & É + , n˝≤
$es¡+>± Á>∑+<ÛädüÔ+ #˚XÊ&ÉT. uÛ≤$kÕÔs¡T. eTÚs¡T´\ ø±\+˝À neT˝…’q
ã\|ü&ܶø£ >∑T|ü⁄Ô\ kÕs¡«uÛÖe÷~Ûø±sêìï π ø +ÁBø£ è ‘· bÕ\q $<Û ë q+ @ $<Û ä + >±
>∑T|üÔ kÕÁe÷»´ ø°åD‘· HêeTe÷Á‘·+>± e÷Á‘·y˚T n+^ø£]+#·&É+
¬s+&Ée #·+Á<ä>∑T|ü⁄Ô&ç nq+‘·s¡+ n‘·&ç dü + øå √ uÛ Ñ + ˝À |ü & É ¶ B eTq≈£ î ø£ * j· T T>∑ +
yÓTT<ä˝…’+~. eTs√ |üø£ÿ VüADT\ sêE >∑T]+∫q $$<Ûä yê´U≤´Hê\T $e]kÕÔsTT.
≈£îe÷s¡T&ÉT ≈£îe÷s¡>∑T|ü⁄Ô&ÉT Áø°.X¯.413˝À ‘√s¡e÷qT&ÉT ñ‘·sÔ ê~ qT+&ç ‘·q ÁbÕã˝≤´ìï
n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e#êÃ&ÉT. n‘·&ÉT <ë<ë|ü⁄ 40 (>∑‘· dü+∫ø£˝À yê{Ï $esê\T Çe«ã&ܶsTT)
$düÔ]+|üCÒdü÷Ô >∑T|ü⁄Ô\ Ä~Û|ü‘ê´ìï <Óã“ . eTq <˚X¯+˝À |òüP´&É˝Ÿ uÛÑ÷ dü+ã+<Ûë\T @
dü+e‘·‡sê\T bÕ*+#ê&ÉT. eTùV≤+Á<ë~‘·´ rXÊ&ÉT. n‘·ì ≈£îe÷s¡T&ÉT $TVæ≤s¡≈£î\T&ÉT
nqï _s¡T<äT d”«ø£]+#ê&ÉT. ≈£îe÷s¡>∑T|ü⁄Ô&ç $<Û ä + >± yÓ T T<ä ˝ … ’ $dü Ô ] +∫qB Ç|ü ⁄ Œ&É T
eT]+‘· X¯ ø Ï Ô e +‘· + >± e´eVü ≤ ]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
bÕ\q ∫e] ø±\+˝À ñ‘· Ô s ê~qT+&ç >∑T|ükÔ ÕÁe÷»´ |ü‘H· êìøÏ ‘Ós¡ rXÊ&ÉT. >∑T|ü⁄\Ô
VüADT\ <ë&ÉT\T Áø£eT+>± ô|s¡T>∑T‘·÷ (e#˚à dü+∫ø£˝À)
ø±\+˝À $]$>± ø=qkÕ–q uÛÑ÷<ëHê\T

ªe÷]ÿ‡düTºμ ôd’<ëΔ+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£˝À dæ|æ◊(m+) bı*{Ÿã÷´s√ düuÛÑT´\T _$

sê|òüTe⁄\T Á|ü‹HÓ˝≤ bÕsƒ¡≈£î\ dü+<˚Vü‰\≈£î düe÷<ÛëHê*düTÔqï dü+>∑‹ MT≈£î ‘Ó\TdüT.
ªe÷]ÿ ‡düTºμ≈£î Á|üdüTÔ‘· n+‘·sê®rj·T, C≤rj·T, sêh sê»ø°j·T |ü]D≤e÷\ô|’ MT dü+<˚Vü‰\qT
ìeè‹Ô #˚düT≈£î H˚+<äT≈£î Á|üX¯ï\qT |ü+|ü+&ç! Á|ü‹HÓ˝≤ 20e ‘˚B˝À|ü⁄ MT Á|üX¯ï\T
MT dü+<˚Vü‰\T e÷≈£î #˚]‘˚ ‘·<äT|ü] dü+∫ø£˝À sê|òüTe⁄\T düe÷<ÛëHê\T \_ÛkÕÔsTT. MT Á|üX¯ï\T
sêj·T+&ç! n+<ë*‡q ∫s¡THêe÷!
m&ç≥sY, e÷]ÿ‡düTº (ôd’<ëú+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£), Á|üC≤X¯øÏÔ uÛÑeq+, neTsê¬s&ç¶ ø±\˙, ns¡$+<ä
dü÷ÿ˝Ÿ e<ä›, ‘ê&˚|ü*¢ , |æHé : 522501, >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢.
ôd˝Ÿ: 9490099333 email: venkataraosankarapu@gmail.com

13 qe+ãsYY`2023
 Ä]úø£ s¡+>∑+ e÷]ÿ ‡düTº

76 edü+‘ê\
uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ì»+>±H˚
yÓ*–b˛‘√+<ë ?
dæ|æ #·+<Á Xä K‚ sY s¡#·sTT‘· Á|üeTTK Ä]úø£ y˚‘·Ô. Ä]úø£ s¡+>∑+ô|’
ì‘·´+ yê´kÕ\T sêdüTÔ+{≤s¡T
uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ dü«‘·+Á‘·+ e∫à 76 ñ|üjÓ÷–+∫q >∑Dø±\qT nH˚ø£eT+~ kÕúsTT˝À yêdüÔe+>± ‹]– |ü⁄+E≈£îqï
<ëK˝≤\T ø£ì|æ+&É+ ˝Ò<äT. 2020-21 ˝À
ì+&çq dü+<äs¡“¤eTT˝À Á|üuÛÑT‘·« Á|ü‹ì<ÛäT\T, Ä]úø£y˚‘·Ô\T, Á|üuÛÑT‘·« dü+düú\˝À ùde\T
Á|üuÛÑT‘˚«‘·s¡ $X‚¢wü≈£î\T, <˚oj·T, $<˚X¯ n+~+∫q yê]‘√ düVü‰ Á|ü•ïdüTÔHêïs¡T. á 5.8 XÊ‘·+ ~>∑C≤]q Ä]Δø£ e´edüú Ä
MT&çj·÷ dü+düú\T, nH˚ø£ eT+~ ª$E„\T ª n+#·Hê\≈£î sêe&ÜìøÏ 2011-2012 uÒdt ‘·sT¡ yê‘· dü+e‘·‡sê˝…q’ 2021-22, 2022-
ñ‘ê‡Vü ≤ +>±H√ ˝Ò < ë ndü ÷ j· T ‘√H√ dü+e‘·‡s¡+>± e÷s¡Ã&Ü˙ï, n˝≤π> C≤rj·T 23\˝À |ü⁄+E≈£îqï e÷≥ yêdüeÔ y˚T. nsTT‘˚
uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ Ä]Δø£+>± yÓ*–b˛‘√+<äì >∑ D ≤+ø±\qT s¡ ÷ bı+~+#· & ÜìøÏ nqT m<äT>∑T<ä\ m+‘·ì ì•‘·+>± |ü]o*ùdÔ ø=ìï
}<äs¡ >=&ÉT‘·THêïs¡T. 2014˝À _C…|æ dü]+∫q $<ÛëHê\˝À e÷s¡TŒ\q÷ yês¡T ø£\es¡|ü]#˚ $wüj·÷\T ø£ì|ædüTÔHêïsTT.
Hêj· T ø£ ‘ · « +˝Àì mHé & ç @ Á|ü u Û Ñ T ‘· « + ‘·|ü |ü&ÉT‘·THêïs¡T.á uÒdt dü+e‘·‡ sêìï yÓ T T<ä { Ï ~ , dü ÷ ú \ C≤rjÓ ÷ ‘· Œ ‹Ô
n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘·, uÛ≤s¡‘· Ä]Δø£ e÷s¡Ã&É+ e\q dü÷ú\ C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô kÕúsTT, dü+|üPs¡í+>± |üP]ÔkÕúsTT˝À |ü⁄+Eø√˝Ò<äT.
e´edüú #Ó’‘·q´e+‘·+>±, q÷‘·q ø±+‘·T\T n_Ûe~Δ πs≥T ô|]–q≥Tº ø£ì|ædüTÔHêïsTT. 2019-20 dü÷Ô\ C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ôì 2022-
$s¡õeTTà‘·T+&É&É+ düŒwüº+>± ø£ì|ædüTÔqï<äH˚ Á|ü<ëÛ q+>± ø£+ô|˙ e´eVü‰sê\T |üs´¡ y˚ø+åÏ #˚ 23 ‘√ b˛*à #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT10.1XÊ‘·+
n+#·Hê\≈£î edüTÔHêïs¡T. eT+Á‹‘·« XÊK qT+&ç e´ed”úø£‘· ‘·j·÷Ø ô|s¡T>∑T<ä\ ø£ì|ædTü qÔ ï~. n+fÒ á ô|s¡T>∑T<ä\
dü÷ú\ C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô 2021-22 ˝À s¡+>∑+˝À dü÷ú\ C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô ì ˝…øÏÿ+#· eT÷&˚fi¯¢˝À »]–q~. n+fÒ @&Ü~øÏ 3.4
9.1XÊ‘·+, 2022-23 ˝À 7.2 XÊ‘·+ {≤ìøÏ ø±s=Œπs{Ÿ ô|ò’HêHé‡ >∑D≤+ø±\T XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T e~Δ #Ó+~+~. 2020-
ô|s¡ > ∑ & É + á n+#· H êøÏ sêe&ÜìøÏ rdüTø√yê\H˚ ìs¡íj·T+ $yê<ëdüŒ<äyÓTÆq~. 21øÏ eTT+<äTqï ‘=$Tà~ Á‘Ó’e÷dæ ø±\˝À
ø±s¡DeTì #Ó|ü⁄‘·THêïs¡T. sêuÀj˚T ¬s+&Ófi¯ó BìøÏ ‘√&ÉT, á ˝…ø£ÿ\T y˚ùd≥|ü&ÉT es¡Tdü>± e~Δ s≥T |ü&çb˛‘·÷ edüTÔqï~.
¢ á πs≥T ‘·>∑TZ‘·T+<äì ◊m+m|òt n+≥THêï, q>∑<äT s¡<äT› e\¢, ø√$<é eTVü≤e÷à]ì 2018 yÓTT<ä{Ï Á‘Ó’e÷dæø£+˝À 8.9 XÊ‘·+>±
n~ 6.1, qT+&ç 6.3 XÊ‘·+ eT<Ûä´ ñ+&É m<äTs√ÿ&É+˝À yÓ’|òü\´+ e\¢ u≤>± qwüºb˛ ñqï e~Δ πs≥T 2020 øÏ 2.9 XÊ‘êìøÏ
e#·Ãì n+#·Hê y˚dæ+~. Ç~ 4.5 qT+&ç sTTq e´ekÕj˚T‘·s¡ Ä]Δø£ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T |ü&çb˛sTT+~. ÁøÏ‘·+ dü+e‘·‡s¡+ @Á|æ˝Ÿ-
5.2 XÊ‘·+>± #·÷|æq #Ó’Hê n_Ûe~Δ ø£+fÒ m≈£îÿe>± »]π> ndü+|òüT{Ï‘· s¡+>±ìï pHé Á‘Ó’e÷dæø±ìøÏ ne÷+‘·+ 23 XÊ‘·+
m≈£îÿy˚. ø√$<é dü+e‘·‡s¡+ eTq Ä]úø±_Ûeè~Δ |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√˝Ò<äT. n+<äTe\q ~>∑C≤]b˛sTT+~. n+fÒ ø√$&é ø±\+ qT+&ç
`5.8 XÊ‘·+ ‘·–Z+~. á e÷+<ä´+ qT+&ç ≈£L&Ü n_Ûe~Δ u≤>± »]–q≥Tº ø£ì|ædüTÔ |ü⁄+E≈£î+~ Á|üuTÑÛ ‘ê«\T #·÷|ædTü qÔ ï+‘· >=|üŒ>±
7XÊ‘·+ yê]¸ø£ e~Δ yÓ’|ü⁄≈£î eTs¡*+<äì qï~. ø±˙ Á|üuÛÑT‘·«+, <ëì ‘êuÒ<ës¡T\T @$T ˝Ò<äT.
#·÷|ædüTÔHêïs¡T. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ #Ó’Hê ø£Hêï H˚wqü ˝Ÿ XÊ+|æ˝Ÿ düsπ «, ˝Ò<ë C≤rj·T ≈£î≥T+ã eTTU≤´+XÊ\T:
n_Ûe~Δ˝À |üs¡T>∑T\T rk˛Ô+<äì #·÷ù| Äs√>∑´ düπs´\ >∑D≤+ø±\T HêD´‘· ˝Òìeì Á|üuÛÑT‘·«eT÷, <ëì ‘êuÒ <ës¡T\T
Á|üj·T‘·ï+ »s¡T>∑T‘·Tqï~. #Ó ã T‘· ÷ H˚ eTs√yÓ ’ | ü ⁄ C≤rj· T ø£ + ô|˙ mHémdtmdtz, mHém|òtôV≤#Ymdt n+~+∫q
dü T Bs¡ È ø±\+ Á|ü | ü + #ê_Û e ~Δ ˝ À e´eVü‰sê\ eT+Á‹‘·« XÊK n+~+∫q >∑D≤+ø±\qT |ü]>∑D˝ÀøÏ rdüTø√e&É+ ˝Ò<äT
Hêj·Tø£‘·«kÕúq+˝À ñqï #Ó’HêqT düVæ≤‘·+ >∑ D ≤+ø±\H˚ Äq+<ä + >± d” « ø£ ] +∫ (‘·eT≈£î nqT>∑TD+>± ñ+&Éøb£ ˛e&É+ e\q).
n~Û>∑$T+∫ m+‘√ u≤>± e~Δ #Ó+<äT‘·÷, ñ|üj÷Ó –+#·T≈£î+≥THêïs¡T. C≤rj·T >∑D≤+ø±\H˚ (H˚wüq˝Ÿ nøö+{Ÿ‡)
uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ Á|ü|ü+#· n_Ûe~Δ˝À eTT+<äT≈£î 2011-2012qT uÒdt dü+e‘·‡s¡+>± |ü]>∑D+Ï #·&ÜìøÏ e÷Á‘·yT˚ rdüT≈£î+≥THêïs¡T.
<ä÷düT≈£îì b˛‘·Tqï~ nì #Ó|ü⁄Œø√&ÜìøÏ á rdüTø√&ÜìøÏ #˚ùd yê<äq\qT n+^ø£]+∫ qj·÷`ñ<ës¡yê<ä $<ÛëHê\T ‘·j÷· Ø s¡+>±ìï
>∑D≤+ø±\qT ì<äs¡Ùq+>± #·÷|ü⁄‘·THêïs¡T. q|üŒ{Ïø,° dü÷\ú C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô kÕúsTT, n_Ûe~Δ |ü⁄qs¡T‘˚õÔ +|ü #˚kÕÔjT· ì Ä•düTHÔ êïs¡T. mHé&@ç
nsTT‘˚, á n+#·Hê\≈£î sêe&ÜìøÏ π s ≥T n+#· H ê\T n‹>± ñHêïsTT. Á|üuÛÑT‘·«+ Ä]Δø£ e´edüúqT |ü⁄qs¡T‘˚Ôõ+|ü
e÷¬sÿ{Ÿ\T ô|]>±j·Tì ñ<äs¡>=&ÉT‘·÷qï+‘·
qe+ãsY`2023 14
 e÷]ÿ ‡düTº 76 edü+‘ê\ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ì»+>±H˚ yÓ*–b˛‘√+<ë ?
#˚kÕÔqì qeTàã*øÏ+~. á eT÷&˚fifl¯ ø±\+˝À
18 XÊ‘·+ dü÷ú\C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô ô|]–+<äì
#·÷ô|fÒ+º <äT≈£î nqT>∑TD+>± ñqï Ä<Ûësê\qT
e÷Á‘·y˚T |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüT≈£î+≥Tqï~. Ç~
ªª yÓTT<ä{Ï~, dü÷ú\ C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô dü+|üPs¡í+>± |üP]Ô
kÕúsTT˝À |ü⁄+Eø√˝Ò<äT. 2019-20 dü÷Ô\ C≤rjÓ÷
‘·Œ‹Ôì 2022-23 ‘√ b˛*à #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT10.1XÊ‘·+
yÓTT<ä{Ï n+X¯+. ¬s+&√~, e÷]q uÛÖ>√[ø£ ô|s¡T>∑T<ä\ ø£ì|ædüTÔqï~. n+fÒ á ô|s¡T>∑T<ä\ eT÷&˚fi¯¢˝À
sê»ø°j·T |ü]dæú‘·T\˝À n_Ûe~Δ #Ó+~q
»]–q~. n+fÒ @&Ü~øÏ 3.4 XÊ‘· + e÷Á ‘ · y ˚ T e~Δ
<˚XÊ\˝Àì ô|≥Tºã&ç<ës¡T\ eP´Vü≤+ e\q,
yês¡T $<˚XÊ\˝À ø=‘·Ô uÛ≤>∑kÕ«eTT\qT
yÓ ‘ · T ≈£ î ÿ+ {≤s¡ ˙ , #Ó ’ H êô|’ ªeT]+‘· > ±μ
#Ó+~+~. 2020-21øÏ eTT+<äTqï ‘=$Tà~ Á‘Ó’e÷dæ
ø±\˝À es¡Tdü>± e~Δ s≥T |ü&çb˛‘·÷ edüTÔqï~.
ªª
Ä<Ûës¡|ü&É&Üìï ‘·–Z+#·T≈£î+{≤s¡˙, ‘·<ë«sê
uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ m≈£îÿe>± \_› bı+<äT‘·T+<äH˚
uÛ≤eq ø£*– ñHêïs¡T. Ç~ uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ
Á|ü | ü + #· ‘· j · ÷ Øs¡ + >∑ + Vü ≤ uŸ > ± e÷π s
neø±XÊìï ø£*ŒdüTÔ+<äì uÛ≤$düTÔHêïs¡T.
á ¬s+&ç+{Ï˝À yÓTT<ä{Ï uÛ≤eq≈£î
|ü ⁄ Hê~ ˝Ò < ä T . m+<ä T ø£ + fÒ , $∫Á‘· y Ó T Æ q
}Vü≤\‘√ ñ+&˚ dü{≤º eT<äT|üs¡T\qT, u≤+&É¢
e÷¬sÿ{À¢ ô|≥Tºã&ÉT\T ô|fÒºyê]ì qeTTà≈£îì
yÓfi¯¢&ÉeT+fÒ ≈£îø£ÿ‘√ø£ |ü≥Tº≈£îì >√<ë]
á<ä ≥ + e+{Ï < ˚ . ¬ s +&É e ~, eT÷&É T
<äXÊu≤›\T>± ªdü+düÿs¡D\Tμ neT\T #˚düTÔqï
|üŒ{Ïø° uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ Á|ü|ü+#· e÷¬sÿ{À¢ ˇø£
∫qï m>∑TeT‹<ës¡Tì>± ñ+&ç b˛&ÜìøÏ
ø±s¡ D yÓ T Æ q ìsêàD ã\V” ≤ q‘· \ qT
|ü]>∑Dq˝ÀìøÏ rdüTø√˝Ò<Tä . ìC≤ìøÏ Ç|üŒ{Ïøπ
uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ‘·j÷· Øs¡+>∑+˝À <ä÷düT≈£îb˛‘·÷
m>∑TeT‘·T\˝À ‘·q dü‘êÔ #ê{Ï, n+<ä]ø£Hêï
eTT+<äT+&Ée\dæq~. ø±˙ n˝≤ »s¡>∑˝Ò<äT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì ø=ìï eTÚ*ø£yÓTÆq ìsêàD nsTT‘˚ , $$<Û ä s¡ + >±\≈£ î #˚ d æ q
2011-12 qT+&ç 2022-23 eT<Ûä´ ã\V”≤q‘·\T Ä]úø£ e´edüúqT |ü{Ϻ |”&çdü÷Ô, øπ {≤sTT+|ü⁄\T ndüeT‘·T\´+>± ñHêïsTT. yê{Ï
ø±˝≤H˚ ï |ü ] >∑ D ˝ÀìøÏ rdü T ≈£ î +<ëeTT. m<ä>∑ ˙j·T≈£î+&Ü ø£{Ϻ |ü&˚düTÔHêïsTT. Çy˚ qT+&ç bı+~q |ò*ü ‘ê\T ≈£L&Ü |ü]$T‘·+>±H˚
H˚wüq˝Ÿ nøö+{Ÿ‡ kÕº{Ïdæºø˘‡ á >∑D≤+ø±\H˚ ø£qT#·÷|ü⁄yT˚ s¡˝À uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ n_Ûe~Δ #Ó+~q ñHêïsTT. 2023-24 dü+e‘·‡sêìøÏ >±qT
rdü T ≈£ î qï~. Bì Á|ü ø ±s¡ + <˚ X ¯ <˚X¯+>± e÷], ‘·j·÷Øs¡+>∑+˝À u≤>± |æ m ˝Ÿ ◊ d” ÿ eTT\øÏ s¡ ÷ .8083 ø√≥T¢
dü÷ú\C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô˝À 61XÊ‘·+ ùdyê s¡+>∑+ n_Ûe~Δ #Ó+~, m>∑TeT‘·T\qT ô|+#·T≈£îH˚ πø{≤sTT+#·>±, n+<äT˝À uÛ≤Ø yÓTT‘êÔ\˝À
qT+&ç e´ekÕj·T, e´ekÕj·T nqTã+<Ûä ~X¯ > ± eTT+<ä T ≈£ î eTT+<ä T ¬ ø fi¯ ¢ ≈ £ î +&Ü ‘·j·÷Ø\T »]π> m\Áø±ºìø˘ ‘·j·÷Øs¡+>±ìøÏ
s¡+>±\ qT+&ç 11XÊ‘·+, ‘·j·÷Ø s¡+>∑+ ì\e]düTHÔ êïsTT. s¡÷.4499 ø√≥T¢ πø{≤sTT+#·&É+ »]–+~.
qT+&ç 28 XÊ‘·+ dü÷ú\ C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ Ç+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫q nsTT‘˚, n+<äT˝À n‘·´~Ûø£ uÛ≤>∑+ yÓTTu…’˝Ÿ
edü T Ô q ï~. mHé & ç @ Á|ü u Û Ñ T ‘· « +, ‘· j · ÷ Ø ne>∑Vü≤q ñ+~. πøe\+ ªuÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À bò˛qT¢, yê{Ï $&ç uÛ≤>±\ ‘·j·÷ØøÏ b˛‘·T+~.
s¡+>±ìï q÷‘·q Ä]úø£ $<ÛëHê\ neTT\T ‘·j÷· s¡T #˚jT· &É+μ nH˚ |æ\T|ü⁄ ÇùdÔ |ò*ü ‘ê\T á s¡ + >∑ + ˝À dæ + Vü ≤ uÛ ≤ >∑ + <˚ o j· T
<ë«sê |ü⁄qs¡T‘˚õÔ +|ü #˚kÕÔqì qeTàã*øÏ+~. sêeì <ëìøÏ ≈£L&Ü ‘Ó\TdüT. n+<äTø£H˚ á $ìeTj·÷ìøÏ b˛sTT, ø=+‘· uÛ≤>∑+ e÷Á‘·y˚T
ø±˙ á ø±\+˝À á s¡+>∑+ n_Ûe~Ω eT<Ûä´ ø±\+˝À ø=ìï |ü]ÁX¯eT\qT m+|æø£ m>∑TeT‘·T\T #˚j·T&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. $<˚o
kÕ~Û+∫q~ πøe\+ 18 XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T. #˚düT≈£îì yê{Ïø° Á|ü‘·´ø£å dü_‡&û\T, ªñ‘·Œ‘·TÔ\ bÕ]ÁXÊ$Tø£y‘˚ \Ô· ≈£î Ç#˚à Á|ü‘´· ø£å dü_‡&û\T ù|<ä,
n~ ≈£L&Ü Ç+‘· düTBs¡È ø±˝≤ìøÏ. Ä<Ûës¡+>±μ Çyê«\ì ìs¡ísTT+#·T≈£î+~. á eT<Ûä´‘·s¡>∑‘·T\øÏ#˚à ø°\ø£ s¡+>∑T\ qT+&ç
‘· j · ÷ Ø s¡ + >∑ + yÓ q ø£ ã &É & ÜìøÏ |ü<øä∏ +£ 2020 e÷sYÃ˝À ÁbÕs¡+_Û+#·ã&ç+~. ì<ÛäT\T eTs¡\TdüTÔHêïs¡T. ø±˙ á dü_‡&û\
ø±s¡ D + ndü + |ò ü T {Ï ‘ · s¡ + >∑ + ñ‘· Œ ‹Ô ì ndü\T á |ü<Ûäø£+ ø=ìï s¡+>±\≈£î e÷Á‘·y˚T bı+~q Ä ô|<ä› ø£+ô|˙\T ‘·j·÷Ø s¡+>±ìï
ô|+bı+~+#·&É+˝À $|òü\eTe&É+ ø±<äT, |ü]$T‘·+ #˚j·÷\ì uÛ≤$+∫+~. ø±˙ n_Ûe~Δ #˚dæ m>∑TeT‘·T\T #˚düTÔHêïs¡q&ÜìøÏ
eTq >∑D≤+ø±˝À¢ n~Ûø£ uÛ≤>∑+ dü+|òüT{Ï‘· ‘·s¡Tyê‘· eTs√ 14 Ç‘·s¡ s¡+>±\≈£î ≈£L&Ü m≥Te+{Ï Ä<Ûësê\T ˝Òe⁄.
s¡+>±ìøÏ dü+ã+~Û+∫qy˚. n+<äT˝Àì ø=ìï $düÔ]+#·&É+ »]–+~. BìøÏ >±qT s¡÷
düeT÷Vü‰\T n‘·´~Ûø£ ˝≤uÛ≤\T Ä]®düTÔqï|üŒ ø° (nqTyê<ä+: ¬ø. ñcÕsêDÏ)
1.97 \ø£å\ ø√≥T¢ πø{≤sTT+∫+~. j
ñ‘·Œ‹Ôì e÷Á‘·+ ì\&É>±H˚ ñ+#·T‘·THêïsTT.
15 qe+ãsYY`2023
 n+‘·sê®rj·T |ü]D≤e÷\T e÷]ÿ ‡düTº
m˝Ÿ◊dæ yê{≤\ neTàø£+ n‹ô|<ä› ≈£î+uÛÑø√D+

>±C≤ j·TT<ä+Δ
ÇÁC≤sTT˝Ÿ C≤‘·´Vü≤+ø±s¡ $<ÛëHê\ dü‘·´bÕ˝Ÿ e÷*ø˘
ø£s¡DY <∏ë|üsY
|üs´¡ ekÕq+
s¡#·sTT‘· kÂB nπs_j·÷, ˇeTHé,
‘·*àCŸ nVü≤à<
é j·TTmÇ˝À e÷J sêj·Tu≤].
ªªj·TT<äΔ+˝À |ü•Ãe÷dæj·÷μ nqï
o]¸ø£‘√ Äj·Tq sêdæq |ü⁄düÔø£+ >∑‘·
>± C≤ dü+øå√uÛ+Ñ nH˚~ @ ø£Då +˝ÀHÓH’ ê ÁbÕD≤\T Vü≤]+∫+~. Á|ü»\≈£î ÄVü‰s¡+ @&Ü~ Á|ü#·T]‘·yÓTÆ+~.
ù|\&ÜìøÏ dæ<äΔ+>± ñqï f…ÆyéT u≤+uŸ ≈£L&Ü <=s¡ø£&É+ ˝Ò<äT. |æ\¢\T, ‘·\T¢\T,
e÷~]>± ñ+&˚~. á f…ÆyéT u≤+uŸ ô|{Ϻ+~ eè<äTΔ\H˚ ‘˚&Ü ˝Ò≈£î+&Ü ÇÁC≤sTT© ôd’Hê´\T
ÇÁC≤sTT˝Ÿ. <ëìøÏ Ç+<Ûäq+ düeT≈£L]Ã+~ bÕ\d” Ô H ê Á|ü » \qT bı≥º q ÇÁC≤sTT˝Ÿ ˝ Àq÷, Á|ü | ü # · + ˝Àì nìï
ñÁ>∑ y ê<ä ÇÁC≤sTT© eT+Á‘· T \T yê] ô|≥Tº≈£î+≥THêïsTT. ÁbÕ+‘ê˝À¢ q ÷ ñqï bÕ\d” Ô ì j· T q¢ + ‘ê
Væ≤+kÕø±+&É, j·TT<ëΔìøÏ m<äTs¡T #·÷düTÔqï ÇÁC≤sTT˝Ÿ >±C≤ô|’ yÓ’e÷ìø£ <ë&ÉT\T ªm&É‘]Ó |æ˝ìÒ <ë&ÉT\T ÁbÕs¡+_Û+#ê\ìμ B|òt
Vü≤e÷dt. f…yÆ Té u≤+uŸ ã≥Hé H=πøÿyê] ø√dü+ Ä|üø£b˛‘˚ ‘êeTT n|üVü≤]+#·T≈£îb˛sTTq |æ\T|ü⁄ì#êÃs¡T. nø√ºãsY 8q Vü≤e÷dt≈£î
Ç+‘·ø±\+ y˚∫ #·÷dü÷Ô e∫Ã+~. e+<äeT+~øÏ ô|’>± ÇÁC≤sTT© ã+BÛ\qT dü+|òT” uÛ≤e+>± ôV≤CŸãT˝≤¢ ôdì’ ≈£î\T ˝…ãHêHé
á @Á|æ˝Ÿ˝À s¡+C≤Hé dü+<äs¡“¤+>± s√Eø=ø£ÿs¡T #=|üq #·+ù|kÕÔeTì Vü≤e÷dt qT+&ç ÇÁC≤sTT˝Ÿ ÄÁø£ $ T‘· ôwu≤
n˝Ÿ`nkÕÿ eTd”<Tä ˝ÀøÏ ÇÁC≤sTT© b˛©düT\T Á|ü ø £ { Ï + ∫+~. á ˝À>± Ç<ä › s ¡ T eè<ä Δ ÁbÕ+‘· + ˝Àì ÇÁC≤sTT© kÕú e sê\ô|’ ø Ï
Á|üy˚•+#·&É+‘√ Ä u≤+ãT ø±kÕÔ ù|*+~. ã+B\qT $&ç∫ô|{Ϻ+~. á ôV≤#·Ã]ø£\qT |òæs¡+>∑T\T ù|˝≤Ãs¡T.
.............. ÇÁC≤sTT˝Ÿ |üø£ÿq ô|{Ϻ >±C≤‘√ ‘·q≈£î >∑\ ÇÁC≤sTT˝Ÿ ‘· q j· T T<ä Δ #· s ¡ ´ \qT
>±C≤˝À ÇÁC≤sTT© <äfi≤\T kÕ–düTÔqï 360 øÏ˝À MT≥s¡¢ dü]Vü≤<äT›\ >∑T+&Ü j·TT<äΔ ªªÄ|üπswüHé ◊s¡Hé kÕ«sY˘¶μμ (ñ≈£îÿ K&ÉZ+) nì
e÷s¡Dø±+&É˝À Ç|üŒ{Ïπø nH˚ø£ y˚\ eT+~ {≤´+≈£î\ düVü‰j·T+‘√ |ü<ë‹ <äfi≤\qT |æ\Tk˛Ô+~. 3,60, 000 eT+~ ñqï ‘·q
Á|üC\T ÁbÕD≤\T $&ç#ês¡T. Ç~ Ç|üŒ{Ï˝À >±C≤˝ÀøÏ q&ç|æk˛Ô+~. 33 \ø£å\ »HêuÛ≤ ]»]«düTº\‘√ düVü‰ yÓTT‘·Ô+ ôd’Hê´ìï >±C≤ô|’
Äπ>≥T¢ ˝Ò<äT. Ç+ø± #ê˝≤ ÁbÕD qwüº+ >∑\ >±C≤qT |üP]Ô>± ÄÁø£$T+#·Tø√&Üìπø j·TT<äΔ˝ÀøÏ ~+∫+~. BìøÏ ‘√&ÉT j·T÷<äT
dü+uÛÑ$+#˚ |ü]dæú‹ ø£ì|æk˛Ô+~. Vü≤e÷dt dæ<äΔyÓTÆ+~. ñ‘·Ôs¡ >±C≤˝À 23 \ø£å\ eT+~, Hêj·T≈£î\T n‘·´+‘· rÁeyÓTqÆ j·TT<äΔ Hê<ë\T
ÇÁC≤sTT˝Ÿ MT<ä <ë&ç »]|æq yÓTT<ä{Ï s√E˝À¢ <ä ø Ï å D >±C≤˝À 10 \ø£ å \ eT+~ yÓ T T<ä \ T ô|{≤º s ¡ T . >±C≤˝Àì Vü ≤ e÷dt
1,300 eT+~ ÇÁC≤sTT©\T eTs¡DÏ+#ês¡T. ìedædTü HÔ êïs¡T. j·TT<ä+Δ e\¢ Ç|üŒ{Ïøπ \ø£˝å ≤~ kÕúesê\qT ã÷&ç<ä #˚ùdkÕÔqì ÇÁC≤sTT˝Ÿ
‘·eT <˚X¯+˝ÀøÏ Á|üy˚dæ+∫q 2,500 eT+~ eT+~ bÕ\d” Ô H ê Á|ü » \T ìsêÁX¯ j · T T˝… ’ Á|ü<ëÛ ì u…+»$THé HÓ‘H· ê´VüA Á|üø{£ +Ï #ês¡T.
Vü ≤ e÷dt ôd’ ì ≈£ î ˝À¢ dü > ∑ + eT+~ì X¯s¡D≤]Δ •_sê˝À¢ #˚sês¡T. Vü≤e÷dt <ë&ç ô|<ä› ‘·|Œæ <ä+ ªªÇÁC≤sTT˝Ÿ
#·+ù|XÊeTì ÇÁC≤sTT˝Ÿ #ÓãT‘√+~. Ä Vü≤e÷dt ‘·qT »]|æq <ë&çì ªªÄ|üsπ wüHé á j·TT<äΔ+˝À ¬>\TdüTÔ+~μμ nì s¡ø£åD XÊK
‘·s¡Tyê‘· >±C≤ MT<ä ÇÁC≤sTT˝Ÿ #˚düTÔqï Äø±‡ |òü¢&éμμ n+{À+~. á <ë&çì ªªeTVü‰ eT+Á‹ jÓ ÷ yé >±\¢ + {Ÿ Á|ü ø £ { Ï + #ês¡ T .
yÓ’e÷ìø£, uÛÑ÷‘·\ <ë&ÉT˝À¢ y˚˝≤~ eT+~ $|üe¢ ~q+μμ nì Vü≤e÷dt <äfi≤\ ø£e÷+&ÉsY ÇÁC≤sTT˝Ÿ Hêj·T≈£î\ uÛ≤wü s√Es√E≈£L
#·ìb˛j·÷s¡T. >±C≤qT ÇÁC≤sTT˝Ÿ |üP]Ô>± yÓTTVü≤eTà<é B|òt ù|s=ÿHêïs¡T. n˝Ÿ`nø±‡ rÁeeTe⁄‘√+~. Vü≤e÷dtqT ◊mdt◊ ñÁ>∑yê<ä
~>∑“+<Ûäq+ #˚dæ+~. |ü≥ºD≤ìøÏ $<äT´‘Y ø£{Ÿ eTd” < ä T qT n|ü $ Á‘· + #˚ d æ q +<ä T ≈£ î dü+düú‘√ düe÷q+>± |ü]>∑DÏdü÷Ô ªª<ëìï
#˚d+æ ~. n~ ˇø£ ô|<ä› e÷qe dü+øå√uÛ+Ñ ˝ÀøÏ Á|ürø±s¡+>± á <ë&ç #˚dæq≥T¢ Äj·Tq nD∫y˚ d æ |ü P ]Ô > ± ìs¡ ÷ à*kÕÔ + μμ nì
HÓ≥ºã&ç+~. uÛÑeHê\T •~Û˝yÓTÆb˛‘·THêïsTT. Á|üø{£ +Ï #ês¡T. ÇÁC≤sTT˝Ÿ dü+ø°sí¡ Á|ü‘«· +˝Àì HÓ‘·Hê´VüA Á|üø£{Ï+#ês¡T.
yê{ÏøÏ+<ä y˚˝≤~ eT+~ #·ìb˛‘·THêïs¡T. |ü∫à $T‘·yê<ä bÕغøÏ #Ó+~q ñÁ>∑yê<ä nø√ºãsY 11q HÓ‘·Hê´VüA <˚X¯+˝À
ÄdüT|üÁ‘·T\˙ï ø£‘å >· ±Á‘·T\‘√ì+&çb˛j·÷sTT. eT<ä Δ ‘ · T <ës¡ T \T @Á|æ ˝ Ÿ ˝ À eTd” < ä T ˝ÀøÏ n‘·´edüs¡ Á|üuÛÑT‘ê«ìï Á|üø£{Ï+#ês¡T. Ç<ä›s¡T
∫e]øÏ ∫qï|æ\¢\ ÄdüT|üÁ‹ MT<ä |ü&çq Á|üy•˚ +∫ bÕ\d”ìÔ j·Tq¢ô|’ ô|<ä› m‘·TqÔ <ë&çøÏ Á|ü‹|üø£å Hêj·T≈£î\T u…˙ï >±+{Ÿ®, >±&ç
u≤+ãT 500 eT+~øÏ ô|’>± |üdæ|æ\¢\ ~–q dü+>∑‹ $~‘·y˚T. |ü•ÃeT rs¡+˝Àq÷, mC…+ø√{Ÿ\qT Á|üuÛÑT‘·«+˝ÀøÏ rdüT≈£îHêïs¡T.
qe+ãsY`2023 16
 e÷]ÿ ‡düTº >±C≤ j·TT<äΔ+
á Ç<ä›s¡÷ e÷J ôd’ìø±~Ûø±s¡\T. M]<äΔ]‘√
ø£*|æ q\T>∑Ts¡T düuÛÑT´\ ªj·TT<äΔ ìs¡«Vü≤D Vü≤e÷dt <ë&ÉT\qT ÇÁC≤sTT˝Ÿ, <ëì eT<ä‘› T· <ës¡T\qT
eT+Á‹es¡Z+μμ @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. B+‘√bÕ≥T
14 eT+~ dü u Û Ñ T ´\‘√ ˇø£ uÛ Ñ Á <ä ‘ ê
eT+Á‹esêZ ì ï ≈£ L &Ü @sêŒ≥T #˚ X Ês¡ T .
ªª
ÄX¯sà ´¡ |ü]∫+~>±˙ >∑‘· @&Ü~ &çdô +ãsY˝À HÓ‘H· ê´VüA
‹]– n~Ûø±s¡+ #˚|ü{Ϻq ‘·s¡Tyê‘· Äj·Tq b˛ø£&É\T
Ç+<äT˝ÀøÏ q\T>∑Ts¡T Á|ü‹|üø£å düuÛÑT´*ï >∑eTì+∫q sê»ø°j·T |ü]o\≈£î\T e÷Á‘·+ Ç~ ÄX¯Ãs¡´
|üs#
¡ ˝· <Ò Tä . ÇÁC≤sTT˝Ÿ |Á uü TÑÛ ‘·« f…sÁ ]¡ düTº b˛ø£&\É ≈£î Vü≤e÷dt
rdüT≈£îHêïs¡T. <˚XÊìï s¡øÏå+#·˝Òø£b˛‘·THêïs¡ì
‘· q ô|’ e∫Ãq $eTs¡ Ù \qT+&ç
‘·|æŒ+#·Tø√&ÜìøÏ ‘·q ø£Hêï Á|ü»˝À¢ Á|ü‹wüº
qT+&ç |Á ‹ü |òTü ≥q ñ+≥T+<äì yês¡T uÛ≤$dü÷HÔ ˚ ñHêïs¡T >±˙
n~ Ç+‘· rÁe+>± ñ+≥T+ì yês¡÷ }Væ≤+#·˝<Ò Tä .
ªª
>∑*–q Á|ü‹|üøå£ düuTÑÛ ´\qT HÓ‘H· ê´VüA j·TT<äΔ
eT+Á‹es¡Z+˝À #˚s¡TÃ≈£îHêïs¡T.
nyÓT]ø± yÓ’K]
‘·q |ü<äM ø±\eT+‘ê HÓ‘·Hê´VüA‘√
|ü{°º |ü≥ºq≥Tº ñqï nyÓT]ø± n<Ûä´≈£åî&ÉT CÀ
u…’&ÓHé á |òüTs¡íD $wüj·T+˝À e÷Á‘·+ bÕ‘·
|ü<äΔ‹ Á|üø±s¡y˚T ÇÁC≤sTT˝Ÿ≈£î >∑{Ϻ eT<䛑·T
<ës¡T>± s¡+>∑+˝ÀøÏ ~>±s¡T. ªªVü≤e÷dt
|üP]Ô>± <äTwüº X¯øμÔÏ μ n˙, m<äTs¡T <ë&ç #˚jT· &É+
ÇÁC≤sTT˝Ÿ Vü≤≈£îÿ e÷Á‘·y˚T ø±<äT, $~Û,
nyÓ T ]ø± ÇÁC≤sTT˝Ÿ ≈ £ î yÓ q Tï<ä q Tï>±
ñ+≥T+~μμ nì u…&’ HÓ é nHêïs¡T. á dü+<äs“¡ +¤ >±
u…’&ÓHé #˚dæq Á|üdü+>∑+ ªª>∑‘·+˝À n~Ûø±s¡+˝À
ñqï @ n<Ûä´≈£åî&É÷ #˚j·Tq+‘·{Ï ÇÁC≤sTT˝Ÿ
nqT≈£L\ Á|üdü+>∑+μμ nì yêwæ+>∑ºHé b˛dtº
n_Ûe]í+∫+~.
nø√ºãsY 12q nyÓT]ø± $<˚XÊ+>∑ eT+Á‹ ÇÁC≤sTT© u≤+ãT <ë&ÉT\≈£î ã˝…’b˛‘·Tqï |üdæ|æ\¢\T
Ä+{À˙ _¢+¬øHé ÇÁC≤sTT˝Ÿ sê»<Ûëì f…˝Ÿ Vü≤e÷dt <ë&ÉT\qT ÇÁC≤sTT˝Ÿ, <ëì
nMyé≈£î VüA{≤VüQ{Ïq ãj·T\T<˚] yÓfi≤¢s¡T. <äøDå£ ˝…ãHêHé\˝Àì ns¡uŸ`j·T÷<äT\T ø£*dæ
nø£ÿ&É Äj·Tq Á|üd+ü –dü÷Ô ªª$TeTà*ï s¡ø+åÏ #·T≈£îH˚ eT<䛑·T <ës¡T\qT ÄX¯Ãs¡´|ü]∫+~>±˙ >∑‘· ñqï |ü≥˜D≤\T....M≥ìï{Ï |òü*‘·+>± á
X¯øÏÔ MT≈£î ñ+~. nsTTq|üŒ{Ïø° nyÓT]ø± @&Ü~ &ç ô d+ãsY ˝ À HÓ ‘ · H ê´Vü A ‹]– ‘·TbÕqT K∫Ñ·+>± eTT+#·Tø=düTÔ+~.μμ nì
ñqï+‘· ø ±\+ MT≈£ î n+&É > ± n~Ûø±s¡+ #˚|{ü qºÏ ‘·sT¡ yê‘· Äj·Tq b˛ø£&\É T Äj·Tq sêXÊs¡T.
ñ+≥T+~, ì•Ã+‘·>± ñ+&É+&çμμ nì >∑eTì+∫q sê»ø°j·T |ü]o\≈£î\T e÷Á‘·+ Ç≥Te+{Ï Á|üe÷<äø£s¡yÓTÆq |ü]dæú‘·T\T
#ÓbÕŒs¡T. Ç~ ÄX¯Ãs¡´ |üs¡#·˝Ò<äT. ÇÁC≤sTT˝Ÿ Á|üuÛÑT‘·« sêe&ÜìøÏ ø±s¡ D + }Væ ≤ +∫+<˚ . >∑ ‘ ·
ø±˙ Vü≤e÷dt <ë&ÉT\T ÇÁC≤˝Ÿ f… Á s¡ ] dü T º b˛ø£ & É \ ≈£ î Vü ≤ e÷dt qT+&ç mìïø£˝À¢ <Óã“‹qï HÓ‘·Hê´VüA ‘·q |ü<ä$ì
nuÛÒ<ä´yÓTÆq~ nqï ÁuÛÑeT\qT |ü{≤|ü+#·\T Á|ü‹|òüT≥q ñ+≥T+<äì yês¡T uÛ≤$dü÷ÔH˚ ì\u… ≥ Tº ø √&ÜìøÏ dü + ø° s ¡ í Á|ü u Û Ñ T ‘· « +˝À
#˚XÊsTT. ‘·eT uÛÑ÷uÛ≤>∑+˝Àì X¯Á‘·Te⁄\qT ñHêïs¡T >±˙ n~ Ç+‘· rÁe+>± ñ+≥T+ì eTTK´yÓTÆq |ü<äe⁄\qT |ü∫à $T‘·yê<ä bÕغ
ø£qT>=ì n+‘·+ #˚ùd X¯øÏÔ <ëìøÏ ñqï<äì yês¡÷ }Væ≤+#·˝Ò<äT. Hêj· T ≈£ î \≈£ î ø£ ≥ º u … { ≤º s ¡ T . Ç{≤eTsY
n+<äs¡÷ nqT≈£îH˚yês¡T. Ä qeTàø±\qT 2023 y˚T˝À ÇÁC≤sTT© <äfi≤\≈£L, u…Hé`–«sY≈£î C≤rj·T uÛÑÁ<ä‘ê eT+Á‹ |ü<ä$
Vü≤e÷dt <ë&ÉT\T #Ó<äs¡>=≥º&Éy˚T ø±<äT, >±C≤ πø+Á<ä+>± ñqï ÇkÕ¢$Tø˘ õVü‰<é≈£L ø£≥uº {… ≤ºsT¡ . u…C≤˝…˝Ÿ k˛àÁ{Ï#≈Y î£ Ä]úø£ eT+Á‹
Vü≤e÷dt≈£î e´‹πsø£+>± ÇÁC≤sTT˝Ÿ ˇø£ÿfÒ eT<Ûä´ »]–q |òüTs¡¸D\ ‘·s¡Tyê‘· sê»ø°j·T |ü<ä$ Ç#êÃs¡T. |ü•ÃeT rs¡+˝À ôd{Ï¢yÓT+≥T¢
b˛sê&É > ∑ \ <ä T nqï ÁuÛ Ñ e T\qT ≈£ L &Ü yê´U≤´‘· Äs=Hé &˚_&é $T\¢sY Ç˝≤ sêXÊs¡T: ì]à+#˚ u≤<Û ä ´ ‘· ≈£ L &Ü áj· T qπ ø
‘=\–+#êsTT. Vü≤e÷dt‘√ j·TT<äΔ+ yÓTT<ä˝…’q ªªdü]ø=‘·Ô ‘·TbÕqT eTT+#·T≈£î sêe&É+ U≤j·T+. n|üŒ{Ï+#ês¡T.
ø=~› s√E˝À¢H˚ nyÓT]ø± qT+&ç ÇÁC≤sTT˝Ÿ≈£î m|ü&ÉT? s√E˝À¢Hê, yêsê˝≤, HÓ\˝≤ nqï<˚ á eT÷&É T ñÁ>∑ y ê<ä bÕغ \ T
ôd’ìø£ |ü]ø£sê\T sêe&É+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆHêsTT. Á|üX¯ï.μμ ªª ÇÁC≤sTT˝Ÿ Á|üuÛÑT‘·«+˝À n–Z ªªC≤‘ê´Vü≤+ø±s¡, j·T÷<äT <äTs¡Vü≤+ø±s¡,
ÇÁC≤sTT˝Ÿ≈î£ 200 ø√≥¢ &Ü\s¡¢ s¡øDå£ kÕj·T+ sêCÒdüTÔqï eT+Á‘·T\ Á|üdü+>±\T, |ü•ÃeT ns¡ ã T“`e´‹π s ø£ yÓ ’ K ] $wü j · T +˝À
#˚kÕÔeTì nyÓT]ø± Á|üø£{Ï+∫+~. ÇÁC≤sTT˝Ÿ rs¡+, ‘·÷s¡TŒ C…s¡÷dü˝…+˝Àì j·T÷<äT ˇø£ÿs¡ø£+>±H˚ ñHêïsTTμμ nì $T\¢sY n|ü&ÉT
nedüsê\T @$T{À ø£qT>=H˚+<äT≈£î >±qT ôd≥¢s¡¢˝À ñÁ>∑yê<äT\T, C…s¡÷dü˝…+, |ü•ÃeT yê´U≤´ì+#ês¡ T . áj· T q #Ó | æ Œ +~
nyÓT]ø± s¡ø£åD XÊK eT+Á‹ ˝≤sTT&é ÄdæºHé rs¡ + ˝À kÕj· T T<Û ä b˛sê{≤ìøÏ m<ä T s¡ T yêdüÔey˚Tqì k˛àÁ{Ï#Y ‘·q yê´K´\ <ë«sê
e´øÏÔ>∑‘·+>± ÇÁC≤sTT˝Ÿ dü+<ä]Ù+#ês¡T. #·÷düTÔqï Vü≤e÷dt, M{ÏøÏ ‘√&ÉT ÇÁC≤sTT˝Ÿ, ìs¡÷|æ+#ê&ÉT. ªªbÕ\d”ÔHê Á|ü»\T nH˚yêπs
17 qe+ãsYY`2023
 >±C≤ j·TT<äΔ+ e÷]ÿ ‡düTº
HÓ‘·Hê´VüA bÕÁ‘·
á dü+øå√uÛ≤ìøÏ HÓ‘H· ê´VüAH˚ ø±s¡DeTì
ªª ø=‘·Ô eT+Á‘T· \T ‘·«s¡˝ÀH˚ yê] ndü\T dü«s¡÷|ü+ @$T{À
#·÷|æ+#ês¡T. »qe]˝À u…H`é –«sY n˝Ÿ`nkÕÿ eTd”<Tä ˝ÀøÏ
|Á yü •˚ +#ê&ÉT. eTTdæ+¢ \ bÁ ÕsêΔHê eT+~sê\qT |ü$‘Á +· >±
eTsê´<ädTü ˝Ô q’… ÇÁC≤sTT©\T ù|s=ÿ+≥THêïs¡T.
j·TT<äΔ+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq ˇø£ s√E ‘·s¡Tyê‘·
Vü‰¬s{Ÿ® nH˚ |üÁ‹ ‘·q dü+bÕ<äø°j·T+˝À Ç˝≤
ñ+#ê\qï Á|üdüTÔ‘· @sêŒ≥T e÷]b˛‘·T+<äì Äj·Tq sêdæ+~:ªªbÕ\d”Ôìj·Tìj·Tq¢ Vü≤≈£îÿ\qT,
dü+øπ ‘ê\T Ç#êÃsT¡ . @Á|˝æ ˝Ÿ À ÇÁC≤sTT˝Ÿ b˛©düT\T s¡+C≤Hé eTqT>∑ & É q T |ü P ]Ô > ±, ãVæ ≤ s¡ + >∑ + >±
s√Eq eTd”<äT Äes¡D˝ÀøÏ Á|üy˚•+∫ s¡ã“sY ãT˝…¢≥T¢, düºHé
>Á H∑ &˚ \é qT |Á j
ü ÷Ó –+∫ 350 eT+~ uÛ≈Ñ î£ \Ô qT ìs¡+“ ~Û+#ês¡T.
ªª |ü ø £ ÿ qô|fÒ º d æ q $<˚ X Ê+>∑ $<Û ë Hêìï
nqTdü ] +#· & É + <ë«sê....uÛ Ñ ÷ ø£ u ≤®
Á|üuÛÑT‘ê«ìï @sêŒ≥T #˚j·T&É+ <ë«sê e#˚Ã
Á|üe÷<Ûë\qT >∑T]Ô+#·&+É ˝À...Á|ü<ëÛ q eT+Á‹
|üP]Ô>± $|òü\eTj·÷´s¡T.μμ
á Á|ü | ü + #· + ˝À ˝Ò s ¡ T μμ nì Äj· T q |òTü s¡¸D\T ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Á|üuTÑÛ ‘·« nqTeT‹ Á|üeTTK #·]Á‘·ø±s¡T&ÉT, y˚T<Ûë$
yê´U≤´ì+#·&+É bÕ\d”HÔ ê Á|ü»\≈£î |ü⁄+&ÉTMT<ä ˝Ò≈£î+&Ü nÁø£eT ôd{Ï¢yÓT+≥T¢ @sêŒ≥T j·TTe˝Ÿ H√Vü‰ Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T:ªª>∑‘· #ê˝≤
ø±s¡+ #·*¢q≥ºsTT+~. #˚düT≈£î+fÒ ‘·eT≈£î nqT≈£L\yÓTÆq Á|üuÛÑT‘·«+ dü+e‘·‡sê\T>± ÇÁC≤sTT˝ŸqT $T‘·yê<ä
ñÁ>∑yê<ä eT+Á‘·T\T ‘·s¡Tyê‘· nqTeT‹ ÇdüTÔ+<äH˚ BÛe÷‘√ yês¡T Hêj· T ≈£ î &É T u… + »$THé HÓ ‘ · H ê´Vü A
ø=‘·Ô eT+Á‘·T\T ‘·«s¡˝ÀH˚ yê] ndü\T ô|<ä› m‘·TÔq nÁø£eT ôd{Ï˝ŸyÓT+≥T¢ @sêŒ≥T bÕ*düTÔHêï&ÉT. Á|ü»˝À¢ Á|ü#ês¡+ #˚j·T&É+˝À
dü«s¡÷|ü+ @$T{À #·÷|æ+#ês¡T. »qe]˝À #˚j·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Äj·Tq ~≥º >±˙ ndüeTs¡Δ Á|ü<Ûëq eT+Á‹.
u… H é ` –«sY n˝Ÿ ` nkÕÿ eTd” < ä T ˝ÀøÏ HÓ‘·Hê´VüA eTs√kÕ] Á|ü<Ûëq Äj·Tq C≤rj·T Á|üjÓ÷CHê\ø£Hêï ‘·q
Á|ü y ˚ • +#ê&É T . eTTdæ ¢ + \ ÁbÕsêΔ H ê eT+Á‹ |ü<$ä #˚|≥ü ≈º £ eTT+<äT qT+&˚ j·T÷<äT e´øÏ Ô > ∑ ‘ · Á|ü j Ó ÷ »Hê˝Ò $Tqï>±
eT+~sê\qT |ü$Á‘·+>± ñ+#ê\qï Á|üdüTÔ‘· ôd{Ï \ s¡ T ¢ bÕ\d” Ô ì j· T q¢ ô |’ Væ ≤ +dü bÕ*düTÔ+{≤&ÉT. <˚XÊìï $uÛÑõ+#·&É+ <ë«sê
@sêŒ≥T e÷]b˛‘·T+<äì Äj·Tq dü+πø‘ê\T ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. 2020˝À bÕ\d”Ôìj·Tq¢ Äj·Tq ‘·q |üs¡|ü‹ì ô|+#·T≈£îHêï&ÉT.μμ á
Ç#êÃs¡T. @Á|æ˝Ÿ˝À ÇÁC≤sTT˝Ÿ b˛©düT\T bı˝≤˝À¢ ôd{Ï\s¡T¢ 127 <ë&ÉT\T »]|æq≥T¢ dü]ø=‘·Ô |òTü s¡¸D≈£î ÇÁC≤sTT˝Ÿ Á|ü<ëÛ q eT+Á‹<˚
s¡ + C≤Hé s√Eq eTd” < ä T Äes¡ D ˝ÀøÏ ]ø±s¡T¶ nsTT+~. yês¡+‘ê C≤‘ê´Vü≤+ø±s¡ |üP]Ô u≤<Ûä´‘·. ÇÁC≤sTT˝Ÿ Á|ü»˝À¢ b˛‘·Tqï
Á|üy˚•+∫ s¡ã“sY ãT˝…¢≥T¢, düºHé Á>∑H˚&é\qT ìHê<ë\T #˚dü÷Ô á <ë&ÉT\≈£î bÕ\Œ&ܶs¡T. ‘·q |ü]|ü‹ì ì\u…≥Tºø√&ÜìøÏ Á|üuÛÑT‘·«+
Á|ü j Ó ÷ –+∫ 350 eT+~ uÛ Ñ ≈ £ î Ô \ qT Væ≤+kÕ‘·àø£ |òüT≥q\T sêqTsêqT m≈£îÿe á j·TT<ëΔìï ø=qkÕ–+#·e#·TÃ. >±C≤˝À
ìs¡“+~Û+#ês¡T. ø±e&É + ‘√ ÇÁC≤sTT© <ä fi ≤\T nbÕN >∑]wüº qwüº+ ø£*–+#·&Éy˚T á j·TT<äΔ+
<ëì ‘·s¡Tyê‘· u…Hé`–«sY, k˛àÁ{Ï#Y\T ôV≤©ø±|ü º s ¡ T ¢ ñ|ü j Ó ÷ –+∫ øÏ å | ü D T\ ñ<˚›X¯+. B+‘√bÕ≥T ø=+‘·eT+~ Vü≤e÷dt
Ç<äs› ÷¡ |ü•ÃeT rs¡+˝À ‘·eT e+‘·T ì<ÛTä \T, Á|üjÓ÷>±ìøÏ ≈£L&Ü bÕ\Œ&ܶs¡T. HÓ‘·Hê´VüA Hêj·T≈£î\qT \ø£å´+ #˚düT≈£îì #·+|üe#·TÃ.
kÕj·TT<Ûä <äfi≤\qT ñ|üjÓ÷–+∫ j·T÷<äT Á|ü u Û Ñ T ‘· « + ‹]– n~Û ø ±s¡ + ˝ÀøÏ e∫Ãq n+<äTe\¢ ‘·eTô|’ »]–q <ë&çøÏ Á|ürø±s¡+
ôd{Ï ˝ Ÿ y Ó T +≥T¢ @sêŒ≥T #˚ j · T &É + ‘·s¡Tyê‘· ôd{Ï\s¡T¢ eT]+‘· ¬s∫Ãb˛j·÷s¡T. rs¡ T Ã≈£ î HêïeTq uÛ ≤ eq ÇÁC≤sTT©˝À¢
ÁbÕs¡ + _Û + #ês¡ T . ÇÁC≤sTT˝Ÿ ÄÁø£ $ T‘· ˇø£ÿ pHé HÓ\˝ÀH˚ bÕ\d”Ôìj·Tq¢ô|’ 310 edüTÔ+~.
bÕ\d”ÔHê ÁbÕ+‘·+ô|’ ÇÁC≤sTT˝Ÿ |ü]bÕ\Hê <ë&ÉT\T #˚XÊs¡T. >∑èVü‰\T ‘·>∑T\ u…{≤ºs¡T. á j·TT<ä+Δ ˝À e÷qeVü≤≈£îÿ\T rÁe+>±
|ü ≥ Tº q T eT]+‘· ô|+#ê\˙, Ç+ø± ˇø£ eTd”<äT, ˇø£ bÕsƒ¡XÊ\ ‘·>∑T\ u…{≤ºs¡T. ñ\¢+|òæT+#·ã&ÉT‘·THêïj·Tì e÷qeVü≤≈£îÿ\
#ÓbÕŒ\+fÒ nø£ÿ&É j·T÷<äT ôd≥¢s¡¢ dü+K´qT BìøÏ bÕ\d”Ôìj·Tq¢ Á|ü‹|òüT≥q‘√ |òüTs¡¸D\T yê#Y (ôV≤#YÄsY&ÉãT¢´) ù|s=ÿ+~. ¬s+&ÉT
Ç|ü  &É T qï 5,00,000 qT+&ç ô|]–b˛j·÷sTT. ÇÁC≤sTT˝Ÿ uÛÑÁ<ä‘ê <äfi≤\T |üøå±\÷ ñ\¢+|òæT+∫q|üŒ{Ïø° ÇÁC≤sTT˝Ÿ
10,00,000≈£ î ô|+#· & É + <ë«sê Ä Á&√Hé\T ñ|üjÓ÷–+∫ bÕ\d”ÔHê X¯s¡D≤]Ù Vü≤≈£îÿ\ ñ\¢+|òüTq rÁyê‹ rÁe+>± ñ+~,
ÁbÕ+‘êìï |üP]Ô>± j·T÷<äT ÁbÕ+‘·+>± •_s¡+ MT<ä <ë&ÉT\T #˚dæ <ëìï H˚\ eT≥º+ m≈£ î ÿe ø±\+ ñ\¢ + |ò æ T k˛Ô + ~.
e÷πsÃj·÷\qï~ yê] \ø£å´+. u…Hé`–“sY #˚XÊs¡T. bÕ\d”Ôìj·Tq¢MT<ä j·T÷<äT ÇÁC≤sTT©\T
nsTT‘˚ n~Ûø±ø£ |üs¡´y˚ø£åD @MT ˝Ò≈£î+&Ü bÕ\d”Ôìj·Tq¢qT n+‘·+ #˚ùd+<äT≈£î Bs¡ È ø ±\+>± nqTdü ] dü T Ô q ï $eø£ å
ø=ìï H˚wüHé >±s¡T¶ <äfi≤\qT |üP]Ô>± ‘·q ôd’ìø£ #·s¡´ rdüTø√yê\ì E˝…’˝À ôd≥¢s¡T¢ ªªe÷qyê[ô|’ C≤‹ $eø£å H˚s¡+ ÁøÏ+<ä
øÏ+<ä ñ+#ê\ì ø√s¡T≈£î+≥THêïs¡T. |æ\T|ü⁄ì#êÃs¡T. Ä |æ\T|ü⁄≈£î düŒ+~+∫q •øå±s¡Ω+μμ nì ôV≤#YÄsY&ÉãT¢´ ù|s=ÿ+~.
á ñÁ>∑ y ê<ä eT+Á‘· T \ n+&É q T uÛÑÁ<ä‘ê <äfi≤\T C…ìHé |ü≥ºD+ô|’ <ë&ç #˚dæ á j·TT<ëΔìøÏ eTT+<äT ≈£L&Ü
#· ÷ dü T ≈£ î ì j· T ÷<ä T ôd≥¢ s ¡ T ¢ eT]+‘· 10 eT+~ bÕ\d”ìÔ j·Tq¢qT #·+bÕs¡T. 2023 ÇÁC≤sTT˝Ÿ nH˚ø£ kÕs¡T¢ bÕ\d”Ôìj·Tq¢ MT<ä
¬s∫Ãb˛j·÷s¡T. yês¡T Çwüº+ e∫Ãq≥T¢ ‘·eT yÓTT<ä{Ï Äs¡Te÷kÕ˝À¢ |ü•ÃeT rs¡+˝À ªª$#·ø£åD≤ s¡Væ≤‘·+>± <ë&ÉT\Tμμ #˚dæ nH˚ø£
ôd{Ïy¢ TÓ +≥T¢ ì]à+#·Tø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ôd≥¢ s ¡ ¢ ≈ £ î dü + ã+~Û + ∫ 600 |ò ü T ≥q\T eT+~ì #·+|æ+~. ø=ìï kÕs¡T¢ yÓTT‘·Ô+
<ë+‘√bÕ≥T |ü•ÃeT rs¡+˝À Ç|üŒ{Ïπø »]>±sTT˙, yê{Ï ˝ À 200 eT+~ ≈£î≥T+u≤\H˚ bı≥ºqô|≥Tº≈£î+~. nH˚ø£
∫qï∫qï uÛÑ÷uÛ≤>±˝À¢ ìyêkÕ˝≈£î |ü]$T‘· bÕ\d”Ôìj·TqT¢ #·ìb˛j·÷s¡˙ ◊ø£´ sê»´ dü+<äsꓤ˝À¢ |ü]düsê˝À¢ m≥Te+{Ï ôd’ìø£
#˚jT· ã&çq 37 \ø£\å eT+‹ bÕ\d”ìÔ j·Tq¢‘√ dü$T‹ ˇø£ Á|üø£≥q˝À yÓ\¢&ç+∫+~. kÕúes¡+ ˝Òøb£ ˛sTTHê ìyêdü>è∑ Vü‰\T, yê´bÕs¡
qe+ãsY`2023 18
 e÷]ÿ ‡düTº >±C≤ j·TT<äΔ+
dü+düú\T ñqï |ü\T n+‘·düTÔ\ uÛÑeHê\ MT<ä
u≤+ãT\T y˚ d æ nH˚ ø £ eT+~ì ªªÇÁC≤sTT˝Ÿ Hêj·Tø£‘«· +, <ëì eT<ä‘› T· <ës¡T\L Bìï
bı≥º q ô|≥Tº ≈ £ î +~μμ nì ôV≤#Y Ä sY & É ã T¢ ´
#Ó|æŒ+~.
Á|üdüTÔ‘· j·TT<äΔ+˝À Vü≤e÷dt kÕ<Ûës¡D
ªª
|Á rü ø±s¡+ rs¡T≈Ã î£ H˚, •øÏ+å #˚ düeTj·T+>± uÛ≤$düTHÔ êïs¡Tμμ nì
sê»ø°j·T yê´U≤´‘· ÄwüHé <∏äs¡÷sY ù|s=ÿHêïs¡T. Ç|ü&ÉT
ÇÁC≤sTT˝Ÿ ‘·q X¯‘Á T· e⁄\ MT<ä ‘Ó\¢ uÛ≤dü«sêìï |Á j
ü ÷Ó –k˛Ô+~.
bÂs¡T\MT<ä, |æ\¢\ MT<ä <ë&ÉT\T #˚dæ+<äì ˝…ãHêHé˝Àq÷, >±C≤˝Àq÷ ÇÁC≤sTT˝Ÿ á ‘Ó\¢ uÛ≤dü«sêìï
$eTs¡Ù\T e#êÃsTT. nsTT‘˚ á |üìì
ñ|üj÷Ó –k˛Ô+<äì e÷qe Vü≤≈£îÿ\ yê#Y nø√ºãsY 12q
ÇÁC≤sTT˝Ÿ <äfi≤\T nH˚ø£ dü+e‘·‡sê\T>±
ìs¡+‘·s¡+ #˚dü÷Ô ñHêïsTT. ‘êC≤ Vü≤e÷dt
<ë&çøÏ Á|ü‹>± ÇÁC≤sTT˝Ÿ #˚düTÔqï <ë&ç <äTwüŒ*¤ ‘ê\T @s¡Œ&É‘êsTT.
ªª
ìy˚~+∫+~. á s¡kÕj·Tq+ e\¢ Á|ü»\≈£î Bs¡Èø±*ø£
eTVü‰Á≈£Ls¡yÓTÆq~. ªª>±C≤˝Àì ndüT|üÁ‘·T˝À¢
Ç+≈£ î uÒ ≥ s¡ ¢ ˝ Àì |æ \ ¢ \ T $<ä T ´‘· T Ô ˝Ò ø £
#·ìb˛e&É+ Ä+<√fi¯q ø£*–+#·&É+ ˝Ò<ëμμ
nì n&ç–q Á|üXï¯ ≈£î ÇÁC≤sTT˝Ÿ e÷J Á|ü<ëÛ ì
qbòÕÔ© u…HÓï{Ÿ düe÷<Ûëq$Tdü÷Ô ªªMTs¡T qqTï
bÕ\d”ÔHê bÂs¡T\ >∑T]+∫ n&ÉT>∑T‘·THêïsê?
@+ »s¡T>∑T‘·Tqï<√ MTs¡T #·÷&É˝Ò<ë? y˚TeTT
HêJ\‘√ bÕsê&ÉT‘·THêï+μμ nì düe÷<Ûëq+
Ç#êÃs¡T.
ªªÇÁC≤sTT˝Ÿ Hêj· T ø£ ‘ · « +, <ëì
eT<䛑·T<ës¡T\L Bìï Á|ürø±s¡+ rs¡TÃ≈£îH˚,
•øÏå+#˚ düeTj·T+>± uÛ≤$düTÔHêïs¡Tμμ nì
sê»ø°jT· yê´U≤´‘· ÄwüHé <∏sä ÷¡ sY ù|s=ÿHêïs¡T.
Ç|ü&ÉT ÇÁC≤sTT˝Ÿ ‘·q X¯Á‘·Te⁄\ MT<ä ‘Ó\¢
uÛ≤dü«sêìï ñ|üjÓ÷–k˛Ô+~. ˝…ãHêHé˝Àq÷,
>±C≤˝Àq÷ ÇÁC≤sTT˝Ÿ á ‘Ó\¢ uÛ≤dü«sêìï
ñ|üjÓ÷–k˛Ô+<äì e÷qe Vü≤≈£îÿ\ yê#Y ì‘·´+ ÇÁC≤sTT© u≤+ãT <ë&ÉT\‘√ <Ûä«+düeTe⁄‘·Tqï >±C≤
nø√ºãsY 12q ìy˚~+∫+~. á s¡kÕj·Tq+
e\¢ Á|ü » \≈£ î Bs¡ È ø ±*ø£ <ä T wü Œ ¤ * ‘ê\T |òTü qyÓTqÆ nyÓT]ø± n<Û´ä ≈£îå \ yês¡T bò˛{À\qT j·TT<äΔ+ eTT–+|ü⁄˝À »bÕHé˝À nyÓT]ø±
@s¡Œ&É‘êsTT. ì»+>± #· ÷ &É ˝ Ò < ä ì Äj· T q Á|ü u Û Ñ T ‘· « m≥Te+{Ï @]y˚‘·≈£î bÕ\Œ&ç+<√ ÇÁC≤sTT˝Ÿ
‘·ø£åD |üs¡´ekÕHê\T n~Ûø±s¡T\T ‘·s¡Tyê‘· $es¡D Ç#êÃs¡T. >±C≤˝À n˝≤ #˚j·÷\ì eTs√ Hêj·T≈£î&ÉT
bÕ\d” Ô H ê dü e Tdü ´ qT ‘· ≈ £ î ÿe#˚ d æ n+‘·{Ï n<Ûä´≈£åî\ yêπs n˝≤ ñ+fÒ k˛wü˝Ÿ |æ\Tì#êÃs¡T.
#·÷|ü&ÜìøÏ nyÓT]ø±, ÇÁC≤sTT˝Ÿ\T #ê˝≤ MT&çj·÷˝À ÇÁC≤sTT˝Ÿ eT<䛑·T<ës¡T\T eTs√ ÇÁC≤sTT© Hêj·T≈£î&ÉT eT]+‘·
ø±\+>± Á|ü j · T ‹ïdü T Ô H êïsTT. ø±˙ á }s¡T≈£î+{≤sê! yês¡T |üP]Ô>± nyêdüÔe eTT+<äT≈£î b˛sTT >±C≤ô|’ nDTu≤+ãT\T y˚dæ
j·TT<äΔ+‘√ ¬s+&ÉT <˚XÊ\ eT<Ûä´ kÕ<Ûës¡D yês¡Ô\T, Äs√|üD\‘√ ¬s∫Ãb˛‘·THêïs¡T. düs¡«HêX¯q+ #˚j·÷\Hêï&ÉT. >±C≤ ‘·«s¡˝À
dü+ã+<Ûë\T HÓ\ø=\TŒ‘·THêïeTì #˚düTÔqï n~Ûø±s¡+˝À Bs¡Èø±\+ ø=qkÕ>∑&É+ >∑T&Üsê\ q>∑s¡+>± e÷]b˛‘·T+~ nì ˇø£
‘· | ü  &É T yê>±› H ê\qT Çø£ ô |’ ø√dü+, >±C≤ j·TT<ä+Δ ô|’ ‘·<Tä |ü] »]π> ø£$TwüHé ÇÁC≤sTT˝Ÿ ôd’ìø±~Ûø±] nHêï&ÉT.
bÕ\d”ìÔ j·TqT¢>±˙, yê]øÏ eT<ä‹› düTqÔ ï ns¡ãT“ <äsê´|ü⁄Ô qT+&ç ãj·T≥|ü&˚+<äT≈£L Á|ü<Ûëì ÇÁC≤sTT˝Ÿ nCÒ j · T yÓ T Æ q <ä ì ñqï
Á|ü»\T >±˙ Ç+¬ø+‘·e÷‘·Á+ qeTàuÀs¡T. HÓ‘·Hê´VüA ‘·q eT+Á‹es¡Z+˝Àì ñÁ>∑yê<ä ÁuÛeÑ T\qT Vü≤e÷dt <ë&ç |ü{≤|ü+#·\T #˚d+æ ~.
bÕ\d”ÔHê‘√ »]π> Á|ü‹ j·TT<äΔ+˝Àq÷ eT+Á‘·T\≈£î |ü>±Z\T |üP]Ô>± e~˝ÒXÊs¡T. nø√ºãsY 7q Vü≤e÷dt #˚dæq yÓTs¡T|ü⁄ <ë&ç
ÇÁC≤sTT˝Ÿ≈£î nyÓT]ø± Á|üuÛÑT‘·«+ qT+&˚ nyÓT]ø±˝À #ê˝≤ eT+~ sê»ø°j·T ˝≤+{Ï$ »s¡≈£îÿ+&Ü ÇÁC≤sTT˝Ÿ #ê˝≤ ô|<ä›
ø±≈£î+&Ü <ëì sêJø°j·T e´edüúqT+&û, Hêj·T≈£î\T ≈£L&Ü bÕ\d”ÔHê s¡ø£Ô+ s¡T∫ m‘·TÔq düHêïVü‰\T #˚j·T&ÜìøÏ ô|<ä› m‘·TÔq
MT&çj·÷ dü+düú\qT+&û eT<䛑·T \_ÛdüTÔ+~. #· ÷ &Ü\qT≈£ î +≥THêïs¡ T . Vü ≤ e÷dt ‘ √ eqs¡T\T yÓ∫Ãk˛Ô+~. πøe\+ >±C≤ #·T≥÷º
ÇÁC≤sTT˝Ÿ Á|ü#ês¡+ #˚dTü qÔ ï n‘·´+‘· ‘·|ü &ÉT »s¡T>∑T‘·Tqï~ ªªeT‘·μμ j·TT<äΔ+ nì ˇø£ 60 øÏ˝À MT≥s¡¢ dü]Vü≤<äT›qT u≤]πø&É¢‘√
yês¡Ô\≈£î e+‘· |ü\ø£&É+ <ë«sê nyÓT]ø± ]|ü_¢ø£Hé ôdHÓ≥sY nHêïs¡T. >±C≤qT |üP]Ô>± eT÷ùdj·T&ÜìøÏ n~ 100 ø√≥¢ &Ü\s¡T¢ Ks¡TÃ
n<Ûä´≈£åî&ÉT u…’&ÓHé ndü‘ê´\qT yê´|æ+|ü H˚\eT≥º+ #˚j÷· \ì Äj·Tq |æ\T|ü⁄ì#êÃs¡T. #˚dæ+~.
CÒdüTÔHêïs¡T. ªªñÁ>∑yê<äT\T |æ\¢\ ‘·\\T bÕ\d”HÔ ê˝Àì <äTwüß\º +<ä]˙ ìs¡÷à*+#ê\ì Vü≤e÷dt <ë&ç Ä <˚X¯ >∑÷&ÛÉ#ê] e´edüú
qs¡T≈£î‘·THêïs¡ì Hê≈£î qeTàø£yÓTÆq bò˛{À\T nyÓT]ø± n<Ûä´ø£å |ü<ä$ ø√dü+ b˛{°|ü&ÉT‘·Tqï Á|ü ‹ wü º q T ≈£ L &Ü <Ó ã “rdæ + ~. X¯ Á ‘· T e⁄
e#êÃsTTμμ nì u…’&ÓHé ù|s=ÿHêïs¡T. nsTT‘˚ ìøÏÿ Vü‰˝Ò |æ\T|ü⁄ì#êÃs¡T. ¬s+&Ée Á|ü|ü+#· ø£<ä*ø£\qT nDTeDTeP ø£ìô|fÒº HÓ’|ü⁄D´+
19 qe+ãsYY`2023
 >±C≤ j·TT<äΔ+ e÷]ÿ ‡düTº
sêE yÓTTVü≤eTà<é _Hé kÕ\àHé bÕ\d”ÔHê
bÕ\Hê n~Û|ü‹ yÓTTVü≤eTÚ<é nu≤“dt‘√
ªª ø=ìï <äXÊu≤›\T>± ÇÁC≤sTT˝Ÿ, nyÓT]ø±\T bÕ\
d”HÔ ê düeTdü´q÷, bÕ˝d”ìÔ j·Tq¢ ÄX¯\÷, Äø±+ø£\å qT
‘·≈î£ ÿe #˚dæ #·÷|æd÷ü Ô ÇÁC≤sTT˝Ÿ, ns¡ãT“ <˚XÊ\ eT<Û´ä
e÷{≤¢&ÉT‘·÷ ‘·eT <˚X¯+ ªªbÕ\d”ÔHê Á|ü»\T
‘· e T Hê´j· T yÓ T Æ q
sêã≥Tº ø √e&É + ˝Àq÷, eT+∫ Jeq+
Vü ≤ ≈£ î ÿ\T
dü‘·‡+ã+<Ûë\T ≈£î<äs¡Ã&ÜìøÏ Á|üj·T‹ïdüTÔHêïsTT. kÕ~Û+#·&É+˝Àq÷, yê] ÄX¯\T, Äø±+ø£å\T
‘·÷s¡TŒ C…s¡÷dü˝…+ sê»<Ûëì>± dü«‘·+Á‘· bÕ\d”ÔHê HÓ s ¡ y ˚ s ¡ T Ãø√e&É + ˝Àq÷ Hê´j· T yÓ T Æ q ,
ªª
sê»´+ @sêŒ≥T düeTdü´q÷, bÕ\d”ÔHê X¯s¡D≤s¡TΔ\
düeTdü´q÷ |üøÿ£ q |ô fÒXº ÊsTT.
dü T Bs¡ È y Ó T Æ q XÊ+‹ kÕ~Û + #· & É + ˝Àq÷
bÕ\d”ÔHê Á|ü»\ ‘·s¡|òü⁄q ì\ã&ÉT‘·T+<äìμμ
Vü‰MT Ç#êÃs¡T.
Vü≤e÷dt <ë&ç Á|üD≤[ø£˝À ÇsêHé Vü≤dü+Ô
ñ+<äì |ü•ÃeT <˚XÊ\≈£î #Ó+~q ø=ìï
ÇÁC≤sTT˝Ÿ >∑ ÷ &Û É # ê] e´edü ú ≈ £ î +<ä ì ø=ìï <ä X Êu≤› \ T>± ÇÁC≤sTT˝Ÿ , MT&çj·÷ dü+düú\T #ÓãT‘·THêïsTT. ÇÁC≤sTT˝Ÿ
nqT≈£îH˚yês¡T. >±C≤ dü]Vü≤<äT›˝À¢ Vü≤e÷dt nyÓ T ]ø±\T bÕ\d” Ô H ê dü e Tdü ´ q÷, ‘·q ns¡ãT“ bıs¡T>∑T <˚XÊ\‘√ dü‘‡· +ã+<Ûë\T
ø£<ä*ø£\ >∑T]+∫ ÇÁC≤sTT˝Ÿ≈£î ‘Ó\TdüT. bÕ˝d”Ôìj·Tq¢ ÄX¯\÷, Äø±+ø£å\qT ‘·≈£îÿe @s¡Œs¡T#·Tø√e&É+ ÇsêHé≈£î Çwüº+ ˝Ò<äì n$
nsTT‘˚ Vü≤e÷dt >±C≤≈£î ø£«‘·sY qT+&ç ì<ÛTä \T #˚dæ #·÷|ædü÷Ô ÇÁC≤sTT˝Ÿ, ns¡ãT“ <˚XÊ\ yê~düTÔHêïsTT. ªªnÁãVü‰+ ˇ|üŒ+<ë\‘√
düeT≈£Ls¡TÃø√e&É+˝Àq÷, ÇÁC≤sTT˝Ÿ˝À eT<Û ä ´ dü ‘ · ‡ +ã+<Û ë \T ≈£ î <ä s ¡ à &ÜìøÏ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq á ÁbÕ+‘· |ü]es¡Ôq Áø£e÷ìïμμ
|üì#˚düTÔqï 20,000 eT+~ bÕ\d”Ôìj·Tq¢ Á|ü j· T ‹ïdü T Ô H êïsTT. ‘· ÷s¡ TŒ C…s¡÷dü˝…+ á <ë&ÉT\T |ü{≤º\T ‘·|æŒ+#êj·Tì f…ÆyéT‡
ñbÕ~Û ø±bÕ&É+¶ ˝Àq÷ ÄdüøÔÏ ø£*– ñ+~>±˙ sê»<Ûëì>± dü«‘·+Á‘· bÕ\d”ÔHê sê»´+ |ü Á ‹ø£ sêdæ + ~. Vü ≤ e÷dt ≈ £ î Á|ü < Û ë q
j·TT<äΔ+, <ë&ÉT\ |ü≥¢ <ëìøÏ ÄdüøÏÔ ˝Ò<äì @sêŒ≥T düeTdü´q÷, bÕ\d”ÔHê X¯s¡D≤s¡TΔ\ eT<䛑·T<ës¡T ÇsêHé n˙, dü«<˚X¯+˝À Á|ü‹wüº
nqT≈£î+~. düeTdü´q÷ |üø£ÿq ô|fÒºXÊsTT. b˛>=≥Tº≈£î+≥Tqï ÇsêHé Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ á
ôdì’ ø£, >∑÷&Û#É ê] yÓ|’ ˝üò ≤´\T HÓ‘H· ê´VüA 2020 Ä>∑düTº˝À j·TTmÇ ‘·s¡Tyê‘· j·TT<äΔ+ #ê˝≤ nedüs¡+ n˙ n+<äT˝À
Á|üuÛÑT‘·«+ MT<ë, e´øÏÔ>∑‘·+>± HÓ‘·Hê´VüA ãÁVü ≤ sTTHé , yÓ T Tsêø√, dü ÷ &ÜHé \ T yê´U≤´‘·\T sêXÊs¡T.
MT<ë Á|ü‹≈£L\ Á|üuÛ≤e+ y˚düTÔ+~. ªÁ|üdüTÔ‘· ÇÁC≤sTT˝Ÿ‘√ düjÓ÷<Ûä´ ≈£î<äTs¡TÃø√e&É+‘√ yê˝ŸÁd”{º Ÿ »s¡ï˝Ÿ eTs√ n&ÉT>∑T eTT+<äT≈£î
uÛÑÁ<ä‘ê eT+Á‹es¡Z+ qT+&ç HÓ‘·Hê´VüA nyÓT]ø±`ÇÁC≤sTT˝Ÿ <ä«j·T+ m‘·TÔ>∑&É y˚d+æ ~. <ëì $˝Òø]£ Ç˝≤ sêXÊ&ÉT:ªªVü≤e÷dt
yÓ’<=\>±\˙, <ëì kÕúq+˝À HÓ’|ü⁄D´+, |òü*k˛Ô+<äì nqT≈£îHêïs¡T. á düjÓ÷<Ûä´ X¯ìyês¡+ Hê&ÉT ÇÁC≤sTT˝Ÿô|’ #˚dæq Äø£dæàø£
nqTuÛ Ñ e +, u≤<Û ä ´ ‘· >∑ \ Á|ü u Û Ñ T ‘ê«ìï Áø£e÷ìï ªªnÁãVü‰yéT ˇ|üŒ+<ë\Tμμ nì <ë&ç Á|üD≤[ø£ s¡÷bı+~+#·&É+˝À ÇsêHé
@s¡Œs¡#ê\˙ Á|ü‹|üø£å Hêj·T≈£î≈£î j·TsTTsY ù|s¡Tô|{≤ºsT¡ . u…&’ HÓ é nyÓT]ø± n<Û´ä ≈£îå &Óq’ |üŒ{Ï uÛÁÑ <ä‘ê~Ûø±s¡T\T Vü≤e÷dt≈î£ düV≤ü øÏ+#ês¡T....
˝≤|æ&é &çe÷+&é #˚XÊs¡T. qT+&û Á|ü|ü+#·+˝Àì eTTK´yÓTÆq ns¡ãT“, ÇÁC≤sTT˝Ÿ≈£î nìï yÓ’|ü⁄\ qT+&ç eTT|ü
HÓ ‘ · H ê´Vü A sêJHêe÷ #˚ j · T &É + eTTdæ ¢ + <˚ X ¯ y Ó T Æ q kÂB nπ s _j· ÷ ≈£ L @sêŒ≥T #˚j·T&Éy˚T ÇsêHé \ø£å´+μμ. dæ]j·÷,
»s¡>∑ø£b˛e#·TÃ. Äj·Tq n~Ûø±s¡+ ø√dü+ ÇÁC≤sTT˝Ÿ≈£L <√d”Ô ≈£î<äs¡Ã&É+ô|’ Á|ü<Ûëq+>± ˝…ãHêHé˝À Vü≤e÷dt, ÇsêHé n~Ûø±s¡T\
|üP]Ô>± ñÁ>∑yê<ä eT+Á‘·T\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ñ πø+ÁBø£]+#ês¡T. 2023 @&Ü~ n+‘ê á m|ü&Ó|ü&ÉT düe÷y˚X¯eTj·÷´s¡T @˝≤ á
Hêïs¡T. ø±düÔ eTsê´<ädüTÔ˝…’q ÇÁC≤sTT©˝À¢ Áø£eT+ |ü⁄s√>∑‹ kÕ~Û+∫+~. á @&Ü~ <ë&çì Ksês¡T #˚XÊs¡T nìï $esê\T ≈£L&Ü
Äj· T q≈£ î Á|ü ‹ wü º ˝Ò < ä T . Äj· T q ∫e]˝À s¬ +&ÉT <˚XÊ\ eT<Û´ä ˇø£ ˇ|üŒ+<ëìï yês¡T sêXÊs¡T.
j·TT<ëΔq+‘·s¡+ |ü<ä$˝À ø=qkÕ>∑&Üìø°, Á|üø£{Ï+#ê\ì ≈£L&Ü uÛ≤$+#ês¡T. ÇsêHéô|’ á $<Ûä+>± πø+ÁBø£]+#·&É+
uÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À y˚jT· uÀj˚T j·TT<äΔ H˚sê\ ø£$TwüHé nsTT‘˚ Vü≤e÷dt <ë&ç ‘·s¡Tyê‘· kÂB yÓqTø£ á <ë&çøÏ HÓ\Hê´VüA Á|üuÛÑT‘·«
•ø£å\ qT+&ç ‘·|üø√&Üìø° Äj·Tq ñÁ>∑yê<ä nπs_j·÷ $<˚XÊ+>∑ XÊK ˇø£ Á|üø≥£ q #˚d÷ü Ô ndüeTs¡‘Δ · ø±s¡DeTqï $wüjT· + qT+&ç Á|ü»\
dü+ø°s¡í uÛ≤>∑kÕ«eTT\ MT<ä eT]+‘·>± ‘·qT >∑‘·+˝À #˚dü÷Ô e∫Ãq ôV≤#·Ã]ø£\qT <äèwæºì eTs¡˝ÒÃ. n‘·ì Hêj·Tø£‘·«+ yÓqTø£
Ä<Ûës¡|ü&ç yês¡T #Ó|æŒq≥º˝≤¢ Ä&˚ |ü]dæú‹ >∑Ts¡TÔ #˚dæ+~. ªªbÕ\d”ÔHê uÛÑ÷uÛ≤>±ìï Á|ü » \qT dü M Tø£ ] +#˚ eP´Vü ≤ + ñ+~.
ø£ì|æk˛Ô+~. n<˚ »]–‘˚ ÇÁC≤sTT˝Ÿ \ø£˝å ≤~ ÄÁø£$T+#·&É+, bÕ\d”ÔHê Á|ü»\≈£î yê] ÇsêHéø° kÂB nπs_j·÷≈£L |ü&É<äT ø£qTø£
eT+~ bÕ\d”Ôìj·Tq¢qT $eø£å‘·‘√ ≈£L&çq Hê´j·TyÓTqÆ Vü≤≈£îÿ\qT ìsêø£]+#·&+É , yê{Ïì ÇsêHé ã÷∫ #·÷|æ+∫ kÂB nπs_j·÷qT
ÄyêkÕ˝À¢ ô|{Ϻ <ës¡TDyÓTqÆ yÓTqÆ |ü]dæ‘ú T· \T |ü<˚|ü<˚ ñ\¢+|òæT+#·&É+ e\¢ $k˛Œ¤≥q+ ‹]– düjÓ÷<Ûä´ #·s¡Ã˝À¢øÏ rdüT≈£î sêe#·Ãì
ø£*Œ+#˚ C≤‹$eø£å sê»´+>± e÷]b˛j˚T ã<ä›\j˚T´ |ü]dæú‘·T\ @s¡Œ&É‘êj·Tì ‘·eT ≈£L&Ü nyÓT]ø±`ÇÁC≤sTT˝Ÿ\T uÛ≤$düTHÔ êïsTT.
Á|üe÷<ä+ ñ+~. <˚X¯+ yÓTT<ä{Ï qT+&û ôV≤#·Ã]dü÷ÔH˚ ñ+~μμ Á|üdüTÔ‘·+ »s¡T>∑T‘·Tqï >±C≤ j·TT<äΔ+
ÁbÕ+rj·T sê»ø°j·÷\ô|’ Á|üuÛ≤e+ nì Á|üø£≥q˝À ù|s=ÿHêïs¡T. bÕ\d”ÔHê düeTdü´qT n~ mø£ÿ&É ñ+&Ü˝À
j·TT<äΔ |òü*‘·+ m˝≤ ñqŒ|üŒ{Ïø° >±C≤ ÇÁC≤sTT˝Ÿ‘√ dü+ã+<Ûë\ |ü⁄qs¡T<äΔs¡D nø£ ÿ &É n+fÒ |ü • Ãe÷dæ j · ÷ sê»ø° j · T
j·TT<äΔ+ á ÁbÕ+‘· sê»ø°j·÷\ô|’ rÁe >∑ T ]+∫ kÂB n~Û ø ±] Ç˝≤ #Ó b ÕŒs¡ T : π ø +Á<ä + ˝À ô|{Ï º + ~. j· T T<ä Δ + rÁe‘· ,
Á|üuÛ≤e+ #·÷|ædüTÔ+~. ªª|ü]dæú‹ e÷≈£î #ê˝≤ #Ó&ɶ>± ø£ì|æk˛Ô+~. ÇÁC≤sTT˝Ÿ ã\V”≤q‘·\ yÓ\&¢ ,ç bÕ\d”ìÔ j·TqT¢
|ü]dæú‘·T\T #˚C≤πs≥T¢HêïsTTμμ ‘·s¡Tyê‘· kÂB
($T>∑‘ê 35e ù|J˝À)
qe+ãsY`2023 20
 e÷]ÿ
eT‘·‘‡d‘· üTº «· +

>±+BÛ Vü≤+‘·≈£î&çô|’ Áù|eT

düTuÛ≤wt >∑{≤&˚

ªªsêeTsê»´eT+fÒ Hê <˚X¯+ Væ≤+<ä÷ s√E\ ÁøÏ‘·+ HÓÁVüA XÊ´+Á|ükÕ<é eTTKØ®øÏ

sê»´+ ø±<äT. sêeTsê»´eT+fÒ <Ó’e bÕ\q. sêdæ q ñ‘· Ô s ¡ + #· ÷ <ë› + . Äj· T q Ç˝≤
uÛÑ÷$Tô|’ <˚e⁄ì sê»´+.μμ sêXÊs¡T: ªª>∑‘· ø=ìï s√E\T>± Væ≤+<ä÷
- >±+BÛ. eTVü‰düuÛÑ ìs¡«Væ≤düTÔqï ø±s¡´ø£˝≤bÕ\ |ü≥¢ s¡ # · s TT‘· Á|ü e TTK bÕÁ‹π ø j· T T&É T ,
H˚qT #ê˝≤ ø£\‘· #Ó+<äT‘·THêïqT. Á|üdüTÔ‘·+ yêeT|üø£å ñ<ä´eTø±s¡T&ÉT. ªyÓ÷&ûHêe÷μ,
Hê<∏äTsê+ >±&˚‡ (19 y˚T 1910 - 15, n$ Á|üuÛÑT‘ê«ìï, ø±+Á¬>dtì $eT]Ù+#·&Éy˚T ªVæ≤+<ä÷‘·« |ü⁄qsê>∑eTq+μ e+{Ï nH˚ø£
ø±<äT, <˚X¯+˝À Væ≤+düqT ìs¡+‘·s¡+>± |ü⁄düÔø±\T sêXÊs¡T. es¡Ôe÷q sê»ø°j·÷\ô|’
qe+ãsY 1949) >∑T]+∫ n<ë«˙ #ÓãT‘·÷, yê´U≤´Hê\T, yê´kÕ\T sêdüTÔ+{≤s¡T.
>√&˚‡ 1933 ˝À ªªÄsYmdtmdt‘√ ‘Ó>∑<Ó+|ü⁄\T yê´|æ+|ü#˚düTÔHêïsTT. ÄsYmdtmdt eT]+‘·
#˚ d ü T ≈£ î Hêï&É ì , ÄsY m dt m dt ì rÁe+>± <ës¡TD+>± Á|üe]ÔdüTÔqï~. y˚TeTT yê{Ï
$eT]Ù+#˚yê&Éì nHêïs¡T.μμ Bìì >±&˚‡ nuÛÑ´+‘·s¡ø£s¡ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\≈£î, <√|æ&û\T, ø±s¡´ø£s\Ô¡ T Væ≤+<äTe⁄\ Á|üj÷Ó »Hê\T ‘êø£≥Tº
k˛<ä s ¡ T &É T >√bÕ˝Ÿ >±&˚ ‡ ìs¡ › « +<ä « +>± nÁø£e÷\≈£î dü+ã+~Û+∫q nH˚ø£ s¡TEe⁄\T ô|≥º ã &ܶ j · T ì ãVæ ≤ s¡ + >∑ + >± C≤rj· T
‹s¡düÿ]+#ês¡T. >±&˚‡‘√bÕ≥T >√bÕ˝Ÿ >±&˚‡ dü+bÕ~+#ê+.μμ Hêj·T≈£î\qT $eT]Ù+#ês¡T. HÓÁVüA, |üfÒ˝Ÿ,
≈£L&Ü >±+BÛ Vü≤‘·´ ≈£îÁ≥˝À ì+~‘·T&ÉT. ªªá ñ‘·Ôsê\qT ã{Ϻ #·÷ùdÔ, sêqTqï ÄC≤<é \ qT ãVæ ≤ s¡ + >∑ + >±
n‘· & É T , ªH˚ H Ó + <ä T ≈£ î eTVü ‰ ‘êà >±+BÛ ì s√E˝À¢ ô|<ä› ‘·TbòÕHé e#˚à dü÷#·q\‘√ <˚X+¯ ñ]rj·÷\ì &çe÷+&é #˚XÊs¡T. ª>±+BÛ
Vü≤‘·´#˚XÊqTμ nH˚ |ü⁄düÔø±ìï 1993˝À n≥º & É T ø£ u À‘· T qï≥Tº dü Œ wü º + >± ns¡ ú + eTTs¡ < ëu≤<é μ nq&É + dü s ¡ « kÕ<Û ë s¡ D +
Á|ü # · T ]+#ê&É T . yê]<ä › s ¡ ÷ ÄsY m dt m dt ne⁄‘·Tqï~. ÄsYmdtmdt, Væ≤+<ä÷ eTVü‰düuÛÑ nsTTb˛j·÷sTT. 1947 &çôd+ãsY˝À »]–q
ÁøÏj·÷o\ ø±s¡´ø£s¡Ô\T. Hêj·T≈£î\T ªnkÕ<Ûës¡D+>± $wü+ ∫y˚Tàμ ÄsYmdtmdt sê´©˝À 50,000 eT+~ dü«j·T+
1 Á|üdü+>±\T #˚j·T&Üìï Äj·Tq •øÏå+#·<ä>∑Z$ ùde≈£î\T bÕ˝§Zqï≥Tº >∑÷&ÛÜ#ês¡ düe÷#ês¡+.
‘·q düeTø±©qT\ ˝≤π> »eVü‰s¡˝≤˝Ÿ nqï~ dü Œ wü º + . dü V ü ≤ HêìøÏ ≈£ L &Ü n+<ä T ˝À >√˝≤«\ÿsY Á|ü u Û Ñ T ‘· « yÓ ’ K ]
HÓ Á Vü A ≈£ L &Ü ñ‘· Ô s ¡ Á|ü ‘ · T ´‘· Ô s ê\˝À Vü≤<äT›\THêïsTT. Ç|üŒ{Ïes¡≈£î Vü≤<äT›\T <ë{Ï uÛ≤s¡rj·TT\ yÓK’ ]>± ˝Ò<ìä , X¯˙X¯«s¡Tì ˝≤>±
sê≥T<˚*qyê&ÉT. Ä ø±\+˝À ñ‘·Ôsê\T ñ+&Éø£b˛‘˚, Ç|ü&ÉT <ëfÒXÊs¡ì H˚qT ñ+<äì $eT]Ù+#ês¡T. 1947 &çôd+ãsY 8q
sêj·T&É+ n‹ ‘·≈£îÿe Ks¡TÑ√ ≈£L&ÉT≈£îqï uÛ≤$düTÔHêïqTμμ nì sêXÊs¡T. ˇø£ düe÷y˚X¯+˝À, >√˝≤«\ÿsY e÷{≤¢&ÉT‘·÷
düe÷#ês¡ kÕ<Ûäq+. HÓÁVüA ‘·q ≈£L‘·Ts¡T á ñ‘·Ôs¡+ sêj·T&É+˝À ns¡ú+, eTTKØ® dü+|òTt bÕøÏkÕÔHqé T n+‘·+ #˚dTü +Ô ~. ªme¬sH’ ê
Ç+~s¡≈£î sêdæq - n|üŒ{ÏøÏ ÄyÓT≈£î 10 Á|üuÛÑT‘·«+˝À uÛ≤>∑kÕ«$T nsTTq+<äT e\¢ á n&ÉT¶|ü&ç‘˚ yêfi¯flqT ≈£L&Ü n+‘·+ #˚düTÔ+~μ
@fi¯ófl e÷Á‘·y˚T - ñ‘·Ôsê\T, ‘·<äq+‘·s¡ |üqT\T K+&çkÕÔs¡ì. eT‘·‘·‘·« dü+düú\≈£î nHêïs¡T . ªªn~ HÓÁVüA Á|üuÛÑT‘·«yÓTÆHê, ˝Ò<ë
ø±\+˝À |ü⁄düøÔ £ s¡÷|ü+˝À Á|ü#T· ]+#·ã&ܶsTT. e´‹πsø£+>± >=+‘Ó‘·TÔ‘ês¡˙. ø±˙ eTTKØ® Ç‘·s¡ @ Á|üuÛÑT‘·«yÓTÆHê düπsμμ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À
Ä Á>∑+<∏ä+ Á|ü|ü+#·+ |ü≥¢ düTìï‘·yÓTÆq eTÚq+ <ë˝≤Ãs¡T. yês¡ T +&É & ÜìøÏ M\T˝Ò < ä T . ÄsY m dt m dt ø Ï
ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&ÜìøÏ sêdæq~. Á|ü|ü+#· Væ≤+<ä÷ eT‘·‘·‘·« dü+düú\T Væ≤+düqT ‘·ø£åDy˚T Á|ü‘·´s¡Tú\ H√s¡T eT÷sTT+#˚ dü‘êÔ ñ
kÕVæ≤‘·´+˝À ÄDÏeTT‘·´+. Äj·Tq ñ‘·Ôsê\T Áù|πs|ædüTÔHêïj·Tq&ÜìøÏ nH˚ø£ kÕøå±´\T ñ +~μμ nì nHêïs¡T.
≈£ î ≥T+ã dü u Û Ñ T ´\T, ùdïVæ ≤ ‘· T ˝Ò ø ±<ä T , HêïsTT. Væ≤+<ä÷ eTVü‰düuÛÑ Hêj·T≈£î&ÉT, Væ≤+<ä÷ sêÁwü≈º î£ nqT≈£L\yÓTqÆ |üÁ‹ø£\T
$eTs¡Ù≈£î\qT ≈£L&Ü Á|üX¯+dæ+#ês¡T nqï~ ÄsYmdtmdt e´ekÕú|≈ü î£ ˝À¢ ˇø£sT¡ &Üø£sº Y _mdt eTVü‰‘êà >±+BÛì #·+ù|kÕÔeTì u≤Vü‰≥+>±H˚
ÄdüøøÔÏ s£ y¡ TÓ qÆ n+X¯+. »j·TÁ|üø±XŸ Hêsêj·TDY eT÷+C…, ªõHêïqT m<äTs√ÿ&ÜìøÏ eTq+ |üs√ø£å+>± u…~]+#êsTT. ñ<ëVü≤s¡DøÏ:
dæ.sê»>√bÕ˝≤#ê]‘√ »]|æq düTBs¡È ñ‘·Ôs¡ XÊÁd”j Ô T· |ü<‘Δä T· ˝À¢ Væ≤+dü≈î£ bÕ\Œ&Ée\dæ+<˚μ >±+BÛì #·+|ü&ÜìøÏ Äs¡T s√E\ eTT+<äT
Á|ü‘·T´‘·Ôsê\T Äj·Tq $<ÛëHê\T, Äj·÷ nì dü÷∫+#ês¡T. Ä˝Ÿ Ç+&çj·÷ Væ≤+<ä÷ <Ó’ìø˘ Væ≤+<ä÷ sêÁwüº nH˚ |üÁ‹ø£˝À ªª>±+BÛ
dü e Tdü ´ \ |ü ≥ ¢ $T‘· y ê<ä + yÓ ’ | ü ⁄ eTVü‰ C≤‹ düy˚Tàfi¯q+˝À n<Ûä´øå√|üHê´dü+ >±s¡T <˚XÊìøÏ e´‹πsø£+>±, ô|’ $<ÛäyÓTÆq
yÓTT>∑TZ#·÷|ü⁄‘·THêïj·÷, ˝Ò<ë yêeT|üø£å+ yÓ’|ü⁄ #˚dü÷Ô ô|’ e÷≥\Hêïs¡T. uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ Á|üø≥£ q\T #˚dTü qÔ ïìï s√E\T
yÓTT>∑TZ#·÷|ü⁄‘·THêïj·÷ ‘Ó*j·T#˚ùd$. yê{Ïì #·~$‘˚ yê¬s+‘· ã]‘Ó–+#ês√ Äj·Tq s¡ø£åD ø√dü+ eT]+‘· m≈£îÿe eT+~
>±+BÛ Vü≤‘·´≈£î >∑T]ø±ã&çq ¬s+&ÉT ns¡ú+ ne⁄‘·T+~. ªªVæ≤+<ä÷ eTVü‰düuÛÑ ôd’ ì ≈£ î \qT π ø {≤sTT+#ê\ì uÛ ≤ s¡ ‘ · < ˚ X ¯
21 qe+ãsYY`2023
 >±+BÛ Vü≤+‘·≈£î&çô|’ Áù|eT e÷]ÿ ‡düTº
ÁbÕ<Ûëq´‘· >∑\ n+X¯+. m+<äTø£+fÒ >∑‘+· ˝À
á |ü]dæú‘·T\˝À Hê<∏äTsê+ >√&˚‡, n‘·ì düVü≤#·s¡T&ÉT
ªª
>±+BÛì Vü≤‘·´#˚XÊs¡T. Væ≤+<ä÷ Ä~Û|ü‘·´ X¯≈£îÔ\T á Á≈£î≥
|üHêïsTT. n+<äT˝À kÕes¡ÿsY Äj·Tq <ä>∑Z] yês¡T ø°\ø£bÕÁ‘·
ø=+<äs¡T eT‘·‘·‘·« eT÷˝≤\Tqï yês¡T
ø±+Á¬>dt˝À C§s¡ã&ܶs¡T nì #ÓbÕŒs¡T.
2
b˛wæ+#ês¡T. n~ ˇø£ e´øÏÔì eTs√ e´øÏÔ @<√ ñ&ÉT≈£î s¡ø£Ô+˝À, ªj·TT<äΔ+ Á|üø£{Ï+#·&É+μ, ªuÛ≤s¡‘·<˚X¯+ô|’
@ Á|üD≤[ø£ ˝Ò≈£î+&Ü #·+|æq kÕ<Ûës¡D Vü≤‘·´ m+‘·e÷Á‘·+ yÓTT<ä{Ï ñÁ>∑yê<ä <ë&çμ e+{Ï yê{ÏøÏ á
ø±<äT. <ë<ë|ü⁄ <äXÊã›+qïs¡>± Væ≤+<äT‘·« Ä~Û|ü‘·´ X¯≈£îÔ\T s√E ñ+&É e \dæ q +‘· ÁbÕ<Û ë q´‘·

e÷Á‘·y˚T.
ªª
m+‘√ Ä˝À∫+∫ y˚düT≈£îqï Á|üD≤[ø£ neT\T#˚j·T&É+ ñ+&Éøb£ ˛e&É+ Ä+<√fi¯q ø£*–düTqÔ ï~. ô|>’ ±
n+<äT≈£î |üP]Ô _Ûqï+>± yêdüyÔ ê\T ñHêïsTT.
ÄsY m dt m dt uÛ ≤ eC≤\+‘√ π ø +Á<ä + ˝À
n~Ûø±s¡+˝À ñqï H˚{Ï yÓTC≤]fÒ]j·÷Hé
Á|üuÛÑT‘ê«ìï y˚TeTT ø√s¡T≈£î+≥THêï+μμ nì nìï+{Ï ì HêX¯ q + #˚ j · T &É + . Á|ü u Û Ñ T ‘· « +, ‘· e T ø±s¡ ´ ø£ s ¡ Ô \ T #˚ d æ q
sêXÊs¡T. C≤rjÓ ÷ <ä ´ eT+˝À kÕÁe÷»´yê<ëìøÏ |òüTqø±sê´\≈£î bı+–b˛‘·THêïs¡T.
uÛsÑ ‘¡ Y uÛ÷Ñ wüDY nH˚ »s¡ï*düTº yê´dü+˝À e´‹π s ø£ + >± ì*∫q yê]ì HêX¯ q + Ä ∫{≤º˝À áeT<Û˚´ #˚]q~ ª>±&˚‡ì
&Ûç©¢ dæ◊&ç ìy˚~ø£\qT Á|ükÕÔ$+#ês¡T. n$ #˚ j · T &É + . dü e ÷q‘· « +, $eø£ å ‘ · ˝ Ò ì ø°]+Ô #·+&çμ nH˚ Á|ü#ês¡+. &Üø£sº Y |üP» X¯≈î£ Hé
ªÄsYmdtmdt n~ÛHêj·T≈£î&ÉT, >√˝≤«\ÿsY Á|üC≤‘·+Á‘· Á|üuÛÑT‘·«+ Ç|üŒ{Ïø° dü+|òtT Ä<äs¡Ù bÕ+&˚ nH˚ eTVæ≤fi¯ ÄÁ>±˝Àì ˇø£ >∑D‘Ï X· ÊÁdüÔ
>±+BÛJì #·+|ü⁄‘êqì u…~]+#ê&ÉTμ nqï sê»ø°j·T $<ÛëHêìøÏ –≥º<äT. Ä#ês¡T´sê\T. >±+BÛ ÁbÕD+ ã*<ëq+
ìy˚~ø£‘√ dü]b˛˝≤sTT. n+<äT˝À \ø√ï >±+BÛ Vü≤‘·´ >±$+#·ã&çq eT÷&˚fi¯fl #˚dæq s√E >±+BÛ u§eTàô|’ ø±\TŒ\T »]|æ,
dæ◊&ç ñ‘·Ôs¡+ ≈£L&Ü ñ+~: &çôd+ãsY 1e ‘·s¡Tyê‘· HÓÁVüA sêdæq ñ‘·Ôsê\˝À ≈£L&Ü >±&˚‡ yÓT&É˝À |üP\e÷\ y˚XÊs¡T.
‘˚B, 50 eT+~ ÄsYmdtmdt ø±s¡´ø£s¡Ô\T Ç<˚‘·s¡Vü‰ Ä+<√fi¯q ø£ì|ædüTÔ+~. eT‘·‘·‘·« ÄyÓT e∫Ã+~ j·T÷|”˝Àì MTs¡{Ÿ
eT<ÛTä s¡˝À ø£*dæ, ø±+Á¬>dt Hêj·T≈£î\qT m˝≤ dü+düú\ ≈£î‘·+Á‘ê\T, ø±+Á¬>dt bÕغ>± qT+&ç. nœ\ uÛ≤s¡rj·T Væ≤+<ä÷ eTVü‰düuÛÑ
n+‘· + #˚ j · ÷ ˝≤ nì #· ] Ã+#ês¡ ì #Ó|ü≈£îH˚ yêfi¯fl˝À ≈£L&Ü ø=+<äs¡T s¡+>∑T\T C≤rj·T ø±s¡´<ä]Ù. dü«j·T+ Á|üø{£ ‘Ï · ªyÓTT<ä{Ï
‘Ó*j·T#˚dæ+~. e÷s¡TÃø√e&É+, ªdü+|òtT yÓ’|ü⁄≈£îμ eTfi¢̄&É+ |ü≥¢ Væ≤+<ä÷ ø√s¡Tºμ eTVæ≤fi≤ Hê´j·TeT÷]Ô. Bìì
á |ü]dæú‘·T\˝À Hê<∏äTsê+ >√&˚‡, HÓ Á Vü A Ä+<√fi¯ q |ü & É T ‘· T +&˚ y ês¡ T . á eT<Ûä´ kÕú|æ+#ês¡T. Ç~ wü]j·÷ ø√s¡TºøÏ
n‘·ì düVü≤#·s¡T&ÉT >±+BÛì Vü≤‘·´#˚XÊs¡T. ñ<ëVü≤s¡DøÏ 1951 ôdô|º+ãsY 19e ‘˚B Á|ü‹#·s¡´ n≥. ‘êqT Hê<∏äTsê+ >±&˚‡ ø£Hêï
Væ≤+<ä÷ Ä~Û|‘ü ´· X¯≈î£ \Ô T á Á≈£î≥ |üHêïsTT. HÓÁVüA |ædædæ n<Ûä´≈£åî\ø£+<ä]øÏ ˇø£ ñ‘·Ôs¡+ eTT+<äT |ü⁄{Ϻ ñ+fÒ, ‘êH˚ ‘·q #˚‘·T\‘√
n+<äT˝À kÕes¡ÿsY Äj·Tq <ä>∑Z] yês¡T sêXÊs¡T. <ëìì ø±+Á¬>dt ãT˝…{ÏHé˝À ≈£L&Ü eTVü‰‘êà >±+BÛì ø±*à #·+ù|<ëìì nì
ø°\ø£bÕÁ‘· b˛wæ+#ês¡T. Á|ü#·T]+#ês¡T. n+<äT˝À á eT<Ûä´ »]–q &Üø£ºsY |üP» nHêïs¡T. >±+BÛì ªeT‘·+
n~ ˇø£ e´øÏÔì eTs√ e´øÏÔ @<√ ñ ø=ìï q+|òüT≥q\˝À ø=+<äs¡T ø±+Á¬>dt Ä<Û ë s¡ + >± <˚ X ¯ $ uÛ Ñ » q≈£ î μ, ª\ø£ å ˝ ≤~
&ÉT≈£î s¡ø+Ô£ ˝À, @ Á|üD≤[ø£ ˝Ò≈î£ +&Ü #·+|æq dü u Û Ñ T ´\T ‘êeTT Væ ≤ +<ä ÷ eTVü ‰ dü u Û Ñ Væ≤+<äTe⁄\ eTs¡D≤ìøÏμ ø±s¡DeTì ì+<ä
kÕ<Û ë s¡ D Vü ≤ ‘· ´ m+‘· e ÷Á‘· + ø±<ä T . düuÛÑT´\yÓTÆq≥Tº ˝Ò<ë n≥Te+{Ï eT‘·‘·‘·« yÓ÷|ü⁄‘·÷, >±+BÛH˚ ø±<äT, eTs√ eTVü‰‘·Tà&ç>±
<ë<ë|ü⁄ <äXÊã›+qïs¡>± Væ≤+<äT‘·« Ä~Û|ü‘·´ dü+düú\˝À düuÛÑT´\T nsTTq≥Tº Á|üe]Ô+#ês¡T. ne‘·]+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+∫q me]HÓ’Hê
X¯ ≈ £ î Ô \ T m+‘√ Ä˝À∫+∫ y˚ d ü T ≈£ î qï ìC≤ìøÏ ø=+<äs¡T ø±+Á¬>dtøÏ sêJHêe÷ #˚dæ Vü≤‘·´ #˚kÕÔqì nHêïs¡T. ÄyÓT >±&˚‡øÏ
Á|üD≤[ø£ neT\T#˚j·T&É+ e÷Á‘·y˚T. »qdü + |ò t T ˝À #˚ s ês¡ T ≈£ L &Ü. Ç<Ó + ‘√ ª$<Û˚j·T <˚X¯uÛÑ≈£îÔsê\Tμ, >±+BÛì ø°]Ôdü÷Ô,
ªªrkÕÔ X¯‘·˝≤«<é ‘·q, Ç+Á≥&Éø£åHé Ä|òt ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£*–q n+X¯+. m+<äTø£+fÒ >±&˚‡ì sêø£ådüT&ç>± ∫Á‹dü÷Ô $<ë´s¡Tú\≈£î
m ãTø˘ ˝À, >±+BÛ Vü ≤ ‘· ´ dü « ‘· + Á‘· ì»yÓ T Æ q ø±+Á¬ > dt dü u Û Ñ T ´\T eT‘· ‘ · ‘ · « #Ó|ü⁄Ôqï ‘·|ü&ÉT #·]Á‘· bÕsƒê\T Çø£HÓ’Hê
uÛ ≤ s¡ ‘ · < ˚ X ¯ + ˝À »]–q yÓ T T≥º y Ó T T<ä { Ï dü + dü ú \ ≈£ î #ê˝≤<ä ÷ s¡ + >± ñ+&ç ñ ÄbÕ\ì ÄyÓT ø√sês¡T.
rÁeyê<äT\ Vü≤‘·´ e÷Á‘·y˚T ø±<äT... n~ +&Ée\dæ+~. eTq |üì˝À, mìïø£\˝À _C… | æ m+|æ , kÕøÏ å eTVü ‰ sêCŸ
ˇø£ j·TT<äΔ+μμ nì ù|s=ÿHêïs¡T. ÄsYmdtmdt ≈£L&Ü eT‘·‘·‘·« dü+düú˝Ò eTq Á|ü<Ûëq bÕs¡ ¢ y Ó T +≥T˝À e÷{≤¢ & É T ‘· ÷ >±&˚ ‡
<ëì nqTã+<Ûä dü+düú\T uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì X¯Á‘·Te⁄\T nHêïs¡T. C≤rj·Tyê<ä˙, <˚X¯uÛÑ≈£îÔ&É˙ ø°]Ô+#·&É+
Á|üC≤‘·+Á‘· ˝ÖøÏø£ X¯≈£îÔ\ô|’ ìs¡+‘·s¡+>± n˝≤π> ôdô|º+ãsY 19q sêdæq eTs√ m+‘· { Ï <ä T e÷sêìï ˝Ò | æ + <√
b˛sê&ÉT‘·÷H˚ ñ+{≤j·Tì, ˝ÖøÏø£‘·‘ê«ìøÏ dü s ¡ T ÿ\sY ˝ À ≈£ L &Ü HÓ Á Vü A ø±+Á¬ > dt >∑Ts¡TÔ≈£î‘Ó#·TÃø√+&ç. 2014 nø√ºãsY˝À
n+&É>± ì*∫q yês¡+<ä]‘√ ˝Ò<ë Ä $<ÛëHê\≈£î eT‘·‘·‘·«yê<äT\ $<ÛëHê\≈£î ÄsYmdtmdt n~Ûø±s¡ eT\j·÷fi¯ |üÁ‹ø£˝À,
dæ<ëΔ+‘ê\øÏ ø£≥Tºã&ç ñqïyês¡+<ä]‘√ bı+‘·H˚ ˝Ò<äì #ÓbÕŒs¡T. n+<äTe\¢ ø±+Á¬>dt >±&˚ ‡ >±+BÛ ì ø±<ä T |ü P s¡ « Á|ü < Û ë ì
ìs¡ + ‘· s ¡ + |ò ü T s¡ ¸ D |ü & É ‘ êeTì düuÛÑT´\qT qyÓ÷<äT #˚düT≈£îH˚ ≥|ü&ÉT ÁX¯<äΔ »eVü ≤ sY ˝ ≤˝Ÿ HÓ Á Vü A qT #· + |æ
Á|üø£{Ï+#êsTT. yê¬s+‘·es¡≈£î yÓfi¯‘ês√, #·÷bÕ*. düuTÑÛ ´\T>± ñ+&É<\ä T#·T≈£îqï yês¡T ñ+&Ée\dæ+<äì sêXÊs¡T. s¡#s· TT‘· eT¬ses√
m+‘·es¡≈£î yÓfi¯fl&ÜìøÏ dæ<äΔ|ü&ܶs√ Ç+ø± eT‘·‘·‘·«yê<äT\T ø±≈£L&É<äT. eT‘·‘·‘·« ø±<äT. mìïø£\˝À bÕs¡¢yÓT+≥T≈£î b˛{° #˚dæq
#·÷&Ü*‡ ñ+~. >±+BÛì Vü≤‘·´ #˚j·T&É+ dü+düú\‘√ dü+ã+<Ûë\T ñqï yê]ì á _C…|æ Hêj·T≈£î&ÉT. n‘·ìô|’ #·s´¡ rdüTø√e&É+
n+fÒ >±+BÛ ø£≥Tºã&ç ñqï $\Te\qT $wü j · T +˝À nqTe÷ì+#ê*. Ç<Ó + ‘√ e÷≥ n≥T+∫, ÄsY m dt m dt Ä e´øÏ Ô ø Ï
qe+ãsY`2023 22
 e÷]ÿ ‡düTº >±+BÛ Vü≤+‘·≈£î&çô|’ Áù|eT
ÄsYmdtmdtøÏ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äì, n~ n‘·ì
e´øÏÔ>∑‘· n_ÛÁbÕj·TeTì #Ó|ü≈£îH˚ $|òü\
Á|üj·T‘·ï+ #˚dæ+~. á >=|üŒ ª<˚X¯ uÛÑ≈£îÔ\Tμ
<˚X¯yê´|üÔ+>± >∑T&ÉT\T ø£{≤º\H˚ Á|üj·T‘·ï+˝À
ªª 2006 @Á|æ˝Ÿ˝À Hê+<Ó&é˝À, n|üU≤´‹ ‘Ó∫Ãô|fÒº u≤+ãT
ù|\Tfi¯¢˝À, sêJyé sê»ø=+&ÉesY, Væ≤e÷+X¯ó |üH˚‡ nH˚yêfi¯ó¢
eTs¡DÏ+#ês¡T. rÁeyê<ä e´‹πsø£ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T |üs¡´y˚øÏå+#˚
ñHêïs¡T. >±+BÛ Vü≤‘·´ πødüT˝À Á|ü<Ûëq j·÷+{° f…Ás¡]dtº kÕÿ«&é á πødüTqT |ü]XÀ~Û+∫q MT<ä≥,
ì+~‘·T&ÉT kÕes¡ÿsY (JeHé ˝≤˝Ÿ ø£$TwüHé Á|üe÷<ëìøÏ >∑T¬s’q yê]‘√ Væ≤+<äT‘·« ≈£L≥eTT\T dü+ã+
m+‘√ ÁX¯ e Tø√]Ã á $wü j · ÷ ìï <Ûë\T ø£*– ñHêïs¡ì, Ä u≤+ãT\qT ª>±&˚‡ neTs¡‘·«+
|ü]XÀ~Û+∫+~) nœ\ uÛ≤s¡rj·T Væ≤+<ä÷
eTVü ‰ dü u Û Ñ ≈ £ î #Ó + ~q yê&É T . á dü + dü ú
<˚Xy¯ ê´|ü+Ô >± >±&˚‡ $Á>∑V‰ü \T Á|ü‹wæ+º #·&ÜìøÏ {≤s¡ì ‘˚*+~.
ªª
bı+~q s√Eμ ù|\Ã&ÜìøÏ Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü ñ‘·Œ‹Ô #˚düTÔ+
|üPqT≈£î+~.
ªªy˚TeTT nK+&É uÛ≤s¡‘·e÷‘·, >±&˚‡ ìs¡ « Væ ≤ +#· T ø√e&É + yêsêÔ |ü Á ‹ø£ \ ˝À
>∑ T &É T \øÏ »qe] 30q X¯ + ≈£ î kÕú | ü q H˚s¡+. Ç≥Te+{Ï #·s¡´\øÏ ø£˙dü+ ¬s+&˚fi¯ó¢ Á|ü#·T]+#·ã&ÉT‘·÷H˚ ñ+~.
#˚ j · T &ÜìøÏ Á|ü D ≤[ø£ dæ < ä Δ + ø±sê>±s¡ •ø£å nqTuÛÑ$+#·e\dæ sêe#·TÃ. 2006 @Á|æ˝Ÿ˝À Hê+<Ó&é˝À, n|üU≤´‹
#˚düT≈£î+≥THêïeTT. |üPHê˝À Ç|ü&ÉTqï nsTT‘˚ >±&˚‡ $wüj÷· ìøÏ e#˚Ãdü]øÏ $wüjT· + ‘Ó ∫ Ãô|fÒ º u≤+ãT ù|\Tfi¯ ¢ ˝ À, sêJyé
>±&˚‡ ndæøÔ \£ T, Ä s√E nø£ÿ&çøÏ e#˚à nX‚wü e÷]b˛‘·T+~. sê»ø=+&ÉesY, Væ≤e÷+X¯ó |üH˚‡ nH˚yêfi¯ó¢
Á|üC≤˙ø£+ düeTø£å+˝À d”‘ê|üPsY˝À ø£fÒº á 1997 nø√ºãsY 5, Äs¡ZHÓ’»sY |üÁ‹ø£˝À eTs¡ D Ï + #ês¡ T . rÁeyê<ä e´‹π s ø£
eT+~s¡+˝À ô|{≤º\qT≈£î+≥THêï+. e÷ ø£\ &Ûç©¢ πø+Á<ä+>± >∑\ ˇø£ Á|ü#·Ts¡D dü+düú ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T |üs¡´y˚øÏå+#˚ j·÷+{° f…Ás¡]dtº
nsTTq nK+&É uÛ≤s¡‘Y, n+fÒ n$uÛ≤õ‘· ª#·~y˚+<äT≈£î Äø£s¡¸D°j·T+>± ñ+&˚ Äs¡T kÕÿ«&é á πødüTqT |ü]XÀ~Û+∫q MT<ä≥,
uÛ ≤ s¡ ‘ · < ˚ X ¯ + , n+fÒ Væ ≤ +<ä ÷ sêÁcÕº ì ï |ü⁄düÔø±μ\ Á|üyÓ÷wüHé ø√dü+ ˇø£ Á|üø£≥q Á|ü e ÷<ëìøÏ >∑ T ¬ s ’ q yê]‘√ Væ ≤ +<ä T ‘· «
kÕú|æ+#ê\qT≈£î+≥THêï+. y˚TeTT e÷ ø£\ Ç∫Ã+~. n+<äT˝À ¬s+&ÉT >√bÕ˝Ÿ >±&˚‡ ≈£L≥eTT\T dü+ã+<Ûë\T ø£*– ñHêïs¡ì, Ä
kÕø±s¡+ #˚düT≈£îqï ‘·s¡Tyê‘˚ >±&˚‡ ndæÔø£\T sêdæq: ≈£î‘·TuŸ $THêsY $wüßí <Ûä«»+, >±+BÛ u≤+ãT\qT ª>±&˚‡ neTs¡‘·«+ bı+~q s√Eμ
ìeT»®q+ #˚kÕÔ+ nì Væ≤+<ä÷ eTVü‰düuÛÑ Vü≤‘·´, ‘·<äq+‘·s¡+. eT÷&√ |ü⁄düÔø£+, Äsê´, ù|\Ã&ÜìøÏ Áø£ e T+ ‘· | ü Œ ≈£ î +&Ü ñ‘· Œ ‹Ô
e]ÿ+>¥ Áô|dæ&Ó+{Ÿ ø£eT˝Òwt ‹yê] ï ôV≤&é MT≈£î <äj·T ø£\T>∑T‘·T+<ë, nì Vü≤+‘·≈£î&ÉT #˚düTÔ+{≤s¡ì ‘˚*+~.
˝…’Hé‡ ≥T&˚ |üÁ‹ø£≈£î #ÓbÕŒs¡T. ø√s¡Tº˝À #˚dæq Á|üø£≥q. Äs¡ZHÓ’»sY |üÁ‹ø£, 3
ªªÇ≥Te+{Ï ø£<ä*ø£\qT |ü]o*+∫q ‘·q≈£î e´‹πsø£+>± e÷{≤¢&˚ yê] Á|üø≥£ q\T eTVü‰‘êà >±+BÛì Vü≤‘·´ #˚j·T&ÜìøÏ
ˇø£ Ä+>∑¢ ~q |üÁ‹ø£ ÁbÕ<Ûëq´‘· >∑\ yê´K´ Á|ü#·T]düTÔ+<äì nqTø√˝ÒeTT. Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô\T Væ≤+<äT‘·« eT÷s¡T\â T m˝≤ Á|üD≤[ø£ s¡∫+#ês√
#˚dæ+~μμ >±&˚‡ì ø°]Ô+#·&É+ ˇø£s¡ø£+>± ˇø£ |ü⁄düøÔ +£ yÓqTø£ù|J n≥º ô|,’ >±+BÛ Vü≤‘·´ Á|ü | ü + #êìø£ + ‘· { Ï ø ° ‘Ó \ Tdü T . kÕes¡ ÿ sY ,
ô|‘·qÔ + #˚ùd sê»ø°j÷· \qT yÓTT<ä\Tô|≥º&+É ªªˇø£ sê»ø°j·T H˚s¡+μμ. ˇø£ Ä˝À#·Hê|üs¡T&ÉT >√˝≤«\ÿsY ˝≤+{Ï ÄsYmdtmdt n~ÛHêj·T≈£î\T
ne⁄‘·T+~. Ç~ uÛ≤s¡‘·<˚X¯ ◊ø£´‘·≈£î, ∫‘·ÔX¯ó nee÷q+ uÛÑ]+#·˝Òø£ #˚dæq Hê´j·TyÓTÆq Á|ü»\ eT<Ûä´ $<˚«cÕ\T ¬s#·Ã>=≥º&ÜìøÏ
~Δ ø Ï uÛ Ñ + >∑ + ø£ * –dü T Ô + ~. 2007˝À |üì nì sêXÊs¡T. ªª>±&˚‡ ø√s¡Tº˝À Ç∫Ãq ø±s¡DeTì, ny˚ Ç≥Te+{Ï <ës¡TD Vü≤‘·´\≈£î
dü + s¡ a ≤e⁄‘ê mø˘ ‡ Áô|dt ˝ À u≤+ãT\T düTBs¡È ñ|üHê´dü+ >±+BÛì Vü≤‘·´ #˚jT· &ÜìøÏ <ë]rkÕÔj·Tì n+<äs¡÷ ms¡T>∑T<äTs¡T. düsê›sY
y˚j·T&Üìï eTq+ #·÷XÊ+. Ç~ >±&˚‡ sê»ø° j · T ø±s¡ D ≤\T ñHêïj· T ì m‹Ô |ü f Ò ˝ Ÿ qT+&ç , XÊ´+ Á|ü k Õ<é eTTKØ®
$<ÛëHê\ Á|ü‹s¡÷|üy˚T. n+<äT˝À ì+~‘·T\T #· ÷ |æ + ~. Hê<∏ ä T sê+ >±&˚ ‡ uÛ ≤ s¡ ‘ · < ˚ X ¯ (n|ü&Üj·Tq Væ≤+<ä÷ eTVü‰düuÛÑ düuÛÑT´&ÉT,
uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì ôd’ìø£ dü+Á|ü<ëj·÷\ e\¢ dü«‘·+Á‘· b˛sê≥ #·]Á‘·qT, n+<äT˝À >±+BÛ Ä ‘·s¡Tyê‹ ø±\+˝À uÛ≤s¡rj·T »qdü+|òtTì
Á|üuÛ≤$‘·T&Ó’, Ä Áf…ÆHé˝À Á|üj·÷DÏdüTÔqï bÕÁ‘·qT ne˝Àø£q+ #˚düT≈£îHêïs¡T. >±+BÛì ÄsYmdtmdt eT<䛑·T‘√ kÕú|æ+#ês¡T) es¡≈£î
bÕøÏ k ÕÔ H é C≤rj· T T\qT n+‘· + Vü≤‘·´ #˚j·T&É+ ‘·|üŒì |ü]dæú‘·T˝À¢ »]–q n+<ä]øÏ á ¬s+&ÉT dü+düú\ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T,
#˚j·÷\qT≈£îHêïs¡T. ndü\T >±&˚‡H˚ ô|&É<ë] <ä T s¡ < ä  wü º dü + |ò ü T ≥q nH˚ ìs¡ í j · ÷ ìøÏ yê{Ï H˚|ü<ë´\T ‘Ó\TdüT. düsê›sY |üfÒ˝Ÿ
|ü{Ϻq <˚X¯uÛÑ≈£îÔ&ÉT. ãVæ≤s¡+>∑+>± n≥Te+{Ï e#êÃs¡Tμμ nì sêXÊs¡T. XÊ´+Á|ükÕ<é eTTKØ®øÏ ˝ÒK sêdü÷Ô, ªªe÷≈£îqï
e´øÏ Ô ì Ä<ä s ¡ Ù |ü ⁄ s¡ T wü ß ì>± #· ÷ |ü & É + , Ä dü+düú\T, yê{ÏøÏ <ä>∑Zs¡>± ñqï düe÷#êsê\ Á|üø±s¡+, á ¬s+&ÉT dü+düú\T,
$T‘· y ê<ä sê»ø° j · ÷ \T m+‘· { Ï qwü º + e´≈£î\Ô T, ãVæ≤s¡+>∑+>±H√, eTØ ãVæ≤s¡+>∑+>± eTTK´+>± ÄsY m dt m dt ø±s¡ ´ ø£ ˝ ≤bÕ\T
ø£*–düTÔHêïjÓ÷ ‘Ó*j·T#˚düTÔ+~. ø±≈£î+&ÜH√ <äX¯u≤›\T>± >±&˚‡ >∑T]+∫ <˚X¯+˝À |òüTÀs¡yÓTÆq dü+|òüT≥q\T (>±+BÛJ
ìC≤ìøÏ Ç≥Te+{Ï #· s ¡ ´ \≈£ î e÷{≤¢ & É T ‘· ÷ H˚ ñHêïs¡ T . Væ ≤ +<ä T ‘· « øÏ Vü≤‘·´) »s¡>∑&ÜìøÏ ø±s¡DeTe⁄‘·THêïsTT. á
bÕ\Œ&çq+<äT≈£î me]ô|’HÓ’Hê #·≥ºã<äΔ+>± dü+ã+~Û+∫q Á>∑÷|ü⁄\T Á|ü‹ qe+ãsY 15e ≈£îÁ≥˝À Væ≤+<ä÷ eTVü‰düuÑÛ rÁeyê<äT\ Vü≤dü+Ô
#·s¡´\T rdüTø√e#·TÃ. Væ≤+düqT ø°]Ô+#·&É+, ‘˚B->±&˚‡ ‘·q H˚sêìøÏ ñ]rj·Tã&çq s√E ñ+<äq&É+˝À m≥Te+{Ï dü+<˚Vü≤+ Hê≈£î
˝Ò < ë Vü ≤ ‘· ´ #˚ d æ q yê]ì neTs¡ T &ç > ± - eTVü‰sêÁwü˝º Àq÷, Ç‘·s¡ |ü•ÃeT uÛ≤s¡‘<· X˚ ¯ ˝Ò<Tä . ÄsYmdtmdt ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T Á|üuTÑÛ ‘ê«ìøÏ,
∫Á‹+#·&É+, $<˚«cÕìï ¬s#·Ã>=≥º&É+, ˝Ò<ë ÁbÕ+‘ê\˝À ø±s¡´Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤dü÷ÔH˚ sê»´+ eTqT>∑ & É ≈ £ î ≈£ L &Ü Ä|ü < ä q T
$_Û q ï C≤‘· T \ eT<Û ä ´ <ä T s¡ _ Û e ÷q+ ñHêïs¡ T . eTT+u… ’ , |ü ⁄ Hê\˝À >±&˚ ‡ ‘Ó∫Ãô|fÒº$>± ñHêïsTT. ìùw<Ûä+ ñqï|üŒ{Ïø°,
düwæº+#·&É+ #·≥ºØ‘ê´ (153e n~Ûø£s¡D+) yês¡dü‘ê«ìï düà]+#·T≈£î+≥÷ ø±s¡´Áø£e÷\T yê] ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T Ä–b˛˝Ò<äì e÷≈£î
23 qe+ãsYY`2023
 >±+BÛ Vü≤+‘·≈£î&çô|’ Áù|eT e÷]ÿ ‡düTº
nsTT‘˚ á ñ<ä+‘·+ Ç|ü&ÉT n+‘·>±
Á|ü#ês¡+˝À ˝Ò<äT. nsTT‘˚ >±+BÛJô|’
ªª ‘·eT n_ÛÁbÕj·÷\T e÷Á‘·y˚T >=|üŒeì uÛ≤$+
#˚ Væ≤+<äT‘·«X¯≈£îÔ\T, düe÷»+˝À eT÷\\ ø£+{≤
m˝≤ bÕ‘·T≈£î b˛j·÷jÓ÷ #·÷düTÔ+fÒ ÄX¯Ãs¡´+
Hê<∏ ä T sê+ >±&˚ ‡ >±˙ n‘· ì $TÁ‘·
ã+<ä + >±˙ m+<ä T ≈£ î <ë&ç ø Ï ~–+<√
Ç|üŒ{ÏøÏ Á|üX¯ï>±H˚ $T–*b˛sTT+~.
ø£\T>∑T‘·T+~. yê] H˚s¡|üP]‘· #·s¡´\T, ˇø£ eTVü‰
Hêj·T≈£î&çì Vü≤‘·´ #˚j·T&É+, dü¬s’q<äì uÛ≤$+|ü
#˚ùd |ü]dæú‘·T\T ø£*Œ+#· >∑\T>∑T‘·THêïs¡T.
ªª 4
eTVü‰‘êà >±+BÛì Hê<∏äTsê+ >±&˚‡
Vü≤‘·´#˚j·T&ÜìøÏ eTT+<äT n‘·ìô|’ 5 Vü≤‘ê´
Á|ü j · T ‘êï\T »]>±j· T qï $wü j · T +
#ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó * j· T <ä T . ìC≤ìøÏ
|ü + #· > ∑ ì ˝À »]–+~ yÓ T T<ä { Ï Vü ≤ ‘ê´
n+~q ìy˚~ø£\T ‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïsTT. ø±\+ 1944˝À >±+BÛ |ü+#·–ì <ä]Ù+#·qTHêïs¡T. Á|üj·T‘·ï+ ø±<äT. yÓTT<ä{ÏkÕ] »]–+~
>∑&ÉTdüTÔqï ø=B› ÄsYmdtmdt yês¡T eT]+‘· n~ |ü P Hê <ä >∑ Z ]˝À ñqï ˇø£ |üs¡«‘· |ü P Hê˝À, 1934 pHé 25e ‘˚ B
~Û ø £ ÿ ]dü T Ô H êïs¡ T . eT]ìï $<Û ä « +dü ø £ s ¡ ÁbÕ+‘·+. 15-20 eT+~ j·TTe≈£î\T ˇø£ ø±s=ŒπswüHé Ä&ç{À]j·T+øÏ ˇø£ Á|üdü+>∑+
ø±s¡´ø£˝≤bÕ\≈£î bÕ\Œ&ÉT‘·THêïs¡Tμμ nì ãdt˝À nø£ÿ&çøÏ #˚sês¡T. s√»+‘ê >±+BÛøÏ Çe«&ÜìøÏ yÓfió¯ ‘·T+&É>±. n|ü&ÉT ø£d÷ü ]Ô u≤
#ÓbÕŒs¡T. e´‹πsø£+>± <Ûäsêï≈£î ~>±s¡T. >±+BÛ yê]ì >±+BÛ Äj·Tq yÓ+≥ ñHêïs¡T. ÄHê&ÉT
‘·eT n_ÛÁbÕj·÷\T e÷Á‘·y˚T >=|üŒeì #· s ¡ à \≈£ î ÄVü ‰ «ì+#ês¡ T . ø±˙ yês¡ T nqTø√≈£î+&Ü >±+BÛ Á|üj·÷D+ #˚düTÔqï
uÛ≤$+#˚ Væ≤+<äT‘·«X¯≈£îÔ\T, düe÷»+˝À #· ] Ã+#· & ÜìøÏ n+^ø£ ] +#· ˝ Ò < ä T . Ä ø±s¡TøÏ @<√ ˝À|ü+ e∫à Ė+~. n‘·ì‘√
eT÷\\ø£+{≤ m˝≤ bÕ‘·T≈£î b˛j·÷jÓ÷ dü+<äs¡“¤+˝ÀH˚ <ë&ç »]–+~. yÓ fi ≤¢ * ‡q ø±s¡ T ¢ es¡ T dü > ± eTT+<ä T >±
#·÷düTÔ+fÒ ÄX¯Ãs¡´+ ø£\T>∑T‘·T+~. yê] >±+BÛJ eTTì eTqe&ÉT ‘·TcÕsY >±+BÛ, düuÛ≤düú*øÏ #˚sêsTT. <ëì‘√ u≤+ãT <ë&ç
H˚s¡|üP]‘· #·s¡´\T, ˇø£ eTVü‰Hêj·T≈£î&çì ‘·q |ü⁄düÔø£+ ª>±+BÛì #·+ù|<ë›+μ˝À á qT+∫ u≤|ü ⁄ ‘· | æ Œ +#· T ø√>∑ * >±s¡ T .
Vü≤‘·´ #˚j·T&É+, dü¬s’q<äì uÛ≤$+|ü#˚ùd dü + |ò ü T ≥qqT Á|ü k ÕÔ $ +#ês¡ T . ÁbÕs¡ ú q ø=+‘·eT+~ b˛©düT\T, kÕ<Ûës¡D Á|ü»\T
|ü]dæú‘·T\T ø£*Œ+#· >∑\T>∑T‘·THêïs¡T. düeTj·T+˝À Hê<∏äTsê+ >±&˚‡ HÓÁVüA ≈£îsêÔ u≤+ãT <ë&ç ˝ À >±j· ÷ \bÕ\j· ÷ ´s¡ T .
>±+BÛì #·+|ü&ÜìøÏ Væ≤+<ä÷‘·« X¯≈£îÔ\T y˚düT≈£îì ø£‹Ô |ü≥Tº≈£îì >±+BÛJ yÓ’|ü⁄≈£î |ü+#·>∑ì˝À »]–+~ ¬s+&√ Á|üj·T‘·ï+.
nH˚ø£ Á|üjT· ‘êï\T #˚XÊsTT. á dü+<äs“¡ +¤ ˝ÀH˚ >∑u≤>∑u≤ |üs¡T>∑T\T ô|{≤º&ÉT. n‘·ìï _Û˝≤πs eT÷&√ Á|üjT· ‘·ï+ >±+BÛ 1944 ôdô|+º ãsY˝À
>±+BÛJ$‘êìï ø±bÕ&çq ˇø£ j·TTe dü«‘·+Á‘· >∑Ts¡÷J, eTDÏX+¯ ø£sY |ü⁄s√Væ≤‘·T¢ ã+~Û+#ês¡T. õHêï‘√ #· s ¡ à \≈£ î yÓ [ ¢ q dü + <ä s ¡ “ ¤ + ˝À
düeTs¡jÓ÷<ÛäTì >±<Ûä, nB >±+BÛ #·ìb˛sTTq >±&˚‡‘√ ø£*dæ e∫Ãq Ç<ä›s¡T j·TTe≈£î\T »]–+~. >±+BÛ õHêï‘√ #·sá \T »s¡|&ü ÜìøÏ
‘·sT¡ yê‘· yÓ\T>∑T#·÷dæ+~. n‘·ì ù|s¡T _Û˝≤πs bÕ]b˛j·÷s¡T. eTT+u… ’ yÓ fi ¯ ¢ & ÜìøÏ ùdyêÁ>±+ qT+&ç
>∑Ts¡÷J. á $wüj·÷H˚ï _Û˝≤πs >∑Ts¡÷J #ê˝≤ ãj·T\T<˚s¡T‘·T+&É>±, Hê<∏äTsê+ >±&˚‡
_Û≈£L <ëõ _Û˝≤πs (1919˝À |ü⁄{≤ºs¡T) kÕs¡T¢ Á|ükÕÔ$+#ês¡T. #ê˝≤ #√≥¢ Bì Hêj·Tø£‘«· +˝À ø=+‘· eT+~ Væ≤+<ä÷ eT÷&ÛÉ
‘· q 98e @≥ eTs¡ D Ï + #ês¡ T . n‘· H √ >∑T]+∫ sêXÊs¡T ≈£L&Ü. ªª>±+BÛJ ÁbÕs¡úq uÛ≈Ñ î£ \Ô T n‘·ìì n&É–¶ +#˚ Á|üjT· ‘·ï+ #˚XÊs¡T.
Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq e´øÏÔ‘·«+ >∑\yê&ÉT. n‘·ì düe÷y˚XÊìøÏ n+<äs¡T ÄVü‰«ì‘·T˝Ò. Ä s√E n|ü&ÉT ≈£L&Ü Hê<∏äTsê+ >±&˚‡ nBÛq+˝À
n+‹eT j·÷Á‘·˝À nìï ‘·s¡>∑‘·T\, nìï n‘·qT düV≤ü #·sT¡ \T, ñcÕ yÓTVü≤‘ê bÕ´πs˝≤˝Ÿ, ˇø£ ø£‹Ô <=]øÏ+~. Hê\T>√ Á|üj·T‘·ï+
s¡ + >±\, nìï sê»ø° j · T bÕغ \ yês¡ T ns¡TD ndü|òü©, yÓTT<ä˝…’q yês¡T e#êÃs¡T. 1946˝À »]–+~. |üPD…øÏ >±+BÛJì
bÕ˝§Z H êïs¡ T . Á|ü < Û ë q Ádü e +‹ Á|ü k Õs¡ >±&˚‡ ø£‹Ô |ü≥Tº≈£îì |ü]¬>‘·TÔ≈£î+≥÷ >±+BÛ rdüT≈£îì yÓfi¯ó‘·Tqï ¬s’\T ˙s¡T˝≤, ø£sꮑY
e÷<Ûä´e÷\T ≈£L&Ü Ä yês¡ÔqT Á|ükÕs¡+ e<ä›≈£î yÓfi≤¢s¡T. >±+BÛì ø=ìï Á|üX¯ï\T eT<Ûä´ Äøχ&Ó+{ŸøÏ >∑Ts¡sTT´+~. ¬s’\TqT
#˚XÊsTT. <ëìøÏ Á|ü<Ûëq ø±s¡D+ n‘·&ÉT n&É>±\qT≈£î+≥Tqï≥Tº #ÓbÕŒs¡T. H˚q‘·ìøÏ |ü{≤º\T ‘·|æŒ+#·&ÜìøÏ n&ÉT¢ ô|{≤ºs¡ì Á&Ó’esY
‘·q j·Te«q+˝À sêÁw”ºj·T ùde<äfiŸ düuÛÑT´ì>± ÄbÕqT. n‘· ì #˚ s TT yÓ T ˝Ò d æ , ø£ ‹ Ô ì ‘Ó*j·T#˚XÊ&ÉT. 1948 »qe] 20e ‘˚B
ñ+&É&É+. dü‘êsê õ˝≤¢˝À $|ü¢eø±s¡T&ÉT kÕ«BÛq|üs¡#·T≈£îHêïqT. ø±˙ >±+BÛ n‘·ìì »]–q Vü≤‘ê´j·T‘·ï+˝À eT<äHé ˝≤˝Ÿ |üV≤ü «,
HêHê |üfÒ˝Ÿ, Ç‘·s¡T\T q&çù| ªªdüe÷+‘·s¡ ˝À|ü* nqTeT‹+#ês¡T.μμ X¯+ø£sY øÏdüºj·÷´, ~>∑+ãsY ã&˚, $wüßí ø£s¡ÿπs,
Á|üuTÑÛ ‘·«+μμ ñ<ä´eT+˝À ÁøÏj÷· o\ ø±s¡´ø£s>Ô¡ ± á dü+|òTü ≥qqT >∑T]+∫ mHé.&ç bÕ{Ï˝Ÿ >√bÕ˝Ÿ >±&˚‡, Hê<∏äTsê+ >±&˚‡, Hêsêj·TDY
ñ+&É&É+. kÕe÷õø£ sê»ø°j·T ùde\˝À sêdü÷Ô, ªª>∑Ts¡÷J >±+BÛJì s¡øÏå+∫q yês¡Ô Äù|º ñHêïs¡T. yês¡T >±+BÛì, VüQùd‡Hé
#·Ts¡T≈£î>± |üì#˚j·T&É+. 18 dü+e‘·‡sê\T dü‘êsê n+‘·{≤ <ëyêq\+˝≤ bÕøÏ+~. wüV”≤<é düTÁVü≤yê&Ó’\ô|’ <ë&ç #˚j·÷\ì
C≤e* XÊdüq düu≈ÑÛ î£ ÁbÕ‹ì<∏´ä + eVæ≤+#·&+É . e÷˝≤+{Ï $<ë´s¡T\ú eT+‘ê ôdø’ fiÏ ó¯ fl y˚dTü ≈£îì Á|ü j · T ‹ï+#ês¡ T . á Á|ü j · T ‘· ï + >∑ q ø£
>±+BÛ J$‘êìï ø±bÕ&É & É + ˝À n‘· q T >∑Ts¡÷Jì ø£\e&ÜìøÏ ãj·T\T<˚sêeTT. $|òü\yÓTÆ‘˚ eTs√ Á|üj·T‘·ï+>±, eT<äHé ˝≤˝Ÿ
Á|ü<ä]Ù+∫q <ÛÓ’s¡´kÕVü≤kÕ\T #ê˝≤ ø=~› n‘· q T e÷≈£ î ˇø£ Ä<ä s ¡ Ù eT÷]Ô > ± |üVü≤«, >±+BÛ ìedæ+#˚ _sê¢ uÛÑeq+
eT+~πø ‘Ó\TdüT. Ä @&Ü~ dü«‘·+Á‘·+ nì|æ+#ês¡T. #ê˝≤ kÕ<Ûës¡DyÓTÆq J$‘êìï b˛&çj·T+ yÓqø£ ñqï >√&Éô|’ u≤+ãTqT
sêe&É+ <ë<ë|ü⁄ Ksê¬s’+~. >±+BÛ Á|ü<Ûëq >∑ & ç ù |yês¡ T . >±+BÛ dü ÷ Á‘ê\qT >∑T&ɶ‘√ #·T{Ϻ ô|{≤ºs¡T. Ä u≤+ãT ù|*+~.
bÕÁ‘· b˛wæ + #· e \dæ q nedü s ¡ + ñ+~. ‘·T#·‘·|üŒ≈£î+&É bÕ{Ï+#˚yês¡T nì sêXÊs¡Tμμ. eT<äHé ˝≤˝Ÿ |ü≥Tºã&ܶsT¡ . >±+BÛì #·+|üeTì
qe+ãsY`2023 24
e÷]ÿ ‡düTº >±+BÛ Vü≤+‘·≈£î&çô|’ Áù|eT
Ä<˚XÊ\‘√ Äj·TT<Ûë\T n+~∫Ãq $T–*q
düuÛÑT´\T uÛÑj·T|ü&ç bÕ]b˛j·÷s¡T.
∫e] Á|üj·T‘·ï+ 1948 »qe] 30e
‘˚B, kÕj·T+Á‘·+ 5 >∑+≥\. 17 ìeTTcÕ\øÏ
»]–+~. Hê<∏Tä sê+ >±&˚‡ >±+BÛ <ä>]Z∑ øÏe∫Ã
ªª ∫e] |Á j
ü T· ‘·ï+ 1948 »qe] 30e ‘˚B, kÕj·T+Á‘+·
5 >∑+≥\. 17 ìeTTcÕ\øÏ »]–+~. Hê<∏Tä sê+ >±&˚‡ >±+BÛ
<ä>∑Z]øÏe∫à ø±*Ã#·+bÕs¡T. á ≈£îÁ≥˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT \+<ä]ì
ø±*Ã#·+bÕs¡T. á ≈£îÁ≥˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT |ü≥Tº≈£îì ø√s¡Tº˝À Á|üy˚X¯ô|{≤ºs¡T. Ç<ä+‘ê Á|ükÕs¡ e÷<Ûä´
\+<ä]ì |ü≥Tº≈£îì ø√s¡Tº˝À Á|üy˚X¯ô|{≤ºs¡T. e÷\qT Äø£]¸+∫+~ Hê<∏äTsê+ >±&˚‡, Hêsêj·TDY Äù|º\øÏ
Ç<ä+‘ê Á|ükÕs¡ e÷<Ûä´e÷\qT Äø£]¸+∫+~
Hê<∏äTsê+ >±&˚‡, Hêsêj·TDY Äù|º\øÏ eTs¡D
eTs¡D •ø£å $~Û+#·ã&ç+~. $T–*q yê]øÏ C…’\T•ø£å |ü&ç+~.
ø±˙ kÕes¡ÿsYì e÷Á‘·+ kÕøå±´\T ˝Òeì $&ÉT<ä\ #˚XÊs¡T.
ªª
•ø£å $~Û+#·ã&ç+~. $T–*q yê]øÏ C…’\T•ø£å
|ü&ç+~. ø±˙ kÕes¡ÿsYì e÷Á‘·+ kÕøå±´\T
˝Òeì $&ÉT<ä\ #˚XÊs¡T.
5. >±+BÛì #·+|æq Vü≤+‘·≈£î&ÉT yê]
H˚sêìï m˝≤ ùV≤‘·Tã<äΔyÓTÆq~>±
#·÷|ü>∑*>±s¡T?
>±+BÛ eTTdæ¢+\≈£î Á|ü‘˚´ø£ sêÁwüº+ Ç#˚Ã
Ä˝À#· q qT dü e T]ú + #ês¡ T . n+<ä T e\¢
bÕøÏ k ÕÔ H é @s¡ Œ &É & ÜìøÏ ø±s¡ D + n‘· & ˚ .
eTTdæ¢+\T j·TT<ëΔìøÏ ø±\T <äTe«&ÜìøÏ
ø±s¡ D + >±+BÛ yê]ì ãT»® – +#· & É y ˚ T .
eT‘·düVü≤q+ bÕ{Ï+#·&ÜìøÏ, n+<äT≈£î J$
‘ê+‘·+ ø£≥Tºã&ç ñ+&É&ÜìøÏ Væ≤+<äT‘·«
yê<ä T \T |ü P ]Ô > ± e´‹π s ø£ + . Væ ≤ +<ä ÷
Ä~Û|ü‘·´+ ñ+&Ü\qï~, ÄsYmdt dt, Væ≤+<ä÷
eTVü‰düuÛÑ düuÛÑT´\yê<äq. Væ≤+<äT‘·« X¯≈£îÔ\
Ä˝À#·q\˝À <˚X¯eT+fÒ ˇø£ eT‘·|üs¡yÓTÆq,
eT‘êìøÏ dü+ã+~Û+∫q ø£≥Tºu≤≥T. >±+BÛøÏ
dü+ã+~Û+∫q+‘·es¡≈î£ uÛÖ>√[ø£ dü]Vü≤<äT\› T. Vü≤‘·´≈£î >∑T¬s’q eTVü‰‘·Tà&ÉT. ÇHéôd{Ÿ˝À Vü≤+‘·≈£î&ÉT Hê<∏ä÷sêyéT >±&˚‡
n+<äT˝À s¡ø£s¡ø±\ eT‘ê\, C≤‘·T\ yês¡T
ø£*dæ J$kÕÔs¡T. >±+BÛJô|’ 14 @fi¯¢ ø±\ Á|üj·T‘êï\T #˚j·T&É+˝À _J>± ñHêïs¡T. ÄdüøøÔÏ s£ +¡ >± ñ+≥T+~. yÓTT<ä{~Ï , C≤‹ nH˚
e´e~Û˝À »]–q Vü≤‘·´j·T‘êï\qT |ü]o*ùdÔ kÕ«‘·+Á‘·´ b˛sê≥ø±\+˝À, ø±\+ Ä˝À#·q - >±+BÛøÏ Væ≤+<ä÷sTT»+ n+fÒ,μ
- 1934- 1948 -, n‘· ì ì Vü ≤ ‘· ´ >∑ & É T dü T Ô q ï ø=B› , ãVü Q XÊ >±+BÛ > ±] düs¡« <Ûäs¡à dü+uÛÑe+μ, ø±˙ Væ≤+<äT‘·« X¯≈£îÔ\≈£î
#˚j·÷\qï Ä˝À#·q ∫e] Á|üj·T‘êïìøÏ kÕeTs¡ d ü ´ dü V ü ≤ Jeq+ Á|ü ‹ bÕ<ä q øÏ <ëì ns¡ú+ |üP]Ô>± e´‹πsø£+.
#ê˝≤ø±\+ eTT+<äT qT+&ç ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+<äì ÁbÕ#·Ts¡´+ e∫à ñ+≥T+~. Væ≤+<äT‘·« X¯≈î£ \Ô T 1930\˝À m+<ä s √ <˚ X ¯ u Û Ñ ≈ £ î Ô \ T
‘Ó\TdüTÔqï~. Á|ü‹bÕ~+∫q Væ≤+<ä÷‘·« Ä~Û|ü‘·´+ >±+BÛ ÁbÕD‘ê´>±\T #˚XÊs¡T. Á|ü<Ûëq+>± - uÛÑ>∑‘Y
>±+BÛì ‘·|üŒìdü]>± Vü≤‘·´ #˚j·÷\ì ã‹≈£î+&É>± kÕ<Û´ä |ü&<É ìä uÛ≤$+∫ ñ+{≤s¡T. dæ+>¥, sê»>∑Ts¡T, düTK<˚yé\T ÁbÕD‘ê´>∑+
1930\˝ÀH˚ ìs¡ í s TT+#· & É + eTq+ n+<ä T ø£ H ˚ @<√ ˇø£ rÁeyÓ T Æ q #· s ¡ ´ #˚dæq 1931, e÷]à 23e ‘˚B. Ä ø√|ü+
qeTà>∑\e÷? m+<äTø£+fÒ n|üŒ{ÏøÏ Á_{Ïwt rdüTø√yê\ì ìs¡sí TT+#·T≈£îì ñ+{≤s¡T. yê] u≤<Û ä Á|ü » \˝À ì+&ç ñ+~. Á|ü » \˝À
yê] qT+&ç kÕ«‘·+Á‘·´+ dü+bÕ~+#·&É+ \ø£å´+ >±+BÛ. m+<äTø£+fÒ n‘·&√ ‹s¡T>∑T˝Òì dü « ‘· + Á‘· + bı+<ë\qï yê+#Û · ã\+>±
ø√dü + nH˚ ø £ s¡ ø ±\ b˛sê{≤\T Hêj· T ≈£ î &ç > ± kÕÁe÷»´yê<ä e´‹π s ø£ ñ+~. ø£sêN ø±+Á¬>dt eTVü‰düuÛÑ Á|ü»˝À¢
»s¡T>∑T‘·THêïsTT. ˇø£ÿ ø±+Á¬>dt e÷Á‘·y˚T ñ<ä ´ eT+˝À m~>±s¡ T . ô|’ > ± n‘· q T ñqï á ø√]ø£ Á|ü‹_+_+∫+~. n+<äTπø
ø±<äT, k˛wü*düTº\T, ø£eT÷´ìdüTº\T ≈£L&Ü á ñ|üHê´kÕ\˝À, Á|ü#êsê\˝À eT‘·düVü≤Hêìï dü«sê»´ Ä˝À#·q eTT+<äTø=∫Ã+~. ø±+Á¬>dt
b˛sê{≤\T #˚ d ü T Ô H êïs¡ T . n+uÒ < ä ÿ sY - >∑T]+∫ yê&˚ uÛ≤wü. n‘·ì Á|ü‘·´s¡Tú\T >±+BÛ n‹s¡<Ûä eTVü‰s¡<∏äT\+<äs¡÷ bÕ˝§Zì, düsê›sY
ô|]j·÷sY - eT+π> sêyéT - n#·T´‘êq+<ä ã‹øÏ ñqïìï s√E\T Væ≤+<ä÷ sêÁwüº kÕ<Ûäq e\¢uÛ≤jYT |üfÒ˝Ÿ n<Ûä´ø£å‘·q »]–q ø£sêN
- e+{Ïyês¡T kÕe÷õø£ $eTTøÏÔ ø√dü+ nH˚ø£ nH˚ yê] ø£\ @ e÷Á‘·+ eTT+<äT≈£î kÕ>∑<äì ø±+Á¬>dt, sê»´+ eT‘·|üs¡+>± ‘·≥düú+>±
s¡ ø ±\ b˛sê{≤\T ˝Ò e Bdü T Ô H êïs¡ T . qe÷às¡T. ñ+&Ü\ì rsêàì+∫+~. á eTVü‰düuÛÑ
Væ≤+<äT‘·«X¯≈£îÔ\T M≥ìï{Ïø° #ê˝≤ <ä÷s¡+>± >±+BÛ ô |’ yê] b˛sê≥+ ¬ s +&É T >∑T]+∫ rkÕÔ ôd‘Ó˝≤«<é Ç˝≤ sêXÊs¡T: ªªá
ñHêïs¡ T . yês¡ T Væ ≤ +<ä T ‘· « dü + |ò ü ÷ \T kÕú s TT\˝À ñ+<ä ì ‘Ó \ Tdü T ø√e&É + ø±+Á¬ > dt eTVü ‰ dü u Û Ñ uÛ ≤ s¡ ‘ · < ˚ X ¯ +
ì]à+#· T ø√&É + ˝À, >±+BÛ ì Vü ≤ ‘· e ÷π s Ã
25 qe+ãsYY`2023
 >±+BÛ Vü≤+‘·≈£î&çô|’ Áù|eT e÷]ÿ ‡düTº
Væ≤+<ä÷ eTTdæ+¢ \ ◊ø£´‘· ˝Òì<˚ kÕ<Û´ä + ø±<äì
ø±˙ >√bÕ˝Ÿ >±&˚‡ ªeTVü‰‘êà >±+BÛì H˚HÓ+<äT≈£î #Ó|üŒ&É+μ.
ªª
#·+bÕqTμ nH˚ |ü⁄düÔø£+˝À >±&˚‡ düŒwüº+>±. ªn‘·&ÉT
(Hê<∏äTsê+) ÄsYmdtmdtì e~*ô|{Ϻq≥Tº #ÓbÕŒ&ÉT.
6
Hê<∏äTsê+ >±&˚‡øÏ ÄsYmdtmdtøÏ ñqï
dü+ã+<Ûä+ Ç|üŒ{Ïø° ‘˚\˝Ò<äT. ìC≤ìøÏ
m+<äTø£+fÒ >±+BÛ Vü≤‘·´ »]–q ‘·sê«‘·, >√˝≤«\ÿsY,
ÄsYmdtmdt |”ø£˝À¢‘·T ø£cÕº\˝À eTTì–b˛j·÷s¡T. ø±˙
ìC≤ìøÏ n‘·qT ÄsYmdtmdtì $&ç∫b˛˝Ò<äT.μ
ªª eTVü‰‘êà >±+BÛVü≤‘·´ø° dü+ã+~Û+∫q @
$wüj·T+ #·s¡Ã≈£î e∫ÃHê ∫e]øÏ n~ Äπ>~
ÄsYmdtmdt, <ëì nqTã+<Ûä dü+düú\T >±&˚‡,
n‘·ì düVü≤#·s¡T\ >∑T]+∫q yê] Á|üø£≥q\
<ä>∑Zπs. yê]s¡Te⁄]‘√ ‘·eT≈£î m≥Te+{Ï
dü+ã+<Ûë\T ˝Òeì #Ó|üŒ&ÜìøÏ ` ø£˙dü+
nqTdü]+#·e\dæq ÁbÕ<∏$ä Tø£ Vü≤≈£îÿ\T, Ä]úø£ dü«s¡÷|ü+>± #·÷&É&É+. Væ≤+<ä÷C≤‹ Je+ Vü ≤ ‘· ´ »]–q dü e Tj· T +˝À ` >∑ { Ï º
$<Û ë Hê\T, sê»ø° j · T ø±s¡ ´ Áø£ e ÷\≈£ î <ëì n_Û e ~Δ ì #· + ù|j· T &É + . eTq+ Á|üjT· ‘êï\T #˚dTü +Ô &É&+É düŒwü+º >± ø£ì|æd÷ü HÔ ˚
dü + ã+~Û + ∫q rsêàHê\T #˚ d æ + ~. Væ≤+<äTe⁄\T>± ˇø£ sêC≤´+>± ñ+&É&ÜìøÏ ñ+≥T+~. m˝Ÿ.¬ø n<ë«˙ >±] Á|üø£≥qH˚
yÓTT≥ºyÓTT<ä{ÏkÕ]>± uÛ≤s¡‘·<˚X¯ kÕe÷q´ ø±s¡D+ - eTq eT‘·+, C≤‹, dü+düÿ‹, #·÷&É+&ç. ªHê<∏äTsê+ ÄsYmdtmdtì rÁe+>±
bÂs¡T&ç, dü«sêC≤´ìøÏ nsêúìï ìs¡«∫+∫+~. #ê]Á‘· ø £ ã+<Û ë \T, dü + ã+<Û ë \T. Çy˚ $eT]Ù+#˚yê&ÉT. ÄsYmdtmdt Væ≤+<äTe⁄\qT
Ä rsêàq+˝Àì ø=ìï eTTK´+XÊ\T - eTq\q+<ä ] ˙ ˇø£ <˚ X ¯ + >± ã+~Û + ∫ ndüeTs¡Tú\T>± #˚dæ+<äH˚~ n‘·ì yê<äq.
ÁbÕ<∏$ä Tø£ bÂs¡V≤ü ≈£îÿ\T, yêø˘ dü«‘·+Á‘·+, uÛ≤e ñ+#êsTT. >√˝≤«\ÿsY: ª|ü»\T C≤rj·T e÷≈£î >±&˚‡‘√ @ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äT. Ç‘·s¡
Á|üø£≥Hê ùd«#·Ã¤, dü+|òüT{Ï‘·eTj˚T´ ùd«#·Ã¤, J$‘êìï bı+<ä>\∑ T>∑T‘êeTì uÛ≤$düTHÔ êïs¡T. $wüj·÷\T @M ˝Òq|ü&ÉT ø±+Á¬>dtøÏ á
#·≥º+ eTT+<äT düe÷q‘·«+, kÕs¡«»˙q uÛÑ÷MTà<ä, Á|ü»\+<äs¡÷, ◊ø£´+>±, kÕ<Ûës¡D $wü j · ÷ ìï ãj· T {Ï ø Ï ˝≤>∑ T ‘· T +&É & É +
z≥TVü≤≈£îÿ, ÁbÕ<∏$ä Tø£ ìs¡“+<Ûä $<ä´, |üqT\˝À, ªC≤‹ y˚~ø£>±, ªsêC≤´+>∑+ <ë«sêμ ùd«#·Ã¤>± n\yê≥sTT+~.μ
øö\T˝À uÛ≤Ø ‘·–+Z |ü⁄\T, ø±]à≈£î\≈£î yÓTs¡T>¬ q’ ªˇø£ <˚ X ¯ + ˝À ìedæ d ü T Ô + {≤s¡ T . ø±˙ >√bÕ˝Ÿ >±&˚‡ ªeTVü‰‘êà >±+BÛì
Jeq |ü]dæú‘·T\T... <˚X¯+˝À neT\e⁄‘·Tqï Á|ü C ≤kÕ«eT´eT+fÒ ã\yÓ T Æ q ‘· | ü  &É T H˚HÓ+<äT≈£î #·+bÕqTμ nH˚ |ü⁄düÔø£+˝À >±&˚‡
n+≥sêì‘·q+ô|’ #·≥º|üs¡yÓTÆq #·s¡´\T...μμ n_ÛÁbÕj·÷\T @s¡Œ&É&+É e\¢, eTq≈£î eTqy˚T düŒwüº+>±. ªn‘·&ÉT (Hê<∏äTsê+) ÄsYmdtmdtì
yÓTT<ä˝…’q$. á dü÷Á‘ê\H˚ Ä ‘·s¡Tyê‘· eTq |üPØ«≈£î\ô|’ <ë&ÉT\T »]|æq yês¡T, e~*ô|{Ϻq≥Tº #ÓbÕŒ&ÉT. m+<äTø£+fÒ >±+BÛ
sêC≤´+>∑+˝À #˚sêÃs¡T. X¯Á‘·Te⁄\T uÛ≤s¡rj·TT\H˚ ô|{Ϻq ù|s¡T‘√ Vü ≤ ‘· ´ »]–q ‘· s ê«‘· , >√˝≤«\ÿsY ,
rkÕÔùd‘Ó\«<é Ç+ø± Ç˝≤ sêXÊs¡T: #·÷düTø√e&É+ e\¢, eTq+ n+<äs¡+ ˇø£ ÄsY m dt m dt |” ø £ ˝ À¢ ‘ · T ø£ c Õº \ ˝À
ªªeT‘· kÕeTs¡d´ü + ø±+Á¬>dt bÕغ ìsêàD≤‘·àø£ C≤‹ nì uÛ≤$düTHÔ êï+. á $wü+ $s¡õ$Tàq eTTì–b˛j·÷s¡T. ø±˙ ìC≤ìøÏ n‘·qT
ø±s¡´Áø£eT+˝À πø+Á<ä _+<äTe⁄>± ñ+&˚~. |òü*‘·+ eTq≈£î ø£q|ü&ÉT‘·÷H˚ ñ+~. eTq ÄsYmdtmdtì $&ç∫b˛˝Ò<äT.μ
eTTdæ¢+ y˚T<Ûëe⁄\qT ø±+Á¬>dt Hêj·Tø£‘·«+˝À dü « Vü ≤ kÕÔ \ ‘√ eTq C≤‹ì Vü ≤ ‘· ´ »]–q|ü  &É T Hê<∏ ä T sê+
ÇeTT&ÉTÃ≈£îH˚ Á|üj·T‘êï\T »]>±sTT. Ä øÏ + #· | ü s ¡ # · T ≈£ î +≥THêï+. ªªá C≤‹øÏ ÄsYmdtmdt düuÛÑT´&ÉT>± ˝Ò<äT nì n<ë«˙
düeTj·T+˝À eTTdæ¢+, Væ≤+<ä÷ eT‘· X¯≈£îÔ\T dü+ã+~Û+#·ì yês¡+<äs¡÷, n+fÒ Væ≤+<ä÷ nq&É+ ª|æ]øÏ‘·q+μ nì >√bÕ˝Ÿ >±&˚‡
ˇø£]øÏ ˇø£s¡T e´‹πsøÏ+#·T≈£î+≥÷, yÓqøÏÿ C≤‹, eT‘· + , dü + dü ÿ ‹, uÛ ≤ wü ø Ï n<˚ |ü⁄düøÔ +£ ˝À nHêïs¡T. Á|ò+ü {Ÿ ˝…H’ øé Ï Ç∫Ãq
HÓ ≥ Tº ≈ £ î +≥÷ yê] dü + ≈£ î ∫‘· , $<˚ « wü dü+ã+~Û+#·ì yês¡T düVü≤»+>±H˚ ì»yÓTÆq ˇø£ Ç+≥s¡÷«´˝À Á|üX¯ï\≈£î Äj·Tq Ç˝≤
eT‘·‘·‘·« nC…+&Üì eTT+<äT≈£î‘Ó#êÃs¡T.μμ ªC≤‹μ>± Çø£ÿ&É J$+#·˝Òs¡T. eT∞fl ˇø£kÕ] düe÷<ÛëHê\T #ÓbÕŒs¡T.
kÕes¡ÿsY, >√˝≤«\ÿsY ªC≤rj·T‘·qTμ #Ó|ü⁄ÔHêïqT : Væ≤+<ä÷kÕúHé, Væ≤+<äTe⁄\ Á|ü : MTs¡T ÄsYmdtmdt˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT
>∑T]+∫ sêdæq ñ≥+øÏ+|ü⁄\T ‘Ó*j·T#˚dü÷Ô, uÛ÷Ñ $T. Çø£ÿ&É ã‹πø yês¡T Væ≤+<ä÷ <˚Xd¯ Tü \ú T ˝≤?
ãÁ~ ¬s’Hê, ≈£L&Ü Ç<˚ ìsêΔs¡D≈£î e#êÃs¡T. >±H˚ ã‘· ø ±*. Ä<Û ä T ìø£ Á|ü | ü + #· + ˝À » : e÷ nqï<äeTTà\+<äs¡+ ÄsYmdt
Äj·Tq Ç˝≤ sêXÊs¡T: ªª>±+BÛJ n&ÉT¶ <˚X¯eT+fÒ ñ+&˚ XÊÁd”Ôj·T <äø£Œ<∏ëìøÏ mdt˝ÀH˚ ñ+&˚yês¡+. Hê<∏äTsê+, <ä‘êÔÁ‘˚j·T,
‘=\–+#·Tø√e&É+ Væ≤+<ä÷/ bòÕdædTü º X¯≈î£ \Ô ≈£î nqT>∑TD+>±, ‘·|üŒìdü]>± bÕ{Ï+#·e\dæq H˚ q T, >√$+<é . y˚ T eTT ìC≤ìøÏ e÷
ªC≤‹μ nedü s ¡ + >± e÷]+~. Væ ≤ +<ä ÷ 5 n‘·´+‘· Á|ü<ÛëqyÓTÆq n+XÊ\T, Çø£ÿ&ÉTqï Ç+{À¢øH£ êï ÄsYmdtmdt Ä|òd” ˝t ÀH˚ m≈£îÿe>±
eTVü‰düuÛÑ, ÄsYmdtmdt ˇø£ yÓ’|ü⁄ ñ+fÒ yês¡ + <ä s ¡ ÷ ø£ * – ñ+&Ü*.μμ n+fÒ , ô|]>±+. n<˚ e÷ ≈£î≥T+ã+.
ø±+Á¬ > dt eTs√yÓ ’ | ü ⁄ ñ+~. kÕes¡ ÿ sY , kÕes¡ÿsY, >√˝≤«\ÿsY, <˚es¡dt\ Ä˝À#·q\T, Á|ü : Hê<∏ ä T sê+ ÄsY m dt m dt ˝ÀH˚
>√˝≤«\ÿsY C≤rj·T‘·qT m˝≤ ìs¡«∫+#ês√ áHê{Ï ªkÕ+düÿ‹ø£ C≤rj·Tyê<ä+μ - <˚X¯+ ñHêïsê? ÄsYmdtmdtì e~˝Òj·T˝Ò<ë?
#·÷<ë›+. ªkÕes¡ÿsY : uÛ≤s¡‘· C≤rj·T ø±+Á¬>dt n+fÒ uÛÖ>√[ø£ n+#·T\T >∑\ ÁbÕ+‘·+ ø±<äT, »: Hê<∏ ä T sê+ ÄsY m dt m dt ˝ À
ÁbÕs¡+uÛÑ ~Hê\˝ÀH˚, ø±+Á¬>dt˝À ñqï C≤‹, eT‘·+‘√ @s¡Œ&çq~ nH˚ uÛ≤eq. Ç~ ø±s¡´yêVü≤≈£î&ÉT (y˚T<Û√|üsy¡ TÓ qÆ ø±s¡´Áø£e÷\T
Væ≤+<äTe⁄\T #˚dæq ì»yÓTÆq H˚s¡+, Ç|üŒ{ÏøÏ >±+BÛJ n_ÛÁbÕj·÷ìøÏ |üP]Ô>± _ÛqïyÓTÆq~. ìs¡ « Væ ≤ +#˚ y ê&É T ) nj· ÷ ´s¡ T . n‘· q T
#˚düTÔqï H˚s¡+, uÛ≤s¡‘· <˚XÊìï ˇø£ uÛÖ>√[ø£ n+fÒ , >±+BÛ J ‘· | ü Œ +‘ê, ªdü « sê»´+, ÄsYmdtmdt ì $&ç∫ô|{≤ºqì Á|üø£{Ï+#ê&ÉT.
qe+ãsY`2023 26
 e÷]ÿ ‡düTº >±+BÛ Vü≤+‘·≈£î&çô|’ Áù|eT
ø±s¡D+ >±+BÛ Vü≤‘·´ »]–q ‘·s¡Tyê‘· ìC≤ìøÏ yÓTT<ä≥ $#ês¡D »]ù|≥|ü&ÉT, »&ç® Ä‘·à #·s¡DY
>√˝≤«\ÿsY, ÄsYmdtmdt ∫≈£îÿ˝À¢|ü&ܶs¡T. ø±˙
n‘·qT ÄsYmdtmdt ì $&ç∫ô|≥º˝Ò<äT.
Á|ü: á eT<Û ä ´ H˚ n<ë«ì >±s¡ T
ªª
mì$T~ eT+~ ì+~‘·T\ô|’ #ê]®w”{Ÿ ô|{≤ºs¡T. yês¡+‘ê
>±+BÛ Vü≤‘·´#˚j·T&É+˝À ≈£îeTà≈£îÿ nsTTq≥Tº n_ÛjÓ÷>∑+
Hê<∏äTsê+øÏ ‘·eTøÏ m≥Te+{Ï dü+ã+<Ûä+ yÓ÷|ü ã&ç+~. $T–*q n+<äs¡T ì+~‘·T\ $wüj·T+˝À
˝Ò<äHêïs¡T ø£<ë! Äj·Tq n+<ä]˙ ˇ|æŒ+#ês¡T>±ì, ÄX¯Ãs¡´+>± kÕes¡ÿsY
»: H˚qT n‘·ìì e´‹πsøÏdüTÔHêïqT.
n~ |æ ] øÏ ‘ · q +. ªMTs¡ T yÓ [ ¢ >±+BÛ ì
#·+|ü+&Éì ÄsYmdtmdt rsêàq+ #˚j·T˝Ò<äTμ #˚j·T&É+ »]–+~.
ªª
$wüjT· +˝À kÕ+πø‹ø£ ø±s¡D≤\T #·÷|æ e~* y˚XÊs¡T n‘·ì|ô ’
H˚sês√|üDqT <ÛäMø£]+#·&ÜìøÏdü‘Ä<Û
·´bÕ˝Ÿ e÷*ø˘
ësê\T ˝Òeì $&ÉT<ä\
nì nqe#·TÃ. ø±˙ MTs¡T Hê<∏äTsê+ì
e~*+#·Tø√≈£L&É<äT. Væ≤+<ä÷ eTVü‰düuÛÑ
n‘· ì ì e~*+#· T ø√˝Ò < ä T . 1944˝À y˚XÊs¡T n‘·ìô|’ H˚sês√|üDqT <ÛäMø£]+#·& qT+&ç yÓ’<=\–q≥Tº #Ó|üŒ&É+ |üP]Ô>±
ÄsYmdtmdt uÖ~ø˘ ø±s¡´yêVü≤ø˘>± ñqï|üŒ{Ï ÜìøÏ Ä<Ûësê\T ˝Òeì $&ÉT<ä\ #˚j·T&É+ ø£≥Tºø£<∏˚. n+<äTe\H˚ n‘·ì Ç+{ÏøÏ ì|òü÷
qT+&ç Væ≤+<ä÷ eTVü‰düuÛÑ˝À |üì#˚j·T&É+ »]–+~. ô|{≤º\ì ñqï≥Tº ‘Ó*bÕs¡T.
yÓTT<ä\Tô|{≤ºs¡T. u≤π>¶ Væ≤+<ä÷ eTVü‰düuÑÛ ø±s¡´ø£s.Ô¡ n‘·&,˚ nsTT‘˚ Bìô|’ yÓTTsê]®ì düŒ+~+#·eTì
‘· q ‘· e TTà&É T , Hê<∏ ä T sê+ì Hê<∏äTsê+øÏ eT<äHé˝≤˝ŸøÏ ‘·TbÕø° |ü‹Ôì ø√s¡>±, _Ûqï+>± e÷{≤¢&Üs¡T. ªªH˚qT Hê
ñ]rj·T&ÜìøÏ ø=ìï >∑+≥\ eTT+<äT »]–q düs¡|òüsê #˚XÊ&ÉT. >±+BÛ Vü≤‘·´ ≈£îÁ≥˝À ø±s¡D≤\T #ÓbÕÔqT. H˚qT düe÷<Ûëq+
dü+|òTü ≥q\ >∑T]+∫ #·]Ãdü÷,Ô ñ]ø£+ã+ mπøÿ kÕes¡ÿsY CÀø±´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q nH˚ø£ #ÓbÕŒ˝≤ e<ä› nqï~ kÕes¡ÿsY ìs¡sí TT+#ê*.
eTT+<äT ‘êqT e÷‘·uÛÑ÷$T |ü≥¢ $<Û˚j·T‘·qT ÄdüøÏÔø£s¡yÓTÆq yêdüÔyê\T Ç‘·H˚ ø√s¡Tº≈£î H˚qT Hê düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ&ÜìøÏ dæ<äΔ+>±
Á|ü<ä]Ù+#˚ ø=ìï |ü<ä´ |ü+≈£îÔ\T #·~yê&ÉT. yÓ\&¢ +ç #ê&ÉT. u≤π>¶ Vü≤‘·´ #˚jT· &ÜìøÏ Áù|s¡D ñHêïqTμμ. yÓ+≥H˚ kÕes¡ÿsY Hê´j·Tyê~,
ªqeTùdÔ dü<ëe‘·‡˝Ò e÷‘·uÛÑ÷$T, ‘·«j·T @$T≥qï b˛©düT\ Á|üX¯ï≈£î, ªªÄù|º qqTï ‘êqT Á|üX¯ïì ñ|üdü+Vü≤]+#·T≈£î+≥Tqï≥Tº
Væ≤+<äTuÛ÷Ñ $T düTK+e]›‘˚ Vü≤yéT, eTVü‰eT+>∑fi‚ ‘·q‘√ &Û©ç ø¢ Ï ekÕÔyê nì n&ç>±&ÉT. m+<äT≈£î Á|üø{£ +Ï #ês¡T.
|ü⁄D´ uÛÑ÷$T ‘·« <äπsú, |ü{Ïy˚XŸ ø±Hê´ qeTùdÔ yÓfi¯ó‘·THêïs¡ì H˚qT n&ç–‘˚, ‘ê‘ê´sêyé >±+BÛJ #·ìb˛sTTq 16 dü+e‘·‡sê\
qeTùdÔ. (kÕes¡ ÿ sY ) >±+BÛ J ì, HÓ Á Vü A ì, ‘·s¡Tyê‘· Á|üC≤Á>∑Vü≤+ eTs√ ø£$TwüHé #˚‘·
ÄsY m dt m dt ~q#· s ¡ ´ \T dü T ÁVü ≤ yê]ú \ qT Vü ≤ ‘· ´ #˚ j · ÷ \ì $#ê]+|ü#˚dæ+~. @<Ó’Hê ≈£îÁ≥ ø√D+
‘Ó*dæqyê¬se¬s’Hê á |ü<ä´+ ÄsYmdtmdt ìs¡ í s TT+#ês¡ ì , Ä |ü ì ì ‘· e T≈£ î ñqï<ë, ˝Ò<ë me¬s’Hê ‘·eT u≤<Ûä´‘· dü]>±
XÊK˝À Á|ü‹ ~q+ bÕ&˚ |ü<ä´eTì Çf…º n|üŒ–+#ês¡ì #ÓbÕŒ&ÉT.μμ ìs¡ « ]Ô + #· ˝ Ò < ë nH˚ $wü j · T +
Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. ªªqqTï øÏ+<äH˚ ñ+&ÉeTHêïs¡T... M[¢<s›ä T¡ |ü]XÀ~Û+#ê\ì Ä<˚•+#·&É+ »]–+~.
>±+BÛ Vü≤‘·´ øπ düT˝À ø√s¡Tº eT+<äT kÕø£´å + n+fÒ, Äù|º, >±&˚‡ô|’øÏ yÓfi≤¢s¡T. kÕes¡ÿsY H˚s¡düTú\T ‘·eT •øå± ø±˝≤ìï |üP]Ô#˚düT≈£îì
#Ó ù |Œ dü e Tj· T +˝À Hê<∏ ä T sê+ ‘· q ≈£ î <ä s ¡ Ù q+ #˚ d ü T ≈£ î Hêïs¡ T . |ü ~ |ü ~ ùV≤qT $&É T <ä \ ne⁄‘· T qï dü + <ä s ¡ “ ¤ + >±
ÄsY m dt m dt , kÕes¡ ÿ sY \ ‘√ m≥Te+{Ï ìeTTcÕ\ ‘·sT¡ yê‘· Ç<äs› T¡ ãj·T{ÏøÏ e#êÃs¡T. »s¡T|ü⁄≈£î+≥Tqï ñ‘·‡yê\ H˚|ü<∏ä´+˝À
dü+ã+<Ûë\T ˝Òeì #Ó|üŒ&É+ y˚πs $wüj·T+. yêfi¯ófl øÏ+~øÏ ~>∑T‘·T+&É>± kÕes¡ÿsY yê] ãVæ ≤ s¡ + >∑ dü u Û Ñ »]–+~. n+<ä T ˝À
Hê<∏Tä sê+ á $wüj÷· ìï düŒVü≤‘√H˚ #ÓbÕŒ&ÉT. yÓ+≥ yÓT≥T¢ ~>±s¡T. ª$»j·T+ e]+#·T>±ø£μ ø=+‘·eT+~ ‘·eT≈£î ndü˝q’… Vü≤+‘·≈î£ &Óes√
ø±˙ ÁbÕNq <äkÕÔy˚E\T ‹s¡π>ùdÔ, 1935 nì nHêïs¡ T . kÕes¡ ÿ sY qT+&ç ôd\e⁄ ‘Ó\Tdüì #ÓbÕŒs¡T. <ëìe\¢ bÕs¡¢yÓT+≥T˝À
qT+&ç ÄsYmdtmdtøÏ, kÕes¡ÿsYøÏ Hê<∏äTsê+‘√ rdüT≈£îqï Äù|º, u≤π>¶ ª‘ê‘ê´ sêyé, >±+BÛøÏ 29 eT+~ bÕs¡¢yÓT+≥T düuÛÑT´\T, n|üŒ{Ï
<ä>∑Z] dü+ã+<Ûë\T ñqï≥Tº ‘Ó\TdüTÔqï~. q÷πsfi¯ó¢ ì+&Üj·Tì CÀdü´+ #ÓbÕŒs¡ìμ >∑  Vü ≤ eT+Á‹ >∑ T ˝≤® Ø ˝≤˝Ÿ q+<ëì
Hê<∏äTsê+ n‘·ì düVü≤ì+~‘·T&ÉT kÕes¡ÿsYøÏ nHêïs¡T. u§+u≤sTT Áô|dæ&˙Ó ‡ &çd|æ ,æ »+ôw&é |ü]XÀ~Û+#·&ÜìøÏ ˇø£ ø£$TwüHé y˚j·÷\ì
H˚ s ¡ + ˝À ø° \ ø£ bÕÁ‘· b˛wæ + ∫Hê, Hê>∑sê«˝Ÿì, n|üŒ{Ï u§+u≤sTT ÁbÕ+‘· ø√s¡>±, JeHé ˝≤˝Ÿ ø£|üPsY, nH˚ ]f…ÆsY
eP´Vü‰‘·àø£+>± yÓT*–, •ø£å |ü&É≈£î+&Ü >∑Vü≤eT+Á‹ yÓTTsêØ® <˚XÊjYT, u≤+ãT ù|\Tfi¯¢ nsTTq düTÁ|”+ ø√s¡Tº »&ç® Ä<Ûä«s¡´+˝À
ø±bÕ&Üs¡T nq&É+˝À dü+<˚Vü≤+ ˝Ò<äT. ‘·sT¡ yê‘· kÕes¡ÿsY Ç+{Ï MT<ä ì|ò÷ü ô|{≤º\ì $#ês¡D »s¡|ü&ÜìøÏ ˇø£ ø£$TwüHé y˚XÊs¡T.
ìC≤ìøÏ yÓ T T<ä ≥ $#ês¡ D n&ç>±s¡T. n+<äT≈£î ø±s¡D+ ˝Òø£b˛˝Ò<äT. Ä ø£$TwüHé #ê˝≤ø±\+ |ü]XÀ<Ûäq #˚dæ,
»]ù|≥|ü&ÉT, »&ç® Ä‘·à #·sD¡ Y mì$T~ eT+~ eT<äHé ˝≤˝Ÿ |üVü≤«, ì+~‘·T&ÉT>± ñqï ªkÕes¡ÿsY >±+BÛ ≈£îÁ≥ πødüT˝À ø°\ø£
ì+~‘·T\ô|’ #ê]®w”{Ÿ ô|{≤ºs¡T. yês¡+‘ê »qe] 20 u≤+ãT ù|\T&ÉT |òTü ≥q˝À e∫Ãq ì+~‘·T&ÉTμ nì ‘˚*Ã+~. ªªyêdüÔyê\ìï{Ïì
>±+BÛ Vü≤‘·´#˚j·T&É+˝À ≈£îeTà≈£îÿ nsTTq≥Tº H˚s¡ |ü]XÀ<Ûäq ìy˚~ø£˝À,μμ n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ |ü]>∑Dq˝ÀìøÏ rdüT≈£î+fÒ, Vü≤‘·´ #˚j÷· \H˚
n_ÛjÓ÷>∑+yÓ÷|üã&ç+~. $T–*q n+<äs¡T e∫Ãq Ä<Û ë sê\ Á|ü ø ±s¡ + , kÕes¡ ÿ sY ≈£îÁ≥≈£î kÕes¡ÿsY n‘·ì düeT÷Vü≤+ ‘·|üŒ
ì+~‘·T\ $wüj·T+˝À Äj·Tq n+<ä]˙ Á|ü ‘ · ´ ø£ å + >± eTVü ‰ ‘êà >±+BÛ Vü ≤ ‘· ´ ≈£ î y˚ π s yês¡ T ø±s¡ D + ø±<ä ì dü Œ wü º + >±
ˇ|æ Œ +#ês¡ T >±ì, ÄX¯ à s¡ ´ +>± kÕes¡ ÿ sY |ü⁄]ø=*Œq≥Tº, ≈£îÁ≥|üìïq≥Tº Ä<Ûësê\T ‘Ó\TdüTÔqï~μμ nì ìy˚~+∫+~.
$wüj·T+˝À kÕ+πø‹ø£ ø±s¡D≤\T #·÷|æ e~* ñHêïsTT. n‘·qT »ãT“|ü&qç ≥Tº, sê»ø°j÷· \ (nqTyê<ä+: ¬ø. ñcÕsêDÏ)
27 qe+ãsYY`2023
 dü+düÿè‹ m˝Ÿ◊dæ yê{≤\ neTàø£+ n‹ô|<ä› ≈£î+uÛe÷]ÿ
Ñø√D+ ‡düTº

@~ ndü˝…’q
uÛ≤s¡rj·T dü+düÿ‹? ø£s¡DY <∏ë|üsY
dü‘·´bÕ˝Ÿ e÷*ø˘

|æ_ #ê] s¡#·sTT‘· ôV’≤<äsêu≤<é˝Àì Çdæ◊m˝Ÿ˝À

]f…ÆsY¶ d”ìj·TsY y˚TH˚»sY
@~ ndü ˝ … ’ q uÛ ≤ s¡ r j· T ìdü‡+ø√#·+>± >√e⁄\qT #·+|æ e÷+kÕìï
Äs¡–+#˚ yêfi¯ó.¢ M] dü+düÿ‹ |üXó¯ ã\T\
|ü X ¯ ó e⁄\ ã*øÏ e´‹π s ø£ + >±
dü+düÿè‹? á $wüj·T+ ‘Ó*j·÷\+fÒ e´ekÕj·T≈£î\T ‹s¡>∑ã&ɶ e\dæ e∫Ã+~.
eTq+ y˚ < ä ø±\+ qT+&ç $$<Û ä dü+düÿ‹. eTq <˚XÊìøÏ ãj·T≥qT+∫ Ä ‹s¡T>∑Tu≤≥T nVæ≤+dü dæ<ëΔ+‘êìøÏ
dü+düÿ‘·T\T yê{Ï >∑TD$X‚cÕ\T, n$ e∫Ãq á Äs¡T´\T, Äs¡´ ãTTwüß\T Çø£ÿ&É <ë]rdæ + ~. ÄHê&É T e´ekÕj· ÷ ìï
düe÷C≤ìï @ yÓ’|ü⁄≈£î m˝≤ Á|üuÛ≤$‘·+ ñqï kÕúì≈£î\ô|’ nH˚ø£ j·TT<ëΔ\T #˚XÊs¡T. Áb˛‘·‡Væ≤+∫+~ Á|ü<Ûëq+>± ø£åÁ‹j·TT\T.
#˚XÊsTT nqï~ ‘Ó\TdüTø√yê*. Äj·÷ kÕúì≈£î&Ó’q X¯+ãs¡T&ÉT n‘·ì ôd’q´+‘√ <ëì #·]Á‘·≈£î kÕøÏå >ö‘·eT ãT<äTΔ&ÉT.
dü+düÿ‘·T\T ndüe÷q‘·\T ˝Òì düe÷»+ uÛÑs¡<ë«» ãTTwæ |ü⁄s√Væ≤‘·´+˝À ~y√<ëdüT ãT<ä T Δ & É T j· T »„ j · ÷ >±\TqT rÁe+>±
yÓ’|ü⁄ q&ç|æ+#êj·T ˝Òø£ düe÷q‘·«+ ˝Òì, nH˚ Hêj·T≈£î&ç Hêj·Tø£‘·«+˝À 40 @fi¯ó e´‹πsøÏ+#ê&ÉT. n+<äT˝À #˚dTü qÔ ïã\T\≈£î
eTìwæì eTìwæ>± >∑T]Ô+#·ì eT÷s¡â‘·«+ ¢ j·TT<äΔ+ #˚dæ Ç X¯+ãs¡T&çì e~Û+∫q≥T¢ e´‹πsø£+>± ñ<ä´$T+#ê&ÉT. nVæ≤+dü ˇø£
yÓ’|ü⁄ q&ç|æ+#êj·÷. ˝Òø£ XÊÁd”Ôj·T+>±, ãTTπ>«<ä+ e]ídüTÔ+~. X¯+ãs¡T&çøÏ ñqï ‘ê‹«ø£ dæ<ëΔ+‘·+>± Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT.
ø±düÔ+‘· düe÷» n_Ûe~ΔøÏ <√Vü≤<ä+ q÷s¡T |ü⁄s¡eTT\˝À 99ì <Ûä«+dü+ #˚dæ e´ekÕj·T+ n_Ûe~Δ nj˚T´ø=B›, j·T»„
#˚XÊj·T ˝Òø£ eT÷&ÛÉ‘·«+˝À á $wüj·T+ $T–*q ˇø£ÿ |ü⁄sêìï ~y√<ëdüTq≈£î Áø£‘·Te⁄\qT e´‹πsøÏ+#˚ ø=B›, ãT<äTΔì
eTT+#˚ Á|üjT· ‘·ïy˚T #˚XÊj·÷ nqï~ $$<Ûä Ç+Á<ä T &É T Ç∫Ãq≥T¢ > ± ãTTπ > «<ä + ‘ê‹«ø£ dæ<ëΔ+‘·yTÓ qÆ nVæ≤+dü Ä düe÷C≤ìï
dü+düÿ‘·T\qT |üsêeT]ÙùdÔ @~ ndü˝…’q e]í+∫+~. á Äs¡T´\, Äs¡´ s¡Twüß\~ n$T‘·+>± Á|üu≤Û $‘·+ #˚d+æ ~. e´ekÕj·T
uÛ ≤ s¡ r j· T dü + dü ÿ ‹ nqï~ eTs√ dü+düÿ‹ j·TT<äΔ dü+düÿ‹. n_Ûe~ΔøÏ Ä≥+ø£+>± e÷]q yÓ’~ø£
ns¡úeTe⁄‘·T+~. j· T C≤„ \ ˝À |ü X ¯ ó e⁄\qT ã* s¡Twüß\ |üX¯ó ã\T\ dü+düÿ‹ì ãT<äTΔì
y˚ < ä ø ±\+ Hê{Ï dü + dü ÿ ‹ Çe«&É + e\¢ eTTK´+>± >√e⁄\qT, nVæ ≤ +kÕ dæ < ëΔ + ‘· + dü + |ü P s¡ í + >±
Á|ü<ëÛ q+>± j·T»ïdü+düÿ‹. Ms¡´e+‘·T˝…q’ m<äT\› qT e~Û+#·#≥· + e\q e´ekÕj·T+ ø±ø£b˛sTTHê ìs√~Û+#·>∑*–+~. á
|ü ⁄ Á‘· T \qT, ÄVü ‰ sêìï, >√e⁄\qT, #˚ùd e´ekÕj·T ≈£î\≈£î e´ekÕj·T+˝À |ü ] D≤‘· à ø£ y Ó T Æ q e÷s¡ T Œ dü e ÷»+˝À
j·TT<ëΔ˝À¢ $»j·T+ #˚≈£Ls¡ÃeTì yÓ’~ø£ ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ |üX¯óe⁄\ ø=s¡‘· @s¡Œ&ç+~. >∑TD≤‘·àø£ e÷s¡TŒ≈£î <ë] rdæ+~. ñ‘·Œ‹Ô
s¡Twüß\T <˚e⁄fi¯ófl nsTTq Ç+Á<äT&çì, <ëì‘√ á |üX¯ó ã\T\, j·T»„dü+düÿ‹øÏ X¯≈î£ \Ô ô|s¡T>∑T<ä\≈£î, e´ekÕj·T n_Ûe~ΔøÏ
es¡ T DT&ç ì , dü $ ‘ê kÕ$Á‘· T \qT, e´‹πsø£+>± e´ekÕj·T ≈£î\T ‹s¡>ã∑ &ܶsT¡ . u≤≥\T y˚ d æ + ~. ãT<ä T Δ ì nVæ ≤ +kÕ
dü÷s¡T´ì, n˝≤π> Á|üø£‹˝À ñqï ø=+&É\T j·T»„ >∑T+&Ü\qT <Ûä«+dü+ #˚XÊs¡T. Ç˝≤ dæ<ëΔ+‘·+ yÓTs¡T¬>’q düe÷» n_Ûe~ΔøÏ
ø√q\T q<äT\T |üs¡«‘ê\T ns¡D≤´\≈£î <Ûä«+dü+ #˚dæq e´ekÕj·T≈£î\qT y˚<ä <√Vü ≤ <ä | ü & ç + ~. yÓ ’ ~ ø£ s¡ T wü ß \
e÷qMj· T s¡ ÷ |ü ø £ \ Œq #˚ d ü T ø=ì ãTTwüß\T yê]ì sêø£ådüT\ nì ù|s¡T ô|{Ϻ j·T»„dü+düÿ‹ yÓqø£|ü≥Tº |ü{Ϻ+~. n+fÒ
Äsê~Û+#ês¡T. j·T»„ Áø£‘·Te⁄\˝À |üX¯ó Á|ü#ês¡+ #˚XÊs¡T. ã* Çe«ã&çq |üX¯ó uÖ<äeΔ T‘·+ ãT<äT&Δ TÉ Á|üe∫+∫q nVæ≤+kÕ
e⁄\qT ã* Ç#˚Ãyês¡T. >√e⁄\T, m<äT›\T, e⁄\ e÷+dü + m+‘√ ø±\+ ì\« dæ<ëΔ+‘·+ e´ekÕj·÷_Ûe~ΔøÏ ‘√&ÉŒ&ç+~
>∑TÁsê\T, >=Á¬s, y˚Tø£ ˇø£f$Ò T{Ï nìïs¡ø±\ ñ+&É<äT. n$ |üX¯óe⁄\qT e´ekÕj·T+˝À nqïe÷≥. XÊø±Vü ‰ s¡ + nsTTq
|ü X ¯ ó e⁄\qT ã*|ü X ¯ ó e⁄\T>± e÷]Ã $ìjÓ÷–ùdÔ ì\« ñ+&˚ ‘·D<ÛëHê´\qT ‘·D<ÛëHê´\T |ü+&ç+#·&+É e\¢ nH˚ø£ s¬ ≥¢
ôVAeT>∑ T +&É + ˝À ø±\TÃø=ì, yê] |ü+&çùdÔ, Ä düe÷»+˝Àì nH˚ø£ ¬s≥¢ eT+~øÏ dü e ÷»+˝À ÄVü ‰ s¡ +
<˚e⁄&Ó’q Ç+Á<äT&çøÏ Vü≤eq+ (HÓ’y˚<ä´+) eT+~øÏ ÄVü ‰ sêìï n+~ e«e#· T Ã. n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ e∫Ã+~. á s¡ø£yÓTÆq
ô|{Ï º ‹H˚ yês¡ T . y˚ < ä ãTTwü ß \T n+<äTe\¢H˚ j·T»„ dü+düÿ‹øÏ e´‹πsø£+>±, j·T»„ dü+düÿ‹ Ç|üŒ{Ï Ä<ÛTä ìø£ düe÷C≤ìøÏ
qe+ãsY`2023 28
e÷]ÿ ‡düTº @~ ndü˝…’q uÛ≤s¡rj·T dü+düÿ‹?
nedü s ¡ e ÷ nqï~ Á|ü ‹ ˇø£ ÿ s¡ ÷ düà‘·T\ ø±˝≤ìøÏ ≈£î\ e´edüú eT]+‘·>± |òüT˙uÛÑ$+∫+~.
Ä˝À∫+#ê*. dü+|òüT|ü]yêsY Á|üuÀ~Û+#˚
düHê‘·q <Ûäs¡àeTT Ç<˚Hê? Ç˝≤+{Ï <Ûäs¡à+
eTqøÏ ø±yê˝≤?
ªª
Hê\T>√ es¡í+>± #Ó|üŒã&çq X¯SÁ<äT\ |ü]dæú‹ eT]+‘· ~>∑C≤]
b˛sTT+~. eTqTdüà‹˝À X¯SÁ<äTì >∑T]+∫ eTqTe⁄#Ó|æŒq
n_ÛbÁ Õj·÷\T ˇø£kÕ] #·÷&É+&ç. μμuÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT X¯S<Á Tä ìøÏ ˇπø
s¡Tπ>«<ä+˝Àì ÄK]<Ó’q |ü<äe e‹Ôì πø{≤sTT+#ê&ÉT. n~ ô|’ eT÷&ÉT ≈£î˝≤\ yê]ì $qj·T+
eT+&É\+˝À yÓTT<ä{Ï kÕ]>± #ê‘·Ts¡«s¡í >± ùd$+#·≥+ (eTqTdüà‹ 1.91). dü÷Á<äT&çì ø=qT≈£îÿHêï
e´edüúqT >∑T]+∫ Á|ükÕÔ$+#·ã&ç+~.
n|üŒ{Ï es¡≈£î n+<äs¡÷ nìï s¡ø±\
e‘·TÔ\T #˚düT≈£îì J$+#˚ |ü<äΔ‹øÏ Ç~
ø=qTø√ÿ ø£b˛sTTHê ô|’ ≈£î˝≤\ e´øÏÔ n‘·ì #˚‘· <ëdü´+
#˚sTT+#·Tø√e#·T.à m+<äTø£+fÒ n‘·&TÉ (X¯S<Á Tä &ÉT) uÁ ≤Vü≤àDT&çøÏ
}&ç>∑+ #˚j·T{≤ìπø uÛÑ>∑e+‘·Tì #˚‘· düwæº+#·ã&ܶ&ÉT.
ªª
‘·÷≥T¢ bı&ç∫+~. ÁãVü≤à eTTKeTTqT+&ç
Áu≤Vü≤àDT\T, eø£ådüú\+ qT+&ç ø£åÁ‹j·TT\T,
‘=&É \ qT+&ç yÓ ’ X ¯ ó ´\T, ø±fi¯ fl qT+&ç Á|ü•ï+#ê&ÉT. n+fÒ ø£Á‹eT+>± düwæ+º ∫q ìπs•› +#·ã&ܶsTT. n‘·&TÉ nÁ>∑esêí\ yê]ì
dü÷Á<äT\T |ü⁄{≤ºs¡ì yês¡T #˚j·Te\dæq á ≈£î\e´edüú |ü⁄≥Tºø£qT ãT<äTΔ&ÉTrÁe+>± $qj·T+‘√ ùd$+#ê*. ‘·q Jeq uÛÑ‹ì
$<ÛTä \T ≈£L&Ü ìs¡«∫+∫q~. Áu≤Vü≤àDT\T e´‹πsøÏ+#ê&ÉT. yê]qT+&ç ÄÁX¯sTT+∫ bı+<ë*. yês¡T
y˚<ë<Ûä´j·Tq+, ø£åÁ‹j·TT\≈£î (øÏå‘Y n+fÒ düà‘·T\ ø±˝≤ìøÏ á ≈£î\ e´edüú e~˝Òdqæ bÕ<äsø¡ \å£ qT, >=&ÉT>∑T\qT, ã≥º*ï,
s¡øÏå+#·≥+) Á|ü»\ s¡ø£åD n+fÒ ô|’ esêí\ eT]+‘· > ± |ò ü T ˙uÛ Ñ $ +∫+~. Hê\T>√ #ê|ü*ï e÷Á‘·y˚T n‘·&ÉT ñ|üjÓ÷–+#ê*.
s¡ø£åD, yÓ’X¯ó´\≈£î ($XŸ nH˚ <Ûë‘·Te⁄ qT+&ç es¡í+>± #Ó|üŒã&çq X¯SÁ<äT\ |ü]dæú‹ yês¡T n+fÒ ô|’ esêí\yês¡T ‹q>± $T–*q
e∫Ã+~ yÓX’ ´¯ ) e´ekÕj·T+ Á|ü<ëÛ q e‹Ô>±, eT]+‘· >±~>∑ C ≤] b˛sTT+~. ÄVü‰sêìï e÷Á‘·y˚T ‹Hê*. (>ö‘·eT düà‹
Hê\T>√ es¡íyÓTÆq dü÷Á<äT\T ô|’ eT÷&ÉT eTqTdü à ‹˝À X¯ S Á<ä T ì >∑ T ]+∫ 10.51-60).
esêí\≈£î ìs¡“+<Ûä+>± ùde #˚j·T≥+ nH˚ eTqTe⁄#Ó|æŒq n_ÛÁbÕj·÷\T ˇø£kÕ] ˇø£ y ˚ fi ¯ X¯ S Á<ä T &É T ø±yê\ì
$<ÛäT\qT ìs¡«∫+∫+~.á ≈£î\ e´edüú #·÷&É+&ç. μμuÛÑ>∑e+‘·T&ÉT X¯SÁ<äTìøÏ ˇπø y˚<ä|òüTÀwü $+fÒ ø£]–+∫q d”dü+ >±ì
eTqTdüà‹ ø±˝≤ìøÏ ˝Ò<ë düà‘·T\ ø±˝≤ìøÏ e‹Ôì πø{≤sTT+#ê&ÉT. n~ ô|’ eT÷&ÉT \ø£ÿ‘√ >±ì n‘·ì #Óe⁄\T ì+bÕ*. n‘·&TÉ
eTVü‰eø£åyÓTÆq~. nH˚ø£ Ç‘·s¡ ≈£î˝≤\qT ≈£î˝≤\ yê]ì $qj·T+>± ùd$+#·≥+ y˚<ëìï ñ#·Ã]ùdÔ n‘·ì Hê\Tø£ ‘Ó>∑
≈£L&Ü düwæº+∫+~ á eTqTdüà‹. ì#ÓÃq (eTqTdü à ‹ 1.91). dü ÷ Á<ä T &ç ì ø√j· ÷ *. n‘· & É T yê{Ï ì C≤„ | ü ø £ +
yÓT≥¢ ≈£î\ e´edüúqT d”ÔØø£]+∫+~. á ø=qT≈£îÿHêï ø=qTø√ÿ ø£b˛sTTHê ô|’ ≈£î˝≤\ e⁄+#·T≈£î+fÒ n‘·ì X¯Øsêìï ¬s+&ÉT>±
≈£ î \ e´edü ú Ç|ü Œ {Ï ø ° dü e ÷C≤ìï e´øÏÔ n‘·ì #˚‘· <ëdü´+ #˚sTT+#·Tø√e#·TÃ. N\Ã*. ≈£Ls¡TÃqï|ü⁄Œ&ÉT |ü&ÉT≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT,
n‘·˝≤≈£î‘·\+ #˚dü÷ÔH˚ ñqï~. á ≈£î\ m+<ä T ø£ + fÒ n‘· & É T (X¯ S Á<ä T &É T ) e÷{≤¢&˚≥|ü⁄Œ&ÉT, s¡Vü≤<ë] MT<ä X¯SÁ<äT&ÉT
e´edüú nH˚ _&É≈¶ î£ |ü⁄s¡T&ÉT b˛dæ+~ y˚<ë˝Ò. Áu≤Vü ≤ àDT&ç ø Ï }&ç > ∑ + #˚ j · T {≤ìπ ø Áu≤Vü≤àDT\‘√ düe÷q+>± Á|üe]ÔùdÔ n‘·&øç Ï
y˚<ë˝Ò ≈£î\ dü+düÿ‹øÏ ;»+ y˚dæ+~. uÛ Ñ > ∑ e +‘· T ì #˚ ‘ · dü  wæ º + #· ã &ܶ & É T . XÊØs¡ø£ <ä+&Éq Çyê«* (>ö‘·eT düà‹
≈£ î \ e´edü ú ô|’ ãT<ä T Δ & É T j·T»e÷ì kÕ«‘·+Á‘·+ Ç∫ÃHê X¯SÁ<äT&ÉT 12.4-7).
Á|ü‹düŒ+~+∫q rs¡T #ê˝≤ XÊÁd”Ôj·T+>± dü«‘·+Á‘·T&ÉT ø±˝Ò&ÉT. u≤ìdü‘·«+ n‘·ì Ç˝≤ düà‘·T\T uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq
ñ+≥T+~. ÁãVü ≤ àeTTK+ qT+&ç dü V ü ≤ » \ø£ å D +. ø±ã{Ï º n‘· ì øÏ $esê\T Çdü÷Ô b˛‘·÷ ñ+{≤sTT. n$
Áu≤Vü≤àDT\T |ü⁄{≤ºs¡ì, n+<äTe\q yêπs kÕ«‘·+Á‘ê´ìï me«s¡T Çe«>∑\s¡T? (n<˚ eTq <˚XÊìøÏ ,eTqdü+düÿ‹øÏ XÊX¯«‘·yÓTÆq
ÁX‚wüߺ\T nì, ÁãVü≤à≈£î <ëj·÷<äT\ì Á>∑+<∏ä+ 8.413-14). M\THêï düπs nee÷q+ ø±<ë! Ç<ë dü+|òüT |ü]yêsY
nX¯ « ˝≤j· T qT&É T nH˚ y ê&É T X¯SÁ<äT&ÉT dü+|ü<äqT ùdø£]+#·sê<äT. X¯≈£îÔ\T |ü⁄q'Á|ü‹wæº+#ê* nqT≈£î+≥Tqï
ãT<äTìΔ ‘√yê~kÕÔ&TÉ . n|ü⁄Œ&ÉT ãT<äT&Δ TÉ Ç˝≤ m+<äTø£+fÒ dü+|ü<äqT ùdø£]+#·T≈£îqï dü + dü ÿ ‹? Ç<˚ H ê eTq uÛ ≤ s¡ r j· T
n+{≤&ÉT. zsTT nX¯«˝≤j·THê! Áu≤Vü≤àD X¯SÁ<äT&ÉT Áu≤Vü≤àDT&çøÏ u≤<Ûëø£s¡+>± dü+düÿ‹?. eTqTe⁄ Ç+ø± @eT+{≤&É+fÒ
Ád”Ô ≈£L&Ü n+<ä]˝≤>±H˚ ãTT‘·TeT‹ ‘·j·÷s¡e⁄‘ê&ÉT (n<˚ eTqTdüà‹ 10- <Ûsä à¡ ÁuÛwÑ ßü \º ‘√ ≈£î\ ø£≥TºqT <ë{Ïq yê]‘√,
ne⁄‘· T qï~. >∑ ] “¤ D ° n>∑ T #· T qï~. 129). n‘·&ÉT (X¯SÁ<äT&ÉT) #˚‹ e‹Ô $T<∏ë´ #ês¡T\‘√, dü«‘·+Á‘·+>± Ä˝À∫+#˚
ø£ q T#· T qï~. •X¯ ó e⁄≈£ î bÕ*dü T Ô q ï~. nqTdü ] +#· ì e⁄«. @ #˚ ‹ e‘· T Ô * ï yê]‘√ (ùV≤‘· T yê<ä T \ ‘√) mes¡ ÷
Ç<ä+‘ê »s¡T>∑T‘·Tqï~ eTq+ ì‘·´+ nqTdü]ùdÔ Áu≤Vü≤àDT\≈£î m≈£îÿe ùde\T e÷{≤¢&≈É L£ &É<Tä . (eTqTdüà‹ 4-30). ÇB
#·÷dü÷ÔH˚ ñHêï+ ø£<ë. Ç‘·s¡ ≈£î\eTT\˝À \_ÛdüTÔ+<√ yê{Ïì nqTdü]+#·ìe⁄«.(n<˚ eTq düà‘·T\TeTq≈£î n+~+#˚ dü+düÿ‹.
≈£L&Ü •X¯óe⁄\T »ìà+#˚ |ü<äΔ‹ Ç<˚ ø£<ë! Á>∑+<∏ä+ 10.99-100). ÁX¯eT #˚ùdyês¡T Ä˝À∫+#·≈L£ &É<Tä .
n˝≤ nsTTq|ü ⁄ Œ&É T Áu≤Vü ≤ àDT\T >ö‘·eTTì düà‹ eT] Ç+‘· uÛj Ñ T· + Ä˝À∫+#˚ yês¡T ÁX¯eT #˚jT· s¡T. yêdüyÔ êìøÏ
ÁãVü≤à<˚e⁄ì eTTK+ qT+&ç |ü⁄{≤ºs¡qT≥ ø£s¡yÓTÆq $esê\qT ø£\T|ü⁄‘·T+~. n‘·ìøÏ ≈£î\ e´edüú jÓTTø£ÿ ns¡ú+ Ç<˚. n+<äTπø
Á|üø£‹ $s¡T<äΔ+ ø±<ë. nì ãT<äTΔ&ÉT (X¯SÁ<äTìøÏ) ìC≤sTTr, $qj·T+, |ü$Á‘·‘· düà‘·T\˝À Áu≤Vü≤àDT&ÉT Hê>∑* ‘ê>∑≈L£ &É<ìä

29 qe+ãsYY`2023
 @~ ndü˝…’q uÛ≤s¡rj·T dü+düÿ‹? e÷]ÿ ‡düTº
n~ n~ ø=ìï |ü < ësêú \ T, ø=ìï
Áu≤Vü≤àD≤\T, ñ|üìwü‘·TÔ\T, XÊØs¡ø£ ÁX¯eTqT #ê˝≤
ªª
˙#·+>± #·÷XÊsTT. XÊØs¡ø£ ÁX¯eT #˚ùd yê]ì |ü+<äT\‘√,
≈£îø£ÿ\ ‘√ düe÷q+ #˚j·Tã&ܶs¡T (#ê+<√>√´|üìwü‘Y 5-
|ü ] dæ ú ‘ · T \˝À, ø=ìï |ü ] e÷D+˝À
ø£ * j· T ≥+ e\¢ e∫Ã+~. n˝≤π >
ø=ìï|ü < ësêú \ T, ø=ìï |ü ] dæ ú ‘ · T \˝À
10-8). Bqs¡+ú uÛÖ‹ø£ yêdü$Ô ø£‘q· T ìsêø£]+#·&+É XÊØs¡ø£ ø£*j·T≥+ #˚‘· e÷eT÷\T #Ó’‘·q´+
ÁX¯eTqT, ÁX¯eT #˚ùdyê&çì ndüVæ≤´+#·Tø√e&É+. dü«‘·+Á‘· e÷Á‘·+ m+<äT≈£î ñ<ä“$¤ +#· ≈£L&É<Tä ? nì
Ä˝À#· H ê|ü s ¡ T \qT <=+>∑ \ ‘√, nã<ë› \ ø√s¡ T \‘√,
yÓ÷dü>±fi¯¢ ‘√ düe÷q+ nì #Ó|üŒ≥+ á düà‘·T\πø #Ó*¢+~.
ªª Á|ü•ï+#ês¡T ˝Àø±j·T‘·\T.
e´ekÕj· T +, |ü X ¯ ó bÕ\q,
ñ<√´>±\T yÓTT<ä˝q’… e‘·T\Ô T ‘Ó*yÓq’ yês¡T
e÷Á‘·y˚T #˚j·T>∑\s¡T. ø±˙ ˇfi¯¢+‘ê
XÊdæ+#ês¡T. n+fÒ ÁX¯eT |ü&É≈£L&É<äT. MT<ä Ä<Ûës¡|ü&çq q÷‘·qyÓTÆq dü«‘·+Á‘· ã÷&ç<ä |üPdüT≈£îì, n–ïôVAÁ‘·+ yÓTT<ä˝q’…
m<äT{Ïyês¡T (dü÷Á<äT\T) ø£w|ºü &ü ç düwæ+º ∫q Ä˝À#·q düs¡[ j˚T. eT‘· ø£ s ¡ à \qT nqTdü ] +#˚ yês¡ T
ÄVü‰sêìï düTwüߺ>± uÛÀ+#˚dæ }ø£<ä+|ü⁄&ÉT ˝Àø±j· T ‘· \T Ä‘· à qT, ãT~ΔV≤” qT\T. ø±ã{Ϻ e÷qe⁄\T nqTuÛeÑ +
<Ûäs¡à|üHêï\T e*¢+#·&Üìπø Ms¡T ñHêïs¡qï uÛ Ñ > ∑ e +‘· T ì, y˚ < ä ÁbÕe÷DÏ ø £ ‘ · q T MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ɶ, yêdüÔ$ø£ Á|üjÓ÷»q+
e÷≥. ìs¡›«+<ä«+>± ‹s¡düÿ]+#ês¡T. »>∑‘·TÔ ñqï XÊÁkÕÔ\qT, |üqT\qT nqTdü]+#ê*
Áu≤Vü ≤ àD≤\T, ñ|ü ì wü ‘ · T Ô \ T, |ü⁄≥Tºø≈£ î£ , n_Ûe~Δø,Ï yÓ$’ <Ûë´ìøÏ eT÷\ø±\ nHêïs¡T ˝Àø±j·T‘·T\T.
XÊØs¡ø£ ÁX¯eTqT #ê˝≤ ˙#·+>± #·÷XÊsTT. dü«uÛ≤ey˚T ø±s¡DeTHêïs¡T. eTs=ø£ s¡ø+£ >± ì»yÓTÆq u≤ìdü‘·«+ Ç‘·s¡T\≈£î
XÊØs¡ø£ ÁX¯eT #˚ùd yê]ì |ü+<äT\‘√, #ÓbÕŒ\+fÒ á Á|ü|ü+#·+ m˝≤ |ü⁄{Ϻ+~ }&ç>∑+ #˚j·T&É+. ùd«#·Ã¤kÕ«‘·+Á‘·´y˚T
≈£ î ø£ ÿ \ ‘√ dü e ÷q+ #˚ j · T ã&ܶ s ¡ T nqï Á|üX¯ï≈£î uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ˝Òø£b˛e≥+ ì»yÓTÆq yÓ÷ø£å+. y˚πs yÓ÷ø£å+ @$T ˝Ò<äT.
(#ê+<√>√´|üìwü‘Y 5-10-8). Bqs¡ú+ #˚‘·, eT÷\ø±\ dü«uÛ≤e+ #˚‘· nì e÷qe J$‘· + #êe⁄‘√ ÄK]
uÛÖ‹ø£ yêdü$Ô ø£‘q· T ìsêø£]+#·&+É XÊØs¡ø£ düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒs¡T. eT÷\ø±\T me] nsTTb˛‘·T+~. |ü⁄qs¡®qà ˝Ò<äT. |üs¡˝Àø£+
ÁX¯ e TqT, ÁX¯ e T #˚ ù dyê&ç ì #˚‘· düwæº+#·ã&ܶsTT nqï Á|üX¯ï≈£î ‘êy˚ ˝Ò<äT. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nH˚~ ˝Ò<äT. ø±ã{Ϻ
ndü V æ ≤ ´+#· T ø√e&É + . dü « ‘· + Á‘· ˝Ò<Tä nHêïs¡T. ˝ÀπøX¯óÄj·TT‘·' ˝Àø±j·T‘·' Ç <Ûäs¡à+ ù|s¡T‘√ #Óù|Œ yÓ÷dü|ü⁄ e÷≥\T,
Ä˝À#· H ê|ü s ¡ T \qT <=+>∑ \ ‘√, . n+fÒ ˝Àø£+˝À yê´|æÔ #Ó+~q Á|ü»\ yÓ÷ø£å+ nH˚ e÷≥ eT>∑‘·q+ ñqï yê]
nã<ë›\ø√s¡T \‘√, yÓ÷dü>±fi¯¢ ‘√ düe÷q+ <ä  ø£ Œ <∏ ä + . n~ Á|ü » \ ‘· ‘ · « XÊÁdü Ô + . Ä<äsêÙ\T m+‘·e÷Á‘·+ ø±e⁄. y˚<ë\T
nì #Ó|üŒ≥+ á düà‘·T\πø #Ó*¢+~. ˝Àø±j·T‘· \T Á|ü|+ü #·+ yêdüeÔ + nHêïs¡T. eT÷&ç + {Ï ì s¡ ∫ +∫qyês¡ T $T<∏ ë ´
dü « ‘· + Á‘· Ä˝À#· H ê|ü s ¡ T \T yês¡ T X¯Øs¡+, eTT≈£îÿ, yÓTTK+, ø±fi¯ó¢ #˚‘·T\T #ês¡T\T, ≈£î∫Ñ·T\T, ≥ø£ÿ] <=+>∑ \T,
yÓ\¢&ç+∫q n_ÛÁbÕj·÷\T, dæ<ëΔ+‘ê\T n+<ä]ø° ˇπø˝≤ >∑Tqñqï|ü⁄Œ&ÉT á es¡í sêø£ådüT\T. ø£s¡àø±+&É\ ø√dü+ yês¡T
düe÷»+ ˝À ô|qT e÷s¡TŒ\≈£î <ë] rXÊsTT ≈£î\ ‘ês¡‘·e÷´\T ñ+&Ü*‡q nedüs¡+ s¡ ÷ bı+~+∫q bÕ+&ç ‘ · ´ Ä&É + ãs¡
ø£qTø£H˚ á XÊ|üHêsêú\T. eTqTwüß\qT m+<äT≈£î nì Á|ü•ï+#ês¡T. Hê\T>∑T ˝Ò<ë dü÷Á‘ê\˙ï <äøÏåD dü+bÕ~+#·Tø√e&ÜìøÏ
ø±dæ+‘· XÊÁd”Ôj·T+>± Ä˝À∫+#·&ÜìøÏ ◊<äT eT÷\ø±\ dü+jÓ÷>∑+ e\q á e÷Á‘·y˚T nì ˝À ø±j·T\T Áø£‘·Te⁄\qT
‘·<ë«sê düe÷» n_Ûe~ΔøÏ á dü«‘·+Á‘· Á|ü|ü+#·+ @s¡Œ&ç+<äì H=øÏÿ #ÓbÕŒs¡T. ùV≤fi¯q #˚XÊs¡T.
Ä˝À#·Hê|üs¡T\ e\q |ü⁄Hê<äT\T |ü&ܶsTT Hê\T>∑T eT÷\ø±\T uÛÑ÷$T, ˙s¡T, ì|ü⁄Œ, |ü⁄s√Væ≤‘·T\T #Ó|Œæ q≥T¢ n–ïc˛ºeT
ø£qTø£H˚ Çìï ‹≥T¢. ÄHê&ÉT dü«‘·+Á‘· >±* ◊<äe~ Äø±X¯+ nHêïs¡T. #Ó’‘·q´+ j·T»„+˝À ã* Çe«ã&çq |üX¯óe⁄ düsêdü]
Ä˝À#· H ê|ü s ¡ T \T dü à ‘· T \ uÛ ≤ eC≤\ uÛÑ÷‘ê\ qT+&ç edüTÔ+~ nì #ÓbÕŒs¡T. dü«sêZìøÏ #˚πs≥≥T¢ nsTT‘˚, Ä j·T»„+
dü+düÿ‹øÏ e´‹πsø£+>± nH˚ø£ Á|üX¯ï\T (uÛÑT‘ÓuÛ≤´Vü≤ #Ó’‘·q´+). nì ˝Àø±j·T‘· #˚ùdyê&ÉT ‘·q ‘·+Á&çì m+<äT≈£î ã*
˝Ò e HÓ ‘ êÔ s ¡ T . mes¡ ÷ !á dü « ‘· + Á‘· >∑ { Ï º > ± #Ó b ÕŒs¡ T . eT‘· T Ô |ü < ësêú \ T Çe«≈£L&É<äT? n˝≤ #˚ùdÔ n‘·ìøÏ dü«s¡Z+
Ä˝À#·Hê|üs¡T\T ˇø£ÿkÕ] #·÷<ë›+. |ü⁄#·TÃø√e≥+ <ë«sê e#˚à X¯øÏÔ ˝≤+{Ï<˚ ÁbÕ|æÔdüTÔ+~ ø£<ë !nì Á|ü•ï+#ês¡T.
ñ|ü ì wü ‘ · T Ô \ T ‘· | ü Œ $T–*q á #Ó’‘·q´+ nHêïs¡T. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ÁXÊ<ä Δ + ˝À ô|{Ï º q |æ + &Ü\T
<ës¡Ùìø£ ∫+‘·q\T nìï uÛÖ‹ø£yê<ä kÕsêsTT ‘· j · ÷ s¡ T #˚ j · T &ÜìøÏ #·ìb˛sTTq yê]øÏ Äø£* rπsÃ˝≤ ñ+fÒ
‘ê‹«ø£ Ä˝À#·q düs¡fi¯ó¢ ˝Ò. ø±s¡´ø±s¡D ñ|üj÷Ó –+#˚ $$<Ûä |ü<ësêú\T y˚sT¡ y˚sT¡ >± Á|ü j · ÷ DÏ ≈ £ î \T ÄVü ‰ s¡ | ü < ësêú \ T
dü+ã+<Ûëìï $e]+∫q y˚. ø£|æ\T&ç rdü T ≈£ î +fÒ n$ m˝≤+{Ï eT‘· T Ô q T eT÷düT≈£îb˛e&É+ m+<äT≈£î <ä+&É>∑ ø£<ë!
kÕ+K´+, ø£D≤<äT&çyX’Ó w‚ øæ e£ TT, MT e÷+dü, ø£\>∑#j ˚ T· e⁄. ø±˙ yê{Ïì ø£*|æ ñ&Éøu£ {… ,ºÏ Á|üj·÷D+ MT<ä yÓfi‚fl yê&çøÏ Ç+{À¢
˝Àø±j·T‘· eTT,, ‘=*Hêfi¯fl uÖ<äΔ+, C…’q |ü⁄*j·Tu…{Ϻ ‘ê–‘˚ kÕ<Ûës¡D e÷qe⁄˝À¢ ÁXÊ<äΔ+ô|&ÉT‘·÷ ñ+fÒ <ä÷sêq ñqï
eT‘·+ n˙ï ≈£L&Ü nqTuÛÑe ‘·‘·«+, ‘·s¡ÿ+ ˝Òì ˇø£ s¡ø£yÓTÆq #Ó’‘·q´eTT ø£\>∑#˚kÕÔsTT. Á|üj·÷DÏ≈£î&çøÏ ÄVü‰s¡+ n+<ë* ø£<ë?
e÷<äø£ dæ‹ú ˝À á #Ó‘’ q· ´+ m˝≤ e∫Ã+~? Ç˝≤+{Ï Á|üX¯ï\≈£î düà‹ ø±s¡T\T e<ä›
qe+ãsY`2023 30
e÷]ÿ ‡düTº @~ ndü˝…’q uÛ≤s¡rj·T dü+düÿ‹?
düe÷<Ûëq+ ˝Ò<äT.
á ˝Àø£+˝À ˝À kÕe÷õø£ düe÷C≤ìï #ê‘·Ts¡«s¡í+>± e÷]Ã, ì#ÓÃq
<Ís¡®Hê´ìï , e÷qdæø£ <√|æ&ûì n+‘·+
#˚j·T&Éy˚T ì»yÓTÆq kÕ«‘·+Á‘·´+ nì, n<˚
yÓ÷ø£åeTì ˝Àø±j·T‘· \T H=øÏÿ #ÓbÕŒs¡T.
ªª
yÓT≥¢ ≈£î\ e´edüú≈£î |ü⁄Hê<äT\T y˚dæq yÓ’~ø£ eT‘·
dü+düÿ‘ê á Hê{Ï uÛ≤s¡‘· <˚XÊìøÏ ø±yê *‡+~?
ñqï‘· esêZ\T #Ó˝≤sTT+#˚ ô|‘·ÔHêìï,
ñ|üìwü‘·TÔ\T Ád”Ô\T, dü÷Á<äT\T, yÓ’X¯ó´\≈£î ø£˙dü+
bı>∑sT¡ uÀ‘·T ‘·Hêìï, ø£|≥ü ‘ê«ìï ‘·÷sêŒs¡
|ü{Ϻ+~ ˝Àø£j·T‘·+. á yê<äq\T ÄHê{Ï
yÓ÷ø£å+ Á|ükÕ~+#·&ÜìøÏ ôd’‘·+ ìsêø£]+∫q dü+düÿ
‘ê eTq dü+düÿ‹? ÁX¯eTqT, ÁX¯eT |ü&ç‘˚ yê]ì ˙#·+
>± #·÷ùd dü+düÿ‘ê eTq uÛ≤s¡rj·T dü+düÿ‹?
ªª
eTqTwü ß \qT dü e ÷C≤ìï
Ä˝À∫+|üCÒùd$>± ≥y˚T ø±≈£î+&Ü ˇø£
q÷‘·q dü+düÿ‹øÏ u≤≥\T y˚dæ+~.
kÕ+KT´\T á »>∑‘·TÔ |ü⁄≥Tºø£ Ä$wüÿs¡D\≈£î |ü⁄Hê~ @s¡Œ&ç+~. áHê&ÉT eTq uÛ≤s¡rj·T dü+düÿ‹? ej·TdüT˝À
>∑T]+∫ @eTì Á|ü‹bÕ<äq\T #˚XÊs√ eTq+ ªªXÊÁd”Ôj·T+μμn+≥Tqï~ Hê´j·T, ñ+&ç yÓ’<Ûäe´+ ÁbÕ|æÔ+∫q Ád”ÔøÏ >∑T+&ÉT
≈£L&Ü #·÷<ë›+. kÕ+K´+ n+‹eT dü‘·´+ yÓ’X‚wæø£, kÕ+K´ <äs¡ÙHê\˝À ‘=*Hê{Ï >=]–+∫ ‘Ó \ ¢ Ns¡ ø£ { Ï º , m˝≤+{Ï
Á|ü ø £  ‹ nì qeTTà‘· T +~. Á|ü ø £  ‹ C…q’ + uÖ<ä+Δ ˝À ø£ì|æ+#˚ ÁbÕ<∏$ä Tø£ uÛÖ‹ø£ dü«‘·+Á‘·‘·≈£î H√#·Tø√ì, m<äTs¡T|ü&ç‘˚
ìs¡«Væ≤+#˚ bÕÁ‘· kÕ+K´yê<ëìøÏ |ü⁄Hê~. <äø£Œ<ä+ Ç~. n+‹eT dü‘·´+ $#˚ä<ä+ n|ü X ¯ ≈ £ î q+ nì Á|ü e ∫+#˚ d ü + dü ÿ ‘ê
Á|üø£‹˝À ˝À |üØ X¯ó<äΔyÓTÆq |ü<ës¡ú+, #˚jT· &ÜìøÏ kÕ<Û´ä + ø±˙ uÛÖ‹ø£ |ü<ës¡yú TÓ qÆ uÛ≤s¡rj·T dü+düÿ‹? #·ìb˛sTTq uÛÑs¡Ô‘√
‘·≈£îÿe |ü]X¯ó<äΔyÓTÆq |ü<ës¡ú+, Ä |ü]X¯ó nDTe⁄\T. Ç<˚ yê] dæ < ëΔ + ‘êìøÏ bÕ≥T ∫‹eT+≥\ MT<ä uÛ ≤ s¡ ´
<äΔyÓTÆq |ü<ës¡ú+ ñHêïsTT (dü‘·´+, s¡»düT‡, ÁbÕ‹|ü~ø£. yê{Ïì mes¡÷ düwæº+#·˝Ò<äT. dürdüV≤ü >∑eTq+ #˚jT· ≥e÷ eTq uÛ≤s¡rj·T
‘·eTdüT‡). yÓTT<ä≥ á eT÷&ÉT |ü<ësêú\ ‘·sê«‘· e#˚à nìï |ü]D≤e÷\≈£î yê{Ï dü + dü ÿ ‹? á s¡ ø £ y Ó T Æ q dü + dü ÿ ‹ì
eT<Ûä´ düeTÁ>∑yÓTÆq düeT‘·T\´‘· ñ+&É≥+ dü+jÓ÷>∑+ $jÓ÷>±˝Ò ø±s¡DeTT. á dü  wæ º + ∫q yÓ ’ ~ ø£ e T‘· + , ‘· < ä q +‘· s ¡
e\¢ Á|üø£‹˝À #·\+ ñ+&˚~ ø±<äT. s¡ø£yÓTÆq dü«‘·+Á‘· Ä˝À#·q dü+düÿ‹j˚T kÕVæ≤‘·´+, eTìwæì ìØ«s¡´+ #˚d,æ dü«‘·+Á‘·
m˝≤>√ á düeT‘·T\´‘· #Ó&çb˛sTT+~. áHê&ÉT n_Ûe~Δ #Ó+<äT‘·Tqï ôd’qT‡≈£î Ä˝À#·q≈£î, y˚T<ÛädüT‡≈£î y˚T≈£î\T ø={Ϻ+~
Á|üø£‹˝À #·\q+ ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT+~. ‘=*Hêfi¯fl˝À ;C≤\T y˚dæ+~. Ç~ ø£<ë á dü+düÿ‹j˚T. Ç˝≤+{Ï dü+düÿ‹ì
n+fÒ Á|ü ø £  ‹ e÷s¡ T Œ #Ó + <ä & É + ndü\T dædü˝…’q uÛ≤s¡rj·T dü+düÿ‹? yÓsTT´ n&ÉT>∑T\ ˝À‘·Tq bÕ‹ ô|≥ºe\dæq
ÁbÕs¡+_Û+∫+~. á e÷s¡TŒ |òü*‘·+>±H˚ düe÷C≤ìï #ê‘·Ts¡«s¡í+>± e÷]Ã, ì#ÓÃq nedü s ¡ + ˝Ò < ë? Á|ü ‹ ˇø£ ÿ s¡ ÷
Á|ü‹ edüTÔe⁄ ˝À yÓ’$<Ûä´+, dü+øÏ¢wüº‘·, á yÓT≥¢ ≈£î\ e´edü≈ú î£ |ü⁄Hê<äT\T y˚dqæ yÓ~’ ø£ ‹s¡ d ü ÿ ]+#· q edü s ¡ + ˝Ò < ë? Ç˝≤+{Ï
|ü ] D≤eT+ @s¡ Œ &É T ‘· T +<ä ì eT‘· dü+düÿ‘ê á Hê{Ï uÛ≤s¡‘· <˚XÊìøÏ <ës¡ T DyÓ T Æ q dü + dü ÿ ‹ì á Ä<Û ä T ìø£
kÕ+KT´\TÁ|ü‹bÕ~+#ês¡T. ÄHê{Ï >=|üŒ ø±yê*‡+~? ñ|ü ì wü ‘ · T Ô \ T Ád” Ô \ T, dü e ÷»+˝À ≈£ L &Ü bÕ{Ï + #ê\Hê?
XÊÁd”Ôj·T Ä˝À#·q. kÕ+K´+ |ü]D≤eT dü÷Á<äT\T, yÓ’X¯ó´\≈£î ø£˙dü+ yÓ÷ø£å+ Ç˝≤+{Ï dü+düÿ‹ qT+∫ $yÓ÷#·q ø√s¡Tø√
yê<ëìï á |ü]D≤e÷ìøÏ ø±s¡´ø±s¡D Á|ükÕ~+#·&ÜìøÏ ôd’‘·+ ìsêø£]+∫q e<ë›? BìøÏ _Ûqï+>± ÄHê&˚ XÊÁd”Ôj·T+>±
dü+ã+<Ûä+ ñ+<äì #ÓãT‘·T+~. ø±s¡´+ dü+düÿ‘ê eTq dü+düÿ‹? ÁX¯eTqT, ÁX¯eT Ä˝À∫+∫ |üìøÏe÷*q eT‘· Áø£‘·Te⁄\qT,
dü÷ ø£åà s¡÷|ü+˝À ø±s¡D+ ˝Àq÷, n˝≤π> |ü&ç‘˚ yê]ì ˙#·+>± #·÷ùd dü+düÿ‘ê ìs¡T|üjÓ÷>∑yÓTÆq Ä#êsê\qT, Á|ü•ï+∫,
ø±s¡D+ dü÷ø£åàs¡÷|ü+˝À ø±s¡´+ ˝ÀqT
ñ+≥T+~. Ç~ ø±s¡´ø±s¡D dü+ã+<Ûëìï
ns¡ ú + #˚ d ü T ø√e&ÜìøÏ ñ|ü j Ó ÷ >∑ | ü & ˚ ªe÷]ÿ ‡düTºμ ô|’ MT n_ÛÁbÕj·÷\T ‘Ó\|ü+&ç!
>∑ ‹ ‘ê]ÿø£ |ü < ä Δ ‹ . Ç$ Ç$
kÕ+KT´\dü«‘·+Á‘· Ä˝À#·Hê <Û√s¡DÏ. ªe÷]ÿ‡düTºμ ôd’<ëΔ+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£ ô|’Hê, |üÁ‹ø£˝Àì ì]úwüº
Çø£ ø£D≤<äT&ç yÓ’X‚wæø£eTT á yê´kÕ\ô|H’ ê MT n_ÛÁbÕj·÷\q÷, dü÷#·q\q÷ ÄVü‰«ìdüTHÔ êï+.
Á|ü|ü+#·+ >∑T]+∫ <ëì |ü⁄≥Tºø£ >∑T]+∫ Äj·÷ yê´kÕ\ô|’ MTs¡T #·]Ã+#ê*‡q n+XÊ\THêï, n<äq|ü⁄
m˝≤+{Ï Ä˝À#·q\T #˚dæ+<√ ˇø£kÕ] düe÷#ês¡eTTHêï ≈£î¢|üÔ+>± sêdæ |ü+|ü+&ç.
|ü ] o*<ë› + . nDTe⁄\ dü + jÓ ÷ >∑
$jÓ÷>±\ #˚‘· á Á|ü|ü+#·+ @s¡Œ&ç+<äì MT ˝ÒK\T n+<ë*‡q ∫s¡THêe÷!
yÓ’ùw•≈£î\T Á|ü‹bÕ~+#ês¡T. nDTe⁄\≈£î Á|üC≤X¯øÏÔ uÛÑeq+, neTsê¬s&ç¶ ø±\˙, ns¡$+<ä dü÷ÿ˝Ÿ e<ä›, ‘ê&˚|ü*¢ ,
ÁbÕs¡ + uÛ Ñ + ˝Ò < ä ì , yê{Ï ì mes¡ T |æHé : 522501, >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢. ôd˝Ÿ: 9490098977
düwæº+#·˝Ò<äì ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T. Bì‘√
uÛÖ‹ø£ XÊÁdüÔeTT˝À q÷‘·q dæ<ëΔ+‘ê\
31 qe+ãsYY`2023
 @~ ndü˝…’q uÛ≤s¡rj·T dü+düÿ‹? e÷]ÿ ‡düTº
dü+|ü<ä\ ø√dü+ m>∑ã&ÉT‘·T+{≤s¡T. y˚πs
ˇø£yÓ’|ü⁄ eTq~ edüT<ÛÓ’ø£ ≈£î≥T+ãø£+ nì >=|üŒ\≈£î b˛‘·÷
ªª
H˚ düe÷»+˝À |òüTÀs¡yÓTÆq ‘·s¡‘·eT uÒ<Ûë\T, ndüe÷q‘·\qT
düwæºdüTÔ+{≤s¡T. Ç~ yê] <ä«+<ä yÓ’K]. n<˚ düHê‘·q <Ûäs¡à+
yêfi¯q¢ T nD>∑ ‘=øÏÿô|ø’ Ï sêyê\ì ‘ê|üÁ‘·jT·
|ü&ÉT‘·÷H˚ ñ+{≤s¡T.
ˇø£ y Ó ’ | ü ⁄ eTq~ edü T <Û Ó ’ ø £
n+≥÷ HÓ‹ÔHÓ≥Tºø=ì #·\q+ ˝Ò≈£î+&Ü >∑&ɶø£≥Tº≈£îb˛sTTq J$ ≈£ î ≥T+ãø£ + nì >=|ü Œ \≈£ î b˛‘· ÷ H˚
‘ê\qT >∑&É|ü eT+{≤s¡T. ø±˙ n+<äs¡÷ q&ÉTdüTÔqï e÷s¡Z+˝À düe÷»+˝À |òüTÀs¡yÓTÆq ‘·s¡‘·eT uÒ<Ûë\T,
q&Ée≥+ düT\uÛÑ+. >=Á¬s\T n˝≤H˚ #˚kÕÔsTT. ø±˙ $y˚ø£+‘√ ndüe÷q‘·\qT düwæºdüTÔ+{≤s¡T. Ç~ yê]
Ä˝À∫+∫ eTqy˚T eTTfi¯¢qT ‘=\–+#·T≈£îì <ë] #˚düT≈£îì ø=‘·Ô
<ë]˝À q&Éyê*. Á|ü•ï+#·&É+˝ÀH˚ e÷qe Á|ü>∑‹ <ë– ñ+~.ø£s¡DY <∏ë|üsY
ªª <ä«+<ä yÓ’K]. n<˚ düHê‘·q <Ûäs¡à+ n+≥÷
HÓ ‹ Ô H Ó ≥ Tº ø =ì #· \ q+ ˝Ò ≈ £ î +&Ü
>∑ & É ¶ ø £ ≥ Tº ≈ £ î b˛sTTq J$‘ê\qT >∑ & É | ü
eT+{≤s¡ T . ø±˙ n+<ä s ¡ ÷ q&É T dü T Ô q ï
eTìwæ ùd«#êä kÕ«‘·+Á‘ê\≈£î, dü«‘·+Á‘· ô|’ ≈£ î ˝≤\ ø£ + fÒ ‘· ≈ £ î ÿe~>±, e÷s¡Z+˝À q&Ée≥+ düT\uÛÑ+. >=Á¬s\T
Ä˝À#·q\≈£î |ü⁄Hê<äT\T y˚dæq ˝Àø±j·T‘·, n|ü$Á‘·yÓTÆq~>± |ü]>∑DÏ+#·ã&ÉT‘·T+~. n˝≤H˚ #˚kÕÔsTT. ø±˙ $y˚ø£+‘√ Ä˝À∫+∫
kÕ+K´+, yÓ’X‚wæø£, Hê´j·T, MTe÷+dü n˝≤π> Á|ü‹ ≈£î\eTT ÁøÏ+~ ≈£î˝≤\ ø£+fÒ eTqy˚T eTTfi¯¢qT ‘=\–+#·T≈£îì <ë]
˝≤+{Ï n˝≤π> ‘=* Hê{Ï uÖ<äΔ+ C…’q+ m≈£ î ÿe ~>±, |ü $ Á‘· y Ó T Æ q ~>± #˚ d ü T ≈£ î ì ø=‘· Ô <ë]˝À q&É y ê*.
jÓTTø£ÿ dü«‘·+Á‘· Ä˝À#·q dü+düÿ‘·T\qT uÛ ≤ $+#· ã &É T ‘· T qï~. eT‘· + Á|ü•ï+#·&É+˝ÀH˚ e÷qe Á|ü>∑‹ <ë–
ndü \ Tdæ d ü ˝ … ’ q uÛ ≤ s¡ r j· T dü + dü ÿ ‹>± $wü j · T +˝Àq÷, kÕe÷õø£ , Ä]ú ø £ ñ+~. yÓ÷ø£å+ yÓ÷ø£å+ nì yÓ÷ø£]\¢&É+
d” « ø£ ] +#ê*. áHê{Ï ôd’ q T‡≈£ î $wü j · ÷ \˝Àq÷ ˇø£ ≈£ î \+ J$+#˚ n+fÒ eTq á J$‘ê\qT yÓT&É≈î£ #·T≥Tº≈î£ qï
;»ÁbÕj·T+>±HÓ’Hê ÄHê&˚ |ü⁄Hê<äT\T $<Û ë HêìøÏ , eTs=ø£ ≈£ î \+ J$+#˚ bÕeTT˝≤ uÛ≤$+#·&yÉ T˚ ne⁄‘·T+~. Ç|üŒ{Ïø°
y˚dæq yê] dü+düÿ‹øÏ eTq+ yês¡düT\+ $<ÛëHêìøÏ dü+ã+<Ûä+ ñ+&É<äT. Ç˝≤+{Ï eTq düe÷»+ eT÷&ÛÉ‘·«+, eT÷s¡â‘·«+ nH˚
ø±yê˝≤ e<ë›? Ä dü+düÿ‘·T\qT eTq+ |ü]dæú‘·T˝À¢ Mfi¯¢+‘ê m˝≤ @ø£eTe⁄‘ês¡T? sêVüQe⁄ πø‘·Te⁄ u≤VüQe⁄˝À¢ Çs¡Tø=ÿì ñ
>ös¡$+#ê\ e<ë›? ny˚ ø£<ë ndü\T m˝≤ ø£\TkÕÔs¡T? ‘·eTqT kÕe÷õø£+>±, qï~. j·TeT <ë«s¡+ e<ä› ñqï yÓ’‘·s¡D°
dædü˝…’q dü+düÿ‹. kÕ+düÿ‹ø£+>±, eT‘·|üs¡+>±, Ä]úø£+>± q~ <ë≥&É+ m˝≤ nqï~ ø±<äT eTq+
uÛ ≤ s¡ ‘ · < ˚ X ¯ + ˝À XÊÁd” Ô j · T ‘=øÏÿ ô|&ÉT‘·Tqï, |”&çdüTÔqï yê]MT<ä n Ä˝À∫+#· e\dæq~. á düe÷»+˝À
Ä$wü ÿ s¡ D \T n˙ï ÁbÕNq ãTTwü ß \T m˝≤ ‹s¡T>∑Tu≤≥T #˚kÕÔsT¡ ? uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À ø=qkÕ>∑ T ‘· T qï <√|æ & û ì ø£ | ü ≥ ‘ê«ìï
Væ≤e÷\j·T |üs¡«‘· kÕqTe⁄˝À¢ ≈£Ls¡TÃì sê»ø° j · T ‹s¡ T >∑ T u≤≥T¢ , kÕe÷õø£ n+‘·+ #˚dædüeT düe÷C≤ìøÏ u≤≥\T y˚ùd
‘·eT ‘·|üX¯ÙøÏÔ‘√, nr+Á~j·T X¯øÏÔ‘√, kÕ+dü ÿ ‹ø£ ‹s¡ T >∑ T u≤≥T¢ nqT≈£ î qï yÓ’‘·s¡DÏ ì m˝≤ <ë{≤˝À Ä˝À∫+#ê*.
n+‘· ' ø£ s ¡ D Áù|s¡ D ‘√ ø£ q T>=Hêïs¡ ì yÓ÷‘ê<äT˝À sêø£b˛e&ÜìøÏ á ì#ÓÃq ˇø£ dü e ÷»+ ‘· q ˇs¡ e &ç ˝ À ø=ìï
y˚ < ë+‘· T \T yê] yês¡ d ü T \T #Ó ù |Œ yÓ T ≥¢ ≈£ î \e´edü ú ˇø£ ø±s¡ D +. Ä#êsê\qT dü + Á|ü < ëj· ÷ \qT
nã<ëΔ\, nuÛÑ÷‘· ø£\Œq\ ø£ãTs¡T¢ Ç+ø± <ëì‘√bÕ≥T nìï eT‘ê\T uÛÑ÷˝Àø£+˝À @s¡ Œ s¡ # · T ≈£ î +≥T+~. nedü s ¡ + r]q
á Ä<ÛäTìø£ düe÷»+˝À ≈£L&Ü qe÷à˝≤? ‘· e T≈£ î \_Û + ∫q <ëì‘√ dü + ‘√wü ‘· s ê«‘· ø±˝≤qT>∑ T D+>± ˇø=ÿø£ ÿ {Ï
eTq<˚X¯+˝À ôd’qT‡ n_Ûe~Δ #˚dæ+~ |ü&ÉeTì, |üPs¡« »qà˝À #˚düT≈£îqï bÕ|ü e~*+#·T≈£î+≥T ˝Ò<ë e÷s¡TÃ≈£î+≥÷
‘·|üX¯ÙøÏÔ dü+|üqTï\T nì #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥Tqï |ü ⁄ D≤´\ |ò ü * ‘· + >± Ç˝≤ ñHêïs¡ , eTT+<äT≈£î b˛‘·T+~. n˝≤+{Ï düe÷C≤ìøÏ
s¡Twüß\T, eTTqT\T ø±<äT. XÊÁd”j Ô T· |ü<‘Δä T· \T |ü s ¡ ˝ Àø£ + ˝À yÓ ÷ ø£ å + >∑ T ]+∫ ˇø£ dü+düÿ‹ #·]Á‘· ñ+≥T+~. n˝≤
nqTdü]+∫, Á|üø£‹ì |ü]o*+∫ nH˚ø£ Á|üj·T‹ï+#·eTì #Óù|Œ ø£s¡àdæ<ëΔ+‘·+ ø±≈£î+&Ü m˝≤+{Ï e÷s¡TŒ\T ˝Ò≈£î+&Ü ˇø£
$wüj·÷\qT Ä$wüÿ]+∫q~ XÊÁdüÔy˚‘·Ô\T eTs=ø£ ø±s¡D+. n+<äTe\¢ ≈£î\ $eø£‘å ≈· î£ ìX¯Ã\ ‘·{≤ø£+˝≤ ñ+&ç b˛‘˚ n+<äT˝À
e÷Á‘·y˚T. Äs¡´uÛÑ≥º, es¡Vü‰ $TVæ≤s¡T&ÉT, e´‹πsø£+>± es¡Z |”&Éq≈£î e´‹πsø£+>± ÁøÏ e TT\T ø° ≥ ø±\T @s¡ Œ &ç s√>±\T
≈£îe÷]\T&ÉT, #·s≈¡ î£ &ÉT, düTÁX¯ó‘·T&ÉT ˝≤+{Ï »$T*b˛sê{≤\T ìs¡ « Væ ≤ +#· e \dæ q yê´|ækÕÔsTT. n<˚ düe÷»+˝À nsTT‘˚ nH˚ø£
nH˚ø£eT+~ Á|üø£‹ |ü]o\≈£î\T, düe÷» ø£s¡Ôe´+ u≤<Ûä´‘· m+‘√ ñqï~. n~ s¡T>∑à‘·\T Á|üã\T‘êsTT.
|ü]o\≈£î\T, ˝≤+{Ïyê] e\q ôd’qT‡ »]–q|ü ⁄ Œ&˚ dü e ÷» dæ ú ‹ ì $e÷q+ Äø±X¯+˝À eTãT“\qT
n_Û e ~Δ nsTTq~ ø±˙ Ä$wü ÿ s¡ D e÷s¡Ã>∑\T>∑T‘êeTT. #˚~+#·T≈£î+≥÷ ô|’øÏ b˛sTT ìs¡à˝≤ø±XÊìï
nq+‘· s ¡ + Çe˙ï e÷ y˚ < ë˝À¢ H ˚ ∫es¡>± #·÷&É ø£*–q≥T¢ eTq+ ◊ø£´+>± XÊÁd”Ôj·T
ñHêïsTTwü nì >=|üŒ\T #Ó|ü⁄Œ≈£îì ‹]π> eTq <˚X¯+ Ä<Ûë´‹àø£ <˚X¯+ nì, <ä  wæ º ‘ √ |ü ] øÏ + ∫ |ü ] o*+∫ Á|ü ‹
yê] e\¢ m|ü⁄Œ&É÷ @MT ø±˝Ò<äT. eTq <˚X¯+ $X¯«>∑Ts¡Te⁄ nì, eTq <äwæº $wü j · ÷ ìï $X‚ ¢ w æ + #· T ≈£ î ì eTT+<ä T ≈£ î
eTq<˚ X ¯ + ˝À á Hê{Ï ø ° bÕs¡˝ÖøÏø£ eTì, eTq+ e÷j·TqT »sTT+∫ q&Éyê*. n|ü⁄Œ&˚ nuÛÑT´<äj·÷ìøÏ, düe÷»
ø=qkÕ>∑T‘·Tqï ≈£î\ e´edü˝ú À Á|ü‹ ≈£î\eTT yêfi¯fleTì ã&ÜsTT ø£ãTs¡T¢ Á|ü#ês¡+ n_Ûe~ΔøÏ <√Vü≤<ä|&ü qç yês¡+ ne⁄‘ê+..
#˚düTÔ+{≤s¡T. yêfi‚¢ eTs=ø£yÓ’|ü⁄ uÛÖ‹ø£
j
qe+ãsY`2023 32
 e÷]ÿ ‡düTº
bÁ Õ+rj·T bÕغ\ neø±X¯yê<ä+ dü+<˚Vü‰\T
düe÷<ÛëHê\T
>∑T]+∫ dæ|◊æ (m+)≈£î düŒwüyº TÓ qÆ
ne>±Vü≤q ñ+~ _.$. sê|òüTe⁄\T
ˇø£ e´øÏÔ z≥Tì ˇø£#√≥ e÷Á‘·yT˚ y˚j÷· \ì e´‹πsøÏdTü +Ô ~. >∑‘+· ˝À ø±+Á¬>dt, ‘Ó\T>∑T<˚X+¯ |ü \ T≈£ î ‘· ÷ yÓ ’ m kÕ‡sY bÕغ ø Ï
mìïø£\ ø£$TwüHé #Ó|⁄ü +Ô ~. n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT |üeHé Á|üuÛÑT‘ê«\ Vü≤j·÷+˝À »]–q n$˙‹ì ‘√&ÉT<=+>∑\j·÷´sTT. πø+Á<ä+ô|’ ˇ‹Ô&ç
ø£fi≤´DY ¬s+&ÉT ìjÓ÷»ø£esêZ\˝À b˛{° #˚ùdÔ e´‹πsøÏ+∫+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT »>∑Hé yÓ÷Vü≤Hés¬ &çô¶ |’ rdüT≈£îsêe&É+˝À $|òü\+ nj·÷´sTT. á
¬s+&ÉT #√≥¢ z≥T y˚ùd Vü≤≈£îÿ ñ+≥T+<ë? e∫Ãq n$˙‹ Äs√|üD˝HÓH’ ê, #·+Á<äu≤ãTô|’ $wüj·T+˝À yêeT|üøå±\T e÷Á‘·y˚T sêÁwüº
‘Ó\+>±D˝À ≈£L&Ü z≥T Vü≤≈£îÿ ñ+<äì e∫Ãq Äs√|ü D ˝HÓ ’ H ê dæ | æ ◊ (j· T +) Á|üjÓ÷»Hê\T ø±bÕ&˚+<äT≈£î XÊj·TX¯≈£îÔ˝≤
n+≥THêïs¡T. m\ø£åHé ø£$TwüHé #Ó|ü⁄Ô+~ |üeHé $düà]+#·˝Ò<äT. n$˙‹ì u≤Vü‰≥+>±H˚ ø£èwæCÒdüTÔHêïsTT.
ø£fi≤´DY øÏ e]Ô+#·<ë? K+&ç+∫+~. q÷‘·q sêÁwü+º @s¡Œ&ɶ yÓTT<ä{Ï ◊<äT
ñdæ]ø±j·T\ Hê>∑u≤ãT, dæ|æ◊(j·T+) #·+Á<äu≤ãT n¬sdüTº dü+e‘·‡sê\T |ü]bÕ\qCÒdæq ‘Ó\T>∑T<˚X¯+
neTsêe‹, >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢. »]–q rs¡TqT e÷Á‘·y˚T e´‹πsøÏ+∫+~. bÕغ ≈£L&Ü sêÁcÕº_Ûeè~ΔøÏCÒdæ+~ #ê˝≤
|üC≤ ÁbÕ‹ì<∏ä´ #·≥º+ Á|üø±s¡+ dæ | æ ◊ (j· T +)CÒ d æ q Á|ü ø £ ≥ qqTpùdÔ á dü«\Œ+. dæ+>∑|üPsY ‘·s¡Vü‰ sê»<Ûëì ìsêàD+
ˇø£ e´øÏøÔ Ï ˇπø z≥T ñ+&Ü*. n+‘·≈î£ $T+∫ $wüjT· + düŒwü+º ne⁄‘·T+~. Äj·Tqô|’ e∫Ãq ù|s¡T‘√ ø£\\ Á|ü|+ü #·+˝À Á|ü»\qT ‹|ü⁄Œ‘·÷
ñ+&É&É+ •øå±s¡Ω+. ¬s+&ÉT eT÷&ÉT #√≥¢ n$˙‹ Äs√|üDô|’ #·≥ºã<ä›yÓTÆq |ü<䛑·T\˝À ø£ ˙ dü + |ü ] bÕ\qø£ e dü s ¡ y Ó T Æ q y˚ T s¡ ¬ ø ’ H ê
ìyêkÕ\THêï, z≥T qyÓ÷<äTø√dü+ ˇø£ÿ $#ês¡DCÒdæ ìC≤\qT ì>∑TZ‘˚˝≤Ã\qï<˚ sê»<Ûëìì |üP]ÔCÒj·T˝Ò<äT. á˝À|ü⁄ ◊<˚fi¯ófl
#√≥TH˚ m+#·Tø√yê*. mø£ÿ&É z≥T+<√ nø£ÿ&˚ dæ|æ◊(j·T+) n_ÛÁbÕj·T+. |üPs¡ÔsTT n~Ûø±sêH˚ï ø√˝ÀŒsTT+~.
z≥T y˚ j · ÷ *. Ç~ me]¬ ø ’ H ê e]Ô + #˚ sê|ò ü T e⁄\T>±s¡ T , yÓ ’ j · T dt Ç|ü ⁄ Œ&É T n~Û ø ±sêìï
ìã+<Ûäq. |üeHéø£fi≤´DY >±]øÏ ≈£L&Ü Ç<˚ »>∑ H √àVü ≤ Hé ¬ s &ç ¶ Ç#˚ à |ü < ∏ ä ø ±\ e\¢ ì\TŒø√yê\ì yÓ ’ m kÕ‡sY d æ | æ , eTs√kÕ]
e]ÔdüTÔ+~. Ä+Á<Û ä Á |ü < ˚ X Ÿ n_Û e ~Δ ø Ï <ä ÷ s¡ y Ó T Æ + ~. >∑<H›Ó øÓ ±ÿ\ì {Ï&|ç \æ T Á|üjT· ‹ïdüTHÔ êïsTT. M{Ï
#·≥º+ Á|üø±s¡+ ˇø£ e´øÏÔ ¬s+&ÉT j·TTe‘·≈î£ ñbÕ~Û#÷· |ü&+É ˝À »>∑Hé Á|üuTÑÛ ‘·«+ eT<Ûä´ $<Ûëq|üs¡yÓTÆq n+XÊ˝ÒM ˝Òe⁄ b˛{°
ìjÓ÷»ø£esêZ\˝À b˛{°Cj Ò T· e#·TÃ. nôd+;¢øÏ $|òü\yÓTÆ+~. {Ï&ç|æ Vü≤j·÷+˝À ø£+ô|˙\T |ü&É&ÜìøÏ. ¬s+&ÉT bÕغ\÷ _C…|æ |ü+#·q
b˛{°CÒj·T&ÜìøÏ ìjÓ÷»ø£es¡Z+˝À z≥s¡T ‘˚ e &ÜìøÏ #· + Á<ä u ≤ãT neT\T #˚ d æ q ñHêïsTT. Ä $<ÛëHê\≈£î ‘·+<ëHê‘êHê
nsTTe⁄+&Ü*‡q nedüs¡+ ˝Ò<äT. sêÁwüº+˝À $<ÛëHê\qT »>∑Hé n≥¬øøÏÿ+#ês¡T. Ç˝≤+{Ï n+≥THêïsTT. »qùdq _C…|æ‘√ bı‘·TÔ˝ÀH˚
mø£ÿ&ÓH’ ê z≥¬s’ ñ+&Ée#·TÃ. mø£ÿ&É z≥Te⁄+fÒ |ü]dæú‘·T˝À¢ 2024 mìïø£˝À¢ ¬>\T|ü⁄ ø√dü+ e⁄qï~.
nø£ÿ&˚ z≥T yÓj·÷´*. n+‘˚ ‘·|üŒ mø£ÿ&É »>∑Hé, #·+Á<äu≤ãT |üqTï‘·Tqï eP´Vü‰\T sêÁcÕº_Ûeè~Δ $wüj·T+˝Àq÷ á
b˛{°CÒùdÔ nø£ÿ&É ø±<äT. |üeHéø£fi≤´DY ¬s+&ÉT @$T{Ï ? á Á|ü X ¯ ï \≈£ î dü e ÷<Û ë q+ eT÷&ç+{ÏøÏ _ÛqïyÓTÆq $<ÛëHê˝ÒMT ˝Òe⁄.
#√≥¢ b˛{°CdÒ Hæ ê mø£ÿ&É z≥T+fÒ nø£ÿ&˚ z≥T ‘Ó*j·TCÒkÕÔs¡ì Ä•düTÔHêïqT n+<äTπø Á|ü<Ûëq+>± e´øÏÔ>∑‘· <ä÷wüD\T,
y˚j·÷*‡ ñ+≥T+~. Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ, ‘Ó\+ ñdæ]ø±j·T\ Hê>∑u≤ãT, neTsêe‹, Äs√|üD\T #·T≥÷º n$ ‹s¡T>∑T‘·THêïsTT. sêÁwüº
>±D≤˝À ¬s+&ÉT#√≥¢ z≥T+&˚+<äT≈£î #·≥º+ >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢. sê»ø°j÷· \˝À H˚&TÉ #√≥T#˚dTü ≈£îqï <äjT· ˙j·T
ˇ|ü⁄Œø√<äT. ‘Ó\+>±D≤ sêÁwüº+˝À z≥T yÓ ’ m kÕ‡sY Á|ü u Û Ñ T ‘· « + sêÁcÕº ì ï |ü]dæú‹ Ç~.
˝Ò ≈ £ î +&Ü ‘Ó \ +>±D≤˝À b˛{° C Ò j · T &É + n_Ûeè~ΔCÒj·T&É+˝À $|òü\+ nsTT´+<äqï~ _ÄsYmdt bÕغ ;CÒ|”øÏ _ {°yéT nì Ä bÕغ
≈£î<äs¡<äT. yêdüeÔ +. n_Ûeè~Δô|’ düŒwüyº TÓ qÆ <äèø£Œ<¤ +ä∏ ≈£L&Ü ¬s+&√ |üsê´j·T+ ¬>*∫q ‘·sê«‘·, &Ûç©¢ ¬s’‘·T\
Äsê´, 1996 mìïø£˝À¢ &ÉãT“ |ü+|üø£+ á Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ˝Ò<äT. Çø£ ñbÕ~Û ø£*Œ+#˚ b˛sê≥ düeTj·T+˝Àq÷ Ç+ø± |ü\T _\T¢\≈£î
yÓTT<ä˝…{Ϻq e´øÏÔ #·+Á<äu≤ãT. u≤ãT »e÷Hê n_Ûeè~Δ >∑T]+∫ Ä˝À∫düTÔ+<äqTø√˝Ò+. eT<䛑·T <ë«sê kÕe÷q´ Á|ü»˝Ò>∑eTì+#ês¡T.
n$˙‹ KC≤Hê nì 2003 e÷]ÿ‡dtº bÕغ πø+Á<ä+ nqTdü]+#˚ düs¡∞ø£s¡D $<ÛëHê\qT d”|”m+ Hêj·Tø£‘·«+ d”≥T¢ Çe«+ b˛ nqï
ãTø˘ ˝…{Ÿ y˚dæ+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT n$˙‹ πødüT˝À ‘· T #· ‘· | ü Œ ≈£ î +&Ü á Á|ü u Û Ñ T ‘· « + <ëø± ø±|ü˝≤>± m+<äT≈£î e⁄+~! ÄX¯Ãs¡´+.
n¬sdtº nsTT‘˚ nÁø£eT n¬sdüTº nì >∑+≥\ nqTdü]düTÔqï|ü⁄Œ&ÉT ñbÕ~Û ø£\Œq >∑T]+∫ $es¡D Çe«>∑\s¡T.
e´e~Û˝À Á|üø{£ +Ï #ês¡T. n$˙‹ mes¡T #˚dHæ ê eT]Ãb˛yê*‡+<˚. - –] Á|ükÕ<é #Ó\eT\T,
düeT]¶+#·≥y˚THê! d”|”m+øÏ $~Û $<ÛëHê\T $uÛ Ñ » q #· ≥ º + ˝À ù|s=ÿqï 201 ø±¢døæ ˘ nyÓq÷´ $Tj·÷|üPsY
˝Òyê? ìs¡jí ÷· \T, øπ +Á<ä+ CÒdqæ yê>±›Hê\T neT\T ôV’≤<äsêu≤<é 500049
- eT+E\ dæ ôV≤#Y, »]– e⁄+fÒ ñbÕ~Û ø£\Œq ø=+‘· yÓTs¡T¬>’ _ÄsYmdt bÕغ 2019 mìïø£\
sêj·Tes¡+ Á>±eT+ ñ+&˚~. yÓm’ kÕ‡sY Á|üuTÑÛ ‘·«+ øπ +Á<ëìøÏ |üP]Ô>± ‘·s¡Tyê‘· ø=~› dü+<ësꓤ\˝À $TqVü‰ πø+Á<ä
e÷#·s¡¢ eT+&É\+, |ü˝≤ï&ÉT õ˝≤¢ 522426 <ëk˛Vü≤eTsTT sêÁwü+º Vü≤≈£îÿ\qT ø±bÕ&É&+É ˝À _C…|æ eT‘√Hêà<ä $<ÛëHê\≈£î, n~ ‘Ó∫Ãq
n$˙‹ mø£ ÿ &É T Hêï, @ bÕغ $|òü\+ nsTT´+~. ‘Ó\T>∑T<˚X¯+, »qùdq\T nH˚ø£ Vü‰ìø£s¡yÓTÆq #·{≤º\≈£î, ìs¡íj·÷\≈£î
n$˙‹øÏ bÕ\Œ&ç H ê e÷]ÿ‡dü T º bÕغ ôd’‘·+ _C…|æ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ e‘êÔdüT
33 qe+ãsYY`2023
e´‹πsø£+>± ì\ã&ç+~. bÕs¡¢yÓT+≥T˝À á e+ø£u…{Ϻ @ø£|üø£å+>± d”≥T¢ Á|üø£{Ï+∫ nqï<ëø± ø±|ü˝≤>± m+<äT≈£î e⁄qï~ e÷]ÿnqï
‡düTº
_C…|æøÏ e´‹πsø£+>± Á|ü‹|üø£å bÕغ\‘√ dü s ¡ T › u ≤≥T≈£ î dü « dæ ú |ü * øÏ + ~. ì»+>± Äπøå|üD dü¬s’+~ ø±<äT. ∫e]es¡≈£î _C…|æ
düVü≤ø£]+∫+~. ªÁ|üX¯ïμ˝À Á|ükÕÔ$+∫q ¬s’‘·T ªÇ+&çj÷· μ˝À yêeT|üø±å \T+&É&+É ø±s¡De÷? e´‹πsø£ X¯≈£îÔ\qT sêã{≤º\qï yÓ’K]ì,
e´‹π s ø£ q\¢ # · { ≤º \ qT dü e T]ú + #· ˝ Ò < ä T . n~ ˇø£ kÕø±? MT&çj·÷˝À e∫Ãq≥T¢ Ç‘·s¡ yêeT|üø±å \T CÒdqæ Á|üjT· ‘·ï+>± á n+XÊ*ï
bÕs¡y¢ TÓ +≥T˝À e´‹πsøÏ+∫+~. Ç|üŒ{Ïø° _C…|æ ø±s¡ D ≤\THêïj· ÷ nqï }Vü ‰ >±Hê\T #·÷&Ü*.
{ÏÄsYmdt\ eT<Û´ä e÷≥\ j·TT<ä+› q&ÉTdü÷HÔ ˚ #˚j·Te#·TÃ. @yÓTÆHê _C…|æøÏ e´‹πsø£+>± ã÷s¡T®yê bÕغ\T ªmμ {°+\T, ª_μ
ñ+~. kÕ<Û ä ´ eTsTTìï m≈£ î ÿe X¯ ≈ £ î Ô \ qT {°+\T nì ˇø£]H=ø£s¡T Ä&çb˛düTø√e&É+
nsTT‘˚ _ÄsYmdt yÓTT<ä{Ï qT+&ç düMTø£]+#ê\qï Á|üj·T‘êïìøÏ _ÄsYmdt ÄqyêsTTr>± #·÷düTÔHêï+. dæ|æ◊(j·T+)
eT÷&Ée Á|òü+≥T |ü≥¢ ÄdüøÏÔ Á|ü<ä]ÙdüTÔqï~. $|òü÷‘·+ ø£*Z+∫+<äH˚~ yêdüÔe+. sêÁwüº+˝À e÷Á‘·+ eT‘√Hêà<ä Á|üe÷<ä+ rÁeeTe⁄‘·Tqï
n~ Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‘·T\˝À nkÕ<Ûä´+ nqï~ n~ nqTdü]düTqÔ ï Á|üC≤ e´‹πsø£ $<ÛëHê\ô|’ Á|üdüTÔ‘· sê»ø°j·T |ü]dæú‘·T˝À¢ sê»ø°j·T
yÓTT<ä{Ï qT+&ç dæ|◊æ (j·T+) n_ÛÁbÕj·T+. á sêJ ˝Ò≈£î+&Ü b˛sê&ÉT‘·Tqï~. Ç+<äT≈£î bÕغ\qT _C…|æ ≈£L≥$T e´‹πsø£ X¯≈£îÔ˝≤,
$wüj·T+˝À ¬s+&ÉT bÕغ\≈£î yÓTT<ä{Ï qT+&ç _ÄsYmdt ø√|ü+>± e⁄qï~. nqT≈£L\ X¯≈£îÔ˝≤ nqï ‘˚&Ü‘√ e÷Á‘·y˚T
‘˚&Ü e⁄+~. ÁbÕ+rj·T bÕغ\ dü«uÛ≤e+˝ÀH˚ #· ÷ &Ü\ì, _C… | æ e´‹π s ø£ ˝ÖøÏ ø £
á eT<Ûä´ nœ\uÛ≤s¡‘· kÕúsTT˝À Ç≥Te+{Ï neø±X¯yê<ä+ e⁄qï<äqï $wüjT· + X¯ ≈ £ î Ô \ ìï+{Ï ‘ √, n$ m+‘· ‘ê‘êÿ*ø£
ªÇ+&çj·÷μ bÕغ\ y˚~ø£ @s¡Œ&çq|ü⁄Œ&ÉT dæ|◊æ (j·T+)≈£î ‘Ó\TdüT. Ç<˚Ó yÓTT<ä{Ï nqTuÛeÑ + yÓTÆHêyÓ’Hê, ø£*dæ |üìCÒj·÷\ì uÛ≤$düTÔqï~.
_ÄsYmdt n+<äT˝À #˚s¡˝Ò<äT. dæ|æ◊(j·T+) ø±<äT. >∑‘+· ˝À nH˚ø£ ÁbÕ+rj·T bÕغ\T Ç˝≤ n~ _ÄsYmdt nsTTHê, ø±+Á¬>dt‘√ düVü‰
Ä ãè+<ä+˝À e⁄+&ç _C…|æì z&ç+#˚ ø£èwæ˝À nø£kÕà‘·TÔ>± ù|¢≥T e÷s¡Ã&É+ #·÷XÊ+. ªÇ+&çj÷· μ˝Àì Ç‘·s¡ bÕغ˝H’… ê dæ|◊æ (j·T+)≈£î
uÛ≤>∑kÕ«$T ø±e&ÜìøÏ ìs¡ísTT+#·T≈£îqï~. uÛÑ$wü´‘·TÔ˝Àq÷ #·÷kÕÔ+. Ç|ü⁄Œ&ÉT _ÄsYmdt, |ü{Ϻ+|ü⁄ ˝Ò<äT. nsTT‘˚ ø=ìï dü+<äsꓤ\˝À
dæ|◊æ (j·T+) jÓTTø£ÿ á $<Ûëq+˝À _ÄsYmdt yêeT|üø±å \‘√ d”≥¢ düsT¡ u› ≤≥TqT ø±\<äqï&É+ kÕúìø£ |ü]dæú‘·T\qT ã{Ϻ, mìïø£˝˝À Ç˝≤
$uÛÒ~+∫+~. n|üŒ{Ï es¡≈£î yêeT|üøå±\‘√ Äπøå|üD°j·T+ ‘·|üŒ, ÄX¯Ãs¡´y˚TMT ø±<äT. ø£ * dæ |ü ì CÒ j · T &É + kÕ<Û ä ´ +ø±e#· T Ã,
d”≥¢ düsT¡ u› ≤≥T≈£î #·sá \T »s¡T|ü⁄‘T· qï _ÄsYmdt n+<äTe\q Á|üX¯ï˝À ñqï d”≥T¢ Çe«+b˛ ø±ø£b˛e#·TÃ. j

|üÁ‹ø± ùd«#·Ã¤ô|’ >±C≤ j·TT<äΔ+

ô|’XÊ∫ø£ <ë&ç (20e ù|J ‘·s¡TyêsTT)
(6e ù|J ‘·s¡TyêsTT)
Ç|üŒ{Ïes¡≈£î n¬sdüTº #˚j·T˝Ò<äT. Á|ü|ü+#· dæ>∑TZ e÷*q ô|<ä› eT÷\´+ #Ó*¢dü÷Ô ≈£L&Ü Á|ü‹|òüT≥q ø=qkÕ–+#·&É+, nìï{Ïø°
ø£ã¢ T“ nì ˇø£≥T+~. ªø£$T{° ≥T Ábıf…øº˘ »s¡ï*dt‡º μ nH˚ $T+∫ ns¡ãT“ Á|ü|+ü #·+˝Àq÷, es¡eΔ ÷q <˚XÊ˝À¢q÷ bÕ\d”HÔ ê düeTdü´≈£î
dü+düú •ø£|å &ü TÉ ‘·T+<äqï ãj·T+ ˝Ò≈î£ +&Ü H˚sê\≈£î bÕ\Œ&˚ \_ÛdTü qÔ ï eT<ä‘› T· ... Çe˙ï ≈£L&Ü ÇÁC≤sTT‘√ bı‘·T≈Ô î£ ‘=+<äs|¡ &ü ≈É L£ &É<ìä
<˚XÊ\ dü÷Nì ‘·j·÷s¡T #˚dæ+~. Bì˝Àì yês¡T á ÁbÕ+‘· H˚‘·\ MT<ä ˇ‹Ô&ç ‘ÓkÕÔsTT. ns¡ãT“`ÇÁC≤sTT˝Ÿ <˚XÊ\
dæ>∑TZe÷*q ø£¢ãT“ düuÛÑT´\qïe÷≥. uÛ≤s¡‘· <˚X¯+ á dü j Ó ÷ <Û ä ´ <ë«sê bÕ\d” Ô ì j· T q¢ Vü ≤ ≈£ î ÿ\T ø±bÕ&É ã &É ‘ êj· T qï
ø£¢ãT“˝À XÊX¯«‘· kÕúq+ dü+bÕ~+∫+~. Ç{°e\ yÓ’sY e÷j·Te÷≥\qT bÕ\d”ÔHê Á|ü»\T >±˙, yê] ns¡ãT“ $TÁ‘·T\T >±˙
|üÁ‹ø£˝À Á|ü#T· ]‘·yTÓ qÆ ˇø£ yê´dü+ Á|üø±s¡+ 16 eT+~ Ç+¬ø+‘· e÷Á‘·+ qeTàuÀs¡T. Bì >∑T]+∫ kÂB »s¡ï*düTº ô|d’ò ˝ü Ÿ nu≤“dt
»s¡ï*düT\º qT #·≥$º s¡T<äΔ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\ (ìs√<Ûøä )£ #·≥+º ns¡uŸ q÷´dt |üÁ‹ø£˝À Ç˝≤ sêXÊs¡T:ªª...kÕ<Ûës¡D Á|ü»\qT s¡øÏå+#˚ ñ
ÁøÏ+<ä n¬sdüTº #˚XÊs¡T. yê]˝À @&ÉT>∑Ts¡T C…˝’ À¢ ñHêïs¡T. ‘·eÔ T |ü]cÕÿs¡+ s¬ +&ÉT <˚XÊ\ @sêŒ≥T e÷Á‘·yT˚ . n+‘·sê®rj·T düe÷»+
mì$T~ eT+~ u…sTT˝Ÿô|’ ãj·T≥≈£î e#êÃs¡T. ˇø£ÿ]ì á ~X¯>± Ç|üŒ{Ϭø’Hê #·s¡´\T rdüTø√yê*μμ.
n¬sdüTº #˚j·T˝Ò<äT. M{Ï˝À Á|ü‹ πødüTq÷ ÁbÕ<Ûëq´‘·>∑\ bÕ\d”ÔHê C≤rj·T ø£$ eTVü≤eTÚ<é <ë]«wt sêdæq á ø£$‘·˝À
d”]j·Tdt πødüT\T>± rdüTø√yê*. q÷´dtøÏ¢ø˘ô|’ <ë&çøÏ bÕ\d”HÔ ê düeTdü´ Vü≤è<äjT· + <ë– ñ+~. ÄsTTq Ç˝≤ sêXÊ&ÉT:
ìs¡dqü >± »]–q $düèÔ ‘·yTÓ qÆ ñ<ä´e÷ìï ø=qkÕ–+#ê*. ˙e⁄ e÷ |üPØ«≈£î\ |ü#·Ãì ‘√≥\T <=+–*+#êe⁄
dü«‘·+Á‘·, $eTs¡ÙHê‘·àø£ »s¡ï*düT\º >∑fi≤ìï s¡ø+åÏ #·&yÉ T˚ H˚qT |ü+&ç+#˚ |ü+≥uÛÑ÷eTT\qT ≈£L&Ü
ø±<äT, yê] J$‘ê\q÷, uÛÑÁ<ä‘·q÷, sêC≤´+>∑+ yê]øÏ ˙e⁄ e÷≈£î @MT e~*ô|≥º˝Ò<äT
Á|ükÕ~+∫q ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\qT s¡øÏå+#·&É+ ø√dü+, á sêfi¯ó¢ ‘·|üŒ...
ˇø£ÿ&çøÏ qwü+º »]–Hê n+<ä]ø° »]–qfÒº qqï uÛ≤eq‘√ n+<äTe\¢ Hê≈£î Äø£* y˚ùdÔ
˝À˝…’q Á|üC≤‘·+Á‘· ñ<ä´e÷ìï ì]à+#·&ÜìøÏ Bìï <√|æ&û<ës¡Tì e÷+düy˚T Hê ÄVü‰s¡eTe⁄‘·T+~.
Ä\+ãq>± #˚düTø√yê*.
(nqTyê<ä+: mdt. yÓ+ø£Á{≤e⁄) (nqTyê<ä+: mdt. yÓ+ø£Á{≤e⁄)

qe+ãsY`2023 34
 e÷]ÿ ‡düTº JHéu≤´+ø˘˝À düTs¡ø‘åÏ y· TÓ qÆ ø£d&ºü ˝û À ñqï 766
uÛ Ñ ÷ uÛ ≤ >±˝À¢ n~Û ø £ ~>∑ T ã&É T *ï Ç#˚ Ã
Äj·Tq <˚XÊìπø nqï<ë‘··
(2e ù|J ‘·s¡TyêsTT)
dü+Á|ü<ëj·T s¡ø±\qT ‹]– Á|üy˚X¯ô|≥º&É+
<ë«sê <˚X¯ Ä]úø£ e´edüqú T |ü⁄q]ï]à+#·&ÜìøÏ
◊ÄsYÄsY◊ düVü‰j·T|ü&ç+~.
|ü+|æD° #˚XÊs¡T. Ç~ e´ekÕj·T+˝À yÓTT‘·+Ô
JeyÓ’$<Ûä´ dü+|ü<ä‘√ n&Ée⁄*ï |ü]s¡øÏå+#· ñ‘·Œ‹Ôì ô|+#˚ ~X¯>± nbÕs¡yTÓ qÆ $»j·÷ìï #ê˝≤ eT+~˝≤>± ø±≈£ î +&Ü
&É+˝À kÕúì≈£î\ bÕÁ‘· >∑T]+∫. nH˚ø£ n&Ée⁄˝À¢ kÕ~Û + ∫+~. Bìì $dü Ô ] +#˚ + <ä T ≈£ î , kÕ«$THê<∏äHé f…ø±ï\Jì Äsê~Û+#·&É+˝À
»qT´|üs¡yÓTÆq eqs¡T\qT >∑T]Ô+#ês¡T. yê{Ïì |ü+‘Yq>∑sY (ñ‘·Ôsê+K+&é) \÷~∏j·÷Hê eTTì–b˛˝Ò < ä T . kÕ+π ø ‹ø£ ‘ · q T >∑ T &ç ¶ > ±
j·÷e‘Y Á|ü+|ü+#êìøÏ #ê{≤s¡T. n$ Á|ü»\ (|ü+C≤uŸ) e´ekÕj·T $X¯«$<ë´\j·÷˝À¢ nqTdü]+#·&É+ e\¢ ø√\Tø√˝Òì |üsê´es¡D
ìj·T+Á‘·D≈£î >∑T]ø±e&É+ @e÷Á‘·+ dü¬s’q~ |ü ] XÀ<Û ä H ê π ø +Á<ë\T kÕú | æ + #ês¡ T . á $<Ûä«+dü+ »s¡T>∑T‘·T+<äì n‘·ìøÏ ‘Ó\TdüT.
ø±<äì Äj·Tq ‘Ó*bÕs¡T. n~ ˇø£ $<Ûä+>±, $‘·ÔHê*ï Á|ü‘˚´ø£ yÓTTø£ÿ\ ô|+|üø£+<ës¡T\T, n+<äTe\¢H˚ Äj·Tq ôd’qT‡qT e÷qyê[
¬s’‘·T\ Vü≤≈£îÿ\T>± >∑T]Ô+∫ düVü≤» dæ<äΔ+>± e´ekÕj· T XÊÁdü Ô y ˚ ‘ · Ô \ T, nH˚ ø £ eT+~ $HêX¯ H êìøÏ ø±≈£ î +&Ü |ü ⁄ s√>∑ e THêìøÏ
ñ+&˚ »qT´|üsy¡ TÓ qÆ eqs¡T\qT dü+s¡ø+åÏ #˚+<äT≈£î Á|üeTTKT\T yê] dü«+‘· bı˝≤˝À¢ y˚˚dæ $ìjÓ÷–+#ê\ì Äsê≥|ü&ܶs¡T.
eT<ä T › ‘ · T >± ì*#ês¡ T . Bìì j· ÷ e‘Y $»j·T+ kÕ~Û+#ês¡T. uÛ≤s¡rj·T |ü]dæ‘ú T· \≈£î n+<äTø𠪪»qT´e÷]Œ&ç |ü+≥\T/ÄVü‰sê\
Á|ü+|ü+#·+ >∑T]Ô+∫+~. nqT>∑TD+>± n~Ûø£ ~>∑Tã&çì#˚à ø=‘·Ô s¡ø±\ yê{Ï Á|ü‹≈£L\ Á|üuÛ≤yê\Tμμ nH˚ dü+ø£\q
Äø£* ˝Òì <˚X¯+ ø√dü+ ‘·|üq|ü&ܶs¡T $‘·ÔHê\ ñ‘·Œ‹ÔøÏ á |ü<äΔ‹ m+‘·>±H√ |ü ⁄ dü Ô ø ±ìøÏ eTT+<ä T e÷≥ sêj· ÷ \ì
uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À ªVü≤]‘· $|üe¢ +μ #·]Á‘·˝À ñ|üjÓ÷>∑|ü&ç+~. ‘·sê«‘· |òæ*|”ŒH釽Àì ÄVü‰«ì+∫q|ü&ÉT Äj·Tq <ëìï ‹s¡düÿ]+#·
*œ+#ê*‡q n+X¯+. n+<äTø√dü+ Äj·Tq ◊ÄsYÄsY◊ qT+&ç e∫Ãq ÄyÓ÷<ä+‘√ >√<ÛTä eT, ˝Ò<äT. yêdüÔyêìøÏ Äj·Tq Ç˝≤ sêXÊ&ÉT:
b˛wææ+∫q bÕÁ‘· m|üŒ{Ïø° eTdüø£u≤]b˛<äT. e] _j·T´+˝À á |ü<äΔ‹ |ü⁄qsêe‘·yÓTÆ+~. ªªe÷*≈£î´\sY ãjÓ÷\J <ë«sê ÁbÕ‹ì<Ûä´+
Äø£ * ‘√ n\eT{Ï d ü T Ô q ï C≤quÛ ≤ ø√dü + 1968˝À, j·TTmdt @C…˙‡ |òüsY Ç+≥πsïwüq˝Ÿ eVæ≤+#˚ ø=‘·Ô »qT´XÊÁdüÔ+ ˇø£ Äosê«<ä+>±
ø£ & É | ü ⁄ ì+ù|+<ä T ≈£ î z&É \ ˝À ÄVü ‰ s¡ + &Óe\|tyÓT+{Ÿ n&çàìÁùdº≥sY $*j·T+ >ö&é e÷s¡T‘·T+<äì, XÊ|ü+ ø±<äì ìsêΔ]+#·&ÜìøÏ
e∫Ãq|ü&ÉT. ªªz&É qT+&ç H√{ÏøÏμμ m|ü&ÉT n<äT“¤‘·yÓTÆq á $»j·÷ìï ìs¡«∫+#·&ÜìøÏ Ädü ø Ï Ô ñqï yês¡ + <ä s ¡ ÷ á |ü ⁄ dü Ô ø ±ìï
#˚s¡T‘·T+<ë nì m<äTs¡T#·÷ùd |ü]dæú‹ qT+&ç ªªÁ^Hé ]e\÷´wü H é μ μ nH˚ |ü < ëìï $düÔ‘·+>± #·<äe>∑\s¡ì H˚qT Ä•düTÔHêïqT.μμ
<˚ X Êìï ãj· T ≥≈£ î ˝≤π > +<ä T ≈£ î Äj· T q ñ|üj÷Ó –+#ês¡T. nì sêXÊs¡T.
b˛sê&Üs¡T. ãVüQXÊ 20e X¯‘êã›+˝À Ç<√ n<˚ düeTj·T+˝À, |ü+≥ bı˝≤˝À¢ n~Ûø£ øπ +Á<ä Á|üuTÑÛ ‘·«+ s¬ ‘’ T· \ô|’ y˚dqæ C≤rj·T
ô|<ä› $»j·T+>± #Ó|üŒe#·TÃ. yÓ ÷ ‘ê<ä T ˝À ms¡ T e⁄\T, s¡ k Õj· T q ø£$TwüHé≈£î ◊<äT ìy˚~ø£\qT düeT]Œ+∫q
1950, 1960˝À¢ ÄVü‰s¡ dü+øå√uÛÑ+ |ü⁄s¡T>∑TeT+<äT\ yê&Éø+£ e\¢ |üsê´es¡D≤ìøÏ ‘·sê«‘· kÕ«$THê<∏äHé Á|ü‹ ˇø£ÿ] H√{Ï˝À
m+‘· rÁe+>± ñ+&˚<√ H˚{Ï ‘·sêìøÏ ô|<ä›>± »]π> Vü‰ì >∑T]+∫ ≈£L&Ü .kÕ«$THê<∏äHé Hêq&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T. 2004˝À ¬s’‘·T\
ne>±Vü ≤ q ˝Ò < ä T . ÄVü ‰ s¡ ø=s¡ ‘ · q T ôV≤#·Ã]+#ês¡T. sêuÀj˚T s√E˝À¢ uÛÑ÷>∑s¡“¤ ø£MTwüH≈é î£ H˚‘· ‘·«+ eVæ≤+∫q Äj·Tq s¬ ‘’ T· ≈£î
m<äTs√ÿe&É+ m+‘· düyê\T‘√ ≈£L&ÉT≈£îqï<äì »˝≤\ ø°åD‘· >∑T]+∫ ≈£L&Ü Äj·Tq #ê˝≤ e´ekÕj·T+ –≥Tºu≤≥T ø±yê\+fÒ e´e
n|üŒ{Ï ÄVü‰s¡ eT+Á‹>± (1965-1967) $es¡+>± #ÓbÕŒs¡T. n|üŒ{Ïπø Vü≤]‘· $|ü¢e kÕjÓ÷‘·Œ‘·TÔ\ <Ûäs¡≈£î 50 XÊ‘·+ ˝≤uÛÑ+
ñqï dæ.düTÁãVü≤àD´+qT n&É>±Z, ªª<˚X¯+˝À |ü<äΔ‘·T*ï Áb˛‘·‡Væ≤+∫q yê]ô|’ kÕ$THê<∏äHé (C2+50) ø£*|æ Çyê«\ì #˚dæq dü÷#·q
πøe\+ ˇø£ yês¡+ e÷Á‘·y˚T ÄVü‰s¡ ì\«\T #˚dæq ôV≤#·Ã]ø£\ Á|üuÛ≤e+ ø£q|ü&ç+~. s¬ ‘’ T· \≈£î m+‘√ y˚T\T#˚ùd n+X¯+>± e÷]+~.
HêïsTTμμ nì n‘·qT #ÓbÕŒH˚. uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ø±+uÀ&çj·÷˝À ø£èwæ Á|üuTÑÛ ‘ê«\T á dü÷Á‘êìï n+^ø£]düTqÔ ï|üŒ{Ïø°
<ä>∑Zs¡>± Á|üj·÷DÏ+#˚ ÄVü‰sêìï yÓ÷düT¬øfi‚fl ø£+uÀ&çj·÷˝À (n|üŒ{À¢ ø£+|üP∫j·÷ Ç|üŒ{Ïø° neT\T #˚jT· ø£b˛e&É+‘√ s¬ ‘’ T· qwüº
z&ÉqT n~Ûø±s¡T\T >∑T]Ô+#ês¡T. y˚˝≤~ eT+~ nì |æ\Teã&˚~) b˛˝Ÿ bÕ{Ÿ ìs¡+≈£îX¯ b˛‘·THêï&ÉT. kÕ«$THê<∏Hä é dü÷Á‘·+ Á|üø±s¡+
#·ìb˛≈£î+&Ü ñ+&˚+<äT≈£î z&ÉqT uÛ≤s¡‘Y≈£î bÕ\q ø±s¡D+>± Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢, eTØ –≥Tºu≤≥T <Ûsä \¡ T Çyê«\ì uÛ≤s¡‘· <˚X¯ s¬ ‘’ ê+ >∑+
eT[¢+#˚+<äT≈£î n|üŒ{Ï nyÓT]ø± n<Ûä´≈£åî&ÉT eTTK´+>± U…àsY s¡÷CŸ ªªøÏ*¢+>¥ |ò”˝Ÿ¶‡μμ H˚{øÏ ° m&É‘]Ó |æ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sê&ÉT‘·÷H˚ ñ+~.
*+&ÉHé C≤q‡Hé≈£î ˇø£ ˝ÒUqT |ü+bÕs¡T. düeTj·T+˝À ø£+uÀ&çj·÷˝À e] kÕ>∑T ø=Hêïfi¯ ¢ ÁøÏ ‘ · + |ü P DÒ ˝ À m+.mdt .
yÓTøχø√˝Àì n+‘·sê®rj·T yÓTTø£ÿC§qï, HêX¯ q eTsTT´+~. bÕ˝Ÿ b Õ{Ÿ bÕ\q kÕ«$THê<Ûäq J$‘· #·]Á‘·qT (eTsê؃˝À)
>√<ÛäTeT\ n_Ûe~Δ πø+Á<ä+˝À &Üø£ºsY Hês¡àHé n+‘·yÓTÆq |ü<˚fi¯¢≈£î kÕ«$THê<∏äHé nø£ÿ&É≈£î $&ÉT<ä\ #˚dæq|ü&ÉT Äj·TqqT ø£*XÊqT.
uÀsê¢>¥ n~Ûø£ ~>∑Tã&çì#˚à bı{Ϻ >√<ÛäTeT yÓfi≤¢s¡T. <˚X¯+˝Àì 400 eT+~ e´ekÕj·T Ç+ø± m+‘√ ø±\+ H˚qT ñ+&Éø£b˛e#·T nì
s¡ø±\ô|’ |ü]XÀ<Ûäq\T #˚düTÔqï|ü&ÉT á bı{Ϻ XÊÁdüÔy˚‘·Ô\˝À πøe\+ 40 eT+~ e÷Á‘·y˚T Äj·Tq nHêïs¡T. uÛ≤s¡‘· <˚X¯ ¬s’‘ê+>∑+
s¡ø±\ ñ‘·Œ‹Ô kÕeTsêΔ´ìï &Üø£sº .Y kÕ«$THê<∏Hä é e÷s¡DôVAeT+ qT+&ç ãj·T≥|ü&ܶs¡ì nqTuÛ$Ñ düTqÔ ï <äTs¡“s¤ y¡ TÓ qÆ ø£cÕº\T, qcÕºqT+&ç
>∑ T ]Ô + #ês¡ T . kÕ>∑ T ˙s¡ T , ms¡ T e⁄\T, ìy˚~ø£\T #ÓãT‘·THêïsTT. Ä düeTj·T+˝À ãj·T≥|ü&Ü\H˚~ nj·Tq ø√]ø£. n|ü&˚
|ü ⁄ s¡ T >∑ T eT+<ä T \T+fÒ ÁãVü ‰ à+&É y Ó T Æ q kÕ«$THê<∏äHé, ◊ÄsYÄsY◊ &Ó’¬sø£ºsY »qs¡˝Ÿ>±, yê]øÏ ì»yÓTÆq kÕ«‘·+Á‘·´+ e∫Ãq≥¢ì
~>∑TeT‘·T\T ekÕÔj·Tì ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T. n|üŒ{Ï ø£+uÀ&çj·÷ Á|ü<Ûëq eT+Á‹ VüQHé Äj·Tq #Óù|Œyês¡T.
sê»ø°j·T nqTeT‘·T\T bı+~q ‘·s¡Tyê‘· ùdHé‘√ <˚X¯ e´ekÕj·÷ìï |ü⁄q]ï]à+#·&ÜìøÏ (s¡#·sTT‘· Á|üeTTK e´ekÕj·Ty˚‘·Ô, ÄVü‰s¡
1966˝À yÓTøχø√ qT+∫ 18,000 ≥qTï\ #·s¡Ã\T ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ø£+uÀ&çj·÷ ‘·q $<Ûëq ì|ü⁄DT&ÉT, |ü]XÀ<Ûä≈£î&ÉT)
bı{Ϻ $‘·ÔHêìï ~>∑TeT‹ #˚düT≈£îHêïs¡T. kÕ+Á|ü<ëj·T e] s¡ø±\qT, <ëì Á|ü<Ûëq (nqTyê<ä+ : {Ï.$wüßí es¡úì)
<˚X¯+˝Àì $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\≈£î ∫qï bÕ´ø˘\˝À ÄVü ‰ sêìï ø√˝ÀŒsTT+~. ◊ÄsY Ä sY ◊
35 qe+ãsYY`2023
 Date of Publication : 30th of every month. Date of Posting : 5th & 7th of every month. e÷]ÿ ‡düTº
Postal Regd. No. D/VJ/172/2021-23, Marxistu Monthly Magazine, Volume 19, issue: 6 Vijayawada
RNI Reg. No. APTEL/2006/17554 - Rs. 15/- Total Pages : 36

‘·\dü] $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+˝À uÛ≤s¡‘Y yÓqTø£u≤≥T

ˇø£ <˚X¯+ jÓTTø£ÿ ì»yÓTÆq n_Ûeè~Δì nø£ÿ&É $<äT´‘Y $qjÓ÷>∑+‘√ b˛\TkÕÔs¡T. $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+ m≈£îÿe>± ñ+fÒ Ä <˚X¯+
n_Ûeè~Δ #Ó+~q≥T¢ ‘·≈£îÿe>± ñ+fÒ n_Ûeè~Δ ‘·≈£îÿe>± ñqï≥T¢. ‹s¡π>dæ #ÓbÕŒ\+fÒ n_Ûeè~Δ #Ó+~q <˚XÊ˝À¢ $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+
m≈£îÿe>± ñ+≥T+~, n_Ûeè~Δ #Ó+<äì <˚XÊ˝À¢ $ìjÓ÷>∑+ ‘·≈£îÿe>± ñ+≥T+~.
õ&ç|æ Ø‘ê´ uÛ≤s¡‘· <˚X¯+ nsTT<äe n‹ ô|<ä› <˚X¯+ nsTTq|üŒ{Ïø° ‘·\dü] $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+˝À eTq <˚X¯+ Ç|üŒ{Ïø° #ê˝≤
ù|<ä <˚XÊ\ düs¡düq ñ+~. 2021 Hê{Ï ˝…ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ Á|ü|ü+#· ‘·\dü] $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+ @&Ü~øÏ dü>∑≥Tq 3,204 j·T÷ì≥T¢ ø±>±
uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À πøe\+ 1,025 j·T÷ì≥T¢ e÷Á‘·y˚T ‘·\dü] $ìjÓ÷–+#·&É+ »s¡T>∑T‘√+~.
25.5 \ø£å\ ø√≥¢ &Ü\s¡¢‘√ Á|ü|ü+#·+˝À n‹ ô|<ä› n]úø£ e´edüú ø£*–q nyÓT]ø±˝À ‘·\dü] $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+ 11,267
j·T÷ì≥T¢. 18 \ø£å\ ø√≥¢ &Ü\s¡¢‘√ ¬s+&√ n‹ ô|<ä› Ä]úø£ e´edüú ø£*–q k˛wü*düTº #Ó’Hê˝À ‘·\dü] $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+ 5,474
j·T÷ì≥T¢. #Ó’Hê »HêuÛ≤ uÛ≤s¡‘Y »HêuÛ≤‘√ düe÷q+>± ñ+<äqï $wüj·T+ <äèwæº˝À ñ+#·T≈£î+fÒ n~ kÕ~Û+∫q n_Ûeè~Δ ns¡ΔeTe⁄‘·T+~.
Çø£ 4.2 \ø£å\ ø√≥¢ &Ü\s¡¢‘√ Á|ü|ü+#· eT÷&Ée n‹ ô|<ä› Ä]úø£ e´edüú nsTTq »bÕHé˝À ‘·\dü] $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+ 7,327 j·T÷ì≥T¢
ø±>± 4.1 \ø£å\ &Ü\s¡¢‘√ Hê\Ze ô|<ä› Ä]úø£ e´edüú nsTTq »s¡à˙˝À 6,138 j·T÷ì≥T¢. ø±˙ 3.4 \ø£å\ ø√≥¢ &Ü\s¡¢‘√ nsTT<√ ô|<ä›
Ä]úø£ e´edüú>± ñqï uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À e÷Á‘·+ ‘·\dü] $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+ yÓsTT´ j·T÷ì≥¢ e<ä›H˚ ñ+~. <ëì ø£Hêï ∫qï Ä]úø£ e´edüú\T
ø£*–q Á_≥Hé˝À 4,266, ÁbòÕH釽À 6, 927 »s¡à˙˝À 6,138 j·T÷ì≥¢ ‘·\dü] $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+ ñ+~.
Á_ø˘‡˝Àì Ç‘·s¡ <˚XÊ\‘√ b˛*ùdÔ ≈£L&Ü uÛ≤s¡‘Y˝À ‘·\dü] $ìjÓ÷>∑+ #ê˝≤ ‘·≈£îÿe>± ñ+~. #Ó’Hê >∑T]+∫ ô|’q ù|s=ÿq&É+
»]–+~. $T–*q Á_ø˘‡ <˚XÊ˝…’q s¡cÕ´˝À 6,864 j·T÷ì≥T¢, <äøÏåD≤Á|òæø±˝À 3,216 j·T÷ì≥T¢, Áu…õ˝Ÿ˝À 2,692 j·T÷ì≥¢ ‘·\dü]
$ìjÓ÷>∑+ ñ+~. j·T÷s¡|t, ˝≤{ÏHé nyÓT]ø±˝Àì yÓTC≤]{° <˚XÊ˝À¢ ‘·\dü] $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+ uÛ≤s¡‘Y ø£Hêï #ê˝≤ yÓTs¡T>±Z ñ+~.
#Ó’Hê‘√ düVü‰ k˛wü*düTº <˚XÊ\T $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+˝À yÓTs¡T¬>’q dæú‹˝À ñHêïsTT. $j·T‘êï+˝À ‘·\dü] $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+
2,349 j·T÷ì≥T¢ ø±>±, ≈£L´u≤˝À 1, 421 j·T÷ì≥T¢. ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷˝À e÷Á‘·+ Ç~ 462 j·T÷ìfÒ¢.
Çø£ <äøÏåD≤dæj·÷˝À #·÷ùdÔ ã÷{≤Hé $TqVü‰ Ç‘·s¡ <˚XÊ\‘√ b˛*ùdÔ uÛ≤s¡‘Y |ü]dæú‹ ø=+‘· yÓTs¡T>±Z ñ+~. ã÷{≤Hé Á|ü»\
‘·\dü] $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑+ 4,244 j·T÷ì≥T¢ ø±>± bÕøÏkÕÔHé 570, ã+>±¢<˚XŸ 461, Áo\+ø£ 689 j·T÷ì≥T¢.
∫s¡THêe÷ #·+<ë<ës¡Tì ∫s¡THêe÷ b˛düTº kÕº+|ü⁄
y˚TH˚»sY,
e÷]ÿ‡düTº (ôd’<ëú+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£), Á|üC≤X¯øÏÔ uÛÑeq+, neTsê¬s&ç¶
ø±\˙, ns¡$+<ä dü÷ÿ˝Ÿ e<ä›, ‘ê&˚|ü*¢ , |æHé : 522501, Ç+{Ï HÓ+ãs¡T ......................................................
>∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢. ôd˝Ÿ: 94900 99422 M~Û ..........................................................................
Á>±eT+ ...................................................................
#·+<ë $esê\T eT+&É\+ ˝Ò<ë |ü≥ºD+ .......................................
$&ç|üÁ‹ø£: s¡÷.15, dü+e‘·‡s¡ #·+<ë:s¡÷.150, b˛düTº <ë«sê s¡÷. 180
b˛düTº <ë«sê ˝Ò<ë @C…+≥T <ë«sê ‘Ó|æŒ+#·Tø√e#·TÃ. ˝Ò<ë MT õ˝≤¢ .........................................................................
kÕúìø£ bÕغ ø±sê´\j·T+˝À dü+Á|ü~+#·+&ç. Á|üC≤X¯øÏÔ ãTø˘Vü≤Ödt
nìï Áu≤+N\˝Àq÷ \_ÛkÕÔsTT.
marxistap@gmail.com
e m a i l : venkataraosankarapu@gmail.com
Printed and Published by B.V. Raghavulu on behalf of CPIM AP Committee. Printed at Prajasakti Printers & Publishers
Private Ltd. D .No 14-12-19, Krishna Nagar, Tadepalli (M) Guntur Dt. 94900 99422.
Editor : S. Venkatarao.

qe+ãsY`2023 36