8

NOT

Araling Panlipunan
Quarter 2 – Module 1:
Kabihasnang Minoan at Mycenaean at
ang mga Klasikal na Kabihasnang
Griyego at Romano
Araling Panlipunan - Grade 8
Alternative Delivery Mode
Quarter 2 – Module 1: Kabihasnang Minoan at Mycenaean at ang mga
Klasikal na Kabihasnang Griyego at Romano
First Edition, 2020
Republic Act 8293, section 176 states that: No copyright shall subsist in any
work of the Government of the Philippines. However, prior approval of the government
agency or office wherein the work is created shall be necessary for exploitation of such
work for profit. Such agency or office may, among other things, impose as a condition
the payment of royalty.

Borrowed materials (i.e., songs, stories, poems, pictures, photos, brand names,
trademarks, etc.) included in this book are owned by their respective copyright holders.
Every effort has been exerted to locate and seek permission to use these materials
from their respective copyright owners. The publisher and authors do not represent
nor claim ownership over them.

Published by the Department of Education – Division of Gingoog City

Division Superintendent: Jesnar Dems S. Torres, PhD, CESO VI

Development Team of the Module

Author/s: Ma. Theresa M. Morales
Reviewers: Norebel A. Balagulan, PhD Landy V. Mandahinog
Elvira Ruvi U. Camocamo
Evaluator: Lila C. Quijada
Illustrator & Jay Michael A. Calipusan
Layout Artist:
Management Team

Chairperson: Jesnar Dems S. Torres, PhD, CESO VI

Schools Division Superintendent

Co-Chairpersons: Conniebel C. Nistal, PhD

Assistant Schools Division Superintendent

Pablito B. Altubar
CID Chief

Members Norebel A. Balagulan, PhD, EPS-Araling Panlipunan

Himaya B. Sinatao, LRMS Manager
Jay Michael A. Calipusan, PDO II
Mercy M. Caharian, Librarian II
Printed in the Philippines by
Department of Education – Division of Gingoog City

Office Address: Brgy. 23, National Highway, Gingoog City

Telefax: 088 328 0108/ 088328 0118
E-mail Address: gingoog.city@deped.gov.ph
 8
Araling Panlipunan
Quarter 2 - Module 1
Kabihasnang Minoan at Mycenaean at
ang mga Klasikal na Kabihasnang
Griyego at Romano
 Talaan ng mga Nilalaman

Paunang Salita .......................................................................................................................... i

Alamin ......................................................................................................................................... i
Pangkalahatang Panuto: ........................................................................................................... ii
Mga Icon ng Modyul na ito ..................................................................................................... ii
Subukin ..................................................................................................................................... iii

Aralin 1:
Kabihasnang Minoan at Mycenaean at ang Klasikal na
Kabihasnang Griyego ........................................................................................................ .. 1
Alamin ............................................................................................................ .. 1

Suriin ............................................................................................................. …1
Magbasa at Matuto…………………….……………………..…………………….1
Pagyamanin ................................................................................................. ....3
Gawain 1 Daloy ng Pangyayari ……………………………………………....3
Isaisip………………………………………………………………………………....7
Gawain 2 Konek-tikat ……………………………………………………..…...7
Isagawa ............................................................................................................7
Gawain 3 Talahayanan: Punan Mo …………………………………………..7
Buod…………………………………………………………………………………………………. 8
Pagtatasa…………………………………………………………………………………………… 9
Susi ng Pagwawasto………………………………………………………………………………10
Sanggunian …………...…………………………………………………………………………. 12

Aralin 2:
Kabihasnang Romano …………………………………………………………………………..13
Alamin…………………………………………………………………………….....13
Tuklasin…………………………………………………………………………......13
Suriin …………………………………………………………………………….....14
Magbasa at Matuto…………………….……………………..……………………14
Pagyamanin…. ………………………………………………………………… …19
Gawain 1 Hanapin mo partner ko! ……………………………..…………….19
Isaisip ……………………………………………………………………………….19
Gawain 2 Itala Mo! ……………….........................................................,...19
Isagawa ..........................................................................................................20
Gawain 3 Iguhit Mo ………………………………...…………………………20

Buod…………………………………………………………………………………………………21
Pagtatasa…………………………………………………………………………………………...22
Susi ng Pagwawasto …………………………………………………………………………….23
Sanggunian ………………………………………………………………………………………..24
Paunang Salita
Ang modyul na ito ay tugon ng Alternative Delivery Mode (ADM) na nagbigay ng
kalidad na edukasyon, pantay-pantay at naaayon sa pangangailangan ng mga mag-aaral para
pagtibayin ang kanilang kaalaman upang makamit ang kasanayang pan-21-siglo.
Para sa mga mag-aaral, ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa “New Normal”
kung saan binibigyang pansin ang inyong pangangailangan sa edukasyon. Layunin din nito
na ihatid ang mga aralin sa eskwelahan sa inyong mga tahanan. Ang modyul na ito ay
naglalaman ng mga kaalaman sa sinaunang kabihasnan sa daigdig at inaasahan na
masasagot ninyo ang mga gawaing iniatas sa inyo.
Para sa ating mga facilitators, ang module na ito ay para pagtibayin ang mga kaalaman
ng ating mga mag-aaral. Inaasahang gagabayan at tutulongan natin sila sa kanilang pag-aaral
upang makamit nila ang kalidad na edukasyon at kasanayang pan-21-siglo.

Alamin

Sa module na ito ay inaasahang mauunawaan ng mga mag-aaral ang pangyayari sa

Kabihasnang Minoan at Mycenaean at ang mga klasikal na kabihasnang Griyego at Romano.
Inaaasahang sa pagtatapos ng kanilang paglalakbay sa panahong ito, ay masasagot ng mga
mag-aaral ang katanungang: Paano nakaimpluwensiya ang mga kontribusyon ng mga
kabihasnang Minoan at Mycenaean sa paghubog ng pagkakakilanlan ng mga bansa at
rehiyon sa daigdig?

Sa modyul na ito ay inaasahang matututuhan ng mga mag-aaral ang sumusunod:

Nasusuri ang kabihasnang Minoan at Mycenaean (AP8DKT-IIab-2)

Nasusuri ang kabihasnang klasikal ng Greece (AP8DKT-IIab-2)

Naipaliliwanag ang mga mahahalagang pangyayari sa kabihasnang klasikal ng

Rome (mula sa sinaunang Rome hanggang sa tugatog at pagbagsak ng Imperyong
Romano) (AP8DKT-IIc-3)

i
Pangkalahatang Panuto
Ito ang magiging gabay sa paggamit ng modyul na ito:
1. Basahin at unawain nang mabuti ang bawat bahagi ng modyul at sundin ang mga
direksiyon o panuto habang binabasa ang materyales.
2. Sagutin ang lahat ng mga katanungan.
3. Maglaan ng sapat na oras sa pagsagot ng mga katanungan.
4. Gawing kasiya-siya ang bawat panahon sa paggamit ng modyul.

Mga Icon ng Modyul na ito

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat mong
Alamin
matutuhan sa modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na ang

Subukin
kaalaman mo sa aralin ng modyul.

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang

Balikan matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang aralin
sa naunang leksyon.
Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala sa
maraming paraan tulad ng isang kuwento, awitin,
Tuklasin
tula, pambukas na suliranin, gawain o isang
sitwasyon.
Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling pagtalakay sa
Suriin aralin. Layunin nitong matulungan kang maunawaan
ang bagong konsepto at mga kasanayan.

Binubuo ito ng mga gawaing para sa mapatnubay at

Pagyamanin malayang pagsasanay upang mapagtibay ang iyong
pang-unawa at mga kasanayan sa paksa.

Naglalaman ito ng mga katanungan upang maproseso

Isaisip
kung anong natutuhan mo mula sa aralin.

Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa iyo

Isagawa upang maisalin ang bagong kaalaman o kasanayan sa
tunay na sitwasyon o realidad ng buhay.

ii
 Subukin

Ngayon, subukang sagutin ang paunang pagsusulit na magtatakda kung ano na

ang iyong alam sa mga aralin. Bigyang-pansin ang mga katanungan na hindi mo
masasagutan nang wasto at alamin ang sagot sa mga aralin sa modyul na ito. Isulat ang
titik ng inyong napiling sagot sa sagutang papel.

1. Saan unang umusbong at naninirahan ang mga Minoans?

A. Attica
B. Macedonia
C. Peloponnese
D. Isla ng Crete

2. Anong kabisera ng lungsod ng mga Minoans?

A. Sparta
B. Athens
C. Corinth
D. Knossos

3. Ano ang pinakamalaking lungsod ng Mycenaens?

A. Sparta
B. Athens
C. Mycenae
D. Knossos

4. Ano ang pangunahing pokus ng kultura ng lungsod ng Sparta?

A. Musika at Panitikan
B. Digmaan at Labanan
C. Pagpipinta at iskultura
D. Pagkain at pagdiriwang

5. Bakit bumuo ng Republika ang mga Romano?

A. Para hindi sila kontrolado ng hari
B. Upang ang bawat isa ay maaring maging isang mamamayan
C. Upang ipagtanggol ang kanilang sarili
D. Upang ang mga hukom ay maaaring gumawa ng batas

iii
 Aralin Kabihasnang Minoan,
Mycenean at ang Klasikal na
1 Kabihasnang Griyego

Alamin
Ang unang kilalang sibilisasyon sa Europa ay ang mga Minoans. Ang sibilisasyong
Minoan ay isang sibilisasyong Bronze Age na sumibol sa isla ng Crete at umusbong humigit-
kumulang na ika-27 siglo BC hanggang ika-15 siglo BC.

Sa aralin na ito ay pag-aaralan natin ang mahahalagang pangyayari tungkol sa pag-

usbong at pag-unlad ng Kabihasnang Minoan, Mycenean at Griyego. Malalaman din natin ang
sagot sa katanungan kung paano nakaimpluwensiya ang Panahong Klasikal sa Europe sa
pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan?

Suriin
Magbasa at Matuto
Panuto: Bilang panimula, basahin at unawain ang sumusunod na teksto tungkol sa
Kabihasnang Minoan at Mycenaean.

Napakaraming mga lungsod-estado ng Greece na

matatagpuan sa tabi ng dagat. Mayroon din naninirahan sa
mga matatarik na mga burol at bundok, o sa dagat mismo
(kung sila ay nasa mga isla) at tinitiis nila ang kakulangan ng
lupang pang-agrikultura. Mula sa maagang yugto sa
kanilang kasaysayan, maraming mga Greeks ang umaasa
sa dagat para sa kanilang ikabubuhay.
Sa panahon na halos 150 taon pagkatapos ng 750
BC, maraming mga lungsod-estado ang nagpadala ng mga
grupo ng kanilang mga mamamayan upang makahanap ng
mga kolonya sa malayong baybayin ng Mediteranean Sea at
Black Sea. Itinatag ng mga ito ang matibay na ugnayan sa
pangangalakal sa kanilang lungsod.

Halaw mula sa Article na “Ancient Greek Civilization”

https://www.britannica.com/place/ancient-Greece
https://www.pinterest.ph/pin/
498844096211988846/

1
 Minoans

Ang sibilisasyong Minoan ay umunlad sa Panahon ng Bronze sa isla ng Crete na

matatagpuan sa silangang Mediterranean mula sa c. 2000 BCE hanggang c. 1500 BCE. Sa
kanilang natatanging sining at arkitektura, at pagpapalaganap ng kanilang mga ideya sa
pamamagitan ng pakikipag-ugnay sa iba pang mga kultura sa buong Aegean, ang mga
Minoans ay gumawa ng isang makabuluhang kontribusyon sa pag-unlad ng sibilisasyong
Kanlurang Europa tulad ng kilala ngayon. Ang mga kumplikadong palasyo sa labyrinth,
matingkad na mga frescoes na naglalarawan ng mga eksena tulad ng bull-leaping at
processions, pinong gintong alahas, mga magagandang vase na bato, at palayok na may
makulay na dekorasyon, at ang pamumuhay sa dagat ay lahat ng mga partikular na
itinatampok ng Minoan Crete.
Ang arkeologo na si Sir Arthur Evans ay unang naalerto sa posibleng pagkakaroon ng
isang sinaunang kabihasnan sa Crete sa pamamagitan ng nakaligtas na mga inukit na mga
bato na selyo na isinusuot bilang mga katutubong Cretans noong unang bahagi ng ika-20
siglo CE. Sa paghuhukay sa Knossos mula 1900 hanggang 1905 CE, natuklasan ni Evans
ang malawak na ruins na kuminpirma ng isang sopistikadong kultura ng Cretan at posibleng
lugar ng maalamat na labirint at palasyo ni Haring Minos. Si Evans ang nagbigay ng termino
na “Minoan” bilang pagtukoy sa hari ng Bronze Age. Hinati ang Bronze Age ng isla sa tatlong
natatanging mga yugto batay sa iba't ibang mga estilo ng palayok:

•Early Bronze Age or Early Minoan (EM): 3000-2100 BCE

•Middle Bronze Age o Middle Minoan (MM): 2100-1600 BCE
•Late Bronze Age o Late Minoan (LM): 1600-1100 BCE
Halaw mula sa article ng “Minoan Civilization” https://www.ancient.eu/Minoan_Civilization/

Mycenean

Ang sibilisasyong Mycenaean (c. 1700-1100 BCE) ay umunlad sa Late Bronze Age,
umabot ang rurok nito mula ika-15 hanggang ika-13 siglo BCE nang pinalawak nito ang
impluwensya hindi lamang sa buong Peloponnese sa Greece kundi pati na rin sa buong
Aegean, lalo na sa Crete at sa mga isla ng Cycladic. Ang mga Mycenaeans, na pinangalanan
sa kanilang punong lungsod ng Mycenae sa Argolid ng hilagang-silangan ng Peloponnese,
ay naimpluwensyahan ng naunang sibilisasyong Minoan (2000-1450 BCE) na kumalat mula
sa mga pinanggalingan nito sa Knossos, Crete upang isama ang mas malawak na Aegean.
Ang arkitektura, sining at relihiyong kasanayan ay iniangkop upang mas mahusay na
maipahayag ang militaristic at austere Mycenaean culture. Ang mga Mycenaeans ay
.
dumating upang mangibabaw sa karamihan sa mainland Greece at ilang mga isla, na
nagpapalawak ng ugnayan sa pangangalakal sa iba pang mga kultura ng Bronze Age sa mga
lugar tulad ng Cyprus, ang Levant, at Egypt. Ang kultura ay gumawa ng isang
pangmatagalang impression sa mga Griyego sa Archaic at Classical na mga panahon, na
halos kapansin-pansin sa kanilang mga alamat na mga bayani ng Bronze Age tulad nina
Achilles at Odysseus at ng Digmaang Trojan.
Ang mga mungkahi mula sa mga iskolar upang ipaliwanag ang pangkalahatang
pagbagsak ng kultura ng Mycenaean (at iba pang mga kontemporaryo sa Mediterranean) ay
kasali ang natural na sakuna (lindol, pagsabog ng bulkan, at tsunami), pagtaas ng bilang ng
populasyon, panloob na kaguluhan sa lipunan at pampulitika, pagsalakay ng mga dayuhang
tribo tulad ng mga mandaragat, pagbabago ng klima sa rehiyon o isang kombinasyon ng ilan
o lahat ng mga salik na ito. Sa mahiwagang pagtatapos ng sibilisasyong Mycenaean at ang
tinatawag na Bronze Age Collapse sa sinaunang Aegean at sa malawak na bahagi
Mediterranean, dumating ang 'Dark Ages' (ito ay isang panahon na nagdudulot ng mga imahe
ng digmaan, pagkawasak at kamatayan).
Halaw sa Article na “Mycenean Civilization” https://www.ancient.eu/Mycenaean_Civilization/

2
 Pagyamanin
Gawain 1. Daloy ng mga Pangyayari
Panuto: Batay sa binasang teksto, sumulat ng tig-iisang mahalagang pangyayari sa
kasaysayan ng sibilisasyong Minoan at Mycenean sa sagutang papel.

http://cartoon-character-boy-with-
glasses-running-vector-
15762699.com

Magbasa at Matuto
Panuto: Basahin at unawain ang mga tekstong ilalahad sa bahaging ito. Sagutin din ang
mga katanungan sa bawat kahon.

Sibilisasyong Ionia

Karamihan sa mga lungsod ng Ionian ay itinayo sa paligid ng 1050 BC sa Ionia,

sinaunang rehiyon sa Anatolia, na makikita sa pagitan ng Golpo ng Smyrna (Izmir) at gulpo
ng Mandalya (Didim). Noong una, sila ay namuhay sa agrikultura ngunit sa paligid ng 850
BC, kasama ang mga impluwensya na nagmula sa Egypt, Asyano, Phenicia at Hittite,
sinimulan nilang ipakita ang mga unang palatandaan ng isang sibilisadong lipunan.
Ang pinakamahalagang kinalabasan ng mga sibilisadong lungsod ng Ionian ay ang
paglikha ng pang-agham na pag-iisip at pagmamasid. Ang bagong ideolohiyang ito ay biglang
naging pinakamalaking hakbang ng sangkatauhan sa kasaysayan ng sibilisasyon. Ang
lungsod ng Miletos ay hindi lamang naging isang lungsod ng kalakalan, kundi pati na rin isang
intelektwal na sentro ng Ionia at ng sinaunang mundo.

Halaw sa Article na “Ionian Civilization” https://www.allaboutturkey.com/ion.html

3
Ang mga Polis
Polis, ang tawag sa sinaunang lungsod-estado ng mga Griyego. Ang maliit na estado
sa Greece ay nagmula marahil sa likas na mga dibisyon ng bansa sa pamamagitan ng mga
bundok at dagat at mula sa mga dibisyon ng orihinal na lokal na tribu (etniko) at kulto. Ang
kasaysayan at konstitusyon ng karamihan sa mga ito ay hindi masyadong kilala. Kaya, ang
karamihan sa sinaunang kasaysayan ng Greece ay naitala sa mga tuntunin ng mga
kasaysayan ng Athens, Sparta, at ilang iba pa.
Mahigpit na ipinagtanggol ng mga polis ang kani-lang kalayaan sa isa’t isa.
Madalas hindi nagtutulungan ang mga polis maliban na lang kung may banta sa kani-lang
kaligtasan.
Itinayo ang templo sa acropolis o ang pinakamataas na lugar sa lungsod-estado. Ang
gitna ng lungsod ay isang bukas na lugar kung saan maaring magtinda o magtipon-tipon ang
mga tao na tinawag na agora. Ang mga paligid nito ay mga bukid para sa pagtaniman at para
sa pagpapastolan ng mga alagang hayop.

Halaw mula sa Article na “Polis Greek City-State https://www.britannica.com/topic/polis

Batay sa teksto, isulat ang

kahulugan ng mga sumusunod na
salita:
Polis - ___________________
_________________________
Acropolis -________________
_________________________
Agora - __________________
_________________________
Isang estatwa ni Leonidas ang itinayo noong 1968 sa
Sparta, Greece. © Anastasios71 | Shutterstock)

Sparta, ang Pamayanan ng mga Mandirigma

Sa Peloponnese, Greece makikita ang Sparta na isang lungsod sa Laconia. Noong

unang panahon, ito ay isang makapangyarihang lungsod-estado na tanyag sa tradisyong
militar. Oligarkiya ang naging uri ng pamahalaan nito.
Mayroon itong maraming alipin kaya ang kalalakihang Spartan ay bumuo ng sistema
ng pagsasanay upang maihanda ang mga kabataan sa giyera. Ang layunin ng Sparta ay
lumikha ng magagaling na sundalo kaya kapag nakitaan ang isang sanggol ng kahinaan o
kapansanan, ito ay ipinatapon o pinapatay. Tanging ang malalakas, malulusog at may
kakayahan lamang ang pinayagang mabuhay. Ang mga batang lalaki ay hinagupit upang
itanim ang respeto (aidos) at pagsunod; hindi maganda ang pananamit upang maging matigas
sila; at sila ay ginutom upang sila ay lumalaban sa gutom..."
Kung labis silang nagutom, hinimok ang mga batang lalaki na subukang magnakaw)
ngunit pinarusahan kung mahuli sila.
Halaw mula sa Article “History of Ancient Sparta” https://www.livescience.com/32035-sparta.html

? Gabay na Tanong:

1. Ano ang pangunahing katangian ng Sparta bilang isang lungsod-estado ng Greece?

2. Paano sinasanay ang mga Spartan upang maging malakas?
3. Paano nakabuti at nakasama ang paraan ng disiplina ng mga Spartan?

4
 Ang Athens at ang Pag-unlad Nito

Hindi natagalan, dalawang lungsod estado ang naging kilala, ang Athens at
ang Sparta. Ang Athens ay naging sentro ng kalakalan at kultura sa Greece.
Binago ng Athens ang tradisyon ng pamamahala ng isang makapangyarihang
hari. Sa pamamagitan ng pagtatag ng isang lupon ng mga dugong bughaw upang
palitan ang hari, naiwasan ng mga taga Athens ang isang sentralisadong pamumuno.
Matapos talunin ng mga taga-Athens (sa tulong ng mga Plataeans) ang mga
Persiano sa Labanan ng Marathon noong 490 BCE at, muli, pagkatapos na
mapalayas ang pangalawang pagsalakay sa Persia sa Salamis noong 480 BCE (at
mahusay na talunin ang mga Persian sa Plataea at Mycale noong 479 BCE), ang
Athens ay lumitaw bilang ang kataas-taasang kapangyarihan ng hukbong-dagat sa
Greece. Binuo nila ang Delian League, na para bang lumikha ng isang cohesive Greek
network sa mga lungsod-estado upang mapigilan ang mga karagdagang pag-atake
ng Persia, at, sa pamumuno ni Pericles, ay lumakas ang Imperyong Athenian na
nagdulot na sila ay makapagdikta ng mga batas, kaugalian, at kalakalan ng mga
karatig na mga isla gaya ng Attica at ng mga isla ng Aegean.

Ang Ginintuang Panahon

Sa ilalim ng pamamahala ni Pericles, ang Athens ay pumasok sa ginintuang

panahon at ang mahusay na mga makata, manunulat, at artista ay dumami sa
lungsod. Si Herodotus, ang 'ama ng kasaysayan', ay nanirahan at sumulat sa Athens.
Si Socrates, ang 'ama ng pilosopiya', ay nagturo sa pamilihan. Dito rin si Hippocrates,
'ang ama ng medisina,” nagsanay at nanggamot. Nilikha ni Phidias ang kanyang
dakilang gawa na iskultura sa Griyego para sa Parthenon sa Acropolis at ang Templo
ni Zeus sa Olympia, isa sa Pitong Kababalaghan ng sinaunang mundo. Naisip ni
Democritus ang isang atomic na sansinukob. Sina Aeschylus, Euripedes,
Aristophanes, at Sophocles ay nagpasikat sa trahedya at komedyang Griyego,
habang si Pindar, na isa pang mahalagang pigura ng panitikan ng Greek, ay sumulat
ng kanyang Oda. Ang pamana na ito ay magpapatuloy, at sa kalaunan, si Plato ay
nagtatag sa kanyang akademya sa labas ng mga pader ng Athens noong 385 BCE
at, kalaunan, itatag ang Aristotle's Lyceum sa sentro ng lungsod.

Halaw mula sa Article ng”Early Civilization of Athens” https://www.ancient.eu/Athens/

Gabay na Tanong:
Ano ang pangunahing katangian ng Athens bilang isang lungsod estado ng Greece?

Digmaang Peloponnesian

Ang Digmaang Peloponnesian (431–404 BCE), ay ang laban sa pagitan ng

dalawang nangungunang mga lungsod-estado sa sinaunang Greece, ang Athens at Sparta.
Ang bawat isa ay tumayo na pinuno ng mga alyansa na, sa pagitan nila, ay nagsasama ng
halos bawat lungsod-estado ng Greece. Ang labanan ay sumakop sa halos buong mundo
ng Greece, at ayon kay Thucydides, na itinuturing na kabilang sa mga pinakamahusay na
akda ng kasaysayan ng mundo, ito ang pinakamahalagang digmaan hanggang sa oras na
iyon.
Halaw sa Article na “Peloponnesian War” https://www.britannica.com/event/Peloponnesian-War

5
Magbasa at Matuto
Basahin at unawain ang nilalaman ng sumusunod na teksto tungkol sa paglakas ng
Imperyong Macedonia at pagbagsak ng mga lungsod-estado ng Greece.

Imperyong Macedonian

Ang Macedonia ay isang makasaysayang rehiyon na sumasaklaw sa mga

bahagi ng hilagang Greece at Balkan Peninsula. Ang sinaunang kaharian ng
Macedonia (kung minsan ay tinawag na Macedon) ay isang sangang-daan sa pagitan
ng mga sibilisasyong Mediterranean at Balkan. Naging pinakamalaking emperyo ang
Macedonia sa ilalim ng paghahari ni Alexander the Great noong ika-apat na siglo
B.C. Mula nang mabuo ang Republika ng Macedonia noong 1991, ang mga taga-
Macedonian at ang mga Griyego ay nag-away kung aling bansa ang makakakuha at
maangkin ang kasaysayan ng sinaunang Macedonia.
Lumikha si Phillip II ng isang pederasyon ng mga estado ng Griyego na
tinawag na League of Corinth o Hellenic League upang palakasin ang kanyang mga
puwersang militar. Ito ang unang pagkakataon sa kasaysayan na ang karamihan sa
mga estado ng Greece ay sumanib.
Ang sinaunang Macedonia ay bantog sa lakas ng militar nito. Ipinakilala ni
Phillip II ang isang bagong uri ng infantry na kilala bilang Macedonian phalanx, kung
saan ang bawat sundalo ay may dalang isang mahabang sibat (tinawag na sarissa)
na humigit-kumulang 13 hanggang 20 talampakan ang haba.
Si Alexander the Great, anak ni Phillip II, ay kilala bilang charismatic, walang
awa, at matalino. Ang kanyang labing-tatlong-taong paghahari sa Macedonia ay
nagbago ng landas ng parehong kasaysayan sa Europa at Asya.
Ang pilosopo ng Griyego na si Aristotle ay nagturo sa tinedyer na si Alexander
sa panahon ng paghahari ni Phillip II. Inugnay ng mga iskolar ang mga kasanayan
sa diplomatiko ni Alexander at ugali ng pagdadala ng mga libro sa kanya sa kanyang
mga kampanya sa militar sa impluwensya ni Aristotle.
Si Alexander ang naghari sa trono sa edad na 20 nang pumanaw ang
kanyang ama. Mabilis niyang isinagawa ang mga puwersang militar ng Hellenic
League, na nagtipon ng isang hukbo na higit sa 43,000 infantry at 5,500 na kabalyero.
Namatay siya sa hindi alam na mga sanhi noong 323 B.C. sa sinaunang lungsod ng
Babilonia, sa modernong-araw na Iraq. Siya ay 32 taong gulang lamang.
Halaw mula sa Article na “Macedonia” https://www.history.com/topics/ancient-rome/macedonia

Gabay na Tanong:

1. Ano ang dahilan ng paghina ng mga lungsod-estado ng Greece?

2. Ano ang nagbigay-daan sa paglakas ng Macedonia?
3. Ano ang maituturing na kontribusyon ng Imperyong Macedonia sa mundo?

.
6
 Isaisip

Gawain 2. Konek-tikat
Panuto: Punan ang word map ng maikling pagpapaliwanag tungkol sa bawat konseptong
tumutukoy sa Kabihasnang Greece.

Isagawa
Gawain 3. Talahanayan: Punan Mo
Panuto: Mula sa binasang teksto tungkol sa ginintuang panahon ng Athens, buuin ang
talahanayan ng mga ambag ng Greece sa iba’t ibang larangan.

LARANGAN AMBAG KAHALAGAHAN

7
Buod
Sa pagitan ng 1600 at 1400 B.C.E , umusbong sa pulo ng Crete sa Aegean Sea ang
kabihasnang Minoan na ang kabisera ay ang Knossos. Noong 1400 B.C.E., nilusob ng mga
Mycenaean ang Knossos at nahalinhan ang mga Minoans sa paghahari sa komersiyo sa
Aegean Sea. Ang lungsod ng Mycenae ay ang kabisera ng kabihasnang Mycenaean.
Ang dahilan sa pagbagsak ng kultura ng Mycenaean ay masasabing dulot ng natural
na sakuna, pagtaas ng bilang ng populasyon, panloob na kaguluhan sa lipunan at pampulitika,
pagsalakay ng mga dayuhang tribo o pagbabagong-kalagayan ng klima sa rehiyon.
Polis ang tawag sa sinaunang lungsod-estado ng mga Griyego at karaniwang
pinamumunuan ng isang hari. Ang Athens at ang Sparta ang pinakatanyag sa mga polis.
Dahil sa mga pagbabago na pinairal nina Solon, Pisistratus, Cleisthenes, at Pericles,
umunlad ang demokrasya sa Athens. Ang pagkakaroon ng matatapang at mahuhusay na mga
kawal ang mas binigyang-halaga ng Sparta.
Ang Digmaang Peloponnesian ay naganap sa pagitan ng Athens at ng Sparta at sa
kani-kanilang mga kaanib.
Nang sakupin ni Philip ng Macedonia ang Greece, natapos ang Panahong Hellenic.
Makita natin ang kagalingan ng kabihasnan ng Greece sa larangan ng agham, medisina,
arkitektura, kasaysayan, drama, eskultura, pagpinta, pananampalayataya, at pilosopiya.

8
 Pagtatasa
Panuto: Basahin at isulat sa sagutang papel ang tamang sagot.

1. Ito ay ang tawag sa pamilihang bayan ng mga lungsod-estado ng Greece.

A. Agora
B. Acropolis
C. Polis
D. Tyrant

2. Ito ay itinuturing na pamayanan ng mga mandirigma.

A. Athens
B. Megara
C. Sparta
D. Corinth

3. Ano ang labanan na sumakop sa halos buong mundo ng Greece?

A. Spartan War
B. Digmaang Peloponnesian
C. Labanan sa Athens
D. Labanan ng Marathon

4. Ano ginagawa ng mga sundalong Spartan sa mga bagong silang na sanggol na may
malulusog na pangangatawan?
A. itatapon sa gilid ng bundok at hahayaang mamatay
B. ihuhulog sa dagat
C. mananatili sa pangangalaga ng magulang hanggang sa pitong taong gulang
D. wala sa lahat

5. Bakit binuo ng taga-Athens ang Delian League?

A. upang maghari sila sa Greece
B. upang mapatalsik ang hari
C. upang makamtan ang demokrasya
D. upang mapigilan ang mga karagdagang pag-atake ng Persia

9
 Susi sa Pagwasto

A 5.
D 5.
B 4.
C 4.
C 3.
B 3.
D 2.
C 2.
D 1.
A 1.
Pagsusulit
Pagtatasa
Paunang

Gawain 2

Pamahalaan ng marami
o demokrasya ang Naging maunlad ang
Dahil mabundok ang
siyang sinusunod nila kanilang pamumuhay
kanilang lugar, iba-iba
ngnit silay nag umpisa dahil sa kalakalang
ang lawak ng lupain at
sa Oligarkiya pandagat
populasyon

Natuklasan na bilog ang

Nakabuo ng tatlong mundo, unang gumuhit
napakagaling na Nakagawa ng mga gusali, ng latitude at longetude,
mga pilosopo natutong magpinta ng nakakagamot na ng mga
mga desiyo, nakabuo ng may sakit
drama, tula at epiko

10
 LARANGAN AMBAG KAHALAGAHAN
Gusali- Templo Nakagawa ng pinakatanyag
Arkitektura na templo
Higanteng estatwa Paglikha ng pigura batay sa
ganap at eksaktong hubog at
Eskultura katiwasayan
Pagpipinta sa magagandang
Pagpipinta palayok
Drama, Tula, at epiko Naglalarawan ng mga ginawa
Dula at Panitikan ng kanilang mga bayani
Pilosopiya 3 pinakamagaling na
Pilosopo
Socrates, Plato at Aristotle
Herodotus, ama ng
Pagsulat ng kasaysayan kasaysaysan
-Pythagorean Theorem -Natuklasan na umiikot ang
-Circumference ng bilog/ daigdig sa araw
specific gravity -Unang gumuhit ng linya ng
Agham -Ama ng geometry latitude at longitude
-Hippocrates – nagtatag ng Paggamit ng siyentipikong
paaralan para sa pag aaral pamamaraan sa
ng medesina panggagamot
-Hippocratic Oath
Medisina -Herophilus
-Erasistartus

11
Sanggunian:
Aklat:
Kasaysayan ng Daigdig, Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-aaral, Unang Edisyon 2014,
ISBN:978-9601-67-8

Mga Sanggunian sa internet:

Wikipedia.org, “Cradle of Civilization,” Accessed June 17, 2020, https://en.wikipedia.org/wiki/

Cradle_of_civilization#Rise_of_civilization

Pinterest.ph, “Vectortoons.com,” Accessed June 19, 2020, https://www.pinterest.ph/pin/

498844096211988846/

Khanacademy.org, “Ancient Mesopotamian Civilization,” Accessed June 29, 2020, https://

www.khanacademy.org/humanities/world-history/world-history-beginnings/ancient-
mesopotamia/a/mesopotamia-article

Britannica.com, “Peloponnesian War,” Accessed June 30, 2020, https://www.britannica.com/

event/Peloponnesian-War

Timemaps.com, “Ancient Greek Civilization,” Accessed July 1, 2020, https://www.timemaps.

com/civilizations/ancient-greeks/

History.com, “Ancient Rome,” Accessed July 2, 2020, https://www.history.com/topics/

ancient-rome/ancient-rome

History.com, “Macedonia,” Accessed July 3, 2020, https://www.history.com/topics/ancient-

rome/macedonia

12
 Aralin

2 Kabihasnang Romano
Alamin

Sa modyul na ito mauunawaan mo ang mga mahalagang pangyayari sa

kabihasnang klasikal ng Rome (mula sa sinaunang Rome hanggang sa tugatog at pagbagsak
ng Imperyong Romano).

Tuklasin
Magbasa at Matuto
Panuto: Basahin at unawain ang teksto tungkol sa Kabihasnan ng Rome

Ang Rome ay makikita sa gitna ng Italy na isang tangway sa timog ng Europe na

nakausli sa Mediterrranean Sea. Ang Rome, na sentro sa Italy, ay nasa daluyan ng Tiber
River at nag-uugnay sa Rome sa Mediterranean Sea. Ito ay nagbibigay daan sa madaling
pakikipagkalakalan ng Rome sa mga bansang nakapalibot sa Mediterranean Sea. Sagana
ang kapatagan sa Rome at maunlad ang agrikultura nito na kayang sumuporta sa malaking
populasyon.

https://andantetravels.co.uk/tours/worldwide-escorted-tours/hidden-rome/
13
 Suriin
Magbasa at Matuto
Ang Simula ng Rome

Tulad ng isang alamat, itinatag ang Roma noong 753 B.C. nina Romulus at Remus,
kambal na anak ni Mars, ang diyos ng digmaan. Ang kambal ay inilagay sa basket ng sa
gayon hindi malunod at ipinalutang ito sa ilog Tiber ng isang hari na malapit sa Alba Longa at
nailigtas ang kambal ng isang lobo. Nabuhay ang kambal upang talunin ang haring iyon at
natagpuan ang kanilang sariling lungsod na napapalibutan ng ilog noong 753 B.C. Matapos
patayin ang kanyang kapatid, si Romulus ay naging unang hari sa Roma, at ipinangalan ito
para sa kanya.
Halaw mula sa article na “Ancient Rome” https://www.history.com/topics/ancient-rome/ancient-rome

http://upload.wikime dia.org/wikipedia/co mmons/6/6a/Shewolf_suckles_Romul us_and_Remus.jpg

Simula noong ikawalong siglo B.C., umunlad ang Sinaunang Roma mula sa isang
maliit na bayan sa gitnang Tiber River ng gitnang Italya, sa isang emperyo na sa tuktok nito
ay sumakop sa halos lahat ng kontinente ng Europa, Britain, kanlurang Asya, hilagang Africa
at mga isla ng Mediterranean. Kabilang sa maraming mga pamana sa pangingibabaw ng
Roma ay ang malawakang paggamit ng mga wikang Romano (Italyano, Pranses, Espanyol,
Portuges at Roman) na nagmula sa Latin, ang modernong alpabeto at kalendaryo at ang
paglitaw ng Kristiyanismo bilang isang pangunahing relihiyon sa mundo.
Matapos ang 450 taon bilang isang republika, ang Roma ay naging isang emperyo sa
pagtatapos ng pag-angat ng pagbangon at pagbagsak ni Julius Caesar noong unang siglo
B.C. Ang mahaba at matagumpay na paghahari ng unang emperador na ito, si Augustus, ay
nagsimula sa isang gintong panahon ng kapayapaan at kasaganaan. Kabaligtaran nito, ang
pagbagsak ng Imperyo ng Roma noong ikalimang siglo A.D. na isa sa mga pinaka-
dramatikong implosyon sa kasaysayan ng sibilisasyon.
Halaw mula sa article na “Ancient Rome” https://www.history.com/topics/ancient-rome/ancient-rome

14
 Ang Republikang Romano

Nagtatag ang mga Romano ng isang anyo ng pamahalaan - isang

republika - na ginaya ng mga bansa sa loob ng maraming siglo. Sa katunayan,
ang pamahalaan ng Estados Unidos ay batay sa halimbawang modelo ng Roma.
Nagsimula ang lahat nang ibagsak ng mga Romano ang kanilang mga
mananakop na Etruscan noong 509 B.C.E. Nakasentro sa hilaga ng Roma, ang
Etruscans ay namuno sa mga Romano sa daan-daang taon.
Nang makalaya, itinatag ng mga Romano ang isang republika, isang
gobyerno kung saan ang mga mamamayan ang humalal ng kanilang mga
kinatawan. Naiiba ang isang republika sa isang demokrasya, kung saan ang
bawat mamamayan ay inaasahan na gumaganap ng isang aktibong papel sa
pamamahala ng estado.
Naghalal ang mga Romano ng dalawang konsul na may kapangyarihan
tulad ng hari. Sila ay nanungkulan sa loob lamang ng isang taon. Bawat isa sa
kanila ay may kakayahang hadlangan ang pasya ng isa. Humina ang sangay
tagapagpaganap dahil dalawa ang naghahati ng kapangyarihan. Kaya, kung
magkaroon ng emrgensya, sila ay pipili ng diktador upang manunungkulan sa
loob lamang ng anim na buwan. Siya ay may higit na kapangyarihan kaysa mga
konsul. Paminsan-minsan, sa panahong may emergency (tulad ng isang
digmaan) ay nangangailangan ng mapagpasyang pamunuan ng isang
indibidwal. Sa ilalim ng mga sitwasyong ito, ang Senado at Konsul ay maaaring
humirang ng isang pansamantalang diktador upang maghari para sa isang
limitadong oras hanggang sa malutas ang krisis. Ang posisyon ng diktador ay
hindi demokratiko. Sa katunayan, ang isang diktador ay mayroong lahat ng
kapangyarihan, gumawa ng mga pagpapasya nang walang pag-apruba, at may
ganap na kontrol sa militar.

Halaw sa article na “The Roman Republic” https://www.ushistory.org/civ/6a.asp

Tandaan

Matapos mapalaya ng mga

Romano ang kanilang mga sarili
mula sa Etruscans, nagtatag sila ng
isang republika, at ang lahat ng
mga lalaki na higit sa 15 na
nagmula sa orihinal na mga tribo ng
Roma ay naging mamamayan.

15
 Tagumpay ng Plebeian Laban sa Patrician

Ang mga mamamayan ng Roma ay nahahati sa dalawang klase: ang mga

plebeian at ang mga patrician. Ang mga patrician ay ang mga matataas na
mayayamang tao. Ang hindi mayayaman ay itinuturing na isang plebeian.
Simula ng 494 BC, nagsimulang lumaban ang mga plebeian laban sa
pamamahala ng mga patrician. Ang pakikibaka na ito ay tinatawag na "Salungatan
ng mga Orden." Sa paglipas ng halos 200 taon, nagkamit ng maraming karapatan
ang mga plebeian. Nagprotesta sila sa pamamagitan ng pagpunta sa welga. Iiwan
nila ang lungsod nang ilang sandali, tumanggi na magtrabaho, o tumanggi ring
makipaglaban sa hukbo. Sa kalaunan, ang mga plebeians ay nakakuha ng
maraming mga karapatan kabilang ang karapatang tumakbo para sa opisina at
magpakasal sa mga patrician.
Sa paglipas ng panahon, kakaunti nlang ang pagkakaiba-ibal sa pagitan ng
mga plebeian at ng mga patrician. Ang mga plebeians ay maaaring ihalal sa
senado. Maaari ring magpakasal ang mga Plebeian at patrician. Ang mga
mayaman na plebeian ay naging bahagi ng maharlikang Roman. Gayunpaman, sa
kabila ng mga pagbabago sa mga batas, palaging pinanghahawakan ng mga
patrician ang karamihan sa mga kayamanan at kapangyarihan ng Sinaunang
Roma.

Halaw mula sa Article ng Ancient Rome Plebeians andPatricians,

https://www.ducksters.com/history/ancient_rome/plebeians_and_patricians.php

Tandaan

Sa mga unang yugto ng

Roma, ang mga plebeian ay
may kaunting karapatan. Ang
lahat ng mga posisyon sa
gobyerno at relihiyon ay
gaganapin ng mga patrician.
Ginawa ng mga patrician ang
mga batas, pagmamay-ari ng
mga lupain, at mga heneral sa
hukbo. Ang mga Plebeians ay
hindi maaaring humawak ng
pampublikong tanggapan at
hindi pinayagan na
magpakasal sa mga patrician.

16
 Digmaang Punic

Ang tatlong Digmaang Punic sa pagitan ng Carthage at Roma ay naganap

sa halos isang siglo, na nagsisimula noong 264 B.C. at nagtatapos sa tagumpay
ng Roma sa pagkawasak ng Carthage noong 146 B.C. Nang maganap ang Unang
Digmaang Punic, ang Roma ay nangingibabaw sa kapangyarihan sa buong
peninsula ng Italya, habang ang Carthage - isang malakas na lungsod-estado sa
hilagang Africa - ay itinatag ang sarili bilang nangungunang kapangyarihan ng mga
maglalayag sa mundo.
Nagsimula ang Unang Digmaang Punic noong 264 B.C. nang makialam
ang Roma sa isang pagtatalo tungkol sa isla ng Sicily na kontrolado ng
Carthaginian. Ito ay natapos na ang Roma ang may kontrol ng parehong Sicily at
Corsica na siyang nagmarka sa pag-usbong ng emperyo bilang isang
makapangyarihan na hukbo sa lupa man o sa dagat.
Sa Ikalawang Digmaang Punic, ang dakilang Carthaginian heneral na si
Hannibal ay sumalakay sa Italya at nakakuha ng dakilang tagumpay sa Lawa ng
Trasimene at Cannae bago ang kanyang pagkatalo sa kamay ni Scipio Africanus
ng Roma noong 202 BC, na nag-iwan sa kontrol ng Roma ng kanlurang
Mediterranean at ng Espanya.
Sa Ikatlong Digmaang Punic, ang mga Romano na pinamumunuan ni
Scipio the Younger, ay sumira sa lungsod ng Carthage noong 146 B.C., at ginawa
ang Africa na isa pang lalawigan ng makapangyarihang Imperyo ng Roma.

Halaw mula sa Article na “Punic War” https://www.history.com/topics/ancient-history/punic-wars

Tandaan

Ang Digmaang Punic,

na tinawag ding Carthaginian
Wars, (264–146 BCE), isang
serye ng tatlong digmaan sa
pagitan ng Republikang
Romano at ng Carthaginian
(Punic) emperyo, na
nagreresulta sa pagkawasak
ng Carthage, ang pagka-alipin
ng populasyon nito, at
pamumuno nito ng Romano.

17
 Engineering
Mahusay sa engineering
ang mga Romano at mamalas ito sa
mga ginawa nilang mga daan at
tulay na nagdugtong sa buong
imperyo kahit na sa malalayong
lugar. Dahil sa matibay ang
pagkakagawa ng mga daan,
ginagamit pa rin ang mga ito sa
kasalukuyan. Ang Appian Way na
nag-uugnay sa Timog Italy at Rome
ay isang ehemplo nito. Ang mga
aqueduct na nagdala sa tubig sa
lungsod ay ipinatayo din nila.

KABIHASNANG ROME

Batas Pananamit
Marami sa mga batas ang hindi Mayroong dalawang
nakasulat o hindi nagagamit, na siyang kasuotan ang mga Romanong
naging dahilan na maraming mga lalaki. Ito ang tunic na ginagamit
katiwalian ang mga pampublikong bilang pambahay at ang taas ay
opisyal. Ang mga tao sa kalaunan ay hanggang tuhod. Sinusuotan
nag-alsa laban sa mga pinuno at, naman ng toga ang ibabaw ng
noong 450 BC, ang ilang mga batas ay tunic kapag sila ay umaalis ng
isinulat sa mga tapyas na bato para bahay. Dalawa rin ang kasuotan
makita ng lahat. Ang mga batas na ito ng mga babaeng Roman. Ang
ay kilala bilang Law of the Twelve kasuotang pambahay ay
Tables. tinatawag na stola at ito ay
hanggang talampakan. Kung
lalabas sila ng bahay, ang palla
ay ilalagay nila sa ibabaw ng
stola.

Arkitektura
Ang mga Romano ay mahusay din na mga innovator at
mabilis nilang pinagtibay ang mga bagong diskarte sa
konstruksyon, ginamit ang mga bagong materyales, at
pinagsama ang mga umiiral na pamamaraan na may
malikhaing disenyo upang makabuo ng isang buong hanay ng
mga bagong istruktura ng arkitektura tulad ng basilica,
triumphal arch, monumental aqueduct, amphitheater, granary
building. at tirahang yari sa mga bloke.

Halaw sa Article ng Ancient Rome

https://www.ducksters.com/history/ancient_rome/roman_law.php
18
 Tandaan

Ang sinaunang Roma ay may malaking impluwensya sa modernong mundo.

Bagaman libu-libong taon na mula nang umunlad ang Imperyo ng Roma, maaari pa rin
nating makita ang katibayan nito sa ating sining, arkitektura, teknolohiya, panitikan, wika,
at batas. Mula sa mga tulay at istadyum hanggang sa mga libro at mga salitang naririnig
araw-araw, iniwan ng mga sinaunang Romano ang kanilang marka sa ating mundo.

Pagyamanin

Gawain 1. Hanapin mo partner ko!

Panuto: Hanapin sa hanay B ang konseptong inilalarawan sa hanay A. Isulat ang titik ng
sagot sa sariling papel.

HANAY A HANAY B

1. Isang tubo o kanal na nagdadala ng tubig a. tunic

mula sa isang pinagkukunan b. plebeian
2. Mga mayamang may-ari ng lupa sa lipunang Roman c. stola
3. Mga karaniwang tao sa lipunang Roman tulad ng d. aqueduct
magsasaka at mangangalakal e. patrician
4. Kasuotang pambahay ng lalaki na hanggang tuhod f. orador
5. Isang mahusay na mananalumpati

Isaisip
Gawain 2. Itala Mo!
Panuto: Itala ang mga kontribusyon ng kabihasnang Romano sa Daigdig.

Panitikan Engineering Batas Pananamit Arkitektura

19
 Isagawa
Gawain 3. Iguhit Mo!
Panuto: Iguhit ang mga impluwensiyang Romano na makikita sa Pilipinas sa larangan ng
estraktura ng gusali.

20
Buod

Ang Rome ay sentro sa Italy at nasa daluyan ng Tiber River na nag-uugnay nito sa
Mediterranean Sea. Ito ay nagbibigay daan sa madaling pakikipagkalakalan ng Rome sa mga
bansang nakapalibot sa Mediterranean Sea. Dahil sa malawak na kapatagan nito at lapit sa
ilog daanan ng kalalakalan, ang Rome ay may natatanging angking ganda.
Kabilang sa maraming mga pamana ng Roma ay ang malawakang paggamit ng mga
wikang Romano (Italyano, Pranses, Espanyol, Portuges at Roman) na nagmula sa Latin, ang
modernong alpabeto at kalendaryo at ang paglitaw ng Kristiyanismo bilang isang pangunahing
relihiyon sa mundo.
Itinatag ng mga Romano ang isang republika, isang gobyerno kung saan ang mga
mamamayan ang humalal ng kanilang mga kinatawan. Naiiba ang isang republika sa isang
demokrasya, kung saan ang bawat mamamayan ay inaasahan na gumaganap ng isang
aktibong papel sa pamamahala ng estado.
Ipinakita ng Rome ang malaking impluwensya nito sa modernong mundo. Bagaman
libu-libong taon na mula nang umunlad ang Imperyo ng Roma, maaari pa rin nating makita
ang katibayan nito sa ating sining, arkitektura, teknolohiya, panitikan, wika, at batas. Mula sa
mga tulay at istadyum hanggang sa mga libro at mga salitang naririnig araw-araw, iniwan ng
mga sinaunang Romano ang kanilang marka sa ating mundo.

21
 Pagtatasa

1. Ito ay isang istraktura na nagdadala ng tubig sa mga malalayong distansya.

A. Arch
B. Dome
C. Aqueduct
D. Colisseum

2. Isang taong nahalal upang mamuno sa Roman Republic para sa isang maikling
panahon sa oras ng kagipitan.
A. Emperador
B. Consul
C. Hari
D. Diktador

3. Alin sa mga pangkat ang higit na naka impluwensya sa panitikan at arkitektura ng mga
Roman?
A. Babylonians
B. Egyptians
C. Greeks
D. Persians

4. Bakit bumuo ng Republika ang mga Romano?

A. Para hindi sila kontrolado ng hari
B. Upang ang bawat isa ay maaring maging isang mamamayan
C. Upang ipag tanggol ang kanilang sarili
D. Upang ang mga hukom ay maaaring gumawa ng batas

5. Alin sa mga sumusunod ang HINDI dahilan sa pagbagsak ng Imperyong Romano?

A. nagkaroon ng krises pang-ekonomiya
B. pagsalakay ng mga tribong barbarian
C. mahirap ipagtanggol ang imperyo dahil sa laki
D. kinumbinsi ng agham ang mga tao na ang daigdig ay patag at sila’y mahuhulog din
sa dulo.

22
 23
Pagtatasa Gawain 1
1. C 1. D
2. D 2. E
3. C 3. B
4. A 4. A
5. D 5. F
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian:
Aklat:

Kasaysayan ng Daigdig, Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-aaral, Unang Edisyon 2014,

ISBN:978-9601-67-8

Mga Sanggunian sa internet:

Wikemedia.org, “Romulus and Remus,” Accessed June 13, 2020, ttp://upload.wikimedia.org/

wikipedia/co mmons/6/6a/Shewolf_suckles_Romul us_and_Remus.jpg

History.com, “Punic War,” Accessed June 28, 2020, https://www.history.com/topics/ancient-

history/punic-wars

Andantetravels.co.uk, “Hidden Rome Tour,” accessed June 30, 2020, https://andantetravels.

co.uk/tours/worldwide-escorted-tours/hidden-rome/

Ducksters.com, “Ancient Rome, Plebeians and Patricians” Accessed July 2, 2020, https://
www.ducksters.com/history/ancient_rome/plebeians_and_patricians.php

History.com, “Ancient Rome,” Accessed July 1, 2020, https://www.history.com/topics/

ancient-rome/ancient-rome

USHistory.org, “Ancient Rome, The Roman Republic,” Accessed July 3, 2020, https://www.
ushistory.org/civ/6a.asp

24