Green Marketing in Emerging

Economies: A Communications
Perspective 1st Edition Emmanuel
Mogaji
Visit to download the full and correct content document:
https://ebookmass.com/product/green-marketing-in-emerging-economies-a-communi
cations-perspective-1st-edition-emmanuel-mogaji/
PALGRAVE STUDIES OF
MARKETING IN EMERGING ECONOMIES

Green Marketing
in Emerging Economies
A Communications Perspective

Edited by Emmanuel Mogaji · Ogechi Adeola

Isaiah Adisa · Robert E. Hinson · Chipo Mukonza
Ayça Can Kirgiz
Palgrave Studies of Marketing in Emerging
Economies

Series Editors
Robert E. Hinson
Department of Marketing and Entrepreneurship
University of Ghana Business School
Accra, Ghana

Ogechi Adeola
Lagos Business School
Pan-Atlantic University
Lagos, Nigeria
This book series focuses on contemporary themes in marketing and mar-
keting management research in emerging markets and developing econo-
mies. Books in the series cover the BRICS (Brazil, Russia, India, China
and South Africa), MINT (Mexico, Indonesia, Nigeria and Turkey),
CIVETS (Colombia, Indonesia, Vietnam, Egypt, Turkey, and South
Africa); EAGLE economies (those which are expected to lead growth in
the next ten years, such as Brazil, China, India, Indonesia, South Korea,
Mexico, Russia, Taiwan, and Turkey) and all other African countries
(classified under developing countries), taking into consideration the
demographic, socio-cultural and macro-economic factors influencing
consumer choices in these markets. The series synthesizes key subject
areas in marketing, discuss marketing issues, processes, procedures and
strategies across communities, regions and continents, and also the way
digital innovation is changing the business landscape in emerging
economies.
Palgrave Studies of Marketing in Emerging Economies presents a unique
opportunity to examine and discuss marketing strategy and its implica-
tions in emerging economies, thereby filling a gap in current marketing
literature.
All chapter submissions to the series will undergo a double blind peer
review and all book proposals will undergo a single blind peer review.

More information about this series at

http://www.palgrave.com/gp/series/16591
 Emmanuel Mogaji
Ogechi Adeola • Isaiah Adisa
Robert E. Hinson
Chipo Mukonza • Ayça Can Kirgiz
Editors

Green Marketing in
Emerging Economies
A Communications Perspective
Editors
Emmanuel Mogaji Ogechi Adeola
Department of Marketing, Events Lagos Business School
and Tourism Pan-Atlantic University
University of Greenwich Lagos, Nigeria
London, UK
Robert E. Hinson
Isaiah Adisa Department of Marketing and
Olabisi Onabanjo University Entrepreneurship
Ago-Iwoye, Nigeria University of Ghana Business School
Accra, Ghana
Chipo Mukonza
Tshwane University of Technology Ayça Can Kirgiz
Polokwane, South Africa Istanbul Kent University
Istanbul, Turkey

ISSN 2730-5554     ISSN 2730-5562 (electronic)

Palgrave Studies of Marketing in Emerging Economies
ISBN 978-3-030-82571-3    ISBN 978-3-030-82572-0 (eBook)
https://doi.org/10.1007/978-3-030-82572-0

© The Editor(s) (if applicable) and The Author(s), under exclusive licence to Springer Nature
Switzerland AG 2022
This work is subject to copyright. All rights are solely and exclusively licensed by the Publisher, whether
the whole or part of the material is concerned, specifically the rights of translation, reprinting, reuse of
illustrations, recitation, broadcasting, reproduction on microfilms or in any other physical way, and
transmission or information storage and retrieval, electronic adaptation, computer software, or by similar
or dissimilar methodology now known or hereafter developed.
The use of general descriptive names, registered names, trademarks, service marks, etc. in this publication
does not imply, even in the absence of a specific statement, that such names are exempt from the relevant
protective laws and regulations and therefore free for general use.
The publisher, the authors and the editors are safe to assume that the advice and information in this book
are believed to be true and accurate at the date of publication. Neither the publisher nor the authors or
the editors give a warranty, expressed or implied, with respect to the material contained herein or for any
errors or omissions that may have been made. The publisher remains neutral with regard to jurisdictional
claims in published maps and institutional affiliations.

Cover illustration: Zoonar GmbH / Alamy Stock Photo

This Palgrave Macmillan imprint is published by the registered company Springer Nature Switzerland AG.
The registered company address is: Gewerbestrasse 11, 6330 Cham, Switzerland
 Preface

The literature on green marketing continues to gain traction in the sus-

tainability discourse, focusing on core subject areas such as green product
development, green marketing strategy, green operations, green advertis-
ing, and profitability. The role of green-focused stakeholders is gathering
momentum, too, and emphasis has been placed on the consumers due to
their impact on business profitability, environmental sustainability, and
green social behaviour. Consumers in emerging economies contribute
significantly to the survival of businesses despite social, economic, and
infrastructural challenges. For businesses in emerging economies, the
strategic focus is to understand the consumers and their unique needs,
and leverage opportunities, including their increasing desire for a greener
economy, to gain a competitive advantage. Achieving green marketing
success in emerging markets encompasses influencing, orientating, and
communicating the green offerings of an organisation to the consumers.
In this book, contributors argue that positioning an organisation as a
green brand and appropriately communicating its green offerings through
marketing shape consumers green adoption, behaviour, and practices.
The book highlights the goals of green marketing, such as influencing
consumers’ green adoption, behaviour, and attitude towards sustainabil-
ity practices and, at the same time, profitability for companies.
Green branding and communications practices in emerging econo-
mies are the core focus of this book, and themes such as green integrated
v
vi Preface

marketing communications, greenwashing, consumer scepticism, and

consumer response to green marketing communications are explored.
Green communication in the tourism and hospitality industry in emerg-
ing economies was also discussed. Emphasis was placed on branding with
themes such as green brand implementation, green brand equity, and
nation-branding through environmentalist political communication. A
theoretical framework for green marketing communication on consumer
behaviour in emerging economies was also developed. The book’s propo-
sitions and suggestions contribute to theoretical and practical knowledge
of green marketing in emerging economies. It extends the domain of
knowledge on how consumers can be influenced to adopt sustainable
consumption and lifestyle in emerging economies.
This book offers benefits to both academics and practitioners.
Researchers and students interested in marketing and sustainability ini-
tiatives are provided with a valuable book to enrich their understanding
of green marketing communication and branding. Finally, marketing
managers and brand consultants are presented with a text on how to
effectively communicate green offerings while positioning an organisa-
tion as a green brand towards influencing consumers’ green purchasing
behaviour.

London, UK Emmanuel Mogaji

Lagos, Nigeria  Ogechi Adeola
Ago-Iwoye, Nigeria  Isaiah Adisa
Accra, Ghana  Robert E. Hinson
Polokwane, South Africa  Chipo Mukonza
Istanbul, Turkey  Ayça Can Kirgiz
 Contents

1 Green Marketing in Emerging Economies:

Communication and Brand Perspective: An Introduction  1
Emmanuel Mogaji, Ogechi Adeola, Isaiah Adisa, Robert
E. Hinson, Chipo Mukonza, and Ayça Can Kirgiz

Part I Communications  17

2 Green Integrated Marketing Communications 19

Genevieve Bosah

3 Green Marketing Communication and Consumer

Response in Emerging Markets 43
Mohammed Majeed

4 Green Marketing and Consumer Scepticism in Emerging

Economies 75
Neha Upadhyay and Varsha Jain

vii
viii Contents

5 A Conceptual Framework: Creating Competitive

Advantage Through Green Communication in Tourism
and Hospitality Industry 95
George Kofi Amoako, George Cudjoe Agbemabiese, Gifty
Agyeiwaa Bonsu, and Genevive Sedalo

6 A Critical Perspective on Greenwashing Under the Roof

of Corporate Environmentalism119
Mine Bertan Yılmaz and Banu Baybars

Part II Branding 141

7 Drivers of Green Brand Equity and Green Purchase

Intention in Emerging Markets143
Mohammed Majeed, Shaibu Baanni Azumah, and
Charles Asare

8 Green Branding Implementations in Hard-Discount,

Low-Cost Turkish Textile Brands167
Derya Yalçın

9 Green Brand Equity in an Emerging Economy: Ghana in

Perspective193
Ebenezer Asare Effah and Robert E. Hinson

10 Environmentalist Political Communication: Nation-­

Branding and Political Socialization Through
Environmentalism225
Ahmet İlkay Ceyhan
 Contents ix

Part III Conclusion 251

11 A Theoretical Framework for the Influence of Green

Marketing Communication on Consumer Behaviour in
Emerging Economies253
Nguyen Phong Nguyen and Emmanuel Mogaji

Index275
 Notes on Contributors

Ogechi Adeola is an Associate Professor of Marketing and Head of

Department of Operations, Marketing, and Information Systems at the
Lagos Business School, Pan-Atlantic University, Nigeria. She is a 2016
Visiting International Fellow, The Open University Business School, UK,
and a 2017 Paul R. Lawrence Fellow, USA. She has published academic
books and papers in top scholarly journals; her co-authored articles won
Best Paper Awards at international conferences for four consecutive years
(2016–2019).
Isaiah Adisa is a management researcher and consultant based in
Nigeria. He holds an MSc degree in Industrial Relations and Human
Resource Management from the Olabisi Onabanjo University, Ago-­
Iwoye, Nigeria. He has co-edited book(s) on green marketing and green
people management. He has co-authored book chapters and journal arti-
cles to his name. His research interest cut across human resources man-
agement, organisational behaviour, marketing, and gender studies.
George Cudjoe Agbemabiese is senior lecturer at the Faculty of
Management Studies and presently the head of the Department of
Marketing. He holds a PhD from Putra Business School, University
Putra Malaysia, and an MPhil from the University of Ghana Business
School. He also served as a research coordinator from 2019 to 2020,
where he coordinated research activities within the department. He has
xi
xii Notes on Contributors

co-authored and published academic papers, including book chapters in

peer-reviewed journals, including Scopus indexed and high-impact factor
journals. He has contributed towards the growth of the industry by con-
sulting for multinational giants like Melcom Group and Duraplast Ghana
Limited. His research interest is in CRM, Services’ Marketing and
Relationship Marketing.
George Kofi Amoako is Senior Lecturer of Marketing at the University
of Professional Studies, Accra, Ghana, an academic and a practising
Chartered Marketer (CIM-UK) with specialisation in Branding, CSR
and Strategic Marketing. He was educated at Kwame Nkrumah University
of Science and Technology in Kumasi Ghana and the University of Ghana
and the London School of Marketing (UK). He received his PhD at
London Metropolitan University, UK, in January 2017. He obtained
Post Graduate Certificate in Education from University of Cape Coast,
Ghana, in 2014 and Postgraduate International Certificate in Academic
Practice from Lancaster University, UK, in 2018. He has published in
high-ranking journals (A, B and C).
Charles Asare is a marketing lecturer at Ghana Communication
Technology University and a Chartered Marketer from The Chartered
Institute of Marketing, UK. Asare has consulted for many corporate cli-
ents in branding strategy, strategic marketing in Ghana and West Africa
sub-region and also lectures in multichannel marketing, marketing man-
agement, and integrated marketing communications.
Shaibu Baanni Azumah is a development consultant, a researcher, and
an evaluator with interest in varied areas including climate change
research, technology adoption dynamics, and business studies. He has
authored and co-authored about 50 scientific papers and technical
reports. Azumah holds a PhD in Agricultural Economics, a double mas-
ter’s in Business Administration and Agricultural Economics, and a BSc
in Agriculture Technology. He is a postdoc fellow on the DAAD cli-
mapAfrica programme.
Banu Baybars is a professor, chair of the Public Relations and
Information Department in the Faculty of Communication at Kadir Has
University. She is the author of Freedom’s Razored Edge: Terrorism and
 Notes on Contributors xiii

Media Controls in the United States and Turkey (2010), the co-editor of
If It Was Not for Terrorism: Crisis, Compromise, and Elite Discourse in
the Age of “War on Terror” (2011), and the editor of New Challenges,
New Opportunities: Interdisciplinary Perspectives on Reputation
Management (2013); Non-State Actors in Conflicts: Conspiracies,
Myths, and Practices (2017); and Polarization, Populism, and the New
Politics: Media and Communication in a Changing World (2019).
Gifty Agyeiwaa Bonsu is currently with Nation Builders Corps as a
trainee, working with Ghana Revenue Authority in Kaneshie, Accra,
Ghana. Gifty graduated with a Bachelor’s Degree in Business
Administration (Marketing option) with a second class upper division.
Her academic performance, writing skills and dedication to studies pro-
pelled her interest in research; she has since co-authored academic papers
published in Scopus and B-ranked journals.
Genevieve Bosah is Senior Lecturer in Media and Communications at
the University of Hertfordshire where she specialises in teaching and
research in public relations, corporate communications, and media the-
ory. She is the author of several journal articles and book chapters and has
worked in the international development space for over 12 years advising
policy and creating communication strategies.
Ahmet İlkay Ceyhan studied at Charles de Gaulle University in Lille,
France, and then Bahçeşehir University, Department of Political Science
and International Relations. He holds a master’s degree in the European
Union and International Relations from L’Institut Européenne Des
Haute Etudes Internationales in Nice, France. Ceyhan holds a PhD from
Istanbul University Faculty of Communication with the thesis titled
“Public Diplomacy in Political Communication”. His focus is on politi-
cal communication, digital politics, media diplomacy, public diplomacy,
propaganda, agenda-setting, and nation-branding.
Ebenezer Asare Effah holds a PhD from London Metropolitan
University and lectures at Central University, Ghana, where he is the
alternate to the Head of Marketing Department. He formerly worked as
Education Welfare Officer at the London Borough of Hackney, lecturer
at North London University, and senior consultant at Ernst&Young
xiv Notes on Contributors

Ghana. His research interests include services marketing, integrated mar-

keting communications, and branding.
Robert E. Hinson is the Head of the Department of Marketing and
Entrepreneurship at the University of Ghana Business School. He is also
Acting Director of Institutional Advancement in the same University.
Varsha Jain is Professor of Integrated Marketing Communications and
the Co-chairperson, Doctoral Programme and research at the MICA,
India. She has authored over 100+ publications, including the European
Journal of Marketing and the International Journal of Information
Management. Jain is the recipient of more than 21 national and interna-
tional awards and gold medals in scholarship. The recent award includes
“JCB Reviewer of the Year Award 2020”, Journal of Consumer Behavior,
USA. In her research career, she is visiting guest at Emory Business
School, Atlanta, USA, and visiting scholar and guest at The Medill
School, Northwestern University, USA.
Ayça Can Kirgiz is currently working as an associate professor at the
Istanbul Kent University. She has authored and edited several books on
marketing and brand management. She also has written several articles
and conducted many projects in the same field. She has a book published
in Palgrave Macmillan, one of the most prestigious publishers in England.
The book’s title is “Green Marketing: A Case Study of the Sub-Industry
in Turkey”. In addition to that, she has books focused on branding pub-
lished in Germany and Turkey. Furthermore, she is the editor of series of
marketing books.
Mohammed Majeed is a lecturer at Tamale Technical University,
Tamale-Ghana. His research interest includes branding and social media
in service organisations. Majeed holds Doctor of Business Administration
(DBA), MPhil, MBA Marketing, and PGD Mgt. He lectures part-­time
in many Ghanaian public universities and is a reviewer to many journals
in management, hospitality, and marketing. Majeed has also published in
journals like Journal of Hospitality and Tourism Insights.
Emmanuel Mogaji is a senior lecturer in the Department of Marketing,
Events, and Tourism at the University of Greenwich. His research inter-
 Notes on Contributors xv

ests are in service brand management, service technology, and sustain-

ability. He has published peer-reviewed journal articles and book chapters
and presented his works at many national and international conferences.
His publications have appeared in Journal of Product and Brand
Management, Australasian Marketing Journal, International Journal of
Information Management, and Marketing Intelligence & Planning.
Chipo Mukonza is the founder and managing director of RC Global
Research Training and Consultancy. She is also a lecturer at Tshwane
University of Technology in Polokwane, Limpopo, South Africa. She
holds a PhD in Business Administration from Tshwane University of
Technology. Her current research focus is on business and climate change,
green growth indicators, green entrepreneurship and renewable energy.
She is a member of Climate Strategies and co-principal investigator on
Governing Inclusive Green Growth in Africa (GIGGA), a research net-
work. She is a board member of various local and international
organisations.
Nguyen Phong Nguyen is a Vice Head of the Department of Research
Administration and International Relations, University of Economics
Ho Chi Minh City, Ho Chi Minh City, Vietnam. Nguyen is also a mem-
ber of Certified Practising Accountants, Australia. His research focuses
on coopetition, mindfulness, and branding. His publications have
appeared in Industrial Marketing Management, European Journal of
Marketing, Public Management Review, Journal of Product and Brand
Management, Asia Pacific Business Review, and Australasian Marketing
Journal.
Genevive Sedalo has over 16 years work experience in health, insurance,
banking, consultancy and project management services. Genevive holds
postgraduate degrees from University of Strathclyde and Cardiff
University, where she offered International Marketing and Business
Administration, respectively. She is an associate member of the Chartered
Institute of Marketing Ghana and a member of the Project Management
Institute. Genevive is currently a PhD Marketing student at the University
of Professional Studies, Accra, Ghana. Her research interests are in ser-
vices marketing, green/sustainability marketing and digital marketing.
xvi Notes on Contributors

Neha Upadhyay is an FPM (Fellow Programme in Management)

scholar at MICA, Ahmedabad (India). She holds an MBA in Marketing
and an MPhil in Social Media Marketing. Her research portfolio com-
prises of role of communication in public relation, social entrepreneur-
ship, innovation, and diffusion. Her research interests broadly include
sustainability and communication. She has more than seven years of aca-
demic experience teaching marketing, sales and distribution, product and
brand management, and marketing research.
Derya Yalçın is an assistant professor at Nişantaşı University’s Logistics
Programme. The author graduated from the Department of Business
Administration, Marmara University, in 2010, and holds a master’s
degree (2016) from Production Management and Marketing Department,
Marmara University, and a PhD (Marketing, 2020) from Marmara
University. Yalçın gives lectures about strategic marketing, international
marketing, and brand management. Her research interests include about
consumer behaviour and psychology, green marketing, and pricing.
Mine Bertan Yılmaz is a research assistant in the Public Relations and
Information Department in the Faculty of Communication at Kadir Has
University. She is a PhD candidate in the Department of Media and
Communication Studies at Galatasaray University. She holds an MA
degree from the same university where she studied the use of virtual real-
ity technologies in experiential marketing. She completed her undergrad-
uate studies at Istanbul Bilgi University, in the Media and Communication
Systems and Public Relations Departments.
 List of Figures

Fig. 1.1 Green marketing communication and branding components

in emerging markets. Source: Authors 10
Fig. 2.1 Participants encountering green information 30
Fig. 2.2 Effect of age on seeing information regarding green purchasing 30
Fig. 2.3 Social media platform considered most useful in terms of
green communications 31
Fig. 2.4 Effect of gender on social media preference 31
Fig. 2.5 Impact of advertising on green purchasing 32
Fig. 3.1 Green elements 53
Fig. 4.1 Evolution of green marketing (Adapted from Solvalier) 77
Fig. 4.2 Green-shift. (Source: Authors) 81
Fig. 4.3 Framework for reducing consumer scepticism towards green
marketing. (Source: Authors) 89
Fig. 5.1 Authors’ conceptual framework 110
Fig. 7.1 Drivers of Green Brand Equity (GBE). (Source: Authors) 159
Fig. 8.1 Organic cotton. (Source: https://www.shutterstock.com/tr) 176
Fig. 8.2 Carbon footprint. (Source: https://www.shutterstock.com/tr) 178
Fig. 8.3 Energy saving. (Source: https://www.shutterstock.com/tr) 179
Fig. 8.4 Green production. (Source: https://www.shutterstock.com/tr) 183
Fig. 9.1 Green brand communication effects on green brand equity and
consumer response. (Researchers’ conceptualisation, 2021) 211

xvii
xviii List of Figures

Fig. 10.1 “Communicating Environmental Information Model,” Witt

(1973), cited from Jurin et al. (2010, 16) 236
Fig. 10.2 “Ecological Model of the Communication Process,” Davis
Foulger (2004), cited in Jurin et al. (2010, 18) 237
Fig. 11.1 Theoretical framework for the influence of green marketing
communication on consumer behaviour in emerging
economies. (Source: Authors) 267
 List of Tables

Table 2.1 Demographics of the participants 29

Table 4.1 Country-wise indicator 79
Table 4.2 Brands and their green marketing initiatives 82

xix
 1
Green Marketing in Emerging
Economies: Communication and Brand
Perspective: An Introduction
Emmanuel Mogaji, Ogechi Adeola, Isaiah Adisa,
Robert E. Hinson, Chipo Mukonza,
and Ayça Can Kirgiz

1.1 Introduction
Growing market and consumer awareness of sustainability initiatives
demand that businesses position and communicate their green practices to
influence consumers’ purchase intentions, re-purchase intentions, and
loyalty (Amoako et al., 2020; Grimmer & Woolley, 2014; Taufique, 2020).

E. Mogaji (*)
Department of Marketing, Events and Tourism, University of Greenwich,
London, UK
e-mail: e.o.mogaji@greenwich.ac.uk
O. Adeola
Lagos Business School, Pan-Atlantic University, Lagos, Nigeria
e-mail: oadeola@lbs.edu.ng
I. Adisa
Olabisi Onabanjo University, Ago-Iwoye, Nigeria

© The Author(s), under exclusive license to Springer Nature Switzerland AG 2022 1

E. Mogaji et al. (eds.), Green Marketing in Emerging Economies, Palgrave Studies of
Marketing in Emerging Economies, https://doi.org/10.1007/978-3-030-82572-0_1
2 E. Mogaji et al.

Literature is replete with green marketing discourse (e.g Baker, 2012;

Chen et al., 2020; Kumar, 2016), and some of these studies have contrib-
uted to our understanding of the “what” and “why” of green marketing
(Grant, 2008; Papadopoulos et al., 2010; Peattie, & Charter, 2003; Peattie
& Crane, 2005; Polonsky, 1994) with limited studies focusing on the
“how” of green marketing towards achieving environmental and business-
oriented goals (Polonsky & Rosenberger, 2001). Green marketing is an
array of practices that ensures all activities engaged in marketing from pro-
curement to product delivery are carried out in a greener way (Sharma &
Kushwaha, 2019).
Consequently, green marketing considers the social and environmen-
tal impact of marketing activities, but not at the expense of profit. Several
studies have emphasized the direct effect of green marketing on business
profitability (Mukonza, & Swarts, 2020; Sutduean et al., 2019).
Therefore, sustaining profitability and the environmental success of green
marketing require effective communication of the green offerings embed-
ded in a product or service rendered by an organisation (Bailey et al.,
2016; Chwialkowska, 2018; Grimmer & Woolley, 2014).
Consistently communicating the green offerings of an organisation’s
products/services will position the organisation as a green brand and
influence consumers’ green behaviour, green knowledge and green pur-
chase intentions (Amoako et al., 2020; Huang et al., 2014). Huang et al.
(2014), in their study on the effect of green brand on green purchase
intention, found that an organisation positioning itself as a green brand
influences consumers’ green brand knowledge and their (consumers) atti-
tude to the green brand. Similarly, green brand purchase intentions are

R. E. Hinson
Department of Marketing and Entrepreneurship, University of Ghana
Business School, Accra, Ghana
e-mail: rhinson@ug.edu.gh
C. Mukonza
Tshwane University of Technology, Polokwane, South Africa
A. C. Kirgiz
Istanbul Kent University, Istanbul, Turkey
e-mail: ayca.kirgiz@kent.edu.tr
 1 Green Marketing in Emerging Economies… 3

influenced by consumers’ attitudes to green brands (ibid.). Amoako et al.

(2020) assessed if green knowledge and attitude influence youth green
purchasing, and found that green knowledge, attitude and values influ-
ence youth’s green purchase behaviour in Ghana.
It is evident from the findings in the literature (e.g. Amoako et al.,
2020; Chen, 2010; Simão & Lisboa, 2017) that developing an
environment-­specific green product is not sufficient to influence con-
sumers’ green purchase behaviour (D’Souza & Taghian, 2005). There are
other factors such as green branding (Huang et al., 2014), consumers’
environmental values (Taufique, 2020), and green communication
(Chwialkowska, 2018). Green communication has been found to influ-
ence green branding, which also is an antecedent of consumers’ green
knowledge and purchase intention. Unfortunately, the literature on green
marketing communication is limited in emerging economies despite the
need to engage crucial stakeholders in the sustainability movement.
Successful marketing of an environmentally conscious product in emerg-
ing markets does not rest on the ability to develop green products, but
also in the conscientious communication and brand positioning of
adopted green practices in emerging market organisations.
Consequently, the discourse in this book focuses on how businesses in
emerging markets can communicate their green offerings to position
themselves as a green brand in the subconsciousness of the consumers. In
this chapter, we introduce the concept of green marketing and commu-
nication, analyse the intricacies of green marketing and branding while
also examining how businesses can brand and communicate their green
marketing practices in emerging markets. These various aspects are dis-
cussed as chronologically highlighted.

1.2 Green Marketing and Communications

Environmental consciousness on the part of consumers implies organisa-
tions cannot rely on traditional methods that are not environmentally
driven in their business operations, including marketing (Alsmadi, 2007).
Green marketing is a strategic approach to conveying and upholding sus-
tainability practices to consumers while achieving marketing goals
4 E. Mogaji et al.

(Kumar, 2016). The concept was first introduced by Lazer (1969), who
defined green marketing as a marketing dimension focused on addressing
and conserving environmental resources, reducing the environmental
impact of traditional marketing while implementing green marketing
approaches. The focus of green marketing is to ensure the appropriate
marketing of products and services while considering the people, envi-
ronment, and profit. Similarly, Kotler and Armstrong (2009) described
green marketing as marketing that meets the current needs of businesses
and consumers while ensuring the preservation of resources for future
generations. Consequently, green marketing differs from traditional mar-
keting approaches because it considers the social and environmental risks
concomitant to marketing practices that could jeopardise resource avail-
ability now and in the future.
The trajectory of green marketing emerges from the sustainability
movement, which focuses on ensuring that today’s resources are not used
to create harm for society (Jones et al., 2008). Thus, green marketing
drives towards achieving business and sustainability goals. Consumers are
key stakeholders in the sustainability narrative; without the consumers,
environmental goals embedded in green marketing will not be achieved
(Kiron et al., 2012). As mentioned earlier, creating an environmentally
conscious product without the market is itself an unsustainable agenda.
The green market is on the rise daily, especially in emerging markets
where there is a need for environmentally conscious practices due to the
perils of industrialisation. Consumers’ green knowledge and awareness
are also on the rise, and if organisations adopting sustainability practices
such as green marketing will improve their brand equity, they must com-
municate their green offerings and position themselves as a green brand
(Kang & Hur, 2012). Kumar (2016) examined the literature on green
marketing over a period of 25 years (1990–2014) and observed that green
marketing literature had focused more on issues associated with eco-ori-
entation, green marketing functions, green marketing consequences,
green marketing strategy, and advocated for a paradigm shift in focus to
green communication due to its effect on brand image and purchase
intention.
The promotion of green products and customer engagement is the
crux of green marketing communication because promoting green
 1 Green Marketing in Emerging Economies… 5

offerings influences consumers’ positive attitude toward a green brand

(Chwialkowska, 2018). As consumers demand social and environmen-
tally responsible practices from organisations, businesses must communi-
cate their green product innovations to appeal to green consumers
(Grimmer & Woolley, 2014). Green marketing communication is the
conscientious effort made by companies to inform, incite, persuade and
remind customers about green products’ social, environmental and eco-
nomic benefits to incite purchase behaviour (Ganganaboina & Sana,
2017). Green marketing communication promotes ecological activities
in which the organisation is involved in order to position it as a green
brand. Ganganaboina and Sana (2017) assert that green marketing com-
munication seeks to achieve the following goals:

1. make the consumers aware of the company’s green products or envi-

ronmentally friendly operations and the benefits of these new prod-
ucts and processes,
2. convince and change consumers’ perception towards the adoption of
green products,
3. remind consumers of their need for green products and guide them
towards how and where to purchase the environmentally friendly items,
4. appreciate consumers for their purchase of environmentally friendly
products despite the availability of alternatives

Despite the efforts of organisations to ensure that green products

appeal to consumers in emerging markets, there is still a lacuna between
the availability of the green products and consumer awareness. Smith and
Brower (2012) opine that consumers are often unaware of green prod-
ucts’ environmental benefits and characteristics because companies are
not communicating in ways that appeal to the consumers. There is a gap
between the communication strategies adopted by organisations and the
communication channels that appeal to the consumers. Smith and
Brower (2012) found that millennials seek products from the company
that presents an eco-conscious reputation, labels, and product packaging.
Signs and symbols in products were identified as an effective channel of
conveying green messages. Huang et al. (2014, p. 253), defined a brand
as “a name, sign, symbol, or design, or combination of both which is
6 E. Mogaji et al.

intended to identify the goods and services of one seller, or group of sell-
ers and to differentiate them from those of other competitors”. Huang
et al. (2014) argued that branding is a form of green product communi-
cation that conveys information about an organisation’s unique product
attributes and benefits. Consequently, through product branding, organ-
isations communicate their green offerings, ensure product differentia-
tion, and position themselves in the green market. Emphasis on
communicating green offerings in an organisation’s product is not com-
plete without understanding branding in green marketing.

1.3 Green Marketing and Branding

Attracting and retaining green consumers require that businesses are rec-
ognised and identified as environmentally conscious (Lin et al., 2017;
Mogaji, 2021; Mourad & Serag Eldin Ahmed, 2012). Recent studies
have shown that consumers’ orientation on green benefits has improved,
and their loyalty is to organisations offering and communicating prod-
ucts that meet their functional and emotional needs (Bashir et al., 2020).
Products with functional benefits take into consideration the environ-
ment, air pollution, and prevent global warming. On the other hand,
products with emotional benefits satisfy the social expression and self-
esteem needs of the consumers. When consumers perceive that an organ-
isation is interested not only in profit maximisation but also in social and
environmental sustainability, their purchase behaviour is tailored towards
such organisations. The consumer’s perception and memory of the organ-
isation and its product can be regarded as a brand (Gensler et al., 2015).
The concept of a brand is a derivative of the word “brandr” (North
Germanic language) which can also be regarded as “to burn” (Maurya &
Mishra, 2012). Maurya and Mishra posited that the burning of marks
with iron on livestock was the practice to identify and differentiate indi-
vidual owner’s livestock. The practice of branding has since evolved
beyond labelling and differentiation to the positioning of the product
value proposition in the minds of the consumers.
Branding and positioning are some of the core aims of the green mar-
keting functions (Kumar, 2016). In essence, through appropriate green
 1 Green Marketing in Emerging Economies… 7

marketing approaches, organisations can position themselves as green

brands (Simão & Lisboa, 2017). An organisation attains the status of a
green brand when it actively communicates and differentiates its brand
from other competitors through its environmental attributes (Hartmann
et al., 2005). Therefore, ecologically sustainable products will not be suc-
cessful in the market unless they are effectively communicated through
green branding strategies of symbol, signs, and designs which consumers
look out for (Huang et al., 2014; Smith & Brower, 2012)
Effectively communicating the green offerings in a product is also not
sufficient to engender customer green brand loyalty. Lin et al. (2017)
discovered that the product benefits after purchase enhance the green
brand image, which results in green brand loyalty of consumers in China.
Utilitarian and self-expressive benefits were identified as product benefits
that influence the green brand image. Similarly, Bashir et al. (2020)
developed a test model to examine the formation of green brand image in
the hospitality market in Malaysia, and found that functional and emo-
tional benefits of the green products will first enhance green brand image
and subsequently lead to green brand preference, corporate image, trust
and loyalty.
Mourad and Serag Eldin Ahmed (2012) examined the factors affecting
green brand preference among the Egyptian telecommunication indus-
try. They found that green brand awareness, green brand image, and
green trust influence consumers’ green brand preference. Chen (2010)
examined the drivers of green brand equity by adopting the measures of
green brand image, green satisfaction and green trust in Taiwan. The
result showed that green brand image, green trust and green satisfaction
are positively related to green brand equity. Green brand satisfaction
moderates the relationship between green brand image and green
brand equity.
In another study, Kang and Hur (2012) examined the antecedent of
green brand equity towards sustainable development among electronic
products in South Korea. The result showed that green brand satisfaction
influences green trust and loyalty. The authors suggested that positive
emotion derived from consumption of green products is crucial to build-
ing green brand loyalty and equity towards sustainable development.
8 E. Mogaji et al.

The narratives from the reviewed studies in this chapter are that appro-
priate green marketing strategies must keep the consumers abreast of an
organisation’s green product offerings. To influence consumers’ purchase
behaviour, they must first be aware of green products; secondly, they
must derive benefits (functional and emotional) from the green product;
and finally, they must be satisfied from the consumption of the green
product, which will result in a green brand image, loyalty and equity. For
an organisation, the process starts from developing and communicating
green products that meet the need of the market.

1.4  reen Marketing Branding

G
and Communication in Emerging Markets
Branding and communication in green marketing are interrelated.
Communication is crucial to green marketing success as it keeps consum-
ers abreast of the green innovations offered by the organisation and
brands the organisation as socially responsible (Gupta & Kumar, 2013).
Consumers are willing to buy from environmentally responsible organ-
isations, and green communication will influence consumers’ purchasing
behaviour in this direction. Green marketing communications can influ-
ence green consumers (consumers whose purchasing behaviour is influ-
enced by ecological values of the product) to purchase and be an advocate
of sustainability products continually. Similarly, the awareness and
knowledge of consumers on products with harmful environmental
impact will be enhanced, which will positively influence their attitude
towards green products (Ganganaboina & Sana, 2017). Effective com-
munication of green marketing practices of an organisation can be
achieved through corporate public relations, visual identification and
advertising (Balmer & Greyser, 2006). Similarly, it can be done through
eco-labelling (Rahbar & Abdul Wahid, 2011; Rex & Baumann, 2007;
Sharma & Kushwaha, 2019). For instance, Rahbar and Abdul Wahid
(2011) examined green marketing tools and their effect on consumers’
purchase intention in Malaysia and found that eco-labelling provides
information and knowledge of green product for consumers and,
 1 Green Marketing in Emerging Economies… 9

therefore, becomes crucial criteria for consumers’ trust and green pur-
chase intention.
Ganganaboina and Sana’s (2017) study in Sweden also identified some
basic green communication channels that are available which organisa-
tions in emerging markets can adopt to enhance the visibility of their
green activities: channels such as newspaper, billboards, websites,
electronic-­word of mouth, television, point-of-sale, and direct communi-
cations. Newspaper was suggested to be more informative and is believed
to offer more credibility for grocery retailers in Sweden. The authors sug-
gested that point-of-sale and newspapers are the most preferred channels
of green communication for retailers in Sweden. It can be deduced from
their study that green marketing communication strategies should be
context-specific, having understood the socio and economic status of the
consumers. It will be inappropriate to use social media for a population
that is not digitally inclined. Also, it would not be effective to focus on
physical newspapers as means of communication for a digitally savvy
population.
An estimated 6 billion people or 85% of the world’s population live in
emerging markets and are characterised by a significantly younger popu-
lation than developed nations (Muller, 2018). Communicating green
benefits to the emerging market population will require considerable
digital investment, as studies have shown that the younger generation is
attracted to digitalisation more than the older generation, which is the
reality of emerging markets (Sibio, 2021). Emerging technological adop-
tion is driving opportunities in emerging markets; organisations must
consider this when implementing green marketing communication strat-
egies. Opportunities abound in the digital space to attract a digitally
savvy population. Digital marketing could position an organisation as a
brand promoting eco-products and innovations (Lipiäinen & Karjaluoto,
2015). To achieve this, organisations must build strong internal and
external communication and get involved in topical conversations on
digital platforms. Communicating and branding green eco-products to
the majority of the population in emerging markets will require a digital
marketing strategy. Figure 1.1 provides a diagrammatic illustration of
green marketing communication and branding components in emerging
markets.
10 E. Mogaji et al.

Product
development
Green
Product
brand
awareness
equity

Green
Customer marketing Green
loyalty communication benefits
and branding

Customer
Product
purchase
satisfaction
behaviour
Green brand
image

Fig. 1.1 Green marketing communication and branding components in emerg-

ing markets. Source: Authors

The green marketing communication and branding components illus-

trated in Fig. 1.1 represent the crucial constructs which organisations
must take into consideration in order to achieve green marketing out-
comes. The product development is the first component that must be
consciously attended to. Product development is centred on creating
products that meet the context-specific environmental needs in emerging
market nations. Developing a product without the requisite consumer
benefit is the beginning of a failed process towards green brand equity.
After the development, it is crucial that an awareness of the product is
created (communication). Product awareness is the second component
that must be put into place by organisations in emerging markets and
involves conveying and ensuring that consumers are informed of
Another random document with
no related content on Scribd:
 Hoe een jong Warrau-indiaantje uit de handen der Caraïben
24.ontkwam.[15]
Sluit25.
de oogen en doe een wensch.
De gelukspot.
26.
De honigbij
27. en de zoete drank.
De piaiman
28. en de stinkvogels.
Hoe29.het ongeluk over de menschen kwam, of De
geschiedenis van Macanoura en Anoeannaïtoe.
De kolibri,
30. die tabak brengt aan den eersten piaiman.
Het 31.
ontstaan der vrouwen-stammen.
Het 32.
gebroken ei.
De geest
33. van den pasgeborene.
De huid
34. van den Reuzenslang of Hoe de vogels hun
tegenwoordig gevederte kregen.
Een35.waarschuwing aan de vrouwen.
Hoe36.een man van zijn luiheid genezen werd.
De zwarte
37. tijger, Wau-oeta en de gebroken pijl.
De legende
38. van Letterhoutstomp.
De legende
39. van Arimoribo en Jorobodie.
Uitdrijving
40. van een priester uit den Indiaanschen hemel.
Uitdrijving
41. van Indianen uit den Hemel der Paters.
Bezoek
42. van Caraïben aan Macoesi-land.
Legende
43. van Paramaribo.
Legende
44. van Post-Sommelsdijk.
Einde
45.van den Indiaanschen broederoorlog.
De groote
46. bloedzuigende vleermuis.
Legende
47. van Mapajawari of De uitroeiing der
menscheneters.

Migratie-legende
48. der Creek-Indianen van Georgia.

Het verhalen van de avonturen hunner Goden of Nationale Helden

behoort bij alle Indianen stammen van oudsher tot de eerste
wederkeerende plichten, die tegenover het nageslacht trouw moeten
worden nagekomen. [16]

In Noord Amerika werden daarvoor de lange winteravonden gebruikt,

en de verteller wist dan meestal door zijn bijzonder talent tranen en
lachbuien bij het jonge volk te wekken en de harten der krijgers van het
heilige vuur te doen doordringen, vooral wanneer het noodzakelijk
geacht werd, op het oorlogspad te gaan.

Hoewel deze tijden sedert de verspreiding der blanken over hunne

woongebieden voorbij zijn, wordt toch nog van hunne mythische
Helden en Goden gaarne verteld. In het leven van de oorspronkelijke
menschheid is er misschien niets, wat zoozeer op een poëtisch
aangelegd gemoed werkt als zich een vertelavond in een Indiaansche
hut voor te stellen, wanneer de oude wijze man in zijn eenvoudige,
onopgesmukte taal van een der Nationale Helden vertelt, die den
Zonnegod overwon en de seizoenen en de dagen in het leven riep.

Zoowel de Noord- als de Zuid-Amerikaansche Indianen bezitten tal van

verhalen, waarin mythische Helden als hoofdpersonen optreden. Uit
den lijvigen bundel, die Walter E. Roth (R.) in het licht heeft gegeven
en die, uit de drie Guyana’s afkomstig, voor het meerendeel door hem
ter plaatse zijn opgeteekend, kies ik in de eerste plaats:

De Geschiedenis van Haboeri (No. 1), een der mythische helden der
Warraus, die door hen den „vader der uitvindingen” wordt genoemd.
Aan dezen cultuurheld dankt de Warrau zijn zoo voortreffelijke
vaartuigen (korjalen), waarom hij hem in dit verhaal eert. Behalve dat
wij hier ook reeds met willekeurige transformaties van menschen in
dieren en omgekeerd kennis maken, en er de herhaaldelijk in hunne
vertellingen voorkomende verklaring van de eigenschappen van
diersoorten in aantreffen, wordt er ook van een der vele bij
verschillende stammen heerschende meeningen omtrent den
oorsprong van het menschdom in gewag gemaakt. [17]
Hier wordt deze n.l. op de aarde gedacht, en daar de Indianen in het
algemeen zich geen ontstaan kunnen denken uit iets, wat te voren niet
bestond, zoo gelooft de Warrau, dat de mensch, of liever de eerste
voorvader van zijn stam, hetzij uit verschillende dieren, hetzij uit een of
andere plant (in No. 1) of ook wel uit rotsen, steenen of rivieren is te
voorschijn gekomen.

De Caraïben daarentegen nemen aan, dat de mensch uit de lucht is

neêrgedaald. Het verhaal, dat wij in No. 2 geven en uit Engelsch
Guyana afkomstig is, behoort tot de z.g. mythencyclus der Caraïben,
die zich scherp onderscheidt van die der Arowakken. Dit verhaal is niet
alleen een der vele voorbeelden in de Indiaansche folklore, waarin
dieren als brengers van cultuurplanten worden geschetst, maar het
stelt ook de waarheid in het licht, die, hoeveel minder ook van
toepassing op de Indianen-maatschappij, hier toch ook haar intrede
schijnt te hebben gedaan (onder den invloed der blanken?) dat
„ondank ’s werelds loon is”.

Hoe een zelfde mythe, met grootere of kleinere wijzigingen, bij

verschillende stammen wederkeert, mag uit No. 3 blijken, waarin wij de
zelfde mythe uit den mond van een Warrau-Indiaan weêrgeven.

Wanneer, zooals den lezer bij de kennisname van dit en andere

Indiaansche verhalen zal opvallen, meermalen gesproken wordt van
„v o g e l s en d i e r e n ”, dan komt dit voort uit het geloof aan den
oorsprong van de menschen in de lucht, waar zij nog geen andere
dieren kenden dan vogels.

Ook in de mythen, die het ontstaan van het menschdom op de aarde

laten plaats vinden, en waartoe de cyclus der Arowakken behoort,
vinden wij nergens aanduidingen van een geloof uit niets, noch
spontaan, noch door bemiddeling van den Grooten Geest.

De Arowakken-cyclus heeft als leidend kenmerk het ontstaan van alle

levende wezens uit een hol in den grond, [18]dat ook wel eens in de
gedaante van een mensch, n.l. als een steenen vrouw wordt
voorgesteld.

In verband met de later te bespreken legenden, die op

volksverhuizingen (migraties) betrekking hebben, is het de aandacht
waard, dat in de scheppingsmythen van vele Indianen o.a. van de
Navajoes en de Algonkins van Noord-Amerika, het bedoelde hol steeds
in het Westen wordt gedacht, terwijl het niet minder treft, in bedoelde
mythen het voorval met de dikke vrouw (zie No. 2 en 3) terug te vinden,
die ook daar de oorzaak er van was, dat slechts een deel der
menschen het aardoppervlak bereikte. Bij bovengenoemde stammen
braken door de zwaarte der vrouw de zeer lange wortels af, die in het
gat van den aardbodem groeiden, zoodat een aantal menschen weder
in het hol terugvielen. Ook in de Migratie-legende van de Creek-
Indianen van Georgia, die ik als bijvoegsel onder No. 48 aan dezen
bundel heb toegevoegd, wordt van het ontstaan hunner voorvaderen
uit een hol onder den grond verteld.

Bij talrijke stammen heerscht het geloof, in hunne mythen uitgedrukt,

dat het menschdom uit verschillende dieren, planten, rotsen, steenen
en rivieren ontstaan is.

De volgende mythe van dezen bundel (No. 4), getiteld: „De oorsprong
der Caraïben”, doet de menschen uit dieren geboren worden. Zij schijnt
van de Warraus afkomstig te zijn, die haar naar de Caraïben hebben
overgebracht. Hier treffen wij dus het omgekeerde aan ten opzichte van
de mythe, die het menschdom buiten de aarde ontstaan denkt. Voor de
lezers, voor welke deze bundel bestemd is, geven wij de voorkeur aan
de Caraïbische lezing.

Sommige stammen leiden het menschdom af, hetzij van een

Mythischen Levensboom (zie blz. 20), hetzij [19]van bepaalde boomen,
bijv. de Zijdekatoenboom of de Kankantrie* en de Itapalm*. Volgens de
Akawai- en Macoesi-stammen van Engelsch Guyana moet er een
boom geweest zijn, waarin de Groote Geest, Makoenaima,
omhooggeklommen is en met zijn steenen bijl stukken hout heeft
afgeslagen, die in menschen en verschillende dieren veranderd zijn. Bij
de Arowakken wordt bepaaldelijk de kankantrie als de oorsprong van
menschen en dieren aangewezen. Ook bij hen zou Makoenaima
stukken van takken en van den bast van dezen boom in de lucht, het
water en op het land geworpen hebben en daaruit zouden dieren en
ook mannen en vrouwen zijn voortgekomen.

De Maipoeres, een nu uitgestorven stam aan de Boven-Orinoco,

geloofden volgens Von Humboldt, dat in oude tijden de geheele
aarde onder water geraakt is, dat er een groote vloed* is geweest en
dat slechts één man en één vrouw zich gered hebben op den top van
den berg Tamanacoe; dat het paar, wanhopig over het verlies hunner
verwanten en vrienden, om den berg heenwandelend, plotseling een
stem hoorde, die den raad gaf, vruchten van den Itapalm* achter zich
over het hoofd te werpen en dat, toen het dien raad opvolgde, uit de
vruchten, die de man wierp, mannen voortkwamen, en uit die der vrouw
vrouwen ontstonden.

Ook een ontstaan uit steenen vinden wij bij meerdere

Indianenstammen als mythe verhaald. Bij de Makoesi-Indianen van
Engelsch Guyana komt de traditie voor, dat Makoenaima een
watervloed over de aarde zond en dat slechts één man zich heeft
weten te redden, die daarna steenen achter zich wierp en dat op deze
wijze de aarde weêr bevolkt werd. Deze traditie is hierom merkwaardig,
omdat zij ook bij de Oude Grieken wordt aangetroffen. Bij hen was het
Deucalion, die steenen achter zich wierp. [20]

In No. 5 van dezen bundel, getiteld: „Hoe de Caraïben gekweekte

planten leerden kennen”, vinden wij een der vele voorstellingen
geschetst van de wijze, waarop het menschdom zijne cultuurgewassen
verkreeg. Deze zijn volgens de Caraïben van een wonderboom
gekomen, waarop zij groeiden, en terwijl het in No. 2 de Agoeti* was,
die de menschen in het bezit van de maïs stelde, is het hier de
Buniavogel*, een giersoort, die hen zelfs alles omtrent de
cultuurplanten heeft medegedeeld.

Bij vele Indianenstammen, ook van Guyana, treft men sporen aan van
een geloof aan een voortbestaan van het lichaam en de daarin
huizende geesten. Zoo vertelt de Nederlandsche onderzoekingsreiziger
C. H. de Goeje (G.), dat een Ojana-vrouw hem vroeg, als hij terug
mocht komen, voor haar een teremopüillatop (hetgeen beteekent een
werktuig, dat een eeuwig leven kan bezorgen) te willen meêbrengen,
opdat haar zoontje met het eeuwige leven gezegend zou worden.

Andere ontwikkelingstrappen van dit geloof aan een onsterfelijk

lichaam treffen wij in verschillende mythen aan, die vertellen van het
afwerpen der huid. De Indiaan gelooft, dat wie van huid verandert, het
eeuwige leven heeft. „Toen Amalivaca* een tijdlang onder de
Tamanacas* had geleefd, nam hij zijn korjaal, om de overzijde van het
water, van waar hij was gekomen, te bereiken, en zong hem toe: „Gij
zult van huid veranderen en daardoor, als slangen, eeuwig jong
blijven”. Walter E. Roth, aan wien wij het voorgaande ontleenen,
voegt er aan toe: „Toen Kororomanna* naar de aarde afdaalde, om te
zien wat de Arowakken deden, vond hij ze zóó slecht geworden, dat hij
hun het eeuwige leven ontnam, en het aan dieren gaf, die nu nog hun
huid afwerpen” (slangen, hagedissen).

Het verhaal „De dochter van den Geestenbezweerder”, [21](No. 6) geef

ik als een der vele voorbeelden van dit geloof. In een nog zeer primitief
stadium van hun geloof aan een eeuwig leven laat de Indiaan het
lichaam na den dood somtijds in steen veranderen, hetzij als een
normaal iets, hetzij bij wijze van straf (No. 9).

In een hooger stadium van het geloof aan een voortbestaan na den
dood wordt het lichaam vergankelijk gedacht, maar de geest of de
geesten, die er in huizen en die bij den dood vrijkomen,
onvernietigbaar. In alle deelen, waarin een slagader klopt, meenen de
Indianen, zetelt een geest, van welke de in het hart huizende de
voornaamste is.

De opvattingen, die verschillende Indianenstammen huldigen omtrent

het verblijf dezer geesten na den dood, en de rol, die zij spelen, loopen
zeer uiteen. Sommige stammen huldigen de meening, dat de geest van
het hart na den dood hemelwaarts stijgt, om daar met andere
gelijksoortige geesten te leven en ten slotte in een jong, nieuw lichaam
te veranderen. Andere geesten gaan na den dood, hetzij naar het
zeestrand en kunnen daar de booten van koers doen veranderen,
hetzij naar het bosch of veranderen in dieren.

Dat in tal van dieren, volgens het geloof der Indianen, geesten huizen,
blijkt niet alleen uit verschillende hunner mythen, sagen enz., maar ook
uit hun geloof aan kwade en goede voorteekens en uit hunne talrijke
bekoringsmiddelen, om de geesten dezer dieren gunstig te stemmen
(zie later). Ook komen onder de Indianen talrijke sporen voor van een
geloof aan geesten, die in planten huizen, (zie verder) ja, de geheele
natuur wordt door de Indianen als bezield gedacht.

Nu eens kan een geest zich aan een ander lichaam verbinden, om een
geestelijke vriend of een raadgever [22]te worden, dan weêr kan hij in
zijn nieuwe verblijf kwaad willen stichten. De geesten kunnen in de
bosschen, velden en bergen blijven ronddolen, hun verblijf in boomen,
steenen, onderaardsche holen opslaan, ja, ook wel met sterren,
rivieren en de zee in verbinding treden.

De graad van onsterfelijkheid van den geest verschilt, te beginnen bij

het primitieve geloof aan een ronddwalen om de plaats, waar de doode
begraven is, tot aan het meer gevorderde geloof aan een overplanting,
met of zonder dierlijke of menschelijke reïncarnatie.

De geest van een doode is altijd, ook bij de Indianen, een onderwerp
van vrees. Bij doodenfeesten moet men dan ook den geest van den
overledene gunstig trachten te stemmen, en hem vriendelijk
toespreken.

Dance (D.) haalt een merkwaardig voorbeeld daarvan uit Engelsch

Guyana aan:

Een Indiaansch kind was gestorven door de slechte gewoonte, om

aarde te eten (aardeten* of geophagie). Toen het lijkje in een open
doodkist lag, die de vader door een Creoolschen timmerman in de
buurt had laten maken, naderde de grootmoeder van het kind kort vóór
de begrafenis het kistje, en zich over het lijkje heenbuigend, sprak zij:

„Mijn kind, ik heb je altijd gewaarschuwd, geen aarde te eten. Ik heb je

er nooit van gegeven, omdat ik wist, dat het slecht voor je was. Maar
altijd zocht je het voor je zelf. Ik zeide je, dat het slecht voor je was. Nu
zie je, heeft de aarde je gedood. Val er mij niet lastig om, want het was
je eigen wil. Een boos iets bracht het in je hoofd, om ze toch te willen
eten. Zie, ik leg je pijl en boog aan je zijde. Je kunt er je meê
vermaken. Ik was altijd lief voor je. Wees ook lief voor mij en maak het
mij niet lastig”. [23]

Daarna kwam de moeder van het kind, en zei als in een treurzang:

„Mijn kind, ik bracht je ter wereld, om je alle goede dingen te laten zien
en te laten genieten. Deze borst”, (daarbij toonde zij een harer borsten)
„heeft je gevoed, zoolang je er behoefte aan had. Ik maakte mooie
doeken om je te kleeden; ik verzorgde je en gaf je eten. Ik speelde met
je en heb je nooit geslagen. Je moet ook goed voor ons zijn en nooit
ongeluk over ons brengen”.

Toen trad ook de vader op het lijkje toe en zei:

„Mijn jongen, toen ik je zei, dat aarde je zou dooden, heb je niet willen
luisteren, en zie, nu ben je dood. Ik ging uit en bracht een mooi
doodkistje voor je meê. Ik zal moeten werken, om het te kunnen
betalen. Ik heb een graf voor je gemaakt op een plek, waar je zoo
dikwijls hebt gespeeld. Ik zal er je behaaglijk inleggen en wat aarde er
bij doen, om ze te kunnen eten; want nu kan je dit geen kwaad meer
doen, en ik weet, dat je er zooveel van houdt. Je moet geen ongeluk
over mij brengen; maar zie naar hem, die je aarde deed eten”.

Het waren tot het Christendom bekeerde Arowakken die zoo spraken,
waaruit blijkt, hoezeer het animistische geloof hen nog beheerschte.

Vele verhalen der Indianen hebben betrekking op z.g. Boschgeesten.

Deze kunnen goede, maar meerendeels kwade hoedanigheden en
bedoelingen hebben, zoodat zij doorgaans bij de Indianen in een
kwaden reuk staan. Zij kunnen uit het lichaam van een doode, hetzij
mensch of dier, of ook wel spontaan ontstaan, en vinden eindelijk een
plaats, hetzij in het bosch, hetzij in een bepaalden boom of plant,
zooals in No. 9, 11 en 29 kan blijken. Hunne namen loopen bij
verschillende stammen zeer uiteen.

Bij Caraïben bestaat de overtuiging, dat zij zelf de oorzaak zijn van de
kwade bedoelingen der geesten, [24]zooals het verhaal „Hoe
lichaamspijnen, dood en ellende op de wereld kwamen” (No. 7) leert.

Een bekende boschgeest der Arowakken heet Konoko Koeja, die

Adda-Koeja wordt genoemd, wanneer hij in een bepaalden boom huist.
Deze laatsten hebben niet zelden de gedaante van vogels. Op dezen
geest heeft betrekking „Het hoofd van den boschgeest en de
nachtzwaluw” (No. 8), waarin deze door alle Indianen gevreesde vogel
uit het hoofd van den geest ontstaan wordt gedacht.

Gevaarlijk wordt het er voor gehouden, de geluiden der geesten na te

bootsen, om hen te lachen, ja zelfs om hunne namen te noemen,
zooals blijkt uit „De vrouw, die een Boschgeest nabootste” (No. 9).
Doch het kan ook wel eens voorkomen, dat een aan een plant
gebonden geest iemand tegen een anderen Boschgeest beschermt.
Als voorbeeld van dit geloof is No. 10, getiteld: „De Geest van de
schimmelplant redt het jonge meisje”, vooral hierom merkwaardig,
omdat de Indiaan zich hier zelfs begeeft op het moeilijke gebied van de
leer der plantaardige parasieten. In dit verband is ook No. 37
merkwaardig, omdat het hier de Geest van een den arm eens jagers
bedekkende schimmelsoort is, die verantwoordelijk gesteld wordt voor
diens weinige geluk op de jacht.

Buitengewoon rijk is de Indiaansche folklore aan mythen en legenden,

die in verband staan met het geloof, dat bij alle stammen wordt
aangetroffen, aangaande een innig verband tusschen menschen en
dieren.

Oorspronkelijk waren volgens de meeste overleveringen menschen en

dieren uit een zelfde „deeg” geboren en hadden zij, zooals een legende
der Akawais, een Indianenstam in Engelsch Guyana, vertelt, van den
Grooten Geest, door hen Makoenaima* genoemd, [25]den raad
medegekregen, in eensgezindheid te leven—een gebod, dat volgens
de legenden door het verre voorgeslacht getrouw werd opgevolgd.
Ongehoorzaamheid heeft in latere tijden, zooals de lezer in dezen
bundel herhaaldelijk zal vermeld vinden, daarin verandering gebracht.

Dat volgens de Indiaansche folklore menschen en dieren op

onbeperkte wijze in elkander kunnen overgaan, zooals boven reeds
werd opgemerkt, is alleszins te begrijpen (No. 11 en 12, 16, 28). In vele
gevallen werd de verandering van den mensch in een dier als een
bestraffing opgevat, zooals wij zien in het mooie verhaal, getiteld: Hoe
het ongeluk over de menschen kwam, of de geschiedenis van
Maconaura en Anoeannaïtoe (No. 29).

Volgens de overtuiging der Indianen kan hun geestenbezweerder, de

piaiman, voor wien immers niets onmogelijk geacht wordt, deze
transformatie bij zich zelf en bij anderen te voorschijn roepen, geheel
overeenkomstig die, welke door de geesten tot stand gebracht is.

In de dierenfabels der Indianen gaan de dieren als menschen met

elkander om en als menschen voeren zij gesprekken met elkander,
zooals meer in het bijzonder uit de nummers 13, 14, 15 en 30 moge
blijken. No. 15 getiteld „Tijger en Miereneter”, is ook nog hierom
merkwaardig, omdat een geheel gelijksoortige vertelling (een weinig
gewijzigd) bij sommige Noord-Amerikaansche stammen de ronde doet.
Behoort deze dierenfabel tot de groep van mythen, sagen, legenden en
fabels, die als de overblijfselen te beschouwen zijn van oeroude,
eenmaal over het geheele gebied der Nieuwe Wereld verspreide
overleveringen of is zij, overeenkomstig de meening, dat, waar de
hersenen bij alle menschen gelijk georganiseerd zijn, de produkten van
den geest overal een groote verwantschap zullen moeten vertoonen,
[26]onafhankelijk van het noordelijke voortbrengsel 7 van ’s menschen
fantasie ontstaan?

Hoewel wij ons hier ter plaatse in dezen strijd niet kunnen mengen,
mag toch worden opgemerkt, dat laatstgenoemde meening, om
gelijksoortige verhalen bij verschillende volken te verklaren, in dit geval
zeer onwaarschijnlijk is en dat vele Afrikaansche elementen, die in de
Indiaansche folklore voorkomen, onmogelijk door een ontstaan,
onafhankelijk eener aanraking met de negerbevolking, kunnen
verklaard worden.

Wenden wij ons nu tot de plantenwereld, dan hebben wij reeds

opgemerkt, dat volgens het oude geloof der Indianen, ook
verschillende planten en boomen tot verblijfplaats van geesten kunnen
dienen. Ook de transformatie van menschen in planten en omgekeerd,
wordt nu en dan in de Indiaansche folklore aangetroffen. (Zie No. 1).
Wel het meest bekende voorbeeld in Suriname van een boom, waarin
geesten huizen, is de reeds genoemde Kankantrie* of
Zijdekatoenboom, de hoogste, breedst vertakte en mooiste boom van
Guyana’s oerwouden. Door de Boschnegers van Suriname worden aan
dezen reus geregeld offers gebracht, ten einde de kwade geesten, die
in den boom huizen, gunstig te stemmen.

Het is wel merkwaardig, dat dit geloof en deze gewoonte, die de

negerslaven van Suriname uit Afrika hebben medegebracht, waar een
verwante boom, de Adansonia digitata in de animistische
voorstellingen der negers een zóó groote rol speelt, vóór de komst der
Negers in Guyana reeds lang bij de Indianen bestond. Ook deze zullen,
evenals Boschnegers en Stadsnegers, geen kankantrie omkappen.

Op dit verband tusschen dezen boom en de geestenwereld [27]berust

het geloof, dat zoowel bij Indianen (R. blz. 230) als Negers (C. e.) wordt
aangetroffen, dat de Kankantrie na het ondergaan der zon
wandeltochten onderneemt. Ook het voor den oningewijde vreemde
feit, dat de Indianen in hunne verhalen de hutposten laten spreken (zie
no. 1), vindt uit hun geloof aan in boomen huizende geesten een goede
verklaring. Het verhaal, getiteld „Hariwali en de Wonderboom” (No. 16),
evenals No. 30 „De kolibrie, die tabak brengt voor den eersten
piaiman”, waarin van in de tabak huizende geesten sprake is, is in
laatst genoemd verband zeker de aandacht waard.

Wij hadden het eerstgenoemde, met de geschiedenis van Haboeri,

evengoed onder de Heldensagen kunnen opnemen, want Hariwali is
de stamheld der Arowakken, die sommigen onder hen met Haboeri
gelijkstellen. Evenzeer hadden wij het verhaal van Hariwali onder een
afzonderlijke rubriek der Geesten van het water kunnen opnemen,
omdat er van een watergeest in verteld wordt, die er in de gedaante
van een bruinvisch in optreedt.

Hier mag er ook de aandacht op gevestigd worden, dat de vele

bekoringsmiddelen, die de Indianen toepassen (zie blz. 36) en
waarover de gebroeders Penard zoovele waardevolle mededeelingen
hebben gedaan, ten grondslag liggen aan het bij de Indianen
ingewortelde geloof aan een verband tusschen het plantenrijk en de
geestenwereld.

Waar volgens het geloof der Indianen, zooals boven reeds werd
opgemerkt, alles in de natuur bezield gedacht wordt, is het niet te
verwonderen, dat in verband met de wonderlijke rotsvormen, die in het
binnenland van Guyana voorkomen, zij daarin eveneens bepaalde
geesten denken 8 waarvoor zij zich steeds in acht hebben te nemen, en
[28]steeds een zekere vrees aan den dag leggen—zoodat zij het
gevaarlijk achten hunne namen te noemen, wanneer zij ten minste
onder een bepaalden naam bekend staan (No. 29). Walter E. Roth
geeft van deze vrees verschillende voorbeelden, deels uit de litteratuur,
deels uit eigen ondervinding. Het wordt bijv. als hoogst gevaarlijk
beschouwd, met den vinger naar een geest te wijzen, dus ook naar
diens verblijf. Meer in het bijzonder wordt dit vermeld ten opzichte van
den Ouden man’s val (de beroemde Kaieteur-val in de Essequibo). Im
Thurn (T.) verhaalt, dat toen de op gepotlood ijzer gelijkende
verweeringskorst* van vele rotsen in het droge rivierbed zijn aandacht
had getrokken en hij er de Indianen naar vroeg, zij plotseling hem het
zwijgen oplegden en hem waarschuwden, aan die steenen geen
aandacht te schenken, daar deze zich zouden kunnen wreken en
ongelukken zouden kunnen veroorzaken. Een Indiaan, die op
Schomburgk’s reizen door Engelsch Guyana in 1847–48 eene
verzameling gesteenten droeg, wierp ze weg, uit vrees, dat ze kwaad
zouden kunnen stichten.

In de Indianen-folklore vinden wij herhaaldelijk van transformaties van

menschen in steen melding gemaakt, ook hier meermalen als straf voor
begane overtredingen. Op dit geloof, dat ook in No. 9 voorkomt, heeft
betrekking de legende, die aan den zooeven genoemden val is
vastgeknoopt en die ik onder No. 17 heb opgenomen. Door den
katholieken missionaris W. H. Brett (B.) is zij in dichtvorm
opgeschreven, welke hij voor deze verzameling, waarin de invloed der
zendelingen hier en daar duidelijk te bespeuren is, uitkoos, in
overeenstemming met de wijze, waarop de nationale overleveringen in
vroeger dagen met bijzondere stembuiging, meer gezongen dan
verteld werden.

Ook het omgekeerde, nl. het geboren worden van [29]menschen uit
steen, komt in de Indianen-verhalen meermalen voor. Wij zagen
immers reeds, dat de mythen-cyclus der Arowakken als leidend
kenmerk het ontstaan van alle levende wezens uit een hol in den grond
heeft, dat in menschelijke gedaante, ook wel als een steenen vrouw
wordt voorgesteld. (E. en K. b.).

De Indianen kennen ook een aantal Watergeesten (zooals den lezer

reeds uit No. 16 bleek), waarover in W. E. Roth’s werk tal van
mededeelingen voorkomen.

Nu eens hebben deze geesten een menschelijke gedaante, dan weêr

komen zij in de gedaante van dieren voor, die in het water leven, of zijn
zij half mensch, half dier. Bij de Caraïben heeten zij Okoyoemo, bij de
Arowakken Orehoe en bij de Warraus Ho-aráoeni.

Volgens de Arowakken leven de Orehoes altijd in het water, en

minstens één begeleid steeds een korjaal. Gebeurt er een ongeluk met
een boot, dan is het altijd een Orehoe, die er de oorzaak van is. Deze
hebben menschengedaante en verschijnen hetzij als mannen of als
vrouwen. De vrouwen baden nu en dan op een zandbank in de rivier
en kammen haar lang haar met zilveren kammen.

Bij andere stammen zijn deze Watergeesten overdag vrouwen en des

nachts mannen. Volgens nog weêr anderen leven zij overdag op den
bodem van het water, en komen des nachts uit het water en
schreeuwen als kinderen.

De Okoyoemo der Caraïben hebben de gedaante van een Camoedi*,

maar hij is veel grooter. Vandaar dat het, in geval van slangenbeet,
verboden is, water te drinken of te baden, en het ook niet geraden is,
dicht bij het water te komen.

Sommige dezer watergeesten zijn uit menschen, anderen uit visschen

of vischachtige zoogdieren voortgekomen. [30]Evenals de
boschgeesten, zijn zij verantwoordelijk voor ziekten op de wereld.
Daarom roept de geestenbezweerder, de piaiman, ook hen dikwijls op.
Bij vele stammen worden nadeelige waterstanden der rivier aan hen
toegeschreven, en het is daarom verboden over hen te spreken en
hunne namen te noemen, zooals uit het verhaal: „Amanna en haar
praatzieke man” (No. 18) blijkt.

Onder de vele woorden, die de Indiaan niet mag uitspreken,—die,

zooals men dit noemt, taboe* zijn (zie blz. 37)—zijn er ook woorden,
die niet op het water mogen gebruikt worden.

De groote hoeveelheid van zulke taboe-woorden bemoeilijkt, zooals te

begrijpen is, de Indiaansche taalstudie niet weinig.

Alle Indianenstammen hebben talrijke mythen, sagen en legenden, die

van hunne animistische voorstellingen omtrent alles wat zij aan den
hemel waarnemen, duidelijk blijk geven. Het spreekt van zelf, dat Zon
en Maan een groote plaats in hunne mondelinge overleveringen
innemen. De Zon, de bron van licht en warmte, die doet leven en
groeien; de Maan—de Indiaansche zon der slaap—, die des nachts het
aardrijk verlicht en door zijn herhaalde vormveranderingen in het
eenvoudige brein dezer natuuraanbidders allerlei phantastische
voorstellingen deed geboren worden.

Bij alle stammen, zoowel van het Noordelijk als het Zuidelijk deel der
Nieuwe Wereld, moesten deze hemellichamen, door hetgeen
aangaande hun voor hen zoo geheimzinnig gedrag werd
waargenomen, tot bezielde wezens worden, die als menschen
handelen, strijd voeren, verslonden worden enz.

Kan het verwonderen, dat de Zon met zijn 9 stralenkrans [31]die aan
veeren, pijlen of haren doet denken, in hooge mate op hunne phantasie
moest inwerken; kan het bevreemden, dat ook de Maan met hare zoo
geheimzinnige vlekken, waarin de Indianen menschelijke en ook wel
dierlijke wezens zien, met hare steeds wederkeerende phasen, aan
welke zij de voorstelling van verbrokkeling, lichamelijken groei en
afname of afknaging verbinden, en van welke de maansikkel hen aan
een wapen 10, een arm of aan een waterrad doet denken, het
uitgangspunt der mythenvorming is geworden? En was het ook niet
natuurlijk, dat het opkomen en ondergaan van beide hemellichamen
voorstellingen van verslonden worden door de aarde of de zee schiep,
evenals de terecht zoo gevreesde zons- en maansverduisteringen
slechts aan een verslonden worden konden worden toegeschreven?

Gedurende een zonsverduistering, zoo wordt verhaald, (T.), renden bij

de Arowakken de mannen met angstige [32]kreten uit hunne hutten,
daar zij in de meening waren, dat de Zon en de Maan aan het vechten
waren. In Fransch Guyana is het geloof aangetroffen, dat bij zons- en
maansverduisteringen een vreeselijk monster, dat zij probeeren met
hunne pijlen te verjagen, bezig is de hemellichamen te verslinden.

Een voor dezen bundel geschikte mythe, die de Zon zelve tot
onderwerp heeft, heb ik niet kunnen vinden. No. 19, getiteld: „de Zon
en zijne tweelingzoons”, kan deze leemte eenigermate vergoeden.

Op een der West-Indische eilanden, nl. Haïti, is nog een

scheppingsmythe bewaard gebleven, waarin van de geboorte van Zon
en Maan, evenals de menschen volgens de Arowakschen cyclus, uit
een hol in den grond verteld wordt. Dit eiland zou het eerst van alle
landen geschapen zijn. Het hol, waaruit Zon en Maan geboren werden,
ten einde de aarde van het noodige licht te voorzien, zooals het verhaal
luidt, wordt door de bewoners nog aangewezen. Het bevindt zich op 7
tot 8 mijlen van Kaap François (nu Cape Haytien genoemd) en heet „la
voûte á Minguet”. Het is ongeveer 50 meter diep en zeer smal. Door de
bevolking werd het vereerd, en bij lang uitblijven van regen maakte
men er bedevaarten heen, bracht er offers in den vorm van vruchten en
bloemen en voerde er, onder begeleiding van zang, dansen uit.

„Evenals Zon en Maan stelt elke ster, die om een of andere reden de
aandacht van den Indiaan trekt, een voorwerp op aarde voor. Voor een
kenner staat de levensgeschiedenis van dieren en planten”, zeggen de
Penards, „met vurige letters aan de hemel geschreven”. De namen,
die de Indianen aan bepaalde sterren en sterrebeelden geven, zijn òf
ontleend aan het, in een tijd, waarin zij verschijnen, veelvuldig optreden
van dieren, òf aan het dan rijp worden van bepaalde vruchten. Ook hier
laten de Indianen [33]zich weêr kennen als uitmuntende
natuurwaarnemers.

Sterren en sterrebeelden zijn volgens de Indianen geesten van

menschen en dieren—deze voorstelling treffen wij aan in No. 3 getiteld:
„De oorsprong van het menschdom”—; vallende sterren zijn geesten,
die op de aarde nederdalen. Uit de vele verhalen, die betrekking
hebben op hetgeen de Indianen aan den hemel waarnemen, hebben
wij „de Zon en zijn beide tweelingzoons” (No 19) gekozen. Deze
vertelling behoort tevens tot de zg. Heldensagen, want de bij
verschillende stammen van Guyana tot de Helden behoorende
tweelingzoons van de Zon: Pia en Makoenaima, treden er in op den
voorgrond. Deze sage is een der voorbeelden van de groote
veranderingen, die een verhaal na de overbrenging van den eenen
stam op den anderen kan ondergaan. Van hetzelfde verhaal bestaat nl.
een Warrau-, een Caraïbische en een Macoesi-lezing. Wij verkozen de
tweede, en veranderden den titel, omdat de oorspronkelijke titel „De
Zon, de Kikvorsch en de vuurstokken” niet meer voor de Caraïbische
lezing past. In deze gedaante van het verhaal vindt de Held
Makoenaima tegelijk met maipoeri* ten slotte een plaats onder de
sterren.

Bij de Makoesi-Indianen, een der Indianenstammen van Engelsch

Guyana, heeft de natuuronderzoeker Schomburgk op zijne reizen in dit
land een legende opgeteekend, die betrekking heeft op een Komeet of
Staartster, nl. de Komeet van Halley. Toen deze op een nacht aan den
hemel verscheen, zegt hij, kwamen mannen, vrouwen en kinderen
verschrikt uit hunne hutten loopen, en terwijl zij de armen naar den
hemel uitspreidden, smeekten zij het vreemde lichaam den hemel te
willen verlaten. Zij noemden het Ca-po-escima (= vuurwolk) of Wae-
inopsa (= zon, die zijn stralen achter zich werpt). In deze legende,
getiteld: Legende van den Vleermuisberg (No. 20) wordt [34]de
staartster voorgesteld als een oude vrouw, die een vuurstok (flambouw)
draagt.

Talrijk zijn in de Indianen-folklore de voorbeelden van hun ingeworteld

geloof aan slechte en goede voorteekens (Omens) en hoe hun
gansche leven beheerscht wordt door dit geloof, heeft de lezer reeds
kunnen afleiden uit hetgeen daarover voorkomt in No. 16 en No. 8.

De schildpad, die levend op de heete asch werd gelegd, en telkens er

uit vandaan kroop, was een slecht voorteeken, dat de dood der vrouw
beteekende. Evenzoo is het onheilspellend geluid van de nachtzwaluw
een omen, dat ongeluk voorspelt. Want is deze vogel niet uit den kop
van een gevreesden boschgeest voortgekomen (No. 8)? Niet minder
onheilspeilend is het geluid van den uil (No. 21, No. 26 en No. 28) en
daar voor zijn de Indianen in het bijzonder bang; en geen wonder! want
onder de lugubere geluiden, die onmiddellijk na zonsondergang uit het
oerwoud klinken (C. b.) is dat van den uil wel het meest
angstaanjagende. Een uilensoort huist in oude holle boomen op een
afstand van een rivier en van daaruit klinkt zijn zang (!), die begint met
een viertal tonen in majeur, waarop na een korte pauze van slechts
enkele seconden weêr vier tonen volgen, maar die nu in het
overeenkomstige mineur klinken. Na een kort oogenblik worden de
laatste twee tonen in mineur herhaald en dan is alles stil.

Bij sommige Indianenstammen wordt deze uil „de moeder van de

maan” genoemd. Wanneer de onderzoekingsreiziger in Guyana’s
binnenlanden in een der tijdelijke kampementen in het oerwoud langs
de rivier in zijn hangmat ligt te filosofeeren over „het leven”, wordt hij
soms opgeschrikt door het diep-droefgeestige geluid van „de moeder
van de maan”, dat hem de haren te [35]berge doet rijzen. Als de eerste
tonen hem doen opschrikken, zal een huivering door zijn leden gaan,
want het is alsof een mensch in een poel om hulp roept, en wel op een
zóó droevige wijze, dat het hem toeschijnt, alsof hij alle hoop op
redding heeft opgegeven. De vier tonen, die in mineur volgen, zijn nog
droeviger, want zij klinken alsof de wanhopige in een laatste
krachtuiting den geest geeft. De laatste twee tonen, die na een korte
pauze volgen, zullen hem doen denken, dat hij de laatste snikken hoort
van een worstelende met den dood.

Zulke geluiden, die den reiziger, naast lieflijke tonen, die op

vrouwenzang gelijken of van een fluitspeler afkomstig schijnen,
meermalen des nachts uit het oerwoud toeklinken, zijn zóó
hartverscheurend en ternederdrukkend, dat wie ze eenmaal heeft
gehoord, de herinnering er aan alleen reeds voldoende is, de haren te
berge te doen rijzen. 11

Is het te verwonderen, dat het geluid van den uil in de eerste plaats bij
de Indianen als een slecht voorteeken geldt?

Ook kleinere dieren, zooals insekten kunnen, voor den Indiaan kwaad
of goed beteekenen. Een merkwaardig voorbeeld van dit geloof is bijv.
de Lichtkever*, een der merkwaardigste phosphoresceerende dieren
van het oerwoud, want deze kevers verschijnen plaatselijk als een
zwerm hellichtende vonken, die voortdurend door het geboomte heen
en weêr dwarrelen. Dit insekt kan voor den Indiaan drie voorspellingen
beteekenen. Wanneer het lichtende dier in zijn hut op den grond valt,
voorspelt [36]het een spoedigen dood van een der bewoners. Valt het in
het vuur, dan beteekent dit, dat een hert het gezonden heeft, om licht
voor hem te halen. Wanneer het onder de hutbedekking gaat zitten,
meent de Indiaan, dat hij iemand verwachten kan. Op dit bijgeloof, dat
wij aan Walter E. Roth ontleenen, heeft het verhaal „De lichtkever en
de verdwaalde jager (No. 22) betrekking, terwijl in „De piaiman en de
stinkvogels” (No. 28) een insekt (een zwarte mier) als een goed
voorteeken voorkomt.
Een zeer groote rol in het leven van den Indiaan spelen de bekoringen,
en de daarvoor door hen gebezigde bekoringsmiddelen, de zg. Binas
of Toelalas (P.) die voor allerlei doeleinden dienen, hetzij voor goede,
hetzij voor slechte. Zij worden bijv. gebruikt, om zich een goede jacht of
vischvangst te verzekeren, waarbij men voor bepaalde dieren bijzonder
daarvoor bereide Toelalas bezigt. Het geloof der Indianen in deze
middelen berust op de gelijkenis van het middel met het te bekoren
wezen. Wanneer de Indiaan bijv. een Pakira* wil bekoren, waardoor hij
meent geluk te zullen hebben op de pakirajacht, zal hij het middel
bereiden uit het blad van een plant (een Xanthosoma-soort), waarin hij
gelijkenis ziet met den pakirakop. De Penards hebben in hun reeds
aangehaald werkje dit onderwerp uitvoerig behandeld; daaruit moge
blijken, hoe ingewikkeld dit bekoringsvraagstuk, waarvan volgens den
Indiaan zooveel afhangt, wel is.

Niet alleen op de jacht en de vischvangst doen de bekoringsmiddelen

goede diensten, maar de Indiaan bezigt ze ook in zijne betrekking tot
de vrouw. Hij heeft er, die hem het bezit van een door hem gewenschte
vrouw kunnen verzekeren en ook die de kracht bezitten, een vrouw,
van wie hij afkeerig is, van hem verwijderd te houden. Ook de vrouw
kan hetzelfde middel tot wegdrijving [37]der liefde bezigen ten opzichte
van den man (zie blz. 48). Slechts enkele legenden worden onder hen
verteld, waarin het bekoringsmiddel wordt aangeduid, zooals in No. 23
getiteld: „De bina, de weder in het leven geroepen vader en de slechte
vrouw”, en in No. 24 getiteld: „Hoe een jong Warrau-Indiaantje uit de
handen der Caraïben ontkwam”. Ook in No. 38, getiteld: „De Legende
van Letterhoutstomp” is van bekoring, nl. van den slangengeest
sprake.

Talrijk zijn bij de Indianen de onthoudingen, die zij voortdurend in acht

hebben te nemen, ten einde zich daardoor tegen onheilen te