Download the Full Ebook and Access More Features - ebooknice.

com

(Ebook) Practical Python Data Visualization: A

Fast Track Approach To Learning Data Visualization
With Python by Ashwin Pajankar ISBN 9781484264546,
9781484264553, 1484264541, 148426455X
https://ebooknice.com/product/practical-python-data-
visualization-a-fast-track-approach-to-learning-data-
visualization-with-python-12198306

OR CLICK HERE

DOWLOAD EBOOK

Download more ebook instantly today at https://ebooknice.com

 Instant digital products (PDF, ePub, MOBI) ready for you
Download now and discover formats that fit your needs...

Start reading on any device today!

(Ebook) Biota Grow 2C gather 2C cook by Loucas, Jason; Viles, James ISBN
9781459699816, 9781743365571, 9781925268492, 1459699815, 1743365578, 1925268497

https://ebooknice.com/product/biota-grow-2c-gather-2c-cook-6661374

ebooknice.com

(Ebook) Data Visualization with Python and JavaScript by Kyran Dale ISBN
9781098111878, 1098111877

https://ebooknice.com/product/data-visualization-with-python-and-
javascript-45157460

ebooknice.com

(Ebook) Learning Data Science: Data Wrangling, Exploration, Visualization, and

Modeling with Python by Sam Lau, Joseph Gonzalez, Deborah Nolan ISBN 9781098113001,
1098113004

https://ebooknice.com/product/learning-data-science-data-wrangling-exploration-
visualization-and-modeling-with-python-52600430

ebooknice.com

(Ebook) Python Data Analysis: Perform data collection, data processing, wrangling,
visualization, and model building using Python by Avinash Navlani, et al.

https://ebooknice.com/product/python-data-analysis-perform-data-collection-data-
processing-wrangling-visualization-and-model-building-using-python-56137214

ebooknice.com
(Ebook) Python Data Visualization Cookbook by Milovanovi■, Igor ISBN 9781782163367,
1782163360

https://ebooknice.com/product/python-data-visualization-cookbook-20632872

ebooknice.com

(Ebook) Python Unit Test Automation: Practical Techniques for Python Developers and
Testers by Ashwin Pajankar

https://ebooknice.com/product/python-unit-test-automation-practical-techniques-
for-python-developers-and-testers-50195020

ebooknice.com

(Ebook) Data Visualization with Python and JavaScript: Scrape, Clean, Explore &
Transform Your Data by Kyran Dale ISBN 9781491920510, 1491920513

https://ebooknice.com/product/data-visualization-with-python-and-javascript-
scrape-clean-explore-transform-your-data-5391374

ebooknice.com

(Ebook) Data Visualization with Python and JavaScript: Scrape, Clean, Explore &
Transform Your Data by Kyran Dale ISBN 9781491920510, 1491920513

https://ebooknice.com/product/data-visualization-with-python-and-javascript-
scrape-clean-explore-transform-your-data-57564128

ebooknice.com

(Ebook) GNU Octave by Example: A Fast and Practical Approach to Learning GNU Octave
by Ashwin Pajankar; Sharvani Chandu ISBN 9781484260852, 1484260856

https://ebooknice.com/product/gnu-octave-by-example-a-fast-and-practical-
approach-to-learning-gnu-octave-24685284

ebooknice.com
Practical Python
Data Visualization
A Fast Track Approach To Learning
Data Visualization With Python
—
Ashwin Pajankar
Practical Python Data
Visualization
A Fast Track Approach
To Learning Data Visualization
With Python

Ashwin Pajankar
Practical Python Data Visualization: A Fast Track Approach To Learning
Data Visualization With Python
Ashwin Pajankar
Nashik, Maharashtra, India

ISBN-13 (pbk): 978-1-4842-6454-6 ISBN-13 (electronic): 978-1-4842-6455-3

https://doi.org/10.1007/978-1-4842-6455-3

Copyright © 2021 by Ashwin Pajankar

This work is subject to copyright. All rights are reserved by the Publisher, whether the whole or
part of the material is concerned, specifically the rights of translation, reprinting, reuse of
illustrations, recitation, broadcasting, reproduction on microfilms or in any other physical way,
and transmission or information storage and retrieval, electronic adaptation, computer software,
or by similar or dissimilar methodology now known or hereafter developed.
Trademarked names, logos, and images may appear in this book. Rather than use a trademark
symbol with every occurrence of a trademarked name, logo, or image we use the names, logos,
and images only in an editorial fashion and to the benefit of the trademark owner, with no
intention of infringement of the trademark.
The use in this publication of trade names, trademarks, service marks, and similar terms, even if
they are not identified as such, is not to be taken as an expression of opinion as to whether or not
they are subject to proprietary rights.
While the advice and information in this book are believed to be true and accurate at the date of
publication, neither the authors nor the editors nor the publisher can accept any legal
responsibility for any errors or omissions that may be made. The publisher makes no warranty,
express or implied, with respect to the material contained herein.
Managing Director, Apress Media LLC: Welmoed Spahr
Acquisitions Editor: Aditee Mirashi
Development Editor: James Markham
Coordinating Editor: Aditee Mirashi
Cover designed by eStudioCalamar
Cover image designed by Freepik (www.freepik.com)
Distributed to the book trade worldwide by Springer Science+Business Media 1 New York Plaza,
New York, NY 10004. Phone 1-800-SPRINGER, fax (201) 348-4505, e-mail orders-ny@springer-
sbm.com, or visit www.springeronline.com. Apress Media, LLC is a California LLC and the sole
member (owner) is Springer Science + Business Media Finance Inc (SSBM Finance Inc). SSBM
Finance Inc is a Delaware corporation.
For information on translations, please e-mail booktranslations@springernature.com; for
reprint, paperback, or audio rights, please e-mail bookpermissions@springernature.com.
Apress titles may be purchased in bulk for academic, corporate, or promotional use. eBook versions
and licenses are also available for most titles. For more information, reference our Print and eBook
Bulk Sales web page at http://www.apress.com/bulk-sales.
Any source code or other supplementary material referenced by the author in this book is available
to readers on GitHub via the book’s product page, located at www.apress.com/978-1-4842-6454-6.
For more detailed information, please visit http://www.apress.com/source-code.
Printed on acid-free paper
I dedicate this book to Abhijit Banerjee, Nobel Laureate
economist of Indian origin
Table of Contents
About the Author���������������������������������������������������������������������������������ix

About the Technical Reviewers�����������������������������������������������������������xi

Acknowledgments�����������������������������������������������������������������������������xiii
Introduction����������������������������������������������������������������������������������������xv

Chapter 1: Introduction to Python��������������������������������������������������������1

Python Programming Language����������������������������������������������������������������������������1
History of Python���������������������������������������������������������������������������������������������2
Python Enhancement Proposals����������������������������������������������������������������������3
Applications of Python�������������������������������������������������������������������������������������4
Installing Python on Various Platforms�����������������������������������������������������������������5
Installing on a Windows Computer������������������������������������������������������������������5
Installing on Ubuntu and Debian Derivatives���������������������������������������������������8
Python Modes�������������������������������������������������������������������������������������������������������9
Interactive Mode��������������������������������������������������������������������������������������������13
Script Mode���������������������������������������������������������������������������������������������������14
Summary������������������������������������������������������������������������������������������������������������16

Chapter 2: Exploring Jupyter Notebook����������������������������������������������17

Overview of Jupyter Notebook����������������������������������������������������������������������������18
Setting up Jupyter Notebook������������������������������������������������������������������������������19
Running Code in Jupyter Notebook���������������������������������������������������������������������25
Summary������������������������������������������������������������������������������������������������������������29

v
Table of Contents

Chapter 3: Data Visualization with Leather����������������������������������������31

Running OS Commands in Jupyter Notebook�����������������������������������������������������31
Introduction to Leather���������������������������������������������������������������������������������������33
More Types of Visualizations�������������������������������������������������������������������������������37
Scales�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������43
Styling�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������45
Summary������������������������������������������������������������������������������������������������������������48

Chapter 4: Scientific Python Ecosystem and NumPy�������������������������49

Scientific Python Ecosystem�������������������������������������������������������������������������������50
NumPy and Ndarrays������������������������������������������������������������������������������������������51
More Than One Dimension����������������������������������������������������������������������������53
Ndarray Properties����������������������������������������������������������������������������������������������54
NumPy Constants������������������������������������������������������������������������������������������������55
Summary������������������������������������������������������������������������������������������������������������56

Chapter 5: Data Visualization with NumPy and Matplotlib�����������������57

Matplotlib������������������������������������������������������������������������������������������������������������58
Visualization with NumPy and Matplotlib������������������������������������������������������������59
Single Line Plots�������������������������������������������������������������������������������������������������64
Multiline Plots�����������������������������������������������������������������������������������������������������66
Grid, Axes, and Labels�����������������������������������������������������������������������������������������68
Colors, Styles, and Markers��������������������������������������������������������������������������������73
Summary������������������������������������������������������������������������������������������������������������79

vi
 Table of Contents

Chapter 6: Visualizing Images and 3D Shapes�����������������������������������81

Visualizing the Images����������������������������������������������������������������������������������������81
Operations on Images�����������������������������������������������������������������������������������������85
3D Visualizations�������������������������������������������������������������������������������������������������93
Summary����������������������������������������������������������������������������������������������������������100

Chapter 7: Visualizing Graphs and Networks�����������������������������������101

Graphs and Networks���������������������������������������������������������������������������������������101
Graphs in Python 3��������������������������������������������������������������������������������������102
Visualizing Graphs in Python 3��������������������������������������������������������������������������105
More Types of Graphs���������������������������������������������������������������������������������������107
Assigning Custom Labels to Nodes�������������������������������������������������������������������114
Summary����������������������������������������������������������������������������������������������������������115

Chapter 8: Getting Started with Pandas�������������������������������������������117

Introduction to Pandas��������������������������������������������������������������������������������������117
Series in Pandas������������������������������������������������������������������������������������������118
Basic Operations on Series�������������������������������������������������������������������������120
Dataframes in Pandas���������������������������������������������������������������������������������������121
Reading Data Stored in CSV Format������������������������������������������������������������127
Visualizing with Pandas������������������������������������������������������������������������������������128
Summary����������������������������������������������������������������������������������������������������������136

Chapter 9: Working with COVID-19 Data������������������������������������������137

The COVID-19 Pandemic and the Data Set�������������������������������������������������������137
Data Sources for COVID-19 Data�����������������������������������������������������������������138
Visualizing the COVID-19 Data��������������������������������������������������������������������������142
Summary����������������������������������������������������������������������������������������������������������155

Index�������������������������������������������������������������������������������������������������157

vii
About the Author
Ashwin Pajankar holds a Master of Technology from IIIT Hyderabad,
and he has more than 25 years of programming experience. He started
his journey in programming and electronics at the tender age of
seven with the BASIC programming language and is now proficient in
Assembly programming, C, C++, Java, Shell scripting, and Python. His
other technical experience includes single-board computers such as
Raspberry Pi and Banana Pro, and Arduino. He is currently a freelance
online instructor teaching programming bootcamps to more than 60,000
students from tech companies and colleges. His YouTube channel has an
audience of 10,000 subscribers and he has published more than 15 books
on programming and electronics with many additional international
publications.

ix
About the Technical Reviewers
Lentin Joseph is an author, roboticist, and
robotics entrepreneur from India. He runs
robotics software company Qbotics Labs
in Kochi and Kerala. He has ten years of
experience in the robotics domain, primarily
in Robot Operating System (ROS), OpenCV,
and PCL. He has authored eight books on ROS,
including Learning Robotics Using Python,
Mastering ROS for Robotics Programming, ROS
Robotics Projects, and Robot Operating System for Absolute Beginners. He
has pursued his master’s degress in robotics and automation in India and
also worked at the Robotics Institute at Carnegie Mellon University. He has
also been a TEDx speaker.

Aarthi Elumalai is a programmer, educator,

entrepreneur, and innovator. She has a
Bachelor of Engineering degree in computer
science from Anna University, Chennai,
India. She has launched a dozen web apps,
plug-ins, and software applications that are
being used by thousands of customers online.
She has more than 15 years of experience in
programming. She is the founder of DigiFisk,
an e-learning platform that has more than 70,000 students worldwide.

xi
About the Technical Reviewers

Her courses are well-received by the masses, and her unique,

project-based approach is a refreshing change for many. She teaches
the complex world of programming by using practical exercises and
puzzles along the way. Her courses and books always come with
hands-on training in creating real-­world projects so her students are
better equipped for the real world.

xii
Acknowledgments
I want to express my gratitude to all of the technical reviewers for helping
me to make this book better. I would also like to express my gratitude to the
team from Apress. Aditee Mirashi helped us to coordinate the entire book
process. I am also grateful to Celestin Suresh for giving me the opportunity
to write this book.

xiii
Introduction
I have been working with the Python programming language for more than
15 years now. I have used it for a variety of tasks like automation, graphics,
Internet of Things (IoT), and data science. I have found that it is a very
good tool for generating scientific and data-driven business visualizations.
It takes fewer lines of code to generate visualizations with Python. Python
is capable of fetching data from various type of sources. Combining this
feature with various third-party visualization libraries makes Python the
perfect tool for various types of visualization requirements.
This book covers the basics of Python, including setup and various
modes, and many visualization libraries. I have also made a modest
attempt to visualize real-life data related to the ongoing COVID-19
pandemic.
I encourage readers to read all of the material and not to skip anything,
even if you are familiar with the particular topic. I have written this book
in such a way that every topic and demonstration builds confidence in the
reader for the next topic. This truly is a step-by-step guide for beginners
and experts alike.
After reading this book, you will be empowered by the knowledge of
data visualization with Python and will be able to apply this knowledge
in real-life projects at your workplace. It will also instill confidence in you
to explore more libraries for data visualization in Python, as most of the
support the scientific Python ecosystem and NumPy library discussed in
detail in this book.
I hope that readers of this book will enjoy reading it and following the
demonstrations as much as I enjoyed writing it.

xv
CHAPTER 1

Introduction to
Python
I welcome you all to the exciting journey of learning data visualization with
Python 3. This chapter provides details to get you started with the Python
programming language, including its history, features, and applications.
This chapter is focused on general information about Python 3 and its
installation on various popular operating system (OS) platforms, such as
Microsoft Windows, Ubuntu, and Raspberry Pi Raspbian. We will be writing
a few basic Python programs and learn how to execute them on various
platforms. Here is the list of topics that we will cover in this chapter.

• Python programming language

• Installing Python on various platforms

• Python modes

After completing this chapter, you should be comfortable with

installation and usage of Python 3 programming language in various modes.

Python Programming Language

Python 3 is a high-level, interpreted, general-purpose programming
language. This section provides a general discussion about the Python
programming language and its philosophy.

© Ashwin Pajankar 2021 1

A. Pajankar, Practical Python Data Visualization,
https://doi.org/10.1007/978-1-4842-6455-3_1
Chapter 1 Introduction to Python

History of Python
Python is a successor to the ABC programming language, which itself
was inspired by the ALGOL 68 and SETL programming languages. It was
created by Guido Van Rossum as a personal side project during vacations
in the late 1980s while he was working at CWI Centrum Wiskunde &
Informatica in the Netherlands. From the initial release of Python through
July 2018, Van Rossum was the lead developer and Benevolent Dictator
for Life for this project. Since then, he has gone into a state of permanent
vacation and now works on a steering committee for Python. The following
timeline details the important milestones in Python’s release.

• February 1991: Van Rossum published the code

(labeled version 0.9.0) to alt.sources.

• January 1994: Version 1.0 was released.

• October 2000: Python 2.0 was released.

• December 2006: Python 3.0 was released.

• December 2019: Python 2.x was officially retired

and is no longer supported by the Python Software
Foundation.

Python 2.x versions are retired and no longer supported. In addition,

Python 3 is not backward compatible with Python 2. Python 3 is the latest
and currently supported version the language. We therefore use Python
3 throughout the book to demonstrate programs for data visualization.
Unless explicitly mentioned, Python denotes Python 3 throughout this
book.

2
 Chapter 1 Introduction to Python

Python Enhancement Proposals

To steer the development, maintenance, and support of Python,
the Python leadership team came up with the concept of Python
Enhancement Proposals (PEPs). These are the primary mechanism for
suggesting new features and fixing issues in Python project. You can read
more about the PEPs at the following URLs:

• https://www.python.org/dev/peps/

• https://www.python.org/dev/peps/pep-0001/

P
 hilosophy of Python
The philosophy of Python is detailed in PEP20, known as The Zen of
Python, available at https://www.python.org/dev/peps/pep-0020/. Here
are some of the points from that PEP.

1. Beautiful is better than ugly.

2. Explicit is better than implicit.

3. Simple is better than complex.

4. Complex is better than complicated.

5. Flat is better than nested.

6. Sparse is better than dense.

7. Readability counts.

8. Special cases aren’t special enough to break the rules.

9. Although practicality beats purity.

10. Errors should never pass silently.

11. Unless explicitly silenced.

12. In the face of ambiguity, refuse the temptation to guess.

3
Chapter 1 Introduction to Python

13. There should be one—and preferably only

one—obvious way to do it.

14. Although that way may not be obvious at first unless

you’re Dutch.

15. Now is better than never.

16. Although never is often better than *right* now.

17. If the implementation is hard to explain, it’s a bad

idea.

18. If the implementation is easy to explain, it may be a

good idea.

19. Namespaces are one honking great idea—let’s do

more of those!

These are among the general philosophical guidelines that influenced

the development of the Python programming language and continue to
do so.

A
 pplications of Python
Because Python is a general-purpose programming language, it has
numerous applications in the following areas:

1. Web development.

2. Graphical user interface (GUI) development.

3. Scientific and numerical computing.

4. Software development.

5. System administration.

Case studies of Python for various projects are available at ­https://

www.python.org/success-stories/.

4
 Chapter 1 Introduction to Python

Installing Python on Various Platforms

A Python implementation is a program or an environment that supports
the execution of programs written in Python. The original implementation
created by Van Rossum is known as CPython and serves as a reference
implementation. Throughout the book, we use CPython. It is available on
the Python website and we will learn how to install it in this section.
I prefer to write Python programs on a Windows computer or a Raspberry
Pi computer with Raspberry Pi OS. Let us learn how to install Python on
both of these platforms.

Installing on a Windows Computer

Visit the Python 3 download page located at https://www.python.org/
downloads/ and download the Python 3 setup file for your computer. It will
automatically detect the OS on your computer and show the appropriate
downloadable file, as displayed in Figure 1-1.

Figure 1-1. Python Project home page with download options

5
Chapter 1 Introduction to Python

Run the setup file to install Python 3. During installation, select the
check box related to adding Python 3 to the PATH variable (Figure 1-2).

Figure 1-2. Python Installation Wizard

Click Customize Installation, which provides the customization

options shown in Figure 1-3.

6
 Chapter 1 Introduction to Python

Figure 1-3. Python installation options

Select all the check boxes and click Next to continue the setup.
Complete the setup. The name of the binary executable program for
Python is python on Windows OS. Once installation is finished, run the
following command at the Windows command prompt cmd.

python -V

It will return the version of Python 3 as follows:

Python 3.8.1

We can also check the version of pip3 as follows:

pip3 -V

pip stands for Pip installs Python or Pip installs Packages; its name is
a recursive acronym. It is a package manager for the Python programming
language. We can install the other needed Python libraries for our
demonstrations using the pip utility.

7
Chapter 1 Introduction to Python

To determine the exact locations of Python, you can run the where
command as follows:

where python

It returns the following result:

C:\Users\Ashwin\AppData\Local\Programs\Python\Python38-32\
python.exe

Similarly, we can learn the location of the pip3 utility by running the
following command:

where pip3

Installing on Ubuntu and Debian Derivatives

Debian is a popular distribution. Ubuntu Linux and Raspberry Pi OS are
other popular distributions based on Debian. Python 3 and pip3 come
preinstalled on all the Debian distributions and derivatives like Ubuntu
or Raspberry Pi OS, so we do not have to install them separately. I use
Raspberry Pi OS on a Raspberry Pi 4B with 4 GB RAM. Both the major
Python versions, Python 2 and Python 3, come preinstalled on Debian
derivatives. Their executables are named python and python3 for Python 2
and Python 3, respectively. We must use python3 for our demonstrations.
To determine the versions and locations of the needed binary executable
files, run the following commands one by one.

python3 -V
pip3 -V
which python3
which pip3

Almost all the other popular Linux distributions come with Python
preinstalled, too.

8
 Chapter 1 Introduction to Python

P
 ython Modes
Python has various modes that we will discuss one by one. First, though, we
need to learn about the integrated development and learning environment
(IDLE). This is an integrated development environment (IDE) developed
by the Python Software Foundation for Python programming. When we install
the CPython implementation of Python 3 on Windows, IDLE is also installed.
We can launch it on the Windows OS in various ways. The first way is to search
for it in the Windows Search bar by typing IDLE as shown in Figure 1-4.

Figure 1-4. Python IDLE on Windows

9
Chapter 1 Introduction to Python

The other way is to launch it from the command prompt (cmd) by

running the following command:

idle

This will launch the window shown in Figure 1-5.

Figure 1-5. Python IDLE

Before we proceed, we need to configure it to be easy to read. We

can change the font by selecting Options ➤ Configure IDLE as shown in
Figure 1-6.

Figure 1-6. Configuring IDLE

The window shown in Figure 1-7 opens. There you can change the font
and size of the characters in IDLE.

10
 Chapter 1 Introduction to Python

Figure 1-7. IDLE configuration

11
Chapter 1 Introduction to Python

Adjust the font settings according to your own preferences.

All the Linux distributions might not come with IDLE preinstalled. We
can install it on Debian and its derivatives (Ubuntu and Raspberry Pi OS)
by running the following commands in sequence.

sudo apt-get update

sudo apt-get install idle3

Once the installation is complete, we can find IDLE on the menu (in
this case the Raspberry Pi OS menu) as shown in Figure 1-8.

Figure 1-8. IDLE on the Raspberry Pi OS menu

12
 Chapter 1 Introduction to Python

We can also launch IDLE on Linux by running the following command:

idle

Now let us discuss the various Python modes.

I nteractive Mode
Python’s interactive mode is a command-line type of shell that executes
the current statement and gives immediate feedback in the console. It runs
the previously fed statements in active memory. As new statements are fed
into and executed by the interpreter, the code is evaluated. When we open
IDLE, we see a command-line prompt that is Python’s interactive mode.
Let’s look at a simple example. Let’s type in the customary Hello World
program in the interactive prompt as follows:

print('Hello World!')

Press Enter to feed the line to the interpreter and execute it. Figure 1-9
presents a screenshot of the output.

Figure 1-9. Python interactive mode on IDLE

13
Chapter 1 Introduction to Python

We can launch Python interactive mode from the command prompt,

too. At the Linux command prompt (e.g., lxterminal), we must run the
command python3 and at the Windows command prompt cmd, we have
to run the command python to launch it. Figure 1-10 is a screenshot of the
interactive mode at the Windows command prompt.

Figure 1-10. Python interactive mode at the Windows command

prompt

Script Mode
We can write a Python program and save it to disk. Then we can launch it
in multiple ways. This is known as script mode. Let us demonstrate it in
IDLE. We can use any text editor to write the Python program, but because
IDLE is an IDE, it is convenient to write and run the Python programs with
IDLE. Let’s look at that first. In IDLE, select File ➤ New File to create a
blank new file. Add the following code to that:

print('Hello World!')

Save it with the name prog01.py on the disk (Figure 1-11).

14
 Chapter 1 Introduction to Python

Figure 1-11. A Python program in the IDLE code editor

On the menu, click Run ➤ Run Module. This executes the program at
the IDLE’s prompt, as shown in Figure 1-12.

Figure 1-12. A Python program under execution at the IDLE

prompt

We can even launch the program with Python’s interpreter at the

command prompt of the OS, too. Open the command prompt of the OS
and navigate to the directory where the program is stored. At the Windows
command prompt, run the following command:

python prog01.py

On the Linux terminal, we must run the following command prompt:

python3 prog01.py

Then the interpreter will run the program at the command prompt and
the output (if any) will appear there.

15
Chapter 1 Introduction to Python

In Linux, there is another way we can run the program without

explicitly using the interpreter. We must add a shebang line to the
beginning of the code file. For example, our code file looks like this:

#!/usr/bin/python3
print('Hello World!')

The first line of this code is known as a shebang line. It tells the shell
what interpreter to use and its location. Run the following command to
change the file permission to make it executable for the owner as follows:

chmod 755 prog01.py

Then we can directly launch our Python program file like any other
executable with ./ as follows:

./prog01.py

The shell will execute the program and print the output to the terminal.
Note that this is applicable only for Unix-like systems (Linux and macOS)
as they support executing programs like this. We will learn more about the
Python programming as and when we need from the next chapter onward.

Summary
This chapter started with the basics of the Python programming language.
You learned how to write basic Python programs and execute them in
various ways. You learned to work with Python on various OSs, including
Windows and Linux. You also learned about various Python modes and
how to launch them from the command prompts of various OSs.
In the next chapter, we will learn how to install Jupyter Notebook and
take a brief tour of Jupyter Notebook.

16
CHAPTER 2

Exploring Jupyter
Notebook
In Chapter 1, we acquainted ourselves with Python and learned how to
write a very simple program with Python. We also saw how to use Python
in both interactive mode and script mode. In this chapter, we explore
Jupyter Notebook. In Chapter 1 we saw that interactive mode offers us
the immediate feedback of Python statements. We will continue using
the interactive mode of Python throughout the book almost all of the
demonstrations. However, rather than using Python’s built-in interactive
mode with an interpreter, we will use another and much better tool known
as the Jupyter tool. This entire chapter is dedicated to this topic.
You will learn about the following topics in this chapter:

• Overview of Jupyter Notebook.

• Setting up Jupyter Notebook.

• Running code in Jupyter Notebook.

After you complete this chapter, you should be comfortable with

Python programming using Jupyter Notebook.

© Ashwin Pajankar 2021 17

A. Pajankar, Practical Python Data Visualization,
https://doi.org/10.1007/978-1-4842-6455-3_2
Discovering Diverse Content Through
Random Scribd Documents
vleugelvederen van dezen vogel zijn met fraaie oogvlekken (ocelli) versierd, gelijk die op
den staart van een pauw. Als nu een pauw pronkt, spreidt hij den staart uit en richt hem
op een vlak dat loodrecht staat op de lengteas van zijn lichaam; want hij staat tegenover
het wijfje en moet tegelijkertijd zijn rijk blauwe keel en borst vertoonen. De borst van
Polyplectron is echter dof gekleurd en de oogvlekken (ocelli) zijn bij dezen vogel niet tot de
staartvederen beperkt. Bij gevolg staat Polyplectron niet tegenover het wijfje, maar richt
zijn staartvederen een weinig schuins op en spreidt ze ook een weinig schuins uit, de
uitgespreide vleugels aan den zelfden kant een weinig omlaag en die aan den
tegenovergestelden kant een weinig omhoog houdende. In deze houding zijn de
oogvlekken (ocelli) over het geheele lichaam voor de oogen van het bewonderende wijfje
in één groot daarmede dicht bezet vlak tentoongesteld. Naar welke zijde zij zich ook moge
wenden, worden de uitgespreide vleugels en de schuins gehouden staart naar haar toe
gekeerd. Het mannetje van den Tragopan-fazant handelt op bijna de zelfde wijze; want hij
richt de [87]vederen van het lichaam, ofschoon niet den vleugel zelf, op aan de zijde die
aan den anderen kant dan het wijfje ligt, en die anders verborgen zou blijven, zoodat bijna
al de met fraaie vlekken prijkende vederen tegelijkertijd ten toon worden verspreid.

Fig. 46.

Mannelijke Polyplectron chinquis, voor het wijfje pronkende (T. W.

Wood).

Het geval van den Argus-fazant is nog treffender. De verbazend ontwikkelde secundaire
vleugel-slagpennen die tot het mannetje zijn beperkt, zijn met een rij van twintig tot drie-
en-twintig oogvlekken (ocelli) versierd, waarvan elk meer dan twee en een halven
centimeter in doorsnede heeft. De vederen zijn ook bevallig beteekend met dwarse
donkere strepen en rijen van vlekken, gelijk aan die op de huid van een tijger en van een
luipaard met elkander vereenigd. Deze fraaie versierselen zijn verborgen, totdat het
mannetje daarmede voor het wijfje pronkt. Hij steekt dan zijn staart omhoog en breidt zijn
vleugelvederen uit tot een grooten, bijna loodrechten, cirkelvormigen waaier of schild, die
vóór het lichaam wordt gehouden. De hals en kop worden naar ééne zijde gehouden,
zoodat zij door den waaier worden verborgen; maar om het wijfje waarvoor hij pronkt, te
zien, steekt de vogel soms zijn kop tusschen twee lange vleugelslagpennen heên (gelijk de
heer Bartlett heeft gezien) en ziet er dan potsierlijk uit. Dit moet bij den vogel in den
natuurstaat veelvuldig de gewoonte zijn, want de heer Bartlett en zijn zoon vonden, eenige
ongeschonden huiden, uit de Oost gezonden, onderzoekende, een plaats tusschen twee
der slagpennen, die zeer was uitgerafeld, alsof de kop er dikwijls doorheen was gestoken.
De heer Wood meent, dat het mannetje ook aan ééne zijde het wijfje kan begluren voorbij
den rand van den waaier.

Fig. 47.

Mannelijke Argusfazant, voor het wijfje pronkende. Waargenomen en

naar de natuur geschetst door den heer T. W. Wood.
De oogvlekken (ocelli) zijn zoo fraai geschakeerd, dat zij, gelijk de Hertog van Argyll
opmerkt 86, den indruk maken van een naar buiten uitspringenden bal die los in een holte
ligt. Toen ik echter het voorwerp in het Britsch Museum zag, dat is opgezet met
uitgespreide en omlaag gehouden vleugels, was ik zeer teleurgesteld; want de oogvlekken
maakten den indruk van plat of zelfs hol te zijn. De heer Gould maakte mij het geval echter
spoedig duidelijk; want hij hield de slagpennen rechtop, in den stand waarin zij bij het
pronken in de natuur zouden worden tentoongesteld. Zoodra nu de vleugel-slagpennen in
dezen stand worden gehouden en het licht er van boven op schijnt, vertoont zich het volle
effect van de schakeering, en gelijk elke oogvlek [88]op het versiersel dat een bal en een
holte wordt genoemd. Deze vederen zijn aan onderscheidene kunstenaars vertoond en
allen hebben hun bewondering uitgedrukt over de volkomenheid der schakeering. Men
mag wel vragen: zouden zoo kunstig geschakeerde versierselen kunnen zijn gevormd door
middel der seksueele teeltkeus? Het zal echter gepast zijn het antwoord op die vraag uit te
stellen, totdat wij [89]in het volgende hoofdstuk over het beginsel van trapsgewijze
ontwikkeling (gradatie) handelen.

De primaire vleugel-slagpennen die bij de meeste Hoenderachtige Vogels eenvormig zijn

gekleurd, zijn bij den Argus-fazant niet minder wondervolle voorwerpen dan de secundaire
vleugel-slagpennen. Zij zijn van een zachtbruine kleur met talrijke donkere vlekken
waarvan elk uit twee of drie zwarte punten bestaat, die door een donkeren gordel worden
omringd. Het voornaamste versiersel is echter een ruimte, evenwijdig aan de
donkerblauwe schacht die in omtrek een volkomen tweede veder vormt, in de ware veder
gelegen. Dit binnenste gedeelte is lichter kastanjebruin gekleurd, en dicht bezaaid met
kleine witte punten. Ik heb zulk een veder aan onderscheidene personen vertoond en
velen hebben haar nog meer bewonderd dan de bal-en-holte-vederen, en hebben
verklaard, dat zij meer op een voortbrengsel van de kunst dan van de natuur geleek. Nu
liggen deze vederen bij alle gewone gelegenheden volkomen verborgen, maar worden
geheel tentoongespreid, tegelijk met de lange secundaire slagpennen, wanneer zij allen te
zamen worden uitgespreid om den grooten waaier of schild te vormen.

Het geval van den Argus-fazant is in hooge mate belangwekkend, omdat het een goed
bewijs levert, dat de meest verfijnde schoonheid kan dienen om het wijfje te bekoren en
voor geen ander doel. Wij moeten besluiten, dat dit het geval is, daar de primaire vleugel-
slagpennen nooit, en de slagpennen met bal-en-holte-versiersels niet in haar volle
schoonheid worden vertoond, behalve wanneer het mannetje de houding van zijn vrijage
aanneemt. De Argus-fazant bezit geen schitterende kleuren, zoodat zijn voorspoed in de
liefde afhangt van de aanzienlijke grootte van zijn slagpennen en van het sierlijke patroon
der daarop uitgevoerde teekeningen. Velen zullen verklaren, dat het geheel ongeloofelijk
is, dat een vrouwelijke vogel in staat zou zijn om fraaie schakeeringen en uitstekende
patronen naar waarde te schatten. Het is ongetwijfeld een verwonderlijk feit, dat zij deze
bijna menschelijke mate van smaak zou bezitten, hoewel zij misschien meer het algemeene
effect, dan elke afzonderlijke bijzonderheid bewondert. Hij die denkt, dat hij veilig de
hoegrootheid van het onderscheidingsvermogen en den smaak van de lagere dieren kan
nagaan, moge ontkennen, dat de vrouwelijke Argus-fazant een zoo verfijnde schoonheid
naar waarde kan schatten; maar hij zal dan zijn gedwongen om aan te nemen, dat de
buitengewone houdingen die het mannetje gedurende [90]de vrijage aanneemt, waardoor
de verwonderlijke schoonheid van zijn gevederte in het volle licht komt, doelloos zijn, en
dit is een besluit waartoe ik, eens voor al, nimmer zal komen.

Hoewel zoo vele fazanten en verwante Hoenderachtige Vogels zorgvuldig hun schoon
gevederte voor de wijfjes tentoonspreiden, is het opmerkelijk, dat dit, gelijk de heer
Bartlett mij mededeelt, niet het geval is met den geoorden en met Wallich’s fazant
(Crosoptilon auritum en Phasianus Wallichii), zoodat deze vogels bewust schijnen te zijn,
dat zij slechts op weinig schoonheid kunnen bogen. De heer Bartlett heeft van geen van
deze beide soorten van fazanten de mannetjes ooit zien vechten, hoewel hij niet zoo goed
in de gelegenheid was om Wallich’s fazant, als om den geoorden fazant waar te nemen.
Ook de heer Jenner Weir bevindt, dat alle mannelijke vogels die een rijk of sterk sprekend
gevederte hebben, twistzieker zijn dan de dof gekleurde soorten die tot de zelfde groep
behooren. De distelvink is bij voorbeeld veel strijdlustiger dan het kneutje, en de merel of
zwarte lijster dan de gewone lijster. Die vogels welke op zekere vaste tijden van het jaar
een verandering in hun gevederte ondergaan, worden eveneens veel strijdlustiger in het
tijdperk waarin zij het fraaist zijn versierd. Ongetwijfeld vechten de mannetjes van
sommige dof gekleurde vogels wanhopend met elkander; het schijnt echter, dat de
seksueele teeltkeus, wanneer zij veel invloed heeft gehad en aan de mannetjes van de
eene of andere soort levendige kleuren gegeven, ook zeer dikwijls een sterke neiging tot
strijdlustigheid ten gevolge heeft gehad. Wij zullen bijna overeenkomstige gevallen
ontmoeten, als wij de Zoogdieren behandelen. Daarentegen zijn bij de Vogels het
vermogen om te zingen en schitterende kleuren slechts zelden beide tegelijk door de
mannetjes van de zelfde soort verkregen; maar in dit geval zou het verkregen voordeel
volkomen het zelfde zijn geweest, namelijk voorspoed in het bekoren van het wijfje.
Desniettemin moet worden erkend, dat bij de mannetjes van verscheidene schitterend
gekleurde vogels de vederen op bijzondere wijze zijn gewijzigd om daarmede
instrumentale muziek voort te brengen, hoewel de schoonheid daarvan niet kan worden
vergeleken, ten minste volgens onzen smaak, met die van de vocale muziek van vele
zangvogels.

Wij zullen nu overgaan tot mannelijke vogels die volstrekt in geen hooge mate zijn
versierd, maar desniettemin bij hun vrijage de weinige bekoorlijkheden die zij hebben,
zooveel mogelijk tentoonspreiden. [91]Deze gevallen zijn in sommige opzichten
merkwaardiger dan de voorgaande en zijn slechts weinig opgeteekend. Ik kan de volgende
feiten mededeelen, uitgezocht uit een groot aantal belangrijke aanteekeningen, mij door
den heer Jenner Weir gezonden, die lang vogels van vele soorten, al de Britsche Vinken
(Fringillidae) en Gorzen (Emberizidae) insluitende, bezat. De goudvink gaat, als hij zijn hof
maakt, tegenover het wijfje staan en zet dan zijn borst op, zoodat veel meer van de
karmozijnroode vederen worden gezien dan anders het geval zou zijn. Tegelijkertijd draait
en buigt hij zijn zwarten staart op potsierlijke wijze van de eene zijde naar de andere. Het
mannetje van den gewonen vink gaat ook tegenover het wijfje staan en vertoont zoo zijn
roode borst en „blauwe klok” („blue bell”), zooals de (Engelsche) vogelvangers zijn kop
noemen; tegelijkertijd spreidt hij zijn vleugels een weinig uit, zoodat de zuiver witte
banden op de schouders in het gezicht vallen. Het gewone kneutje zet zijn rozenroode
borst op, spreidt zijn bruine vleugels en staart uit, zoodat zij zich zoo voordeelig mogelijk
voordoen, doordat hun witte randen in het gezicht komen. Wij moeten echter niet te
overijld besluiten, dat de vleugels worden uitgespreid om te pronken, daar sommige
vogels, wier vleugels niet fraai zijn, ook zoo handelen. Dit is het geval met den huishaan,
maar het is altijd de vleugel aan de van het wijfje afgekeerde zijde, die wordt uitgespreid
en tegelijkertijd over den grond geschuurd. Het mannetje van den distelvink gedraagt zich
anders dan alle andere vinken; zijn vleugels zijn fraai, daar de schouders zwart en de
donkergepunte vleugelvederen witgevlekt en met goudgeel omzoomd zijn. Als hij het wijfje
het hof maakt, zwaait hij zijn lichaam van de eene zijde naar de andere en draait snel zijn
een weinig uitgespreide vleugels eerst naar de eene en dan naar de andere zijde, hetgeen
het effect van een goud-geflikker maakt. Geen andere Britsche vink draait zich, gelijk de
heer Weir mij mededeelt, gedurende zijn vrijage op deze wijze van de eene zijde naar de
andere, zelfs niet het nauw verwante mannelijke sijsje; want het zou daardoor zijn
schoonheid niet verhoogen.

De meeste Britsche Gorzen zijn effen gekleurde vogels, doch in de lente krijgen de
kopvederen van den mannelijken rietgors (Emberiza schoeniclus) een fraaie zwarte kleur
door het afvallen van de vuil gekleurde punten; en deze kopvederen worden gedurende de
vrijage opgezet. De heer Weir heeft twee soorten van Australische rijstvogels [92](Amadina)
in zijn bezit gehad; de A. castanotis is een zeer kleine en zedig gekleurde vogel, met een
donkeren staart, witten romp, en gitzwarte bovenste staartdekvederen, terwijl elk van deze
laatsten is geteekend met drie groote opzichtige ovale witte plekken. 87 Het mannetje van
deze soort spreidt, wanneer hij het wijfje het hof maakt, deze gedeeltelijk gekleurde
staartdekvederen eenigszins uit en doet ze op een zeer bijzondere wijze trillen. Het
mannetje van Amadina Lathami gedraagt zich geheel anders, en spreidt voor het wijfje zijn
prachtig gevlekte borst, scharlakenrooden romp en scharlakenroode bovenste
staartdekvederen ten toon. Ik kan hier op gezag van Dr. Jerdon bijvoegen, dat de Indische
Bulbul (Pycnonotus haemorrhous) karmozijnroode onderste staartdekvederen heeft, en
men zou wellicht denken, dat de schoonheid van deze vederen nimmer goed ten toon kon
worden gespreid, maar de vogel „spreidt ze, als hij opgewekt is, dikwijls zijdelings uit,
zoodat zij zelfs van boven kunnen worden gezien.” 88 De gewone duif heeft iriseerende
vederen op de borst, en iedereen moet hebben opgemerkt, hoezeer het mannetje zijn
borst opzet, terwijl hij het wijfje het hof maakt, en op die wijze deze vederen op zijn
voordeeligst doet uitkomen. Een van de fraaie duiven met bronskleurige vleugels van
Australië (Ocyphaps lophotes) gedraagt zich, volgens de mij door den heer Weir gegeven
beschrijving, geheel anders; het mannetje buigt, terwijl hij voor het wijfje staat, zijn kop
bijna tot den grond toe neder, spreidt zijn staart uit en steekt dien loodrecht omhoog, en
spreidt zijn vleugels half uit. Daarna beweegt hij langzaam zijn lichaam beurtelings op en
neêr, zoodat de iriseerende metaalglanzende vederen allen tegelijk worden gezien en in de
zon schitteren.
Er is nu een voldoend aantal feiten medegedeeld om aan te toonen, hoeveel zorg de
mannelijke vogels aanwenden om met hun verschillende bekoorlijkheden te pronken, en zij
doen dit met de uiterste bekwaamheid. Terwijl zij hun vederen gladstrijken, hebben zij
veelvuldig de gelegenheid om zich zelf te bewonderen en te bestudeeren, hoe zij het best
hun schoonheid zullen tentoonspreiden. Daar echter al de mannetjes van ééne en de
zelfde soort op volkomen de zelfde wijze pronken, schijnt het, dat handelingen die
oorspronkelijk wellicht met voordacht werden verricht, instinktmatig zijn geworden. Indien
dit zoo is, behoeven [93]wij de vogels niet van zelfbewuste ijdelheid te beschuldigen; doch
als wij een pauw met zijn uitgespreide en sidderende staartvederen zien pronken, schijnt
hij het ware zinnebeeld van trots en ijdelheid.

De verschillende versierselen die door de mannetjes worden bezeten, zijn zeker voor hen
van het hoogste belang, want zij zijn in sommige gevallen verkregen ten koste van een
groote belemmering van het vlieg- of loopvermogen. De Afrikaansche nachtzwaluw
(Cosmetornis), bij welke gedurende den paartijd een der primaire vleugel-slagpennen zich
tot een uiterst langen wimpel ontwikkelt, wordt daardoor zeer in zijn vlucht vertraagd,
ofschoon hij op andere tijden opmerkelijk snel vliegt. Men zegt, dat de „onhandelbare
grootte” van de secundaire vleugel-slagpennen van den mannelijken Argus-fazant „den
vogel bijna geheel van zijn vliegvermogen berooven.” De schoone siervederen van
mannelijke Paradijsvogels hinderen hen gedurende een sterken wind. De uiterst lange
staartvederen van de mannelijke weduwvogels (Vidua) van Zuid-Afrika maken „hun vlucht
zwaar”; maar zoodra deze zijn afgeworpen, vliegen zij even goed als de wijfjes. Daar de
vogels altijd broeien in den tijd waarin het voedsel overvloedig is, hebben de mannetjes
waarschijnlijk bij het zoeken van voedsel geen last van de belemmering van hun
bewegingsvermogen; maar het kan moeilijk worden betwijfeld, dat zij meer kans hebben
om door roofvogels te worden neêrgeveld. Evenmin kunnen wij betwijfelen, dat de lange
staart van den pauw en de lange staart en vleugelvederen van den Argus-fazant hen een
meer gemakkelijke prooi voor de eene of andere op den loer liggende tijgerkat moeten
maken, dan anders het geval zou zijn. Het kan zelfs niet missen, dat de levendige kleuren
van vele mannelijke vogels hen aan hun vijanden van allerlei soort in ’t oog doen vallen.
Vandaar komt waarschijnlijk, gelijk de heer Gould heeft opgemerkt, dat dergelijke vogels
over het algemeen schuw van aard zijn alsof zij zich bewust zijn, dat hun schoonheid een
bron van gevaar is, en veel moeilijker zijn te ontdekken of te naderen, dan de somber
gekleurde en vergelijkenderwijze makke wijfjes, of dan de jonge en nog niet versierde
mannetjes. 89

Het is een nog opmerkenswaardiger feit, dat de mannetjes van sommige vogels, die van
bijzondere wapenen voor het gevecht zijn voorzien, en die in den natuurstaat zoo
strijdlustig zijn, dat zij elkander [94]dikwijls dooden, lijden onder het bezit van zekere
versierselen. De bezitters van strijdhanen korten de sikkelvormige vederen in en snijden
den kam en de kwabben van hun hanen af; en men zegt dan, dat de vogels tot ridder
geslagen („dubbed”) zijn. Een niet tot ridder geslagen („undubbed”) haan is, gelijk de heer
Tegetmeier met aandrang opmerkt, „vreeselijk in het nadeel: de kam en kwabben bieden
aan zijn tegenstander een gemakkelijk punt om vast te houden aan, en daar een haan
altijd treft, waar hij vast heeft, heeft hij zijn vijand, wanneer hij hem eens heeft gegrepen,
geheel in zijn macht. Zelfs als men veronderstelt dat de vogel niet wordt gedood, is het
bloedverlies dat door een niet tot ridder geslagen haan wordt geleden, veel grooter dan
dat van een haan die zulks wel is.” 90 Jonge kalkoensche hanen houden elkander bij het
vechten bij de vleeschlappen vast, en ik vermoed, dat de oude vogels op de zelfde wijze
vechten. Men zal mij wellicht tegenwerpen, dat de kam en de vleeschlappen geen
versiering zijn, en den vogels daartoe niet kunnen dienen; maar zelfs in onze oogen wordt
de schoonheid van den glanzend zwarten Spaanschen haan veel verhoogd door zijn wit
gelaat en karmozijnrooden kam; en niemand die ooit de prachtige blauwe vleeschlappen
van den mannelijken Tragopan-fazant heeft gezien, als zij gedurende de vrijage zijn
opgezwollen, kan een oogenblik betwijfelen, dat schoonheid het doel is. Uit de voorgaande
feiten zien wij duidelijk, dat de siervederen en andere versierselen van het mannetje van
het hoogste belang voor hem moeten zijn, en wij zien verder, dat in sommige gevallen
schoonheid zelfs nog belangrijker is dan voorspoed in het gevecht.

[Inhoud]

AANTEEKENINGEN.

(1) Darwin noemt Cairina moschata „the musk-duck”; ook de meest gewone
Nederlandsche naam is muskuseend. Het is met deze drie namen als met het oude lucus a
non lucendo, daar de vogel nimmer een spoor van muskusgeur verspreidt 91, in
tegenstelling van de verwante Australische muskuseend (Biziura lobata), die haar naam
met eere draagt (vergelijk blz. 37). Zie mijn aant. op Hoofdstuk VIII van het „Varieeren der
Huisdieren en Cultuurplanten”, Deel I, blz. 351.

(2) Blasius en Keyzerling hebben, op grond van de onderzoekingen van [95]Johannes

Müller, de Orde der Insessores in twee afdeelingen verdeeld, namelijk die der Oscines of
eigenlijke Z a n g v o g e l s en die der Clamatores of S c h r e e u w v o g e l s . Hun stelsel is
later door A. Wagner voltooid. Behalve door verschillende andere meer of min belangrijke
kenmerken onderscheiden de Oscines zich van de Clamatores door het bezit van een
waren zangtoestel. Tot de Oscines brengt men dan de Families der Lijsters (Turdidae),
Zangers (Sylviadae), Kwikstaarten (Motacillidae), Zwaluwen (Hirundinidae), Vliegenvangers
(Muscicapidae), Klauwieren (Laniadae), Honigvogels (Nectarinidae), Kruipvogels
(Certhiadae), Meezen (Paridae), Vinken (Fringillidae), Leeuwerikken (Alaudidae),
Spreeuwen (Sturnidae), Kraaivogels (Corvidae) en Paradijsvogels (Paradisiadae); tot de
Clamatores de Families der Eriodoridae (waartoe ook de prachtige Liervogel (Menura
Superba) van Nieuw-Holland behoort), der Anabatidae, der Snatervogels (Colopteridae of
Cotingidae), Nachtzwaluwen (Caprimulgidae), Gierzwaluwen (Cypselidae), Kolibri’s
(Trochilidae), Hopvogels (Upupidae), Bijenvreters (Meropidae), IJsvogels (Halcyonidae),
Scharrelaars (Coraciadae) en Neushorenvogels (Bucerotidae).
Niet alleen zingen echter vele der Oscines, b.v. de door Darwin aangehaalde Kraaivogels en
de Paradijsvogels nimmer, maar tot de Clamatores behooren zelfs onderscheidene
geslachten (b.v. de Klokvogels, Chasmorhynchus), die een fraaie zangstem bezitten,
hoewel de zangtoestel der Oscines hun ontbreekt. Daarenboven bezitten sommige Families
der Clamatores ongetwijfeld een grootere natuurlijke verwantschap tot sommige Families
der Oscines, dan tot die hunner eigen afdeeling (b.v. de Anabatidae en Eriodoridae tot de
Certhiadae, de Cypselidae en Caprimulgidae tot de Hirundinidae enz.) en omgekeerd. De
verdeeling van de Orde der Insessores in Zangvogels en Schreeuwvogels is dus geen
natuurlijke.

(3) Het hier bedoelde orgaan is niet homoloog met het strottenhoofd (larynx) der
Zoogdieren, en draagt dus oneigenlijk dien naam. Het eigenlijke strottenhoofd (larynx
superior) dient bij de vogels niet tot voortbrenging van het geluid. Het stemorgaan, door
sommigen oneigenlijk o n d e r s t e s t r o t t e n h o o f d (larynx inferior) geheeten, bevindt
zich bij hen op de plaats waar de luchtpijp zich in twee longpijpen (bronchi) splitst; bij een
Zuid-Amerikaansche soort van Nachtzwaluw (Steatornis garipensis) is het stemorgaan zelfs
in de longpijpen zelf gelegen en derhalve dubbel. Het is voorzien van twee als stembanden
werkende vliezen (membranae tympaniformia), waarbij zich bij de ware zangvogels nog
een derde (de membrana semilunaris) voegt. Aldus ontstaat een dubbele stemspleet
waarvan de randen door bijzondere spieren kunnen worden gespannen en verslapt.
Daarenboven bezitten vele Zangvogels der Oude Wereld nog vijf tot zes paar zangspieren
waarvan eenige het stemorgaan opheffen, terwijl andere het naar beneden trekken; deze
zangspieren zijn bij vele Amerikaansche Zangvogels tot één enkele uit twee of drie lagen
bestaande spiermassa samengesmolten.

(4) Merops apiaster.

(5) Zie Deel I, blz. 143 ↗️, aant. 14.

(6) „Halo’s.” Men noemt zoo gelijkmiddelpuntige (concentrische), aan de binnenzijde rood,
aan de buitenzijde wit of blauwachtig gekleurde cirkels (respectievelijk van 22° en 46°
middellijn), welke men soms om de zon waarneemt, en die soms nog door een derden
(van 90° middellijn), aan de binnenzijde violet gekleurden gelijkmiddelpuntigen
(concentrischen) cirkel worden omgeven. Deze iriseerende kringen om de zon worden
veroorzaakt door de breking van het licht door tallooze in de atmospheer zwevende
ijskristalletjes. [96]

1 „Iris”, vol. III (new series), 1867, blz. 414. ↑

2 Gould, „Handbook to the Birds of Australia”, 1865, vol. II, blz. 383. ↑
3 Aangehaald door den heer Gould, „Introduction to the Trochilidae”, 1861, blz. 29. ↑
4 Gould, ibid., blz. 52. ↑
5 W. Tompson, „Nat. Hist. of Ireland: Birds”, vol. II, 1850, blz. 327. ↑
6 Jerdon, „Birds of India”, 1863, vol II, blz. 96. ↑
7 Macgillivray, „Hist. Brit. Birds”, vol IV, 1852, blz. 177–181. ↑
8 Sir R. Schomburgk, in „Journal of R. Geograph. Soc.”, vol. XIII, 1843, blz. 31. ↑
9 „Ornithological Biography”, vol I, blz. 191; omtrent pelikanen en snippen, zie vol. III, blz. 381, 477. ↑
10 Gould, „Handbook of Birds of Australia”, vol. I, blz. 395; vol. II, blz. 383. ↑
11 De heer Hewitt in het „Poultry Book” van Tegetmeier, 1866, blz. 137. ↑
12 Layard, „Annals and Mag. of Nat. Hist.”, vol. XIV, 1854, blz. 93. ↑
13 Jerdon, „Birds of India”, vol. III, blz. 574. ↑
14 Brehm, „Illustr. Thierleben”, 1867, Bd. IV, blz. 351. Eenige der voorgaande mededeelingen zijn ontleend
aan L. Lloyd, „The Game Birds of Sweden”, enz., 1867, blz. 79. ↑
15 Jerdon, „Birds of India”, omtrent Ithaginis, vol. III, blz. 523; omtrent Galloperdix, blz. 541. ↑
16Omtrent de Egyptische gans, zie Macgillivray, „British Birds”, vol. IV, blz. 639. Omtrent Plectropterus,
„Livingstone’s Travels”, blz. 254. Omtrent Palamedea, Brehm’s „Thierleben”, Bd. IV, blz. 740. Zie ook
omtrent dezen vogel Azara, „Voyages dans l’Amérique mérid.”, tome IV, 1809, blz. 179, 253. ↑
17 Zie omtrent onzen kievit den heer R. Garr in „Land and Water”, 8 Aug. [47]1868, blz. 46. Ten opzichte van
Lobivanellus, zie Jerdon’s „Birds of India”, vol. III, blz. 647, en Gould’s „Handbook of Birds of Australia”,
vol. II. blz. 220. Omtrent den Hoplopterus, zie den heer Allen in de „Ibis”, vol. V, 1863, blz. 156. ↑
18 Audubon, „Ornith. Biography”, vol. II, blz. 492: vol. I, blz. 4–13. ↑
19 De heer Blyth, „Land and Water”, 1867, blz. 212. ↑
20 Richardson, over Tetrao umbellus, „Fauna Bor. Amer.: Birds”, 1831, blz. 843. L. Lloyd, „Game Birds of
Sweden”, 1867, blz. 22, 79, over den grooten auerhaan en korhaan. Brehm verzekert echter („Thierleben”
enz, Bd. IV, blz. 352), dat in Duitschland de korhennen gewoonlijk het balzen der korhanen niet bijwonen,
maar dit is een uitzondering op den algemeenen regel; mogelijk liggen de hennen in het omliggende
kreupelhout verborgen, zooals men weet, dat het geval is met de korhennen in Skandinavië en met andere
soorten in N.-Amerika. ↑
21 „Ornithological Biography”, vol. II, blz. 275. ↑
22 Brehm, „Thierleben” enz., Bd. IV. 1867, blz. 990. Audubon, „Ornith. Biography” vol. II, blz. 492. ↑
23 „Land and Water”, 25 Juli, 1868, blz. 14. ↑
24 Audubon’s „Ornitholog. Biography”; omtrent Tetrao cupido, vol. II blz. 492; omtrent den spreeuw, vol. II,
blz. 219. ↑
25 „Ornithological Biograph.”, vol. V, blz. 601. ↑
26 The Hon. Daines Barrington, „Philosoph. Transact.”, 1773, blz. 252. ↑
27 „Ornithological Dictionary”, 1883, blz. 472. ↑
28 „Naturgeschichte der Stubenvögel”, 1840, blz. 4. De heer Harrison Weir schrijft mij eveneens: ——„Men
heeft mij medegedeeld, dat de mannetjes die het best zingen, over het algemeen het eerst een gezellin
krijgen, als zij op de zelfde plaats worden opgekweekt.” ↑
29 „Philosophical Transactions”, 1773, blz. 263. White’s „Natural History of Selborne”, vol. I, 1825, blz. 246. ↑
30 „Naturges. der Stubenvögel”, 1840, blz. 252. ↑
31 De heer Bold, „Zoologist”, 1843–44, blz. 559. ↑
32 D. Barrington, „Phil. Transact.”, 1773, blz. 262. Bechstein, „Stubenvögel”, 1840, blz. 4. ↑
33 Dit is ook het geval met den waterspreeuw, zie den heer Hepburn in de „Zoologist”, 1845–1846, blz.
1028. ↑
L. Lloyd, „Game Birds of Sweden”, 1867, blz. 25. ↑
34
35 Barrington, ibid., blz. 264; Bechstein, ibid., blz. 5. ↑
36Dureau de la Malle geeft een merkwaardig voorbeeld („Annales des Sc. Nat.”, 3ième série, Zoolog., tome
X, blz. 118) van eenige wilde merels of zwarte lijsters in zijn tuin te Parijs, die zich zelven van een in een
kooi opgesloten vogel een republikeinsch deuntje leerden. ↑
37 Bishop in Todd’s „Cyclop. of Anat. and Phys.”, vol. IV, blz. 1496. ↑
38 Aangehaald in „Philosoph. Transactions”, 1773, blz. 362. ↑
39 Gould, „Handbook to the Birds of Australia”, vol. I, 1865, blz. 308–310. Zie ook den heer T. W. Wood in de
„Student”, April, 1870, blz. 125. ↑
40 Zie opmerkingen hieromtrent in Gould’s „Introduction to the Trochilidae”, 1861, blz. 22. ↑
41 „The Sportsman and Naturalist in Canada”, door Majoor W. Ross King; 1886, blz. 144–146. De heer T. W.
Wood geeft in de „Student” (April 1870, blz. 116) een uitnemend verhaal van de houding en de
gewoonten van dezen vogel, gedurende den tijd, dat hij zijn hof maakt aan het wijfje. Hij getuigt, dat de
vederbossen aan de ooren of nekvederen rechtop worden gezet, zoodat zij elkander over de kruin van den
kop heên raken. ↑
42 Richardson, „Fauna Bor. Americana: Birds”, 1831, blz. 359. Audubon, ibid, vol. IV, blz. 507. ↑
43 De volgende verhandelingen zijn in de laatste jaren over dit onderwerp geschreven:—Prof. A. Newton in
de „Ibis”, 1862, blz. 107; Dr. Cullen, ibid., 1865, blz. 145; de heer Flower in „Proc. Zoolog. Soc.”, 1865, blz.
747; en Dr. Murrie in „Proc. Zool. Soc.”, 1868, blz. 471. In deze laatste verhandeling is een uitnemende
afbeelding gegeven van het mannetje van de Australische trapgans, in volle pracht pronkende met
uitgezetten zak. ↑
44 Bates, „The Naturalist on the Amazons”, 1863, vol. II, blz. 284; Wallace, in „Proc. Zool. Soc.”, 1850, blz.
206. Een nieuwe soort, met nog een grooter halsaanhangsel (C. penduliger) is voor korten tijd ontdekt, zie
„Ibis”, vol. I, blz. 447. ↑
45 Bishop, in Todd’s „Cyclop. of Anat. and Phys.”, vol. IV, blz. 1499. ↑
46 De lepelaar (Platalea) heeft een in den vorm van een 8 omgebogen luchtpijp, en toch is deze vogel
(Jerdon, „Birds of India”, vol. III, blz. 763) stom; doch de heer Blyth meldt mij, dat de buigingen niet
standvastig (constant) aanwezig zijn, zoodat zij tegenwoordig wellicht bezig zijn met te verdwijnen. ↑
47 „Elements of Comp. Anat.” door R. Wagner, Eng. vertaling, 1845, blz. 111. Omtrent het boven van de
zwaan medegedeelde, Yarrell’s „Hist. of British Birds”, 2nd. edit., 1845, vol. III, blz. 193. ↑
48 C. L. Bonaparte, aangehaald in de „Naturalist Library: Birds”, vol. XIV, blz. 126. ↑
49 L. Lloyd, „The Game Birds of Sweden”, enz., 1867, blz. 22, 81. ↑
50 Jenner, „Philosoph. Transactions”, 1824, blz. 20. ↑
51 Zie omtrent de voorgaande onderscheidene feiten: over Paradijsvogels, Brehm, „Thierleben”, Bd. III, blz.
325. Over Boschhoenders, Richardson, „Fauna Bor. Americ.: Birds”, blz. 343 en 359; Majoor W. Ross King,
„The Sportsman in Canada”, 1866, blz. 156; Audubon, „American Ornitholog. Biograph.”, vol. I, blz. 216. Over
den Kalij-fazant, Jerdon, „Birds of India”, vol. III, blz. 533. Over de Wevervogels, „Livingstone’s Expedition to
the Zambesi”, 1865, blz. 425. Over Spechten, Macgillivray, „Hist. of British Birds”, vol. III, 1840, blz. 84, 88,
89 en 95. Over den Hop, den heer Swinhoe, in „Proc. Zoolog. Soc.”, 23 Juni, 1863. Over de Nachtzwaluw,
Audubon, ibid., vol. II, blz. 155. De Engelsche Nachtzwaluw maakt in de lente gedurende haar snelle vlucht
ook een merkwaardig geluid. ↑
52 Zie de belangwekkende verhandeling van den heer Meves in „Proc. Zoolog. Soc.”, 1858, blz. 169. Omtrent
de gewoonten van de snip, Macgillivray, „Hist. British Birds”, vol. IV, blz. 371. Omtrent de Amerikaansche
snip, Kapitein Blakiston, „Ibis”, vol. V, 1863, blz. 131. ↑
53 De heer Salvin in „Proc. Zoolog. Soc.”, 1867, blz. 160. Ik ben aan deze uitmuntende vogelkenners veel
dank verschuldigd wegens de toezending van schetsteekeningen van de vederen van Chamaepetes en
wegens andere inlichtingen. ↑
54 Jerdon, „Birds of India”, vol. VI, blz. 118, 62. ↑
55 Gould, „Introduction to the Trochilidae”, 1861, blz. 49. Salvin, „Proc. Zoolog Soc.”, 1867, blz. 160. ↑
56 Sclater, in „Proc. Zool. Soc.”, 1860, blz. 90, en in „Ibis”, vol. IV, 1862, blz. 175. Ook Salvin, in „Ibis”, 1860,
blz. 37. ↑
57 „The Nile Tributaries of Abyssinia”, 1867, blz. 203. ↑
58 Omtrent Tetrao phasianellus, zie Richardson, „Fauna Bor. America”, blz. 361, en voor verdere
bijzonderheden Kapitein Blakiston, „Ibis”, 1863, blz. 125. Omtrent de Cathartes en Ardea, Audubon,
„Ornith. Biography”, vol. II, blz. 51, en vol. III, blz. 89. Over de Grasmusch, Macgillivray, „Hist. British Birds”,
vol. II, blz. 354. Over de Indische Trapgans, Jerdon, „Birds of India”, vol. III, blz. 618. ↑
59 Gould, „Handbook to the Birds of Australia”, vol. I, blz. 444, 449, 455. Het priëel van den Satijnvogel kan
altijd worden gezien in de tuinen van de Zoölogische Vereeniging, Regents Park. ↑
60 Zie opmerkingen hieromtrent in het stuk over „the Feeling of Beauty among Animals”, door den heer J.
Shaw, in het „Atheneum”, 24 Nov. 1866, blz. 681. ↑
61 De heer Monteiro, „Ibis”, vol. IV, 1862, blz. 339. ↑
62 „Land and Water”, 1868, blz. 217. ↑
63 „Ueber die Schädelhöcker”, enz, „Niederländ. Archiv. f. Zoologie”, Bd. I, Heft 2, 1872. ↑
64 Jardine’s „Naturalist Library: Birds”, vol. XIV, blz. 166. ↑
65 Sclater, in de „Ibis” vol. VI, 1864, blz. 114. Livingstone, „Expedition to the Zambesi”, 1866, blz. 66. ↑
66 Jerdon, „Birds of India”, vol. III, blz. 620. ↑
67 Wallace, in „Annals and Mag. of Nat. Hist.” vol. XX, 1857, blz. 416; en in zijn „Malay Archipelago”, vol. II,
1862, blz. 390. ↑
68 Zie mijn werk over „Het Varieeren der Huisdieren en Cultuurplanten”, Ned. vert., Deel I, blz. 334. ↑
69 Aangehaald naar den heer de Lafresnaye, in „Annals and Mag. of Nat. Hist.”, vol XIII, 1854, blz. 157; zie
ook de veel uitvoeriger beschrijving van den heer Wallace, in vol. XX, 1857, blz. 412, en in zijn „Malay
Archipelago.” ↑
70 Wallace „The Malay Archipelago”, vol. II, 1869, blz. 405. ↑
71 De heer Sclater, „Intellectual Observer”, Jan. 1867. „Waterton’s Wanderings”, blz. 118. Zie ook de
belangwekkende verhandeling van den heer Salvin, met een plaat, in de „Ibis”, 1856, blz. 90. ↑
72 „Land and Water”, 1867, blz. 394. ↑
73 De heer D. G. Elliot in „Proc. Zool. Soc.”, 1869, blz. 589. ↑
74 „Nitzsch’s Pterylography”, uitgegeven door P. L. Sclater. Roy. Soc., 1867, blz. 14. ↑
75 Het bruin gevlekte zomergevederte van het sneeuwhoen is er als bescherming, van evenveel belang voor
als het witte wintergevederte; want het is bekend, dat deze vogel in Skandinavië, gedurende de lente, als
de sneeuw is verdwenen, zeer van roofvogels heeft te lijden, voor hij zijn zomerkleed heeft verkregen; zie
Wilhelm von Wright, in Lloyd, „Game Birds of Sweden”, blz. 125. ↑
76 Zie, ten opzichte der bovengaande mededeelingen omtrent het ruien, omtrent snippen enz. Macgillivray,
„Hist. Brit. Birds”, vol. IV, blz. 371; omtrent de Glareolae, wulpen en trapganzen, Jerdon, „Birds of India”,
vol. III, blz 615, 630, 683; omtrent Totanus, ibid., blz. 700; omtrent de siervederen van reigers, ibid., blz.
738, en Macgillivray, vol, IV, blz. 435 en 444, en den heer Stafford Allen in „Ibis”, vol. V, 1863, blz. 33. ↑
77 Omtrent het ruien van het sneeuwhoen, zie Gould’s „Birds of Great-Britain.” Over de Honigvogels, Jerdon,
„Birds of India”, vol. I, blz. 359, 365, 369. Over het ruien van Anthus, zie Blyth, in „Ibis”, 1867, blz. 32. ↑
78 Omtrent de bovengaande mededeelingen ten opzichte van gedeeltelijke ruiingen en over het behouden
van het bruiloftskleed door oude mannetjes, zie Jerdon, omtrent trapganzen en Plevierachtige Vogels, in
„Birds of India”, vol. III, blz. 617, 637, 709, 711. Ook Blyth in „Land and Water”, 1867, blz. 84. Over den
Weduw-vogel, „Ibis”, vol. III, 1861, blz. 133. Over de Drongo-klauwieren, Jerdon, ibid., vol. I, blz. 435. Over
de voorjaarsruiing van Herodias bubulcus, den heer S. S. Allen, in „Ibis”, 1863, blz. 33. Omtrent Gallus
bankiva, Blyth, in „Ann. and Mag. of Nat. Hist.”, vol. I, 1848, blz. 455; zie ook over dit onderwerp mijn
„Varieeren der Huisdieren en Cultuurplanten”, Ned. vert., Deel I, blz. 273. ↑
79Zie Macgillivray, „Hist. British Birds”, vol. V, blz. 34, 70 en 223, over het ruien der Eendachtige Vogels
(Anatidae) met aanhalingen van Waterton en Montagu. Ook Yarrell, „Hist. of British Birds”, vol. III, blz.
243. ↑
80 Omtrent den pelikaan, zie Sclater, in „Proc. Zool. Soc.”, 1868, blz. 265. Omtrent de Amerikaansche vinken,
zie Audubon, „Ornith. Biography”, vol. I, blz. 174, 221, en Jerdon, „Birds of India”, vol. II, blz. 383. Over
de Fringilla cannabina van Madera, den heer E. Vernon Harcourt, „Ibis”, vol. V, 1863, blz. 230. ↑
81 Zie ook „Ornamental Poultry”, door den weleerw. heer E. S. Dixon, 1848, blz. 8. ↑
82 „Birds of India”, Introduct., vol. I, blz. XXIV: omtrent den pauw, vol. III, blz. 507. Zie Gould’s „Introduction
to the Trochilidae”, 1861, blz. 15 en 111. ↑
83 „Journal of R. Geograph. Soc.”, vol. X, 1840, blz. 236. ↑
84 „Annals and Mag. of Nat. Hist.”, vol. XIII, 1854, blz. 157; ook Wallace, ibid., vol, XX, 1857, blz. 412, en
„The Malay Archipelago”, vol. II, 1869, blz. 252. Ook Dr. Bennet, aangehaald door Brehm, „Thierleben”,
Bd. III, blz. 326. ↑
85 De heer T. W. Wood heeft („The Student”, April 1870, blz. 115) een volledige verklaring van deze wijze van
pronken gegeven, die hij de laterale of eenzijdige noemt, door den goudlakenschen fazant en door den
Japanschen fazant, Ph. versicolor. ↑
86 „The Reign of Law”, 1867, blz. 203. ↑
87 Voor de beschrijving van deze vogels, zie Gould’s „Handbook to the Birds of Australia”, vol. I, 1865, blz.
417. ↑
88 „Birds of India”, vol. II, blz. 96. ↑
89Omtrent den Cosmetornis, zie Livingstone’s „Expedition to the Zambesi”, 1865, blz. 66. Over den Argus-
fazant, Jardine’s „Nat. Hist. Lib.: Birds”, vol. XIV, blz. 167. Omtrent Paradijsvogels, Lesson, aangehaald
door Brehm, „Thierleben”, Bd. III, blz. 325. ↑
90 Tegetmeier, „The Poultry Book”, 1866, blz. 139. ↑
91 Ten minste volgens Brehm („Thierleben”, Deel IV, blz. 832); de muskusgeur dien de gieren in den paartijd
verspreiden en die ook hun eieren doordringt, is bekend. ↑
[Inhoud]
VEERTIENDE HOOFDSTUK.
 SECUNDAIRE SEKSUEELE KENMERKEN BIJ DE VOGELS.—VERVOLG.

Keus door het wijfje uitgeoefend.—Langdurigheid der vrijage.—Ongepaarde vogels.—Geestvermogens en

smaak voor het schoone.—Voorkeur of afkeer van het wijfje ten opzichte van bijzondere mannetjes.—
Veranderlijkheid (variabiliteit) van Vogels.—De afwijkingen (variaties) ontstaan soms plotseling.—Wetten
der veranderlijkheid (variabiliteit).—Vorming van oogvlekken (ocelli).—Overgangen van kenmerken.—Geval
van den pauw, Argus-fazant en Urosticte.

Als de seksen verschillen in schoonheid, in zangvermogen of in het voortbrengen van hetgeen ik

instrumentale muziek heb genoemd, is het bijna altijd het mannetje dat het wijfje overtreft. Deze
hoedanigheden zijn, zooals wij straks zagen, klaarblijkelijk hoogst belangrijk voor het mannetje.
Als zij slechts voor een gedeelte van het jaar worden verkregen, is dit altijd kort voor den paartijd.
Alleen het mannetje pronkt zorgvuldig met zijn verschillende bekoorlijkheden en voert dikwijls
vreemde vertooningen op den grond of in de lucht in tegenwoordigheid van het wijfje uit. Elk
mannetje verjaagt, of doodt, als hij kan, al zijn medeminnaars. Hieruit mogen wij besluiten, dat
het doel van het mannetje is om het wijfje er toe te brengen met hem te paren, en om dit doel te
bereiken, tracht hij haar op onderscheidene wijzen op te wekken of te bekoren; en dit is de
meening van allen die de gewoonten van levende vogels met zorg hebben bestudeerd. Er blijft
echter een vraag over, die een hoogst belangrijke beteekenis heeft voor de seksueele teeltkeus,
namelijk of elk mannetje van de zelfde soort het wijfje in even hooge mate opwekt en aantrekt,
dan wel of zij een keus doet en aan zekere mannetjes de voorkeur geeft. Het laatste kan
bevestigend worden beantwoord op grond van vele directe en indirecte bewijzen. Het is veel
moeilijker te beslissen, welke hoedanigheden de keus van het wijfje bepalen; maar wij hebben
hier wederom eenige [97]directe en indirecte bewijzen, dat het in groote mate de uitwendige
aantrekkelijkheden van het mannetje zijn, hoewel ongetwijfeld zijn kracht, moed en andere
geestvermogens in het spel komen. Wij zullen met de indirecte bewijzen beginnen.

Langdurigheid der Vrijage.—De lange tijd gedurende welken beide seksen van zekere vogels den
eenen dag voor en den anderen na op een vaste plaats samenkomen, hangt ongetwijfeld
gedeeltelijk daarvan af, dat de vrijage een langdurige zaak is, en gedeeltelijk van de herhaling der
paring. Zoo duren in Skandinavië de „balzen” of „leks” van de korhoenders van het midden van
Maart af, gedurende de geheele maand April tot in Mei toe. Niet minder dan veertig of vijftig, of
zelfs meer vogels komen op de „leks” te zamen; en de zelfde plaats wordt dikwijls gedurende
achtereenvolgende jaren bezocht. De „lek” van den grooten auerhaan duurt van het einde van
Maart tot het midden of zelfs het einde van Mei. In Noord-Amerika „duren de patrijzendansen” van
Tetrao phasianellus „een maand of langer.” Andere soorten van Boschhoenders zoowel in Noord-
Amerika als in Siberië 1 hebben omtrent de zelfde gewoonten. De vogelaars ontdekken de hoogten
waar de kemphanen samenkomen, doordat het gras er kaal is geloopen, en dit bewijst, dat de
zelfde plaats gedurende langen tijd wordt bezocht. De Indianen van Guiana zijn goed bekend met
de schoongemaakte open plaatsen waar zij verwachten de schoone Rotshanen („Cocks of the
Rock”) te vinden; en de inboorlingen van Nieuw-Guinea kennen de boomen waar van tien tot
twintig mannelijke Paradijsvogels in hun vollen vedertooi te zamen komen. In dit laatste geval is
niet uitdrukkelijk vermeld, dat de wijfjes zich op de zelfde boomen verzamelen; doch de jagers
zullen waarschijnlijk, als het hun niet bijzonder wordt gevraagd, haar tegenwoordigheid niet
vermelden, daar haar vellen geen waarde hebben. Kleine troepjes van een Afrikaanschen
wevervogel (Ploceus) komen gedurende den paartijd samen en voeren uren lang hun bevallige
bewegingen uit. Groote getallen van de poelsnip (Scolopax major) verzamelen zich gedurende de
schemering in een moeras, en de zelfde plaats wordt met het zelfde doel gedurende
achtereenvolgende [98]jaren bezocht; men kan ze daarop zien rondloopen, „gelijk even zoovele
groote ratten”, hun vederen opzettende, met hun vleugels kleppende en de vreemdste geluiden
voortbrengende. 2

Sommige van de bovenvermelde vogels, namelijk het korhoen, het groote auerhoen, het fazanten-
boschhoen, de kemphaan, de poelsnip, en wellicht eenige andere, leven, naar men gelooft, in
veelwijverij. Men zou hebben kunnen denken, dat bij dergelijke vogels de sterkere mannetjes
eenvoudig de zwakkere weggejaagd, en dan op eens zoovele wijfjes, als mogelijk was, in bezit
zouden hebben genomen; indien het echter voor het mannetje noodzakelijk was, om het wijfje op
te wekken of haar te behagen, kunnen wij den langen duur der vrijage en het samenkomen van
zoovele individu’s van beide seksen op de zelfde plaats begrijpen. Sommige soorten die strikt
eenwijvig zijn, „houden bruiloftsbijeenkomsten”; dit schijnt het geval te zijn in Skandinavië met
een van de Sneeuwhoenders, wiens „leks” van het midden van Maart tot het midden van Mei
duren. In Australië vormt de liervogel (Menura superba) „kleine ronde heuvels”, en de Menura
Alberti graaft zich ondiepe holen, of, gelijk zij door de inboorlingen worden genoemd,
„corroborying places” (1) uit, waar men gelooft, dat beide seksen bijeenkomen. De bijeenkomsten
van M. superba zijn dikwijls zeer talrijk; en onlangs is een verhaal publiek gemaakt 3 door een
reiziger die in een vallei beneden hem, dicht met struiken begroeid, „een gedruisch” hoorde, „dat
hem volkomen in verbazing bracht”: naar beneden klauterende, zag hij tot zijn verwondering
omtrent honderdvijftig prachtige liervogels, „in slagorde gerangschikt, met onbeschrijfelijke woede
met elkander vechten.” De priëelen van de priëelvogels worden gedurende den paartijd door beide
seksen bezocht; „daarin komen de mannetjes samen en strijden met elkander om de gunst van
het wijfje, en daarin komen de wijfjes samen en coquetteeren met de mannetjes.” Bij twee der
geslachten wordt het zelfde priëel vele jaren achtereen bezocht. 4 [99]

De weleerw. heer W. Darwin Fox heeft mij medegedeeld, dat de eksters (Corvus pica, Linn.) uit
alle deelen van het Delamere-woud bijeen plachten te komen om het groote eksterhuwelijk te
vieren. Eenige jaren geleden waren deze vogels buitengewoon talrijk, zoodat een jachtopziener er
op éénen morgen negentien doodde en een ander met een enkel schot zeven bij elkander zittende
vogels tegelijk doodde. Terwijl zij zoo talrijk waren, hadden zij de gewoonte om zeer vroeg in de
lente op bijzondere plaatsen samen te komen, waar men ze in troepen kon zien, snappende,
somtijds vechtende, in de boomen heên en weêr dribbelende, en vliegende. De geheele zaak werd
door de vogels klaarblijkelijk beschouwd als van het hoogste belang. Kort na de bijeenkomst
scheidden zij allen, en de heer Fox en anderen merkten op, dat zij dan voor het jaargetijde waren
gepaard. In de eene of andere streek waar een soort niet zeer talrijk is, kunnen natuurlijk geen
groote bijeenkomsten worden gehouden, en de zelfde soort heeft wellicht in verschillende landen
verschillende gewoonten. Ik heb bij voorbeeld nergens medegedeeld gevonden, dat de
korhoenders in Schotland geregelde bijeenkomsten houden, en toch zijn die bijeenkomsten in
Duitschland en Skandinavië zoo wel bekend, dat zij bijzondere namen dragen.

Ongepaarde Vogels.—Uit de nu medegedeelde feiten mogen wij besluiten, dat bij vogels, tot zeer
verschillende groepen behoorende, de vrijage dikwijls een langdurige, teedere en lastige zaak is.
Er is zelfs reden om te vermoeden, hoe onwaarschijnlijk dit ook in het eerst moge schijnen, dat
sommige mannetjes en wijfjes van de zelfde soort, de zelfde streek bewonende, elkander niet
altijd behagen en bijgevolg niet paren. Vele verhalen zijn publiek gemaakt van hetzij het mannetje
of het wijfje van een paar, dat was doodgeschoten, en spoedig door een ander werd vervangen.
Dit is veelvuldiger waargenomen bij den ekster, dan bij eenigen anderen vogel, wellicht ten
gevolge van zijn opzichtig uiterlijk en nest. De vermaarde Jenner verhaalt, dat in Wiltshire één van
een paar dagelijks niet minder dan zevenmaal achtereen werd doodgeschoten, „maar alles te
vergeefs, want de overblijvende ekster vond weldra een ander gezel”; en het laatste paar kweekte
hun jongen op. Over het algemeen wordt den volgenden dag een gezel gevonden; maar de heer
Thompson deelt een geval mede, waarin er een reeds op den avond van den zelfden dag werd
vervangen. Zelfs nadat de eieren zijn uitgebroeid, zal er, indien een der oude vogels wordt
gedood, [100]dikwijls een gezel worden gevonden; dit geschiedde na verloop van twee dagen in
een geval, onlangs door een van Sir J. Lubbock’s opzichters waargenomen. 5 De eerste en meest
voor de hand liggende onderstelling is, dat de mannelijke eksters veel talrijker moeten zijn dan de
vrouwelijke, en dat in de bovenvermelde gevallen, zoowel als in vele andere die nog zouden
kunnen worden medegedeeld, alleen de mannetjes waren gedood. Dit schijnt in sommige gevallen
steek te houden; want de jachtopzichters in het Delamere-woud verzekerden den heer Fox, dat de
eksters en kraaien die zij vroeger achtereenvolgens in grooten getale nabij hun nesten doodden,
allen mannetjes waren, en zij verklaarden dit feit, doordat de mannetjes gemakkelijker werden
gedood, terwijl zij aan de op de eieren zittende wijfjes voedsel brachten. Macgillivray geeft echter,
op autoriteit van een uitnemend waarnemer, een voorbeeld van drie eksters, achtereenvolgens op
het zelfde nest gedood, die allen wijfjes waren; en een ander geval van zes eksters
achtereenvolgens gedood, terwijl zij op de zelfde eieren zaten, hetgeen het waarschijnlijk maakt,
dat zij allen wijfjes waren, hoewel het mannetje, gelijk ik van den heer Fox hoor, op de eieren zal
gaan zitten, als het wijfje is gedood.

De jachtopzichter van den heer Lubbock heeft herhaaldelijk, maar hoevele malen kon hij niet
zeggen, één van een paar Vlaamsche gaaien (Garrulus glandarius) geschoten, en het miste nooit,
of kort daarna vond hij den overlever opnieuw gepaard. De weleerw. heer W. D. Fox, de heer F.
Bond en anderen hebben één van een paar kraaien (Corvus corone) geschoten; maar het nest
werd weldra opnieuw bewoond. Deze vogels zijn vrij algemeen; maar Falco peregrinus is
zeldzaam, en toch getuigt de heer Thompson, dat, wanneer in Ierland „hetzij een oud mannetje of
een wijfje in den paartijd wordt gedood (hetgeen geen ongewone omstandigheid is), in zeer
weinig dagen een ander gezel wordt gevonden, zoodat de nesten, niettegenstaande dergelijke
gebeurlijkheden, zeker zijn hun aandeel jongen te leveren.” De heer Jenner Weir wist, dat het
zelfde gebeurde met Falco peregrinus te Beachy Head. De zelfde waarnemer meldt mij, dat drie
torenvalken (Falco tinnunculis), allen mannetjes, achtereenvolgens werden gedood, terwijl zij het
zelfde nest bezochten; twee daarvan waren in vollen [101]vederdos, en de derde in het gevederte
van het vorige jaar. Een geloofwaardig jachtopzichter in Schotland verzekerde den heer Birkbeck,
dat zelfs bij den zeldzamen gouden arend (Aquila chrysaëtos), wanneer de eene is gedood,
spoedig een andere wordt gevonden. Evenzoo heeft men waargenomen, dat bij den kerkuil (Strix
flammea) „de overlever weldra een gezel vond en het ongeluk voorbijging.”

White van Selborne, die het geval van den uil mededeelt, voegt er bij, dat hij een man heeft
gekend, die, daar hij geloofde, dat de patrijzen, als zij waren gepaard, door het vechten der
mannetjes werden verontrust, hen placht dood te schieten; en hoewel hij het zelfde wijfje
verscheidene malen weduwe had gemaakt, was zij altijd spoedig van een nieuwen gezel voorzien.
Deze zelfde natuuronderzoeker beval de musschen dood te schieten, die de muurzwaluwen van
haar nesten beroofden; maar degeen die overbleef, „hetzij het een mannetje of een wijfje was,
verkreeg dadelijk een gezel, en dat verscheidene malen achtereen.” Ik zou hier soortgelijke
gevallen kunnen bijvoegen, betrekking hebbende op den vink, den nachtegaal en het roodstaartje.
Ten opzichte van den laatsten vogel (Phoenicura ruticilla) merkt de schrijver op, dat hij in geenen
deele algemeen was in den omtrek, en hij geeft veel verwondering er over te kennen, dat het op
de eieren zittende wijfje zoo spoedig met goeden uitslag bekend kon maken, dat zij weduwe was.
De heer Jenner Weir heeft mij een bijna gelijksoortig geval medegedeeld: te Blackheath ziet of
hoort hij nimmer den zang van den wilden goudvink, en toch kwam gewoonlijk, wanneer een
zijner in kooien opgesloten mannetjes was gestorven, een wild mannetje in den loop van weinige
dagen en ging bij het weduwe geworden wijfje zitten, wier loktoon verre van luid is. Ik zal slechts
één ander feit mededeelen op autoriteit van dezen zelfden waarnemer; van een paar spreeuwen
(Sturnus vulgaris) werd er één in den morgen doodgeschoten; ’s middags was een nieuwe gezel
gevonden; deze werd wederom doodgeschoten; maar vóór den nacht was het paar volledig,
zoodat de troostelooze weduwe of weduwnaar gedurende den zelfden dag driemaal werd
vertroost. De heer Engleheart meldt mij ook, dat hij gedurende verscheidene jaren gewoon was
één van een paar spreeuwen dood te schieten, die in een gat in een huis te Blackheath hun nest
bouwden; maar het verlies werd dadelijk hersteld. Gedurende één jaargetijde hield hij er
aanteekening van en vond, dat hij vijf-en-dertig vogels van het zelfde nest had doodgeschoten;
deze bestonden zoowel uit mannetjes [102]als uit wijfjes, maar in welke verhouding kan hij niet
zeggen; desniettemin werden na al deze vernieling nog jongen opgekweekt. 6

Deze feiten zijn zeker opmerkelijk. Hoe komt het, dat zoovele vogels in staat zijn om een verloren
gezel dadelijk te vervangen? Eksters, Vlaamsche gaaien, kraaien, patrijzen en sommige andere
vogels worden gedurende het voorjaar nooit alleen gezien, en deze leveren op het eerste gezicht
het moeilijkst te verklaren geval op. Vogels van de zelfde sekse leven echter, hoewel natuurlijk niet
wezenlijk gepaard, somtijds bij paren of in kleine troepjes, zooals bekend is, dat met duiven en
patrijzen het geval is. Somtijds leven de vogels ook bij drietallen, zooals bij spreeuwen, kraaien,
papegaaien en patrijzen is waargenomen. Bij patrijzen zijn voorbeelden bekend zoowel van twee
wijfjes die met één mannetje, als van twee mannetjes die met één wijfje leefden. In alle dergelijke
gevallen is het waarschijnlijk, dat de vereeniging gemakkelijk zou worden verbroken. Men kan de
mannetjes van sommige vogels nu en dan met hun liefdezang zien voortgaan lang na den
gewonen tijd, hetgeen aantoont, dat zij een gezellin hebben verloren of nimmer verkregen. De
dood van één van een paar, hetzij door ongeval of door ziekte, zou den anderen vogel vrij en
alleen overlaten; en er is reden om te gelooven, dat vrouwelijke vogels gedurende den paartijd
bijzonder onderhevig zijn aan een vroegtijdigen dood. Evenzoo zouden vogels wier nesten
verwoest waren geworden of onvruchtbare paren, of achterlijke individu’s, er gemakkelijk toe
komen om hun gezellen te verlaten, en zouden waarschijnlijk blijde zijn, als zij eenig deel konden
nemen aan de genoegens en de plichten van de opkweeking van jongen, al waren die hun eigen
ook niet. 7 Dergelijke [103]gebeurlijkheden als deze verklaren waarschijnlijk de meeste der
voorgaande gevallen. 8 Desniettemin is het een vreemd feit, dat er in ééne en de zelfde streek,
gedurende het toppunt van den paartijd, altijd zoovele mannetjes en wijfjes gereed zouden staan
om het verlies van een gepaarden vogel te vergoeden. Waarom paren dergelijke overgebleven
vogels niet onmiddellijk met elkander? Hebben wij niet enige reden om te vermoeden, en dit
vermoeden is bij den heer Jenner Weir opgekomen, dat het, daar de vrijage bij vele vogels een
langdurige en vervelende zaak schijnt te zijn, nu en dan gebeurt, dat zekere mannetjes en wijfjes
er gedurende den eigenlijken paartijd niet in slagen om elkanders liefde op te wekken, en bij
gevolg niet paren? Dit vermoeden zal iets minder onwaarschijnlijk voorkomen, nadat wij zullen
hebben gezien, welk een sterken tegenzin en voorkeur vrouwelijke vogels nu en dan jegens
bijzondere mannetjes toonen.
Geestvermogens der Vogels en hun smaak voor het schoone.—Voor wij verder de vraag
bespreken, of de wijfjes de meest aantrekkelijke mannetjes uitkiezen, of zich afgeven met den
eersten den besten dien zij ontmoeten, zal het raadzaam zijn kortelijks de geestvermogens der
vogels te beschouwen. Hun rede wordt gewoonlijk en wellicht terecht, voor weinig ontwikkeld
gehouden; maar toch kunnen eenige feiten worden aangevoerd 9, die tot een tegenovergesteld
besluit leiden. Weinig [104]ontwikkelde redeneerende vermogens zijn echter, gelijk wij bij den
mensch zien, vereenigbaar met sterke genegenheid, een scherp waarnemingsvermogen en smaak
voor het schoone, en het is met deze laatste hoedanigheden, dat wij hier hebben te maken. Men
heeft dikwijls gezegd, dat papegaaien zich zoo sterk aan elkander hechten, dat, wanneer de eene
sterft, de andere gedurende langen tijd kwijnt; maar de heer Jenner Weir denkt, dat bij de meeste
vogels de sterkte van hun genegenheid voor elkander zeer overdreven is geworden. Desniettemin
heeft men, als één van een paar in den natuurstaat werd doodgeschoten, den overlever dagen
achtereen een klaagtoon hooren voortbrengen; en de heer St. John 10 deelt verscheidene feiten
mede, waaruit de wederkeerige gehechtheid van gepaarde vogels blijkt. De heer Bennet
verhaalt 11, dat in China, nadat een woerd van het fraaie madarijnras was gestolen, de eend
ontroostbaar bleef, hoewel haar vlijtig het hof werd gemaakt door een anderen madarijn-woerd
die al zijn bekoorlijkheden voor haar tentoonspreidde. Na verloop van drie weken kreeg men den
gestolen woerd terug, en dadelijk herkende het paar elkander met de uiterste vreugde.
Spreeuwen kunnen echter, gelijk wij hebben gezien, op een enkelen dag driemaal over het verlies
van hun gezel worden getroost. In den Londenschen Dierentuin hebben papegaaien hun vroegere
meesters duidelijk herkend na een tijdsverloop van eenige maanden. Duiven hebben zulk een
uitnemend geheugen voor plaatsen, dat men ze na een tijdsverloop van negen maanden naar hun
vroegere woningen heeft zien terugkeeren, en toch hoor ik van den heer Harrison Weir, dat, als
men een paar dat in den natuurstaat levenslang met elkander zou blijven leven, in den winter
gedurende eenige weinige weken van elkander scheidt en met andere vogels doet paren, de beide
vogels, als men ze weder bij elkander brengt, zelden, zoo ooit, elkander herkennen. [105]

Vogels geven soms blijken van welwillende gevoelens; zij zullen de verlaten jongen zelfs van
andere soorten voeden; maar dit moet wellicht als een vergissing van het instinkt worden
beschouwd. Zij zullen ook, gelijk in een vroeger gedeelte van dit werk is aangetoond, volwassen
vogels van hun eigen soort, die blind zijn geworden, voeden. De heer Buxton geeft een
merkwaardig verhaal van een papegaai die zorg droeg voor een door de vorst beschadigden en
verminkten vogel van een andere soort, zijn vederen schoon maakte en hem verdedigde tegen de
aanvallen van de andere papegaaien die vrij in zijn tuin omzwierven. Het is een nog
merkwaardiger feit, dat deze vogels blijkbaar eenig medegevoel toonen voor de genoegens
hunner makkers. Toen een paar kakatoe’s een nest in een acaciaboom maakten, „was het koddig
om te zien, welk een buitensporig belang de anderen van de zelfde soort in die zaak stelden.”
Deze papegaaien gaven ook bewijzen van onbegrensde nieuwsgierigheid en bezaten blijkbaar het
„denkbeeld van eigendom en bezit.” 12

Vogels bezitten scherpe waarnemingsvermogens. Iedere gepaarde vogel herkent natuurlijk zijn
gezel. Audubon verhaalt, dat van de spotlijsters der Vereenigde Staten (Mimus polyglottus) een
zeker aantal gedurende het geheele jaar in Louisiana blijven, terwijl de anderen naar de oostelijke
staten verhuizen; deze laatsten worden bij hun terugkomst dadelijk door hun zuidelijke broeders
herkend en altijd aangevallen. Vogels in gevangen staat onderscheiden verschillende personen,
gelijk wordt bewezen door den sterken en blijvenden tegenzin of genegenheid die zij, schijnbaar
zonder eenige reden, voor zekere individu’s vertoonen. Ik heb daarvan talrijke voorbeelden
gehoord bij Vlaamsche gaaien, patrijzen, kanarievogels en vooral goudvinken. De heer Hussey
heeft beschreven, op hoe buitengewone wijze een tamme patrijs iedereen herkende, en zijn
genegenheid en afkeer waren zeer sterk. De vogel scheen „verzot op levendige kleuren, en men
kon geen nieuwe japon aantrekken of nieuwe muts opzetten zonder zijn aandacht op te
wekken.” 13 De heer Hewitt heeft zorgvuldig de gewoonten van eenige eenden (van voor korten tijd
getemde vogels afstammende) beschreven die bij de nadering van een wilden hond of kat hals
over kop naar het water snelden en zich uitputten in hun pogingen om te ontsnappen; [106]maar
des heeren Hewitt’s eigen honden of katten kenden zij zoo goed, dat zij vlak bij hen gingen liggen
om zich in de zon te koesteren. Zij vluchtten altijd weg voor een vreemdeling en even zoo ook
voor de dame die hen verzorgde, als deze de eene of andere groote verandering in haar kleeding
maakte. Audubon verhaalt, dat hij een wilden kalkoen opkweekte en temde, die altijd wegliep
voor elken vreemden hond; deze vogel ontsnapte in het woud, en eenige dagen later zag
Audubon, gelijk hij dacht, een wilden kalkoen en liet er zijn hond jacht op maken; maar tot zijn
verwondering liep de vogel niet weg, en viel de hond, toen hij er bij kwam, den vogel niet aan;
want zij herkenden elkander wederkeerig als oude vrienden. 14 (2)

De heer Jenner Weir is overtuigd, dat vogels bijzondere aandacht wijden aan de kleuren van
andere vogels, somtijds uit ijverzucht, en somtijds als een teeken van verwantschap. Zoo zette hij
een rietgors (Emberiza schoeniclus), die zijn zwarten kop had verkregen, in zijn vogelhuis (volière)
en geen der vogels sloeg op den nieuw aangekomene acht, behalve een goudvink, die ook een
zwarten kop heeft. Deze goudvink was een zeer rustige vogel en had vroeger nooit met een zijner
kameraden, een andere rietgors die nog geen zwarten kop had gekregen, daaronder begrepen,
twist gehad; maar de rietgors met een zwarten kop werd zoo ongenadig behandeld, dat hij uit het
vogelhuis (volière) moest worden genomen. De heer Weir was ook genoodzaakt er een
roodborstje uit te nemen, daar dit alle vogels die eenig rood in hun gevederte hadden, maar geen
andere soorten, heftig aanviel; het doodde werkelijk een roodborstigen kruisbek en bijna ook een
distelvink. Hij heeft van den anderen kant ook opgemerkt, dat sommige vogels, als zij pas in zijn
vogelhuis (volière) werden gebracht, naar de soorten toe vlogen, die in kleur het meest op hen
geleken, en zich aan hun zijde neêrzetten.
 Fig. 48.

Priëelvogel (Chlamydera maculata) met zijn priëel (naar Brehm).

Daar mannelijke vogels met zooveel zorg met hun schoon gevederte en andere versierselen in
tegenwoordigheid van de wijfjes pronken, is het blijkbaar waarschijnlijk, dat deze de schoonheid
harer minnaars waardeeren. Het is echter moeilijk om directe bewijzen te verkrijgen van hun
vermogen om schoonheid te waardeeren. Wanneer vogels hun eigen beeld in een spiegel
aanstaren (waarvan vele voorbeelden [107]zijn opgeteekend), kunnen wij niet met zekerheid
zeggen, dat dit niet uit ijverzucht op een onderstelden mededinger is, hoewel dit niet het besluit
van sommige waarnemers is. In andere gevallen is het moeilijk te onderscheiden tusschen bloote
nieuwsgierigheid en bewondering. Het [108]is wellicht het eerste gevoel dat, gelijk Lord Lilford
getuigt 15, den kemphaan tot elk helder gekleurd voorwerp trekt, zoodat hij op de Jonische
eilanden „op een levendig gekleurden zakdoek zal neêrschieten, zonder op herhaalde schoten te
letten.” De gewone leeuwerik wordt uit de lucht naar omlaag gelokt en in grooten getale
gevangen, door een kleinen spiegel dien men in beweging brengt, zoodat hij in de zon glinstert. Is
het bewondering of nieuwsgierigheid, die er den ekster, de raaf en sommige andere vogels toe
brengt, om schitterende voorwerpen, zooals zilveren sieraden of juweelen, te stelen en te
verbergen?

De heer Gould zegt, dat sommige kolibri’s de buitenzijde hunner nesten „uiterst smaakvol”
versieren; „zij hechten daaraan instinktmatig fraaie platte stukken van korstmossen vast, de
grootste in het midden en de kleinere op het deel dat aan den tak is vastgehecht. Nu en dan
wordt een fraaie veder er aan de buitenzijde ingevlochten of op vastgemaakt terwijl de schacht
daarbij steeds zoo wordt geplaatst, dat de vlag aan de buitenzijde uitsteekt.” Het beste bewijs van
een smaak voor het schoone wordt echter opgeleverd door de drie reeds vermelde geslachten van
Australische priëelvogels. Hun priëelen (Fig. 48), waarin de seksen samenkomen en vreemde
vertooningen uitvoeren, worden op verschillende wijze gebouwd; maar, wat ons het meest
aangaat, is, dat zij door de onderscheidene soorten op verschillende wijze worden versierd. De
Priëelvogel verzamelt levendig gekleurde voorwerpen, zooals de blauwe staartvederen van
parkieten, gebleekte beenderen en schelpen die hij tusschen de twijgen steekt, of aan den ingang
schikt. De heer Gould vond in een priëel een net bewerkte steenen tomahawk en een reepje
blauw katoen, blijkbaar uit een legerplaats der inboorlingen weggenomen. Deze voorwerpen
worden door de vogels, wanneer zij aan het spel zijn, voortdurend opnieuw geschikt en rond
gedragen. Het priëel van den gevlekten priëelvogel „is fraai bekleed met groote grashalmen, zoo
gerangschikt, dat de toppen elkander bijna ontmoeten, en de versierselen zijn zeer overvloedig.”
Ronde steentjes worden gebruikt om de grashalmen op hun plaats te houden en om
uiteenloopende paadjes te maken, die naar het priëel leiden. De steentjes en schelpen worden
dikwijls van een grooten afstand aangevoerd. De regentvogel versiert, volgens de beschrijving van
den heer Ramsay, [109]zijn kort priëel met gebleekte slakkenhuizen, tot vijf of zes soorten
behoorende, en met „bessen van verschillende kleuren, blauw, rood en zwart, die het, wanneer zij
versch zijn, een zeer fraai aanzien geven. Behalve deze waren er onderscheidene pas opgepikte
bladeren en jonge scheuten van een bleekroode kleur, terwijl het geheel stellig smaak voor het
schoone bewees.” Wel mag de heer Gould zeggen: „deze sterk versierde vergaderplaatsen moeten
worden beschouwd als de meest wondervolle voorbeelden van de bouwkunst der vogels, die tot
dusver zijn ontdekt”; en, gelijk wij zien, verschilt ongetwijfeld de smaak der onderscheidene
soorten. 16

Voorkeur door de Wijfjes jegens bijzondere Mannetjes getoond.—Na deze voorafgaande

opmerkingen omtrent het onderscheidingsvermogen en den smaak van vogels, zal ik alle mij
bekende feiten mededeelen, die betrekking hebben op de voorkeur, door het wijfje voor
bijzondere mannetjes getoond. Het is zeker, dat verschillende soorten van vogels in den
natuurstaat nu en dan met elkander paren en bastaarden voortbrengen. Vele voorbeelden zouden
daarvan kunnen worden aangehaald: zoo verhaalt Macgillivray hoe een mannelijke merel en een
vrouwelijke lijster, „op elkander verliefd werden”, en jongen voortbrachten. 17 Verscheidene jaren
geleden zijn achttien gevallen opgeteekend van het voorkomen in Groot-Brittannië van bastaarden
tusschen het korhoen en den fazant 18; maar de meeste dezer gevallen kunnen wellicht worden
verklaard, doordat enkele vogels geen van hun eigen soort vinden om mede te paren. Bij andere
vogels zijn, gelijk de heer Jenner Weir reden heeft te gelooven, bastaarden soms het gevolg van
den toevalligen omgang tusschen vogels die in elkanders onmiddellijke nabijheid hun nest
bouwen. Deze opmerkingen zijn echter niet toepasselijk op de vele opgeteekende voorbeelden
van tamme vogels, tot verschillende soorten behoorende, die volkomen betooverd door elkander
waren, hoewel zij in gezelschap van individu’s hunner eigen soort leefden. Zoo verhaalt
Waterton 19, dat een wijfje, tot een toom [110]van drie-en-twintig Canada-ganzen behoorende, met
een eenzaam levende mannelijke rotgans paarde, hoewel deze zoozeer in uiterlijk en grootte van
haar verschilde, en dat zij bastaardkroost voortbrachten. Van een mannelijke smient (Mareca
penelope), met een wijfje van de zelfde soort levende, is het bekend, dat hij met een
pijlstaarteend (Querquedula acuta) paarde. Lloyd beschrijft de opmerkelijke wederkeerige
gehechtheid van een mannelijke schildeend (Tadorna vulpanser) en een gewone eend. Nog vele
voorbeelden zouden hieraan kunnen worden toegevoegd; en de weleerw. heer E. S. Dixon merkt
op, dat „zij die vele verschillende soorten van ganzen tegelijkertijd hebben gehouden, wel weten,
welke onverklaarbare genegenheden zij dikwijls voor elkander opvatten, en dat zij even gaarne
paren en jongen voortbrengen met individu’s van een ras dat schijnbaar het meest verschillend
van hen is, als met hun eigen ras.”
De weleerw. heer W. D. Fox meldt mij, dat hij tegelijkertijd een paar Chineesche ganzen (Anser
cygnoides) en een gewonen ganzerik met drie ganzen heeft bezeten. De beide soorten leefden elk
geheel op zich zelf, tot de Chineesche ganzerik een van de gewone ganzen verleidde om met hem
te leven. Daarenboven waren van de jonge vogels, opgekweekt uit de eieren der gewone ganzen,
slechts vier zuiver, terwijl de achttien anderen bastaarden bleken te zijn; zoodat de Chineesche
ganzerik veel grooter bekoorlijkheden schijnt te hebben bezeten, dan de gewone ganzerik. Ik wil
nog slechts één ander geval mededeelen: de heer Hewitt verhaalt, dat een in gevangen staat
opgekweekte wilde eend, „na een paar jaren met haar eigen woerd te hebben geleefd, hem op
eens verstootte, toen ik een mannelijke pijlstaarteend in het water plaatste. Het was blijkbaar een
geval van liefde op het eerste gezicht; want zij zwom naar den nieuw aangekomene heên en
overlaadde hem met liefkozingen, hoewel hij blijkbaar verontrust door en afkeerig van haar
liefdesbetuigingen scheen. Van dat uur af vergat zij haar ouden minnaar. De winter ging voorbij en
in de volgende lente scheen de pijlstaartwoerd te zijn overgehaald door haar liefkozingen; want zij
nestelden te zamen en brachten zeven of acht jongen voort.”

Wat de bekoring in deze verschillende gevallen mag zijn geweest, [111]behalve eenvoudig de
nieuwheid, kunnen wij zelfs niet gissen. De kleur komt echter soms in het spel; want als men
bastaarden wil verkrijgen van het sijsje (Fringilla spinus) en den kanarievogel, slaagt men, volgens
Bechstein, verreweg het best, als men vogels van de zelfde kleur bij elkander zet. De heer Jenner
Weir zette een vrouwelijken kanarievogel in zijn vogelhuis (volière), waarin zich mannelijke
kneutjes, distelvinken, sijsjes, groenlingen, vinken en andere vogels bevonden om te zien, welken
zij zou kiezen; maar er was nooit eenige twijfel en de groenling behaalde de zegepraal. Zij
paarden en brachten bastaardkroost voort.

Bij de leden van de zelfde soort trekt het feit, dat het wijfje liever met het eene mannetje paart
dan met het andere, niet zoo gemakkelijk de aandacht, als wanneer dit tusschen verschillende
soorten plaats heeft. Dergelijke gevallen kunnen het best worden waargenomen bij tamme of
opgesloten vogels; maar deze zijn dikwijls door overvloedig voedsel weelderig gemaakt en hun
instinkten zijn dikwijls uitermate bedorven. Van dit laatste feit zou ik voldoende bewijzen kunnen
geven ten opzichte van duiven, en vooral van hoenders, doch zij kunnen hier niet worden
medegedeeld. Bedorven instinkten kunnen wellicht ook eenige van de bastaardvereenigingen
verklaren, waarop boven is gezinspeeld; maar in vele van deze gevallen waren de vogels in de
gelegenheid zich vrijelijk over groote vijvers te verspreiden, en is er geen reden om te
veronderstellen, dat zij onnatuurlijk werden geprikkeld door overvloedig voedsel.

Ten opzichte van vogels in den natuurstaat is de eerste en meest voor de hand liggende
veronderstelling die iedereen zal invallen, dat het wijfje zich in den paartijd aan het eerste
mannetje het beste dat zij ontmoet, overgeeft; maar zij is ten minste in de gelegenheid om een
keus te doen, daar zij bijna onveranderlijk door vele mannetjes wordt vervolgd. Audubon—en wij
moeten bedenken, dat hij een lang leven doorbracht met in de bosschen der Vereenigde Staten
rond te zwerven en daar waarnemingen omtrent de vogels te doen—betwijfelt niet, dat het wijfje
met overleg haar gezel kiest; zoo zegt hij van een specht sprekende, dat het wijfje door een half
dozijn vroolijke vrijers wordt gevolgd, die voortgaan met vreemdsoortige vertooningen uit te
voeren, „totdat zij aan een van hen duidelijk de voorkeur geeft.” Het wijfje van den
roodvleugeligen spreeuw (Agelaius phoeniceus) wordt ook door onderscheidene mannetjes
vervolgd, „totdat zij, moede wordende, neêrstrijkt, [112]hun liefdebetuigingen ontvangt, en weldra
een keus doet.” Hij beschrijft ook hoe onderscheidene mannelijke nachtzwaluwen herhaaldelijk
met verbazende snelheid door de lucht duiken, zich daarbij plotseling omkeeren, en op die wijze
een vreemdsoortig geluid voortbrengen; „maar zoodra het wijfje een keus heeft gedaan, worden
onmiddellijk de andere mannetjes weggejaagd.” Bij een van de gieren (Cathartes aura) van de
Vereenigde Staten verzamelen zich troepen van acht of tien of meer mannetjes en wijfjes op
omgevallen boomstammen, „de sterkste begeerte om wederkeerig te behagen aan den dag
leggende”, en na vele liefkozingen vliegt elk mannetje met zijn gezellin weg. Audubon nam ook de
wilde vluchten van Canada-ganzen (Anser Canadensis) zorgvuldig waar, en geeft een levendige
beschrijving van hun liefdevertooningen; hij zegt, dat de vogels die te voren gepaard waren
geweest, „hun vrijage in de maand Januari hernieuwden, terwijl de anderen alle dagen uren lang
met elkander vochten en coquetteerden, totdat allen voldaan schenen met de keus die zij hadden
gedaan, waarna, hoewel zij te zamen bleven, iedereen gemakkelijk kon opmerken, dat de paren
zorgvuldig in stand werden gehouden. Ik heb ook opgemerkt, dat, hoe ouder de vogels waren,
hoe korter het voorspel van hun vrijage duurde. De jongelieden en de oude vrijsters gingen, hetzij
uit spijt, of omdat zij ongaarne door het gewoel werden gestoord, rustig zijwaarts en legden zich
op eenigen afstand van de overige neder.” 20 Vele gelijksoortige getuigenissen ten opzichte van
andere vogels zouden aan dezen zelfden waarnemer kunnen worden ontleend.

Nu tot tamme en opgesloten vogels overgaande, zal ik beginnen met het weinige mede te deelen,
dat ik ten opzichte der vrijage van het pluimgedierte te weten ben gekomen. Ik heb over dit
onderwerp lange brieven van de heeren Hewitt en Tegetmeier en bijna een geheele verhandeling
van wijlen den heer Brent ontvangen. Iedereen zal toegeven, dat deze heeren, zoo algemeen
bekend door de werken die zij hebben uitgegeven, zorgvuldige en ondervindingrijke waarnemers
zijn. Zij gelooven niet, dat de wijfjes aan zekere mannetjes wegens de schoonheid van hun
gevederte de voorkeur geven; maar men moet den kunstmatigen toestand waarin zij lang hebben
verkeerd, eenigszins in rekening brengen. De heer Tegetmeier is overtuigd, dat een strijdhaan,
hoewel misvormd, daar hij door het afsnijden zijner vleeschlappen tot ridder is [113]geslagen
(„dubbed”), even gaarne zal worden aangenomen als een haan die al zijn natuurlijke versierselen
nog bezit. De heer Brent echter veronderstelt, dat de schoonheid van het mannetje er toe
bijdraagt om het wijfje te bekoren; en haar toestemming is noodzakelijk. De heer Hewitt is
overtuigd, dat de vereeniging in geenen deele aan het bloote toeval wordt overgelaten; want het
wijfje geeft bijna onveranderlijk de voorkeur aan het krachtigste, strijdlustigste en vurigste
mannetje; het is daarom bijna nutteloos, gelijk hij opmerkt, „om te beproeven kuikens van een of
ander zuiver ras te verkrijgen, als een strijdhaan in goede gezondheid en toestand op de plaats
rondloopt; want bijna elke hen zal, als zij het rek verlaat, tot den strijdhaan haar toevlucht nemen,
zelfs al doet deze volstrekt geen moeite om den haan van haar eigen ras weg te jagen.” Onder
gewone omstandigheden schijnen de hennen en hanen tot een wederkeerige verstandhouding te
komen door middel van zekere gebaren van welke de heer Brent mij een beschrijving heeft
gegeven. De hennen zullen echter dikwijls de gedienstige oplettendheden van de jonge hanen
versmaden. Oude hennen en hennen van een strijdlustigen aard hebben, gelijk de zelfde schrijver
mij meldt, een afkeer van vreemde hanen, en zullen zich niet aan hen overgeven, voordat zij in
het gevecht het onderspit hebben moeten delven. Ferguson beschrijft echter, hoe een twistzieke
hen zwichtte voor de teedere liefkoozingen van een Shanghaihaan. 21

Er is reden om aan te nemen, dat duiven van beiderlei sekse bij voorkeur met vogels van het
zelfde ras paren; en duivenkot-duiven hebben een afkeer van alle door kunstmatige teeltkeus
sterk gewijzigde rassen. 22 De heer Harrison Weir hoorde eenigen tijd geleden van een
geloofwaardig waarnemer die blauwe duiven houdt, dat deze alle anders gekleurde
verscheidenheden, zooals witte, roode en gele, wegjagen; en van een anderen waarnemer, dat
men er ondanks herhaalde proefnemingen niet in kon slagen een donkerbruine postduif met een
zwarten doffer te doen paren, maar dat zij zulks dadelijk deed met een donkerbruinen doffer.

Ook de heer Tegetmeier had een vrouwelijk blauw meeuwtje („turbit”), dat hardnekkig weigerde
te paren met twee mannetjes van het zelfde duivenras, die achtereenvolgens weken lang met
haar werden [114]opgesloten; maar, naar buiten gelaten, paarde zij onmiddellijk met de eerste de
beste blauwe Engelsche Pagadet-duif („dragon”). Daar zij een kostbare vogel was, werd zij toen
vele weken lang opgesloten met een zilverkleurig (d.i. zeer bleek blauw) mannetje, en paarde
daarmede ten laatste. Over het algemeen schijnt de kleur echter op het paren van duiven weinig
invloed te hebben. De heer Tegetmeier heeft op mijn verzoek eenige zijner vogels met magenta
(3) gevlekt, maar de andere sloegen daar weinig acht op.

Nu en dan gevoelen de vrouwelijke duiven een sterken tegenzin tegen bepaalde doffers, zonder
dat zich daarvoor eenige oorzaak laat aanwijzen. Zoo getuigen de heeren Boitard en Corbié, wier
ondervinding zich over een tijdperk van vijf-en-veertig jaren uitstrekte: „Quand une femelle
éprouve de l’antipathie pour un mâle avec lequel on veut l’accoupler, malgré tous les feux de
l’amour, malgré l’alpiste et le chenevis dont on la nourrit pour augmenter son ardeur, malgré un
emprisonnement de six mois et même d’un an, elle refuse constamment ses caresses; les avances
empressées, les agaceries, les tournoiements, les tendres roucoulements, rien ne peut lui plaire ni
l’émouvoir; gonflée, boudeuse, blottie dans un coin de sa prison, elle n’en sort que pour boire et
manger, ou pour repousser avec une espèce de rage des caresses devenues trop pressantes.” 23
Van den anderen kant heeft de heer Harrison Weir zelf waargenomen en van onderscheidene
duivenfokkers gehoord, dat een vrouwelijke duif soms plotseling een sterken smaak voor een
bijzonderen doffer aan den dag legt en haar eigen doffer voor hem verlaat. Sommige wijfjes zijn,
volgens een ander ondervindingrijk waarnemer, Riedel 24, van een losbandig karakter, en geven
aan bijna elken vreemdeling de voorkeur boven haar eigen doffer. Sommige verliefde doffers die
door onze Engelsche liefhebbers „gay birds” worden genoemd, zijn zoo voorspoedig in hun
liefdesavonturen, dat zij, gelijk de heer H. Weir mij meldt, afzonderlijk moeten worden opgesloten,
uithoofde van het nadeel dat zij veroorzaken.

Volgens Audubon maken in de Vereenigde Staten wilde kalkoensche hanen „somtijds het hof aan
de tamme kalkoensche hennen, en worden [115]door deze over het algemeen met groot genoegen
aangenomen.” Zoodat deze hennen blijkbaar aan de wilde hanen de voorkeur geven boven haar
eigen hanen. 25

Zie hier een nog merkwaardiger geval. Sir R. Heron teekende gedurende vele jaren de gewoonten
van de pauwen op, die hij in grooten getale aanfokte. Hij betuigt, dat „de pauwinnen dikwijls een
sterke voorliefde voor een bijzonderen pauw aan den dag leggen. Zij waren allen zoo verzot op
een ouden gevlekten pauw, dat zij één jaar, toen hij afzonderlijk opgesloten, hoewel nog in het
gezicht was, voortdurend waren vergaderd dicht bij de getraliede wanden van zijn gevangenis en
een zwartvleugel-pauw niet wilden toelaten haar aan te raken. Toen hij in den herfst werd
losgelaten, maakte de oudste der pauwinnen hem dadelijk het hof, en was voorspoedig in haar
vrijage. Het volgende jaar werd hij in een stal opgesloten, en toen maakten al de pauwinnen het
hof aan zijn medeminnaar.” 26 Deze medeminnaar was een verlakte of zwartvleugelige pauw, die in
onze oogen een fraaier vogel is dan de gewone soort.
Lichtenstein die een goed waarnemer was en aan de Kaap de Goede Hoop uitnemend in de
gelegenheid was om waarnemingen te doen, verzekerde Rudolphi, dat de vrouwelijke weduwvogel
(Chera progne) het mannetje verloochent, wanneer hij van de lange staartvederen is beroofd,
waarmede hij gedurende den paartijd is versierd. Ik vermoed, dat deze waarneming moet zijn
gedaan op vogels in gevangen staat. 27 Ziehier nog een ander treffend geval. Dr. Jaeger 28,
directeur van den dierentuin te Weenen, verhaalt, dat een mannelijke zilverlakensche fazant die de
overwinning over de andere mannetjes had behaald en de erkende minnaar van de wijfjes was,
van zijn tot sieraad strekkend gevederte werd beroofd. Hij werd daarop dadelijk door een
medeminnaar vervangen, die de overhand verkreeg en daarna den troep aanvoerde.

Het is een opmerkelijk feit, omdat het bewijst, hoe belangrijk de kleur is bij de vrijage der vogels,
dat de heer Boardman, gedurende [116]vele jaren een welbekend liefhebber en waarnemer van
vogels in de Noordelijke Vereenigde Staten, gedurende den langen tijd, dat hij waarnemingen
deed, nooit een albino met een anderen vogel heeft zien paren; toch had hij menigmaal
gelegenheid vele albino’s, tot verschillende soorten behoorende, waar te nemen. 29 Men kan
moeilijk volhouden, dat albino’s niet in staat zijn zich in den natuurstaat voort te planten, daar zij
zulks in gevangen staat met het grootste gemak kunnen. Het schijnt dus, dat wij het feit, dat zij
niet paren, daaraan moeten toeschrijven, dat zij door hun normaal gekleurde kameraden worden
afgewezen.

Niet alleen oefent het wijfje een keus uit, maar in sommige gevallen maakt zij het mannetje het
hof, of vecht soms om zijn bezit. Sir R. Heron verhaalt, dat bij pauwen de eerste stappen altijd
door het wijfje worden gedaan; iets van den zelfden aard heeft volgens Audubon met de oude
wijfjes van den wilden kalkoen plaats. Bij den grooten auerhaan fladderen de wijfjes om het
mannetje heên, terwijl hij op een der vergaderplaatsen bezig is met pronken, en zoeken zijn
aandacht te trekken. 30 Wij hebben gezien, dat een getemde wilde eend een onwilligen
pijlstaartwoerd verleidde, na hem lang het hof te hebben gemaakt. De heer Bartlett gelooft, dat
de Lophophorus, evenals vele andere Hoenderachtige Vogels, van nature veelwijvig is; doch twee
wijfjes kunnen niet met één mannetje in de zelfde kooi worden geplaatst, omdat zij zooveel met
elkander vechten. Het volgende voorbeeld van medeminnarij wekt meer verwondering, daar het
betrekking heeft op goudvinken die gewoonlijk voor hun geheele leven paren. De heer Jenner
Weir bracht een dof gekleurd en leelijk wijfje in zijn volière, en zij viel dadelijk een ander gepaard
wijfje zoo onbarmhartig aan, dat deze laatste moest worden weggenomen. Het nieuwe wijfje gaf
zich nu alle moeite om de liefde van het mannetje te verwerven, en slaagde daarin ten laatste,
want zij paarde met hem; maar na eenigen tijd ontving zij haar rechtvaardige straf, want toen zij
ophield strijdlustig te zijn, plaatste de heer Weir het oude wijfje weder in de volière, en het
mannetje verliet toen zijn nieuw liefje en keerde tot zijn oude terug. [117]

In alle gewone gevallen is het mannetje zoo vurig, dat hij elk wijfje zal aannemen, en niet,
voorzoover wij kunnen oordeelen, aan het eene boven het andere de voorkeur geeft; maar
uitzonderingen op dezen regel schijnen, zooals wij later zullen zien, in eenige weinige groepen
voor te komen. Bij tamme vogels heb ik slechts van één geval gehoord, waarin de mannetjes
eenige voorliefde vertoonen voor bijzondere wijfjes, namelijk, dat van den huishaan die, volgens
de hooge autoriteit van den heer Hewitt, aan de jonge hennen de voorkeur boven de oude geeft.
Daarentegen is de heer Hewitt overtuigd, dat, wanneer men bastaardvereenigingen tot stand
brengt tusschen den mannelijken fazant en gewone hennen, de fazant onveranderlijk aan de
oudere vogels de voorkeur geeft. Haar kleur schijnt in het minst geen invloed op hem te hebben,
maar hij is „hoogst grillig in zijn genegenheid.” 31 Wegens de eene of andere onverklaarbare
oorzaak toont hij den meest volstrekten afkeer van sommige hennen, welken geen zorg van den
kant van den fokker kan te boven komen. Sommige hennen zijn, gelijk de heer Hewitt mij meldt,
volstrekt onaantrekkelijk, zelfs voor de mannetjes van haar eigen soort, zoodat zij met
verscheidene hanen gedurende een geheel jaargetijde kunnen worden gehouden, en niet één ei
van veertig of vijftig zal blijken te zijn bevrucht. Bij de ijseend (Harelda glacialis) „heeft men
daarentegen opgemerkt”, zegt de heer Eckström, „dat aan sommige wijfjes veel meer het hof
werd gemaakt dan aan de overige. Men ziet toch dikwijls een individu door zes of acht verliefde
mannetjes omringd.” Of deze getuigenis geloofbaar is, weet ik niet, maar de inlandsche jagers
schoten deze wijfjes om ze op te zetten en dan als lokvogels te gebruiken. 32

Ten opzichte van vrouwelijke vogels die een voorliefde voor bijzondere mannetjes vertoonen,
moeten wij bedenken, dat wij alleen kunnen beoordeelen, of er een keus wordt uitgeoefend, als
wij ons in onze verbeelding in de zelfde positie verplaatsen. Als een bewoner van een andere
planeet in de gelegenheid was om een aantal boerenknapen op een kermis te zien, bezig met een
meisje het hof te maken en over haar te twisten, gelijk vogels op een hunner vergaderplaatsen,
zou hij alleen in staat zijn af te leiden, dat zij het vermogen bezat om een keus te doen, door de
moeite die de vrijers deden om haar te behagen en met hun opschik te pronken. Nu staat het
bewijs bij vogels, als [118]volgt: zij hebben scherpe waarnemingsvermogens, en schijnen eenigen
smaak te hebben voor het schoone, zoowel wat kleur als wat geluid aangaat. Het is zeker, dat de
wijfjes nu en dan, wegens onbekende oorzaken, den sterksten afkeer en voorliefde voor bepaalde
mannetjes aan den dag leggen. Als de seksen in kleur of in andere versiersels verschillen, zijn de
mannetjes op zeldzame uitzonderingen na het sterkst versierd, hetzij voortdurend, hetzij tijdelijk
gedurende den paartijd. Zij geven zich alle moeite om hun onderscheidene versierselen ten toon
te spreiden, oefenen hun stemmen en voeren vreemdsoortige vertooningen uit in
tegenwoordigheid van de wijfjes. Zelfs goed gewapende mannetjes die men zou hebben kunnen
denken, dat, wat hun voorspoed in de liefde aanging, alleen van het gevecht afhankelijk waren,
zijn in de meeste gevallen sterk versierd; en hun versierselen zijn verkregen ten koste van eenig
verlies in strijdkracht. In andere gevallen zijn versierselen verkregen ten koste van vermeerderd
gevaar voor roofvogels en verscheurende dieren. Bij onderscheidene soorten komen individu’s van
beide seksen op de zelfde plaats samen, en hun vrijage is een langdurige zaak. Er is zelfs reden
om te vermoeden, dat de mannetjes en wijfjes in de zelfde streek er niet altijd in slagen om
elkander te behagen en te paren.

Wat moeten wij dus uit deze feiten en overwegingen besluiten? Spreidt het mannetje zijn
bekoorlijkheden met zooveel praal en wedijver ten toon zonder eenig doel? Zijn wij niet gerechtigd
om te gelooven, dat het wijfje een keus doet, en dat zij de liefdesbetuigingen aanneemt van het
mannetje dat haar het meest behaagt? Het is niet waarschijnlijk, dat zij met bewustheid overlegt;
maar zij wordt het meest opgewekt of aangetrokken door de fraaiste, welluidendste of dapperste
mannetjes. Ook behoeft niet te worden verondersteld, dat het wijfje elke gekleurde streep of vlek
bestudeert, dat de pauwin, bij voorbeeld, elke bijzonderheid in den prachtigen staart van den
pauw bewondert,—zij wordt waarschijnlijk slechts getroffen door het algemeen effect. Na echter
te hebben gehoord met hoeveel zorg de mannelijke Argus-fazant zijn sierlijke primaire vleugel-
slagpennen tentoonspreidt en zijn van oogvlekken voorziene siervederen juist opricht in de stelling
waarin zij het meeste effect maken; of ook, hoe de mannelijke distelvink beurtelings zijn met
gouden vlekken pronkende vleugels tentoonspreidt, mogen wij ons niet al te zeer overtuigd
houden, dat het wijfje niet op elke bijzonderheid van de schoonheid let. Wij kunnen, gelijk reeds
[119]isopgemerkt, alleen beoordeelen, of er een keus wordt gedaan, uit de analogie van onzen
eigen geest; en als men de rede uitsluit (4), bestaat er geen fundamenteel verschil tusschen de
geestvermogens der vogels en de onze. Uit deze verschillende overwegingen mogen wij afleiden,
dat de paring der vogels niet aan het toeval is overgelaten; maar dat die mannetjes welke door
hun verschillende bekoorlijkheden het best in staat zijn om het wijfje te behagen of haar op te
wekken, onder gewone omstandigheden worden aangenomen. Indien men dit aanneemt, is het
niet zeer moeilijk om te begrijpen, hoe de mannelijke vogels trapsgewijze hun tot sieraad
dienende kenmerken hebben verkregen. Alle dieren vertoonen individueele verschillen, en evenals
de mensch zijn tamme vogels kan wijzigen door voor de voortteling die individu’s uit te kiezen,
welke hem het fraaist schijnen, zal ook de gewone of zelfs toevallige voorliefde van het wijfje voor
de meer aantrekkelijke mannetjes bijna zeker hun wijziging hebben geleid; en dergelijke
wijzigingen zullen in den loop van den tijd kunnen zijn geklommen tot bijna elke hoogte die
vereenigbaar was met het bestaan van de soort.

Veranderlijkheid (variabiliteit) der Vogels, en in het bijzonder van hun secundaire Seksueele
Kenmerken.—Veranderlijkheid (vatbaarheid voor afwijking, variabiliteit) en erfelijkheid zijn de
grondslagen voor het werk der teeltkeus. Dat tamme vogels veel afwijkingen hebben vertoond en
hun afwijkingen zijn overgeërfd, is zeker. Dat vogels in den natuurstaat individueele verschillen
vertoonen, wordt door iedereen aangenomen en dat zij somtijds tot onderscheidene rassen zijn
gewijzigd, gemeenlijk aangenomen. 33 Er zijn tweeërlei soort van afwijkingen, namelijk die welke
wij in onze onwetendheid voor een zelf ontstaan houden en die welke in direct verband staan tot
de omringende levensvoorwaarden, zoodat alle of bijna alle individu’s van de zelfde soort op
overeenkomstige wijze zijn gewijzigd.

Gevallen van de laatste soort zijn voor eenige jaren waargenomen [120]door den heer J. A. Allen 34,
die aantoont, dat in de Vereenigde Staten vele soorten van vogels allengs sterker worden
gekleurd, naarmate men meer zuidwaarts komt, en lichter gekleurd, naarmate men westwaarts de
dorre vlakten van het binnenland nadert. Beide seksen schijnen over het algemeen op de zelfde
wijze te worden aangedaan, maar soms de eene sekse meer dan de andere. Dit resultaat is niet
onvereenigbaar met het geloof, dat de kleuren van vogels voornamelijk het gevolg zijn van de
opeenhooping van achtereenvolgende afwijkingen door seksueele teeltkeus; want zelfs nadat de
seksen zeer verschillend zijn geworden, zou het klimaat een gelijke werking op de beide seksen
kunnen uitoefenen, of een grooter werking op de eene sekse dan op de andere, ten gevolge van
eenig verschil in gestel.

Individueele verschillen tusschen de leden van de zelfde soort geeft men algemeen toe, dat in den
natuurstaat voorkomen. Plotselinge en sterk uitgesproken afwijkingen zijn zeldzaam, en het is zeer
twijfelachtig, of zij dikwijls door teeltkeus zijn bewaard gebleven en dan op volgende geslachten
zijn overgeplant. 35 Desniettemin kan het wellicht de moeite waard zijn, de weinige gevallen die ik
in staat was te verzamelen, [121]en die voornamelijk op de kleur betrekking hebben (eenvoudig
albinisme en melanisme uitgesloten zijnde (5)), hier mede te deelen.

De heer Gould neemt, gelijk algemeen bekend is, slechts zelden het bestaan van
verscheidenheden (variëteiten) aan; want hij houdt zeer kleine verschillen voor soortskenmerken;
nu verhaalt hij 36, dat in den omtrek van Bogota zekere kolibri’s, tot het geslacht Cynanthus
behoorende, in twee of drie rassen of verscheidenheden zijn verdeeld, die van elkander verschillen
door de kleur van den staart,—„daar bij sommige al de staartvederen blauw zijn, terwijl bij andere
de punten van de acht middelste fraai groen zijn.” Het schijnt, dat er in dit en in de volgende
gevallen geen tusschenbeide liggende overgangsvormen zijn waargenomen. Alleen bij de
mannetjes van een der Australische parkieten zijn „de dijen bij sommige scharlakenrood, bij
andere grasgroen.” Bij een anderen parkiet uit het zelfde land, „is de dwars over de
vleugeldekvederen loopende band bij sommige individu’s levendig geel, terwijl hij bij andere rood
gekleurd is.” 37 In de Vereenigde Staten hebben eenige weinige mannetjes van den
scharlakenrooden Tanager (Tanagra rubra) „een fraaien dwarsband van gloeiend rood over de
kleinere vleugeldekvederen” 38; maar deze afwijking schijnt eenigszins zeldzaam te zijn, zoodat het
bewaard blijven er van door seksueele teeltkeus alleen onder ongewoon gunstige omstandigheden
zou volgen. In Bengalen heeft de gekuifde wespendief (Pernis cristata) hetzij een kleine, of in het
geheel geen kuif op zijn kop; zulk een gering verschil zou echter niet waard zijn geweest om te
worden opgeteekend, zoo niet deze zelfde soort in zuidelijk Indië „op het achterste gedeelte van
den kop een goed uitgedrukte, uit verscheidene trapsgewijze langer wordende vederen bestaande
kuif” 39, had bezeten.

Het volgende geval is in sommige opzichten nog belangwekkender. Een gevlekte verscheidenheid
(variëteit) van de raaf, waarvan de kop, borst en onderbuik, en gedeeltelijk ook de vleugels en
staartvederen wit zijn, is tot de Faröer beperkt. Zij is daar niet zeer zeldzaam; want [122]Graba zag
gedurende zijn bezoek van acht tot tien levende voorwerpen. Hoewel de kenmerken van deze
verscheidenheid niet volkomen standvastig (constant) zijn, is er toch door onderscheidene
uitstekende vogelkenners (ornithologen) een afzonderlijke soortnaam aan gegeven. Het feit, dat
de gevlekte vogels met veel gedruisch werden nagezeten en vervolgd door de andere raven van
het eiland, was de hoofdoorzaak, die er Brünnich toe bracht om te besluiten, dat zij soortelijk
verschillend waren; maar men weet nu, dat dit een dwaling was. 40

In onderscheidene deelen van de noordelijke zeeën wordt een merkwaardige verscheidenheid

(variëteit) van den gewonen zeekoet (Uria troile) gevonden, en op de Faröer behoort, volgens de
schatting van Graba, één van elke vijf vogels tot deze verscheidenheid. Zij wordt gekenmerkt door
een zuiver witten ring rondom het oog, met een kromme smalle witte streep, 3,75 centimeter
lang, die van uit den ring naar achteren voortloopt. Dit in het oog loopende kenmerk veroorzaakt,
dat deze vogel door onderscheidene vogelkenners (ornithologen) als een afzonderlijke soort is
gerangschikt onder den naam van U. lacrymans; maar men weet nu, dat het een bloote
verscheidenheid is. Zij paart dikwijls met de gewone soort, en toch zijn er nimmer tusschenbeide
liggende overgangsvormen gezien; en dit is ook niet te verwonderen, want afwijkingen die
plotseling verschijnen, worden dikwijls, gelijk ik elders 41 heb aangetoond, hetzij onveranderd,
hetzij in het geheel niet overgeplant. Wij zien dus, dat twee verschillende vormen van de zelfde
soort in de zelfde streek naast elkander kunnen bestaan, en wij kunnen niet betwijfelen, dat,
wanneer de eene eenig groot voordeel boven den anderen had bezeten, hij zich spoedig zou
hebben vermeerderd ten koste en met uitsluiting van den andere. Indien, bij voorbeeld, de
mannelijke gevlekte raven, in plaats van door hun kameraden te worden vervolgd en verjaagd, in
hooge mate aantrekkelijk waren geweest, evenals de bovenvermelde gevlekte pauw, voor de
gewone zwarte wijfjes, zou hun aantal spoedig zijn toegenomen. En dit zou een geval van
seksueele teeltkeus zijn geweest. 42

Wat de kleine individueele verschillen die in meerdere of mindere mate aan al de individu’s van de
zelfde soort gemeen zijn, aangaat, [123]hebben wij alle reden om te gelooven, dat zij verreweg het
belangrijkst zijn voor het werk der teeltkeus. Secundaire seksueele kenmerken zijn bij uitstek
onderhevig aan afwijking, zoowel bij dieren in den natuurstaat als bij getemde dieren. 43 Er is ook
reden om aan te nemen, gelijk wij in ons achtste hoofdstuk hebben gezien, dat afwijkingen meer
geneigdheid hebben om zich bij de mannelijke dan bij de vrouwelijke sekse voor te doen. Al deze
omstandigheden zijn in hooge mate gunstig voor de seksueele teeltkeus. Of op die wijze
verkregen kenmerken op ééne sekse of op beide seksen worden overgeplant, hangt, gelijk ik in
het volgende hoofdstuk hoop aan te toonen, in de meeste gevallen uitsluitend af van den vorm
van erfelijkheid, die bij de groepen in kwestie de overhand heeft.

Het is somtijds moeilijk zich eenige meening te vormen over de vraag, of zekere geringe
verschillen tusschen de seksen van vogels eenvoudig het gevolgd zijn van hun vatbaarheid voor
afwijking (veranderlijkheid, variabiliteit) met tot ééne der seksen beperkte erfelijkheid, zonder de
hulp van de seksueele teeltkeus, dan wel of zij door de werking dezer laatste zijn vermeerderd. Ik
beroep mij hier niet op de tallooze voorbeelden, dat het mannetje pronkt met prachtige kleuren en
andere versierselen waarin het wijfje slechts in geringe mate deelt; want het is bijna zeker, dat
deze gevallen het gevolg daarvan zijn, dat het mannetje oorspronkelijke kenmerken heeft
verkregen en die later in meerdere of mindere mate op het wijfje heeft overgeplant. Wat moeten
wij echter besluiten ten opzichte van zekere vogels bij welke, bij voorbeeld, de oogen bij de beide
seksen eenigermate in kleur verschillen? 44 In sommige gevallen verschillen de oogen sterk; zoo
zijn bij ooievaars van het geslacht Xenorhynchus die van het mannetje zwartachtig bruin, terwijl
die van het wijfje guttegom-geel zijn; bij vele Neushorenvogels (Buceros) hebben, gelijk ik van
den heer Blyth 45 hoor, de mannetjes hoog karmozijnroode en de wijfjes witte oogen. Bij den
Buceros bicornis zijn de achterrand van den helm en een streep op den kam van den snavel bij
het mannetje zwart, doch bij het wijfje niet. Moeten wij nu veronderstellen, dat deze zwarte
merken en de karmozijnen [124]kleur van de oogen bij de mannetjes door seksueele teeltkeus zijn
bewaard gebleven of vermeerderd? Dit is zeer twijfelachtig; want de heer Bartlett toonde mij in
den Londenschen dierentuin, dat de binnenzijde van den bek van dezen Buceros bij het mannetje
zwart en bij het wijfje vleeschkleurig is; en dit werkt niet in op hun uiterlijk aanzien of schoonheid.
Ik nam in Chili 46 waar, dat het regenboogvlies (iris) van den Condor, als hij omtrent een jaar oud
is, donkerbruin is, maar op volwassen leeftijd bij het mannetje in geelachtig bruin en bij het wijfje
in levendig rood verandert. Het mannetje bezit ook een kleinen, overlangschen, loodkleurigen,
vleeschachtigen kam. Bij vele Hoenderachtige Vogels (Gallinaceae) dient de kam in hooge mate
tot versiering en neemt gedurende de vrijage levendige kleuren aan; maar wat moeten wij denken
van den dofgekleurden kam van den Condor, die in onze oogen volstrekt geen versiersel is? De
zelfde vraag kan worden gedaan ten opzichte van onderscheidene andere kenmerken, zooals de
knobbels aan de basis van de Chineesche gans (Anser cygnoides), die bij het mannetje veel
grooter dan bij het wijfje zijn. Geen zeker antwoord kan op deze vragen worden gegeven; maar
wij behooren voorzichtig te zijn met de verzekering, dat de knobbels en verschillende vleezige
aanhangsels niet aantrekkelijk voor het wijfje kunnen zijn, wanneer wij bedenken, dat bij wilde
menschenrassen onderscheidene afgrijselijke misvormingen—diepe litteekens met opgezwollen
vleezige randen op het gelaat, een met stokken of beenderen doorboord neusschot, wijd
opengerekte gaten in de ooren of lippen—allen als versierselen worden bewonderd.

Hetzij onbelangrijke verschillen tusschen de seksen, zooals de juist opgenoemde, al dan niet door
de seksueele teeltkeus zijn bewaard, zoo moeten toch die verschillen, even zoo goed als alle
andere, oorspronkelijk afhankelijk zijn van de wetten der variatie. Volgens het beginsel van
correlatieve ontwikkeling varieert het gevederte dikwijls op verschillende deelen van het lichaam,
of over het geheele lichaam, op de zelfde wijze. Wij zien hiervan goede voorbeelden bij sommige
hoenderrassen. Bij al de rassen zijn de vederen van den hals en de lendenen van het mannetje
Welcome to our website – the ideal destination for book lovers and
knowledge seekers. With a mission to inspire endlessly, we offer a
vast collection of books, ranging from classic literary works to
specialized publications, self-development books, and children's
literature. Each book is a new journey of discovery, expanding
knowledge and enriching the soul of the reade

Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.

Let us accompany you on the journey of exploring knowledge and

personal growth!

ebooknice.com