HARDWARE Theory Book
HARDWARE Theory Book
HARDWARE Theory Book
Creat by
IIHT CENTER , GODHRA
WHAT IS COMPUTER ?
SMd%I]8Z V[ B]AH h05YL SFI" SZT]\ .,
[S8=MGLS ;FnG K[P H[DF\ UFl6TLS T[DH TFlS"S
(Logical) SFI" SZL XSFI K[P H[DF\ n6L AnL
DFCLTLGM ;\U|C SZL XSFI K[P ;\U|C SZ[,L
DFCLTL 5FKL D[/JL XSFI K[P VG[ V[GF p5Z H[ 5|
lS|IF SZJL CMI V[ 5|lS|IF RMS;F. 5]J"S VG[ h05L
SZL XSFI K[P SMd%I]8Z V[JL ;\ZRGF K[ S[ H[DF\
Input Unit Processing Output Unit
D]bI +6 SF"I YFI K[P
VFDP SMd%I]8Z ;\U|C SZ[,L lJUTM S[ DFCLTLG]\ IMuI ZLT[ VY"n8G SZL T[GL
p5Z 5M|;[; SZLG[ h05YL VFp85]8 VF5T]\ ;FnG K[P
CHARACTERIES OF
COMPUTER
UlT (speed) :
:DZ6XlST(Memory Capacity) :
V[SFU|TF(Integrity) :
VM, ZFpg0Z(Versatility) :
lJ`JF;5F+TF(Reliability) :
•lJ`JFX5F+TF (Reliability) :-
Sd%I]8ZDF\ ;\U|lCT DFlCTL SIFZ[I 56 UD[ T[8,F ;DI 5KL HMTF T[ T[H 5|DF6[G
D/[ K[P Z + Z G] 5lZ6FD $ H VF5[ K[P T[ l;JFIG] VF5T]\ GYL DF8[ Sd%I]8Z lJ`J
Entertainment Accounting
Communication Engineering
Control unit
Secondary memory
INPUT DEVICE
Sd%I}8ZDF\ H[ DFlCTL NFB, SZJFDF\ VFJ[ T[G[ Input SC[JFDF\
VFJ[ K[P Sd%I}8ZDF\ H[ Device GL DNNYL DFCLTL NFB, SZJFDF\
VFJ[ K[ T[G[ Input Device SC[JFDF\ VFJ[ K[P
Keyboard:
Keyboard V[ Input Device K[P
Keyboard GL DNNYL Sd%I}8ZDF\ DFCLTL S[ ;}RGFVM
NFB, SZL XSFI K[P
Mouse :-
VF V[S Input Device K[PT[GF J0[ S;"ZG[h05YL Screen
p5Z O[ZJL XSFI K[PT[GL DNNYLSM.56 Application [Program] DF\
h05YL SFI"“SZL XSF K[P
Scanner :-
Scanner V[ V[S 5|SFZG] Input Device K[P Scanner
V[ h[ZMÙ DXLG H[J]\ N[BFI K[P Scanner V[ Paper p5Z
ZC[,L Image G[ Computer DF\ electronic from DF\ ~5F\TZ
SZ[ K[P H[DF\ 5FK/YL ;]WFZF JWFZF 56 SZL XSFI K[P
Scanner V,U V,U 5|SFZGF CMI K[P
CPU
anv xrIr rcnama> je3l>u mhTvn>u S4an mgjnu> 0e, Ae3lu> j mhTv
MPyu3rma> C.P.U nu> 0e. C.P.U nu> muQy kayR maihtIno s>g/h,s>caln
ne s>kln krvanu> 0e. tenu> pUru> nam Central Processing Unit 0e.
MPyu3rma> 4tI b6I j p/ik/yaAonu> s>caln C.P.U ma> 4ay 0e. ma3e
.P.U ne 'koMPyu3rnu> mgj' khe 0e. C.P.U keyboard @vara AavtI
hItIne yoGy jGyaAe moklvanu> Ane tene process krvama> Ane tene
mory ma> sacvI raqvanu> kam kre 0e. t4a je s>g/hIt mahItI hoy
e moniter pr dxRavvanu> kam kre 0e. Processing car ivwagma>
y 0e.
(1) g`trI (Calculation)
(2) srqam`I (Comparison)
(3) Decision Making
(4) taikRk (Logic)
C.P.U na> muQy t/` ivwag 0e.:
(A) Memory Unit [MU]
(B) Control Unit [CU]
(C) Airthmetic and Logic Unit [ALU]
Memory Unit:
Aa Memory ne Main memory ke printing memory khe 0e.Aa Memory
maihtIno s>g/h krIne j½r pDe Tyare pa0I Aape 0e. Aa Memory Temporery
Memory 0e.
Control Unit:
AanI srqam`I manv mgj ke smg/ xrIrma> felayela> )ant>tuAona =5aAo sa
krI xkay 0e.Aa ivwagnu> mQy kayR Memory ma> p/og/amno s>g/h krI tema4I
k/mbâ sucnaAo me5vIne tenu> A4Rg3n krI bakIna ivwagone Aadex Aapvanu> 0
Monitor:-
Sd%I}8ZDF\ YTL SM.56 5|lS|IFGM HJFA HMJF DF8[ Moniter
GM p5IMU YFI K[P T[G[ Output Device 56 SC[JFDF\ VFJ[ K[P
Moniter T.V. GF Screen H[J] CMI K[PT[G[ V.D.U.[Visual Display
Unit] 56 SC[ K[P
Printer:-
Sd%I}8ZDF\ NFB, SZ[,L DFlCTLG[ H~lZIFT D]HA SFU/
p5Z KF5JF DF8[ H[ ;FWGMGM p5IMU SZJFDF\ VFJ[ K[P
T[G[ Printer SC[ K[P l5|g8Z V[ V[S Output Device K[P NZ[S
jIlST S[ ;\:YF 5MTFGL H~lZIFT D]HAGF l5|g8ZGM p5IMU
SZ[ K[P
CLASSIFICATION OF PC
Sd%I}8ZG]\ JUL"SZ6 T[GL ;\U|CXlST4 SFI"XlST VG[ lS\DTG[ VFWFZ[ YFI K[P
CF,DF\ VF JUL"SZ6 lJX[ NZ[S lGQ6FTM H]NF H]NF VlE5|FI WZFJ[ K[P SFZ6
S[ VF 1F[+DF\ ;TT O[ZOFZ VG[ lJSF; YIF SZ[ K[P
Computer G[ D]bItJ[ A[ lJEFUDF\ JC[RJFDF\ VFJ[,
K[ o
1. Micro computer
2. Mini computer
3. Main frame computer
4. Super computer
MICRO COMPUTER
8Z Sd%I}8ZGL RMYL 5[-LGM VFlJQSFZ K[PT[GL XMW .,[S8=MlGS 1F[+[ XMWFI
[PVF 5|SFZGF Sd%I}8ZDF\ T[G]\ DwI:Y 5l|S|IS V[SD
V[S ;\Sl,T JLH5lZ5Y (I.C) ~5DF\ CMI K[P
processor SC[ K[ P T[GF SFZ6[ VF Sd%I}8ZG]\
G]\ YI[, K[P V[8,[ TM T[G[ GFGF 8[A, 5Z D}SL XSFI K[P
d%I}8ZDF\ 56 36L lJlJWTF ZC[,L K[P VF lJlJWTF
TG[ VFWFZ[ CMI K[4 H[D S[ 5LP;L 4 5LP;Lv V[S;8L 4
":8[XG P T[DH lJlJWTF T[GF SNGF VFWFZ[ CMI K[P
Sd5I}8ZGM p5IMU :S}, 4 SM,[H 4 Sd%I}8Z ;[g8Z JU[Z[DF\ YFI K[P
Types of PC:
(1)PC :Personal Computer.
(2) PC/XT :Personal Computer/Extended Technology
(3) PC/AT :Personal Computer /Advance Technology
PC/XT GL :5L0 5L;L SZTF\ JWFZ[ CMI K[ VG[ PC/AT SZTF\ VMKL CMI K[P PC/A
CPU DF\ Chips No. GF VFWFZ[ V,UvV,U :5L0 GSSL YFI K[P
MINI COMPUTER
me YL GLRF S|D[ DLGL Sd%I]8Z VFJ[ K[P VF 5|SFZGF
F\ 56 V[S ;FY[ V[SYL JW] VFXZ[ 110 ;]WL jIlSTVM
XS[ K[P VFJF Sd%I]8Z GL h05GM V[SD
lion Instructions per second) K[P V[8,[ S[ V[S
T[ NX ,FB ;}RGF VMGM VD, SZT]\ CMI K[P VF
d%I]8ZGM p5IMU VF56F N[XDF\ GFGF ;\:YFGM
l6HI ;\:YFGM 4 lJlJW lJWF,IM 4 ;ZSFZL BFTFVM 4 A[gSM
Z ;[JFGL ;\:YFVMDF\ YFI K[P VFJF Sd%I]8ZGL ;\U|CXlST 50 SZM0 V1FZMGL VYJF
P VZlJN DL, S[ T[G[ ;DS1F SNGL JFl6HI ;\:YF VF 5|SFZGF Sd%I]8ZGM p5IMU T[GF
BZLN J[RF6 4 pt5FNG 4 ;\RF,G 4 SFDNFZM JU[Z[ ,UTL DFlCTLGM ;\U|C SZJF 4 H~Z
,M AGFJJF DF8[ SZ[ K[P
MAIN FRAME COMPUTER
VF 5|SFZGF Sd%I]8Z :5L0 (SPEED) Micro Computer TYF Mini Computer SZTF\
B]A H JWFZ[ CMI K[P H[G[ MIPS DF\ DF5JFDF\ VFJ[ K[P
VF 5|SFZGF Sd%I]8Z GL Main Memory B]A H JWFZ[ CMI
K[P VF 5|SFZGF Sd%I]8Z DF\ 56 V[SYL JW] Input Output
ZRGF HM0L XSFI T[JL jIJ:YF CMI K[P ;FDFgI ZLT[ VF
5|SFZGF Sd%I]8Z A[gSM TYF DM8F DM8F VM{WMlUS V[SDMDF\
J5ZFI K[P VFD VF 5|SFZG]\ Sd%I]8Z Multiuser G]\
pNFCZ6 K[P T[D SCL XSFIP
SUPER COMPUTER
Aa p/karna kMPyu3rnI rcna Ane SpID lgwg Main Frame Computer jevI j hoy 0e.
Computer Language :-
(1)Low level language
(2) High level language
(A)Machine language
(B) Assembly language
(A) Machine language:-
VF language OST binary code 1 VG[0 GF ;D}CYL AG[,L CMI K[P
computer OST Machine language H ;D+ XS[ K[P
NFPTP 10101010 10111101
printer
monitor
mouse keyboard
COMPUTER
GENERATION
5|YD 5[-L (1942 -1955)
ÉÑÌÊ 4I ÉÑÍÍ su2Ino smyga5o kMPyu3rnI p/4m p!Ino 0e. Aa kMPyu3rnI bnav3ma> Vacu
Tube ÜvaLvÝno ]pyog 4to hto. Vacuum Tube nu kd samaNy
Ite mo3u htu. Aek A>daj mujb AavI ÉÐ,ÒÒÒ ]pyogma> lI2I htI.jene
Kar`e kMPyu3rnu kd ivxa5 bnI gyu htu. je4I Aa kMPyu3r ivxa5
/ma`ma> jGya rokta hta.
transistor vaprva4I kMPyu3rnu kd p/4m pe!Ina kMPyu3r krta lgwg AD2u 4[ gyu htu.
bI+ p!Ina kMPyu3r nIce mujb 0e.
K[ S[ 5F\RDL 5[-LGF SMd%I]8Z DF6;GL H[D lJRFZL XSTF CX[P VF 5[-LGF SMd%I]8
MT[ HFT[ ;DHLvlJRFZLG[ ,[X[P
KEYBOARD
Keyboard Ae input device 0e. Jena vDe kMPyu3rma> mahItI daql krI xkay 0e. Aa4I kIbo
npu3 DIva[s khevama> Aave 0e. b2a j p/karna kMPyu3rma>
Data Entry muQyTve Keyboard ¹ara 4tI hova4I tene
Primary Input Device trIke Ao5qvama> Aave 0e.
Keyboard Maa> daql krel maihtI ]pra>t te Data pr
rvama> Aavta kayR (Processing) ma3e Command
p` Keyboard ¹ara kMPyu3rne Aapvama>
Aave 0e.je samaNy rIte ÉÒÌ Key nu hoy 0e.
KEYBOARD TYPES
MULTIMEDIA KEYBOARD
WIRELESS KEYBOARD
KEY OF KEYBOARD
KEY TYPES
MOUSE
Keyboard GL H[D mouse56 V[S 5||SFZ G] input device K[P‘T[G[ pointing
device TZLS[ 56 V[F/B[ K[P MOUSE GL DNN SCREEN BX[0L XSFI K[P
• T[DHSELECTION 56 SZL XSFI K[PMOUSE GL GLR[GF EFU BALL[ CF[Y K[P
•H[ MOUSEGL MOVEMENTG[ TRECK SCREEN
•5Z POINTERG[ 56 MOVESZL XS[ K[PKEY BORD GL H[D
• H MOUSE G[ CABLE ãFZF S[ WIRLESS CONNECTIO
£FZF µ5IF[U DF ,. XSFI K[P
MOUSE TYPES
Scroll button
MONITOR
Sd%I]8ZDF\ YTL SF[.56 5|lS|IFGF[ HJFA HF[JF
DF8[
SC[ K[P
CRT moin3rnu pu½nam Cathode Ray Tube 4ay 0e. Jeno ]pyog
kMPyu3rnI x½Aat4I j 4ay 0e. Jema> Tube no ]pyog 4ay 0e.
Je vjnma> qub j ware hoy 0e. Aa4I sr5ta4I transfer krI xkata
n4I. Aa moin3r ik>mtma> sSta hoy 0e.
PRINTER
Aam,ip/N3r Ae moin3r pr jova m5tI Soft copy ne Hard copy ma> convert krvanu kam kr
jema> kag5 pr ip/N3 jova m5e 0e. jema> moin3r pr ip/N3 jova m5e 0e.
printer
go#vayela hoy 0e. Multichip module ma> tene krel hoy 0e. Aa samaNy krta> v2are no ]p
Bus based computer ma. Main board no ]pyog 4ay 0e. Je muQy wag troke
kayR kre 0e. te 6nI b6I bused Vne connection lines 6rave 0e. jenI mdd4I
electronics singnal VG[component ma>4I
bI=components ma> maeklI xkay 0e. tema
6na slots 56 Vavela haey 0e. Vaslots ma> bI=
board ne conenct krI skate haeva4I Aa
board purI system nae wag bnI =y 0e. Aa
pUma6e system nae mQy fydae Ae0e. Ke jyare
jrur p5e Tyare system ne expand krI xkay 0e.
Single board system ma>chips Ane circuit ne Aek j board ma>connect krI ne
AaqI system tEyar krvama> Aave 0e. Aa pkar nI system desing krvama> sr5
Ane ikmt ma> sStI haey 0e.
personal computer(pc)ma> Aa pkar nIsystem samaNy rIte =eva
ma5e 0e. pr>tu Aapkar nIsystem nae gerfaydae Ae0e. temabI=
device =e5I xkata n4I, Aetle ke te ma> je3ladevice Connect krel
haey fkt tenae j ]pyog krvo p5e 0e.jruiryat p/ma|6 e>nva device
nae ]pyaeg Aa p/kar nIsystem ma krI xkata n4I. tmej tene> men3an
kayR 0e.
p/Stut karnae ne l2eIBM ¹ara b>ne system (1)Bus based computer (2)Single Board
Based computer
MOTHERBOARD PARTS
MOTHERBOARD PORT
MEMORY TYPES
Memory âFZF computer DF data G[ permanent S[ temporary store
SZL XSFI K[PT[G[ V,U V,U EFUDF JLEFlHT SZJFDF VFJ[ K[P
1. Internal\primary
2. External\Secondary
Internal\primary memory
RAM R0M
RAM
VF V[JF 5|SFZ Memory K[ S[ H[DF O[ZOFZ SZL XSFI TYF
lAGH~ZL DFCLTLG[ N]Z SZL XSFI K[P RAM DF ZC[,F DATA
computer Switch off YJFYL GÚ Y. HFI K[PH[YL
T[G[ Volatile Memory 56 SC[JFDF VFJ[ K[P
RAM GF D]bI A[ 5|SFZ |
K[P
(1)Static RAM
(2)Dynamic RAM
(1)Static RAM
Static RAM DF DFlCTLGM ;\U|C ,FAF ;DI DF8[ YFI K[P Static RAM
JFZ\JFZ ,BJFGL H~Z 50TL GYLP Write command GM VD, SZJFDF VFJ[ tIFZ[ D
ZC[, DFlCTLDF O[ZOFZ SZL XSFI K[P VF RAM B]A H h05L 56 lS\DTDF DM3
Static RAM G[ D]bI +6 lJEFUDF J[C\[RJFDF VFJ[ K[
1. Async SRAM
2. Sync SRAM
3. Burst SRAM
Async sRAM :-
Async SRAM V[8,[ Asynchrononus SRAM. Asynchrononus
V[8,[ system clock DF :JT\+ ZLT[ SFI¥ SZJ]P
Sync SRAM:
sync SRAM V[8,[ synchronous. synchronous V[8,[ system clock ;\S/F
Burst sRAM:
Burst sRAM GM JnFZ[ 5|DF6 DF p5IMU YFI K[P DFCLTL GF DM8
HyYFG[
OZL YL DMS,L T[GF 5Z SFI¥ SZJFDF VFJ[ K[P
ROM
ROM એ Read Only memory છે. એટલે કે તેના નામ પરથી ખ્યાલ આવે છે કે તે memory ને ફક્ત
વાંચી શકાય છે. તેની મુખ્ય લાક્ષણિકતા એ છે કે power supply વગર પણ તેમાં data ને store રાખી
સકાય છે.આથી તેને
nonevoltile memory તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
માર્કેટ માં વિવિધ પ્રકાર ની રોમ ઉપલબ્ધ
હોય છે,
MASK ROM
MASK ROM એ મુખ્ય rom chip બનાવવામાં આવે ત્યારે જ
store કરવામાં આવે છે.એટલે કે તેમાં એક વાર data store
કાર્ય બાદ તેમાં કોઈપણ સુધારા વધારા કરી શકાતા નથી.
આ પ્રકારની rom chip ના ઉત્પાદન માટે વધારે પ્રમાણમાં
મૂડી રોકાણ કરવું પડે છે.
EPROM
તેનું નામ Erasable Programable Read Only Memory છે. તે
એક પ્રકારની PROM છે. પરંતુ તેમાં એક વિકલ્પ એવો આવેલો હોય છે કે
જેની મદદથી data ને erase કરી ને change કરી સકાય છે.એટલે કે નવો
data પણ store કરી સકાય છે.આ પ્રકારની memory માં એકવાર data
ને store કર્યા બાદ તેમાં નવો data write કે store કરી સકાય છે.
PROM
તેનું પૂરું નામ Programable Read Only Memory છે. સામાન્ય
rom અને prom માં નજીવો તફાવત છે. ઉત્પાન વખતે prom ને blank
રાખવામાં આવે છે. એટલે કે તેમાં કોઈ પણ પ્રકારનો data store કરવામાં
આવતો નથી . પરંતુ જયારે જરૂર પડે ત્યારે prom program ની મદદ થી
તેમાં data ને write કર્યા બાદ તે data parmanent store થઇ જાય
છે.એટલે કે તેમાં કોઈ પણ chenge કરી શકાતા નથી તયાર બાદ તે સામાન્ય
rom બની જાય છે.
EEPROM
તેને Electrically ErasableProgramable ReadOnly Memory તરીકે ઓળખવામાં આવે છે .તે
એ પ્રકારની eprom છે.eeprom અને eprom વચ્ચે તફાવત એટલો જ છે કે eprom માં data ને
remove કરવા માટે
Ultraviolet rays નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.જયારે
eeprom માં content ને remove કરવા
માટે
EAROM
તેનું પૂરું નામ Electrically Alterable Read Only Memory છે.તે એક પ્રકારની
ROM જ છે.પરંતુ તેને RAM ની જેમ Read અને
Write પણ કરી સકાય છે.આ memory ના
content ને change કરવા માટે કોઈ ચોક્કસ બીટ
પર high voltage નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
સામાન્ય રીતે આ પ્રકારની memory નો ઉપયોગ
ઓછા પ્રમાણમાં data ને store કરવા માટે થાય છે.
આ data ને સામાન્ય રીતે permanent (કાયમ માટે )
store કરવામાં આવે છે.તેમજ અમુક સમયના
અંતરે તેમાં change પણ કરી સકાય છે.
FLASH MEMORY
VF V[S 5|SFZGL VFW]GLS EEPROM K[ H[D
COMPUTER GF ;FDFgI VOLTEGE GL DNNYL
ERASE VG[ REPROGRAM sGJM DATA STOREf SZL
XSFI K[ VFYL T[G[ FLASH NEMORY TZLS[ 56 VM/BJFDF
VFJ[ K[ 8]SDF USER âFZF COMPUTER GL DNNYL
MEMORY GF DATA G[ READ ;WRITE S[
MEMORY SZL XSFI K[
• DVD-RAM :
DVD RAM BF; 5|SFZGL record SZJFGL ;]lJWF CMI K[P
;FDFgI ZLT[ DVD-RAM GM DVD-DF H p5IMU YFI K[P reco
TYPES OF CD
BLUE RAY DISK
Blu-ray disc G[ blu-ray disc VYJF BD GF GFDYL 56 VM/BFDF\ VFJ[ K[P
Blu-ray V[ V[S 5|SFZG]\ optical disk storage medium K[P T[GM p5IMU
JWFZ[ D[DZLJF/F video, audio VG[ data GM ;\U|C SZJF DF8[
YFI K[P
F,DF\ single-side JF/L DVD GM p5IMU JWFZ[5|DF6DF\
FI K[P VF DVDDF\ 4.7GB (Gigabytes) ;]WL DFlCTLGM
DFJ[X YFI K[P 5Z\T] HIFZ[ movie S[ data GL size JWFZ[
|DF6DF\ CMI single-side JF/L DVD SZTF\ 5F\R U6M ;DI JWFZ[ ,FU[ K[P VG[ VFYL
Disc G[ 5F\R U5F JWFZ[ storage GL H~Z 50[ K[P
CJ[GF ;DIDF\ single-side JF/L DVDVYJF VCDSZTF blu-ray disc GM
p5IMU JWFZ[ 5|DF6DF\ HMJF D/X[P SFZ6 S[ blu-ray disc V[ JWFZ[ 5|
DF6DF\data, video, digital audio JU[Z[G[ record VG[ store SZ[ K[P Blu-
ray disc GL size DVD GL size H[8,L H CMI K[P
Blu-ray disc A[ 5|SFZGL K[P