| dbo:abstract
|
- El Folkspartei (yidis:יידישע פאלקספאָרטייָ "Yiddishe Folkspartay", o Partido Popular Demócrata) fue fundado después de los pogromos de 1905 en Rusia por Simon Dubnow e Israel Efrojkin. El partido participó en varias elecciones en Polonia y Lituania en los años 20 y 30, pero desapareció durante el Holocausto. El Folkspartei compartía con el Bund el énfasis en el idioma yidis y su cultura pero, a diferencia del Bund, estaba formado por miembros de la clase media, y tenía una ideología distinta. Dentro de esta ideología se mantenía que la asimilación (perdida de cultura) no era un fenómeno natural y que la lucha política judía debía centrarse en la autonomía comunitaria judía, así como en el idioma y el sistema educativo. El Folkspartei, a diferencia del bundismo, no abogaba por la lucha de clases y era un partido liberal dentro de lo económico, y partidario de la democracia política y el estado laico. (es)
- Die Folkspartei (jiddisch ייִדישע פֿאָלקספּאַרטײַ Yidishe folkspartei) wurde nach den Pogromen von 1905 in Russland von Simon Dubnow und gegründet, um die Interessen der jüdischen Minderheit zu vertreten. Sie propagierte eine „spirituelle Nationalität“, die in der die Diaspora zu entwickeln sei, eine Selbstverwaltung der jüdischen Gemeinden, und lehnte eine Assimilation ab. Die Mitglieder werden als Folkisten bezeichnet. Die Partei war aus dem Jüdischen Autonomismus entstanden und existierte in Russland bis 1918, blieb aber formell betrachtet eher bedeutungslos. Jedoch verbreiteten sich auch durch sie autonomistische Forderungen in andere Parteien und politische Strömungen. Die Folkspartei nahm nach dem Ersten Weltkrieg an den Wahlen in Polen teil (polnisch Jidisze Fołks-Partaj in Pojln, jiddisch ייִדישע פֿאָלקספּאַרטײַ אין פוילן Jidische Folkspartei in Pojln, 1916 durch Noah Pryłucki und Samuel Hirszhorn gegründet) und war zeitweise im Sejm vertreten. Auch in Litauen (seit 1921 durch Oizer Finkelstein geführt) war die Partei im Seimas vertreten. Die Partei verlor in beiden Ländern jedoch rasch an Bedeutung und wurde letztlich durch den Holocaust vernichtet. Simon Dubnow und Noah Pryłucki wurden 1941 von den Deutschen als Juden ermordet. (de)
- The Folkspartei (Yiddish: ייִדישע פֿאָלקספּאַרטײַ, yidishe folkspartei, Jewish People's Party) was founded after the 1905 pogroms in the Russian Empire by Simon Dubnow and Israel Efrojkin. The party took part in several elections in Poland and Lithuania in the 1920s and 1930s and did not survive the Holocaust. (en)
- Le Folkspartei (yiddish: Yidishe folkspartay, Parti démocratique du peuple ou parti folkiste), fondé après les pogroms de 1905 par Simon Dubnow et , a activement participé à la vie politique en Pologne et en Lituanie dans la période entre-deux-guerres. Il n'a pas survécu à la Shoah. (fr)
- Fołkiści, również ludowcy lub Żydowskie Stronnictwo Ludowe (jidysz ייִדישע פֿאָלקספּאַרטײַ, Jidisze folkspartaj; popularnie: פֿאָלקיסטן, Folkistn) – żydowski ruch polityczny, działający na początku XX wieku w rosyjskiej strefie osiedlenia, a później na terenach Królestwa Polskiego i (po I wojnie światowej) w II RP oraz krajach bałtyckich. Jednym ze współtwórców ruchu był Szymon Dubnow, który stworzył program żydowskiego autonomizmu. Zakładał on konieczność pozostania Żydów w krajach zamieszkiwanych przez diasporę. Fołkiści uważali siebie za autochtonów i osobną narodowość. Propagowali tworzenie świeckich gmin, w których władze miały być wybierane w sposób demokratyczny. Zwierzchność nad nimi miała sprawować Rada Narodowa, reprezentująca wobec władz danego państwa wszystkich Żydów zamieszkujących jego terytorium. Rosyjscy fołkiści pozostawiali swobodę co do wyboru języka, w którym mieliby się porozumiewać w przyszłości Żydzi – ich zdaniem bez znaczenia było to, czy będzie to jidysz, hebrajski czy też język kraju osiedlenia. Odróżniało ich to od fołkistów polskich, kładących duży nacisk na krzewienie języka jidysz. W 1917, po rewolucji lutowej w Rosji, fołkiści zaczęli działać jako jawna i legalna partia polityczna. Jednocześnie próbowali realizować założenia swojego programu na Ukrainie, która dążyła do niepodległości. Wiązali spore nadzieje z powstającym organizmem państwowym. Jednak z powodu zwalczania przez inne organizacje żydowskie, fołkiści nie weszli do ukraińskiej Rady Narodowej. Po zaprowadzeniu sowieckich porządków, oficjalna działalność organizacji została zakończona. Kontynuowano ją w Polsce (Jidisze Folkspartaj in Pojln) i na Litwie. Stopniowo jednak pojawiały się przesłanki wskazujące na to, że postulaty programowe nie zostaną zrealizowane. Gdy mniej więcej w połowie lat 20. XX wieku okazało się to już pewne (m.in. z powodu antydemokratycznych przewrotów w krajach Europy Środkowej i bałtyckich oraz późniejszemu wzrostowi poziomu antysemityzmu), partia fołkistowska uległa rozbiciu. Wielu jej byłych członków zasiliło organizacje syjonistyczne. (pl)
|
| rdfs:comment
|
- The Folkspartei (Yiddish: ייִדישע פֿאָלקספּאַרטײַ, yidishe folkspartei, Jewish People's Party) was founded after the 1905 pogroms in the Russian Empire by Simon Dubnow and Israel Efrojkin. The party took part in several elections in Poland and Lithuania in the 1920s and 1930s and did not survive the Holocaust. (en)
- Le Folkspartei (yiddish: Yidishe folkspartay, Parti démocratique du peuple ou parti folkiste), fondé après les pogroms de 1905 par Simon Dubnow et , a activement participé à la vie politique en Pologne et en Lituanie dans la période entre-deux-guerres. Il n'a pas survécu à la Shoah. (fr)
- Die Folkspartei (jiddisch ייִדישע פֿאָלקספּאַרטײַ Yidishe folkspartei) wurde nach den Pogromen von 1905 in Russland von Simon Dubnow und gegründet, um die Interessen der jüdischen Minderheit zu vertreten. Sie propagierte eine „spirituelle Nationalität“, die in der die Diaspora zu entwickeln sei, eine Selbstverwaltung der jüdischen Gemeinden, und lehnte eine Assimilation ab. Die Mitglieder werden als Folkisten bezeichnet. (de)
- El Folkspartei (yidis:יידישע פאלקספאָרטייָ "Yiddishe Folkspartay", o Partido Popular Demócrata) fue fundado después de los pogromos de 1905 en Rusia por Simon Dubnow e Israel Efrojkin. El partido participó en varias elecciones en Polonia y Lituania en los años 20 y 30, pero desapareció durante el Holocausto. (es)
- Fołkiści, również ludowcy lub Żydowskie Stronnictwo Ludowe (jidysz ייִדישע פֿאָלקספּאַרטײַ, Jidisze folkspartaj; popularnie: פֿאָלקיסטן, Folkistn) – żydowski ruch polityczny, działający na początku XX wieku w rosyjskiej strefie osiedlenia, a później na terenach Królestwa Polskiego i (po I wojnie światowej) w II RP oraz krajach bałtyckich. (pl)
|
