Athos

Athos*
Unesco-wêrelderfenisterrein
Athos Posisie van Athos in Griekeland
Koördinate: 40°09′26″N 24°19′35″O
Lande	Griekeland
Tipe	Verskeie
Kriteria	i, ii, iv, v, vi, vii
Verwysings	454
Streek†	Europa
Inskripsiegeskiedenis
Inskripsie	1988  (12de Sessie)
* Naam soos dit in die Wêrelderfenislys verskyn. † Streek soos deur Unesco geklassifiseer.

Die ligging van Athos in Griekeland.

Athos of Atos (Grieks: Όρος Άθως, Oros Athos [ˈoros ˈaθos]) is die naam van ’n berg en skiereiland in die provinsie Masedonië in Griekeland. Die Grieke verwys in die algemeen daarna as die Heilige Berg (Άγιον Όρος, Agion Oros). Dit is ’n wêrelderfenisgebied en die tuiste van ’n outonome monnikestaat onder Griekse soewereiniteit (amptelik die Kloosterstaat van die Heilige Berg). Dit bestaan uit 20 Oosters-Ortodokse kloosters.

Op geestelike gebied val Athos onder die jurisdiksie van die Ekumeniese Patriargaat van Konstantinopel.

Die skiereiland, die mees oostelike uitsteeksel van die groter Chalcidiese Skiereiland, strek 50 km ver in die Egeïese See. Dit is tussen 7 km en 12 km breed en het ’n oppervlakte van 335,637 km². Die berg self het steil, digbegroeide hange wat tot 2 033 m hoog is. Die omringende see, veral aan die punt van die skiereiland, kan gevaarlik wees.

Hoewel Athos aan die land grens, kan dit net per boot bereik word. Twee groot veerbote, Agios Panteleimon en Axion Estin, vaar daagliks (as die weer dit toelaat) tussen Ouranoupolis en Dafni. Dit stop by van die kloosters aan die weskus. ’n Kleiner motorboot, Agia Anna, ry dieselfde roete, maar hou nie by ander kloosters stil nie. Daar is ook veerbote tussen Ierissos en kloosters aan die ooskus.

Die daaglikse getal besoekers aan Athos word beperk en almal moet ’n spesiale permit vir ’n beperkte tyd kry. Slegs mans word toegelaat op die skiereiland, wat deur die monnike die "Tuin van die Maagd" genoem word. Net mans bo agttien jaar wat lid van die Oosters-Ortodokse Kerk is, mag daar bly – as monnike of werkers.

Geskiedenis

Oudheid

Die piek van Athos.

Athos in die Griekse mitologie is die naam van een van die Gigante wat teen die Olimpiese gode geveg het in die Gigantestryd. Athos het Poseidon met ’n enorme rots gegooi. Dit het in die Egeïese See geval en die berg Athos geword. Volgens ’n ander weergawe van die mite het Poseidon die berg gebruik om die verslane reus te begrawe.

Homeros het Athos genoem in die Ilias. Herodotos noem die skiereiland, wat toe Akte genoem is, en sê Pelasgers van die eiland Lemnos het daar gaan woon en noem vyf stede daarop: Sane, Cleonae, Thyssos, Olophyxos en Akrothoön. Strabo noem ook die stad Dion (Dium) en dat Akrothoön naby die kruin is. Eretria het ook nedersettings op Akte begin. Minstens een ander stad is in die Klassieke periode gestig: Akanthos.

Die skiereiland was ook op die aanvalsroete van Ahasveros, wat drie jaar lank ’n kanaal oor die landengte gebou het om sy vloot in 483 v.C. deur te laat. Ná die dood van Alexander die Grote het die argitek Deinokrates aangebied om die hele berg uit te beitel in ’n beeld van Alexander.

Kennis oor die geskiedenis van die skiereiland in dié tydperk is beperk weens die gebrek aan historiese rekords. Argeoloë kon nog nie die presiese ligging vind van die plekke wat deur Strabo genoem is nie. Daar word geglo die inwoners het getrek toe Athos se nuwe inwoners, die monnike, die een of ander tyd voor die 9de eeu n.C. begin arriveer het.

Vroeë Christelike tydperk

Die Simonopetra-klooster.

Die Hilandar-klooster.

Volgens die tradisie van Athos was die Maagd Maria en Johannes na Siprus onderweg om Lasarus van Betanië te besoek. Die boot is van koers af gewaai en moes noodgedwonge op die heidense Athos anker gooi by die hawe van Klement, naby die hedendaagse Klooster van Iviron. Maria het aan land gegaan en was meegevoer deur die skoonheid van die berg. Sy het dit geseën en haar Seun gevra of dit haar tuin mag wees. ’n Stem is gehoor wat sê: "Ἔστω ὁ τόπος οὖτος κλῆρος σὸς καὶ περιβόλαιον σὸν καὶ παράδεισος, ἔτι δὲ καὶ λιμὴν σωτήριος τῶν θελόντων σωθῆναι (Laat hierdie plek jou erfenis en jou tuin wees, ’n paradys en hawe vir diegene wat redding soek"). Van daardie oomblik af was die berg gewyd as die tuin van die Moeder van God en was dit buite perke vir enige ander vrou.

Ondanks die min historiese rekords word geglo monnike het sedert die 4de, en dalk die 3de, eeu daar gewoon. Tydens die bewind van Konstantyn die Grote (324–337) is dit bewoon deur Christene en heidene. Tydens die bewind van Julianus die Afvallige (361–363) is die kerke van Athos afgebrand en Christene het in die woude en ander ontoeganklike plekke weggekruip. Later, tydens Theodosius I se bewind (383–395), is die heidense tempels verwoes. Die leksigraaf Hesychius van Alexandrië noem dat daar in die 5de eeu nog ’n tempel en standbeeld van "Zeus van Athos" was. Ná die Islamitiese inval van Egipte in die 7de eeu het baie Ortodokse monnike uit die Egiptiese woestyn gevlug op soek na ’n ander vreedsame plek; van hulle het na Athos gekom. Volgens ’n antieke dokument het die monnike "houthutte met strooidakke gebou … en deur vrugte van die wilde bome bymekaar te maak, het hulle etes geïmproviseer".

Bisantynse tydperk: die eerste kloosters

Nikephorus Phokas.

Die kroniekskrywers Theophanes die Belyer (einde 8ste eeu) en Georgios Kedrenos (11de eeu) het geskryf die 726-uitbarsting van die Thera-vulkaan kon vanaf Athos gesien word, en dus was die skiereiland in dié tyd bewoon. Die historikus Genesios het geskryf monnike van Athos het in 787 deelgeneem aan die Tweede Konsilie van Nicea. Aan die begin van die 9de eeu was Athos ’n ruk lank verlate weens invalle deur die Emiraat van Kreta. Omstreeks 860 het die beroemde monnik Efthymios die Jongere na Athos gekom, en ’n aantal monnikehutte ("skiti van St. Basilius") is gebou naby die plek waar hy gebly het. Tydens die bewind van keiser Basilius I van die Bisantynse Ryk het die voormalige aartsbiskop van Kreta Basilius die Belyer ’n klein klooster gebou op die plek van die hedendaagse hawe van die Hilandar-klooster. Kort hierna het ’n sekere Ioannis Kolovos, volgens ’n dokument van 883, ’n klooster by Megali Vigla gebou.

Kragtens ’n dekreet van keiser Basilius I van 885 is die Heilige Berg verklaar tot ’n plek van monnike en mag geen leke, boere of beestelers daar gaan woon het nie. In ’n dekreet van keiser Leo VI die Wyse word gepraat van die "sogenaamde antieke setel van die raad van ouderlinge", en dus was daar reeds ’n soort monnike-administrasie wat toe al "antiek" was. In 887 het ’n paar monnike by keiser Leo gekla dat die klooster van Kolovos al hoe meer groei en dat hul vrede bedreig word.

In 908 is die bestaan genoem van ’n protos ("eerste monnik"), die hoof van die kloostergemeenskap. In 943 is die grense van die kloosterstaat vasgestel en was Karyes reeds die hoofstad en administratiewe setel. In 956 is grond van sowat 940 000 m^² in ’n dekreet aan die Xiropotamou-klooster gegee, en dus was die klooster reeds taamlik groot.

Athanasios van Athos.

Die monnik Athanasios het in 958 by Athos aangekom. Hy het in 962 ’n groot sentrale "Kerk van die Protaton" in Karyes gebou. In die volgende jaar, met die steun van sy vriend keiser Nikephoros II Phokas is die Groot Lawra gestig. Dit is steeds die grootste en belangrikste van die 20 huidige kloosters. Dit was in die volgende eeue onder beskerming van die keisers van die Bisantynse Ryk en sy rykdom en besittings het aansienlik toegeneem.

Ottomaanse tydperk

In die 15de eeu is die Bisantynse Ryk deur die Ottomaanse Ryk verower. Die monnike van Athos wou goeie betrekkinge met die Ottomaanse sultan handhaaf en toe Murat II Thessaloniki in 1430 verower, het hulle dadelik trou aan hom gesweer. In ruil daarvoor het Murat die kloosters se grondgebied erken. Mehmet II het dit formeel bekragtig ná die val van Konstantinopel in 1453. Athos se onafhanklikheid is so in ’n mate verseker.

Die 15de en 16de eeu was redelik vreedsaam vir Athos en die kloosters het vooruitgegaan. ’n Voorbeeld is die stigting van die Stavronikita-klooster, die laaste van die kloosters op Athos. Ná die verowering van Serwië deur die Ottomane het baie Serwiese monnike na Athos gekom. ’n Bewys van hoeveel Serwiërs daar was, kan gesien word in die talle Serwiese monnike wat in dié tyd verkies is tot die amp van protos.

Die Xenophontos-klooster.

Die Stavronikita-klooster was die laaste klooster wat gestig is.

Sultan Selim I was ’n groot weldoener van die Xiropotamou-klooster. In 1517 het hy ’n edik uitgevaardig dat "die plek waar die Heilige Evangelie verkondig word, wanneer dit ook al afgebrand of selfs beskadig word, weer gebou sal word". Hy het ook voorregte aan die kloostergemeenskap toegeken, en die bou van die eetsaal en restourasie van die muurskilderings gefinansier wat tussen 1533 en 1541 voltooi is.

Hoewel die kloosters meestal in vrede gelaat is, het die Ottomane swaar belastings gehef en soms belangrike grond van hulle afgeneem. Dit het eindelik gelei tot ’n finansiële krisis op Athos in die 17de eeu en tot die sogenaamde "idiorritmiese" (halfhermitiese) lewenstyl, eers by ’n paar van die kloosters en later, in die eerste helfte van die 18de eeu, by almal.

In teenstelling met die "koenobitiese" of kloosterstelsel, het die monnike in idiorritmiese gemeenskappe private eiendom, hulle werk vir hulself en is self verantwoordelik om kos en ander noodsaaklikhede te kry. Hulle eet alleen in hul selle en kom net by die kerk byeen. Terselfdertyd is die ab van die kloosters vervang deur komitees, en by Karyes is die protos vervang deur ’n komitee van vier lede.

Dafni

In 1749, met die stigting van die Athos-akademie naby die Vatopedi-klooster, het die plaaslike kloostergemeenskap ’n leidende rol gespeel in die moderne Griekse Verligting van die 18de eeu. Die instelling het ’n hoë vlak van opvoeding aangebied, onder meer in antieke filosofie en moderne natuurkunde.

Russiese tsaars en prinse van Moldawië, Wallachye en Serwië (tot aan die einde van die 15de eeu) het die kloosters help oorleef met groot skenkings. Oor die volgende eeue het die bevolking en die rykdom van die kloosters afgeneem, maar in die 19de eeu het ’n oplewing plaasgevind, veral danksy die Russiese regering. Die bevolking het in die loop van die eeu stadig gegroei en in 1902 ’n hoogtepunt van meer as 7 000 monnike bereik, hoewel dié getal betwis word.

In 1912, tydens die Eerste Balkanoorlog, is die Ottomane deur die Griekse vloot verdryf. Griekeland het die skiereiland opgeëis as deel van die vredesooreenkoms wat op 30 Mei 1913 in Londen onderteken is.

Weens die tekortkominge van die Vredesverdrag van Londen het die Tweede Balkanoorlog in Junie 1913 uitgebreek. ’n Finale vredesooreenkoms is op 10 Augustus 1913 in Boekarest onderteken.

In Junie 1913 het ’n klein Russiese vloot, bestaande uit die kanonneerboot Donets en die vervoerskepe Tsar en Cherson, die aartsbiskop van Wologda en ’n paar soldate na Athos gebring om ’n teologiese twispunt te besleg oor imjaslawije (’n Russies-Ortodokse beweging).

Die aartsbiskop het samesprekings met die imjaslaftsi gehou en hulle probeer oorreed om vrywillig van hul oortuigings afstand te doen, maar dit het misluk. Op 31 Julie 1913 het die soldate die St. Panteleimon-klooster bestorm. Die Cherson is in ’n tronkskip omskep en verskeie imjaslaftsi-monnike is na Rusland gestuur.

Ná ’n kort diplomatieke konflik tussen Rusland en Griekeland oor die grondgebied het die skiereiland ná die Eerste Wêreldoorlog amptelik onder die soewereiniteit van Griekeland gekom.

Moderne tydperk

Die Agiou Panteleimonos-klooster, tradisioneel die tuiste van Russiese monnike, was die toneel van die imjaslawije-konflik.

Die skiereiland word volgens verskeie vredesooreenkomste beskou as deel van Griekeland. Ná die Nazi-oorname van Griekeland het Athos se uitvoerende komitee Hitler gevra om die Outonome Kloosterstaat onder sy persoonlike beskerming te plaas, en Hitler het ingestem. Athos het die Tweede Wêreldoorlog amper ongeskonde oorleef.

Later het ’n spesiale vergadering van die Heilige Gemeenskap in Karyes die "Grondwethandves van die Heilige Berg" uitgereik, wat deur die Griekse parlement bekragtig is. Die status van die "selfregerende kloosterstaat" is vervat in ’n dekreet van 972 van die Bisantynse keiser Johannes I Tzimiskes. Hierdie belangrike dokument word in die Huis van die Heilige Administrasie in Karyes bewaar. Die selfregering van die Heilige Berg is in 1095 herbevestig deur keiser Alexios I Komnenos.

Volgens die Griekse grondwet is Athos (die "Kloosterstaat van Agion Oros") "kragtens antieke bevoorregting", ’n "selfregerende deel van die Griekse Staat, waarvan die soewereiniteit vir altyd ongeskonde sal bly", en bestaan dit uit 20 hoofkloosters en Karyes, die hoofstad en administratiewe sentrum. Dit is bekragtig toe Griekeland tot die Europese Unie (toe die Europese Gemeenskap) toegelaat is.

Die kloosters van Athos het ’n geskiedenis van teenstand teen die beweging om die Ortodokse Kerk van Konstantinopel en die Rooms-Katolieke Kerk te herenig. Die Esphigmenou-klooster is veral daarteen gekant. In 1972 het hulle swart vlae gehys om protes aan te teken teen ’n vergadering tussen patriarg Athenagoras I van Konstantinopel en pous Paulus VI. Esphigmenou is toe uit die verteenwoordigende liggame van die Athos-gemeenskap geskop en in 2002 het patriarg Bartolomeus I van Konstantinopel die monnike van Esphigmenou tot ’n onwettige broederskap verklaar. Hy het gelas dat hulle uitgesit word; die monnike het geweier om uitgesit te word en die patriarg het gelas dat ’n nuwe broederskap hulle vervang.

Nadat die getalle in 1971 ’n laagtepunt bereik het van net 1 145 ouer monnike, het dit weer gegroei. Teen 2000 was daar 1 610 monnike, met ’n groot aantal jong, goed opgevoede monnike wat by die kloosters en verwante skiti's aangesluit het. In 2009 was daar byna 2 000 monnike. Baie van die jonger monnike het ’n universiteitsgraad en gevorderde aanleg en hulle werk aan die katalogisering en restourasie van Athos se groot versameling manuskripte, priestergewade, ikone, liturgiese voorwerpe en ander kunswerke, waarvan die publiek in ’n groot mate onbewus is weens die enorme omvang daarvan. Dié projekte, wat deur Unesco en die EU gefinansier word en waarvoor verskeie akademiese instellings hulp verleen, is goed op dreef, hoewel dit verskeie dekades sal neem om te voltooi.

Administrasie en organisasie

’n 3D-model van die berg Athos.

Die Heilige Berg word regeer deur die Heilige Gemeenskap, wat uit verteenwoordigers van die 20 kloosters bestaan. Die uitvoerende komitee daarvan is die Heilige Administrasie van vier lede, met die protos aan die hoof.

Die burgerlike owerheid word verteenwoordig deur die burgerlike goewerneur, wat deur die Griekse departement van buitelandse sake aangestel word. Sy hoofdoel is om toesig te hou oor die werking van die instellings en openbare orde. Die huidige burgerlike goewerneur is Aristos Kasmiroglou. Op geestelike gebied val Athos onder die jurisdiksie van die Ekumeniese Patriargaat van Konstantinopel.

In elk van die kloosters – wat vandag almal die "koenobitiese" stelsel volg – word die administrasie behartig deur die ab, wat lewenslank in dié amp bly. Hy word deur die broederskap verkies, en is die hoof en geestelike vader van die klooster. Al die ander inrigtings (skiti's, selle en hutte) val onder een van die kloosters.

Van die 20 kloosters op die skiereiland is 17 oorheersend Grieks. Die monnike van die ander drie kloosters kom van ander lande. Hulle is die Hilandar-, Zograf- en Agiou Panteleimonos-klooster (onderskeidelik Serwies, Bulgaars en Russies). Almal wat in die kloosters gaan woon, kry dadelik Griekse burgerskap.

Die meeste van die skiti's is Grieks, buiten twee wat Roemeens is, Timiou Prodromou (wat onder die Groot Lawra val) en die idiorritmiese Agiou Dimitriou (Agiou Pavlou-klooster), en die Bulgaarse Bogoroditsa (Agiou Panteleimonos-klooster).

Besoekers

’n Diamonētērion.

Besoekers word per veerboot na die skiereiland geneem, óf van die Ouranoupoli-hawe (vir die kloosters aan die weskus) óf Ierrisos (vir die ooskus). Almal wat aan boord gaan, moet ’n spesiale permit (diamonētērion) vir Athos hê, ’n soort Bisantynse paspoort in Grieks volgens die Juliaanse kalender. Dit word geteken deur vier van die sekretarisse van die groot kloosters. Geestelikes van die Ortodokse Kerk moet spesiale toestemming van die Patriarg van Konstantinopel kry.

Vir niegeestelikes is daar twee soorte diamonētēria: die algemene permit laat die besoeker toe om by van die kloosters te oornag, maar net vir ’n paar dae; met die spesiale permit mag hy net een klooster besoek, maar vir so lank bly as wat hy met die monnike ooreengekom het. Van besoekers word verwag om kort hare te hê, anders word hul hare by hul aankoms geknip.

Die algemene diamonētērion kan op versoek van die Pelgrimsburo in Thessaloniki verkry word. As dit toegeken word, word dit op die dag van vertrek by die spesifieke hawe uitgereik. Daarna kan ’n besoeker ’n klooster kontak om ’n bed vir die nag te bespreek (slegs een nag per klooster). Plek op die veerbote moet vir die retoervaart bespreek word. Die algemene permit kan met ’n paar dae verleng word deur by die hoofkantoor in Karyes aansoek te doen, of wanneer iemand ’n monnik wil word, by ’n klooster.

Die meeste besoekers arriveer in die klein hawe van Dafni, van waar hulle per pad na Karyes of per kleiner boot na ander kloosters geneem word. Daar is ’n openbare busdiens tussen Dafni en Karyes. Duur taxi's wat deur monnike bestuur word, is ook beskikbaar. Besoekers aan die kloosters aan die weskus verkies gewoonlik om op die veerboot te bly en by die klooster van hul keuse af te klim.

Verbod op vroulike besoekers

Daar is ’n verbod op vroulike besoekers om dit makliker vir die monnike te maak om selibaat te lewe.

• Daar het al vroue op Athos geskuil tydens revolusies en oorloë, soos Joodse vroue tydens die Tweede Wêreldoorlog.
• In die 14de eeu het tsaar Stephen Uroš IV Dušan van Serwië sy vrou, Helena van Bulgarye, na Athos gebring om haar teen die pes te beskerm, maar sy het nie tydens haar besoek aan die grond geraak nie en is heeltyd in ’n drastoel rondgedra.
• Die Franse skrywer Maryse Choisy het in die 1920's aan land gegaan nadat sy haar as ’n matroos vermom het en het later daaroor geskryf in Un mois chez les hommes ("’n Maand Saam met Mans").
• In die 1930's het Aliki Diplarakou, die eerste Griekse skoonheid wat die Mej. Europa-titel gewen het, die wêreld geskok toe sy die skiereiland besoek het vermom as ’n man. Haar eskapade is in Time se uitgawe van 13 Julie 1953 bespreek in ’n artikel met die opskrif "Die Klimaks van Sonde".
• In 1953 het Cora Miller, ’n Amerikaanse onderwyseres van Athens, Ohio, vir ’n kort ruk op Athos geland saam met twee ander vroue en omstredenheid onder die monnike veroorsaak.
• In 2003 het die Europese Parlement versoek dat die verbod opgehef word omdat dit die "algemeen aanvaarde beginsel van gender-gelykheid oorskry".
• On 26 Mei 2008 het vyf Moldowiërs, onder wie vier vroue, Griekeland onwettig binnekom en op Athos beland. Die monnike het hulle vir hul oortreding vergewe en ingelig dat die gebied verbode was vir vroue.

Status in die Europese Unie

As deel van ’n EU-lidstaat is Athos deel van die EU en dus grootliks onderworpe aan dié se wette. Hulle is ook deel van die Schengen-gebied; in ’n verklaring by sy aansluitingsverdrag vra Griekeland dat Athos se "spesiale status" in gedagte gehou moet word in die toepassing van die Schengen-regulasies. Die monnike was sterk gekant teen Griekeland se aansluiting omdat hulle bang was dit sou die eeue oue verbod op vroue beëindig. ’n Spesiale permit is egter steeds nodig vir ’n besoek aan die skiereiland.

Kultuur en lewe

Letterkunde- en kunsskatte

’n Fresko van St. Mercurius en Artemius van Antiogië

’n Ikoon van Jesus wat die kruisteken maak, Hilandar-klooster.

Die Athos-kloosters besit groot Middeleeuse kunsskatte, onder meer ikone, liturgiese gewade en voorwerpe (kruise, nagmaalbekers), kodekse en ander Christelike geskrifte, keiserlike dekrete ens. Tot onlangs was daar geen bestudering of argiefbewaring van die skatte nie, maar met finansiering van die EU word katalogisering, beskerming en restourasie sedert die 1980's uitgevoer.

Datum en tyd

Die Juliaanse kalender, wat nou 13 dae agter die Gregoriaanse kalender is, word steeds op Athos gebruik. In 1923 het sommige Oosters-Ortodokse kerke oorgeslaan na die Hersiene Juliaanse kalender, maar die monnike het daarteen besluit.

Die Bisantynse tyd word ook gebruik, waarvolgens die dag met sonsondergang saam met die liturgiese dag begin. Die verskille tussen dié tyd en gewone tyd wissel dus met die seisoene. Horlosies wat die Bisantynse tyd aandui, moet voortdurend met die hand verander word. Dit word gewoonlik weekliks, op Saterdae, gedoen; as die kruin van Athos gesien kan word, word 00:00 gestel wanneer die laaste strale van die son van die kruin verdwyn. Sommige kloosters het ook horlosies wat die gewone tyd wys omdat bote daarvolgens aankom en vertrek, en ook omdat besoekers gedisoriënteer kan raak.

Tale

Grieks word in die meeste kloosters gepraat, maar in die drie anderstalige kloosters word Russies, Bulgaars en Serwies gepraat. In twee skiti's word ook Roemeens gepraat. Daar is egter monnike van regoor die wêreld en baie praat hul eie taal en ook ander tale.

Die monnikelewe

Benewens die 20 kloosters woon monnike ook in alternatiewe behuising soos selle, hutte, skiti's, kluisenaarshutte, afsondering, grotte ens. Hulle word almal "dependensies" (εξαρτήματα) van die kloosters genoem. Almal behalwe die skiti's kan ook "selle" genoem word. Daar is dus drie soorte verblyf op Athos: kloosters, selle en skiti's.

Kloosters

Wanneer iemand ’n klooster besoek, kan hy die monnike se roetine meemaak: gebed, gesamentlike etes, werk en rus. Tydens godsdienstige feeste verander die rooster heeltemal en kan lang wake gehou word. Die hekke van die kloosters word tussen sonsondergang en sonsopkoms gesluit.

Selle

’n Sel is ’n huis met ’n klein kerk waar een tot drie monnike woon onder die geestelike en administratiewe toesig van ’n klooster. Die lewe in die selle verskil heeltemal van dié in die kloosters. Sommige selle lyk soos klein plaashuise, ander soos armoedige hutte, of soos ou Bisantynse en Russiese huise. Elke sel het gewoonlik ’n stuk grond vir landbou- en ander doeleindes. Die sel moet sorg vir sy eie inkomste. Benewens die tradisionele beroepe (soos landbou, hengel, houtsneewerk, kleremakery, ikonografie, boekbinding ens.) word nuwe beroepe ook nou beoefen, soos taxidrywery, koerierdienste, motorherstelwerk en rekenaardienste. Dié monnike kan hul eie roosters uitwerk.

Skiti's

’n Verlate skiti.

Klein gemeenskappe van naburige selle is sedert die begin van die kloosterbestaan op Athos ontwikkel en sommige van hulle gebruik die woord "skiti" (σκήτη), wat kloosternedersetting beteken, of "lawra" (λαύρα), kloostergemeenskap. Die woord "skiti" is van Arabiese oorsprong en is in sy oorspronklike vorm die naam van ’n plek in die Egiptiese woestyn. Dit is in die Egiptiese woestyn waar die eerste kloosters ontstaan het.

Later het die skiti's meer monnike gelok. Hulle het hul geboue uitgebrei en volgens die kloosterwyse begin lewe. Aangesien die getal kloosters op Athos tot 20 beperk word, is ’n nuwe term gebruik: "koenobitiese skiti" (κοινόβιος σκήτη), terwyl die tradisionele vorm "idiorritmiese skiti" (ιδιόρρυθμος σκήτη) genoem is om ’n onderskeid te tref.

Die eerste volg wat leef- en boustyl betref die tipiese model van ’n klooster – ’n gemeenskap wat saam bly, werk deel en daagliks saam aanbid. In teenstelling daarmee lyk idiorritmiese skiti's (tussen ’n kloosterlewe en die afgesonderde bestaan van ’n hermiet) soos ’n klein dorpie, en die lewe daar is baie soos in ’n sel. Daar is egter ook pligte vir die gemeenskap. In die middel rond is die kerk waar almal vir die hoofdiens bymekaarkom, asook op Sondae en feesdae. Daar is gewoonlik ook ’n administrasiekantoor, begraafplaas, biblioteek, stoorkamer en gastekamer.

Lys van godsdienstige instellings

Twintig kloosters

’n Kaart van die kloosters op Athos.

Die soewereine kloosters volgens senioriteit is:

1. Groot Lawra (Μεγίστη Λαύρα, Megísti Lávra)
2. Vatopedi-klooster (Βατοπέδι of Βατοπαίδι)
3. Iviron-klooster (Ιβήρων; Georgies: ივერთა მონასტერი, iwerta monasteri) – deur Georgiërs gebou
4. Hilandar-/Chilandar-klooster (Χιλανδαρίου, Chilandariou; Serwies: Хиландар) – Serwies
5. Dionysiou-klooster (Διονυσίου)
6. Koutloumousiou-klooster (Κουτλουμούσι)
7. Pantokratoros-klooster (Παντοκράτορος)
8. Xeropotamou-klooster (Ξηροποτάμου)
9. Zograf-klooster (Ζωγράφου; Bulgaars: Зограф) – Bulgaars
10. Dochiariou-klooster (Δοχειαρίου)
11. Karakallou-klooster (Καρακάλλου)
12. Filotheou-klooster (Φιλοθέου)
13. Simonopetra-klooster (Σίμωνος Πέτρα of Σιμωνόπετρα)
14. Agiou Pavlou-klooster (Αγίου Παύλου, Agiou Pavlou, Sint Paulus)
15. Stavronikita-klooster (Σταυρονικήτα)
16. Xenophontos-klooster (Ξενοφώντος)
17. Osiou Grigoriou-klooster (Οσίου Γρηγορίου, Die agbare Gregorius)
18. Esphigmenou-klooster (Εσφιγμένου)
19. Agiou Panteleimonos-klooster (Αγίου Παντελεήμονος, Agiou Panteleimonos, St. Pantaleon; Пантелеймонов, Panteleimonof; of Ρωσικόν, Rossikon) – Russies
20. Konstamonitou-klooster (Κωνσταμονίτου)

Twaalf skiti's

Die Zograf-klooster.

Die Esphigmenou-klooster.

Die Katolikon van die Iviron-klooster.

Daar is twaalf amptelike skiti's:

Skiti / Σκήτη	Soort	Klooster	Alternatiewe name / notas
Agias Annas Αγίας Άννας	Idiorritmies	Megistis Lavras	(=Sint Anna) Agiánna
Agias Triados of Skiti Kafsokalyvíon Αγίας Τριάδος ή Καυσοκαλυβίων	Idiorritmies	Megistis Lavras	(=Heilige Drie-eenheid) Kafsokalývia (="gebrande hutte")
Timiou Prodromou Τιμίου Προδρόμου	Koenobities	Megistis Lavras	(=Heilige Voorloper, i.e. Johannes die Doper) Prodromu, Sfântul Ioan Botezătorul – Roemeens
Agiou Andrea Αγίου Ανδρέα	Koenobities	Vatopediou	(=Sint Andreas) ook bekend as Sarai (Σαράι)
Agiou Dimitriou Αγίου Δημητρίου	Idiorritmies	Vatopediou	(=Sint Demitrius) Vatopediní
Timiou Prodromou Iviron Τιμίου Προδρόμου Ιβήρων	Idiorritmies	Iviron	(=Heilige Voorloper, i.e. Johannes die Doper) Ivirítiki
Agiou Panteleimonos Αγίου Παντελεήμονος	Idiorritmies	Koutloumousiou	(=Sint Pantaleon) Koutloumousianí
Profiti Ilia Προφήτη Ηλία	Koenobities	Pantokratoros	(=Profeet Elia)
Theotokou of Nea Skiti Θεοτόκου ή Νέα Σκήτη	Idiorritmies	Agiou Pavlou	(=van die Geboorteskenker van God of Nuwe Skiti)
Agiou Dimitriou tou Lakkou of Lakkoskiti Αγίου Δημητρίου του Λάκκου ή Λακκοσκήτη	Idiorritmies	Agiou Pavlou	(=Sint Demitri van die ravyn) Lacu, Sfântul Dumitru – Roemeens
Evangelismou tis Theotokou Ευαγγελισμού της Θεοτόκου	Idiorritmies	Xenophontos	(=Boodskap van Teotokos) Xenofontiní
Bogoroditsa Βογορόδιτσα	Koenobities	Agiou Panteleimonos	(=Teotokos, Geboorteskenker van God) Богородица – Russies

Hoofnedersettings

• Karyes
• Dafni

Galery

• 
  Die Sipres van Athanasius van Athos, Groot Lawra.
• 
  Uitsig van die boot af.
• 
  Die kerk van die Roemeense skiti Timiou Prodromou.
• 
  Die Roemeense skiti Timiou Prodromou.
• 
  Relieke van Timiou Prodromou. ’n Vrye vertaling van die boodskap op die middelste kopbeen is: "Wat ek is, sal jy ook wees. Wat jy is, was ek al."
• 
  ’n Fresko van Agiou Dimitriou.
• 
  Die binnehof van die Groot Lawra.
• 
  Die strate van Karyes.
• 
  Die Katolikon van die Groot Lavra.
• 
  Die akwaduk van die Stavronikita-klooster.
• 
  Die Karakalou-klooster.
• 
  Die Esphigmenou-klooster vanaf die see.
• 
  Muurskilderings van die Katolikon.
• 
  ’n Skip by Athos.

Eksterne skakels

• Webtuiste vir Agio Oros
• Lugfoto van Berg Athos Geargiveer 26 November 2011 op Wayback Machine
• Amptelike webtuiste

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Athos.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia