Beursineenstorting

Aandeleprysgrafiek wat die 2020-Beursineenstorting illustreer, wat 'n skerp daling in aandeelprys toon, gevolg deur 'n herstelling.

'n Beursineenstorting is 'n skielike en dramatiese afname in die waarde van aandele regdeur 'n aandelebeurs. Ineenstortings word net soveel deur paniek aangevuur as deur werklike onderliggende ekonomiese faktore. Sulke ineenstortings volg dikwels op spekulatiewe groei in aandelpryse.

Beursineenstortings is 'n sosiale verskynsel waar die eksterne ekonomiese gebeure in samehang met die gedrag van die deelnemers en die sielkunde waar negatiewe voorspellings self verwesenlik word deurdat die verkoop van aandele ander deelnemers ook noop om te verkoop en sodoende die negatiewe siening verder versterk. Beursineenstortings vird gewoonlik onder die volgende toestand plaas:

• 'n Verlengde tydperk van stygende aandeelpryse en buitensporige ekonomiese optimisme,
• 'n Mark waar die prys-tot-verdienste verhoudings die langtermyn gemiddeldes oorskry en
• Die gebruik van skuld deur markdeelnemers.

Daar is nie 'n spesifieke definisie van 'n ineenstorting nie maar die term word gewoonlik toegepas wanneer 'n indeks van 'n aandelemark verskeie dubbelsyfer persentasieverliese in enkele dae ondergaan. Ineenstortings word gewoonlik onderskei van beermarkte deur paniekverkope en skielike, dramatiese prysdalings. Beermarkte is tydperke waar die aandeelpryse geleidelik daal en word gewoonlik in terme van maande of jare gemeet. Beursineenstortings word dikwels met beermarkte vereenselwig maar dit is nie altyd die geval nie, die ineenstorting van 1987 het byvoorbeeld nie gelei tot 'n beermark nie. Op soortgelyke wyse het die Japannese Nikkei beermark van die 1990's oor verskeie jare plaasgevind sonder enige ineenstortings.

Die Wall Street Ineenstorting van 1929

Die bekendste ineenstorting op Wall Street in 1929 het op 29 Oktober 1929 plaasgevind. Die ekonomie het sterk groei getoon oor die grootste deel van die twintigerjare. Dit was 'n tydperk toe tegnologiese uitvindings soos radio, motors, vliegtuie, telefone en elektriese verspreidingsnetwerke meer en meer aan Jan Publiek bekendgestel is. Maatskappye aan die voorpunt van hierdie ontwikkelinge soos RCA en General Motors se aandele het die hoogtes ingeskiet. Finansiële ondernemings het ook baie goed gevaar en bankiers het gemeenskaplike fondsmaatskappye gestig (wat destyds bekend was as beleggingstrusts) soos onder andere Goldman Sachs. Die buitengewone opbrengste het al meer beleggers gelok en uiteindelik het dit ook gelei tot aankope met skuld. Op 24 Augustus 1921 het die Dow Jones Nywerheidsindeks op 63.9 gestaan. Teen 3 September 1929 het dit meer as sesvoudig verdubbel en hoogtes van 381.2 bereik. Hierdie vlak sou eers vyf-en-twintig jaar later weer bereik word. Teen die Amerikaanse somer van 1929 was dit duidelik dat die ekonomie besig was om te krimp en het die aandelebeurs 'n tydperk van prysdalings beleef. Hierdie prysdalings het beleggersvertroue geskud en angs onder markdeelnemers veroorsaak. Op 24 Oktober (ook bekend as Swart Donderdag) het die eerste van 'n reeks skokkende markdalings plaasgevind. Dit was vinnig opgevolg deur skerp dalings op die Maandag van 28 Oktober en die Dinsdag van 29 Oktober.

Op die Dinsdag het die Dow Jones Nywerheidsindeks met 38 punte geval tot 260 'n daling van 12.8%. Die stortvloed van verkope het veroorsaak dat die stelsel wat die nuutste pryse aan beleggers deurgee oorweldig is. Telefoon- en telegraaflyne kon ook nie langer byhou nie. Die gebrek aan inligting het tot verdere vrees en paniek gelei. Chaos het op die markte begin heers. Beleggers wat aandele op skuld gekoop het, is gedwing om hulle aandele te verkoop wat gelei het tot 'n al groter wordende vloed van verkoopsaanbiedinge. Oor die twee dae het die Dow Jones nywerheidsindeks met 23% geval.

Teen die einde van die week van 11 November het die indeks op 228 te staan gekom, 'n kumulatiewe val van 40 persent vanaf die hoogste vlak in September. Die markte in die opvolgende maande weer teruggeklim maar dit sou later blyk om 'n valse herstel te wees en het nog meer goedgelowige beleggers in 'n ekonomiese krisis gedompel. Die ineenstorting sou die Groot Depressie voorafgaan wat vele bankrotskappe tot gevolg sou hê. Die Dow Jones Nywerheidsindeks sou eers in Julie van 1932 sy laagste punt bereik.

Die ineenstorting van 1987

Die middel tagtigs was 'n tyd waartydens groot ekonomiese optimisme geheers het. Vanaf Augustus 1982 tot die hoogtepunt in Augustus van 1987 het die Dow Jones Nywerheidsindeks gegroei vanaf 776 tot 2722 punte. Die styging in die markindekse vir die 19 grootste markte in die wêreld het bykans 296 persent beloop. Die gemiddelde aantal aandele wat op die New Yorkse aandelebeurs verhandel is het vanaf 65 miljoen tot 181 miljoen aandele gestyg.

Die ineenstorting op 19 Oktober 1987 was die hoogtepunt 'n 'n opbouende markafname wat vyf dae tevoere op die 14^de Oktober begin het. Toe die markte op die Maandag daarna weer heropen het, was daar egter 'n verdere skok toe die Dow Jones nywerheidsindeks met 508 punte gedaal het, en daarmee 22,6% van sy totale waarde in een dag verloor het. Die S&P 500 het 20,4% gedaal deur van 282,7 punte tot 225,06 te val. Die NASDAQ Saamgestelde indeks het slegs 11,3% verloor nie omdat beleggers nie wou verkoop nie maar omdat die stelsels gefaal het. Die New Yorkse aandelebeurs het soortgelyke vertragings in transaksies ervaar.

Die ineenstorting was die grootste enkeldag verlies wat Wall Street ooit ervaar het op daardie tydstip. Tussen die opening van die markte op die 14^de Oktober tot en met die sluiting op die 19^de Oktober het die Dow Jones Nywerheidsindeks 760 punte geval, 'n afname van meer as 31 persent.

Die 1987 ineenstorting was 'n wêreldwye verskynsel. Die FTSE 100 indeks het 10,8% verloor op die Maandag en 'n verdere 12,2% die volgende dag. In die maand van Oktober 1987 het alle markte wêreldwyd beduidend gedaal. Die Oostenrykse markte is die minste beïnvloed (11,4% daling) terwyl die mark in Hong Kong die swaarste getref is met 'n 45,8% daling. Van die 23 grootste nywerheidslande het 19 'n daling van meer as 20% beleef.

Ten spyte van vrese vir 'n herhaling van die Depressie van die 1930's het die martke dadelik weer begin herstel en is 'n rekord toename van 102,27 punte die volgende dag aangeteken en het aandele die Donderdag van 22 Oktober 'n verdere 186,64 punte gestyg. Dit het egter twee jaar geduur voordat die Dow al sy verliese herwin het in September 1989.

Geen besliste gevolgtrekking is gemaak oor die redes vir die 1987 ineenstorting nie. Tropgedrag en ander sielkundige faktore het 'n kritieke rol gespeel in die ineenstortings maar analiste het ook probeer om die gebeure wat die gebeure aan die gang gesit het te identifiseer. Die skuld is ook geplaas op verskeie faktore soos outomatiese verhandelingsmeganismes, portefeulje-versekering en afgeleide finansiële instrumente asook toenemend verslegtende ekonomiese indikators en 'n groot handelstekort in die V.S.A tesame met 'n dalende V.S.A dollar (wat stygende rentekoerse sou meebring).

Een van die gevolge van die 1987 ineenstorting was die bekendstelling van 'n handelsbeperking op die New Yorkse aandelebeurs. Die gedagte is dat dit so 'n afkoelperiode paniek sou verminder.

Wiskundige teorie van beursineenstortings

Die wiskundige beskrywing van ontwikkelings in die beurs ontvang gereeld aandag. Daar word gereeld verkeerdelik aangeneem dat die beurs se voor- en teenspoede volgens 'n normaalverdeling plaasvind, maar groot veranderinge in die waarde van die beurs gebeur te gereeld vir dit om waar te wees. Daar is navorsing wat aandui dat 'n inverse kubiese magswet, d.w.s. hul statistiese verspreiding is meer soos dié van natuursrampe as wat die winste of verliese van 'n dag op 'n beurs is soos die verskille in gewig tussen individuele lede van 'n spesie. Hierdie en ander navorsing toon aan dat beursinstortings 'n teken van self-georganiseerde kritikaliteit in finansiële marke kan wees. 'n Ander voorstelling is dat beurswaardeurings 'n voorbeeld van 'n toevalsbeweging is (d.w.s. dat dit 'n aaneenlopende koers het waar elke stap 'n klein willekeurige verandering is) spesifiek 'n Lévy flug, wat 'n toevalsbeweging is wat omvergewerp word deur groot veranderings elke dan en wan. Dié twee teorieë word in 1995 teen mekaar gemeet deur die analise van 'n miljoen rekords van die S&P 500 markindeks, wat beslis dat beurswaardeurings meer wisselbaar is as 'n normaalverdeling maar minder as 'n Lévy flug. Navorsing rondom hierdie teorieë is gedurig aan die gang, veral gebruikend rekenaarsimulasie van skaarte-gedrag, opsoek na 'n model wat ineenstortings en soortgelyke gebeurtenisse kan voorstel.