Calakmul
| Antieke Majastad en beskermde tropiese woude van Calakmul, Campeche* | |
|---|---|
| Unesco-wêrelderfenisterrein | |
| |
| Struktuur I | |
  Calakmul |
|
| Koördinate: 18°07′21″N 89°47′00″W / 18.12250°N 89.78333°W | |
| Lande |  Meksiko
|
| Tipe | Verskeie |
| Kriteria | i, ii, iii, iv, vi, ix, x |
| Verwysings | 1061 |
| Streek† | Noord-Amerika |
| Inskripsiegeskiedenis | |
| Inskripsie | 2002 (26ste Sessie) |
| Uitbreidings | 2014 |
| * Naam soos dit in die Wêrelderfenislys verskyn. † Streek soos deur Unesco geklassifiseer. | |
Calakmul of Kalakmul is 'n argeologiese terrein in die Meksikaanse deelstaat Campeche, wat in die reënwoude van die Yucatán-skiereiland net noord van die grens tot Guatemala geleë is. Calakmul was tydens die klassieke tydperk saam met El Mirador en Tikal een van die grootste en magtigste Majastede. Die historiese naam van die stad was „Chan“ (tschan), wat "slang" beteken. Die stad het 'n groot gebied oorheers, wat "koninkryk van die slange" genoem is.[1]
Die geskatte bevolking van Calakmul is 50 000. Die geskiedenis van die klassieke Majatydperk was gekenmerk deur die intensiewe wedywering tussen Calakmul en Tikal.
Calacmul is in 1931 deur Cyrus L. Lundell herontdek en is in 2002 deur Unesco as wêrelderfenisgebied gelys. In 2014 is die wêrelderfenisgebied uitgebrei en omvat nou ook die omliggende reënwoud.
Bekende leiers
[wysig | wysig bron]Die konings van Calakmul was bekend as k'uhul kan ajawob (/k’uːˈχuːl kän äχäˈwoɓ/) ("Goddelike Here van die Slang-koninkryk").[3] Hierdie lys is nie kontinu nie, as die argeologiese rekord onvolledig is. Alle datums is n.C.
| Naam (of bynaam)[4][5] | Regeer | Alternatiewe name |
|---|---|---|
| Yuknoom Ch'een I | ? | – |
| Tuun K'ab' Hix | -520-546+ | Cu Ix, Ku Ix |
| "Hemel-getuie" | -561-572+ | – |
| Yax Yopaat | 572-579 | Eerste Axewielder |
| "Rollende slang" | 579-611+ | – |
| Yuknoom Ti' Chan | –619+ | Chan |
| Tajoom Uk'ab K'ahk' | 622-630 | Ta Batz' |
| Yuknoom Head | 630-636 | Cauac Head |
| Yuknoom Ch'een II | 636–686 | Yuknom Ch'en, Yuknoom die Grote |
| Yuknoom Yich'aak K'ahk' | 686–c. 695 | Rokende Jaguar-poot, Jaguar-poot |
| "Gesplete aarde" | c. 695+ | – |
| Yuknoom Took' K'awiil | -702–731+ | Leier 5, Leier 6, Leier 7 |
| Wamaw K'awiil | c. 736 | – |
| Leier Y | c. 741 | Leier 8, B'olon K'awiil I |
| "Groot slang" | c. 751 | Leier 8, Leier Z |
| B'olon K'awiil | -771-c. 789+ | Leier 9, B'olon K'awiil II |
| Chan Pet | c. 849 | – |
| Aj Took' | c. 909 | – |
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ (en) Charles C. Mann: 1491: New Revelations of the Americas Before Columbus. Knopf, 2005 ISBN 1-4000-3205-9.
- ↑ (en) Martin, Simon; Nikolai Grube (2000). Chronicle of the Maya Kings and Queens: Deciphering the Dynasties of the Ancient Maya. London and New York: Thames & Hudson. p. 113. ISBN 0-500-05103-8. OCLC 47358325.
- ↑ (en) Braswell, Geoffrey E. (2005). "Defining the Terminal Classic at Calakmul, Campeche". In Arthur A. Demarest, Prudence M. Rice and Don S. Rice (red.). The Terminal Classic in the Maya lowlands: Collapse, transition, and transformation. Boulder: University Press of Colorado. p. 162. ISBN 0-87081-822-8. OCLC 61719499.
{{cite book}}: Onbekende parameter|coauthors=geïgnoreer (hulp) - ↑ (en) Martin, Simon; Nikolai Grube (2000). Chronicle of the Maya Kings and Queens: Deciphering the Dynasties of the Ancient Maya. London and New York: Thames & Hudson. pp. 102–115. ISBN 0-500-05103-8. OCLC 47358325.
- ↑ (en) Sharer, Robert J.; Loa P. Traxler (2006). The Ancient Maya (6de uitg.). Stanford, CA: Stanford University Press. pp. 360–361. ISBN 0-8047-4817-9. OCLC 57577446.
Verdere leesstof
[wysig | wysig bron]- (es) Boucher Le Landais, Sylviane (Julie–Augustus 2014). "Vasijas estilo códice de Calakmul: Narraciones mitológicas y contextos arqueológicos". Arqueología Mexicana (in Spaans). Mexico City, Mexico: Editorial Raíces. XXII (128): 58–65. ISSN 0188-8218. OCLC 29789840.
- (es) Carrasco, Ramón; María Cordeiro (Julie–Augustus 2014b). "Chick Naab: La pintura mural de Calakmul". Arqueología Mexicana (in Spaans). Mexico City, Mexico: Editorial Raíces. XXII (128): 46–51. ISSN 0188-8218. OCLC 29789840.
- (es) Salvador Rodríguez, Eduardo (Julie–Augustus 2014). "La ciudad de Calakmul". Arqueología Mexicana (in Spaans). Mexico City, Mexico: Editorial Raíces. XXII (128): 28–35. ISSN 0188-8218. OCLC 29789840.
- (es) Valencia Rivera, Rogelio; Octavio Q. Esparza Olguín (Julie–Augustus 2014). "La conformación política de Calakmul durante el Clásico Temprano". Arqueología Mexicana (in Spaans). Mexico City, Mexico: Editorial Raíces. XXII (128): 36–40. ISSN 0188-8218. OCLC 29789840.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Calakmul.
Wêrelderfenisgebiede in Meksiko volgens streke | ||
|---|---|---|
| Noordwes | Argeologiese Sone van Paquimé, Casas Grandes • Eilande en beskermde gebiede in die Golf van Kalifornië1 • El Pinacate y Gran Desierto de Altar Biosfeerreservaat • Rotstekeninge van Sierra de San Francisco • Walvisreservaat van El Vizcaino |   |
| Noordsentraal | Beskermde stad van San Miguel en die Reservaat van Jesús Nazareno de Atotonilco • Camino Real de Tierra Adentro • Fransiskaanse Missies in die Sierra Gorda van Querétaro • Historiese Monumentesone van Querétaro • Historiese Sentrum van Zacatecas • Historiese stad van Guanajuato en aangrensende myne | |
| Wes | Agave-landskap en antieke industriële fasiliteite van Tequila • Eilande en beskermde gebiede in die Golf van Kalifornië1 • Historiese sentrum van Morelia • Hospicio Cabañas, Guadalajara • Monargvlinder-biosfeerreservaat1 • Revillagigedo-eilande | |
| Oos | Historiese Monumentesone van Tlacotalpan • Historiese sentrum van Puebla • Vroegste 16de eeu kloosters op die hange van Popocatépetl1 • Voor-Spaanse stad van El Tajín | |
| Suidwes | Historiese sentrum van Oaxaca en argeologiese plek van Monte Albán • Voor-Spaanse stad en Nasionale Park van Palenque • Prehistoriese grotte van Yagul en Mitla in die Sentrale Vallei van Oaxaca | |
| Suidsentraal | Akwaduk van Padre Tembleque hidrouliese stelsel • Argeologiese Monumentesone van Xochicalco • Camino Real de Tierra Adentro • Historiese sentrums van Meksikostad en Xochimilco • Luis Barragán se huis en studio • Monargvlinder-biosfeerreservaat1 • Sentrale Universiteitskampus van die UNAM • Tehuacán-Cuicatlán-biosfeerreservaat • Vroegste 16de eeu kloosters op die hange van Popocatépetl1 • Voor-Spaanse stad van Teotihuacán | |
| Suidoos | Antieke Maya-stad van Calakmul, Campeche • Historiese versterkte stad van Campeche • Voor-Spaanse stad van Chichén Itzá • Sian Ka'an • Voor-Spaanse stad van Uxmal | |
1 Gedeel met meer as een streek | ||