David Beresford Pratt

David Pratt word oorval nadat hy Hendrik Verwoerd geskiet het

David Beresford Pratt (1 Oktober 1908 - 1 Oktober 1961) was 'n Suid-Afrikaanse sakeman en anti-apartheidsaktivis wat die Suid-Afrikaanse premier Hendrik Verwoerd in 1960 geskiet het. Verwoerd het oorleef, maar is ses jaar later deur Demetrios Tsafendas vermoor.

Lewe

Pratt was 'n welgestelde sakeman en boer van Britse afkoms. Hy kwalifiseer as geoktrooieerde rekenmeester aan die Universiteit van Cambridge, Engeland. Pratt was diep ontsteld oor die rasse-ongeregtighede van apartheid in Suid-Afrika. Hy was besorg oor armoede onder swart Suid-Afrikaners en het 'n skool en huise op sy plaas gebou vir swart werkers en hul kinders. Pratt was lid van die Suid-Afrikaanse en Britse liberale partye en was aktief in die Britse anti-apartheidsbeweging. Op vergaderings van die Liberale Party het hy openlik teen apartheid gepraat.

Hy het van jongs af aan epilepsie gely en die getuienis dui daarop dat hy 'n alleenloper op skool was. Pratt is twee keer getroud. Daar is bewyse dat hy in 1946 aan sy eerste ernstige depressie gely het ná sy egskeiding van Mary Hatrick. Sy tweede huwelik was met Patty van Heijningen.

In 1954, kort na die geboorte van hul eerste kind, beweer Pratt dat hy 'n boodskap ontvang het wat hy aan Suid-Afrika moes oordra. Hy is medies op pensioen geplaas en gediagnoseer dat hy ly aan “grootse dwalings van die politieke verlosser”. Pratt was byna voortdurend in psigiatriese behandeling. Sy Nederlandse vrou het vir haar veiligheid gevrees omdat hy haar gedreig het. In die begin van 1958 het sy hom verlaat en na Den Haag teruggekeer en hul twee kinders saamgeneem. Hy het haar met 'n wapen in die sak gevolg, maar is op Lughawe Schiphol aangehou. Sy toestand het versleg en hy het manies geword. Sy neuroloog, dr Chesler, het sy suster versoek om 'n curator bonis (wettige voog) vir hom aan te stel omdat hy nie meer sy sake behoorlik kon bestuur nie. Hy het desperaat probeer om sy vrou terug te wen. Toe dit misluk, het hy probeer om sy dogtertjie tydens 'n ski-vakansie te ontvoer. Namate hy desperaat geraak het oor sy huweliksprobleme, het Pratt by drie verskillende geleenthede probeer selfmoord pleeg. Dit blyk dat Pratt se paranoïese toestand versterk is deur die toename in die politieke konflik na die Sharpeville-slagting.

Moordpoging

Op 9 April 1960 skiet Pratt die Suid-Afrikaanse premier Hendrik Verwoerd twee keer van naby met 'n .22-pistool. Verwoerd, wat die Unie Uitstalling in Milner Park, Johannesburg, geopen het, is na die hospitaal gehaas en het binne twee maande volledig herstel. Pratt is op die toneel gearresteer en na die Marshallplein-polisiekantoor geneem, en daarna na die Forensiese Mediese Laboratorium. Hy het op 20 en 21 Julie 1960 in die Johannesburgse landdroshof verskyn vir 'n voorverhoor, toe dit duidelik was dat dr. Verwoerd se beserings nie noodlottig was nie.

Pratt beweer dat hy 'die toonbeeld van apartheid' geskiet het. Die hof het die mediese verslae wat deur vyf verskillende psigiaters voorgelê is, aanvaar, wat almal bevestig het dat Pratt nie wettige bevoegdheid het nie en nie strafregtelik aanspreeklik gehou kan word vir die dood van die premier nie. Op 26 September 1960 is hy in 'n geesteshospitaal in Bloemfontein begaan. Vriende het voor en na die hofverhoor van Pratt gesê dat hy volkome gesond was. Sy verdedigingspan het geglo dat die enigste manier om 'n ligter straf te verseker, sou gebeur as hy waansinnig geag word. Pratt het tydens sy hofverhoor gesê: "Suid-Afrika moet die slymerige slang van apartheid wat aan sy keel gryp afgooi."

Dood

Pratt is op 1 Oktober 1961, sy drie en vyftigste verjaarsdag, oorlede, kort voordat sy parool oorweeg moes word. Pratt se oorsaak van dood was versmoring en is as 'n selfmoord beslis. Geen doodsondersoek is na sy dood uitgevoer nie. Daar is steeds twyfel oor die omstandighede van Pratt se afsterwe, aangesien baie selfmoorde tydens apartheid, later as moorde deur die polisie of veiligheidsmagte bewys is.