Emil Fischer
| Hermann Emil Louis Fischer | |
| |
| Gebore | 9 Oktober 1852 Euskirchen, Bas-Rhin |
|---|---|
| Oorlede | 15 Julie 1919 (op 66) Berlyn, Duitsland |
| Burgerskap |  Duitsland
|
| Vakgebied | Chemie |
| Alma mater | Universiteit van Bonn Universiteit van Straatsburg |
| Doktorale student(e) | Alfred Stock Otto Diels Otto Ruff Walter A. Jacobs Ludwig Knorr Oskar Piloty Julius Tafel Friedrich Hermann Leuchs |
| Bekend vir | Bestudering van suikers en puriene |
| Toekennings |
|
Hermann Emil Louis Fischer FRS FRSE FCS (omstreeks 9 Oktober 1852 - 15 Julie 1919) was 'n Duitse chemikus en het in 1902 die Nobelprys vir Chemie ontvang. Hy het die Fischer-verestering ontdek, wat die terugvloei van 'n karboksielsuur en 'n alkohol in die teenwoordigheid van 'n suurkatalisator gebruik. Hy het ook die Fischer-projeksie ontwikkel, 'n simboliese manier om asimmetriese koolstofatome te teken. Hy het die slot- en sleutelmeganisme van ensiemwerking voorgestel. Hy het nooit sy eerste voornaam gebruik nie, en was sy hele lewe lank bloot bekend as Emil Fischer.[2][3][4][5]
Vroeë jare en loopbaan
[wysig | wysig bron]Fischer is in Euskirchen, naby Keulen, gebore, die seun van Laurenz Fischer, 'n sakeman, en sy vrou Julie Poensgen. Nadat hy skool voltooi het wou hy natuurwetenskappe studeer, maar sy vader het hom gedwing om in die familiebedryf te werk totdat hy vasgestel het dat sy seun nie geskik daarvoor was nie. Fischer het daarna aan die Universiteit van Bonn in 1871 gestudeer, maar in 1872 oorgeskakel na die Universiteit van Straatsburg.[6] Hy het sy doktorsgraad in 1874 behaal onder Adolf von Baeyer[6] met sy studie van ftaleïen, en is aangestel in 'n posisie aan die universiteit.
Na agt jaar in Straatsburg is hy aangestel as voorsitter van chemie aan die universiteite van Erlangen (1882) en Würzburg (1885). In 1892 het hy August Wilhelm von Hofmann opgevolg as professor in chemie aan die Universiteit van Berlyn.[7]
Fischer het in 1888 met Agnes Gerlach getrou. Sy het sewe jaar later gesterf en hom 'n wewenaar met drie seuns gelaat. Die jongste twee het tydens hul militêre diensplig in die Eerste Wêreldoorlog gesterf. Sy oudste, Hermann, het 'n organiese chemikus geword.[6] Fischer is op 15 Julie 1919 in Berlyn oorlede.[5]
Navorsing
[wysig | wysig bron]In 1875, die jaar na hy sy doktersgraad voltooi het onder die toesig van Adolf von Baeyer, het hy sy ontdekking van die organiese afgeleides van hidrasien, 'n nuwe verbinding van waterstof en stikstof, gepubliseer. Hy het die afgeleides daarvan ondersoek en hul verband met die diaso-verbindings vasgestel. Hy het opgemerk oor die gereedheid waarmee hulle in kombinasie met ander stowwe reageer het en dit het oorsprong gegee aan 'n magdom verbindings wat op daardie tydstip onbekend was. Van sulke kondensasieprodukte is die belangrikste hidrasone, wat voortspruit uit die interaksie met aldehiede en ketone. Sy waarnemings, gepubliseer in 1886, dat sulke hidrasone, deur behandeling met soutsuur of sinkchloried, afgeleides van indool oplewer, die hoofstof van indigo, was 'n bevestiging van die menings wat von Baeyer oor indigo, en die vele stowwe verwant daaraan, geopper het.[7]
Daarna het hy hom tot die fuchsien magenta-kleurstowwe aangewend, en in samewerking met sy neef Otto Fischer het hy artikels in 1878 en 1879 gepubliseer waarin vasgestel word dat hierdie kleurstowwe afgeleides van trifenielmetaan is. Emil Fischer se volgende ondersoeke het betrekking op uriensuurverbindings gehad. Hier is die eerste werk deur von Baeyer gedoen, maar Fischer het die kennisveld van puriene sterk gevorder. In 1881 en 1882 het hy artikels gepubliseer waarin die formules van uriensuur, xantien, kafeïen (hy het die die eerste sintese bereik), teobromien en sommige ander verbindings in hierdie groep vasgestel word. Nadat purien self geïsoleer is, is 'n verskeidenheid afgeleides voorberei, waarvan sommige gepatenteer is met die oog op moontlike terapeutiese toepassings.[7]
Fischer is veral bekend vir sy werk oor suikers. Van sy vroeë ontdekkings wat verband hou met hidrasien was dat fenielhidrasien met suikers reageer om stowwe te vorm wat hy osasone genoem het. Die verbindings is hoogs kristallyns en is maklik gevorm wat dit moontlik gemmak het om sulke koolhidrate meer beslis te identifiseer as wat voorheen moontlik was.[7] Later is hy bekend vir die organiese sintese van D-(+)-glukose.[8] Hy het getoon hoe om die formules van die 16 stereoisomere van glukose af te lei, en het verskeie stereoisomeriede voorberei om die Le Bel–Van 't Hoff-reël van die asimmetriese koolstofatoom te bevestig.[7]
Op die gebied van ensiemologie is Fischer bekend vir sy voorstel van die "die slot en sleutel"-model as 'n meganisme van substraatbinding.
Fischer was ook instrumenteel in die ontdekking van barbiturate, 'n klas kalmeermiddels wat gebruik word vir slapeloosheid, epilepsie, angs en vir narkose. Saam met die dokter Josef von Mering, het hy gehelp om die eerste barbituraat-kalmeermiddel, barbital, in 1904 te loods.[9] Daarna het hy baanbrekerswerk aan proteïene gedoen. Met die bekendstelling van nuwe metodes het hy daarin geslaag om die komplekse albumiene in aminosure en ander stikstofhoudende verbindings af te breek, waarvan die samestellings bekend is. Deur die herkombinasie van hierdie eenhede te bewerkstellig het hy sintetiese peptiede voorberei wat ongeveer gelyk is aan die natuurlike produkte. Sy navorsing wat van 1899 tot 1906 gedoen is, is in 1907 gepubliseer met die titel "Untersuchungen über Aminosauren, Polypeptides und Proteine" [Studies oor aminosure, polipeptiede en proteïene].[10]
Ere, toekennings en nalatenskap
[wysig | wysig bron]
In 1897 het hy die idee voorgestel om die Internasionale Kommissie vir Atoomgewigte te stig. In 1899 word Fischer verkies tot 'n buitelandse lid van die Royal Society.[1] Die Nobelprys vir chemie is aan hom in 1902 toegeken "ter erkenning van die buitengewone dienste wat hy gelewer het deur sy werk oor suiker- en puriensintetiese stowwe."[11]
Baie chemiese reaksies en konsepte is na hom genoem, insuitend:
- Fischer-indoolsintese
- Fischer-projeksie
- Fischer-oksasoolsintese
- Fischer-peptiedsintese
- Fischer-fenielhidrasien- en oksasoonreaksie
- Fischer-Speier-verestering
- Fischer-glikosidasie
(Die Fischer-Tropsch-proses is vernoem na Franz Emil Fischer, 'n chemikus wat nie 'n familielid was nie en hoof van die Max Planck Instituut vir Steenkoolnavorsing in Muelheim was.)
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 "Fellows of the Royal Society" (in Engels). London: Royal Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Maart 2015.
- ↑ Horst Kunz (2002). "Emil Fischer – Unequalled Classicist, Master of Organic Chemistry Research, and Inspired Trailblazer of Biological Chemistry". Angewandte Chemie International Edition (in Engels). 41 (23): 4439–4451. doi:10.1002/1521-3773(20021202)41:23<4439::AID-ANIE4439>3.0.CO;2-6. PMID 12458504.
- ↑ Lichtenthaler, F. W. (1992). "Emil Fischers Beweis der Konfiguration von Zuckern: eine Würdigung nach hundert Jahren [Emil Fischer se bewys van die konfigurasie van suikers: 'n waardering na honderd jaar]". Angewandte Chemie (in Duits). 104 (12): 1577–1593. doi:10.1002/ange.19921041204.
- ↑ Forster, Martin Onslow (1 Januarie 1920). "Emil Fischer memorial lecture". Journal of the Chemical Society, Transactions (in Engels). 117: 1157–1201. doi:10.1039/CT9201701157.
- ↑ 5,0 5,1 "Emil Fischer - Biographical" (in Engels). The Nobel Prize Organization. Besoek op 2 Februarie 2021.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Farber, Eduard (1970). Dictionary of scientific biography (in Engels). New York: Charles Scribner's Sons. pp. 1–5. ISBN 978-0-684-10114-9. OCLC 89822.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Chisholm, Hugh, red. (1911). "Fischer, Emil". Encyclopædia Britannica (in Engels). Vol. 10 (11de uitg.). Cambridge University Press. p. 426.
- ↑ Fischer, Emil (1890). "Synthese des Traubenzuckers". Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft (in Duits). 23: 799–805. doi:10.1002/cber.189002301126.
- ↑ López-Muñoz, Francisco; Ucha-Udabe, Ronaldo; Alamo, Cecilio (2005). "The history of barbiturates a century after their clinical introduction". Neuropsychiatric Disease and Treatment (in Engels). 1 (4): 329–43. PMC 2424120. PMID 18568113.
- ↑ "Untersuchungen über aminosäuren, polypeptide und proteine : Fischer, Emil, 1852-1919". Internet Archive (in Duits). 10 Junie 2020. Besoek op 2 Februarie 2021.
- ↑ "Emil Fischer - Facts" (in Engels). The Nobel Prize Organization. Besoek op 30 Maart 2020.>
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Emil Fischer.
Normdata  |
|
|---|