Gansu

Gansu 甘肃省 (Chinees)
Provinsie
Die Labrang-klooster in Gansu
Ligging van Gansu in die Volksrepubliek China
Koördinate: 38°0′0″N 102°0′0″O
Land	Volksrepubliek China
Hoofstad	Lanzhou
Grootste stad	Lanzhou
Regering
• Tipe	Regering van Gansu
• Sekretaris	Lin Duo
• Goewerneur	Ren Zhenhe
Oppervlak
• Totaal	453 700 km2 (175 200 vk. myl)
Bevolking
• Totaal	26 260 000
• Digtheid	58/km2 (150/vk. myl)
• Rang	22ste
Tydsone	UTC+08:00 (SST)
Etniese groepe	Han (91%), Hui (5%), Dongxiang (2%), Tibettane (2%)
Webwerf	www.gansu.gov.cn

Gansu (Chinees: 甘肃, ) is 'n provinsie van die Volksrepubliek China. In 2017 het die provinsie 'n bevolking van sowat 26 miljoen gehad. Die hoofstad en grootste stad is Lanzhou.

Die woord "Gansu" in Chinese karakters

Gansu is tussen die Tibettanse en die Huangtu-platos geleë en grens aan Mongolië, Binne-Mongolië en Ningxia in die noorde, Xinjiang en Qinghai in die weste, Sichuan in die suide en Shaanxi in die ooste. Die Geelrivier vloei deur die suidelike deel van die provinsie.

Han-Chinese vorm met 91% die grootste etniese groep, gevolg deur Hui-Chinese met 5%, Dongxiang en Tibettane met 2% elk.

Geskiedenis

Die provinsie Gansu bestaan net sedert die Song-dinastie, toe dit gevorm is uit twee prefekture van die Sui en Tang-dynastieë. Gan (in die omgewing rondom Zhangyi) en Su (naby Jiuquan). As gevolg van sy ligging aan die Syroete, was Gansu 'n provinsie van groot ekonomiese belang, en dit was ook die plek vir kulturele verspreiding. Die westelike einde van die Groot Muur van China is in die provinsie by Jiayuguan.

In die Qin-dinastie was die gebied rondom Tianshui (天水) in die suidooste deel van die destydse Chinese Ryk.

Die provinsie is in 2010 deur groot vloede en grondverskuiwings getref, waar meer as 1 500 mense gesterf het.

Geografie

Die provinsie Gansu beslaan 'n oppervlakte van 454,000 km² en die grootste deel van die land lê op meer as 1000 meter bo seespieël. Dit lê tussen die Hoogland van Tibet, Binne-Mongolië en die Loess-plato. In die uiterste noordweste grens dit aan Mongolië. Die Geelrivier (Huang He) vloei deur die suidelike deel van die provinsie. Die geografiese sentrum van China is in die provinsie, aangedui deur 'n monument op die koördinate 35.33 ° N en 103.23 ° E. Die provinsie is aangrensend aan 6 ander provinsies: Shaanxi, Ningxia, Binne Mongolië, Xinjiang, Qinghai en Sichuan.

Die meeste van die water in die Geelrivier kom ook van die provinsie af en vloei ook deur Lanzhou, die provinsiale hoofstad. Die landskap in Gansu is baie bergagtig in die suide en plat in die noorde. Die berge in die suide van die provinsie is deel van die Qilian Shan berge. Die hoogste punt in die provinsie lê op 5,547 meter en is die top van die Qilian Shan (Qilian berg).

Demografie

Gansu was oorspronklik die mees westelike Chinese provinsie van China. As gevolg van sy ligging aan die grense van die ryk woon daar baie ander volke en minderhede. Dit word weerspieël in die outonome prefekture wat nou in die provinsie is. In die uiterste suidweste lê die outonome Tibettaanse prefektuur Gannan en noord van dit is die outonome Hui-prefektuur Linxia. Na die Han met 91% die Hui (5%), Tibettane (2%) en Dongxiang (2%) vorm die grootste bevolkingsgroepe. Daar is ook Salar, 'n gemengde Turks-Mongoolse volk wat 'n Ogoesies-taal praat, wat baie meer verwant is aan Turks uit Turkye as die taal van die Oeigoere, wat meer in China voorkom.

Ekonomie

Landbouproduksie in Gansu sluit in katoen, lynolie, mielies, spanspekke (soos die heuningwatlemoen, wat plaaslik bekend staan as die Bailan-spanspek of "Wallace" as gevolg van sy bekendstelling deur die Amerikaanse vise-president Henry A. Wallace), millet en koring. Gansu is bekend as 'n bron vir wilde medisinale kruie wat in Chinese medisyne gebruik word. Besoedeling deur swaar metale, soos kadmium in besproeiingswater, het egter tot gevolg gehad dat baie akkers landbougrond vergiftig is. Die omvang en aard van die swaarmetale besoedeling word beskou as 'n staatsgeheim.

Die meeste van Gansu se ekonomie is egter gegrond op mynbou en die onttrekking van minerale, veral seldsame aardelemente. Die provinsie het beduidende neerslae van onder andere antimoon, chroom, steenkool, kobalt, koper, fluoriet, gips, iridium, yster, lood, kalksteen, kwik, mirabiliet, nikkel, ru-olie, platinum, troiliet, wolfram en sink. Die olievelde by Yumen en Changqing word as beduidend beskou.

Gansu het China se grootste nikkelafsettings, wat verantwoordelik is vir meer as 90% van China se totale nikkelreserwes.

Ander nywerhede as mynbou sluit in elektrisiteitsopwekking, petrochemikalieë, olie-eksplorasie masjinerie en boumateriaal.

Bestuursindeling

Gansu bestaan uit twaalf stadprefekture en twee outonome prefekture:

Kaart	Nr.	Naam	Hanzi	Hanyu Pinyin
	Stadprefekture
	1	Jiuquan	酒泉市	Jiǔquán Shì
	2	Jiayuguan	嘉峪关市	Jiāyùguān Shì
	3	Zhangye	张掖市	Zhāngyè Shì
	4	Jinchang	金昌市	Jiǔquán Shì
	5	Wuwei	武威市	Wǔwēi Shì
	6	Baiyin	白银市	Báiyín Shì
	7	Lanzhou	兰州市	Lánzhōu Shì
	10	Dingxi	定西市	Dìngxī Shì
	11	Longnan	陇南市	Lǒngnán Shì
	12	Tianshui	天水市	Tiānshuǐ Shì
	13	Pingliang	平凉市	Píngliàng Shì
	14	Qingyang	庆阳市	Qìngyáng Shì
	Outonome prefekture
	8	Linxia (Hui)	临夏回族自治州	Línxià Huízú Zìzhìzhōu
	9	Gannan (Tibettaans)	甘南藏族自治州	Gānnán Zāngzú Zìzhìzhōu

Stede in Gansu

• Baiyin
• Dunhuang
• Jiayuguan
• Jinchang
• Lanzhou (hoofstad)
• Wuwei

Eksterne skakels

• (zh) Amptelike webwerf van die Gansu Provinsiale Regering Geargiveer 15 Oktober 2016 op Wayback Machine
• (en) "Gansu". Encyclopædia Britannica. Besoek op 24 Maart 2021.