Grootteorde

’n Grootteorde is ’n skaal van enige getal waar elke grootte of waarde van iets in ’n vasgestelde verhouding staan tot die vorige grootte of waarde. Die getal wat die meeste as skaal gebruik word, is 10. Dan is elke volgende waarde 10 keer soveel as die vorige waarde. " ’n Mens sê twee getalle het dieselfde grootteorde van ’n getal as die een getal gedeel deur die ander getal ’n waarde van minder as 10 gee. So is 23 en 82 van dieselfde grootteorde, maar 23 en 820 is nie." – John Baez

Gebruik

Grootteordes word gewoonlik gebruik om baie benaderde vergelykings te tref en hulle dui baie groot verskille aan. As twee getalle met een grootteorde verskil, is een sowat 10 keer meer as die ander. As hulle met twee grootteordes verskil, is die een sowat 100 keer meer.

• ’n Kis met 1 000 appels is een grootteorde meer as ’n kis met 100 appels, oftewel: die kis met 1 000 appels verskil met ’n faktor van 10 van die kis met 100 appels.
• Die leeftyd van die heelal is 34,8 miljard jaar en dus in die grootteorde van 10 miljard jaar (10¹⁰). Die tyd wat dit duur voordat ’n swart dwergster ontstaan, word op minstens 10¹⁵ jaar geskat; dit is dus vyf grootteordes meer en daar bestaan nog geen swart dwerge in die heelal nie.
• ’n Aardbewing se sterkte word op die Richterskaal gemeet; ’n aardbewing wat 5 op dié skaal registreer, is 10 keer so sterk as een wat 4 registreer.

SI-eenhede berus op dieselfde beginsel. Die meeste amptelike voorvoegsels (soos milli-, mikro- of nano- en kilo-, mega- of giga-) staan vir drie grootteordes, maar desi- of senti- en deka- of hekto dui op een grootteorde.

In woorde (Lang skaal)	In woorde (Kort skaal)	Voor- voegsel	Simbool	Desimaal	Mag van tien	Grootte- orde
kwadriljoenste	septiljoenste	jokto-	y	0,000 000 000 000 000 000 000 001	10−24	−24
triljardste	sekstiljoenste	zepto-	z	0,000 000 000 000 000 000 001	10−21	−21
triljoenste	kwintiljoenste	atto-	a	0,000 000 000 000 000 001	10−18	−18
biljardste	kwadriljoenste	femto-	f	0,000 000 000 000 001	10−15	−15
biljoenste	triljoenste	piko-	p	0,000 000 000 001	10−12	−12
miljardste	biljoenste	nano-	n	0,000 000 001	10−9	−9
miljoenste	miljoenste	mikro-	µ	0,000 001	10−6	−6
duisendste	duisendste	milli-	m	0,001	10−3	−3
honderdste	honderdste	senti-	c	0,01	10−2	−2
tiende	tiende	desi-	d	0,1	10−1	−1
een	een	–	–	1	100	0
tien	tien	deka-	da	10	101	1
honderd	honderd	hekto-	h	100	102	2
duisend	duisend	kilo-	k	1 000	103	3
miljoen	miljoen	mega-	M	1 000 000	106	6
miljard	biljoen	giga-	G	1 000 000 000	109	9
biljoen	triljoen	tera-	T	1 000 000 000 000	1012	12
biljard	kwadriljoen	peta-	P	1 000 000 000 000 000	1015	15
triljoen	kwintiljoen	eksa-	E	1 000 000 000 000 000 000	1018	18
triljard	sekstiljoen	zetta-	Z	1 000 000 000 000 000 000 000	1021	21
kwadriljoen	septiljoen	jotta-	Y	1 000 000 000 000 000 000 000 000	1024	24

Sien ook

• Kort en lang skaalverdeling om bostaande beter te verstaan.
• Grootteordes (lengte) met voorbeelde.

Verdere leesstof

• Asimov, Isaac, The Measure of the Universe (1988)