Iwan Boenin

Iwan Boenin
Boenin in 1900.
Geboortenaam	Iwan Aleksejewitsj Boenin
Gebore	10 Oktober [O.S. 22 Oktober] 1870
Plek	Woronezj, Russiese Ryk
Oorlede	8 November 1953 (op 83)
Plek	Parys, Frankryk
Beroep	Digter, skrywer
Nasionaliteit	Russies
Gade
Handtekening

Iwan Aleksejewitsj Boenin (Russies: Иван Алексеевич Бунин) (Woronezj, 10 Oktober 1870 – Parys, 8 November 1953) was 'n Russiese skrywer en digter.

Biografie

Boenin is in Woronezj, in sentraal-Rusland, gebore uit die verarmde laer adelstand. Vanaf 1889 het hy in Charkif gewoon, waar hy as staatsamptenaar, bibliotekaris en assistent-redakteur van Orlovski Vestnik, 'n plaaslike koerant, gewerk het. Daarna woon hy afwisselend in Moskou en St. Petersburg. In 1891 publiseer hy sy eerste kortverhaal in Russkoye Bogatstvo, die literêre tydskrif van N.K. Mikhailovsky. Tien jaar later, in 1901, publiseer hy sy eerste digbundel onder die titel Listopad, wat baie gunstig deur Russiese kritici ontvang is. Hy het bevriend geraak met Anton Tsjechof met wie hy gekorrespondeer het. Hy het ook vriendelike kontak met Leo Tolstoi en Maksim Gorki behou.

Posseël van die USSR wat Boenin in sy latere lewe wys.   

Voor die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog het Boenin verskeie reise na onder meer Ceylon, Palestina, Turkye en Egipte onderneem. Boenin was uiters vyandig teenoor die Bolsjewiste se magsoorname in 1917, wat hy 'n "bloedige waansin" genoem het. In 1918 het hy Moskou verlaat en na Odesa gereis, waar hy later die Bolsjewiste se "Rooi Terreur" van naby ervaar het. Boenin het geskryf oor die wisselvallighede van hierdie tydperk "Vervloekte dae" (Russies: Окаянные дни), wat in 1925 in die Weste gepubliseer is. In 1920 het Boenin op 'n skip na Frankryk gevlug. Hy en sy vrou het eers in Parys gewoon en later in 'n villa in Grasse ingetrek. As banneling was hy baie aktief op politieke en sosiale gebied; Ná sy emigrasie het hy net oor Rusland geskryf. In 1933 was hy die eerste Russiese skrywer wat die Nobelprys vir Letterkunde ontvang het vir The Life of Arseniev, 'n sterk outobiografiese roman oor die lewens van die verarmde adelstand in Rusland rondom 1900. Die Nobelprys is aan hom toegeken "vir die streng kunstenaarskap" waarmee hy tradisies van klassieke Russiese romankuns tradisies."

Ten spyte van sy groot afkeer van fascisme, het Boenin tydens die Tweede Wêreldoorlog in Grasse gebly. Hy het 'n geruime tyd 'n Joodse persoon by die huis laat weggekruip. Na die oorlog is Boenin aangebied om na die Sowjetunie terug te keer; In Grasse het hy besoek van Moskou ontvang, wat vir hom Russiese vodka en wors gebring het. “Nie sleg nie, daardie Bolsjewistiese wors,” moes Boenin gesê het, maar hy kon hom nie oorreed om na sy vaderland terug te keer nie. In 1953 sterf hy in Parys aan 'n hartaanval. Hy kon nie meer sy boek oor sy vriend en rolmodel Anton Tsjechof voltooi nie. Hy is, soos baie Russiese emigrante in Frankryk, in die Russiese begraafplaas van Sainte-Geneviève-des-Bois (Essonne) naby Parys begrawe. In 1955 is Boenin se oeuvre vir die eerste keer ná die 1917-rewolusie in sy vaderland gepubliseer, al is dit gesensor.

Literêre werk

Iwan Boenin, 1937.   

Boenin die meeste bekendheid verwerf met sy kortverhale, waarvan Die einde van die wêreld, Mitja se liefde, Antonov-appels en Die sonsteek miskien die bekendste is. Hy het ook dagboeke, reisverslae en gedigte geskryf en vertalings gedoen van onder meer die poësie van Byron, Tennyson, Musset, Coppée en Longfellow (The Song of Hiawatha). Vir hierdie laaste vertaling het hy die gesogte Pushkin-prys ontvang.

Boenin word beskou as een van die laaste belangrike verteenwoordigers van die groot 19de-eeuse Russiese verteltradisie. Sy werk word gekenmerk deur 'n merkwaardige sensitiwiteit en, volgens sommige, 'n sekere sentimentaliteit. Dit verander egter ietwat, veral in sy latere werk. Alhoewel verfyning en elegansie nadruklik aanwesig bly, vind moderne elemente ook 'n plek in sy werk. Die kronologiese verhaal kom skaars in sy werk voor. Bunin vertel 'n gebeurtenis verskeie kere, maar elke keer vanuit 'n ander hoek of met ander oë gesien. Dikwels word 'n feit eers genoem net om 'n sekere gebeurtenis op te teken, dan word daardie feit later in meer besonderhede met allerlei besonderhede in verband gebring, wat die saak in 'n heel ander lig plaas. Daar is min intriges in sy werke, maar daar is baie beskrywing van mense, hul onderlinge verhoudings, hul huise en veral van die natuur. Sy karakters het min aksie, hulle kyk, luister, voer kort gesprekke, dialoë is skaars. Sy gedigte vertoon dieselfde kwaliteite as sy prosa. Die taal is eenvoudig en elke gedagte word baie presies uitgedruk. Die meeste gedigte is beskrywend, die liriek is beskeie. Bunin se werk word dikwels vergelyk met die prosa van Toergenjef, Tolstoi, Tsjechof en Proust. Sy invloed op skrywers ná hom het egter beperk gebly.

Seleksie van werke

• Mitja's liefde, Amsterdam z.j. (vertaling S.van Praag)
• De heer uit San Francisco, Den Haag, 1934 (vertaling S.van Praag)
• Het leven van Arsenjew, Amsterdam, 1934 (vertaling A.Kosloff)
• De zaak Kornet Jelagin, Amsterdam z.j., (vertaling Aleida Schot en B.Becker)
• Novellen en verhalen, Hasselt: Heideland, z.j. (vertaling en inleiding Boris Raptschinsky)
• Het laatste rendez-vous en andere verhalen, Amsterdam, 1980 (vertaling en nawoord Dick Peet)
• Verzamelde werken in 4 delen, Amsterdam, 1995 (vertaling Marja Wiebes en Margriet Berg)
• Nacht, nieuwe maan, mistral. Dagboek uit Grasse 1940-1945, 's-Gravenhage: Statenhofpers, 2020 (vertaling Jan Paul Hinrichs)
• Over Tsjechov, 's-Gravenhage: Statenhofpers, 2020 (vertaling Jan Paul Hinrichs)

Literatuur

• B.Kirchner, Die Lebensanschauung Iwan Bunins nach seinem Prosawerk, Ludwigsburg 1968
• Boris Raptschinsky Ivan A.Boenin, Hasselt: Heideland, z.j.
• J.Woodward Ivan Bunin: A study of his fiction, Chapel Hill 1980
• Jan Paul Hinrichs, De laatste landheer, Leiden: Fragment, 2020