Kasama

Kasama
Kasama
Koördinate: 10°12′42″S 31°10′42″O
Land	Zambië
Provinsie	Noordelike Provinsie
Bevolking
• Totaal	200 000
Tydsone	UTC+2 (SAST)

Kasama is die hoofstad van Zambië se Noordelike Provinsie en is geleë op die sentraal-suidelike Afrika-hoogland, sowat 1 400 m bo seespieël.

Die stad het tydens die jare sewentig en tagtig vinnig uitgebrei weens bouwerk aan die Tanzara-spoorlyn en die teer van die Great North Road van Mpika deur Kasama tot by Mpala. Die dorp lê aan 'n padnetwerk wat ook strek tot by die Luapula-provinsie in die weste, Mporokosa in die noordweste, Isoka in die ooste en Kayambi in die noordooste. Gevolglik is Kasama 'n belangrike handelsentrum met banke, markte, dienste en 'n lughawe.

Bemba-hartland

Kasama is in die hartland van die Bemba-stam geleë. Hulle opperhoof, hoofman Chitimukulu, se setel is 9 km van die Malole-sendingstasie sowat 50 km van die middedorp van Kasama geleë. Van 1898 tot 1899 het 'n krisis ontstaan oor die opvolger van die stam se hoofman ontstaan, wat daartoe gelei het dat biskop Joseph (Moto Moto) Dupont die reg by die Bemba-hoofmanne verkry het om die gebied onder die beheer van die Britse koloniale administrateur van noordoostelike Rhodesië, Robert Codrington, te plaas. Cordrington het 'n boma op Kasama opgerig en die dorp se sentrale ligging en die nabyheid aan die hof van die Bemba-opperhoof het daartoe gelei dat dit uiteindelik die grootste en belangrikste dorp in die noordoostelike lob van die latere Noord-Rhodesië en uiteindelik Zambië geword het.

Eerste Wêreldoorlog

Aan die einde van die Eerste Wêreldoorlog, toe die dorp uit 'n paar regeringskantore en 'n tiental winkels bestaan het, is die klein Britse bevolking inderhaas ontruim toe hulle te hore gekom het van 'n voorgenome verrassingsaanval deur die Duits-Oos-Afrikaleër onder aanvoering van generaal Paul von Lettow-Vorbeck. Die Duitsers was onbewus van die einde van die oorlog die vorige dag in Europa en het die verlate dorp op 12 November 1918 beset. Van hier het hulle suidwes beweeg en twee dae later tot 'n skietstilstand ingewillig toe hulle hoor die Duitsers het oorgegee in Europa.

Bevolking

Die dorp se bevolking het van 1990, toe dit 47 653 was, meer as verdubbel tot 2009 se beraamde 107 405. Anders as in Lusaka, Livingstone, Kabwe en die dorpe en stede van die Koperstreek, het Kasama nog nooit 'n noemenswaardige wit bevolking gehad nie. Trouens, selfs in die laat jare vyftig, toe die land se wit bevolking sy hoogtepunt van byna 80 000 bereik het, het hier net 350 wittes gewoon.

Besienswaardighede

Die omliggende omgewing staan bekend om sy Steentydrotskuns. Die Chishimba-watervalle is ook in die omgewing.

Bronne

• Gordon-Brown, A., The Year Book and Guide to Southern Africa, Howard Timmins, Cape Town, 1965.
• Onlangse bevolkingsyfer van World-Gazetteer.com^{[dooie skakel]}