Oneirologie
Oneirologie (van die Griekse ὄνειρον oneiron, "droom"; en -λογία -logia, "die studie van") is die wetenskaplike bestudering van drome. In huidige navorsing word gesoek na ’n verband tussen droom en die huidige kennis oor die werking van die brein, asook na ’n begrip van hoe die brein werk wanneer ’n mens droom met betrekking tot geheuevorming en geestesteurings. Oneirologie verskil van droomuitlegkunde, wat ten doel het om die betekenis van drome te ontleed.
Navorsing oor drome sluit in die verkenning van die meganismes van droom, die invloede op droom en steurings wat met droom te doen het. Dit oorvleuel met neurologie en kan wissel van die bepaling van hoe dikwels ’n mens droom en ’n ontleding van die breingolwe tydens drome tot die bestudering van die uitwerking van dwelmmiddels en senuoordraers op slaap of droom. Hoewel die debat oor die doel en oorsprong van drome voortduur, kan baie geleer word uit die bestudering van drome as ’n funksie van breinaktiwiteit. So kan kennis op dié gebied bydra tot die behandeling van sekere geestesteurings.
Droommeganismes
[wysig | wysig bron]Drome kom veral gedurende REM-slaap voor, en breinskanderings het getoon daar is in dié tyd groot aktiwiteit in die limbiese stelsel en die amigdala. Hoewel huidige navorsing die mite weerlê het dat drome net gedurende REM-slaap voorkom, het dit ook gewys drome gedurende nie-REM-slaap (NREM) en REM-slaap verskil in gehalte en hoeveelheid. Dit dui op verskillende meganismes wat drome in die twee fases beheer.[1]
Definisie van droom
[wysig | wysig bron]Die definisie van droom word in vier basiese komponente verdeel: 1) ’n denkvorm wat met minimum beheer deur die brein voorkom, eksterne stimulusse word blokkeer en die deel van die brein wat die self erken, skakel af; 2) ’n vorm van ondervinding wat ons glo ons deur ons sintuie ondervind; 3) iets onvergeetliks; 4) om ’n vertolking te hê van ondervinding deur die self. Opsommend kan ’n droom gedefinieer word in die woode van Bill Domhoff en Adam Schneider: "’n verslag van ’n herinnering aan ’n kognitiewe ondervinding wat voorkom onder die soort omstandighede wat meestal geskep word in ’n toestand wat 'slaap' genoem word."[2]
Outentieke drome
[wysig | wysig bron]Outentieke drome word gedefinieer aan die hand van hulle neiging om "binne die gebied van ondervinding" voor te kom[3] en werklike herinneringe of ondervindings weerspieël waarmee die dromer hom kan vereenselwig. Daar word geglo dit is ’n newe-effek van sinaptiese werksaamheidsverfrissings wat sonder foute plaasvind.[4] Navorsing dui daarop dat breinstimulasie gedurende outentieke drome belangrik is in die versterking van neurologiese roetes, en dat dit dien as ’n metode waarmee die brein sekere dinge gedurende slaap kan "repeteer".
Denkbeeldige drome
[wysig | wysig bron]Denkbeeldige drome word gedefinieer as drome met onmoontlike, onsamehangende of bisarre inhoud. Die hipotese is dat dit voorkom as gevolg van geheuekringlope wat werksaamheidsafwykings ophoop. In teorie het ou herinneringe talle kere deur ’n mens se lewe sinaptiese werksaamheidsverfrissings ondergaan, en dit lei tot die ophoping van afwykings wat as denkbeeldige drome geopenbaar word wanneer dit gestimuleer word. Eienskappe van denkbeeldige drome is al verbind met waanbeelde wat in geestesteurings waargeneem word.[3]
Intervoorwerp
[wysig | wysig bron]Intervoorwerpe is ’n algemene bisarre verskynsel in drome. Dit is nuwe voorwerpe wat in drome geskep word en nie in die werklike lewe voorkom nie. Dit het ’n vae struktuur wat beskryf kan word as "iets tussen ’n X en ’n y".[5]
Invloede op droom
[wysig | wysig bron]Een van die aspekte van droom wat bestudeer word, is die vermoë om die inhoud van drome ekstern met stimulusse te beïnvloed. Een suksesvolle verband wat ontdek is, is die reuksin wat droomemosies vanweë ’n eksterne stimulus beïnvloed het. In die navorsing is bewys ’n positiewe reuk (soos rose) het positiewe drome tot gevolg gehad, terwyl negatiewe reuke (vrot eiers) negatiewe drome veroorsaak het.[6]
Herinneringe en ondervindings
[wysig | wysig bron]Hoewel die debat voortduur oor die doel van droom, behels ’n belangrike teorie die konsolidasie van herinneringe en ondervindings wat gedurende REM-slaap voorkom. Die elektriese onwillekeurige stimulus wat die brein gedurende slaap ervaar, is vermoedelik die basis van ’n groot deel van droom.
Die skakel tussen geheue, slaap en droom is belangrik in studies wat geheuekonsolidasie gedurende slaap ontleed. In navorsing is bewys NREM-slaap is verantwoordelik vir die konsolidasie van feite en episodes en REM-slaap vir die konsolidasie van aspekte van die geheue wat meer met emosies te doen het.[7] Die verband tussen REM-slaap en emosionele konsolidasie kan vertolk word as die rede hoekom drome van so ’n emosionele aard is en sulke sterk reaksies by mense ontlok.
Interpersoonlike verhoudings
[wysig | wysig bron]Benewens die rol van herinneringe en ondervindings, kan onbewuste faktore soos die bestendigheid van verhoudings die drome beïnvloed wat die brein skep. Van die mense wat ondervra is, het dié met "wankelrige verhoudings" meer dikwels gedroom en helderder drome gehad as dié met "stewige verhoudings".[8]
Dwelmmiddels
[wysig | wysig bron]’n Verband tussen die gebruik van dwelmmiddels en droom is ook al aangeteken, veral tussen die gebruik van kalmeermiddels en die onderdrukking van drome as gevolg van die bedwelmende uitwerking op die siklusse en fases van slaap terwyl die slaper nie die REM-fase kan bereik nie. Middels wat vir hulle stimulerende uitwerking gebruik word (soos kokaïen, metamfetamien en ecstasy) verminder ook die herstellende eienskappe en duur van REM-slaap.[9]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Takeuchi, T.; Miyasita, A.; Inugami, M.; Yamamoto, Y. (2001). "Intrinsic dreams are not produced without REM sleep mechanisms: evidence through elicitation of sleep onset REM periods". Journal of Sleep Research. 10 (1): 43–52. doi:10.1046/j.1365-2869.2001.00237.x. PMID 11285054.
- ↑ Schneider, Adam (2009). "The Quantitative Study of Dreams". University of California, Santa Cruz. Besoek op 12 Augustus 2017.
- ↑ 3,0 3,1 Kavanau, J.L. (2000). "Sleep, memory maintenance, and mental disorders". Journal of Neuropsychiatry and Clinical Neurosciences. 12 (2): 199–208. doi:10.1176/jnp.12.2.199. PMID 11001598.
- ↑ Antrobus, J (1991). Dreaming: cognitive processes during cortical activation and high afferent thresholds (98 uitg.). Psychol Rev. pp. 96–120.
- ↑ Hobson, J. A. (1988) The Dreaming Brain. New York: Basic Books
- ↑ Schredl, M., Atanasova, D., Hormann, K., Maurer, J.T., Hummel, T., & Stuck, B.A. (2009). "Information processing during sleep: the effect of olfactory stimuli on dream content and dream emotions". Journal of Sleep Research. 18 (3): 285–290. doi:10.1111/j.1365-2869.2009.00737.x. PMID 19552703.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ Wagner, U.; Born, J. (2008). "Memory consolidation during sleep: Interactive effects of sleep stages and HPA regulation". Stress-the International Journal on the Biology of Stress. 11 (1): 28–41. doi:10.1080/10253890701408822. PMID 17853075.
{{cite journal}}: Onbekende parameter|lastauthoramp=geïgnoreer (hulp) - ↑ McNamara, P.; Andresen, J.; Clark, J.; Zborowski, M.; Duffy, C.A. (2001). "Impact of attachment styles on dream recall and dream content: a test of the attachment hypothesis of REM sleep". Journal of Sleep Research. 10 (2): 117–127. doi:10.1046/j.1365-2869.2001.00244.x. PMID 11422726.
- ↑ Schierenbeck T, Riemann D, Berger M, et al. (2008). "Effect of illicit recreational drugs upon sleep: Cocaine, ecstasy and methamphetamine". Sleep Medicine Reviews. 12 (5): 381–389. doi:10.1016/j.smrv.2007.12.004. PMID 18313952.
Verdere leesstof
[wysig | wysig bron]- Aserinsky, E. en N. Kleitman. 1953. "Regularly Occurring Periods of Eye Motility and Concomitant Phenomena during Sleep." Science 118: 273-274.
- Dement, W.C. en Kleitman, N. 1957. "The Relation of Eye Movements during Sleep to Dream Activity: An Objective Method for the Study of Dreaming." Journal of Experimental Psychology 53: 339-346.
- Domhoff, G. William. 2003. The Scientific Study of Dreams. Washington, DC: American Psychological Association.
- Gackenbach, Jayne en LaBerge, Stephen, reds. 1988. Conscious Mind, Sleeping Brain. New York: Plenum Press.
- Hadfield, J.A. 1969. Dreams and Nightmares. Middlesex, England: Penguin Books.
- Hobson, J. Allan. The Dreaming Brain. New York: Basic Books, Inc., Publishers.
- Kramer, Milton, Ed. Dream Psychology and the New Biology of Dreaming. Springfield, Illinois: Thomas Books.
- Van de Castle, Robert L. Our Dreaming Mind. New York: Ballantine Books.
Skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
