Stonewall Inn
Die Stonewall Inn, dikwels net Stonewall genoem, is ’n gay kroeg in die buurt Greenwich Village van Manhattan, New York. Dit was in 1969 die terrein van die Stonewall-onluste, wat algemeen beskou word as die belangrikste enkele gebeurtenis wat in Amerika en die wêreld tot die gaybevrydingsbeweging en die moderne stryd om LGBT-regte gelei het.[1]
Die oorspronklike kroeg, wat in 1969 gesluit het, was te Christopherstraat 51 tot 53 geleë.[2] Die Stonewall het in 1972 onder dieselfde bestuur te 22ste Straat 211 in Miami Beach heropen, maar het twee jaar later afgebrand.[3][4] In 1990 het ’n kroeg as "Stonewall" geopen in die westelike helfte van die oorspronklike gebou in Manhattan (Christopherstraat 53). Die gebied daaromheen is in 1969 verklaar tot die Greenwich Village- historiese distrik en die gebou self is in 2000 verklaar tot ’n nasionale historiese landmerk.
Op 24 Junie 2016 is die Stonewall- nasionale monument afgekondig, die eerste sodanige monument wat aan die LGBT-gemeenskap gewy is.[5]
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]
Die gebou is aanvanklik tussen 1843 en 1846 as perdestalle gebou. Tydens die verbod op drank het dit gedien as ’n teerestaurant met die naam Bonnie's Stone Wall, genoem na die eienares, ene Bonnie. Dit is later omskep in ’n restaurant met die naam Bonnie's Stonewall Inn. Die naam is nog later verander in Stonewall Inn Restaurant.[6]
In 1966 het drie lede van die Mafia geld in die gebou belê en dit in ’n gay kroeg omskep nadat dit ’n restaurant en nagklub vir heteroseksuele was. Dit was op sy tyd die grootste gay onderneming in Amerika en gewild onder gays en lesbiërs. Polisieklopjagte was egter algemeen.[7] Een keer per week sou ’n polisieman koeverte met omkoopgeld kom haal; die Stonewall Inn het nie ’n dranklisensie gehad nie. Hoewel die kroeg nie vir prostitusie gebruik is nie, het dwelmverkope en ander "geldtransaksies" daar plaasgevind. Dit was die enigste kroeg vir gay mans in New York-stad waar die klante kon dans.[8] Dit was die grootste trekpleister vandat dit ’n gay kroeg geword het.[9]
Polisieklopjagte op gay kroeë was volop – sowat een keer per maand per kroeg. Baie kroeë het ekstra drank agter ’n geheime paneel of in ’n motor verder af in die straat gehou sodat sake soos normaal kon voortgaan as die polisie beslag op hul drank gelê het.[10] Die bestuurders van die kroeë het gewoonlik vooraf van die klopjagte geweet danksy wenke van die polisie af, en die klopjagte het vroeg genoeg plaasgevind sodat sake daarna kon voortgaan.[11]
Onluste
[wysig | wysig bron]Die Stonewall-onluste was ’n reeks gewelddadige demonstrasies by die kroeg deur lede van die gay gemeenskap in die vroeë oggendure van 28 Junie 1969.
Omstreeks 01:20 het polisiemanne onverwags ’n klopjag op die kroeg uitgevoer.[12] Dit het egter nie verloop soos beplan nie. ’n Skare het buite die kroeg begin saamdrom en het mettertyd al hoe groter geword. Die skare het hulle begin teensit en die polisie het hulself naderhand saam met ’n klompie ander mense in die kroeg togesluit vir hul eie veiligheid.
Die laaste strooi was toe ’n gestoei uitbreek met ’n vrou in boeie wat na die vangwa begelei is. Sy het herhaaldelik ontsnap en omtrent 10 minute lank met die polisie baklei. Nadat sy vir die skare geskree het hoekom hulle haar nie help nie en die polisie haar in die vangwa getel het, het die skare woedend en veglustig geraak. Die onluste het voortgegaan todat die Tactical Police Force (TPF) van die New Yorkse polisie opgedaag het om die polisie wat in die kroeg gevange was, te bevry. Hulle het probeer om die mense uit die strate te kry deur ’n falanksformasie te vorm, maar dit het tot 04:00 geduur voordat die orde herstel is.
Die gebeure het gelei tot die eerste Gay Pride-optogte in Amerika en elders in die wêreld.
Ná die onluste
[wysig | wysig bron]
Oor die volgende 20 jaar is die terrein gebruik vir verskeie ondernemings, soos ’n bagelwinkel, ’n Chinese restaurant en ’n skoenwinkel. Min mense was bewus van die gebou se geskiedenis en sy verbintenis met die Stonewall-onluste. In die vroeë 1990's het ’n nuwe gay kroeg, bloot Stonewall genoem, in die westelike deel van die oorspronklike terrein geopen.
In Junie 1999 het die Amerikaanse departement van binnelandse sake Christopherstraat 51 en 53 en die omliggende gebied aangewys as ’n nasionale historiese landmerk, die eerste een van belang vir die LGBT-gemeenskap. Die gebou is in die laat 1990's gerestoureer en het ’n gewilde nagklub geword. Dit het egter sy deure in 2006 gesluit.[13] Intussen is dit in 2000 as ’n nasionale historiese landmerk aangewys. Dit is geleë in die Greenwich Village- historiese distrik, ’n bewaarde gebied.[14]
In Maart 2007 het die gebou weer sy deure geopen ná ’n omvattende restourasie.[15] Dit is steeds gewild en bied ’n verskeidenheid shows en deesdae ook gay huweliksonthale aan.
Op 24 Junie 2016 het president Obama die aanwysing van die Stonewall- nasionale monument aangekondig.[16] Dit beskerm Christopherstraat en die omliggende gebied. Die terrein van die Stonewall Inn is binne die grense van die monument, maar bly in privaat besit.[17]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ National Park Service (2008). "Workforce Diversity: The Stonewall Inn, National Historic Landmark National Register Number: 99000562" (in Engels). US Department of Interior. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Maart 2016. Besoek op 30 Desember 2008.
- ↑ "The Stonewall Inn on Christopher Street, interactive Google Street View image and map". Geographic.org/streetview. Besoek op 27 Junie 2016.
- ↑ Artikel Geargiveer 4 Maart 2016 op Wayback Machine deur Sandra Hernandez in die Sun-Sentinel 2004-06-21
- ↑ Artikel deur Jim Burroway in Box Turtle Bulletin 2015-07-02
- ↑ Eli Rosenberg (24 Junie 2016). "Stonewall Inn Named National Monument, a First for the Gay Rights Movement". The New York Times. Besoek op 24 Junie 2016.
- ↑ http://www.stonewallvets.org/Stonewall_Era_Club_People_Rebellion.htm#name
- ↑ Carter, David (2005). Stonewall: The rebellion That Sparked the Gay Revolution (First uitg.). New York: Macmillan. ISBN 0-312-34269-1.
- ↑ Duberman, p. 182.
- ↑ Carter, p. 71.
- ↑ Duberman, p. 183.
- ↑ Duberman, pp. 192–193.
- ↑ "Gale - Enter Product Login". go.galegroup.com. Besoek op 17 November 2016.
- ↑ Halbfinger, David M. (29 Julie 1997). "For a Bar Not Used to Dancing Around Issues, Dancing Is Now the Issue". The New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 April 2020. Besoek op 24 Mei 2010.
- ↑ Weill, Kelly (28 Junie 1969). "REBNY backs landmark status for Stonewall Inn" (in Engels). Capital New York. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Oktober 2015. Besoek op 23 Junie 2015.
- ↑ "argiefkopie". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Februarie 2015. Besoek op 22 April 2018.
- ↑ "President Obama Designates Stonewall National Monument" (Withuis; 24 Junie 2016)
- ↑ Johnson, Chris (24 Junie 2016). "Obama designates Stonewall national monument". Washington Blade (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 24 Junie 2016.
Bibliografie
[wysig | wysig bron]- Carter, David (2004). Stonewall: The Riots that Sparked the Gay Revolution. St. Martin's Press. ISBN 0-312-34269-1.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - Duberman, Martin (1993). Stonewall. Penguin Books. ISBN 0-525-93602-5.
{{cite book}}: Ongeldige|ref=harv(hulp)
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Amptelike webtuiste
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Stonewall Inn.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
