X-chromosoom
| Deel van 'n reeks oor |
| Genetika |
|---|
 |
| Inleiding tot die genetika |
| Geneties gemanipuleerde organismes |
| Geskiedenis en regulering |
| Prosese |
|
| Toepassings |
| Twispunte |
Die X-chromosoom is een van twee geslagschromosome in soogdiere, insluitend die mens, en baie ander diere. Die ander een is die Y-chromosoom. X is ’n groot en lang chromosoom met sowat 900 tot 1 200 gene. Baie van dié gene het niks met die geslagsbepaling van ’n mens te doen nie, omdat die Y-chromosoom daarvoor verantwoordelik is.
Die X-chromosoom is deur vroeë navorsers so genoem na aanleiding van sy unieke eienskappe, en dit het gelei tot die naam Y-chromosoom, na die volgende letter in die alfabet, nadat dit later ontdek is.[1]
Elke gesonde mens het 23 paar chromosome: 22 paar outosome en een paar geslagschromosome. Wanneer iemand een Y en een X het (46,XY), is hy manlik; vroue het twee X-chromosome (46,XX). Die 46 dui die getal chromosome aan (23 paar).
Oorerwing en afwykings
[wysig | wysig bron]Die vader bepaal die geslag van ’n kind. Sy spermselle bevat óf ’n Y- óf ’n X-chromosoom. Omdat die moeder twee X-chromosome het, bevat al haar eierselle ’n X-chromosoom. Ná bevrugting bevat die bevrugte eiersel dus óf twee X-chromosome óf een Y- en een X-chromosoom. In die eerste geval (XX) is dit ’n dogtertjie en in die tweede geval (XY) ’n seuntjie.
Daar is baie X-verwante oorerflike aandoenings. Dikwels kom dié aandoenings net in mans voor omdat vroue twee X-chromosome het en dus nie die siekte ontwikkel nie, of net ’n ligter vorm daarvan kry. ’n Voorbeeld is hemofilie A.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Angier, Natalie (1 Mei 2007). "For Motherly X Chromosome, Gender Is Only the Beginning" (in Engels). New York Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 1 Mei 2007.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is vertaal uit die Nederlandse Wikipedia
