Türk Müziği Devlet Konservatuarı

Doğadaki seslerin tamamı titreşimlerin bir sonucudur. Çalgılar dahil tüm ses kaynaklarının kendilerine özgü titreşim özellikleri vardır. Böylece elde edilen sesin frekansı, şiddeti ve en önemlisi karakteristik tınısı, ses kaynağı tarafından belirlenmiş olur. Bu çalışmada, telli çalgıların ses tablası titreşimlerinin tını üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Deney için seçilen ud çalgısının tabla titreşimleri “Chladni” ve “Tapping” metodlarıyla belirlenmiştir. Ayrıca tını analizinde kullanmak üzere  “ses spektrum” ve “ses zarfı” ölçümleri yapılmıştır. Tablanın titreşim özelliklerinin değiştirilmesi amacıyla mıknatıslar kullanılmıştır. Ses tablasının belirli bölgelerine tutturulan mıknatısların yerleri değiştirilerek analiz işlemleri tekrarlanmıştır. Elde edilen veriler ışığında, ses tablası titreşim özellikleri ile çalgının spektral yapısı ve ses zarf özellikleri arasındaki ilişkiler ortaya konmuştur. Böylece telli çalgıların mekanik titreşimlerine bağlı ses oluşum süreci ve tını oluşumunun ayrıntıları belirlenmiştir. Bu tür bir çalışma ilk kez Türk müziği çalgılarından ud üzerinde yapılarak, özellikle ülkemizdeki çalgı yapımı alanında faydalı olması hedeflenmektedir.
ABSTRACT_ All of the sounds in nature is a result of vibration. All audio sources including instruments have their own vibration characteristics. Thus, the frequency of obtained sound, volume, and most importantly its characteristic timbre, is determined by the sound source. In this study, the effects of soundboard vibrations in string instruments on timber have been investigated. Soundboard vibration of the oud selected for the experiment was determined by the methods of "Chladni" and "Tapping". Also for use in timber analysis, "sound spectrum" and "sound envelope" measurements were made. With the aim of changing the vibrational characteristics of the soundboard, magnets were used. By changing the locations of the magnets attached to the specific areas of soundboard, analysis processes were repeated. In light of the obtained data, the relationship between spectral features of the instrument and sound envelope features was revealed through soundboard vibration features. Thus, sound production process depending on the mechanical vibration of the strings and the details of the production of timbre were determined. Such a study was made by a Turkish music instruments for the first time and presented to the knowledge of instrument makers and the performers.

Bu çalışmada, telli çalgılarının akustik özelliklerinin araştırılması amacıyla kullanılan titreşim ve
ses analiz yöntemleri incelenmiştir. Bu analizlerden, ses yayınım ve uzun süreli ortalama
spektrum ölçümleri, Türk müziği çalgılarından ud, tanbur ve kanun üzerinde uygulanmıştır. Çalgı
icra edilmeden (çalınmadan) yapılabilen ve darbe testine dayanan ses yayınım analizi ile yedi
farklı udun, tanbur ve kanunun rezonans bölgeleri tespit edilmiştir. Ayrıca kromatik bir şekilde
icra edilen çalgılardan elde edilen seslerin uzun süreli ortalama spektrumları ölçülerek, iki analiz
yönteminin sonuçları karşılaştırılmıştır. Deney sonuçlarından elde edilen grafiklere, işitme
sistemimizin çalışma prensibinin hesaba katılması ve istatistiksel analiz uygulanabilmesi
amacıyla 1/3 oktav bant düzeltmesi yapılmıştır. Farklı tür çalgılar üzerinde test edilen her iki
analiz yönteminin, çalgıların ses karakterini belirlemede önemli bir yere sahip olduğu
görülmüştür. Ayrıca aynı tür çalgı üzerinde yapılan benzerlik araştırmasında, her çalgı için iki
yöntemden elde edilen eğrilerin korelasyon katsayıları hesaplanmış, bunların frekans aralığına
bağlı olarak 0.76-0.92 aralığında değiştiği, yani yüksek oranda benzerlik olduğu görülmüştür.
Böylece icracının deney sürecini etkileme ihtimalini ortadan kaldıran ve aynı zamanda icra
sonuçları ile uyumlu olan ses yayınım analizinin, çalgının ses karakterini belirlemede objektif bir
ölçüm yöntemi olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Abstract_In this study, the vibration and sound analysis methods, which are used to investigate the acoustic
properties of stringed instruments, were investigated. Based on this analysis, sound radiation and
long-term average spectrum measurements were applied to the Turkish music instruments oud,
tanbur and kanun. Seven different oud, tanbur and kanun resonances were determined by the
sound radiation analysis based on the impact test, which can be done without performing (playing)
the instruments. In addition, the long-term average spectra of the sounds, which were obtained
from the instruments performed in a chromatic play, were measured and the results of the two
analytical methods were compared. In order to take the hearing system's working principles into
account in the calculations, and to perform statistical analysis, 1/3 octave band correction was
applied to the graphs obtained from the test results. Both methods of analysis, which were tested
on different types of instruments, were found to be important in determining the sound
characteristics of the instruments. For each instrument, the correlation coefficients of the curves
obtained from the two methods varied from 0,76 to 0,92 depending on the frequency range, thus
it was concluded that there is a high degree of similarity. In conclusion, our results show that,
the sound radiation test, which is not affected by inter-performer variability while still being
comparable to performing the instrument, can be used as an objective measurement method to
determine the tone quality of the instruments.

ÖZET Telli çalgılardaki ses oluşumu, büyük ölçüde çalgıya ait bölümlerin titreşim karakterleri tarafından belirlenmektedir. Bu nedenle çalışmada, telli çalgı yapımında kullanılan titreşim testleri ele alınmıştır. Bu testlerin gerçekleştirilmesi için gerekli ölçüm düzenekleri ve yazılımlar incelenmiştir. Bu amaçla, ladin ağacından dikdörtgen bir tabla üzerinde ve serbest titreşim koşulları altında çeşitli ölçümler yapılmıştır. Benzer ölçüm yöntemlerinden elde edilen test verileri birbirleriyle karşılaştırılarak, yöntemlerin üstün ve zayıf oldukları noktalar ortaya koyulmuştur. Bunun için, özellikle titreşim şekillerinin gözlenmesi amacıyla kullanılan Chladni metodu, gezici darbe testi ve sonlu elemanlar analizi bir grupta incelenmiştir. Diğer grupta ise tap-ton testinin incelenmesi amacıyla, Autacity programından elde edilen spektrum analizleri ile Pulse-FFT analiz yazılımından elde edilen frekans tepki fonksiyonları karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgulara dayanarak, çalgı yapım atölyelerinde rahatlıkla kullanılabilecek ölçüm yöntemlerinin, Chladni metodu ve spektrum analizi olduğu sonucuna varılmıştır.Bu çalışmanın sonucu doğrultusunda ağaç malzemenin elastikiyet hesapları ve serbest tabla akordu gibi, çalgı yapımıyla ilgili önemli konuların yanı sıra çalgı akustiği çalışmalarında, bu yöntemlerin kullanımı önerilebilir. ABSTRACT Sound production in stringed instruments is largely determined by the vibrational characteristics of the parts of the instrument. The major objective of this study was to 1 Bu çalışma, 60/2017-01 ve 60/2015-01 kod numaralı projeler kapsamında, Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. 2 Gazi Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarı, Öğretim Görevlisi, Türkiye, emirdegirmenli@gazi.edu.tr, https://orcid.org/0000-0001-8164-1448.

ÖZET_ Bir telli çalgının üretiminde, istenilen ses karakterinin elde edilmesi için gereken malzemelerin seçimi ve tasarım özelliklerinin belirlenmesinde, modal analiz tekniklerinin kullanımı önem arz etmektedir. Fakat, telli çalgılar ele alındığında, sadece deneysel modal analiz tekniklerinin kullanımının yeterli olmadığı görülmektedir. Çünkü bu çalgılar, ağaç gibi fiziksel özellikleri değişkenlik gösteren doğal malzemelerden yapılmakta, çok sayıda tasarım çeşitliliği göstermekte ve nem, ısı gibi dış etkenlerden oldukça fazla etkilenmektedirler. Bu nedenle çalışmada, ud çalgısının vibro-akustik bir sonlu elemanlar modeli oluşturularak, teorik modal analiz yapılması hedeflenmiştir. Modelin oluşturulması ve doğrulanmasında deneysel modal analiz verilerinden faydalanılmış, modelleme süresince aşamalı olarak bir ud üretilmiştir. Bu süreçte ANSYS yazılımı 'Acoustic ACT' eklentisiyle birlikte kullanılarak, gövde içindeki havanın da modele dahil edilmesi sağlanmıştır. Ayrıca farklı doğrultularda farklı fiziksel özellikler gösteren ağaç malzemenin modellenmesinde 'Ortotropik Ağ Yapısı' kullanılmıştır. Sonuç olarak, elde edilen teorik ve deneysel bulgular karşılaştırmalı olarak verilmiştir.

ABSTRACT_ In the production process of a stringed instrument, the use of modal analysis techniques is important for the selection of the materials and determining the design properties, in order to obtain the desired sound character. However, only experimental modal analysis techniques are not sufficient for string instruments. Because these instruments are made of natural materials such as wood which have varying physical properties, they have a large number of design variations, and, they are highly influenced by external factors such as humidity and heat. Therefore, in this study, a vibro-acoustic finite element model of the oud instrument was developed and theoretical modal analysis was performed. Experimental modal analysis data were used in the development and validation of the model, and, an oud was produced step by step during the modeling. In this process, ANSYS software was used together with the 'Acoustic ACT' plug-in to ensure that the air in the body is also included in the model. In addition, 'Orthotropic Mesh' was used in the modeling of wood material which has different physical properties in different directions. The findings obtained from theoretical and experimental modal analysis were presented comparatively.

ÖZET_ Telli çalgılar temel olarak, çeşitli sayıda gerilmiş tel ve çalım esnasında telde oluşan titreşimlerin aktarılmasıyla ses oluşumunun gerçekleştiği geniş yüzeyli bir gövdeden oluşur. Her çalgıya özel olarak tasarlanan gövdeler, telli çalgıların ses karakterini belirleyen en önemli bölümleridir. Bu nedenle çalgı gövdesinin titreşim modlarının incelenmesi ve bunların çalgının ses oluşumundaki etkilerinin ortaya konması önem arz etmektedir. Bu çalışmada, on adet ud çalgısına gezici çekiç testi, eşik mobilitesi ölçümü ve ses yayınım analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular aynı grafik üzerinde karşılaştırmalı bir şekilde verilerek; çalgıların gövde titreşimlerinin doğal frekansları, mod şekilleri, faz ilişkileri ve sönüm değerlerinin ses oluşumu üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: ud, telli çalgılar, deneysel modal analiz, eşik mobilitesi ölçümü, ses yayınım analizi

ABSTRACT_ The stringed instruments consist basically of various number of stretched strings and a large surface body where sounds are produced via transmitting vibrations from the strings during playing. The bodies designed specifically for each instrument are the most important parts of the stringed instruments that determine the sound character. Therefore, it is important to examine the vibration modes of the instrument body and to reveal their effects on the sound production process of the instrument. In this study, roving hammer test, bridge mobility measurement and sound radiation analysis were applied to ten ouds. The findings were presented in a comparative way on the same graph, and, the effects of natural frequencies, mode shapes, phase relations and damping values on the sound production were investigated.

Özet_Telli çalgıların ses karakterini belirleyen en önemli etkenler çalgının tasarımı ve kullanılan
malzemelerdir. Telli çalgı yapımında kullanılan ağaç malzemenin fiziksel özelliklerinin
birbirinden farklı olması ve çalgıda ses oluşumunun yeterince bilinmemesi, istenilen sesin elde
edilmesi açısından çalgının tasarlanmasını zorlaştırmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, udun
ses oluşumunun incelenmesi ve buradan yola çıkılarak, ses karakteri açısından telli çalgıların
tasarımlarının belirlenmesine dair bir araştırma yönteminin ortaya konmasıdır. Bu amaçla
çalınır durumdaki on adet ud, bir adet tanbur ve bir adet bağlamanın titreşim ve ses özellikleri
incelenmiştir. Udlardan biri yapılacak deneyler için çalışma sürecinde üretilmiştir. Çalışmada
ilk olarak, udların ses karakterlerinin belirlenmesi için BTL modeli kullanılarak psikoakustik
dinleme testi, LTAS analizi ve ses yayınım analizleri yapılmıştır. Elde edilen bulguların
birbiriyle uyumlu olduğu görülmüştür. Böylece çalgıların ses yayınım özelliklerinin ses
karakterini temsil edebileceği ortaya konmuştur. Bir sonraki aşamada, udların ses yayınımları
ile titreşim özellikleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu bağlamda çalgıların titreşim
modlarının doğal frekansları, mod şekilleri ve sönüm değerlerinin belirlenmesi amacıyla
udların deneysel modal analiz ve eşik mobilitesi ölçümleri yapılmıştır. Elde edilen bulgular
ile çalgıların ses yayınım özellikleri karşılaştırılmış, böylece doğal titreşim modlarının ses
yayınımı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmanın sonraki aşamasında, udların tasarım
özelliklerinin, doğal titreşim modları üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla sonlu
elemanlar metodu kullanılmıştır. Öncelikle udun doğal titreşim modlarının incelenmesinde bu
metodun uygun olup olmadığı araştırılmıştır. Bunun için çalışma sürecinde üretilen udun üç
boyutlu sonlu elemanlar modeli hazırlanmış ve gövde içindeki havanın dahil edildiği
koşullarda teorik modal analiz yapılmıştır. Elde edilen bulgular ile deneysel modal analiz
bulguları karşılaştırılmış, böylece sonlu elemanlar metodunun kullanımının uygun olduğu
ortaya konmuştur. Sonrasında udun sonlu elemanlar modelinde tasarım özellikleri
değiştirilerek, tasarımın doğal titreşim modları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmanın
son aşamasında, telli çalgıların tasarım özelliklerinin ses karakterine etkilerinin incelenmesine
yönelik bir araştırma yöntemi önerilmiştir. Bu yöntem tanbur ve bağlama çalgılarına da
uygulanmış, yöntemin telli çalgılarda genel kullanımına dair çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Sonuç olarak, ud başta olmak üzere çalışmada kullanılan çalgıların ses oluşum süreci hakkında
bilgiler elde edilmiş, buradan çıkılarak, çalgı tasarımının ses karakterine etkisinin
araştırılmasına dair bir yöntem önerilmiş ve bu yöntemin tüm telli çalgılarda
kullanılabilirliğine dair sonuçlara varılmıştır.

Abstract_The most significant factors that determine the sound characteristics of stringed instruments are their
design features and material properties. However, the differences between the physical properties of the
wood materials which are traditionally used in the making up of the stringed instruments, and, lack of
knowledge on how the sound is handled, make the instrument design difficult in terms of sound quality.
The basic aim of this study is to investigate the sound production process in the oud, and thus, to propose
a research method for the design of stringed instruments in terms of their sound characteristics.
Therefore, the vibration and sound features of ten ready-for-use ouds, one tanbur and one baglama were
examined. One of the ouds was produced during the study for the experiments. At the first step of the
study, in order to determine the sound characteristics of ouds, psychoacoustic listening test was
conducted using Bradley-Terry-Luce (BTL) model, which was followed by long term avarage spectrum
(LTAS) analysis and sound radiation analysis. It was observed that the outcomes were compatible with
each other, which suggested that the sound radiation features of the instruments could represent the
sound characteristics. At the next step, correlation between the sound radiation of ouds and their
vibration features was examined. Measurement of the bridge mobility of the ouds was done and the
modal analysis was performed in order to determine the natural frequencies, mode shapes and damping
ratios of vibration modes of the instruments. Using the results obtained, the sound radiation features of
the instruments were compared, thus the effects of natural vibration modes on sound radiation were
determined. At the next stage of the study, effects of the design features of ouds on natural vibration
modes were investigated using the finite element method (FEM). As a prior step, it was investigated
whether if this method is convenient for examination of the natural vibration modes. For this purpose,
3D finite element model of the empirically produced oud was prepared during the study and theoretical
modal analysis was done under structural fluid coupled conditions. The use of the finite element model
was justified by comparing the results obtained and the outcomes of the empirical modal analysis.
Further, the effects of the design properties on the vibration modes were investigated by modifying the
design features of the oud in the finite element model. At the final stage of the study, a research method
was suggested for examination of the effects of design features of stringed instruments on sound
characteristics. This method was applied to tanbur and baglama as well, and, suggestions were proposed
for the general usage of this method for all stringed instruments. In conclusion, information on the sound
production processes in the oud and the other stringed instruments included in the study was obtained,
and, base on this information, a research method was proposed for determining the design of stringed
instruments from the aspect of their sound characteristics. Our results suggest that the proposed method
can be used for all stringed instruments.

Özet_ Çalgı yapımcılığının temel amacı istenilen nitelikte ses elde edilebilen çalgılar üretmektir. Burada ana problem bu sesin elde edilmesi için kullanılacak malzemenin hangi yöntemle seçileceği ve işleneceğidir. Ağaç gibi, sabit özellikleri olmayan malzemelerle çalgı yapılırken, önceden belirlenmiş kalınlık ölçülerine göre malzemeyi işlemek yeterli bir yöntem değildir. Malzemenin elastikiyet, özkütle ve titreşim gibi fiziksel özellikleri de dikkate alınmalı, çalgının ses tablası ve balkon çıtaları gibi önemli parçaları buna göre akortlanmalıdır. Yani bu parçalar uygun malzemelerden, istenen serbest titreşim desenlerine ve frekanslarına göre şekillendirilmelidir. Bazı çalgı yapımcıları ses tablasını elleriyle esneterek ve parmakla vurup çıkan sesi dinleyerek akortlama yaparlar. Bu akortlamanın öznel olması, arşivlenmesinin ve aktarılmasının zorluğu, süreci sayısal verilerle açıklayacak bir yöntem ihtiyacını doğurmuştur. Bu nedenle bu çalışmada ud ses tablasının üretimi ve ağaç malzemenin seçimi üzerine sayısal verilere dayanan yeni bir akortlama yöntemi önerilmiştir. Araştırmada yüzey titreşim desenlerinin gözlenmesinde Chladni Metodu, ses tablası ve ağaç malzemenin doğal frekanslarının tespitinde ise Tapping Metodu kullanılmıştır. Ayrıca ud ses kayıtlarının standart bir şekilde alınması için, bilgisayar kontrollü mızrap vuruş düzeneği tasarlanmıştır. Çalışmada ilk olarak elastikiyet ve özkütle ölçümü sonucunda seçilen ağaç malzemelerden ses tablası hazırlanmış, bu tablanın serbest haldeki titreşimleri altı farklı balkon çıtası yüksekliği için incelenmiştir. Ses tablası, yapılan her değişiklik sonucunda ud gövdesine yapıştırılmış, tel takılmış ve çalgıdan elde edilen sesin analizleri yapılmıştır. Araştırmada ulaşılan bulgulara göre; uzun tınlama süresine sahip olan ses tablaları, çalgının sesinin uzun süreli ve harmoniklerinin güçlü olmasını sağlamıştır. Tablanın serbest titreşim modları incelendiğinde, frekans değerlerindeki çakışmaların bu süreyi kısalttığı gözlenmiştir. Ayrıca ses tablasının serbest titreşimlerinin tını üzerinde tutarlı etkilerinin olduğu görülmüştür. Sonuç olarak bu çalışmada ud ses tablasının akortlanması üzerine ilk kez sayısal verilere dayanan bir yöntem önerilmiştir. Önerilen yöntemin ud başta olmak üzere tüm Türk Müziği telli çalgılarından nitelikli ses elde edilmesi ve bunun bir kalite standardı haline getirilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Bu calismada, telli calgilarinin akustik ozelliklerinin arastirilmasi amaciyla kullanilan titresim ve  ses analiz yontemleri incelenmistir. Bu analizlerden, ses yayinim ve uzun sureli ortalama spektrum olcumleri, Turk muzigi calgilarindan ud, tanbur ve kanun uzerinde uygulanmistir. Calgi  icra edilmeden (calinmadan) yapilabilen ve darbe testine dayanan ses yayinim analizi ile yedi farkli udun, tanbur ve kanunun rezonans bolgeleri tespit edilmistir. Ayrica kromatik bir sekilde icra edilen calgilardan elde edilen seslerin uzun sureli ortalama spektrumlari olculerek, iki analiz yonteminin sonuclari karsilastirilmistir. Deney sonuclarindan elde edilen grafiklere, isitme sistemimizin calisma prensibinin hesaba katilmasi ve istatistiksel analiz uygulanabilmesi amaciyla 1/3 oktav bant duzeltmesi yapilmistir. Farkli tur calgilar uzerinde test edilen her iki analiz yonteminin, calgilarin ses karakterini belirlemede onemli bir yere sahip oldugu gorulmustur. Ayrica ayni tur calgi uzerinde yapi...

Usûl, Türk müziğinde sadece zamansal organizasyonu idare eden bir unsur olmakla
kalmamış, seslerin yazıya dökülemediği dönemlerde meşk sisteminde öğreticilik
konusunda önemli bir araç olarak görev almıştır. Cumhuriyetin hemen ardından Türk
müziğinin ana kollarından biri olan Türk Halk Müziğine yönelik çalışmalarda derleme
süreciyle birlikte başlamıştır. Bu durum neticesinde notaya alınan eserlerin usûl
açısından da bir tasnife ihtiyaç duyması ve bu bağlamda da THM için de bir usûl
nazariyatı oluşturulması zaruri bir hal almaya başlamıştır. Bu araştırmada THM
usûllerine yönelik yapılmış/ulaşılabilen çalışmalarda, araştırmacıların yaklaşımları
tespit edilerek bu yaklaşımlardaki ortak ve farklı noktaların ortaya konulması
amaçlanmıştır. Bu doğrultuda araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma
sürecinde ilk olarak Türk müziğindeki usûl geleneğini idrak etmek için Edvarlardaki
usûl tanımlamalarından günümüz yaklaşımlarına kadar dönemsel olarak yer verilmiş ve
buradan bağlantılı olarak THM usûllerine yönelik yapılmış/ulaşılabilen makale, bildiri,
kitap, tez vb. 27 bilimsel çalışma incelenmiştir. Bu 27 adet çalışma araştırmanın
evrenini oluşturmaktadır. Bu çalışmalarda araştırmacıların THM usûllerine yönelik
vermiş oldukları kuramsal ve kavramsal çerçeveler ve usûl tasnifleri birebir verilmiştir.
Daha sonra araştırmacıların yapmış oldukları çalışmalarda gerek usûl tasnifleri
açısından gerekse izledikleri ve kullandıkları kuramsal ve kavramsal çerçeveler
bakımından ortak bir görüşe sahip olamadıkları ve bugün dahi THM usûllerine yönelik
ortak bir nazariyatın olmadığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda THM usûllerine yönelik,
bilhassa konuda uzman akademisyenler tarafından, nazarî olarak ve buna bağlı bir
biçimde icrasal anlamda bir ortak lisanın oluşturulması ve bu kanının kimi kaygılardan
uzak bir biçimde, ulusal ölçekte kabul görerek sonraki kuşaklara sağlam temeller
üzerinde THM usûl nazariyatının aktarılması önerilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Usûl, Edvar, Türk müziği, Türk halk müziği, Meşk sistemi

Türk mûsikîsinde 15. yüzyıldan 20. yüzyılın son çeyreğine kadar bestelenmiş olan “kâr” formu, dindışı formlarının en büyüğü ve en san’atlısıdır. Ancak çok az sayıda eser bestelenmiştir. Kâr formunun özelliklerini taşımakla birlikte daha kısa ve sâde olarak bestelenen “kârçe” formu; makâm, usûl, güfte zenginliği bakımından Türk mûsikîsi icrâsında ve eğitiminde büyük önem taşımaktadır. Bu sebepten çalışmanın evrenini Türk mûsikîsinde “Kârçe Formu”, örneklemini ise güftesini Mustafa Tahralı’nın yazdığı, Cinuçen Tanrıkorur’un bestelediği “Rast Kârçe-i Nüh Felek” adlı eser oluşturmaktadır. Eserin bir özelliği de kâr-ı nâtık olarak yazılan güftenin kârçe formunda bestelenmiş olmasıdır.  Dolayısıyla güfte açısından "kâr-ı nâtık", biçim açısından "kârçe" formlarının birlikte işlendiğini gösteren, önemli ve özgün yapıya sâhip bir bestedir.
Çalışmada; Kârçe-i Nüh Felek eserinin; Bölüm, cümle ve diğer ezgi yapılarına âit biçim özellikleri ile ezgi-usûl-güfte kullanımları nasıldır? sorularına açıklık getirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçlardan hareket ile Tanrıkorur’un kârçe formunu nasıl kullandığına dâir biçim özellikleri tespit edilmiş ve yorumlanmıştır. Konunun yeterince açıklanabilmesi için bulgular; görüşme, eser tahlîli ve kaynak taraması yöntemleriyle elde edilmiş, bulguların incelenmesi ve yorumlanmasında içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan yöntem: “Gülçin Yahya Biçim Tahlîli Yöntemi”dir. Buradan hareketle eser içerisinde saz payları, köprüler, dolaplar, usûller, cümleler ve bölümler tespit edilmiştir. Eser Kurgusu ve İcrâ Akışı olmak üzere yeni sembol ve terminolojilerle ortaya konmuştur. Tanrıkorur’un klasik üslûp içinde ezgi-usûl-güfte yapılarını kurgulayan matematiksel bir bestecilik anlayışına sâhip olduğu görülmüştür.

Composed from the 15th century to the last quarter of the 20th century in Turkish music, the "Kâr" form is the largest and most art of the non-religious forms. However, very few works have been composed. Although it has the characteristics of the "kâr" form, the "kârçe" form, which is composed in a shorter and plain form, is of great importance in Turkish music performance and education in terms of its richness in makam, usûl and lyrics. For this reason, the universe of this study is "Kârçe Form" in Turkish music and the sample is the work named "Rast Kârçe-i Nüh Felek" written by Mustafa Tahralı and composed by Cinuçen Tanrıkorur. A feature of the work is that the poem "kâr-ı nâtık" was composed in the form of "kârçe". Therefore, it is a composition with an important and original structure, showing that "kâr-ı nâtık" in terms of lyrics and "kârçe" in terms of form are processed together.
In the study; The composition of Kârçe-i Nüh Felek; How are the form features of chapters, sentences and other melodic construction and their usage of melody-usûl-lyrics? It is aimed to clarify the questions. Based on these purposes, the formal features of how Tanrıkorur used the kârçe form were determined and interpreted.  Findings to explain the subject sufficiently; Interviews were obtained by the methods of composition analysis and literature review, and content analysis was used to survey and interpret the findings.  In the study; The "Gülçin Yahya Form Analysis Method" was used from Gülçin Yahya Kaçar's "Composition and Perform Analysis Methods in Turkish Music". From this point of view instrumant parts, bridges, repeats, usûl, sentences and sections in the work were determined and expressed. The determination of form analysis, which is one of the sub-steps of the analysis of the work, has been expressed with original representations and new terminologies such as " Composition Structure” and " Performing Flow". It has been seen that Tanrıkorur has a mathematical understanding of composition that constructs melody-usûl-lyrics structures in classical style.

Açış, Türk Halk Müziği’nde önemli bir icrâ geleneği olup “yol gösterme” olarak da bilinmektedir. Özellikle Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde seslendirilen uzun havalarda rastladığımız Açışlar serbest ritimle icrâ edilen çalgı formudur. Bu çalışma, Muharrem Ertaş, Çekiç Ali, Ekrem Çelebi ve Neşet Ertaş’ın, Kalktı Göç Eyledi Avşar Elleri adlı bozlakta yaptıkları açışların, motif ve cümle özelliklerini, biçim tahlîli yaparak ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Kaynak tarama ile elde edilen veriler “Gülçin Yahya Biçim Tahlîli” yöntemi kullanılarak tahlil edilmiştir. Notaya alım sürecinde Finale Music, Logic Pro X ve Riffstation müzik yazılımlarından yararlanılmıştır. Açış icrâlarının, motif ve cümle yönünden incelediğinde zengin bir çeşitliliğe sâhip olduğu görülmüştür. İcrâlarda, kullanılan benzer motiflerin yanı sıra açışların irticâlen yapılması sebebiyle ustalara özgü mûsikî ifâdelerinin ve tavır özelliklerinin yer aldığı tesbit edilmiştir.

Açış is an important performance tradition in Turkish Folk Music and is also known as "Yol Gösterme". Açış which we encountered particularly Uzun Hava in various regions of Turkey is an instrument form performed in free rhthym. This study was carried out in order to reveal the motif and sentence features of Muharrem Ertaş, Çekiç Ali, Ekrem Çelebi and Neşet Ertaş by making format analysis on the motif and sentence characteristics of the Açış they made in the “Bozlak Kalktı Göç Eyledi Avşar Elleri”. The data obtained by scanning the sources were analyzed using the "Gülçin Yahya Form Analyz" method. Finale Music, Logic Pro X and Riffstation music software were used during the notation process. When Açış performances are examined in terms of motif and sentence, it is seen that they have a rich variety. In addition to the similar motifs used, it was observed that the musical expressions and attitudes that are specific to the masters are included due to improvisation of the Açış.

20.yüzyılın önemli mey virtüozlarından biri olan Binali Selman ( 1931 -1992), Türk halk müziği nefesli çalgıları ve mey icrâcılığı alanında ayrıcalıklı bir yere sâhiptir. Binali Selman’ın mey icrâcılığındaki teknik hâkimiyeti ve nağme zenginliği, kendisinden sonraki icrâcıları etkilemiş ve ekol olmasını sağlamıştır. Türk halk mûsikîsinde bir eserin icrâsından önce hânendeyi seslendirilecek eserin makāmına hazırlamak amacıyla irticâlen yapılan “Açış” formunun önemli temsilcisidir. Duygulu, etkileyici, teknik açıdan mükemmel özelliklere sâhip açış icrâları kişisel tavır özelliklerini yansıtması bakımından ayrı bir önem arz etmektedir. Yapılan bu araştırmada, Selman’ın mey açışlarının biçim özellikleri motif, cümle ve bölüm yapılarıyla tahlîl edilmiş ve bu bağlamda, örneklem grubu olarak san’atçıya ait üç farklı makamda mey açışı seçilmiştir. Mey açışlarının tahlîlinde “Gülçin Yahya Biçim Tahlîli Yöntemi” kullanılmış, Selman’ın mey açışlarındaki Eser Kurgusu ve İcrâ Akışı gösterimleriyle, yorumculuğuna ait değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Binali Selman, one of the most important musical figures of the twentieth century, has mentioned his name with his unique art in the field of Turkish Folk Music wind instruments. The artist clearly reflected the successful art in mey in her mey opening forms to guide the work before it started. The works that the artist can reflect his personal musical features and before the work to be performed later, gained importance in the performance of life, and Selman drew attention to the opening issue with great attention. In this context, Selman’s “Açış” were analyzed in terms of form features. For this reason, as the sample group, mey improvising was determined in three different maqams belonging to artist. “Gülçin Yahya Form Analysis Method” was determined as the Analysis Method. Based on the opening forms of Selman, the work setup was shaped and evaluations were made with melodic memory.

Bu çalışmada Geleneksel Türk Sanat Müziği eserlerinde notada belirtilmeyen, icracıların irticalen yaptıkları nota dışı icralar ve süslemeler incelenmiştir. Tanburi Cemil Bey ( 1871-1916), İzzettin Ökte(1910-1990), Refik Fersan( 1893-1965), Ş. Muhittin Targan( 1892-1962), Yorgo Bacanos ( 1900-1977), Udi Hırant( 1901-1978) gibi usta sazendelerin icraları örnek olarak seçilmiştir.

In this study, non-note based performances and ornaments improvisionally made by the performers in Traditional Turkish Art Music works Hve been examined. Performances of such master players of instruments as Tanburi Cemil Bey ( 1871-1916), İzzettin Ökte(1910-1990), Refik Fersan( 1893-1965), Ş. Muhittin Targan( 1892-1962), Yorgo Bacanos (1900-1977), and Udi Hırant( 1901-1978) have been selected as examples.

Bu bildiride, Türk kültürünün önemli iki san’at dalı olan Klasik Türk Mûsikîsinin ve Klasik Türk Edebiyatının tarihî süreç içerisinde birbirlerini nasıl etkiledikleri üzerinde durulmuştur. Şairlere, sultanlara, mutasavvıflara ait şiirler ile mûsikîmizin önemli bestekârlarının eserlerinin nasıl bir birliktelik sergiledikleri ortaya konmuştur. Bu birliktelikteki muhteviyatı, dinamikleri, temel değerlerinin ne olduğu incelenmiştir. Klasik Türk Edebiyatının önemli kaynakları olan Dîvanlar, Klasik Türk Mûsikînin de önemli güfte kaynağıdır. Klasik Türk Edebiyatı türleri ve şekillerinin Klasik Türk Mûsikîsi formlarında nasıl kullanıldığına yer verilmiştir. Klasik Türk Edebiyatındaki mûsikî unsurları, mûsikî terimleri ile edebî san’atların kullanımı, bestelenmiş şiirler, edebiyattaki önemli temaların mûsikîdeki yansımaları üzerinde durulmuştur. Çalışmada kaynak tarama yöntemi kullanılmıştır.

In this study, it was emphasized how Classical Turkish Music and Classical Turkish Literature, which are two important branches of art of Turkish culture, affect each other in the historical process. It was put forward that how synergy was occured between poetry of the poets, sultans, sufis and the works of the important composers of our music. The content, dynamics, and core values of this union are examined. Dîvanlar, which is an important source of Classical Turkish Literature, is also an important source of Classical Turkish Music. How Classical Turkish Literature types and forms are used in Classical Turkish Music forms was given. Musical elements in classical Turkish literature, musical terms and usage of literary arts, compose poems, musical reflections of important themes in literature were emphasized. A literature review method was used in the study.

Bektaşi şairleri tarafından yazılmış olan ve nefes adı verilen şiirler, felsefi ve edebî yönüyle Türk tasavvuf edebiyatında seçkin ve güçlü yerini almış, Türk musiki kültürü içerisinde de çeşitli makam, usul ve melodi zenginlikleri ile büyük önem arz etmiştir. Ancak pek çok nefesin bestekârı bilinmemektedir. Nefesler, bağlama eşliğinde söylendiği gibi ud, kanun, tanbur, ney, kemençe, bendir gibi çalgıların eşliğinde de icra edilmektedir. Bektaşi nefesleri üzerinde yapılan bu araştırmada: Ali Rıfat Çağatay, Rauf Yekta Bey, Zekâizade Ahmet Irsoy ve Dr. Suphi Bey’lerden oluşan İstanbul Konservatuvarı “Tasnif Heyeti” tarafından toplanarak 1933 yılında notaya alınmış olan 87 adet nefes incelenmiştir. Bu nefesler makam ve melodikyapıları, usul ve ritmik özellikleri gibi farklı açılardan ele alınmıştır.

The poems written by Bektashi poets known as “nefes” have a prominent place in the
Turkish mystic literature regarding to their literal and philosophical features and are of greatimportance for the Turkish music culture due to their style, type and melodical richness. However the composers of most of the nefes are not known. Nefes is performed with Bağlama or other instruments such as Ud, Kanun, Tanbur, Ney, Kemenche, or Bendir. There has been 87 composed nefes compiled by the compilation committee of Istanbul Conservatoire supervised by Ali Rıfat Çağatay, Rauf Yekta Bey, Zekâizâde Ahmet Irsoy and Dr. Suphi Bey in 1933 as regording to their themes, maqam, styles and types and melodical and rhythmic features .

Bu çalışmada, XV. Yüzyılın ilk yarısında yaşamış büyük alim, şeyh ve mutasavvıf  Yazıcıoğlu Mehmet Efendi ( ? – 1451 ) tarafından kaleme alınmış ve Halvetiyye dergâhına mensub zâkirbaşı  Hatîb Zâkirî Hasan Efendi ( foça 1545?-İstanbul 1623 )  tarafından bestelenmiş olan Nühüft makamındaki “İmam Hüseyin Mersiyesi”nin beste analizi yapılmıştır. Güfte, Yazıcıoğlu’nun önemli eseri  Muhammediye’nin ikinci bölümünde yer alan “Vefâtül-Hasan ve’l Hüseyn” adlı elli dört beyitten oluşan Kerbela mersiyesinden alınmıştır. On mısra ve beş beyit olarak bestelenmiş olan Mersiye’de Hazreti Hüseyin ve Ehli Beyt’in Kerbela’da şehit edilmeleri üzerine hissedilen acı ve Ehl-i Beyt’e karşı olan sevgi ve muhabbet ifade edilmiştir. Nühüft makamının seyri kullanılırken nağmelerdeki hüzünlü, duygulu yakarış da güftenin anlamı ile paralellik göstermektedir.
İmam Hüseyin Mersiyesinin iki farklı nüshası bulunmaktadır. Birincisi Dr. Suphi Ezgi (1869-1962) tarafından Durak Evferi usulünde diğeri Ahmet Hatipoğlu (d.1933) tarafından usûlsüz olarak yazılmış nüshalarıdır. Günümüzde Ahmet Hatipoğlu’nun tashih ettiği notanın kullanıldığı görülmektedir. Bu çalışma, Türk Din Musikisinin önemli bestekârı Hatip Zâkirî Hasan Efendi’nin Nühüft makamındaki İmam Hüseyin Mersiyesi’nin Ahmet Hatipoğlu tarafından notaya alınan nüshası üzerinden musiki yönüne ışık tutmak amacı ile yapılmıştır.
Çalışmada mersiyenin hem form, makam, usul analizleri yapılmış hem de Türk musikisinin dokuz yüz yıllık makamı olan Nühüft makamının kullanımı ile ilgili sonuçlara varılmıştır.

This study is related to the analysis of the composition of “Imam Hussein Elegy” written by great theologian and the philosopher of the XV century Yazıcıoğlu Mehmet Efendi and composed by Hatîb Zâkirî Hasan Efendi from Halvetiyye temple in Nühüft Makam. This was taken from Kerbela elegy which was formed by 54 couplets named as “Vefâtül-Hasan ve’l Hüseyn” from the second part of his master work Muhammediye. The elegy expressing the pain felt after the martyrdom of Hussein and the Ehli Beyt (holly people) and the respect felt towards them. Nühüft makam shows parallelism with the lyric with its sad and sentimental lamentations.
There are two different notation of Imam Hüseyin’s Elegy. The first is written by Subhi Ezgi (1869-1962) in with Durak Evfer tempo, the other copy is written by Ahmet Hatipoğlu (d.1933) in without ritm. At the present time, the note which is amended by Ahmet Hatipoğlu have been used. This study has been conducted to shed light on the Imam Hüseyin’s Elegy which was composed by the important composer music of Turkish religious preacher Zakir Hasan and noted by Ahmet Hatipoğlu.
In this study both the elegy of form, makam, rhythmic features have been analyzed and the conclusions have been reached regarding the use of Nühüft Makam, nine hundred years of Turkish Music.

Türk Tasavvuf Mûsikîsinin güfte kaynaklarından biri de  Yunus Emre'nin şiirleridir. Yunus Emre'ye ait şiirler çoğunlukla ilâhi formunda bestelenmiş ve Türk Tasavvuf mûsikîsi repertuarının önemli bir kısmını oluşturmuştur. Derviş Yunus'un şiirlerinin bu derece rağbet görmesinin nedeni gerek Yunus Emre'nin gerekse Türk mûsikîsinin felsefî temellerinin aynı olmasıdır. Bu temelde Allah ve Resûlullah aşkı vardır.
    Bu çalışmada; Türk mûsikîsi bestekârlarını Yunus Emre şiirlerini bestelemeye yönlendiren nedenlere yer verilmiştir. Allah aşkı ve ibâdet vecdi ile yapılan Türk tasavvuf mûsikîsinde Yunus Emre şiirlerinden bestelenmiş 255 adet bestenin makam, usûl ve bestekârı tespit edilmiştir. Bu bestelerin makam ve usûl sınıflandırmaları yapılmıştır. İlâhi bestelerine ait nota örneklerine yer verilmiştir. Yunus Emre'nin şiirlerindeki sade anlatım ve ritmik yapının bestelerdeki yansımaları üzerinde durulmuştur. Ayrıca şiirlerde geçen Türk çalgılarına da vurgu yapılmıştır.
    Sonuç olarak: yüzyıllar öncesinden başlayarak devam eden Yunus Emre şiirleri ve felsefesi halkın içinde yaşayarak günümüze kadar ulaşmıştır. Yunus Emre şiirlerinden oluşturulan tasavvuf mûsikîsi repertuvarı doğumda-ölümde, bayramda-kandilde tüm dini içerikli özel günlerde halkın diline pelesenk olmuştur. Gelecek nesillerin de Yunus Emre şiirlerini bestelemeye devam edecekleri düşünülmektedir.

One of the sources of Turkish Sufi Music lyrics is poems of Yunus Emre. These poems are mostly composed as “ilâhi” and constitutes a significant part of Turkish Sufi Music. The reason of Derviş Yunus’ poems being highly demanded is his philosophical ideology and Turkish Sufi Music correspond significantly. Upon this basis of ideology, there is the love of God [Allah] and the love of prophet Mohammad [Resûlullah].
    In this study, reasons those lead Turkish Music composers to compose Yunus Emre’s poems are scoped. 255 works composed upon Yunus Emre’s poems are determined with their maqam, usûl and composers in Turkish Sufi Music –made with love of god and ecstasy of worship- Hereby, Maqam and usûl classifications are made. The score examples are given for the “ilâhî” tunes. The reflections in compositions of the ryhthmic structure and the plain expression of Yunus Emre poems are accentuated. Besides, the Turkish music instruments told in poems are emphasized.
    As a result: beginning from hundreds of years ago and continuing philosophy and poems of Yunus Emre reaches today. They are so common in the folk speech in case of birh-death or any kind of religious days or fests. It is expected the future generations will keep composing Yunus Emre poems.

Rumeli eyâleti 500 yıldan fazla bir süre Osmanlı İmparatorluğu’nun sınırları
içinde kalmış, imparatorluğun en büyük ve en önemli beylerbeyliğinden
biri olmuştur. Günümüze kadar ulaşan kültür mirasının büyük
bir kısmı bu dönemde inşa edilmiştir. Rumeli türküleri denince Rumeli
bölgesi sınırları içindeki sanatkârlar ve halk tarafından bestelenmiş
türkü formundaki eserler akla gelmektedir. Rumeli bölgesine ait 356
adet Rumeli türküsü tespit edilmiştir. Bu çalışmada türküler konularına,
makam ve usûl yapılarına, melodik ve ritmik özelliklerine göre farklı
açılardan değerlendirilmiştir. Ayrıca Rumeli bölgesinde ve türkülerinde
kullanılan çalgılara da yer verilmiştir.

Rumeli was one of the biggest and important provinces of the Ottoman
Empire, which stayed under the Ottoman sovereignty for more than
500 years. The majority of cultural heritage extending to our times was
built during this period. Rumeli folk songs are ballads composed by
musicians and people of the Rumeli region. The total of 356 Rumeli
folk songs has been compiled. In this study, these folk songs were evaluated
in terms of their mode, melody, and rhythmic structure. Additionally,
musical instruments played in Rumeli region and folk songs
were studied.