Summary 20. Century is an era where many change and innovations in means of journalism practices ... more Summary 20. Century is an era where many change and innovations in means of journalism practices are being observed due to new communication technologies. News production process, which is being carried on in new media environment is facing a change in news collection, processing, introduction and distribution stages. With the new media technology tools used for collecting and introducing news, structural changes started to occur in production process of news. As a result, the changes and structural conversions caused by new media environment, is important for journalism practices. This study aims to emphasize the changes in news prepared in traditional format up to now, together with the new communication technologies and draw attention to the changing journalism understanding worldwide.
International Journal of Social Sciences and Education Research, 2016
Rapid development of new communication technologies has initiated a new process which can be call... more Rapid development of new communication technologies has initiated a new process which can be called as “metamorphosis” in journalism as well as in almost all areas. As the definition of journalism changes in the age of internet where borders of communication disappear, journalists who see internet as an emergent news medium as well as a news source has adopted to this transformation. On the one hand, social Networks enable citizens to “make news”, on the other hand, these networks also enable journalists to publish their own news, photos and views through their own accounts on the outside of organizations they work. In this context, social networks have grew into platforms which journalists often use for both professional news production and personal sharings. As a result, several media organizations introduced some rules and principles regarding their own employees’ use of social media. As such, a versatile news media, where ethical principles have become more important than ever, ...
Rapid development of new communication technologies has initiated a new process which can be call... more Rapid development of new communication technologies has initiated a new process which can be called as “metamorphosis” in journalism as well as in almost all areas. As the definition of journalism changes in the age of internet where borders of communication disappear, journalists who see internet as an emergent news medium as well as a news source has adopted to this transformation. On the one hand, social Networks enable citizens to “make news”, on the other hand, these networks also enable journalists to publish their own news, photos and views through their own accounts on the outside of organizations they work. In this context, social networks have grew into platforms which journalists often use for both professional news production and personal sharings. As a result, several media organizations introduced some rules and principles regarding their own
Televizyon haberciligi gucunu goruntuden alan, en etkili haber mecralarindan birisidir. Ozellikle... more Televizyon haberciligi gucunu goruntuden alan, en etkili haber mecralarindan birisidir. Ozellikle televizyon ana haber bultenlerinin, yeni medyadaki tum gelismelere ve hizli haber akisina ragmen halen cok takip edildigi gorulmektedir. Kuskusuz yeni medyanin televizyon izleme aliskanliklarinda da, televizyon haberciligi baglaminda da etkileri oldugu aciktir. Ancak dunyada en cok televizyon izlenen ulkelerden birisinin Turkiye oldugundan yola cikarak, simdilik bu etkilerin ulkemizde bir miktar sinirli kaldigi soylenebilir. Kanal V Televizyonu, Antalya merkezden yerel ve ulusal yayin yapan tek televizyon kanalidir. Bu calismada, yerel medyada haber uretim yapilanmasi ve sureclerini incelemek icin, Antalya yerel haber televizyonu olan Kanal V Televizyonu inceleme kapsamina alinmistir. Arastirmada Kanal V haber televizyonunun haberleri yedi gun boyunca kayit altina alinarak icerik analizi yontemiyle haber turleri, sureleri ve icerikleri incelenecektir. Calismada ayrica, Kanal V haber mer...
Televizyon haberciligi gucunu goruntuden alan, en etkili haber mecralarindan birisidir. Ozellikle... more Televizyon haberciligi gucunu goruntuden alan, en etkili haber mecralarindan birisidir. Ozellikle televizyon ana haber bultenlerinin, yeni medyadaki tum gelismelere ve hizli haber akisina ragmen halen cok takip edildigi gorulmektedir. Kuskusuz yeni medyanin televizyon izleme aliskanliklarinda da, televizyon haberciligi baglaminda da etkileri oldugu aciktir. Ancak dunyada en cok televizyon izlenen ulkelerden birisinin Turkiye oldugundan yola cikarak, simdilik bu etkilerin ulkemizde bir miktar sinirli kaldigi soylenebilir. Kanal V Televizyonu, Antalya merkezden yerel ve ulusal yayin yapan tek televizyon kanalidir. Bu calismada, yerel medyada haber uretim yapilanmasi ve sureclerini incelemek icin, Antalya yerel haber televizyonu olan Kanal V Televizyonu inceleme kapsamina alinmistir. Arastirmada Kanal V haber televizyonunun haberleri yedi gun boyunca kayit altina alinarak icerik analizi yontemiyle haber turleri, sureleri ve icerikleri incelenecektir. Calismada ayrica, Kanal V haber mer...
Öz Gazeteci, haber ve bilgi kaynağına hızlı bir şekilde ulaşan ve bu kaynaklardan edindiği bilgi ... more Öz Gazeteci, haber ve bilgi kaynağına hızlı bir şekilde ulaşan ve bu kaynaklardan edindiği bilgi ve haberleri okurlara sunma işini üstlenen ya da bir gazete veya derginin hazırlanmasında ve çıkarılmasında görev alan; kısaca olayları, olguları, gerçekleri topluma aktaran kişidir. Ülkemizde açılan gazetecilik programlarının genel olarak hedefi, olayların neden-sonuç ilişkilerini, kişiler ve olaylar arasındaki bağlantıları analiz edebilen, olayları verilen teorik derslerden yararlanarak medyanın bir ürünü haline getiren ve bunları yaparken aldığı bilgiyi manipüle etmeden yansıtabilen, bunun yanı sıra verilen uygulamalı derslerle teknik ve bilgi düzeyi yüksek mezunlar vermektir. Ayrıca gazetecilik mesleğinde entelektüel bir arka plana da ihtiyaç duyulmasından dolayı bu bağlamda bölümün ders programlarına sosyoloji, siyaset, psikoloji ve felsefe gibi yakın disiplinlerden yararlanılarak farklı dersler eklenmektedir. Türkiye'de iletişim fakülteleri ve bu fakültelerde eğitim vermek üzer...
Iletisim teknolojilerinin gelisiminde yasanan hizli degisimle ilgili olarak gecmisten bugune birc... more Iletisim teknolojilerinin gelisiminde yasanan hizli degisimle ilgili olarak gecmisten bugune bircok yenilik sayilabilir ancak internetin bulunusundan sonraki donemi; internetten onceki donemle kalin bir cizgiyle ayirmanin gerekliligi ortadadir. Tipki yazinin icadi gibi, internetin icadi da insanoglu icin bir milattir. Bugun, 2017’de, internet ve tarih sozcuklerinin yan yana kullanimi icin oldukca erken bir evredeyiz. Ancak; 1960’li yillarda ilk adimlari atilan, o yillardan itibaren gelistirilerek 90’larda kamuya acilan internet bir yandan kendi tarihcesini biriktirmeye devam etmektedir. Bu yenilikler icinde en buyuk gelisimin 2000’li yillarla birlikte basladigi; degisimin yapi taslarinin da etkilesim, sosyal medya ve mobil aglar oldugu soylenebilir. Bugun gelinen noktada; internet, sosyal medya ve yeni medya cok farkli yon ve bicimleriyle ele alinmakta; gelecek perspektifiyle ilgili de bircok tahmin ve analiz yapilmaktadir. “Yeni”nin en hizli “eskiyen” oldugundan hareketle bu kadar...
Yeni iletişim teknolojilerinin hızlı gelişimi, hemen her alanda olduğu gibi gazetecilikte de " dö... more Yeni iletişim teknolojilerinin hızlı gelişimi, hemen her alanda olduğu gibi gazetecilikte de " dönü-şüm " olarak adlandırılabilecek yeni bir sürecin başlamasını sağlamıştır. İletişimde sınırların orta-dan kalktığı internet döneminde gazeteciliğin tanımı değişirken, etik ilkeler her zamankinden daha önemli hale gelmiştir. İnterneti hem haber kaynağı, hem de yeni bir haber mecrası olarak gören gazeteciler bu dönüşüme çok hızlı bir biçimde adapte olmuşlardır. Bu süreçte ortaya çıkan sosyal ağlar; yurttaşların " habercilik " yapmasına olanak tanıdığı gibi, gazetecilerin de kendi haber, fotoğ-raf ve görüşlerini çalıştıkları kurum dışında kişisel hesaplarından yayınlayabilmelerine ortam ya-ratmıştır. Bu bağlamda sosyal ağlar; hem gazetecilerin profesyonel haber üretimi için, hem de kişi-sel paylaşımları için sıklıkla kullandıkları mecralar haline gelmiştir. Bunun sonucunda bazı medya kuruluşları, kendi bünyelerinde çalışan gazetecilerin sosyal medya kullanımıyla ilgili bazı ilke ve kuralları uygulamaya koymuştur. Bu gelişmeler sosyal medyanın geleneksel medyadan daha hızlı ve dinamik bir haber ortamı haline geldiğini göstermekte ancak bu dinamizm içinde etik ilkelerin sorgulanması gereğini de zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada gazetecilerin, sosyal medyayı nasıl haber kaynağı olarak gördükleri ve onların sosyal medyadaki haberlere etik yaklaşımları ele alın-mıştır. Alan araştırması yapılarak, verilerin anket tekniğiyle toplanıp çözümlendiği bu çalışmada; gazetecilerin sosyal medyayı kullanma alışkanlıkları incelenmiş ve gazetecilerin internet-sosyal medya-haber ve etik konularına yaklaşımları analiz edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Sosyal medya, etik, haber. Abstract Rapid development of new communication technologies has initiated a new process which can be called as " metamorphosis " in journalism as well as in almost all areas. As the definition of journalism changes in the age of internet where borders of communication disappear, journalists who see internet as an emergent news medium as well as a news source has adopted to this transformation. On the one hand, social Networks enable citizens to " make news " , on the other hand, these networks also enable journalists to publish their own news, photos and views through their own accounts on the outside of organizations they work. In this context, social networks have grew into platforms which journalists often use for both professional news production and personal sharings. As a result, several media organizations introduced some rules and principles regarding their own
Summary 20. Century is an era where many change and innovations in means of journalism practices ... more Summary 20. Century is an era where many change and innovations in means of journalism practices are being observed due to new communication technologies. News production process, which is being carried on in new media environment is facing a change in news collection, processing, introduction and distribution stages. With the new media technology tools used for collecting and introducing news, structural changes started to occur in production process of news. As a result, the changes and structural conversions caused by new media environment, is important for journalism practices. This study aims to emphasize the changes in news prepared in traditional format up to now, together with the new communication technologies and draw attention to the changing journalism understanding worldwide.
International Journal of Social Sciences and Education Research, 2016
Rapid development of new communication technologies has initiated a new process which can be call... more Rapid development of new communication technologies has initiated a new process which can be called as “metamorphosis” in journalism as well as in almost all areas. As the definition of journalism changes in the age of internet where borders of communication disappear, journalists who see internet as an emergent news medium as well as a news source has adopted to this transformation. On the one hand, social Networks enable citizens to “make news”, on the other hand, these networks also enable journalists to publish their own news, photos and views through their own accounts on the outside of organizations they work. In this context, social networks have grew into platforms which journalists often use for both professional news production and personal sharings. As a result, several media organizations introduced some rules and principles regarding their own employees’ use of social media. As such, a versatile news media, where ethical principles have become more important than ever, ...
Rapid development of new communication technologies has initiated a new process which can be call... more Rapid development of new communication technologies has initiated a new process which can be called as “metamorphosis” in journalism as well as in almost all areas. As the definition of journalism changes in the age of internet where borders of communication disappear, journalists who see internet as an emergent news medium as well as a news source has adopted to this transformation. On the one hand, social Networks enable citizens to “make news”, on the other hand, these networks also enable journalists to publish their own news, photos and views through their own accounts on the outside of organizations they work. In this context, social networks have grew into platforms which journalists often use for both professional news production and personal sharings. As a result, several media organizations introduced some rules and principles regarding their own
Televizyon haberciligi gucunu goruntuden alan, en etkili haber mecralarindan birisidir. Ozellikle... more Televizyon haberciligi gucunu goruntuden alan, en etkili haber mecralarindan birisidir. Ozellikle televizyon ana haber bultenlerinin, yeni medyadaki tum gelismelere ve hizli haber akisina ragmen halen cok takip edildigi gorulmektedir. Kuskusuz yeni medyanin televizyon izleme aliskanliklarinda da, televizyon haberciligi baglaminda da etkileri oldugu aciktir. Ancak dunyada en cok televizyon izlenen ulkelerden birisinin Turkiye oldugundan yola cikarak, simdilik bu etkilerin ulkemizde bir miktar sinirli kaldigi soylenebilir. Kanal V Televizyonu, Antalya merkezden yerel ve ulusal yayin yapan tek televizyon kanalidir. Bu calismada, yerel medyada haber uretim yapilanmasi ve sureclerini incelemek icin, Antalya yerel haber televizyonu olan Kanal V Televizyonu inceleme kapsamina alinmistir. Arastirmada Kanal V haber televizyonunun haberleri yedi gun boyunca kayit altina alinarak icerik analizi yontemiyle haber turleri, sureleri ve icerikleri incelenecektir. Calismada ayrica, Kanal V haber mer...
Televizyon haberciligi gucunu goruntuden alan, en etkili haber mecralarindan birisidir. Ozellikle... more Televizyon haberciligi gucunu goruntuden alan, en etkili haber mecralarindan birisidir. Ozellikle televizyon ana haber bultenlerinin, yeni medyadaki tum gelismelere ve hizli haber akisina ragmen halen cok takip edildigi gorulmektedir. Kuskusuz yeni medyanin televizyon izleme aliskanliklarinda da, televizyon haberciligi baglaminda da etkileri oldugu aciktir. Ancak dunyada en cok televizyon izlenen ulkelerden birisinin Turkiye oldugundan yola cikarak, simdilik bu etkilerin ulkemizde bir miktar sinirli kaldigi soylenebilir. Kanal V Televizyonu, Antalya merkezden yerel ve ulusal yayin yapan tek televizyon kanalidir. Bu calismada, yerel medyada haber uretim yapilanmasi ve sureclerini incelemek icin, Antalya yerel haber televizyonu olan Kanal V Televizyonu inceleme kapsamina alinmistir. Arastirmada Kanal V haber televizyonunun haberleri yedi gun boyunca kayit altina alinarak icerik analizi yontemiyle haber turleri, sureleri ve icerikleri incelenecektir. Calismada ayrica, Kanal V haber mer...
Öz Gazeteci, haber ve bilgi kaynağına hızlı bir şekilde ulaşan ve bu kaynaklardan edindiği bilgi ... more Öz Gazeteci, haber ve bilgi kaynağına hızlı bir şekilde ulaşan ve bu kaynaklardan edindiği bilgi ve haberleri okurlara sunma işini üstlenen ya da bir gazete veya derginin hazırlanmasında ve çıkarılmasında görev alan; kısaca olayları, olguları, gerçekleri topluma aktaran kişidir. Ülkemizde açılan gazetecilik programlarının genel olarak hedefi, olayların neden-sonuç ilişkilerini, kişiler ve olaylar arasındaki bağlantıları analiz edebilen, olayları verilen teorik derslerden yararlanarak medyanın bir ürünü haline getiren ve bunları yaparken aldığı bilgiyi manipüle etmeden yansıtabilen, bunun yanı sıra verilen uygulamalı derslerle teknik ve bilgi düzeyi yüksek mezunlar vermektir. Ayrıca gazetecilik mesleğinde entelektüel bir arka plana da ihtiyaç duyulmasından dolayı bu bağlamda bölümün ders programlarına sosyoloji, siyaset, psikoloji ve felsefe gibi yakın disiplinlerden yararlanılarak farklı dersler eklenmektedir. Türkiye'de iletişim fakülteleri ve bu fakültelerde eğitim vermek üzer...
Iletisim teknolojilerinin gelisiminde yasanan hizli degisimle ilgili olarak gecmisten bugune birc... more Iletisim teknolojilerinin gelisiminde yasanan hizli degisimle ilgili olarak gecmisten bugune bircok yenilik sayilabilir ancak internetin bulunusundan sonraki donemi; internetten onceki donemle kalin bir cizgiyle ayirmanin gerekliligi ortadadir. Tipki yazinin icadi gibi, internetin icadi da insanoglu icin bir milattir. Bugun, 2017’de, internet ve tarih sozcuklerinin yan yana kullanimi icin oldukca erken bir evredeyiz. Ancak; 1960’li yillarda ilk adimlari atilan, o yillardan itibaren gelistirilerek 90’larda kamuya acilan internet bir yandan kendi tarihcesini biriktirmeye devam etmektedir. Bu yenilikler icinde en buyuk gelisimin 2000’li yillarla birlikte basladigi; degisimin yapi taslarinin da etkilesim, sosyal medya ve mobil aglar oldugu soylenebilir. Bugun gelinen noktada; internet, sosyal medya ve yeni medya cok farkli yon ve bicimleriyle ele alinmakta; gelecek perspektifiyle ilgili de bircok tahmin ve analiz yapilmaktadir. “Yeni”nin en hizli “eskiyen” oldugundan hareketle bu kadar...
Yeni iletişim teknolojilerinin hızlı gelişimi, hemen her alanda olduğu gibi gazetecilikte de " dö... more Yeni iletişim teknolojilerinin hızlı gelişimi, hemen her alanda olduğu gibi gazetecilikte de " dönü-şüm " olarak adlandırılabilecek yeni bir sürecin başlamasını sağlamıştır. İletişimde sınırların orta-dan kalktığı internet döneminde gazeteciliğin tanımı değişirken, etik ilkeler her zamankinden daha önemli hale gelmiştir. İnterneti hem haber kaynağı, hem de yeni bir haber mecrası olarak gören gazeteciler bu dönüşüme çok hızlı bir biçimde adapte olmuşlardır. Bu süreçte ortaya çıkan sosyal ağlar; yurttaşların " habercilik " yapmasına olanak tanıdığı gibi, gazetecilerin de kendi haber, fotoğ-raf ve görüşlerini çalıştıkları kurum dışında kişisel hesaplarından yayınlayabilmelerine ortam ya-ratmıştır. Bu bağlamda sosyal ağlar; hem gazetecilerin profesyonel haber üretimi için, hem de kişi-sel paylaşımları için sıklıkla kullandıkları mecralar haline gelmiştir. Bunun sonucunda bazı medya kuruluşları, kendi bünyelerinde çalışan gazetecilerin sosyal medya kullanımıyla ilgili bazı ilke ve kuralları uygulamaya koymuştur. Bu gelişmeler sosyal medyanın geleneksel medyadan daha hızlı ve dinamik bir haber ortamı haline geldiğini göstermekte ancak bu dinamizm içinde etik ilkelerin sorgulanması gereğini de zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada gazetecilerin, sosyal medyayı nasıl haber kaynağı olarak gördükleri ve onların sosyal medyadaki haberlere etik yaklaşımları ele alın-mıştır. Alan araştırması yapılarak, verilerin anket tekniğiyle toplanıp çözümlendiği bu çalışmada; gazetecilerin sosyal medyayı kullanma alışkanlıkları incelenmiş ve gazetecilerin internet-sosyal medya-haber ve etik konularına yaklaşımları analiz edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Sosyal medya, etik, haber. Abstract Rapid development of new communication technologies has initiated a new process which can be called as " metamorphosis " in journalism as well as in almost all areas. As the definition of journalism changes in the age of internet where borders of communication disappear, journalists who see internet as an emergent news medium as well as a news source has adopted to this transformation. On the one hand, social Networks enable citizens to " make news " , on the other hand, these networks also enable journalists to publish their own news, photos and views through their own accounts on the outside of organizations they work. In this context, social networks have grew into platforms which journalists often use for both professional news production and personal sharings. As a result, several media organizations introduced some rules and principles regarding their own
Türkiye’de geleneksel medyada taraflı, önyargılı ve ayrımcı bir dil kullanıldığı sıklıkla görülme... more Türkiye’de geleneksel medyada taraflı, önyargılı ve ayrımcı bir dil kullanıldığı sıklıkla görülmektedir. Medyanın kullandığı ayrımcı dil, toplumdaki nefret duygularının körüklenmesine neden olabileceği gibi; bu söylemlerin normalleştirilmesine ve yaygınlaşmasına da yol açmaktadır. Geleneksel medyada görülen bu ayrımcı dil ve ifadeler yeni medyada daha da kolay yer edinebilmektedir. Yeni medya ortamının etkileşim, hız ve kolay ulaşılabilirlik gibi özelliklerinden dolayı bu ifade biçimleri daha kolay bir şekilde yaygınlaşarak ve sıradanlaşarak dolaşıma girmektedir. Dizüstü bilgisayarlar, tabletler ve cep telefonları vasıtasıyla internet erişiminin 24 saate çıktığı günümüzde, nefret ve ayrımcı söylemlerin kullanımı ve yaygınlığı artmıştır.Yeni medyada nefret söylemini ve ayrımcı dili konu alan bu çalışmada, nefret ve ayrımcı söylemlerin ne sıklıkta ve ne şekilde kullanıldıkları Takvim, Yeni Akit, Milli Gazete ve Yeni Şafak gazetelerinin sosyal medyada Twitter hesapları bağlamında incelenecektir. Çalışmada haberler, haber başlıkları, köşe yazıları ve haber fotoğraflarındaki yazılar içerik analizi yöntemiyle incelenecektir. Böylelikle bu sitelerde nefret söylemi ve ayrımcılık ifade eden sözcükler ortaya çıkarılacak, kullanılan ifadeler kategorize edilecek ve bunların toplumdaki hangi gruplara yönelik olarak kullanıldığı belirlenecektir.
‹nsanl›¤›n 5 bin y›lda üretti¤i kadar bilginin son 30 y›lda üretildi¤
inin öne sürüldü¤ü bir ça¤d... more ‹nsanl›¤›n 5 bin y›lda üretti¤i kadar bilginin son 30 y›lda üretildi¤ inin öne sürüldü¤ü bir ça¤da, yeni iletiflim teknolojilerinin insan hayat›ndaki önemi giderek artmaktad›r. Bu de¤iflimi bafllatan biliflim teknolojileri zaman› ve mekan› ortadan kald›rmakta, çal›flma, ticaret, e¤itim ve üretim süreçlerinde farkl›laflmaya neden olmaktad›r. Yeni dünya sistemi içinde baflta cep telefonlar› olmak üzere, kredi kartlar›, bilgisayar ve ‹nternet, dönüflümü tafl›yan biliflim ayaklar›d›r. Bu dörtlü iletiflim yap›s› giderek birbirine entegre olmaktad›r
Uploads
Papers by Murad Karaduman
kullandığı ayrımcı dil, toplumdaki nefret duygularının körüklenmesine neden olabileceği gibi; bu söylemlerin
normalleştirilmesine ve yaygınlaşmasına da yol açmaktadır.
Geleneksel medyada görülen bu ayrımcı dil ve ifadeler yeni medyada daha da kolay yer edinebilmektedir. Yeni
medya ortamının etkileşim, hız ve kolay ulaşılabilirlik gibi özelliklerinden dolayı bu ifade biçimleri daha kolay
bir şekilde yaygınlaşarak ve sıradanlaşarak dolaşıma girmektedir. Dizüstü bilgisayarlar, tabletler ve cep
telefonları vasıtasıyla internet erişiminin 24 saate çıktığı günümüzde, nefret ve ayrımcı söylemlerin kullanımı ve
yaygınlığı artmıştır.Yeni medyada nefret söylemini ve ayrımcı dili konu alan bu çalışmada, nefret ve ayrımcı söylemlerin ne sıklıkta
ve ne şekilde kullanıldıkları Takvim, Yeni Akit, Milli Gazete ve Yeni Şafak gazetelerinin sosyal medyada
Twitter hesapları bağlamında incelenecektir. Çalışmada haberler, haber başlıkları, köşe yazıları ve haber
fotoğraflarındaki yazılar içerik analizi yöntemiyle incelenecektir. Böylelikle bu sitelerde nefret söylemi ve
ayrımcılık ifade eden sözcükler ortaya çıkarılacak, kullanılan ifadeler kategorize edilecek ve bunların
toplumdaki hangi gruplara yönelik olarak kullanıldığı belirlenecektir.
inin öne sürüldü¤ü bir ça¤da, yeni iletiflim teknolojilerinin
insan hayat›ndaki önemi giderek artmaktad›r. Bu de¤iflimi
bafllatan biliflim teknolojileri zaman› ve mekan› ortadan kald›rmakta,
çal›flma, ticaret, e¤itim ve üretim süreçlerinde farkl›laflmaya
neden olmaktad›r.
Yeni dünya sistemi içinde baflta cep telefonlar› olmak üzere,
kredi kartlar›, bilgisayar ve ‹nternet, dönüflümü tafl›yan biliflim
ayaklar›d›r. Bu dörtlü iletiflim yap›s› giderek birbirine entegre
olmaktad›r