D Stadt Mari
Mari (hüte Tel Hariri, Sürie) isch e mesopotamische Stadtstaat und e bedütends Kultuurzentrum in Vorderasie gsi. Sini Aafäng gönge seer wit zrugg, mä wäiss aber nüt über si Gründig. Scho in dr Zit vor em Sargon isch Mari grad so wichdig gsi wie die gröössere Stedt z Babylonie.[1]
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Noch dr sumerische Köönigsliste het Mari as sibti Stadt d Herrschaft über Sumer bzw. Mesopotamie noch dr Fluet erkämpft. Dr Sargon vo Akkad het deren iirer Herrschaft en Änd gmacht. Zur Zit vo de Amurriter 1776 vor dr Zitwändi het dr Zimri-Lim gregiert und het e Hufe Chrieg gfüert. Si Lääbe isch dur Brief und en Epos bekannt. Siner Herrschaft het dr Hammurapi en Änd gmacht, won er d Stadt 1759 vor dr Zitwändi (noch dr middlere Chronologii) zerstöört het.
Archeologii
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Sit 1933 si 25'000 Doondaafele Akkadisch usgrabt worde. Mä het au Figuure vo Bäter und Statue us Gips, Bronse und Lapislazuli gfunde. Mari isch dr Fundort vom Schatz vo Ur: 4500 Joor alti Figuure us Gold, Lapislazuli, Bronse und Elfebäi. Usserdäm het mä dr riisig Balast vo Mari entdeckt. In dr Bibliothek si königlichi Erläss gsi, Rächnige, Aawiisige für e Bau vo Kanääl, Dämm, Schlöise, und andere Iirichdige für d Bewässerig, und Wirtschaftsteggst und Diplomaatekorrespondänz. In de Teggst chömme Nääme vor wie Peleg, Serug, Nahor, Terach und Haran, wo us dr Bible as Verwandti vom Abraham und Nääme vo nordmesopotamische Stedt bekannt si (Gen 11,17–32 LUT). Zu de wichdige archeologische Fünd ghöört au dr Dämpel vo dr Ištar.
Groossi Bedütig het z Mari d Profetii gha, wo under anderem Lääbereschau und Astrologii bedriibe het. Mari het si Riichdum vor allem de Zöll us em Vercheer zwüschen em Persische Golf und em Middelmeer verdankt. Zinn, Chupfer mit Harzbrodukt, Holz, Olivenööl und Wii si begeerti Handelsgüeter gsi.
Liste vo de Köönig vo Mari
[ändere | Quälltäxt bearbeite]| Köönig vo Mari bis 1695 vor dr Zitwändi | |||||||||||||
| Köönig | Regierigszit[2] | Bemerkige | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Iblul-il | ?–? vor dr Zitwändi | Regierigsdaate feele | |||||||||||
| Itur-Šamagan | ?–? vor dr Zitwändi | Regierigsdaate feele | |||||||||||
| Lamgi-Mari | ?–? vor dr Zitwändi | Regierigsdaate feele | |||||||||||
| Ištup-ilum | ?–? vor dr Zitwändi | Regierigsdaate feele | |||||||||||
| Idi-ilum | ?–? vor dr Zitwändi | Regierigsdaate feele | |||||||||||
| Tura-Dagan | ?–? vor dr Zitwändi | Regierigsdaate feele | |||||||||||
| Puzur-Ištar | ?–? vor dr Zitwändi | Regierigsdaate feele | |||||||||||
| Milaga | ?–1773 vor dr Zitwändi | Regierigsdaate feele | |||||||||||
| Yaggid-Lim | 1772–1752 vor dr Zitwändi | 21 Joor | |||||||||||
| Yaḫdun-Lim | 1751–1735 vor dr Zitwändi | 17 Joor | |||||||||||
| Sumu-Adad | 1734–1733 vor dr Zitwändi | 2 Joor | |||||||||||
| Jasmah-Adad | 1732–1714 vor dr Zitwändi | 19 Joor, Soon vom Šamši-Adad I. | |||||||||||
| Zimri-Lim | 1713–1695 vor dr Zitwändi | 19 Joor, Vater vom Kirûm | |||||||||||
Litratuur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- D Resultaat vo de Usgrabige wärde publiziert in Mission Archéologique Française à Tell Hariri/Mari Beirut 2010ff. (Bd. 1-4 als Publications de la mission archéologique de Mari, Paris 1956-1968; Bd. 5-6 als Mission archéologique de Mari, Beirut 1999-2003).
- D Käilschriftteggst wärde in dr Räije Archives royales de Mari (ARM), Paris 1946ff. veröffentligt. E bsundrigi Edizioon und Übersetzig vo de Brief het dr Jean-Marie Durand in Les documents épistolaires du palais de Mari, 3 Bd. Paris 1998-2002 uusegee.
- André Parrot: Mari. Archäologische Grabungs-Expedition von Mari. Reich, München 1953.
- Hildegard Winkler: Untersuchungen zur Struktur und Baugeschichte des Palastes in Mari. Dissertation, Frankfurt (Main) 1974.
- Abraham Malamat: Mari and the Bible. Brill, Leiden/Boston/Köln 1998. ISBN 90-04-10863-7
- Wolfgang Heimpel: Letters to the King of Mari: A New Translation, with Historical Introduction, Notes, and Commentary (= Mesopotamian Civilizations 12). Eisenbrauns, Winona Lake 2003. ISBN 1-57506-080-9
- Dietz Otto Edzard: Geschichte Mesopotamiens. Von den Sumerern bis zu Alexander dem Großen. Beck, München 2004. ISBN 3-406-51664-5
- Jean-Claude Margueron: Mari. Métropole de l’Euphrate au IIIe et au début du IIe millénaire av. J.-C., Picard, Paris 2004. ISBN 2-7084-0723-6; ISBN 2-86538-293-1
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Mari – Sammlig vo Multimediadateie- Die Tontafeln von Mari. theologische-links.de Usfüerlige Teggst
- Wält und Umwält vo dr Bible – Linksammlig Mari
- Allgemäini Informazioonen über Mari
- Brief vo dr Addu-duri an Zimrilim (Bischbil für e Doondaafele-Teggst us Mari)
Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Dietz Otto Edzard: Geschichte Mesopotamiens. S. 116.
- ↑ Daate noch dr churze Chronologii, wo um 64 Joor vo dr middlere Chronologii abwiicht.
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Mari_(Stadt)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |
Koordinate: 34° 33′ N, 40° 53′ O