Head of Department of Dutch and South African Studies at Faculty of English, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland Professor ordinarius, 2012Research Fellow of the University of the Free State, South Africa (since 2001)Degrees:Full professor (the title of professor), 2005D.Litt. in Afrikaans literature, Wrocław, 2002Ph.D. in Dutch/Flemish literature, Leuven (Belgium), 1991M.A. in Dutch/Flemish and German, Wrocław, 1982Research interests:Dutch and Flemish literature of the19th and 20th centuryAfrikaans literature(Post) Colonial literature (South Africa, Suriname, the Caribbean)Culture of the Low Countries and South Africa
Literary history is a problematic and shifting discourse, especially in the multilingual, post-co... more Literary history is a problematic and shifting discourse, especially in the multilingual, post-colonial South African situation. In this book, the author draws on his intimate knowledge of documents written in Dutch during the 17th century and the texts that were produced in this language and its variations as it gradually became Afrikaans by the end of the 19th century. A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries brings an important expansion and regeneration of Afrikaans historiography within the context of South African literary history.
A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries is divided into three broad historical periods: the Dutch colonial time (1652–1795), British colonial time (first part of the 19th century) and the time of the language movements (latter half of the 19th century). It follows an inclusive approach, discussing and contextualising a wide variety of documents, like travelogues and personal as well as official journals and other “non-literary texts”. The thorough analyses of previously neglected works, like those produced at Genadendal, provide a rich and textured image of the history of writing in South Africa.
Praca prof. Jerzego Kocha jest pionierska nie tylko na gruncie polskim. Napisana piękną polszczyz... more Praca prof. Jerzego Kocha jest pionierska nie tylko na gruncie polskim. Napisana piękną polszczyzną książka daje rzetelną wiedzę o fascynującej literaturze południowoafrykańskiej, rozwiewa wiele uprzedzeń i stereotypów, a przy tym widać, że tworzona była z pasją. Należy dobitnie podkreślić, książka prezentuje przede wszystkim rezultaty wieloletnich studiów i badań własnych Autora. Za największą wartość stylistyczną pracy uważam rzadkie w naszym piśmiennictwie połączenie ogromnej erudycji z komunikatywnością i jasnym językiem przekazu. Nowoczesny aparat pojęciowy zastosowany w książce, sposób myślenia o naturze procesów kulturotwórczych zachodzących w południowoafrykańskim melting pot to kolejne atuty tej pracy.
Dr hab., prof. UŁ Elżbieta Dzikowska
Autorowi udało się stworzyć nowoczesny podręcznik akademicki, w którym uwidacznia się charakterystyczny, niezwykle efektywny w przypadku książki tego typu, sposób narracji. Prof. Jerzy Koch konstruuje swoją syntezę dziejów literatury, ukazując, jak rozwijał się cały proces historycznoliteracki, a jednocześnie zręcznie porusza się miedzy poszczególnymi tekstami artystycznymi, schodząc także na poziom analizy konkretnych utworów. Zamiast wyłączać poza nawias informacje kontekstualizujące, Autor znalazł sposób na niezwykle funkcjonalne włączenie ich do samej prezentacji utworów.
Dr hab., prof. US Marta Skwara
Jerzy Koch jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, gdzie na Wydziale Anglistyki kieruje Zakładem Studiów Niderlandzkich i Południowoafrykańskich. Jest także badaczem stowarzyszonym (research fellow ) na University of the Free State / Universiteit van die Vrystaat w Bloemfontein (RPA).
Doktorat obronił w Belgii na Katholieke Universiteit Leuven, a wyhabilitował się na Uniwersytecie Wrocławskim. Dwukrotnie był stypendystą Holenderskiej Królewskiej Akademii Nauk w Netherlands Institute for Advanced Study (1993/94 oraz 2007/08). Współpracował nad historią literatury Perspektief & Profiel. ’n Afrikaanse Literatuurgeskiedenis (Pretoria 2006; Perspektywa i profil. Historia literatury afrikaans). Jest założycielem i redaktorem czasopisma „Werkwinkel. Journal of Low Countries and South African Studies” wydawanego przez Wydział Anglistyki UAM.
Jerzy Koch jest laureatem prestiżowej nagrody im. M. Nijhoffa (1995), przyznawanej w Holandii przez Fundację Księcia Bernharda za dorobek w dziedzinie tłumaczeń literatury niderlandzkiej. Dwukrotnie otrzymał nagrodę indywidualną Ministra Szkolnictwa Wyższego: w 2003 za książkę Outsider onder de zijnen. Vormen van xenofanie in de Afrikaanse roman (Outsider wśród swoich. Formy ksenofanii w powieści afrikaans, 2002) oraz w 2005 za Historię literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans. XVII–XIX wiek (2004). Oprócz tego kompendum historycznoliterackiego Wydawnictwo Akademickie Dialog opublikowało także jego pracę pt. Wenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej (2008). W 2008 prof. Koch został wyróżniony nagrodą Visser-Neerlandia za rozwój studiów niderlandystycznych w Polsce. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Południowoafrykańskiej Akademii Nauki i Sztuki oraz Academiae Europaeae.
Książka została uhonorowana nagrodą w konkursie na najlepszą ksiażkę akademicką i naukową ACADEMIA 2013.
"Wydawnictwo Akademickie "Dialog": Warszawa 2004, 452 pp.
http://www.neder-l.nl/newindex.html... more "Wydawnictwo Akademickie "Dialog": Warszawa 2004, 452 pp.
"An Outsider among His Own Kind Forms of Xenofania in the Afrikaans Novel"
Summary
An Outsider ... more "An Outsider among His Own Kind Forms of Xenofania in the Afrikaans Novel"
Summary
An Outsider among His Own Kind is concerned with the issue of otherness and strangeness, but it consciously departs from the predominating discourse attributing absolute value to such differentiating features as the race or the nation. Therefore this study focuses on an outsider among his own kind, i.e., where the otherness is inconspicuous, has to be planned and created by the author and subsequently reconstructed and received by the reader. The subtitle Forms of Xenofania in the Afrikaans Novel indicates that the subject of the analysis is the South African literature written in Afrikaans. The notion of xenofania is derived from the book by Zbigniew Benedyktowicz Portrety ‘obcego’: od stereotypu do symbolu (Portraits of ‘a Stranger’: from the Stereotype to the Symbol) (2000). When discussing various forms of cultural manifestation of strangeness/stranger, the author introduces the term xenofania which comprises everything that expresses strangeness, being the other and becoming different (from ksenos - a stranger, a guest, a traveller; phainein - to show). Benedyktowicz endeavours to discover the structure of a xenofanic experience, expanding beyond the narrow sociological and psychological categories, enriching his analysis with an ethnographic and anthropological approach. Inspired by his concept, this book treats an outsider as a classic embodiment of xenofania understood in this way. Yet, its task is not only to define the phenomenon of ‘an outsider among his own kind’ but also to examine to what extent literary aspects of the phenomenon generate various manifestations of strangeness (xenofanias) and various procedures of its expression.To avoid misunderstanding, it should be emphasised that the book is not a Motievenstudium, as it does not aim to ascertain the presence of an outsider in the Afrikaans literature or to distinguish his or her features. It focuses on:1) a more precise definition of an outsider as he or she may be identified for the present times in aesthetic terms, i.e., as a character who does not cede his or her moral responsibility on the ethnicity, nationality, faith or ideology but accepts it unconditionally and during this process of struggle with the world undergoes the xenofanic experience and acquires the awareness of a cosmic dimension of moral responsibility; an outsider may thus be treated as ‘Chiffre’ of today's conditio humana.2) concrete ways of creating an outsider and the forms of his or her manifestation, i.e., the whole spectrum of literary procedures which may express xenofanic dimension in the text: from narrative techniques, through the effect of particular groups of motifs and thematic concepts as well as the way of absorbing them into literary structures, to the forming processes of the literary canon; several novels exemplify the manifestation of the phenomenon of an outsider or, more precisely, ‘an outsider among his own kind’ linked with essential literary issues which may be viewed in the context of xenofania.Thus, this study consists of two main parts. The first sketches the outsider's ‘philosophy’ defining terminology and meaning of various aspects of the Other/Stranger. This introductory essay engages in polemics with the one-sided sociological approach and other forms of scientific political correctness, prevalent in the research of strangeness or ethnic stereotypes, not only in South Africa. The fact that detailed linguistic considerations on the one hand and strictly philosophical on the other are left aside, enables concentrating on determining a new intellectual horizon of an outsider as ‘an outsider among his own kind’, where an outsider is understood not as an exaggerated or even artificial state but as an authentic process of alienation or, to be more precise, of experiencing xenofania. The process is dynamic and intensive and is never complete as an outsider is always a potential entity. Referring to Emmanuel Lévinas, the Other is not to be controlled and neutralised by juggling with notions but to be expressed.The second part of the study analyses the ways of manifesting an outsider in the xenofanic dimension. It is an empirical analysis of xenofanic ways of manifesting the phenomenon of ‘an outsider’ in concrete literary situations, both extra- and intra-textual. In other words, an endeavour has been made to examine the morphology of xenofania in selected Afrikaans novels and to show to what extent its presence in concrete literary situations (with the use of various elements structuring a work of art as linguistic and literary) not only enables the creation of the character as an outsider but also creates conditions for experiencing xenofania in the text.The part discussing extra-textual xenofania analyses 'Sy kom met die sekelmaan' ('She Comes with the Sickle Moon') (1973) by Hettie Smit. The object of interest is the historical and literary dimension of the writing strategies and critical procedures focusing on a concrete work, especially those which generate various forms of xenofania. It analyses Smit's position as a woman-writer, a novelist of the 1930s generation of poets and the author of only one book, who, despite this marginalising potential, has earned a firm position in the canon of Afrikaans literature. The interpretation is especially concerned with the links between a concrete literary genre, social and cultural roles determined by gender and the canon.The discussion of the intra-textual xenofania to a certain extent follows the premises formulated by Shlomith Rimmon-Kenan, who distinguishes three essential elements in her typology of the narrative fiction: story (the events), text (their verbal representation) and narration (the act of telling or writing). The analysis of literary situations, whose concrete structures express the experience of xenofania, is more or less oriented towards this threefold principle - more or less, because the interpretation of the selected literary material necessitated some modification of the quoted typology.The chapter devoted to the novel by Karel Schoeman 'Na die geliefde land' ('Promised Land') (1972) analyses what is told, thus xenofanias within the story or, in other words, various levels of showing the presented world (story). The background for the discussion is the phenomenon of the so-called farmer novel (plaasroman), a classic sub-genre in the Afrikaans novel. Schoeman's book refers to this tradition and as its modern travesty engages in thematic polemic.In the case of the book by Dolf van Niekerk 'De son struikel' ('The Sun Falters') (1960) the interpretation focuses on the substantial role played by the set of recurrent motifs (eyes/face/head) while the allowance is made for such factors as time, characteristics of the protagonists and focalisation. Close connection of the motifs with the presented world and the structural elements of the book has been discussed. Yet, the interpretation centres not only around the technical and literary aspects (text) but also around the philosophical aspects formulated by Emmanuel Lévinas, who perceived himself as a thinker revealing metaphysical and moral dimensions of human relations and radicalising moral redefinition of the subject as ‘responsibility-to-and-for-the-Other’. Many of his concepts may elucidate the ethical ‘outsider among his own kind’.The last chapter analyses the process of narration as exemplified by 'Sewe dae by die Silbersteins' ('Seven Days at the Silbersteins') (1962) by Etienne Leroux focusing on the issue as to what extent narration structures contain the xenofanic potential for presenting a literary character as alienated. This context influenced the interpretation of the exposition from the first pages of the novel and the significant shift in the narration and focalisation perspective.
"De bundel Afrikaans. Een drieluik gaat in op de taalkundige, letterkundige en cultuurwetenschapp... more "De bundel Afrikaans. Een drieluik gaat in op de taalkundige, letterkundige en cultuurwetenschappelijke aspecten van het Afrikaans. De bijdragen komen van internationaal vooraanstaande onderzoekers.
Der Band enthält die Beiträge von vier Sektionen des Warschauer IVG-Kongresses. Die Vorträge der ... more Der Band enthält die Beiträge von vier Sektionen des Warschauer IVG-Kongresses. Die Vorträge der Sektion Jiddische Sprache und Literatur in Geschichte und Gegenwart (betreut und bearbeitet von Suse Bauschmid, Steffen Krogh und Simon Neuberg) bieten ein vielfarbiges Panorama der Berührungsfelder von Jiddistik und Germanistik. Die Sektion Luxemburgistik im Spannungsfeld von Mehrsprachigkeit, Regionalität, Nationalität und Internationalität (betreut und bearbeitet von Claude D. Conter, Germaine Goetzinger und Peter Gilles) präsentiert sprachwissenschaftliche und literaturwissenschaftliche Themen. In den sprachwissenschaftlichen Beiträgen wird aus sprachhistorischer Perspektive untersucht, wie die drei Landessprachen Deutsch, Französisch und Luxemburgisch in sprachfunktionaler und kontaktlinguistischer Hinsicht interagieren. Die literaturgeschichtlichen Beiträge thematisieren unterschiedliche aktuelle Fragestellungen der Luxemburgistik wie Interkulturalität, Alterität oder Reiseliteratur in einem literarischen Feld, das sich durch ein Neben- und Miteinander der Sprachen und Kulturen auszeichnet. Die Sektion Niederländische Sprach- und Literaturwissenschaft mit besonderer Berücksichtigung des Afrikaans (betreut und bearbeitet von Jerzy Koch) umfasst sprach-, kultur- und literaturwissenschaftliche Beiträge, die dem Leser ein breites Spektrum an Themen anhand von Fallstudien bieten: Reiseliteratur, postkoloniale Literatur und Fragen postkolonialer Identitäten, Hegemoniediskurs. Die Beiträge der Sektion Oudere Nederlandse Letterkunde (Ältere Niederländische Literatur) (betreut und bearbeitet von Stefan Kiedron, Amand Berteloot und Anikó Daróczi) stellen eine gelungene Synthese von herkömmlichen philologischen Ansätzen und neuen Perspektiven des niederländischen Medievalismus dar.
Literary history is a problematic and shifting discourse, especially in the multilingual, post-co... more Literary history is a problematic and shifting discourse, especially in the multilingual, post-colonial South African situation. In this book, the author draws on his intimate knowledge of documents written in Dutch during the 17th century and the texts that were produced in this language and its variations as it gradually became Afrikaans by the end of the 19th century. A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries brings an important expansion and regeneration of Afrikaans historiography within the context of South African literary history.
A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries is divided into three broad historical periods: the Dutch colonial time (1652–1795), British colonial time (first part of the 19th century) and the time of the language movements (latter half of the 19th century). It follows an inclusive approach, discussing and contextualising a wide variety of documents, like travelogues and personal as well as official journals and other “non-literary texts”. The thorough analyses of previously neglected works, like those produced at Genadendal, provide a rich and textured image of the history of writing in South Africa.
Praca prof. Jerzego Kocha jest pionierska nie tylko na gruncie polskim. Napisana piękną polszczyz... more Praca prof. Jerzego Kocha jest pionierska nie tylko na gruncie polskim. Napisana piękną polszczyzną książka daje rzetelną wiedzę o fascynującej literaturze południowoafrykańskiej, rozwiewa wiele uprzedzeń i stereotypów, a przy tym widać, że tworzona była z pasją. Należy dobitnie podkreślić, książka prezentuje przede wszystkim rezultaty wieloletnich studiów i badań własnych Autora. Za największą wartość stylistyczną pracy uważam rzadkie w naszym piśmiennictwie połączenie ogromnej erudycji z komunikatywnością i jasnym językiem przekazu. Nowoczesny aparat pojęciowy zastosowany w książce, sposób myślenia o naturze procesów kulturotwórczych zachodzących w południowoafrykańskim melting pot to kolejne atuty tej pracy.
Dr hab., prof. UŁ Elżbieta Dzikowska
Autorowi udało się stworzyć nowoczesny podręcznik akademicki, w którym uwidacznia się charakterystyczny, niezwykle efektywny w przypadku książki tego typu, sposób narracji. Prof. Jerzy Koch konstruuje swoją syntezę dziejów literatury, ukazując, jak rozwijał się cały proces historycznoliteracki, a jednocześnie zręcznie porusza się miedzy poszczególnymi tekstami artystycznymi, schodząc także na poziom analizy konkretnych utworów. Zamiast wyłączać poza nawias informacje kontekstualizujące, Autor znalazł sposób na niezwykle funkcjonalne włączenie ich do samej prezentacji utworów.
Dr hab., prof. US Marta Skwara
Książka stanowi pionierską próbę przedstawienia czytelnikowi polskiemu piśmiennictwa Afryki Połud... more Książka stanowi pionierską próbę przedstawienia czytelnikowi polskiemu piśmiennictwa Afryki Południowej okresu kolonialnego. Świetnie znający realia tego kraju autor szkicuje szerokie tło historyczne i kulturowe. Historia literatury południowoafrykańskiej uwzględnia próby rekonstrukcji sposobów budowania wypowiedzi i ustalania znaczeń, począwszy od tracycji ustnej, a na procesie emancypacji języka afrikaans kończąc. Dodatkowym walorem książki są piękne ilustracje oraz mapy.Bogactwo faktów i wielopłaszczyznowe ujęcie tematu czynią z niej pasjonującą lekturę nie tylko dla filologów i literaturoznawców, lecz także dla wszystkich zainteresowanych kulturą Afryki Południowej.
Książka profesora Jerzego Kocha przedstawia niezwykle zróżnicowany wybór rozpraw poświęconych piś... more Książka profesora Jerzego Kocha przedstawia niezwykle zróżnicowany wybór rozpraw poświęconych piśmiennictwu południowoafrykańskiemu, zarówno okresu kolonialnego, jak i doby najnowszej. Autor, członek Południowoafrykańskiej Akademii Nauki i Sztuki, ukazuje literaturę Afryki Południowej w nowych, zaskakujących perspektywach, często sięgając po metodę archeologiczną: na szeroko zarysowanym tle dokonuje głębokich cięć, by przeprowadzić swe erudycyjne interpretacje.
Badanie dyskursu wokół „Wenus Hotentockiej” prowadzi do błyskotliwej analizy kolonialnych reprezentacji kolorowej kobiety, szczególnie jej mowy i ciała, ale rozprawy przybierają także formę klasycznego portretu literackiego (C. Louis Leipoldt) czy próby typologii stanowisk badawczych (teorie na temat genezy języka afrikaans). Na ogół mają też podwójne dno. Esej o tym, co tłumaczyć z literatury afrikaans, przeradza się w szkic historycznoliteracki najważniejszych kierunków rozwojowych tego piśmiennictwa, a porównanie polskiej i holenderskiej recepcji J.M. Coetzeego staje się pretekstem do innej kontekstualizacji dzieła noblisty.
Analizy literackie coraz to dają Autorowi asumpt do uogólnień czy przemyśleń teoretycznych. Zestawienie paraleli literackich między J.F. Celliersem a A. Mickiewiczem prowadzi do refleksji nad sposobami rozumienia dzieła literackiego jako takiego, a interpretacje wybranych motywów twórczości J. van Bruggena i K. Schoemana stanowią pretekst do pierwszej
w Polsce prezentacji różnych aspektów południowoafrykańskiej powieści farmerskiej (plaasroman, farm novel).
Charakter literatury Afryki Południowej oraz zainteresowania samego Autora sprawiają, że motywy ziemi, spotkania z Innym czy emancypacji języka obecne są we wszystkich rozprawach.
Volume 11, Issue 2 (Nov 2016)
Cross-Over 27-28 februari 2015 Poznań. Het tweejaarlijkse congres ... more Volume 11, Issue 2 (Nov 2016)
Cross-Over 27-28 februari 2015 Poznań. Het tweejaarlijkse congres van de internationale neerlandistiek / Cross-Over 27-28 February 2015 Poznań. The Biennial International Conference on Netherlandic Studies
Special issue title: Cross-Over 27-28 februari 2015 Poznań. Het tweejaarlijkse congres van de int... more Special issue title: Cross-Over 27-28 februari 2015 Poznań. Het tweejaarlijkse congres van de internationale neerlandistiek / Cross-Over 27-28 February 2015 Poznań. The Biennial International Conference on Netherlandic Studies
Werkwinkel is a peer-reviewed scientific journal which is published twice annually, either as sta... more Werkwinkel is a peer-reviewed scientific journal which is published twice annually, either as standard or themed issues. Scientific articles in the broad fields of Dutch and South African Studies (culture, language and literature) are published in English, Dutch and Afrikaans. The editorial board also allows space for views and reviews of the newest publications in these fields. Werkwinkel seeks to create a forum for exchanging ideas and opinions and for the publication of research results in the field of Dutch and South African Studies (culture, literature, language).
Literary history is a problematic and shifting discourse, especially in the multilingual, post-co... more Literary history is a problematic and shifting discourse, especially in the multilingual, post-colonial South African situation. In this book, the author draws on his intimate knowledge of documents written in Dutch during the 17th century and the texts that were produced in this language and its variations as it gradually became Afrikaans by the end of the 19th century. A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries brings an important expansion and regeneration of Afrikaans historiography within the context of South African literary history.
A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries is divided into three broad historical periods: the Dutch colonial time (1652–1795), British colonial time (first part of the 19th century) and the time of the language movements (latter half of the 19th century). It follows an inclusive approach, discussing and contextualising a wide variety of documents, like travelogues and personal as well as official journals and other “non-literary texts”. The thorough analyses of previously neglected works, like those produced at Genadendal, provide a rich and textured image of the history of writing in South Africa.
Praca prof. Jerzego Kocha jest pionierska nie tylko na gruncie polskim. Napisana piękną polszczyz... more Praca prof. Jerzego Kocha jest pionierska nie tylko na gruncie polskim. Napisana piękną polszczyzną książka daje rzetelną wiedzę o fascynującej literaturze południowoafrykańskiej, rozwiewa wiele uprzedzeń i stereotypów, a przy tym widać, że tworzona była z pasją. Należy dobitnie podkreślić, książka prezentuje przede wszystkim rezultaty wieloletnich studiów i badań własnych Autora. Za największą wartość stylistyczną pracy uważam rzadkie w naszym piśmiennictwie połączenie ogromnej erudycji z komunikatywnością i jasnym językiem przekazu. Nowoczesny aparat pojęciowy zastosowany w książce, sposób myślenia o naturze procesów kulturotwórczych zachodzących w południowoafrykańskim melting pot to kolejne atuty tej pracy.
Dr hab., prof. UŁ Elżbieta Dzikowska
Autorowi udało się stworzyć nowoczesny podręcznik akademicki, w którym uwidacznia się charakterystyczny, niezwykle efektywny w przypadku książki tego typu, sposób narracji. Prof. Jerzy Koch konstruuje swoją syntezę dziejów literatury, ukazując, jak rozwijał się cały proces historycznoliteracki, a jednocześnie zręcznie porusza się miedzy poszczególnymi tekstami artystycznymi, schodząc także na poziom analizy konkretnych utworów. Zamiast wyłączać poza nawias informacje kontekstualizujące, Autor znalazł sposób na niezwykle funkcjonalne włączenie ich do samej prezentacji utworów.
Dr hab., prof. US Marta Skwara
Jerzy Koch jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, gdzie na Wydziale Anglistyki kieruje Zakładem Studiów Niderlandzkich i Południowoafrykańskich. Jest także badaczem stowarzyszonym (research fellow ) na University of the Free State / Universiteit van die Vrystaat w Bloemfontein (RPA).
Doktorat obronił w Belgii na Katholieke Universiteit Leuven, a wyhabilitował się na Uniwersytecie Wrocławskim. Dwukrotnie był stypendystą Holenderskiej Królewskiej Akademii Nauk w Netherlands Institute for Advanced Study (1993/94 oraz 2007/08). Współpracował nad historią literatury Perspektief & Profiel. ’n Afrikaanse Literatuurgeskiedenis (Pretoria 2006; Perspektywa i profil. Historia literatury afrikaans). Jest założycielem i redaktorem czasopisma „Werkwinkel. Journal of Low Countries and South African Studies” wydawanego przez Wydział Anglistyki UAM.
Jerzy Koch jest laureatem prestiżowej nagrody im. M. Nijhoffa (1995), przyznawanej w Holandii przez Fundację Księcia Bernharda za dorobek w dziedzinie tłumaczeń literatury niderlandzkiej. Dwukrotnie otrzymał nagrodę indywidualną Ministra Szkolnictwa Wyższego: w 2003 za książkę Outsider onder de zijnen. Vormen van xenofanie in de Afrikaanse roman (Outsider wśród swoich. Formy ksenofanii w powieści afrikaans, 2002) oraz w 2005 za Historię literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans. XVII–XIX wiek (2004). Oprócz tego kompendum historycznoliterackiego Wydawnictwo Akademickie Dialog opublikowało także jego pracę pt. Wenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej (2008). W 2008 prof. Koch został wyróżniony nagrodą Visser-Neerlandia za rozwój studiów niderlandystycznych w Polsce. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Południowoafrykańskiej Akademii Nauki i Sztuki oraz Academiae Europaeae.
Książka została uhonorowana nagrodą w konkursie na najlepszą ksiażkę akademicką i naukową ACADEMIA 2013.
"Wydawnictwo Akademickie "Dialog": Warszawa 2004, 452 pp.
http://www.neder-l.nl/newindex.html... more "Wydawnictwo Akademickie "Dialog": Warszawa 2004, 452 pp.
"An Outsider among His Own Kind Forms of Xenofania in the Afrikaans Novel"
Summary
An Outsider ... more "An Outsider among His Own Kind Forms of Xenofania in the Afrikaans Novel"
Summary
An Outsider among His Own Kind is concerned with the issue of otherness and strangeness, but it consciously departs from the predominating discourse attributing absolute value to such differentiating features as the race or the nation. Therefore this study focuses on an outsider among his own kind, i.e., where the otherness is inconspicuous, has to be planned and created by the author and subsequently reconstructed and received by the reader. The subtitle Forms of Xenofania in the Afrikaans Novel indicates that the subject of the analysis is the South African literature written in Afrikaans. The notion of xenofania is derived from the book by Zbigniew Benedyktowicz Portrety ‘obcego’: od stereotypu do symbolu (Portraits of ‘a Stranger’: from the Stereotype to the Symbol) (2000). When discussing various forms of cultural manifestation of strangeness/stranger, the author introduces the term xenofania which comprises everything that expresses strangeness, being the other and becoming different (from ksenos - a stranger, a guest, a traveller; phainein - to show). Benedyktowicz endeavours to discover the structure of a xenofanic experience, expanding beyond the narrow sociological and psychological categories, enriching his analysis with an ethnographic and anthropological approach. Inspired by his concept, this book treats an outsider as a classic embodiment of xenofania understood in this way. Yet, its task is not only to define the phenomenon of ‘an outsider among his own kind’ but also to examine to what extent literary aspects of the phenomenon generate various manifestations of strangeness (xenofanias) and various procedures of its expression.To avoid misunderstanding, it should be emphasised that the book is not a Motievenstudium, as it does not aim to ascertain the presence of an outsider in the Afrikaans literature or to distinguish his or her features. It focuses on:1) a more precise definition of an outsider as he or she may be identified for the present times in aesthetic terms, i.e., as a character who does not cede his or her moral responsibility on the ethnicity, nationality, faith or ideology but accepts it unconditionally and during this process of struggle with the world undergoes the xenofanic experience and acquires the awareness of a cosmic dimension of moral responsibility; an outsider may thus be treated as ‘Chiffre’ of today's conditio humana.2) concrete ways of creating an outsider and the forms of his or her manifestation, i.e., the whole spectrum of literary procedures which may express xenofanic dimension in the text: from narrative techniques, through the effect of particular groups of motifs and thematic concepts as well as the way of absorbing them into literary structures, to the forming processes of the literary canon; several novels exemplify the manifestation of the phenomenon of an outsider or, more precisely, ‘an outsider among his own kind’ linked with essential literary issues which may be viewed in the context of xenofania.Thus, this study consists of two main parts. The first sketches the outsider's ‘philosophy’ defining terminology and meaning of various aspects of the Other/Stranger. This introductory essay engages in polemics with the one-sided sociological approach and other forms of scientific political correctness, prevalent in the research of strangeness or ethnic stereotypes, not only in South Africa. The fact that detailed linguistic considerations on the one hand and strictly philosophical on the other are left aside, enables concentrating on determining a new intellectual horizon of an outsider as ‘an outsider among his own kind’, where an outsider is understood not as an exaggerated or even artificial state but as an authentic process of alienation or, to be more precise, of experiencing xenofania. The process is dynamic and intensive and is never complete as an outsider is always a potential entity. Referring to Emmanuel Lévinas, the Other is not to be controlled and neutralised by juggling with notions but to be expressed.The second part of the study analyses the ways of manifesting an outsider in the xenofanic dimension. It is an empirical analysis of xenofanic ways of manifesting the phenomenon of ‘an outsider’ in concrete literary situations, both extra- and intra-textual. In other words, an endeavour has been made to examine the morphology of xenofania in selected Afrikaans novels and to show to what extent its presence in concrete literary situations (with the use of various elements structuring a work of art as linguistic and literary) not only enables the creation of the character as an outsider but also creates conditions for experiencing xenofania in the text.The part discussing extra-textual xenofania analyses 'Sy kom met die sekelmaan' ('She Comes with the Sickle Moon') (1973) by Hettie Smit. The object of interest is the historical and literary dimension of the writing strategies and critical procedures focusing on a concrete work, especially those which generate various forms of xenofania. It analyses Smit's position as a woman-writer, a novelist of the 1930s generation of poets and the author of only one book, who, despite this marginalising potential, has earned a firm position in the canon of Afrikaans literature. The interpretation is especially concerned with the links between a concrete literary genre, social and cultural roles determined by gender and the canon.The discussion of the intra-textual xenofania to a certain extent follows the premises formulated by Shlomith Rimmon-Kenan, who distinguishes three essential elements in her typology of the narrative fiction: story (the events), text (their verbal representation) and narration (the act of telling or writing). The analysis of literary situations, whose concrete structures express the experience of xenofania, is more or less oriented towards this threefold principle - more or less, because the interpretation of the selected literary material necessitated some modification of the quoted typology.The chapter devoted to the novel by Karel Schoeman 'Na die geliefde land' ('Promised Land') (1972) analyses what is told, thus xenofanias within the story or, in other words, various levels of showing the presented world (story). The background for the discussion is the phenomenon of the so-called farmer novel (plaasroman), a classic sub-genre in the Afrikaans novel. Schoeman's book refers to this tradition and as its modern travesty engages in thematic polemic.In the case of the book by Dolf van Niekerk 'De son struikel' ('The Sun Falters') (1960) the interpretation focuses on the substantial role played by the set of recurrent motifs (eyes/face/head) while the allowance is made for such factors as time, characteristics of the protagonists and focalisation. Close connection of the motifs with the presented world and the structural elements of the book has been discussed. Yet, the interpretation centres not only around the technical and literary aspects (text) but also around the philosophical aspects formulated by Emmanuel Lévinas, who perceived himself as a thinker revealing metaphysical and moral dimensions of human relations and radicalising moral redefinition of the subject as ‘responsibility-to-and-for-the-Other’. Many of his concepts may elucidate the ethical ‘outsider among his own kind’.The last chapter analyses the process of narration as exemplified by 'Sewe dae by die Silbersteins' ('Seven Days at the Silbersteins') (1962) by Etienne Leroux focusing on the issue as to what extent narration structures contain the xenofanic potential for presenting a literary character as alienated. This context influenced the interpretation of the exposition from the first pages of the novel and the significant shift in the narration and focalisation perspective.
"De bundel Afrikaans. Een drieluik gaat in op de taalkundige, letterkundige en cultuurwetenschapp... more "De bundel Afrikaans. Een drieluik gaat in op de taalkundige, letterkundige en cultuurwetenschappelijke aspecten van het Afrikaans. De bijdragen komen van internationaal vooraanstaande onderzoekers.
Der Band enthält die Beiträge von vier Sektionen des Warschauer IVG-Kongresses. Die Vorträge der ... more Der Band enthält die Beiträge von vier Sektionen des Warschauer IVG-Kongresses. Die Vorträge der Sektion Jiddische Sprache und Literatur in Geschichte und Gegenwart (betreut und bearbeitet von Suse Bauschmid, Steffen Krogh und Simon Neuberg) bieten ein vielfarbiges Panorama der Berührungsfelder von Jiddistik und Germanistik. Die Sektion Luxemburgistik im Spannungsfeld von Mehrsprachigkeit, Regionalität, Nationalität und Internationalität (betreut und bearbeitet von Claude D. Conter, Germaine Goetzinger und Peter Gilles) präsentiert sprachwissenschaftliche und literaturwissenschaftliche Themen. In den sprachwissenschaftlichen Beiträgen wird aus sprachhistorischer Perspektive untersucht, wie die drei Landessprachen Deutsch, Französisch und Luxemburgisch in sprachfunktionaler und kontaktlinguistischer Hinsicht interagieren. Die literaturgeschichtlichen Beiträge thematisieren unterschiedliche aktuelle Fragestellungen der Luxemburgistik wie Interkulturalität, Alterität oder Reiseliteratur in einem literarischen Feld, das sich durch ein Neben- und Miteinander der Sprachen und Kulturen auszeichnet. Die Sektion Niederländische Sprach- und Literaturwissenschaft mit besonderer Berücksichtigung des Afrikaans (betreut und bearbeitet von Jerzy Koch) umfasst sprach-, kultur- und literaturwissenschaftliche Beiträge, die dem Leser ein breites Spektrum an Themen anhand von Fallstudien bieten: Reiseliteratur, postkoloniale Literatur und Fragen postkolonialer Identitäten, Hegemoniediskurs. Die Beiträge der Sektion Oudere Nederlandse Letterkunde (Ältere Niederländische Literatur) (betreut und bearbeitet von Stefan Kiedron, Amand Berteloot und Anikó Daróczi) stellen eine gelungene Synthese von herkömmlichen philologischen Ansätzen und neuen Perspektiven des niederländischen Medievalismus dar.
Literary history is a problematic and shifting discourse, especially in the multilingual, post-co... more Literary history is a problematic and shifting discourse, especially in the multilingual, post-colonial South African situation. In this book, the author draws on his intimate knowledge of documents written in Dutch during the 17th century and the texts that were produced in this language and its variations as it gradually became Afrikaans by the end of the 19th century. A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries brings an important expansion and regeneration of Afrikaans historiography within the context of South African literary history.
A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries is divided into three broad historical periods: the Dutch colonial time (1652–1795), British colonial time (first part of the 19th century) and the time of the language movements (latter half of the 19th century). It follows an inclusive approach, discussing and contextualising a wide variety of documents, like travelogues and personal as well as official journals and other “non-literary texts”. The thorough analyses of previously neglected works, like those produced at Genadendal, provide a rich and textured image of the history of writing in South Africa.
Praca prof. Jerzego Kocha jest pionierska nie tylko na gruncie polskim. Napisana piękną polszczyz... more Praca prof. Jerzego Kocha jest pionierska nie tylko na gruncie polskim. Napisana piękną polszczyzną książka daje rzetelną wiedzę o fascynującej literaturze południowoafrykańskiej, rozwiewa wiele uprzedzeń i stereotypów, a przy tym widać, że tworzona była z pasją. Należy dobitnie podkreślić, książka prezentuje przede wszystkim rezultaty wieloletnich studiów i badań własnych Autora. Za największą wartość stylistyczną pracy uważam rzadkie w naszym piśmiennictwie połączenie ogromnej erudycji z komunikatywnością i jasnym językiem przekazu. Nowoczesny aparat pojęciowy zastosowany w książce, sposób myślenia o naturze procesów kulturotwórczych zachodzących w południowoafrykańskim melting pot to kolejne atuty tej pracy.
Dr hab., prof. UŁ Elżbieta Dzikowska
Autorowi udało się stworzyć nowoczesny podręcznik akademicki, w którym uwidacznia się charakterystyczny, niezwykle efektywny w przypadku książki tego typu, sposób narracji. Prof. Jerzy Koch konstruuje swoją syntezę dziejów literatury, ukazując, jak rozwijał się cały proces historycznoliteracki, a jednocześnie zręcznie porusza się miedzy poszczególnymi tekstami artystycznymi, schodząc także na poziom analizy konkretnych utworów. Zamiast wyłączać poza nawias informacje kontekstualizujące, Autor znalazł sposób na niezwykle funkcjonalne włączenie ich do samej prezentacji utworów.
Dr hab., prof. US Marta Skwara
Książka stanowi pionierską próbę przedstawienia czytelnikowi polskiemu piśmiennictwa Afryki Połud... more Książka stanowi pionierską próbę przedstawienia czytelnikowi polskiemu piśmiennictwa Afryki Południowej okresu kolonialnego. Świetnie znający realia tego kraju autor szkicuje szerokie tło historyczne i kulturowe. Historia literatury południowoafrykańskiej uwzględnia próby rekonstrukcji sposobów budowania wypowiedzi i ustalania znaczeń, począwszy od tracycji ustnej, a na procesie emancypacji języka afrikaans kończąc. Dodatkowym walorem książki są piękne ilustracje oraz mapy.Bogactwo faktów i wielopłaszczyznowe ujęcie tematu czynią z niej pasjonującą lekturę nie tylko dla filologów i literaturoznawców, lecz także dla wszystkich zainteresowanych kulturą Afryki Południowej.
Książka profesora Jerzego Kocha przedstawia niezwykle zróżnicowany wybór rozpraw poświęconych piś... more Książka profesora Jerzego Kocha przedstawia niezwykle zróżnicowany wybór rozpraw poświęconych piśmiennictwu południowoafrykańskiemu, zarówno okresu kolonialnego, jak i doby najnowszej. Autor, członek Południowoafrykańskiej Akademii Nauki i Sztuki, ukazuje literaturę Afryki Południowej w nowych, zaskakujących perspektywach, często sięgając po metodę archeologiczną: na szeroko zarysowanym tle dokonuje głębokich cięć, by przeprowadzić swe erudycyjne interpretacje.
Badanie dyskursu wokół „Wenus Hotentockiej” prowadzi do błyskotliwej analizy kolonialnych reprezentacji kolorowej kobiety, szczególnie jej mowy i ciała, ale rozprawy przybierają także formę klasycznego portretu literackiego (C. Louis Leipoldt) czy próby typologii stanowisk badawczych (teorie na temat genezy języka afrikaans). Na ogół mają też podwójne dno. Esej o tym, co tłumaczyć z literatury afrikaans, przeradza się w szkic historycznoliteracki najważniejszych kierunków rozwojowych tego piśmiennictwa, a porównanie polskiej i holenderskiej recepcji J.M. Coetzeego staje się pretekstem do innej kontekstualizacji dzieła noblisty.
Analizy literackie coraz to dają Autorowi asumpt do uogólnień czy przemyśleń teoretycznych. Zestawienie paraleli literackich między J.F. Celliersem a A. Mickiewiczem prowadzi do refleksji nad sposobami rozumienia dzieła literackiego jako takiego, a interpretacje wybranych motywów twórczości J. van Bruggena i K. Schoemana stanowią pretekst do pierwszej
w Polsce prezentacji różnych aspektów południowoafrykańskiej powieści farmerskiej (plaasroman, farm novel).
Charakter literatury Afryki Południowej oraz zainteresowania samego Autora sprawiają, że motywy ziemi, spotkania z Innym czy emancypacji języka obecne są we wszystkich rozprawach.
Volume 11, Issue 2 (Nov 2016)
Cross-Over 27-28 februari 2015 Poznań. Het tweejaarlijkse congres ... more Volume 11, Issue 2 (Nov 2016)
Cross-Over 27-28 februari 2015 Poznań. Het tweejaarlijkse congres van de internationale neerlandistiek / Cross-Over 27-28 February 2015 Poznań. The Biennial International Conference on Netherlandic Studies
Special issue title: Cross-Over 27-28 februari 2015 Poznań. Het tweejaarlijkse congres van de int... more Special issue title: Cross-Over 27-28 februari 2015 Poznań. Het tweejaarlijkse congres van de internationale neerlandistiek / Cross-Over 27-28 February 2015 Poznań. The Biennial International Conference on Netherlandic Studies
Werkwinkel is a peer-reviewed scientific journal which is published twice annually, either as sta... more Werkwinkel is a peer-reviewed scientific journal which is published twice annually, either as standard or themed issues. Scientific articles in the broad fields of Dutch and South African Studies (culture, language and literature) are published in English, Dutch and Afrikaans. The editorial board also allows space for views and reviews of the newest publications in these fields. Werkwinkel seeks to create a forum for exchanging ideas and opinions and for the publication of research results in the field of Dutch and South African Studies (culture, literature, language).
A scientific journal devoted to a broad perspective on Dutch and South African languages, literat... more A scientific journal devoted to a broad perspective on Dutch and South African languages, literatures and cultures. Articles are published in English, Dutch and Afrikaans, and the double blind peer review policy (two anonymous external specialists review an anonymous version of a manuscript) is followed. The structure of the journal consists of three parts: Papers – with scientific research articles, Views – with opinions, polemics, points of view, academic insights and extended academic research and Reviews.
Auf den Spuren der Niederländer zwischen Berlin und Warschau , 1997
III. Symposium. Berlin : Deutsch-Niederländische Gesellschaft.
Wir danken der Landesregierung Bra... more III. Symposium. Berlin : Deutsch-Niederländische Gesellschaft. Wir danken der Landesregierung Brandenburg (Ministerium für Wissenschaft, Forschung und Kultur) und der Königlich-Niederländischen Botschaft Bonn für die freundliche Unterstützung. S. 119-133
The face of war – the face of the Other: Epiphany of the visage in Die son struikel by Dolf van N... more The face of war – the face of the Other: Epiphany of the visage in Die son struikel by Dolf van Niekerk Traumatic war experiences are crucial in shaping the identity of Diederik Versveld, the main character in Dolf van Niekerk’s Die son struikel (The sun stumbles). In this article I want to explore the war experience that the protagonist has to deal with, its literary adaptation, and the construction of the protagonist’s identity. I indicate that the three stages of Diederik’s development are closely connected to the concrete philosophic contents of the novel. The thought of Emmanuel Lévinas serves as my interpretative framework. Central to Diederik Versveld’s experience of war is the reduction of the subject to merely and impersonally existing, to il y a (“there is”). In my opion Lévinian concepts are useful in outlining the route to a better understanding of the protagonist’s experience of the war. In analysing the processing of the trauma of war Lévinas’ notion of the epiphany of the face of the Other can be helpful. The encounter with the Other in the faces of other people plays a crucial role in Diederik’s attempt to come to terms with his experiences of war and death. In Totalité et Infini (Lévinas, 1961:188) the French philosopher wrote: “The epiphany of the face unlocks humanity”.
Dit is de iets aangepaste tekst van een lezing gehouden tijdens de Intensieve Taalunie-cursus Lit... more Dit is de iets aangepaste tekst van een lezing gehouden tijdens de Intensieve Taalunie-cursus Literair Vertalen, die 13–24 april 2015 plaatsvond te Antwerpen. Een ingekorte versie van dit artikel verscheen in de papieren Filter, 22:2, p. 17–27.
This article attempts to explore the comparative classification approach, employed by critics and... more This article attempts to explore the comparative classification approach, employed by critics and literary historians as a method of forming the literary canon. Departing from the case of Boniface being compared to Moliére, the discussion focuses on possibilities offered by comparative classifications as an instrument of analysing literary history, the field of reference from which literary historians write, and expectations regarding intended readers. Within this context, the framework of references to foreign writers in major Afrikaans literary histories by G. Dekker, R. Antonissen and J.C. Kannemeyer are taken into account. Macro- and microstructures within the discussed histories are looked into. On the one hand, the manner in which N. P. van Wyk Louw’s position is defined with the use of foreign authors’ names is analysed. In order to illustrate the approach of various literary historians, relevant quotations are presented. On the other hand, collected statistics are interpreted as general quantitative data. These two approaches complement each other and serve within this research to indicate possibilities of analyses which make use of the comparative classification method.
Voorwoord - Preface; Werkwinkel Journal of Low Countries and South African Studies, Volume 9, Iss... more Voorwoord - Preface; Werkwinkel Journal of Low Countries and South African Studies, Volume 9, Issue 2 (Dec 2014)
The South African Nobel Prize winner, J. M. Coetzee has a particular connection to the Netherland... more The South African Nobel Prize winner, J. M. Coetzee has a particular connection to the Netherlands. For instance, he had reviewed Dutch literature for the New York Times (the reviews were later included in a book called Stranger Shores: essays 1986–1999) and he translated and compiled an anthology of Dutch poetry (Landscape with Rowers, 2004) for the English readership. Moreover, his books are frequently published in their Dutch translation prior to their official English releases. In 1976, Coetzee translated a novel by Marcelus Emants Een nagelaten bekentenis (1894), published in English as A Posthumous Confession. Parallel to this translation work, Coetzee also worked on his second novel In the Heart of the Country (1977). This paper is devoted to a detective-like tracing of reflections that Coetzee’s close reading of the Dutch novelist might have left in his own book. Why did Coetzee in the first place decide to translate Emants’ novel? What was its appeal that attracted him so much? What was Coetzee’s reading of Emants back in the 1970s?
The South African Nobel Prize winner, J. M. Coetzee has a particular connection to the Netherland... more The South African Nobel Prize winner, J. M. Coetzee has a particular connection to the Netherlands. For instance, he had reviewed Dutch literature for the
New York Times (the reviews were later included in a book called Stranger Shores: essays 1986-1999) and he translated and compiled an anthology of Dutch poetry (Landscape with rowers, 2004) for the English readership. Moreover, his books are frequently published in their Dutch translation prior to their official English releases. In 1976, Coetzee translated a novel by Marcelus Emants Een nagelaten bekentenis (1894), published in English as A Posthumous Confession. Parallel to this translation work, Coetzee also worked on his second novel In the Heart of the country (1977). This paper is devoted to a detective-like tracing of reflections that Coetzee’s close reading of the Dutch novelist might have left in his own book. Why did Coetzee in the first place decide to translate Emants’ novel? What was its appeal that attracted him so much? What was Coetzee’s reading of Emants back in the 1970s?
Bibliografie van Poolse vertalingen uit de Nederlandse literatuur, "Neerlandica WratislaviensiaII. Acta Universitatis Wratislaviensis No 837", 1985, p. 425-480., 1985
Bibliografie van Poolse vertalingen uit de Nederlandse literatuur, "Neerlandica Wratislaviensia III. Acta Universitatis Wratislaviensis No 942", 1986, p. 321-364.
"J.M. Coetzee, the South African Nobel Prize winner, is particularly connected to the Netherlands... more "J.M. Coetzee, the South African Nobel Prize winner, is particularly connected to the Netherlands. For instance, he - reviewed Dutch literature for the New York Times (the reviews were later included in a book called Stranger Shores: essays 1986–1999) and he translated and compiled an anthology of Dutch poetry (Landscape with rowers, 2004) for the English readership. Moreover, his books are frequently published in their
Dutch translation prior to their offi cial English releases. In 1976, Coetzee translated a novel by Marcelus Emants Een nagelaten bekentenis (1894), published in English as A Posthumous Confession. Parallel to this translation work, Coetzee also worked on his second novel In the Heart of the country (1977). Th is paper is devoted to a detective-like tracing of refl ections that Cotzee’s close reading of the Dutch novelist might have left in his own book. Why did Coetzee decide to translate Emants’ novel in the fi rst place? Was it its appeal that attracted him so much? Moreover, how did Cotzee’s reading of Emants look back in the 1970s?"
Jerzy Koch gesels met Daniel Hugo oor "A History of South African Literature: Afrikaans Literatur... more Jerzy Koch gesels met Daniel Hugo oor "A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th - 19th Century" (29-08-2015).
Rozmowa z udziałem prof. J. Kocha oraz prof. R. Severinga w telewizji Curaçao o pisarzu Nicolaasi... more Rozmowa z udziałem prof. J. Kocha oraz prof. R. Severinga w telewizji Curaçao o pisarzu Nicolaasie Debrocie (w języku niderlandzkim i papiamento)
Wywiad prof. Jerzego Kocha dla telewizji na Curaçao na temat jego wykładów gościnnych, wygłoszony... more Wywiad prof. Jerzego Kocha dla telewizji na Curaçao na temat jego wykładów gościnnych, wygłoszonych w maju 2014 roku dla studentów studiów magisterskich na wyspach Aruba, Bonaire i
Curaçao. Drugim rozmówcą jest prof. Ronald Severing z Fundashon pa Planifikashon di Idioma. (W wywiadzie typowy dla Antyli code switching między papiamentu a językiem niderlandzkim, oficjalnym językiem na karaibskich wyspach będących częścią Królestwa Niderlandów.)
Wywiad prof. Jerzego Kocha dla telewizji na Curaçao na temat jego wykładów gościnnych, wygłoszony... more Wywiad prof. Jerzego Kocha dla telewizji na Curaçao na temat jego wykładów gościnnych, wygłoszonych w maju 2014 roku dla studentów studiów magisterskich na wyspach Aruba, Bonaire i
Curaçao. Drugim rozmówcą jest prof. Ronald Severing z Fundashon pa Planifikashon di Idioma. (W wywiadzie typowy dla Antyli code switching między papiamentu a językiem niderlandzkim, oficjalnym językiem na karaibskich wyspach będących częścią Królestwa Niderlandów.)
Visser-Neerlandiaprijs voor Pools neerlandicus Jerzy Koch
Julien Vermeulen
De Internationale V... more Visser-Neerlandiaprijs voor Pools neerlandicus Jerzy Koch
Julien Vermeulen
De Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN) werd opgericht in 1970 en biedt docenten Nederlands uit meer dan veertig landen (én hun 20.000 studenten) een podium in de vorm van colloquia, databanken, een digitale nieuwsbrief en het tijdschrift Internationale neerlandistiek. Eén van de opmerkelijke initiatieven van het IVN is het driejaarlijkse Colloquium Neerlandicum dat eind augustus 2009 voor de zeventiende keer georganiseerd werd en waar meer dan driehonderd docenten Nederlands uit het buitenland aanwezig waren. Via de Nederlandse Taalunie ontvangen deze docentschappen ook financiële omkadering van de Nederlandse en Vlaamse overheid. Naast het recent opgericht Taaluniecentrum Nederlands als Vreemde Taal in Brussel is er ook een uitgebreid systeem van basis- en projectsubsidies ten gunste van de buitenlandse vakgroepen Nederlands.
Traditioneel was het Nederlands sterk geïntegreerd in Duitse en Zuid-Afrikaanse onderwijsinstellingen. De laatste jaren wordt de positie van het Nederlands in verschillende Europese landen echter bijzonder precair. Vakgroepen worden met sluiting bedreigd, noodlijdende afdelingen zien zich verplicht te rationaliseren, docenten moeten buiten hun vakgebied een fulltime zoeken. In Portugal werd onlangs een noodkreet geslaakt om de plaatselijke departementen vooralsnog open te kunnen houden. In andere landen wordt met veel inzet en inventiviteit via samenwerkingsverbanden, afstandsonderwijs, Engelstalige masteropleidingen Dutch Studies en virtuele kanalen aan studentenwerving gedaan. Toch ziet het er naar uit dat het Nederlands wereldwijd in de komende jaren zware klappen zal moeten verwerken. Beperkte geldstromen, structurele knelpunten, terugloop van studentenaantallen en gebrek aan visibiliteit door het overaanbod van de vaak meer populaire cultuur- en communicatiestudies spelen mee in deze verschraling.
Toch zijn er regio's waar het Nederlands het bijzonder goed doet. Diverse Midden- en Oost-Europese universiteiten beschikken over uitgebreide vakgroepen waar Nederlandse taalverwerving én wetenschappelijk onderzoek hand in hand gaan. Uit Polen alleen al waren meer dan twintig docenten Nederlands op het Utrechts colloquium aanwezig. Eén van hen was Jerzy Koch die bij die gelegenheid de Visser-Neerlandiaprijs 2009 mocht ontvangen. Jerzy Koch is verbonden aan de universiteiten van Poznan en Wroclaw. In Poznan worden er dit jaar 27 studenten Nederlands toegelaten, in Wroclaw is dat een groep van een vijftigtal studenten: indrukwekkende aantallen die resulteren in een dynamische werking op vele domeinen!
Jerzy Koch studeerde in 1982 af aan de universiteit van Wroclaw en behaalde in 1991 zijn doctoraat aan de KUL met een proefschrift over de Poolse receptie van Multatuli. De studie verscheen in 2000 onder de Poolse titel Multatuli w Polsce. Naast zijn onderwijsopdracht aan de Poolse universiteiten van Poznan en Wroclaw was hij ook research fellow in Zuid-Afrika: zijn belangstelling voor de Vlaamse en de Zuid-Afrikaanse literatuur resulteerde in verscheidene, vaak comparatieve wetenschappelijke publicaties. Onlangs richtte hij het tijdschrift Werkwinkel. Journal of Low Countries and South-African Studies op. Daarnaast is hij een opmerkelijk vertaler: uit de Nederlandse literatuur vertaalde hij meer dan twintig boeken, waarvoor hij in 1995 de Nijhoffprijs ontving.
[Vlaanderen. Jaargang 58]
Spotkanie z literaturoznawcami: prof. Magdaleną Koch, prof. Jerzym Kochem, dr Beatą Kozak i dr Ju... more Spotkanie z literaturoznawcami: prof. Magdaleną Koch, prof. Jerzym Kochem, dr Beatą Kozak i dr Julitą Rydlewską.
Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego w 2013 roku zorganizował drugą edycję Festiwalu Literatury Kobiet Gryfia, towarzyszącego ogólnopolskiej Nagrodzie Literackiej dla Autorki Gryfia, przyznawanej z inicjatywy "Kuriera Szczecińskiego" od roku 2012. Spotkanie "Księgowanie - pisarki wczoraj" podczas Festiwalu Literatury Kobiet 2013 prowadzi prof. Inga Iwasiów.
Więcej informacji o Festiwalu Literatury Kobiet Gryfia na stronie internetowej: www.flk.univ.szczecin.pl
Visser-Neerlandiaprijs voor Pools neerlandicus Jerzy Koch
Julien Vermeulen
De Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN) werd opgericht in 1970 en biedt docenten Nederlands uit meer dan veertig landen (én hun 20.000 studenten) een podium in de vorm van colloquia, databanken, een digitale nieuwsbrief en het tijdschrift Internationale neerlandistiek. Eén van de opmerkelijke initiatieven van het IVN is het driejaarlijkse Colloquium Neerlandicum dat eind augustus 2009 voor de zeventiende keer georganiseerd werd en waar meer dan driehonderd docenten Nederlands uit het buitenland aanwezig waren. Via de Nederlandse Taalunie ontvangen deze docentschappen ook financiële omkadering van de Nederlandse en Vlaamse overheid. Naast het recent opgericht Taaluniecentrum Nederlands als Vreemde Taal in Brussel is er ook een uitgebreid systeem van basis- en projectsubsidies ten gunste van de buitenlandse vakgroepen Nederlands.
Traditioneel was het Nederlands sterk geïntegreerd in Duitse en Zuid-Afrikaanse onderwijsinstellingen. De laatste jaren wordt de positie van het Nederlands in verschillende Europese landen echter bijzonder precair. Vakgroepen worden met sluiting bedreigd, noodlijdende afdelingen zien zich verplicht te rationaliseren, docenten moeten buiten hun vakgebied een fulltime zoeken. In Portugal werd onlangs een noodkreet geslaakt om de plaatselijke departementen vooralsnog open te kunnen houden. In andere landen wordt met veel inzet en inventiviteit via samenwerkingsverbanden, afstandsonderwijs, Engelstalige masteropleidingen Dutch Studies en virtuele kanalen aan studentenwerving gedaan. Toch ziet het er naar uit dat het Nederlands wereldwijd in de komende jaren zware klappen zal moeten verwerken. Beperkte geldstromen, structurele knelpunten, terugloop van studentenaantallen en gebrek aan visibiliteit door het overaanbod van de vaak meer populaire cultuur- en communicatiestudies spelen mee in deze verschraling.
Toch zijn er regio's waar het Nederlands het bijzonder goed doet. Diverse Midden- en Oost-Europese universiteiten beschikken over uitgebreide vakgroepen waar Nederlandse taalverwerving én wetenschappelijk onderzoek hand in hand gaan. Uit Polen alleen al waren meer dan twintig docenten Nederlands op het Utrechts colloquium aanwezig. Eén van hen was Jerzy Koch die bij die gelegenheid de Visser-Neerlandiaprijs 2009 mocht ontvangen. Jerzy Koch is verbonden aan de universiteiten van Poznan en Wroclaw. In Poznan worden er dit jaar 27 studenten Nederlands toegelaten, in Wroclaw is dat een groep van een vijftigtal studenten: indrukwekkende aantallen die resulteren in een dynamische werking op vele domeinen!
Jerzy Koch studeerde in 1982 af aan de universiteit van Wroclaw en behaalde in 1991 zijn doctoraat aan de KUL met een proefschrift over de Poolse receptie van Multatuli. De studie verscheen in 2000 onder de Poolse titel Multatuli w Polsce. Naast zijn onderwijsopdracht aan de Poolse universiteiten van Poznan en Wroclaw was hij ook research fellow in Zuid-Afrika: zijn belangstelling voor de Vlaamse en de Zuid-Afrikaanse literatuur resulteerde in verscheidene, vaak comparatieve wetenschappelijke publicaties. Onlangs richtte hij het tijdschrift Werkwinkel. Journal of Low Countries and South-African Studies op. Daarnaast is hij een opmerkelijk vertaler: uit de Nederlandse literatuur vertaalde hij meer dan twintig boeken, waarvoor hij in 1995 de Nijhoffprijs ontving.
Wywiad z prof. Jerzym Kochem w dodatku specjalnym "Holandia - wszystko o życiu i pracy" w miesięc... more Wywiad z prof. Jerzym Kochem w dodatku specjalnym "Holandia - wszystko o życiu i pracy" w miesięczniku "Praca za Granicą" nr 2 (34) 26 lutego – 25 marca 2015
Od Holendrów można się nauczyć bezpośredniości, otwartej dyskusji, wysokiej etyki w pracy. Język niderlandzki jest najlepszym do tego instrumentem – mówi prof. dr hab. Jerzy Koch z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
"Jerzy Koch
PAPIERBLOM
(by die dood van J.C. Kannemeyer)
Toe hulle die deur oopbreek
str... more "Jerzy Koch
PAPIERBLOM
(by die dood van J.C. Kannemeyer)
Toe hulle die deur oopbreek
stroom hulle deur klein gangetjies wat tussen
die kordate boekrakke en kombinasiemeubels ontstaan het
na binne
die voorste bruin brandweerman wat die eerste in die slaapkamer kom
sien hom lê
op sy bed
’n witman van postuur
ontdaan van statuur
op sy eie
daar
weerloos soos ’n gevalle olifant
lyk
die halfgeopende mond
op ’n swart wond
en gaap dit donkerder?
(want donkerder is die bloed wat uitstroom
nadat dit die olifantsgeheue eers vertroebel het
om daarna finaal uit te wis)
– wonder die voorste bruin brandweerman
terwyl die ander met die draagbaar maneuvreer
en hy vir ’n oomblik die man se wit kaalkop
bebloede wang en gapende mond van digby betrag, dink hy
skielik aan die heftige kleur van bougainvilleas
teen die witkalk van sy eie huis
(of soos sy vrou altyd sê: papierblomme)
wanneer hy sy blik van die katel afwend sien hy dat die hele huis
vol boeke geprop is
muurkaste, staankaste, hoekkaste
en hy aanskou die baie boeke op broos papier
voor hy weggaan
"
Profiel van Hettie Smit (1908–1973), pseudoniem van S.J. van Vuuren, outeur van "Sy kom met die s... more Profiel van Hettie Smit (1908–1973), pseudoniem van S.J. van Vuuren, outeur van "Sy kom met die sekelmaan" (1937)
Aanloop
Theo D'haen
Van koloniale naar wereldliteratuur?
Postkoloniale visies op de Nederlan... more Aanloop
Theo D'haen
Van koloniale naar wereldliteratuur?
Postkoloniale visies op de Nederlandse literatuur
Oraties
Ena Jansen
“Eva wat sê hulle?” Konstruksies van Krotoa in Suid-Afrikaanse tekste rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in de Zuid-Afrikaanse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam op 11 april 2003
Pamela Pattynama
“…de baai…de binnenbaai…”: Indië herinnerd – rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar koloniale en postkoloniale literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam op 16 december 2005
Michiel Van Kempen
Welcome to the Caribbean, darling! De toeristenblik in teksten uit de (voormalige) Nederlandse West – rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar West-Indische Letteren aan de Universiteit van Amsterdam, vanwege de Stichting Instituut ter Bevordering van de Surinamistiek, op vrijdag 8 juni 2007
Wim Rutgers
Niemand schrijft met opzet een slecht boek:
Antilliaanse literatuurkritiek, literatuurgeschiedenis en literatuurwetenschap – rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar in Literatuurwetenschap en Literatuurgeschiedenis, in het bijzonder met betrekking tot de lokale en Caribische literatuur in betrokken talen aan de Universiteit van de Nederlandse Antillen op 26 oktober 2007
Marlene Van Niekerk
The Fellow Traveller (A True Story) – inaugural address delivered at the acceptance of the post of professor to the Africa Chair of the Faculty of Arts and the Humanities of the University of Utrecht on 15 January 2008
Olf Praamstra
De Nederlandse Letterkunde als wereldliteratuur – rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar in de Nederlandse literatuur in contact met andere culturen aan de Universiteit van Leiden op 21 november 2008
Uitkijk
Jerzy Koch
Oost-West-Zuid oftewel extramurale gebieden
The South African Nobel Prize winner, J. M. Coetzee has a particular connection to the Netherland... more The South African Nobel Prize winner, J. M. Coetzee has a particular connection to the Netherlands. For instance, he had reviewed Dutch literature for the New York Times (the reviews were later included in a book called Stranger Shores: essays 1986-1999) and he translated and compiled an anthology of Dutch poetry (Landscape with Rowers, 2004) for the English readership. Moreover, his books are frequently published in their Dutch translation prior to their official English releases. In 1976, Coetzee translated a novel by Marcelus Emants Een nagelaten bekentenis (1894), published in English as A Posthumous Confession. Parallel to this translation work, Coetzee also worked on his second novel In the Heart of the Country (1977). This paper is devoted to a detective-like tracing of reflections that Coetzee's close reading of the Dutch novelist might have left in his own book. Why did Coetzee in the first place decide to translate Emants' novel? What was its appeal that attracted ...
in: A. Zawiszewska, A. Borkowska (red.), Nie tylko Zachód. Recepcja literatur obcych w czasopismach polskich XX wieku, Łask-Szczecin-Toruń 2007, p. 11-22., 2007
in: E. Skibińska (red.), Konwicki i tłumacze, Łask 2006, p. 93-139., 2006
The present article discusses the reception of Tadeusz Konwicki’s books in the Dutch linguistic a... more The present article discusses the reception of Tadeusz Konwicki’s books in the Dutch linguistic area. For this purpose, an analysis was carried out of the reviews from the magazines appearing in Belgium and the Netherlands at relevant time period when the reception was taking place, i.e. the 1980s. The article mentions not only the profiles of the periodicals and the reviewers, but also makes an attempt at analysing a model-type of a Konwicki book-review. The constant elements of such a model review comprised the following elements: historical contextualisation (including the specificity of Central European history), presentation of the author’s profile (concentrating on selected biographical aspects), comparisons with other writers as well as an evaluation of the book in question, sometimes including the evaluation of the translation and/or Konwicki’s writing in general. On the basis of this analysis the second part of the article offers an interpretation of the reception in the Netherlands, whose main thread has proved to be the fascination with the obsessive treatment of history by Konwicki. The major claim of the article is that what shaped the specific reception of Konwicki within the literary system of the Netherlands was the phase of the public discourse about their own past. The course of the reception turns out in this case to be an effect of the projection on issues internal to the culture of the Netherlands onto the work of the Polish author.
W niniejszym artykule omówione zostały reakcje na książki Tadeusza Konwickiego w obszarze języka niderlandzkiego. W tym celu analizie poddano recenzje z czasopism ukazujących się w Belgii i Holandii w zasadniczym okresie recepcji, czyli w latach 80-tych. W artykule nie tylko omówione zostały profile czasopism i recenzenci, lecz także podjęto próbę analizy modelowej recenzji książki Konwickiego. Stałymi elementami takiej recenzji okazały się m.in. kontekstualizacja historyczna (uwzględniająca specyfikę dziejów Europy Środkowej), prezentacja sylwetki autora (koncentrująca się na kilku wybranych elementach biografii), porównania z innymi pisarzami oraz ocena danej książki, ewentualnie jakości tłumaczenia i twórczości Konwickiego. Na podstawie tej analizy w drugiej części artykułu przedstawiono interpretację recepcji w Niderlandach, której nicią przewodnią okazuje się fascynacja obsesyjnym sposobem traktowania przez Tadeusza Konwickiego historii. Podstawowa teza brzmi, że o specyficznym sposobie wprowadzenia Konwickiego do systemu literackiego w Niderlandach zadecydowała faza publicznego dyskursu na temat własnej przeszłości. Przebieg recepcji okazuje się więc w tym przypadku efektem projekcji wewnętrznych kwestii kultury niderlandzkiej na twórczość polskiego autora.
[w:] Anna Sikora-Sabat, Teksty kultury niderlandzkiej w Polsce (1945-1989). Przekłady literackie, polityka wystawiennicza i kulturalna, Zakład Studiów Niderlandzkich i Południowoafrykańskich WA UAM, Poznań 2013, ss. 136., 2013
Wstęp wprowadza do trzeciego tomu Biblioteki Werkwinkla - czasopisma wydawanego przez Zakład Stud... more Wstęp wprowadza do trzeciego tomu Biblioteki Werkwinkla - czasopisma wydawanego przez Zakład Studiów Niderlandzkich i Południowoafrykańskich Wydziału Anglistyki UAM. Książka autorstwa Anna Sikory-Sabat pt. "Teksty kultury niderlandzkiej w Polsce" traktuje o recepcji sztuki niderlandzkiej w okresie 1945-1989, analizując ówczesną politykę kulturalną państwa, politykę wystawienniczą oraz katalogi i omówienia ekspozycji, jak również przekłady książek niderlandzkich poświęconych artystom z tego obszaru.
"Kalejdoskop afrykański. Problematyka tożsamości w literaturach Afryki przełomu XIX i XX wieku", ... more "Kalejdoskop afrykański. Problematyka tożsamości w literaturach Afryki przełomu XIX i XX wieku", Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2012, s. 23-38.
Przekrojowy wybór najlepszych wierszy Antjie Krog, w przekładzie z afrikaans prof. Jerzego Kocha.... more Przekrojowy wybór najlepszych wierszy Antjie Krog, w przekładzie z afrikaans prof. Jerzego Kocha. To poezja emocjonalna i emancypacyjna, niepohamowana i wyzywająca. Krog pisze wiersze przepełnione wściekłością białej kobiety wyrywającej się z patriarchalnego systemu oraz Afrykanerki stającej się Południowoafrykanką. Emocjonalne napięcie – na pograniczu eksplozji – przesyca zarówno wiersze zaangażowane politycznie, jak i erotyki Krog. Zamiast dystansu — identyfikacja, etyka jest przedkładana nad estetykę, a konserwatyzm zastępowany rewolucyjnym zaangażowaniem.
Twórczość Antjie Krog cieszy się ogromnym uznaniem, świadczą o tym liczne nagrody, w tym pięć doktoratów honorowych. Za najnowszy tom Mede-wete, poetka otrzymała niedawno nagrodę im. J.B.M. Hertzoga przyznawaną przez Południowoafrykańską Akademię Nauki i Sztuki. To najbardziej prestiżowe wyróżnienie w dziedzinie literatury afrikaans już po raz drugi trafiło w ręce Antjie Krog.
Bibliography of Dutch literature in Polish translation
In: "Widzę rzeki szerokie...: z dziejów li... more Bibliography of Dutch literature in Polish translation In: "Widzę rzeki szerokie...: z dziejów literatury niderlandzkiej XIX i XX wieku. Tom 2" / red.: Jerzy Koch, Piotr Oczko. - Poznań : Zakład Studiów Niderlandzkich i Południowoafrykańskich, Wydział Anglistyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2018. - (Biblioteka Werkwinkel). p. 589-628
Uploads
Books by Jerzy Koch
A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries is divided into three broad historical periods: the Dutch colonial time (1652–1795), British colonial time (first part of the 19th century) and the time of the language movements (latter half of the 19th century). It follows an inclusive approach, discussing and contextualising a wide variety of documents, like travelogues and personal as well as official journals and other “non-literary texts”. The thorough analyses of previously neglected works, like those produced at Genadendal, provide a rich and textured image of the history of writing in South Africa.
Dr hab., prof. UŁ Elżbieta Dzikowska
Autorowi udało się stworzyć nowoczesny podręcznik akademicki, w którym uwidacznia się charakterystyczny, niezwykle efektywny w przypadku książki tego typu, sposób narracji. Prof. Jerzy Koch konstruuje swoją syntezę dziejów literatury, ukazując, jak rozwijał się cały proces historycznoliteracki, a jednocześnie zręcznie porusza się miedzy poszczególnymi tekstami artystycznymi, schodząc także na poziom analizy konkretnych utworów. Zamiast wyłączać poza nawias informacje kontekstualizujące, Autor znalazł sposób na niezwykle funkcjonalne włączenie ich do samej prezentacji utworów.
Dr hab., prof. US Marta Skwara
Jerzy Koch jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, gdzie na Wydziale Anglistyki kieruje Zakładem Studiów Niderlandzkich i Południowoafrykańskich. Jest także badaczem stowarzyszonym (research fellow ) na University of the Free State / Universiteit van die Vrystaat w Bloemfontein (RPA).
Doktorat obronił w Belgii na Katholieke Universiteit Leuven, a wyhabilitował się na Uniwersytecie Wrocławskim. Dwukrotnie był stypendystą Holenderskiej Królewskiej Akademii Nauk w Netherlands Institute for Advanced Study (1993/94 oraz 2007/08). Współpracował nad historią literatury Perspektief & Profiel. ’n Afrikaanse Literatuurgeskiedenis (Pretoria 2006; Perspektywa i profil. Historia literatury afrikaans). Jest założycielem i redaktorem czasopisma „Werkwinkel. Journal of Low Countries and South African Studies” wydawanego przez Wydział Anglistyki UAM.
Jerzy Koch jest laureatem prestiżowej nagrody im. M. Nijhoffa (1995), przyznawanej w Holandii przez Fundację Księcia Bernharda za dorobek w dziedzinie tłumaczeń literatury niderlandzkiej. Dwukrotnie otrzymał nagrodę indywidualną Ministra Szkolnictwa Wyższego: w 2003 za książkę Outsider onder de zijnen. Vormen van xenofanie in de Afrikaanse roman (Outsider wśród swoich. Formy ksenofanii w powieści afrikaans, 2002) oraz w 2005 za Historię literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans. XVII–XIX wiek (2004). Oprócz tego kompendum historycznoliterackiego Wydawnictwo Akademickie Dialog opublikowało także jego pracę pt. Wenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej (2008). W 2008 prof. Koch został wyróżniony nagrodą Visser-Neerlandia za rozwój studiów niderlandystycznych w Polsce. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Południowoafrykańskiej Akademii Nauki i Sztuki oraz Academiae Europaeae.
Książka została uhonorowana nagrodą w konkursie na najlepszą ksiażkę akademicką i naukową ACADEMIA 2013.
http://www.neder-l.nl/newindex.html?http://www.neder-l.nl/bulletin/2005/04/050427.html
http://www.fil.bg.ac.rs/fpregled/pdf/2005_2.pdf"
Summary
An Outsider among His Own Kind is concerned with the issue of otherness and strangeness, but it consciously departs from the predominating discourse attributing absolute value to such differentiating features as the race or the nation. Therefore this study focuses on an outsider among his own kind, i.e., where the otherness is inconspicuous, has to be planned and created by the author and subsequently reconstructed and received by the reader. The subtitle Forms of Xenofania in the Afrikaans Novel indicates that the subject of the analysis is the South African literature written in Afrikaans. The notion of xenofania is derived from the book by Zbigniew Benedyktowicz Portrety ‘obcego’: od stereotypu do symbolu (Portraits of ‘a Stranger’: from the Stereotype to the Symbol) (2000). When discussing various forms of cultural manifestation of strangeness/stranger, the author introduces the term xenofania which comprises everything that expresses strangeness, being the other and becoming different (from ksenos - a stranger, a guest, a traveller; phainein - to show). Benedyktowicz endeavours to discover the structure of a xenofanic experience, expanding beyond the narrow sociological and psychological categories, enriching his analysis with an ethnographic and anthropological approach. Inspired by his concept, this book treats an outsider as a classic embodiment of xenofania understood in this way. Yet, its task is not only to define the phenomenon of ‘an outsider among his own kind’ but also to examine to what extent literary aspects of the phenomenon generate various manifestations of strangeness (xenofanias) and various procedures of its expression.To avoid misunderstanding, it should be emphasised that the book is not a Motievenstudium, as it does not aim to ascertain the presence of an outsider in the Afrikaans literature or to distinguish his or her features. It focuses on:1) a more precise definition of an outsider as he or she may be identified for the present times in aesthetic terms, i.e., as a character who does not cede his or her moral responsibility on the ethnicity, nationality, faith or ideology but accepts it unconditionally and during this process of struggle with the world undergoes the xenofanic experience and acquires the awareness of a cosmic dimension of moral responsibility; an outsider may thus be treated as ‘Chiffre’ of today's conditio humana.2) concrete ways of creating an outsider and the forms of his or her manifestation, i.e., the whole spectrum of literary procedures which may express xenofanic dimension in the text: from narrative techniques, through the effect of particular groups of motifs and thematic concepts as well as the way of absorbing them into literary structures, to the forming processes of the literary canon; several novels exemplify the manifestation of the phenomenon of an outsider or, more precisely, ‘an outsider among his own kind’ linked with essential literary issues which may be viewed in the context of xenofania.Thus, this study consists of two main parts. The first sketches the outsider's ‘philosophy’ defining terminology and meaning of various aspects of the Other/Stranger. This introductory essay engages in polemics with the one-sided sociological approach and other forms of scientific political correctness, prevalent in the research of strangeness or ethnic stereotypes, not only in South Africa. The fact that detailed linguistic considerations on the one hand and strictly philosophical on the other are left aside, enables concentrating on determining a new intellectual horizon of an outsider as ‘an outsider among his own kind’, where an outsider is understood not as an exaggerated or even artificial state but as an authentic process of alienation or, to be more precise, of experiencing xenofania. The process is dynamic and intensive and is never complete as an outsider is always a potential entity. Referring to Emmanuel Lévinas, the Other is not to be controlled and neutralised by juggling with notions but to be expressed.The second part of the study analyses the ways of manifesting an outsider in the xenofanic dimension. It is an empirical analysis of xenofanic ways of manifesting the phenomenon of ‘an outsider’ in concrete literary situations, both extra- and intra-textual. In other words, an endeavour has been made to examine the morphology of xenofania in selected Afrikaans novels and to show to what extent its presence in concrete literary situations (with the use of various elements structuring a work of art as linguistic and literary) not only enables the creation of the character as an outsider but also creates conditions for experiencing xenofania in the text.The part discussing extra-textual xenofania analyses 'Sy kom met die sekelmaan' ('She Comes with the Sickle Moon') (1973) by Hettie Smit. The object of interest is the historical and literary dimension of the writing strategies and critical procedures focusing on a concrete work, especially those which generate various forms of xenofania. It analyses Smit's position as a woman-writer, a novelist of the 1930s generation of poets and the author of only one book, who, despite this marginalising potential, has earned a firm position in the canon of Afrikaans literature. The interpretation is especially concerned with the links between a concrete literary genre, social and cultural roles determined by gender and the canon.The discussion of the intra-textual xenofania to a certain extent follows the premises formulated by Shlomith Rimmon-Kenan, who distinguishes three essential elements in her typology of the narrative fiction: story (the events), text (their verbal representation) and narration (the act of telling or writing). The analysis of literary situations, whose concrete structures express the experience of xenofania, is more or less oriented towards this threefold principle - more or less, because the interpretation of the selected literary material necessitated some modification of the quoted typology.The chapter devoted to the novel by Karel Schoeman 'Na die geliefde land' ('Promised Land') (1972) analyses what is told, thus xenofanias within the story or, in other words, various levels of showing the presented world (story). The background for the discussion is the phenomenon of the so-called farmer novel (plaasroman), a classic sub-genre in the Afrikaans novel. Schoeman's book refers to this tradition and as its modern travesty engages in thematic polemic.In the case of the book by Dolf van Niekerk 'De son struikel' ('The Sun Falters') (1960) the interpretation focuses on the substantial role played by the set of recurrent motifs (eyes/face/head) while the allowance is made for such factors as time, characteristics of the protagonists and focalisation. Close connection of the motifs with the presented world and the structural elements of the book has been discussed. Yet, the interpretation centres not only around the technical and literary aspects (text) but also around the philosophical aspects formulated by Emmanuel Lévinas, who perceived himself as a thinker revealing metaphysical and moral dimensions of human relations and radicalising moral redefinition of the subject as ‘responsibility-to-and-for-the-Other’. Many of his concepts may elucidate the ethical ‘outsider among his own kind’.The last chapter analyses the process of narration as exemplified by 'Sewe dae by die Silbersteins' ('Seven Days at the Silbersteins') (1962) by Etienne Leroux focusing on the issue as to what extent narration structures contain the xenofanic potential for presenting a literary character as alienated. This context influenced the interpretation of the exposition from the first pages of the novel and the significant shift in the narration and focalisation perspective.
http://ifa.amu.edu.pl/dutchafrikaans/dutch/Nowa%20ksiazka%20Prof.%20Jerzego%20Kocha.html
eBooks by Jerzy Koch
A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries is divided into three broad historical periods: the Dutch colonial time (1652–1795), British colonial time (first part of the 19th century) and the time of the language movements (latter half of the 19th century). It follows an inclusive approach, discussing and contextualising a wide variety of documents, like travelogues and personal as well as official journals and other “non-literary texts”. The thorough analyses of previously neglected works, like those produced at Genadendal, provide a rich and textured image of the history of writing in South Africa.
Dr hab., prof. UŁ Elżbieta Dzikowska
Autorowi udało się stworzyć nowoczesny podręcznik akademicki, w którym uwidacznia się charakterystyczny, niezwykle efektywny w przypadku książki tego typu, sposób narracji. Prof. Jerzy Koch konstruuje swoją syntezę dziejów literatury, ukazując, jak rozwijał się cały proces historycznoliteracki, a jednocześnie zręcznie porusza się miedzy poszczególnymi tekstami artystycznymi, schodząc także na poziom analizy konkretnych utworów. Zamiast wyłączać poza nawias informacje kontekstualizujące, Autor znalazł sposób na niezwykle funkcjonalne włączenie ich do samej prezentacji utworów.
Dr hab., prof. US Marta Skwara
Badanie dyskursu wokół „Wenus Hotentockiej” prowadzi do błyskotliwej analizy kolonialnych reprezentacji kolorowej kobiety, szczególnie jej mowy i ciała, ale rozprawy przybierają także formę klasycznego portretu literackiego (C. Louis Leipoldt) czy próby typologii stanowisk badawczych (teorie na temat genezy języka afrikaans). Na ogół mają też podwójne dno. Esej o tym, co tłumaczyć z literatury afrikaans, przeradza się w szkic historycznoliteracki najważniejszych kierunków rozwojowych tego piśmiennictwa, a porównanie polskiej i holenderskiej recepcji J.M. Coetzeego staje się pretekstem do innej kontekstualizacji dzieła noblisty.
Analizy literackie coraz to dają Autorowi asumpt do uogólnień czy przemyśleń teoretycznych. Zestawienie paraleli literackich między J.F. Celliersem a A. Mickiewiczem prowadzi do refleksji nad sposobami rozumienia dzieła literackiego jako takiego, a interpretacje wybranych motywów twórczości J. van Bruggena i K. Schoemana stanowią pretekst do pierwszej
w Polsce prezentacji różnych aspektów południowoafrykańskiej powieści farmerskiej (plaasroman, farm novel).
Charakter literatury Afryki Południowej oraz zainteresowania samego Autora sprawiają, że motywy ziemi, spotkania z Innym czy emancypacji języka obecne są we wszystkich rozprawach.
Journal by Jerzy Koch
Cross-Over 27-28 februari 2015 Poznań. Het tweejaarlijkse congres van de internationale neerlandistiek / Cross-Over 27-28 February 2015 Poznań. The Biennial International Conference on Netherlandic Studies
A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries is divided into three broad historical periods: the Dutch colonial time (1652–1795), British colonial time (first part of the 19th century) and the time of the language movements (latter half of the 19th century). It follows an inclusive approach, discussing and contextualising a wide variety of documents, like travelogues and personal as well as official journals and other “non-literary texts”. The thorough analyses of previously neglected works, like those produced at Genadendal, provide a rich and textured image of the history of writing in South Africa.
Dr hab., prof. UŁ Elżbieta Dzikowska
Autorowi udało się stworzyć nowoczesny podręcznik akademicki, w którym uwidacznia się charakterystyczny, niezwykle efektywny w przypadku książki tego typu, sposób narracji. Prof. Jerzy Koch konstruuje swoją syntezę dziejów literatury, ukazując, jak rozwijał się cały proces historycznoliteracki, a jednocześnie zręcznie porusza się miedzy poszczególnymi tekstami artystycznymi, schodząc także na poziom analizy konkretnych utworów. Zamiast wyłączać poza nawias informacje kontekstualizujące, Autor znalazł sposób na niezwykle funkcjonalne włączenie ich do samej prezentacji utworów.
Dr hab., prof. US Marta Skwara
Jerzy Koch jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, gdzie na Wydziale Anglistyki kieruje Zakładem Studiów Niderlandzkich i Południowoafrykańskich. Jest także badaczem stowarzyszonym (research fellow ) na University of the Free State / Universiteit van die Vrystaat w Bloemfontein (RPA).
Doktorat obronił w Belgii na Katholieke Universiteit Leuven, a wyhabilitował się na Uniwersytecie Wrocławskim. Dwukrotnie był stypendystą Holenderskiej Królewskiej Akademii Nauk w Netherlands Institute for Advanced Study (1993/94 oraz 2007/08). Współpracował nad historią literatury Perspektief & Profiel. ’n Afrikaanse Literatuurgeskiedenis (Pretoria 2006; Perspektywa i profil. Historia literatury afrikaans). Jest założycielem i redaktorem czasopisma „Werkwinkel. Journal of Low Countries and South African Studies” wydawanego przez Wydział Anglistyki UAM.
Jerzy Koch jest laureatem prestiżowej nagrody im. M. Nijhoffa (1995), przyznawanej w Holandii przez Fundację Księcia Bernharda za dorobek w dziedzinie tłumaczeń literatury niderlandzkiej. Dwukrotnie otrzymał nagrodę indywidualną Ministra Szkolnictwa Wyższego: w 2003 za książkę Outsider onder de zijnen. Vormen van xenofanie in de Afrikaanse roman (Outsider wśród swoich. Formy ksenofanii w powieści afrikaans, 2002) oraz w 2005 za Historię literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans. XVII–XIX wiek (2004). Oprócz tego kompendum historycznoliterackiego Wydawnictwo Akademickie Dialog opublikowało także jego pracę pt. Wenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej (2008). W 2008 prof. Koch został wyróżniony nagrodą Visser-Neerlandia za rozwój studiów niderlandystycznych w Polsce. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Południowoafrykańskiej Akademii Nauki i Sztuki oraz Academiae Europaeae.
Książka została uhonorowana nagrodą w konkursie na najlepszą ksiażkę akademicką i naukową ACADEMIA 2013.
http://www.neder-l.nl/newindex.html?http://www.neder-l.nl/bulletin/2005/04/050427.html
http://www.fil.bg.ac.rs/fpregled/pdf/2005_2.pdf"
Summary
An Outsider among His Own Kind is concerned with the issue of otherness and strangeness, but it consciously departs from the predominating discourse attributing absolute value to such differentiating features as the race or the nation. Therefore this study focuses on an outsider among his own kind, i.e., where the otherness is inconspicuous, has to be planned and created by the author and subsequently reconstructed and received by the reader. The subtitle Forms of Xenofania in the Afrikaans Novel indicates that the subject of the analysis is the South African literature written in Afrikaans. The notion of xenofania is derived from the book by Zbigniew Benedyktowicz Portrety ‘obcego’: od stereotypu do symbolu (Portraits of ‘a Stranger’: from the Stereotype to the Symbol) (2000). When discussing various forms of cultural manifestation of strangeness/stranger, the author introduces the term xenofania which comprises everything that expresses strangeness, being the other and becoming different (from ksenos - a stranger, a guest, a traveller; phainein - to show). Benedyktowicz endeavours to discover the structure of a xenofanic experience, expanding beyond the narrow sociological and psychological categories, enriching his analysis with an ethnographic and anthropological approach. Inspired by his concept, this book treats an outsider as a classic embodiment of xenofania understood in this way. Yet, its task is not only to define the phenomenon of ‘an outsider among his own kind’ but also to examine to what extent literary aspects of the phenomenon generate various manifestations of strangeness (xenofanias) and various procedures of its expression.To avoid misunderstanding, it should be emphasised that the book is not a Motievenstudium, as it does not aim to ascertain the presence of an outsider in the Afrikaans literature or to distinguish his or her features. It focuses on:1) a more precise definition of an outsider as he or she may be identified for the present times in aesthetic terms, i.e., as a character who does not cede his or her moral responsibility on the ethnicity, nationality, faith or ideology but accepts it unconditionally and during this process of struggle with the world undergoes the xenofanic experience and acquires the awareness of a cosmic dimension of moral responsibility; an outsider may thus be treated as ‘Chiffre’ of today's conditio humana.2) concrete ways of creating an outsider and the forms of his or her manifestation, i.e., the whole spectrum of literary procedures which may express xenofanic dimension in the text: from narrative techniques, through the effect of particular groups of motifs and thematic concepts as well as the way of absorbing them into literary structures, to the forming processes of the literary canon; several novels exemplify the manifestation of the phenomenon of an outsider or, more precisely, ‘an outsider among his own kind’ linked with essential literary issues which may be viewed in the context of xenofania.Thus, this study consists of two main parts. The first sketches the outsider's ‘philosophy’ defining terminology and meaning of various aspects of the Other/Stranger. This introductory essay engages in polemics with the one-sided sociological approach and other forms of scientific political correctness, prevalent in the research of strangeness or ethnic stereotypes, not only in South Africa. The fact that detailed linguistic considerations on the one hand and strictly philosophical on the other are left aside, enables concentrating on determining a new intellectual horizon of an outsider as ‘an outsider among his own kind’, where an outsider is understood not as an exaggerated or even artificial state but as an authentic process of alienation or, to be more precise, of experiencing xenofania. The process is dynamic and intensive and is never complete as an outsider is always a potential entity. Referring to Emmanuel Lévinas, the Other is not to be controlled and neutralised by juggling with notions but to be expressed.The second part of the study analyses the ways of manifesting an outsider in the xenofanic dimension. It is an empirical analysis of xenofanic ways of manifesting the phenomenon of ‘an outsider’ in concrete literary situations, both extra- and intra-textual. In other words, an endeavour has been made to examine the morphology of xenofania in selected Afrikaans novels and to show to what extent its presence in concrete literary situations (with the use of various elements structuring a work of art as linguistic and literary) not only enables the creation of the character as an outsider but also creates conditions for experiencing xenofania in the text.The part discussing extra-textual xenofania analyses 'Sy kom met die sekelmaan' ('She Comes with the Sickle Moon') (1973) by Hettie Smit. The object of interest is the historical and literary dimension of the writing strategies and critical procedures focusing on a concrete work, especially those which generate various forms of xenofania. It analyses Smit's position as a woman-writer, a novelist of the 1930s generation of poets and the author of only one book, who, despite this marginalising potential, has earned a firm position in the canon of Afrikaans literature. The interpretation is especially concerned with the links between a concrete literary genre, social and cultural roles determined by gender and the canon.The discussion of the intra-textual xenofania to a certain extent follows the premises formulated by Shlomith Rimmon-Kenan, who distinguishes three essential elements in her typology of the narrative fiction: story (the events), text (their verbal representation) and narration (the act of telling or writing). The analysis of literary situations, whose concrete structures express the experience of xenofania, is more or less oriented towards this threefold principle - more or less, because the interpretation of the selected literary material necessitated some modification of the quoted typology.The chapter devoted to the novel by Karel Schoeman 'Na die geliefde land' ('Promised Land') (1972) analyses what is told, thus xenofanias within the story or, in other words, various levels of showing the presented world (story). The background for the discussion is the phenomenon of the so-called farmer novel (plaasroman), a classic sub-genre in the Afrikaans novel. Schoeman's book refers to this tradition and as its modern travesty engages in thematic polemic.In the case of the book by Dolf van Niekerk 'De son struikel' ('The Sun Falters') (1960) the interpretation focuses on the substantial role played by the set of recurrent motifs (eyes/face/head) while the allowance is made for such factors as time, characteristics of the protagonists and focalisation. Close connection of the motifs with the presented world and the structural elements of the book has been discussed. Yet, the interpretation centres not only around the technical and literary aspects (text) but also around the philosophical aspects formulated by Emmanuel Lévinas, who perceived himself as a thinker revealing metaphysical and moral dimensions of human relations and radicalising moral redefinition of the subject as ‘responsibility-to-and-for-the-Other’. Many of his concepts may elucidate the ethical ‘outsider among his own kind’.The last chapter analyses the process of narration as exemplified by 'Sewe dae by die Silbersteins' ('Seven Days at the Silbersteins') (1962) by Etienne Leroux focusing on the issue as to what extent narration structures contain the xenofanic potential for presenting a literary character as alienated. This context influenced the interpretation of the exposition from the first pages of the novel and the significant shift in the narration and focalisation perspective.
http://ifa.amu.edu.pl/dutchafrikaans/dutch/Nowa%20ksiazka%20Prof.%20Jerzego%20Kocha.html
A History of South African Literature: Afrikaans Literature 17th–19th centuries is divided into three broad historical periods: the Dutch colonial time (1652–1795), British colonial time (first part of the 19th century) and the time of the language movements (latter half of the 19th century). It follows an inclusive approach, discussing and contextualising a wide variety of documents, like travelogues and personal as well as official journals and other “non-literary texts”. The thorough analyses of previously neglected works, like those produced at Genadendal, provide a rich and textured image of the history of writing in South Africa.
Dr hab., prof. UŁ Elżbieta Dzikowska
Autorowi udało się stworzyć nowoczesny podręcznik akademicki, w którym uwidacznia się charakterystyczny, niezwykle efektywny w przypadku książki tego typu, sposób narracji. Prof. Jerzy Koch konstruuje swoją syntezę dziejów literatury, ukazując, jak rozwijał się cały proces historycznoliteracki, a jednocześnie zręcznie porusza się miedzy poszczególnymi tekstami artystycznymi, schodząc także na poziom analizy konkretnych utworów. Zamiast wyłączać poza nawias informacje kontekstualizujące, Autor znalazł sposób na niezwykle funkcjonalne włączenie ich do samej prezentacji utworów.
Dr hab., prof. US Marta Skwara
Badanie dyskursu wokół „Wenus Hotentockiej” prowadzi do błyskotliwej analizy kolonialnych reprezentacji kolorowej kobiety, szczególnie jej mowy i ciała, ale rozprawy przybierają także formę klasycznego portretu literackiego (C. Louis Leipoldt) czy próby typologii stanowisk badawczych (teorie na temat genezy języka afrikaans). Na ogół mają też podwójne dno. Esej o tym, co tłumaczyć z literatury afrikaans, przeradza się w szkic historycznoliteracki najważniejszych kierunków rozwojowych tego piśmiennictwa, a porównanie polskiej i holenderskiej recepcji J.M. Coetzeego staje się pretekstem do innej kontekstualizacji dzieła noblisty.
Analizy literackie coraz to dają Autorowi asumpt do uogólnień czy przemyśleń teoretycznych. Zestawienie paraleli literackich między J.F. Celliersem a A. Mickiewiczem prowadzi do refleksji nad sposobami rozumienia dzieła literackiego jako takiego, a interpretacje wybranych motywów twórczości J. van Bruggena i K. Schoemana stanowią pretekst do pierwszej
w Polsce prezentacji różnych aspektów południowoafrykańskiej powieści farmerskiej (plaasroman, farm novel).
Charakter literatury Afryki Południowej oraz zainteresowania samego Autora sprawiają, że motywy ziemi, spotkania z Innym czy emancypacji języka obecne są we wszystkich rozprawach.
Cross-Over 27-28 februari 2015 Poznań. Het tweejaarlijkse congres van de internationale neerlandistiek / Cross-Over 27-28 February 2015 Poznań. The Biennial International Conference on Netherlandic Studies
Wir danken der Landesregierung Brandenburg (Ministerium für Wissenschaft, Forschung und Kultur) und der Königlich-Niederländischen Botschaft Bonn für die freundliche Unterstützung. S. 119-133
http://www.ajol.info/index.php/tvl/article/view/68305
New York Times (the reviews were later included in a book called Stranger Shores: essays 1986-1999) and he translated and compiled an anthology of Dutch poetry (Landscape with rowers, 2004) for the English readership. Moreover, his books are frequently published in their Dutch translation prior to their official English releases. In 1976, Coetzee translated a novel by Marcelus Emants Een nagelaten bekentenis (1894), published in English as A Posthumous Confession. Parallel to this translation work, Coetzee also worked on his second novel In the Heart of the country (1977). This paper is devoted to a detective-like tracing of reflections that Coetzee’s close reading of the Dutch novelist might have left in his own book. Why did Coetzee in the first place decide to translate Emants’ novel? What was its appeal that attracted him so much? What was Coetzee’s reading of Emants back in the 1970s?
Dutch translation prior to their offi cial English releases. In 1976, Coetzee translated a novel by Marcelus Emants Een nagelaten bekentenis (1894), published in English as A Posthumous Confession. Parallel to this translation work, Coetzee also worked on his second novel In the Heart of the country (1977). Th is paper is devoted to a detective-like tracing of refl ections that Cotzee’s close reading of the Dutch novelist might have left in his own book. Why did Coetzee decide to translate Emants’ novel in the fi rst place? Was it its appeal that attracted him so much? Moreover, how did Cotzee’s reading of Emants look back in the 1970s?"
Curaçao. Drugim rozmówcą jest prof. Ronald Severing z Fundashon pa Planifikashon di Idioma. (W wywiadzie typowy dla Antyli code switching między papiamentu a językiem niderlandzkim, oficjalnym językiem na karaibskich wyspach będących częścią Królestwa Niderlandów.)
Curaçao. Drugim rozmówcą jest prof. Ronald Severing z Fundashon pa Planifikashon di Idioma. (W wywiadzie typowy dla Antyli code switching między papiamentu a językiem niderlandzkim, oficjalnym językiem na karaibskich wyspach będących częścią Królestwa Niderlandów.)
Julien Vermeulen
De Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN) werd opgericht in 1970 en biedt docenten Nederlands uit meer dan veertig landen (én hun 20.000 studenten) een podium in de vorm van colloquia, databanken, een digitale nieuwsbrief en het tijdschrift Internationale neerlandistiek. Eén van de opmerkelijke initiatieven van het IVN is het driejaarlijkse Colloquium Neerlandicum dat eind augustus 2009 voor de zeventiende keer georganiseerd werd en waar meer dan driehonderd docenten Nederlands uit het buitenland aanwezig waren. Via de Nederlandse Taalunie ontvangen deze docentschappen ook financiële omkadering van de Nederlandse en Vlaamse overheid. Naast het recent opgericht Taaluniecentrum Nederlands als Vreemde Taal in Brussel is er ook een uitgebreid systeem van basis- en projectsubsidies ten gunste van de buitenlandse vakgroepen Nederlands.
Traditioneel was het Nederlands sterk geïntegreerd in Duitse en Zuid-Afrikaanse onderwijsinstellingen. De laatste jaren wordt de positie van het Nederlands in verschillende Europese landen echter bijzonder precair. Vakgroepen worden met sluiting bedreigd, noodlijdende afdelingen zien zich verplicht te rationaliseren, docenten moeten buiten hun vakgebied een fulltime zoeken. In Portugal werd onlangs een noodkreet geslaakt om de plaatselijke departementen vooralsnog open te kunnen houden. In andere landen wordt met veel inzet en inventiviteit via samenwerkingsverbanden, afstandsonderwijs, Engelstalige masteropleidingen Dutch Studies en virtuele kanalen aan studentenwerving gedaan. Toch ziet het er naar uit dat het Nederlands wereldwijd in de komende jaren zware klappen zal moeten verwerken. Beperkte geldstromen, structurele knelpunten, terugloop van studentenaantallen en gebrek aan visibiliteit door het overaanbod van de vaak meer populaire cultuur- en communicatiestudies spelen mee in deze verschraling.
Toch zijn er regio's waar het Nederlands het bijzonder goed doet. Diverse Midden- en Oost-Europese universiteiten beschikken over uitgebreide vakgroepen waar Nederlandse taalverwerving én wetenschappelijk onderzoek hand in hand gaan. Uit Polen alleen al waren meer dan twintig docenten Nederlands op het Utrechts colloquium aanwezig. Eén van hen was Jerzy Koch die bij die gelegenheid de Visser-Neerlandiaprijs 2009 mocht ontvangen. Jerzy Koch is verbonden aan de universiteiten van Poznan en Wroclaw. In Poznan worden er dit jaar 27 studenten Nederlands toegelaten, in Wroclaw is dat een groep van een vijftigtal studenten: indrukwekkende aantallen die resulteren in een dynamische werking op vele domeinen!
Jerzy Koch studeerde in 1982 af aan de universiteit van Wroclaw en behaalde in 1991 zijn doctoraat aan de KUL met een proefschrift over de Poolse receptie van Multatuli. De studie verscheen in 2000 onder de Poolse titel Multatuli w Polsce. Naast zijn onderwijsopdracht aan de Poolse universiteiten van Poznan en Wroclaw was hij ook research fellow in Zuid-Afrika: zijn belangstelling voor de Vlaamse en de Zuid-Afrikaanse literatuur resulteerde in verscheidene, vaak comparatieve wetenschappelijke publicaties. Onlangs richtte hij het tijdschrift Werkwinkel. Journal of Low Countries and South-African Studies op. Daarnaast is hij een opmerkelijk vertaler: uit de Nederlandse literatuur vertaalde hij meer dan twintig boeken, waarvoor hij in 1995 de Nijhoffprijs ontving.
[Vlaanderen. Jaargang 58]
Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego w 2013 roku zorganizował drugą edycję Festiwalu Literatury Kobiet Gryfia, towarzyszącego ogólnopolskiej Nagrodzie Literackiej dla Autorki Gryfia, przyznawanej z inicjatywy "Kuriera Szczecińskiego" od roku 2012. Spotkanie "Księgowanie - pisarki wczoraj" podczas Festiwalu Literatury Kobiet 2013 prowadzi prof. Inga Iwasiów.
Więcej informacji o Festiwalu Literatury Kobiet Gryfia na stronie internetowej: www.flk.univ.szczecin.pl
http://www.dbnl.org/tekst/_vla016200901_01/_vla016200901_01_0059.php
In en om de kunst
Visser-Neerlandiaprijs voor Pools neerlandicus Jerzy Koch
Julien Vermeulen
De Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN) werd opgericht in 1970 en biedt docenten Nederlands uit meer dan veertig landen (én hun 20.000 studenten) een podium in de vorm van colloquia, databanken, een digitale nieuwsbrief en het tijdschrift Internationale neerlandistiek. Eén van de opmerkelijke initiatieven van het IVN is het driejaarlijkse Colloquium Neerlandicum dat eind augustus 2009 voor de zeventiende keer georganiseerd werd en waar meer dan driehonderd docenten Nederlands uit het buitenland aanwezig waren. Via de Nederlandse Taalunie ontvangen deze docentschappen ook financiële omkadering van de Nederlandse en Vlaamse overheid. Naast het recent opgericht Taaluniecentrum Nederlands als Vreemde Taal in Brussel is er ook een uitgebreid systeem van basis- en projectsubsidies ten gunste van de buitenlandse vakgroepen Nederlands.
Traditioneel was het Nederlands sterk geïntegreerd in Duitse en Zuid-Afrikaanse onderwijsinstellingen. De laatste jaren wordt de positie van het Nederlands in verschillende Europese landen echter bijzonder precair. Vakgroepen worden met sluiting bedreigd, noodlijdende afdelingen zien zich verplicht te rationaliseren, docenten moeten buiten hun vakgebied een fulltime zoeken. In Portugal werd onlangs een noodkreet geslaakt om de plaatselijke departementen vooralsnog open te kunnen houden. In andere landen wordt met veel inzet en inventiviteit via samenwerkingsverbanden, afstandsonderwijs, Engelstalige masteropleidingen Dutch Studies en virtuele kanalen aan studentenwerving gedaan. Toch ziet het er naar uit dat het Nederlands wereldwijd in de komende jaren zware klappen zal moeten verwerken. Beperkte geldstromen, structurele knelpunten, terugloop van studentenaantallen en gebrek aan visibiliteit door het overaanbod van de vaak meer populaire cultuur- en communicatiestudies spelen mee in deze verschraling.
Toch zijn er regio's waar het Nederlands het bijzonder goed doet. Diverse Midden- en Oost-Europese universiteiten beschikken over uitgebreide vakgroepen waar Nederlandse taalverwerving én wetenschappelijk onderzoek hand in hand gaan. Uit Polen alleen al waren meer dan twintig docenten Nederlands op het Utrechts colloquium aanwezig. Eén van hen was Jerzy Koch die bij die gelegenheid de Visser-Neerlandiaprijs 2009 mocht ontvangen. Jerzy Koch is verbonden aan de universiteiten van Poznan en Wroclaw. In Poznan worden er dit jaar 27 studenten Nederlands toegelaten, in Wroclaw is dat een groep van een vijftigtal studenten: indrukwekkende aantallen die resulteren in een dynamische werking op vele domeinen!
Jerzy Koch studeerde in 1982 af aan de universiteit van Wroclaw en behaalde in 1991 zijn doctoraat aan de KUL met een proefschrift over de Poolse receptie van Multatuli. De studie verscheen in 2000 onder de Poolse titel Multatuli w Polsce. Naast zijn onderwijsopdracht aan de Poolse universiteiten van Poznan en Wroclaw was hij ook research fellow in Zuid-Afrika: zijn belangstelling voor de Vlaamse en de Zuid-Afrikaanse literatuur resulteerde in verscheidene, vaak comparatieve wetenschappelijke publicaties. Onlangs richtte hij het tijdschrift Werkwinkel. Journal of Low Countries and South-African Studies op. Daarnaast is hij een opmerkelijk vertaler: uit de Nederlandse literatuur vertaalde hij meer dan twintig boeken, waarvoor hij in 1995 de Nijhoffprijs ontving.
www.ivnnl.com
www.algemeennederlandsverbond.org/ANV-Visser-Neerlandiaprijs.htm
Od Holendrów można się nauczyć bezpośredniości, otwartej dyskusji, wysokiej etyki w pracy. Język niderlandzki jest najlepszym do tego instrumentem – mówi prof. dr hab. Jerzy Koch z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
PAPIERBLOM
(by die dood van J.C. Kannemeyer)
Toe hulle die deur oopbreek
stroom hulle deur klein gangetjies wat tussen
die kordate boekrakke en kombinasiemeubels ontstaan het
na binne
die voorste bruin brandweerman wat die eerste in die slaapkamer kom
sien hom lê
op sy bed
’n witman van postuur
ontdaan van statuur
op sy eie
daar
weerloos soos ’n gevalle olifant
lyk
die halfgeopende mond
op ’n swart wond
en gaap dit donkerder?
(want donkerder is die bloed wat uitstroom
nadat dit die olifantsgeheue eers vertroebel het
om daarna finaal uit te wis)
– wonder die voorste bruin brandweerman
terwyl die ander met die draagbaar maneuvreer
en hy vir ’n oomblik die man se wit kaalkop
bebloede wang en gapende mond van digby betrag, dink hy
skielik aan die heftige kleur van bougainvilleas
teen die witkalk van sy eie huis
(of soos sy vrou altyd sê: papierblomme)
wanneer hy sy blik van die katel afwend sien hy dat die hele huis
vol boeke geprop is
muurkaste, staankaste, hoekkaste
en hy aanskou die baie boeke op broos papier
voor hy weggaan
"
Theo D'haen
Van koloniale naar wereldliteratuur?
Postkoloniale visies op de Nederlandse literatuur
Oraties
Ena Jansen
“Eva wat sê hulle?” Konstruksies van Krotoa in Suid-Afrikaanse tekste rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in de Zuid-Afrikaanse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam op 11 april 2003
Pamela Pattynama
“…de baai…de binnenbaai…”: Indië herinnerd – rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar koloniale en postkoloniale literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam op 16 december 2005
Michiel Van Kempen
Welcome to the Caribbean, darling! De toeristenblik in teksten uit de (voormalige) Nederlandse West – rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar West-Indische Letteren aan de Universiteit van Amsterdam, vanwege de Stichting Instituut ter Bevordering van de Surinamistiek, op vrijdag 8 juni 2007
Wim Rutgers
Niemand schrijft met opzet een slecht boek:
Antilliaanse literatuurkritiek, literatuurgeschiedenis en literatuurwetenschap – rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar in Literatuurwetenschap en Literatuurgeschiedenis, in het bijzonder met betrekking tot de lokale en Caribische literatuur in betrokken talen aan de Universiteit van de Nederlandse Antillen op 26 oktober 2007
Marlene Van Niekerk
The Fellow Traveller (A True Story) – inaugural address delivered at the acceptance of the post of professor to the Africa Chair of the Faculty of Arts and the Humanities of the University of Utrecht on 15 January 2008
Olf Praamstra
De Nederlandse Letterkunde als wereldliteratuur – rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar in de Nederlandse literatuur in contact met andere culturen aan de Universiteit van Leiden op 21 november 2008
Uitkijk
Jerzy Koch
Oost-West-Zuid oftewel extramurale gebieden
W niniejszym artykule omówione zostały reakcje na książki Tadeusza Konwickiego w obszarze języka niderlandzkiego. W tym celu analizie poddano recenzje z czasopism ukazujących się w Belgii i Holandii w zasadniczym okresie recepcji, czyli w latach 80-tych. W artykule nie tylko omówione zostały profile czasopism i recenzenci, lecz także podjęto próbę analizy modelowej recenzji książki Konwickiego. Stałymi elementami takiej recenzji okazały się m.in. kontekstualizacja historyczna (uwzględniająca specyfikę dziejów Europy Środkowej), prezentacja sylwetki autora (koncentrująca się na kilku wybranych elementach biografii), porównania z innymi pisarzami oraz ocena danej książki, ewentualnie jakości tłumaczenia i twórczości Konwickiego. Na podstawie tej analizy w drugiej części artykułu przedstawiono interpretację recepcji w Niderlandach, której nicią przewodnią okazuje się fascynacja obsesyjnym sposobem traktowania przez Tadeusza Konwickiego historii. Podstawowa teza brzmi, że o specyficznym sposobie wprowadzenia Konwickiego do systemu literackiego w Niderlandach zadecydowała faza publicznego dyskursu na temat własnej przeszłości. Przebieg recepcji okazuje się więc w tym przypadku efektem projekcji wewnętrznych kwestii kultury niderlandzkiej na twórczość polskiego autora.
Twórczość Antjie Krog cieszy się ogromnym uznaniem, świadczą o tym liczne nagrody, w tym pięć doktoratów honorowych. Za najnowszy tom Mede-wete, poetka otrzymała niedawno nagrodę im. J.B.M. Hertzoga przyznawaną przez Południowoafrykańską Akademię Nauki i Sztuki. To najbardziej prestiżowe wyróżnienie w dziedzinie literatury afrikaans już po raz drugi trafiło w ręce Antjie Krog.
In: "Widzę rzeki szerokie...: z dziejów literatury niderlandzkiej XIX i XX wieku. Tom 2" / red.: Jerzy Koch, Piotr Oczko. - Poznań : Zakład Studiów Niderlandzkich i Południowoafrykańskich, Wydział Anglistyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2018. - (Biblioteka Werkwinkel). p. 589-628