Cielu
Cielu (del llatín caelum; de caelum tangi: ser –tocáu– mancáu pol rayu)[1] defínese de cutiu como'l espaciu nel que se mueven los astros y por efeutu visual paez arrodiar la Tierra.
En astronomía, cielu ye sinónimu d'esfera celeste: una bóveda imaxinaria sobre la cual distribúyense'l Sol, les estrelles, los planetes y la Lluna. La esfera celeste estremar en rexones denominaes constelaciones.
En mitoloxía, ente los romanos, nome llatín del dios Uranu y de les deidaes preolímpicas.
En meteoroloxía el términu cielu fai referencia a la zona gaseosa más trupa de l'atmósfera d'un planeta.
Dalgunos de los fenómenos naturales vistos nel cielu son les nubes, el arcu iris y l'aurora. El rescamplu puede vese nel cielu mientres les nubes llétriques. Como resultáu d'actividaes humanes, la neblina vese de cutiu sobre ciudaes grandes mientres les primeres hores del día.
El color del cielu
editar
El color del cielu ye resultáu de la gran interacción de la lluz solar cola atmósfera. Nun día de sol el cielu del nuesu planeta vese xeneralmente celeste. El color varia ente'l naranxa y colloráu, Rosa (color) mientres el amanecer y al atapecer. Cuando llega la nueche el color pasa a ser un azul escuro. Mientres el día'l sol puede vese nel cielu, nun siendo que tea ocultu poles nubes. Mientres la nueche (y en ciertu grau mientres el día) la Lluna, les estrelles y, n'ocasiones, dalgunos planetes vecinos son visibles nel cielu.[2]
Según esplicaciones de la NASA "La lluz del sol vese blanca, pero en realidá ta compuesta por tolos colores del arcu-iris, del colloráu al violeta, pasando pol naranxa, mariellu, verde y azul, rosa, y tolos sos matices", per otru llau, la lluz viaxa en "foles", cimblando al traviés del espaciu. Dellos tipos lluz viaxen en foles llargues y nidies, como les que componen el color coloráu, ente qu'otres, como l'azul, viaxen en foles más curties. Magar la lluz viaxa en llinia recta, pue ser reflexada (como nun espeyu), curvada (como nun prisma), o bien tremada (como cuando topeta con ciertes molécules). Cuando la lluz llega al planeta Tierra, topeta coles molécules que componen l'atmósfera, pero non toes facer de la mesma manera: les ondes llumíniques que viaxen nes "foles más curties", les azules, topeten más coles molécules de l'atmósfera que les llargues, esvalíxense entós con más amplitú y frecuencia pel aire, "opacando" al restu y el cielu vese azul.[3]
De la mesma, cuando'l sol poner nel horizonte, la lluz qu'emite tien que pasar por más cantidá de molécules atmosfériques y entós l'azul esvalíxase por demás, dando oportunidá al restu de los colores, sobremanera a los que viaxen en foles llargues y nidies como'l colloráu, el naranxa, y el mariellu, a que se manifiesten ante los güeyos de quien mira un atapecer.[3]
Per otru llau, en llugares ensin atmósfera, como la Lluna, por casu, la lluz del Sol nun topeta con molécules y llega "blanca". D'esa manera ye que, dende la Lluna, puede vese l'espaciu direutamente.[3]
Día
editar
Mientres el día vese'l cielu de color azul, por cuenta de la esviación de la lluz visible de llonxitú d'onda curtia de (380 nm a 500 nm aproximao).
Nueche
editarPola nueche, la vista del cielu ye desaxeradamente escura, ye negru, y nel horizonte escuru. Esto debe a que nun llega cuasi nada de lluz, namái la reflexada pola Lluna, y la de les estrelles, apenes lleguen a allumar la superficie terrestre.
Otros casos
editarLes nubes, que se formen de grandes partícules coloras, reciben la lluz y la reflexen ensin camudar la so color, por eso vemos les nubes blanques. Ésti ye un exemplu de la espardimientu de Mie. Si ésta asocede de forma masiva, la lluz nun ye tantu reflexada y Corazón sinón retenida, y el blancu pasa d'una escala de grises a negru, dependiendo de lo gruesa que seya la nube.
Referencies y cites
editar- ↑ Echauri: Diccionariu básicu Latino-español. Español-Llatín 84-7153-223-9.
- ↑ Cielu.htm ¿Por qué'l cielu ye azul?María Isabel Suero López y Ángel Luis Pérez Rodríguez. Grupu Orión de Didáctica de la Física.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 cielo-es-azul ¿Por qué'l cielu ye azul? por Lucas Parera diariu La Nación (Arxentina), 31/03/2017
Ver tamién
editarEnllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Cielu.
Wikillibros en italianu tien un llibru o manual sobre Osservare il cielu.- Cielu.htm ¿Por qué'l cielu ye azul? (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- Otra definición de cielu
