Daniel arap Moi
Daniel Toroitich arap Moi (2 de setiembre de 1924, Sacho (en) 
– 4 de febreru de 2020, Nairobi) foi un políticu de Kenia, presidente del so país ente 1978 y 2002.
Biografía
[editar | editar la fonte]Nacíu en Sacho, nel distritu de Baringo, provincia de Rift Valley, Arap Moi foi criáu pola so madre dempués de la temprana muerte del so padre. En completando la educación secundaria, asistió al Teacher Training College (colexu de formación del profesoráu) en Kapsabet. Trabayó como profesor dende 1946 hasta 1955.
Arap Moi empezó la so carrera política en 1955, cuando foi escoyíu miembru del Conseyu Llexislativu en representación de la so provincia. Xunto a Ronald Ngala fundó la Unión Democrática Africana de Kenia (KADU) en 1960, pa enfrentase a la Unión Nacional Africana de Kenia (KANU) dirixida por Jomo Kenyatta, el so predecesor nel cargu de presidente del país que desempeñaría años dempués.
L'oxetivu de la KADU yera la defensa de los intereses de los grupos étnicos minoritarios, tales como los kalenjin, a los que pertenecía Arap Moi, frente a la supremacía de les etnies luo y kĩkũyũ, a les que pertenecíen la mayor parte de los miembros de la KANU, como'l mesmu Kenyatta, que yera kĩkũyũ. La KADU abogaba por una república federal, ente que la KANU taba a favor d'un modelu d'Estáu unitariu. La superioridá numbérica de la KANU llevó al gobiernu del Reinu Xuníu, la potencia colonial que gobernaba'l país, a refugar cualquier elementu de tipu federal na constitución del nuevu Estáu independiente.
Reelixíu miembru del Conseyu Llexislativu por Rift Valley en 1957, y darréu diputáu del Parllamentu por Baringo Norte, Moi convertir en Ministru d'Educación ente los años 1960 y 1961 nel Gobiernu kenianu anterior a la independencia.
Tres la independencia, proclamada'l 12 d'avientu de 1963, Kenyatta convenció a Moi de la necesidá d'aunir les fuercies col fin de completar el procesu de descolonización, y Moi aceptó integrar la KADU na KANU. D'esta manera, Kenia convertir na práutica nun réxime de partíu únicu, apoderáu pola alianza ente los kĩkũyũ y los luo. Kenyatta amosó'l so agradecimientu a Moi xubiéndo-y, primero a Ministru del Interior en 1964, y dempués a vicepresidente, en 1967. convirtiéndose asina nel home d'enfotu de Kenyatta, Moi aportó a la presidencia tres la muerte del primeru'l 22 d'agostu de 1978.
Anque nun principiu goció de popularidá, la rensía kĩkũyũ contra'l so ascensu al poder, xuníu a la recesión económica que sufrió'l país, socavaron la popularidá y la llexitimidá del so réxime. Tres un intentu fallíu de golpe d'Estáu lleváu a cabu por un grupu d'oficiales de la Fuercia Aéreo'l 1 d'agostu de 1982, Moi modificó la Constitución pa establecer de iure un Estáu de partíu únicu recurriendo a midíes represives, incluyíes la tortura y l'encarcelamientu ensin xuiciu. Esto llevó a que los Estaos Xuníos suspendieren l'ayuda humanitaria a Kenia a finales de los años 80. La presión internacional obligó a Moi a reinstaurar un sistema pluripartidista n'avientu de 1991. Moi ganó les eleiciones en 1992 y 1997, en campañes eleutorales bien violentes nes que se producieron dellos muertos. Munchos críticos acúsenlu de manipoliar les tensiones interétnicas pal so beneficiu personal.
A lo llargo de los años, la corrupción del réxime de Moi foi n'aumentu, y la violencia política perxudicó a la industria turística. Los programes de reforma impuestos pol Fondu Monetariu Internacional y pol Bancu Mundial nun llograron sacar al país del estancamientu económicu. Moi tuvo tamién implicáu nel llamáu escándalu de Goldenberg.
La llimitación constitucional del númberu de mandatos torgó a Moi presentase a la reelección nes eleiciones presidenciales del añu 2002, y Moi sofitó ensin ésitu al so socesor Uhuru Kenyatta, el fíu de Jomo Kenyatta. Estes consideráronse les primeres eleiciones llibres y democrátiques en Kenia, cola participación d'una amplia coalición de partíos de la oposición imponer al KANU. El líder d'esta coalición, Mwai Kibaki, asocedió a Daniel Arap Moi como presidente de Kenia'l 29 d'avientu de 2002.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w64v9zgz. Apaez como: Daniel arap Moi. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ «Muere Daniel Arap Moi, expresidente de Kenia, a los 95 años» (4 febreru 2020). Consultáu'l 19 xunu 2020.
- ↑ «Kenya's former President Daniel arap Moi dies aged 95».
- ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Daniel arap Moi.- Biografía de Daniel arap Moi por CIDOB (n'español)
| Predecesor: Jomo Kenyatta |
Presidente de Kenia 1978–2002 |
Socesor: Mwai Kibaki |
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q193492- Multimedia: Daniel arap Moi