Imperiu Maurya

	estáu desapaecíu
Alministración
Capital	Patliputra ; Patna
Forma de gobiernu	Monarquía absoluta
	Chandragupta Maurya (dende 322 edC)
Llingües oficiales	Prácritu
Relixón oficial	Hinduismu, budismu y Xainismu
Xeografía
Coordenaes	25°36′36″N 85°08′29″E / 25.61°N 85.1414°E
Superficie	5000000 km²
Demografía
Población	40 000 000 hab.
Densidá	8 hab/km²

L'Imperiu Maurya (मौर्य राजवंश Maurya Rājavśa) foi'l primer gran imperiu unificáu de la India. Rexíu pola dinastía Maurya, duró dende 320 e. C. hasta 185 e. C. (feches probables), apoderando tol norte y centru de la India y delles rexones d'Afganistán y Paquistán.

Aniciáu del reinu de Magadha nos llanos de la cuenca Indo-Ganges na güei moderna ciudá de Bihar y Bengala, cola so capital Pataliputra (cerca de la moderna Patna), l'Imperiu foi fundáu nel añu 321 e. C. por Chandragupta Maurya,^[1] que derrocara a la Dinastía Nanda y empezáu a ampliar el so poder al traviés de la India central y occidental.

L'imperiu foi espandíu escontra'l norte, a lo llargo de les fronteres naturales del Himalaya, y al este escontra'l güei tao d'Assam. Al oeste, algamó más allá de Paquistán ya incluyó Beluchistán en Persia y partes significatives del agora Afganistán, incluyendo Herat y les provincies de Kandahar. L'Imperiu foi ampliáu nes rexones centrales y escontra el sur de la India pol emperador Bindusara, pero esto escluyó una pequeña parte de les rexones inexploradas cerca de Kalinga.

Dempués de la conquista de Kalinga, Ashoka el Grande termina la estensión militar del Imperiu. Los reinos de Pandya y Cheras nel sur de la India caltuvieron asina la so independencia, aceptando la supremacía del emperador Maurya. L'Imperiu Maurya foi quiciabes el mayor imperiu que gobernara'l subcontinente indiu hasta la llegada de los británicos. La so decadencia empezó cincuenta años dempués de la muerte de Ashoka, y eslleióse nel añu 185 e. C. cola fundación de la dinastía shunga, en Magadha.

So Chandragupta, l'Imperiu Maurya lliberó la rexón que tuvo so la ocupación macedonia. Chandragupta ganó a los invasores conducíos por Seleuco I, un xeneral griegu del exércitu d'Alejandro. So Chandragupta y los sos socesores, tanto'l comerciu internu como esternu, l'agricultura y les actividaes económiques espolletaron y ampliáronse al traviés de la India gracies a la creación d'un sistema único y eficiente de finances, alministración y seguridá. Dempués de la Guerra de Kalinga, l'Imperiu esperimentó mediu sieglu de paz y seguridá so Ashoka: la India yera un Imperiu próspero y estable de gran poder económicu y militar, que la so inflúi política y comerciu estendiéronse al traviés del Asia central, occidental y Europa.

La India tamién esfrutó d'una era d'harmonía social, el tresformamientu relixosu, y la estensión de les ciencies y de la conocencia. L'abrazu de Chandragupta Maurya a la relixón yaina aumentó la renovación social y relixoso y la reforma al traviés de la so sociedá, ente que la conversión de Ashoka al budismu foi la fundación del reináu de paz social y política y non violencia al traviés de la India. Ashoka patrocinó la estensión de los ideales budistes en Sri Lanka, el sureste d'Asia, l'Asia occidental y el Mediterraneu européu. Créese que nesta dómina escribió'l testu ateísta Brihaspati sutras, lo que podría indicar la llibertá relixosa ensin precedentes que se vivió nesta dómina.

El ministru Kautalya de Chandragupta escribió'l Artha shastra, unu de los mayores trataos sobre economía, política, asuntos esteriores, alministración, artes militares, guerra y relixón dalguna vegada producíu n'Asia. El Artha-xastra y los Edictos de Ashoka son les fontes primaries de los rexistros escritos sobre los maurya. L'Imperiu maurya ye consideráu unu de los periodos más significativos na hestoria india. El capitel de los lleones de Ashoka en Sarnath ye l'actual emblema de la India.

Historia

Periodu de formación

Cuando Alexandru Magnu conquistó'l noroeste de la India nel 326 e. C., estableció una alianza col rei Ambhi de Taxila (llamáu Taxiles o Omphis nes fontes griegues), con que'l so sofitu llogró vencer, na batalla del Hidaspes, al rei Poros de Pauravas, un reinu de Panyab occidental. Alejandro creó dellos Estaos vasallos, gobernaos polos reis Ambhi y Poros (en atrayéndolo a la so causa), fundando delles fortaleces. Na rexón del baxu Indo, Alejandro dexó como gobernador a Peithon, y na del altu Indo a Filipo, que s'estableció na ciudá de Taxila.

A la muerte d'Alejandro en Babilonia (323 e. C.), el so imperiu estazóse y fundáronse numberosos reinos nuevos. Na India, Chandragupta Maurya aprovechó pa crear el primer imperiu unificáu del subcontinente indiu.

Chandragupta Maurya

En 320 e. C., un nuevu monarca, Chandragupta, derroca a la dinastía reinante na ciudá de Magadha, los Nanda, ya instaura una nueva dinastía, la Maurya.

Chandragupta entró de nuevu en conflictu colos griegos, cuando, nel 305 e. C., Seleuco I, monarca del Imperiu seléucida, intentó reconquistar les rexones noroccidentales de la India que formaren parte del Imperiu d'Alejandro. Chandragupta ganó a Seleuco, y dambos monarques roblaron un tratáu de paz. Chandragupta casóse cola fía de Seleuco y recibió los territorios de Gandhara y Aracosia. Seleuco recibió 500 elefantes de guerra, que xugaríen darréu un papel decisivu na so victoria contra los reinos helenísticos occidentales na batalla de Ipso, en 301 e. C. Dambos reinos establecieron rellaciones diplomátiques, y dellos embaxadores griegos, como l'historiador Megástenes, moraron na corte Maurya.

Chandragupta, asesoráu por Kautalya, creó un Estáu fuertemente centralizáu con una complexa alministración. La capital del imperiu taba en Pataliputra, actual Patna (en Bihar); según Megástenes, taba arrodiada por una muralla de madera con 64 puertes y 570 torres y andaba a la tema en rellumanza coles ciudaes coetanees Susa y Ecbatana del estinguíu Imperiu persa.

Bindusara

Bindusara, fíu de Chandragupta, estendió l'Imperiu hasta la India central y meridional. Esiste bien escasa información alrodiu del so reináu. Na so corte hubo tamién un embaxador del Imperiu seléucida, llamáu Démaco, y un representante de Ptolomeo Filadelfos, llamáu Dyonisos.

Ashoka

Ashoka (Aśoka) (273- 232 e. C.), nietu de Chandragupta, ye'l más importante de los monarques del Imperiu maurya.

Tres delles campañes militares, amplió l'antiguu reinu de Magadha hasta Afganistán y Bengala, y dende Nepal hasta'l ríu Krishna, nel Decán. Convertir al budismu, según la inscripción que figura n'unu de los sos edictos rupestres, por causa de los reconcomios que-y causaron el so sangrientes conquistes en Kalinga (actual Orissa), y decidió adoptar como norma de conducta nel so reinu la llei del dharma. La so política tuvo carauterizada polos ideales de non violencia, tolerancia relixosa y respetu polos padres, maestros y mayores. Unvió misioneros budistes a Caxmir, Persia y Sri Lanka. Convocó en Pataliputra el tercer conceyu budista.

Los sos edictos fueron grabaos sobre piedra o en pilastres monolítiques d'arenisca, llamaos lat o stambha, que s'asitiaron por tolos llugares del so imperiu. Estes pilastres amuesen inscripciones en distintos dialeutos vernáculos del prácrito y constitúin los exemplos más antiguos conocíos d'usu de los alfabetos brahmi y kharosthi. Nes zones fronterices del Imperiu —por casu, en Kandahar— emplegar tamién llingües como'l griegu y l'araméu. Los edictos de Ashoka son una de les principales fontes d'información sobre'l so reináu.

Construyó, según la tradición, 84.000 stupes budistes por tola India, según carreteres y hospitales. Alzó un gran palaciu na so capital, Pataliputra, inspirándose nel arte persa.

El llamáu capitel de Ashoka, que remata la columna de Sarnath, ye na actualidá'l escudu oficial de la India. Presenta en relieve figures de caballos, toros, elefantes y lleones; nel centru, la rueda del budismu y, enriba d'ella, tres león.

Decadencia

La decadencia del Imperiu empecipióse posiblemente nos últimos años de la vida de Ashoka, seique polos privilexos daos pol monarca a la relixón budista en desterciu del hinduismu. A la muerte de Ashoka, el reinu estremar ente'l so fíu Kunala y los sos nietos Dasaratha y Samprati, al empar que los territorios meridionales del Imperiu independizáronse. Los Puranás menten otros trés reis, el postreru de los cualos ye Brihadratha, que la so muerte (y por tanto'l final del Imperiu maurya) asitióse ente los años 187 y 180 e. C.

Foi asesináu por un usurpador, Pusiamitra, quien fundó'l imperiu Shunga.

Tamién foi la decadencia de la cultura de la cerámica negra pulida nortiza (una cultura de baxa teunoloxía qu'esistió ente'l sieglu VIII y l'II e. C.), que dexó rastros na importante llanura gangética, ente los ríos Ganges y Yamuná, nel centru-norte de la India.

L'alministración del imperiu

L'imperiu taba estremáu en cinco virreinatos: l'emperador gobernaba directamente'l primeru, que la so capital yera Pataliputra; los otros cuatro gobernantes (príncipes reales o kumara), nomaos pol emperador, faíense cargu de les otres capitales: Taxila (nel actual Paquistán), al noroeste del reinu; Tasali (en Kalinga, actual Orissa), al este; Ujjain o Ujayin (nel actual Madhya Pradesh), al oeste; y Suvarnagari (nel actual Andrhra Pradesh), al sur. Cada unu d'estos virreinatos estremábase de la mesma en distritos, gobernaos por mahamatras y col so propiu cuerpu de funcionarios encargaos de les distintes xeres alministratives.

Emperadores mauryas

La cronoloxía de los reinaos ye aldericada. Según Eggermont (The Chronology of the Reign of Asoka Moriya. Leiden, 1956), Ashoka foi coronáu nel 268 e. C.

Unu de los datos más importantes pa esclariar la cronoloxía de los monarques de la dinastía Maurya ye l'edictu XIII de Ashoka, nel que se citen como reis contemporáneos sos a Antiyaka, Tulamaia, Antekina, Maka y Alika Sudara. Según la mayor parte de los investigadores, trátase respeutivamente de:

Antíoco II Teos (261-246 e. C.), *

Ptolomeo Filadelfos d'Exiptu (285-247 e. C.), * Antígono I Gonatas de Macedonia (283-239 e. C.), * Mages de Cirene (283-259 e. C.) y * Alejandro II d'Epiru (272-255 e. C.).

Nun hai alcuerdu, sicasí, ente la identidá de tolos reis, nin nes sos feches de reináu. Según Thomas, estos cinco monarques tuvieron coles mesmes nel poder nos años 258 o 257 e. C., pero otros autores, como Thapar, consideren la fecha más probable los años 266 o 265 e. C. Comoquier, les diverxencies tocantes a les feches ente los distintos estudiosos nunca van más allá de siete o ocho años.

Ver tamién

Grecobudismu

Referencies

↑ Sellier, Jean (2003). Atles de los pueblos del Asia. Paidós, páx. 33. ISBN 978-84-49313325.

Enllaces esternos

Portal_de_la India Antigua/Maurya.html El Portal de la India Antigua (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión). Artículu detalláu, n'español, sobre la hestoria y l'arte de la dinastía Maurya.
KatinkaHesseLink.net (traducción al inglés de tolos edictos de Asoka).
Military History Of Ancient India (inglés) Archiváu 2016-04-14 en Wayback Machine

[1] Sellier, Jean (2003). Atles de los pueblos del Asia. Paidós, páx. 33. ISBN 978-84-49313325.

[1]