Empirizm
Təcrübəçilik və ya empirizm — fəlsəfədə biliyin sadəcə təcrübə vasitəsilə əldə edildiyini önə sürən nəzəriyyə.[1] Empirizm skeptisizm və rasionalizm ilə epistemologiyanın bir hissəsidir, innatizmə və adət-ənənələr əvəzinə təcrübə və empirik düşüncələrin önəmini vurğulayır.[2] Bununla belə, bəzi empiristlər adət-ənənələrin əvvəlki hiss təcrübələrinin əlaqələri nəticəsində yarandığını iddia edirlər.
Tarixən empirizm "boş vərəq" konsepsiyası (tabula rasa) ilə əlaqələndirilmişdir, yəni, insan ağlı doğulduğunda "boş" olur və düşüncələrini yalnız təcrübə vasitəsilə inkişaf etdirir.[3]
Elm fəlsəfəsindəki empirizm, xüsusilə təcrübələrdə aşkar edildiyi kimi, sübutlara xüsusi əhəmiyyət verir. Elmi metodun əsas hissəsidir ki, bütün fərziyyələr və nəzəriyyələr yalnız aprior mülahizələrə, intuisiyaya və ya vəhyə əsaslanmaqdansa, təbii dünyanın müşahidələrinə qarşı sınaqdan keçirilməlidir.
Təbiətşünaslar tərəfindən tez-tez istifadə olunan empirizm "bilik təcrübəyə əsaslanır" və "biliyin davamlı təftiş və saxtalaşdırmaya məruz qalaraq, ehtimal və ehtimala əsaslandığını" söyləyir.[4]
İstinadlar
- ↑ Psillos, Stathis; Curd, Martin. The Routledge Companion to Philosophy of Science (1. publ. in paperback). London: Routledge. 2010. 129–38. ISBN 978-0415546133.
- ↑ Baird, Forrest E.; Walter Kaufmann. From Plato to Derrida. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Prentice Hall. 2008. ISBN 978-0-13-158591-1.[səhifə göstərin]
- ↑ Scheibe, Erhard. Between rationalism and empiricism : selected papers in the philosophy of physics. Springer. 2001. ISBN 0-387-98520-4. OCLC 45888831.
- ↑ Shelley, M. (2006). Empiricism. In F. English (Ed.), Encyclopedia of educational leadership and administration. (pp. 338–39). Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.