Gettisberq nitqi

Abraham Linkolnun təsdiq edilmiş iki şəklindən biri (işıqlandırılmış sepiya) Gettysburgda, günorta saatları, Lincoln gəldikdən dərhal sonra və nitqdən üç saat əvvəl. Sağında yer almış cangüdəni Ward Hill Lamondur.

Gettysburg nitqi — Amerika Birləşmiş Ştatlarının prezidenti Abraham Linkolnun Amerika Birləşmiş Ştatları tarixindəki ən məşhur çıxışlardan biri. Amerika vətəndaş müharibəsi dövründə Konfederasiya qüvvələrinin Gettisberq döyüşündə Birlik Qüvvələri tərəfindən məğlub edilməsindən dörd ay yarım sonra, 19 noyabr 1863-cü il Cümə axşamı günü Pensilvaniya ştatının Gettysburg şəhərində Gettysburg Milli Qəbiristanlığının açılışı zamanı söylənilmiş olan bir nitqdir.

Nitq mətni

87 il əvvəl əcdadlarımız bütün insanların bərabər olduqları prinsipinə inanaraq bu qitədə yeni bir millət yaratdılar. İndi biz hal-hazırda bu əsasda qurulmuş hər hansı bir millətin yaşaya bilib-bilməyəcəyini yoxlayan böyük bir vətəndaş müharibəsindəyik. İndi böyük bir toqquşmanın baş verdiyi bir ərazidəyik. Biz buraya buranın bir hissəsini bu millətin yaşaması üçün canını verənlərə son bir istirahət yeri olaraq təqdim etmək üçün gəldik. Digər tərəfdən, bu diyarı xeyir-dua verərək müqəddəsləşdirməyimiz və ya müqəddəs etməyimiz mümkün deyildir. Burada döyüşərək canlarını qurban verən insanlar bu məkanı o qədər müqəddəs etmişdirlər ki, ona bir şey əlavə etmək və ya ondan çıxartmaq bizim imkanlarımız xaricindədir. Dünya burada dediklərimizə az əhəmiyyət versə də, insanların burada nə etdiklərini heç vaxt unutmayacaqdır.

Burada bundan belə özlərini həsr etmiş olanlar sağ qalanlardır. Bu yarımçıq missiyanı bu cəsarətli insanların indiyə qədər irəlilədikləri yerdən götürmək və onu daha da irəliyə doğru aparmaq bizim missiyamızdır. Biz, sağ qalanlar, burada canlarını qurban verənlərdən aldığımız güclə daha çox irəliləməliyik və bu insanların bir heçin uğrunda ölmədiklərini sübut etməliyik. Allahın şahidliyi altında olan bu ölkənin yeni bir azadlıq doğuşu yaşamasını təmin edək və xalqın, xalq tərəfindən xalq üçün idarəçi olduğu bu dövlətin yer üzündən silinməməsini təmin edək.

Əlavə ədəbiyyat

• Barton, William E. (1950). Lincoln at Gettysburg: What He Intended to Say; What He Said; What he was Reported to have Said; What he Wished he had Said. New York: Peter Smith.
• Boritt, Gabor (2006). The Gettysburg Gospel: The Lincoln Speech That Nobody Knows Simon & Schuster. 432 pp. ISBN 0-7432-8820-3.
• Busey, John W., and Martin, David G., Regimental Strengths and Losses at Gettysburg, 4th Ed., Longstreet House, 2005, ISBN 0-944413-67-6.
• Frassanito, William A. (1995). Early Photography at Gettysburg. Gettysburg, PA: Thomas Publications. ISBN 978-1-57747-032-8.
• Gramm, Kent (2001). November: Lincoln's Elegy at Gettysburg. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 0-253-34032-2.
• Herndon, William H. and Welk, Jesse W. (1892). Abraham Lincoln: The True Story of A Great Life (Vol II). New York: D. Appleton and Company.
• Kunhardt, Philip B., Jr. (1983). A New Birth of Freedom: Lincoln at Gettysburg. Little Brown & Co. 263 pp. ISBN 0-316-50600-1.
• Lafantasie, Glenn. "Lincoln and the Gettysburg Awakening". Journal of the Abraham Lincoln Association 1995 16(1): 73–89. ISSN 0898-4212.
• McPherson, James M. (1988). Battle Cry of Freedom: The Civil War Era (Oxford History of the United States). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-503863-0.
• McPherson, James M. (1996). Drawn with the Sword: Reflections on the American Civil War. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-509679-7.
• Murphy, Jim (1992). The Long Road to Gettysburg. New York: Clarion Books. 128 pp. ISBN 0-395-55965-0.
• Prochnow, Victor Herbert. ed. (1944). Great Stories from Great Lives. Freeport: Books for Libraries Press, 1944. ISBN 0-8369-2018-X.
• Rawley, James A. (1966). Turning Points of the Civil War. University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-8935-9.
• Reid, Ronald F. "Newspaper Responses to the Gettysburg Addresses". Quarterly Journal of Speech 1967 53(1): 50–60. ISSN 0033-5630.
• Sandburg, Carl (1939). "Lincoln Speaks at Gettysburg". In: Abraham Lincoln: The War Years New York: Harcourt, Brace & Company. II, 452–457. ASIN: B000BPD8GC.
• Sauers, Richard A. (2000). "Battle of Gettysburg". In Encyclopedia of the American Civil War: A Political, Social, and Military History. Heidler, David S., and Heidler, Jeanne T., eds. W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-04758-X.
• Selzer, Linda. "Historicizing Lincoln: Garry Wills and the Canonization of the 'Gettysburg Address". Rhetoric Review Vol. 16, No. 1 (Autumn 1997), pp. 120–137.
• Simon, et al., eds. (1999). The Lincoln Forum: Abraham Lincoln, Gettysburg, and the Civil War. Mason City: Savas Publishing Company. ISBN 1-882810-37-6.
• White, Ronald C., Jr. (2005). The Eloquent President: A Portrait of Lincoln Through His Words. New York: Random House. ISBN 1-4000-6119-9.
• Wieck, Carl F. (2002). Lincoln's Quest for Equality: The Road to Gettysburg. Northern Illinois University Press. 224 pp. ISBN 0-87580-299-0.
• Wills, Garry (1992). Lincoln at Gettysburg: The Words That Remade America. New York: Simon and Schuster. 319 pp. ISBN 0-671-76956-1.
• Wilson, Douglas L. (2006). Lincoln's Sword: The Presidency and the Power of Words. Knopf. 352 pp. ISBN 1-4000-4039-6.

Əsas mənbə

• Abraham Lincoln Presidential Library Foundation, ed. Gettysburg Replies: The World Responds to Abraham Lincoln's Gettysburg Address (2015) ISBN 1493009125

Xarici keçidlər

• Vikianbarda Gettisberq nitqi ilə əlaqəli mediafayllar var.
• "Library of Congress, Gettysburg Address exhibit". myloc.gov. 6 May 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 May 2010.
• "(GNMP) Gettysburg Historical Handbook". pueblo.gsa.gov. İstifadə tarixi: 3 May 2010.
• "Online Lincoln Coloring Book for Teachers and Students". abrahamlincoln200.org. İstifadə tarixi: 3 May 2010.
• "Cornell University Library exhibit on Contemporary newspaper reactions". rmc.library.cornell.edu. İstifadə tarixi: 3 May 2010.
• "Abraham Lincoln: A Resource Guide". loc.gov. İstifadə tarixi: 3 May 2010.
• The Gettysburg Address recited by Sam Waterston, Matthew Broderick, Ken Burns, David McCullough, Stephen Lang, Medal of Honor recipient Paul W. Bucha. Music by Oscar©-winning composer John Williams.