Pozitiv qanun
Pozitiv qanun, pozitiv hüquq ,müsbət qanun, müsbət hüquq (lat. ius positivum) — dövlət tərəfindən rəsmiləşdirilən, suverenin (onun rolu xalq və ya monarx ola bilər) iradəsini ifadə edən və ya bu qanuna zidd olmayan, müəyyən bir ərazidə hüquq subyektlərinin həyatının tənzimləndiyi ümumi məcburi normalar sistemi; ictimai münasibətlərin tənzimləyicisi olan və dövlətin məcburiyyət gücü ilə dəstəklənən.[1] “İnsan hüquqları” adlı əxlaqi anlayış mövqeyindən insanın mənəvi hüquqlarına həm hörmət edə, həm də onları poza bilər (təbii hüquq), belə hallarda insanın mənəvi hüquqlarına zidd olan hüquq normaları qeyri-qanuni və ya antiqanuni adlanır.
Konsepsiyanın mənşəyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Müsbət hüquq anlayışı təbii hüquq doktrinasının inkişafı sayəsində meydana çıxdı, o, əbədi və dəyişməz, bütün xalqlar üçün ümumi olan, insan təbiətinin özü tərəfindən təyin olunan və ya yuxarıdan verilən təbii hüququn süni qüvvədən fərqləndirilməsindən irəli gəlirdi. hər bir ölkədə təkcə fərqli deyil, həm də cəmiyyətin həyatında baş verən dəyişikliklərlə əlaqədar olaraq qanunvericinin istəyi ilə daim dəyişən qanun.
Hüquqi pozitivizm
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Təbii hüquq insana anadan olduğu andan onun iradəsindən asılı olmayaraq verilir, pozitiv hüquq isə dövlət qanunvericilik hakimiyyəti institutları tərəfindən normativ hüquqi aktlarla təsbit edilir.
Pozitivistlər və neopozitivistlər hüquqi anlayışın leqalist tipinə riayət edirdilər.
Hüququn hüquqi anlayışında pozitiv hüquq dövlətin normativ hüquqi aktlarının məcmusu kimi şərh olunur. Iering həmçinin hüququ “dövlətdə qüvvədə olan məcburiyyət normalarının məcmusu” kimi tərif etmişdir. Bununla belə, E. N. Trubetskoyun qeydinə görə, “dövlət, ilk növbədə, hüquqi təşkilatdır, ümumi hüquq prinsipləri ilə bağlı olan insanların birliyidir; Ona görə də aydındır ki, dövlət anlayışı artıq hüquq anlayışını nəzərdə tutur. Ona görə də hüququ “dövlətdə qüvvədə olan” və ya “dövlət hakimiyyəti tərəfindən tanınan” normalar məcmusu kimi müəyyən edən həmin doktrinalar əslində başqa sözlə deyirlər: hüquq qanundur, x = x”.[2]
Radbrux, 1946-cı ildə yazdığı "Hüquqi Qanunsuzluq və Qanunsuz Hüquq" adlı əsərində qanunun qanun olduğu qənaəti ilə alman hüquqşünaslarını qanunlar qarşısında tərksilah etdiyinə görə, nasional-sosializmdə qanunun təhrif edilməsinə görə hüquqi pozitivizmi məsuliyyət daşıyırdı. özbaşınalıq və cinayət məzmunu.”
Mövcud qanun
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hüquqşünaslar mövcud hüquq normalarını (lat. de lege lata “mövcud qanuna görə”) səciyyələndirmək və onları ləğv edilmiş və ya faktiki olaraq hüquqi qüvvəsini itirmiş normalardan, habelə hüquqi qüvvəsini itirmiş normalardan fərqləndirmək üçün “pozitiv hüquq” anlayışından istifadə edə bilərlər. hələ qəbul edilməmiş, lakin gələcəkdə arzuolunan, yalnız qanun layihələri, təkliflər, tələblər, hüquqi ideyalar şəklində mövcud olan normalar.[3]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Владислав Николаевич Уруков. Государство Волжская Болгария: историко-правовой очерк. Алетейя (издательство).
- ↑ Трубецкой Е. Н. Лекции по энциклопедии права Arxivləşdirilib 2010-09-26 at the Wayback Machine. — М., 1916. — С. 12.
- ↑ // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Гуляихин В. Н. Диалектика естественного и позитивного права как источник общественно-правового прогресса // Вопросы права и политики. 2013. № 4. С. 221—238.
- Станиславский А. О происхождении положительного права: Речь, написанная для произнесения в торжественном собрании Императорского Харьковского Университета, 1856 года. — Харьков: Университетская типография, 1856. — 60 с.
- Упоров И. В., Схатум Б. А. Естественное и позитивное право: понятие, история, тенденции и перспективы развития. — Краснодар: Краснод. фил. С.-Петерб. ин-та внешнеэкон. связей, экономики и права, 2000. — 146 с.
Lüğətlər və ensiklopediyalar | |
|---|---|
| Normativ yoxlama |
