Fənərbaxça FK

Vikipediya, azad ensiklopediya
(Fənərbaxça PFK səhifəsindən yönləndirilmişdir)
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Fənərbaxça FK
Fenerbahçe
Loqonun şəkli
Klubun tam adı Fənərbağça Futbol Klubu
Ölkə Türkiyə Türkiyə
Ləqəb(lər) Sarı-Lacivertliler,
Sarı Kanaryalar
Rəng(lər)          Sarı-göy (Lacivərt)
Yaranma tarixi 3 may 1907
Stadionu Şükrü Saracoğlu stadionu
Tutumu 47.834
Prezidenti Türkiyə Ali Koç
Baş məşqçisi Portuqaliya Joze Mourinyo
Liqa Türkiyə Super Liqası
2022–2023 3
Rəsmi saytı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Fənərbaxça FK — klub Fənərbaxça İdman Klubunun nəznində fəaliyyət göstərir. Hazırda klub, Türkiyə Super Liqasında mübarizə aparır.[1] Klubun futboldan başqa digər mübarizə apardığı idman növləri basketbol, voleybol, atletika, boks, avarçəkmə, yelkənli idman, üzgüçülük və stolüstü tennisdir. "Fənərbaxça" futbol klubu ev oyunlarını İstanbul Kadıköydəki 47.834 nəfər tutumlu Şükrü Saracoğlu stadionunda keçirir.[1]

1907-ci ildə bir idman klubu olaraq qurulan "Fənərbaxça", türk futbolu tarixinin ən uğurlu və ən populyar idman klublarından biridir.[2][3]

"Fənərbaxça", 19 Türkiyə çempionluğu ilə ən çox çempionluq qazanan türk futbol klubudur.[4][5] 19 dəfə Superliqada, 6 dəfə Milli Divizionda, 3 dəfə Türkiyə Futbol Çempionatında, Türkiyə futbolu tarixində ən çox milli çempionluq qazanan klubdur. Həmçinin 6 Türkiyə çempionu olub. 9 Türkiyə Super Kuboku əldə etmişdir.[6] Klub avrokuboklar üzrə, ən yaxşı nəticəni 2012–13 mövsümündə, UEFA Avropa Liqasıda yarımfinalına yüksələrək əldə etmişdir. 1968-ci ildə çempionluğunu qazandığı Balkan Kuboku Türkiyədə və klub tarixində ilk avrokubok olub.

"Sarı Kanaryalar" ləqəbli "Fənərbaxça", "Trabzonspor" və "Beşiktaş" kimi klublarla yarışsa da, ən böyük rəqibi eyni şəhərdə yerləşən "Qalatasaray"dır. Bu iki klub arasında baş tutan matçlar "qitələrarası derbi" və ya "Avrasiya derbisi" adlanır. Klubun ənənəvi forması düz, sarı və sürməyi zolaqlı formadan, ağ şortdan və yanlarda açıq rəngli ağ corabdan ibarətdir.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1907-1959

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Osmanlı Səfirliyinin birinci katibi Nurizadə Suad bəyin oğlu Mehmet Ziya Songülən, Hərəkat Ordusunun general-mayoru Şəvki Paşanın oğlu Ayətullah bəy, ədəbiyyat adamı Samipaşazadə Səzai bəyin qardaşı oğlu və Hərbi Dəniz Qüvvələrinin tələbəsi Ənver Nəcip (Okaner), Bəsrə valisi Əbdürrəhman Sami Əfəndinin oğlu, Alman Liseyi şagirdi Həsən Sami Qocaməmi, "Hindistanlı" kimi tanınan Asəf Beşpınar, Haccarzadə Mehmet Tofiq və vali Saffət Paşanın oğlu Hakkı Saffet Tarı oynayıblar. İngiltərə və Yunanıstan futbol komandalarının həmin illərdə Papazın Çayırı, İstanbul Kadıköydəki bir ərazi vahidi olan Kalamışda, "Papanın Çayırı" adlanan köhnə futbol meydançasında İngilislərin və Yunanların yaratmış olduqları klubun oyununu seyr edirdilər. İngilislərin içində yer aldığı "Moda" futbol klubunda oynayan ilk türk futbolçu "Bobby" ləqəbli Fuat Hüsnü Qayacanı seyr etməkdə idilər.[7] 1907-ci ilin yazında bir matçdan sonra Nəcib, Ziya və Ayətullah bəy Nəcib bəyin Beşbıyıq Sokakdakı Moda evində toplaşırlar. Tarixlərinin dəstəyi ilə güclənən bu gənclər quracaqları komandanın ilk ideyasını ortaya atdılar. Bu gənc dostlar qrupunun məsləhətindən sonra dövrün varlılarından olan, lazımi pulu maliyyələşdirəcək Saint-Joseph məzunu mühəndis Nurizadə Ziya klubun qurucu prezidenti, Ayətullah bəy, Osmanlı Bankının zabitlərindən olan Saint-Joseph məzunu, Dəniz Məktəbində məmur (katib) vəzifəsində çalışırdı. Kapitan və xəzinədarlıq (xəzinədar) vəzifələrini yeni bitirmiş Nəcib bəy ilə bölüşürdü. Yaşadıqları məhəllədən ilhamlanaraq klubun adını Fənərbaxça Futbol Klubu olaraq təyin etdilər. Beləliklə, Fənərbaxça İdman Klubu 1907-ci ildə İstanbulun Kadıköyün Moda səmtində futbol komandası olaraq quruldu.

Klub prezidenti Ziya bəy önü və qolları düyməli flanel parçadan olan sarı və ağ rəngli boş formaları, tünd göy rəngli şortları və sarı aslanlı yun corabları şəxsən özü İngiltərədən gətirdi. Saint-Joseph Kolleci türk müəllimi Ənverin nəzarətində Kuşdili və Fənərbaxça çəmənliklərində ilk məşqinə başlayıb. Qısa müddətdə məhəllənin futbola qadir gənclərini öz ətrafına toplayan klubun ilk heyəti yəqin ki; Hinddə Asəf — Nəcib, Ziya — Böyük Həsən — Həsən Sami, Çərkəz Səbri — Nəsuhi, Şevkati — Qalip — Hüseyn, Hayrullah bəy kompozisiya və ya; Asəf — Ziya — Həsən Sami — Ayətullah — Məzhar — Nəcib — Fəthi — Qalip — Hüseyn — Böyük Həsən — Nevzatda ibarət idi.

"Fənərbaxça" futbol komandası ilk dəfə 1908-ci ildə "İstanbul Futbol Liqası"na qatılıb. Enver Yetikerdən sonra klubun baş məşqçisi, həm də futbolçusu olan Hüseyin Dalaklı oldu[8]. İlk iki ildə klubun təsisçilərinin istefası səbəbi ilə klub "İstanbul Liqası"nda ayaqda qala bilmədi. 1911–12 mövsümündə Zeki (Mazlum), Karnik Arslanyan, Abbas (Elkatipzadə), Mustafa (Elkatipzadə), Yəhya Bərki (Qaragözoğlu), Hüseyn (İzzi), Arif, Kamal (Aşkın), Tevfik, Nuri, Qalip (Kulaksızoğlu), Nasuhi (Baydar) və Enver Yetikeribarət kimi oyunçulardan ibarət komanda, yenilməz çempion olaraq tarixində ilk liqa çempionluğunu qazandı.[9] "Fənərbaxça" 1912–13 mövsümünü lider olaraq davam etdirsə də, bu mövsüm; Balkan müharibələri səbəbindən tamamlana bilmədi[10]. Bunun nəticəsində 1907 artıq tanınan Fənərbaxçanın rəsmi quruluşu 1913-cü ildə qeydə alındı. "1907-ci ildə Kuşdili Çayırında qurulan və Həmid Hüsnünün (Kayacan) rəhbəri olduğu Fənərbaxça İdman Klubu fiziki və intellektual tərbiyəni yaymaq, ölkə gənclərini həyat mübarizəsinə, bəlalara və hərbi səfərlərə (müharibə) öyrətmək məqsədi daşıyır". Klub rəsmi olaraq bu sənədlə qeydiyyatdan keçib. Bu rekord eyni zamanda bir türk futbol klubu haqqında indiyə qədər tapılan yeganə rəsmi Osmanlı qeydiyyat sənədidir.[11] O, bir mövsüm ardıcıl məğlubiyyətsiz İstanbul Liqası çempionluğunu qazanıb. Həmçinin "Cümə Liqası"nda mübarizə aparır. 1912-ci ildə qurulan və 1923-cü ilə qədər davam edən Fənərbaxça 1920–21 və 1922–23 mövsümlərini çempion olaraq tamamladı.[12]

1922–23 mövsümündə Fənərbaxçanın çempionluğu dünyada misli görünməmiş bir mövsüm kimi tarixə düşdü.[13] Komandası tamamilə orta məktəb məzunları və tələbələrdən ibarət olan Fənərbaxça, mövsümü 58–0 hesabı ilə məğlubiyyətsiz və qol buraxmadan başa vurdu.[13]

1923-cü ildə Fənərbaxça üçün ən mühüm hadisələrdən biri də İngiltərənin işğalçı qüvvələrinin komandanı general Çarlz Harinqton Harinqtonun İstanbuldan ayrılarkən onun adına bir turnir təşkil etməsi idi.[14] General bu kubokla bağlı "Gardler Muhteliti türk klublarına meydan oxuyur. Qalibə Ali Baş Komandanın adını daşıyan böyük kubokun veriləcəyi bu matç üçün türk klubları istədikləri kimi gücləndiricilər ala bilərlər" dedi və elan yerləşdirdi. Fənərbaxça isə generalın "Fənərbaxça klubu bu matçı qeyd-şərtsiz, yalnız öz heyəti ilə qəbul edir" deyə qəzet elanı ilə cavab verdi.

29 iyun 1923-cü ildə General Harrinqton Kuboku adı altında Taksim Stadionunda keçirilən matçda Fənərbaxça dövrün önəmli oyunçularından olan Zeki Rıza Sporelin vurduğu iki qolla qalib gəldi.[14] Oyun gecəsi Lozanna Konfransında bu qələbə xəbəri Türkiyə nümayəndə heyətinə çatdıqda, heyətin rəhbəri İsmət Paşa Fənərbaxça klubuna "Hamınızı nümayəndə heyətimiz adından təbrik edir, sevinclə gözlərinizdən öpürəm" deyə təbrik teleqramı göndərilib.[14]

1932-ci ilin iyununda Kusdili yanğını nəticəsində klub binasına ciddi ziyan dəydi və əksər material və sənədlər, o cümlədən kuboklar, üzv qeydləri və matç dəftərləri məhv edildi.[15] 1936-cı ildə ən güclü İstanbul, Ankara və İzmir komandalarının daxil olduğu Milli Klaster yaradıldı.[16] 1938-ci ildə öz istəyi ilə liqadan çəkilən Fənərbaxça, digər bütün turnirlərdə iştirak edərək 1937, 1940, 1943, 1945, 1946 və 1950-ci illərdə 6 dəfə çempionluq qazanaraq bu kubokda ən çox qələbə qazanan komanda olub.[17] Bu illərin ən önəmli futbolçularından biri Fənərbaxça ilə 615 matçda 423 qol vuran Lefter idi.[18] 1947–1951 və 1953–64 futbol mövsümü arasında Fənərbaxça forması geyinən Lefter, Türkiyədə klubda tərəfindən yubileyi qeyd olunan ilk futbolçu oldu.[19] Fənərbaxça azerkeşlərinin könülündə taxd quran və Ordinaryüs"ləqəbli verilən Lefter üçün 

Tribunalar söylədi minlərcə dəfə
Ver Lefterə yaz dəftərə.
Bitdi qələm doldu dəftər
Bu aləmdə kral Lefter.

sloganı yazıldı[20]

1939-cu ildə türk futbolu tarixində ilk dəfə gecə oyunları oynanılıb. 9 sentyabr 1939-cu ildə saat 21:00-da Fənərbaxça ilə Bəyoğluspor arasında keçirilən bu ilk matçda Fənərbaxça rəqibini 4-2 hesabı ilə məğlub etdi. "Fənərbaxça"nın futbolçusu Fikrət Qırcan ilk gecə oyununda ilk qolu vurub.[21]

Fənərbaxça ilk dəfə 1908-09 mövsümündə qatıldığı və 1958-59 mövsümünə qədər fərqli statuslarda çıxış etdiyi İstanbul Liqalarında 16 çempionluq qazandı. Bu çempionatların 14-ü İstanbul Liqası, 2-si Cümə Liqası kuboku olub.[22]

1959-1969

[redaktə | mənbəni redaktə et]

21 fevral 1959-cu ildə yalnız İstanbul, Ankara və İzmir komandalarının iştirak edə bildiyi Türkiyə 1-ci Futbol Liqası quruldu. Ağ-qırmızı qruplar şəklində təşkil edilən və 16 komandanın yer aldığı liqada “Fənərbaxça” ağ qrupda yer alıb. Macarıstanlı baş məşqçi İqnas Molnarın[23] idarəçiliyində olan "Fənərbaxça" 12 qələbə və 2 heç-heçə ilə qrup liderini 26 xalla tamamlayıb.[24] Finalda qırmızı qrupun qalibi “Qalatasaray”la üz-üzə gəlib. İki matç olaraq təşkil edilən finalda ilk matçda 1-0 uduzsa da, ikinci görüşdə Yüksel Gündüz, Mustafa Güven, Naci Erdem və Şeref Hasın vurduğu qollarla rəqibini 4-0 məğlub edərək birinci olub. Türkiyə 1-ci Futbol Liqasının çempionu.[25] 1959-60 mövsümündə liqanı ikinci bitirən Fənərbaxça eyni mövsüm tarixində ilk dəfə Çempion Klublar Kubokunda iştirak etdi. Nemzeti Bajnoksáq 1-ci təsnifat mərhələsində çempion Çepeli 1-1 və 3-2 hesabları ilə mübarizədən kənarlaşdıraraq ikinci mərhələyə adlayıb. İkinci turda Fransa liqasının çempionu Nitsa ilə qarşılaşan Fənərbaxça turnirdən kənarlaşdırılaraq turnirlə vidalaşdı.[26]

1960-cı ildə macar məşqçi Laszlo Székely komandanın rəhbəri təyin edildi.[23] Fənərbaxça 1960-61 mövsümündə 38 oyunda 26 qələbə, 9 heç-heçə və 3 məğlubiyyətlə liqanı yenidən çempion olaraq başa vurdu.[27] Bu mövsümün ən mühüm inkişaflarından biri də “Fənərbaxça”nın ən önəmli futbolçularından biri olan Can Bartunun mövsümün sonunda İtaliyanın “Fiorentina” komandasına transferi oldu.[28] Fənərbaxça 1961-62 mövsümündə 2-ci turda qatıldığı turnirdə Nürnberqə 2-1 və 1-0 hesabları ilə uduzaraq yenidən Çempion Klublar Kubokunda mübarizə aparmaq hüququ qazanıb və kubokla vidalaşıb.[29] 1962-ci ilin yanvarında Necdet Erdem komandanın başçısı təyin edildi.[23] 1962-ci ilin iyulunda komandanın başına Yuqoslaviya məşqçisi Miroslav Kokotoviç təyin edildi.[23] 1962-63 mövsümünü üçüncü yerdə bitirən Fənərbaxça, 1963-64 Kubok Qalibləri Kubokunda iştirak etdi.İlkin seçmə mərhələdə Rumıniya liqa komandalarından Petrolul Ploieşti məğlub edən Fənərbaxça, ilk mərhələdə İrlandiyanın Şimal Liqası təmsilçisi "Linfild"i mübarizədən kənarlaşdıraraq, Çempion Klublar Kubokunda ilk dəfə 1/4 finala yüksəlib. tarix. 1/4 finalda Nemzeti Bajnoksáq MTK Budapeşt ilə qarşılaşıb. İlk görüşdə 2:0 hesabı ilə uduzan “Fənərbaxça” ikinci görüşdə 3:1 hesabı ilə qalib gələrək, turu pley-offa daşıdı. Lakin pley-off matçında kuboku 1:0 hesabı ilə uduzaraq kubokla vidalaşdı.[30] Miroslav Kokotoviçin rəhbərliyi altında həm Avropada, həm də Türkiyədə uğurlu mövsüm keçirən “Fənərbaxça” eyni mövsümdə liqanı çempion kimi başa vurub[31].

1964-65 mövsümündə menecer vəzifəsinə British Oscar Hold təyin edildi.[23] "Fənərbaxça" bu mövsüm dördüncü dəfə liqa çempionluğunu qazanıb. 1965-66 mövsümündə Selahattin Torkalın idarə etdiyi komanda liqanı üçüncü, 1966-67 mövsümündə isə Abdullah Gegiçin rəhbərliyi altında liqanı ikinci yerdə bitirdi.[32] Bu mövsümün ən əhəmiyyətli inkişaflarından biri Fənərbaxçanın Balkan Kubokunu qazanması oldu[33] Fənərbaxçanın Balkan Kuboku titulu Türkiyə futbol komandasının rəsmi beynəlxalq təşkilatda qazandığı ilk çempionluq olub. Kubokun final matçında Yunanıstan liqasının komandalarından olan AEK ilə qarşılaşan Fənərbaxça, Ogün Altıparmakın iki, Yılmaz Şenin bir qolu ilə rəqibini 3-1 məğlub etdi.[33]

1967-68 mövsümündə İqnas Molnarı yenidən komandanın başına gətirən Fənərbaxça, ən yaxın izləyicisi Beşiktaşdan 7 xal qabaqda mövsümü çempion olaraq başa vurdu.[34] Həmin mövsüm Türkiyə Kubokunun finalında Altay ilə qarşılaşan Fənərbaxça, Ogün Altıparmak və Nedim Doğanın vurduğu qollarla rəqibini 2-0 məğlub edərək ilk Türkiyə Kuboku çempionluğunu qazandı.[35] 1968-69 mövsümündə Çempion Klublar Kubokunda iştirak edən 1-ci tura qatılan Fənərbaxça, ilk matçın 0-0 bitməsindən sonra ikinci matçda İngiltərə Premyer Liqası komandalarından Mançester Sitiyə qalib gələrək liderliyə yüksəldi. 2-ci tur. 2-ci turda Hollandiya liqasının komandalarından olan "Ayaks"la qarşılaşan "Fənərbaxça" hər iki matçda 2-0 məğlub olaraq turnirlə vidalaşdı.[36] 1969-cu ilin martında İqnas Molnar komandadan ayrıldı. Mövsümü müvafiq olaraq Fikrət Kırcan və Bəsri Dirimlilinin[23] rəhbərliyi altında keçirən "Fənərbaxça" liqanı dördüncü pillədə başa vurub.

Emblem

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1910-cu ildə rəsm çəkməkdə istedadlı futbolçu Topuz Hikmətin çəkdiyi emblem hərkəs tərəfindən qəbul edilmişdir.

Əsasən sarı-göy (Lacivərt) və başqa 3 rəngdən ibarət loqoda Fenerbahçe Spor Kulübü *1907* yazılmışdır. 1929-cu ildən etibarən Osmanlı Türkcəsi ilə yazılmış hərflər yeni Türk dilinə çevrilmişdir. Loqonun üzərində kiçik dəyişikliklər, redaktələr edilmiş ve əslı qorunaraq günümüzə qədər gəlmişdir.

Dünya Fənərbaxçalılar Günü

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dünyada ve Türkiyədə, ilk dəfə Fənərbaxça İdman Klubu bir günü Fənərbaxçalılara həsr etmişdir. 1907 quruluş ilinə görə təyin olunmuş gün, 19 İyul (19.07) saat 19:07 olarak müəyyən edilmişdir. Hər il Dünya Fənərbaxçalılar Günü, ölkədə və xaricdə təntənə ilə qeyd edilir.

Rəqabət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fənərbaxçanın ən böyük rəqibləri Beşiktaş, Trabzonspor və Qalatasaray klublarıdır. Ən böyük rəqibi isə Qalatasaray klubudur və bu klublar arasında keçirilən oyunlar "Qitələrarası Derbi" adlanır.

Rəqib Q H M
Qalatasaray 147 120 122
Beşiktaş 132 91 125
Trabzonspor 48 36 38

Heyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]
15 sentyabr 2024 tarixində yenilənib
Nömrə Ölkə Mövqeyi Futbolçu
2 Türkiyə DF Çağlar Söyüncü
3 Türkiyə DF Samet Akaydin
5 Türkiyə MF İsmayıl Yüksək
6 Qana DF Aleksander Cinku
8 Türkiyə MF Mert Hakan Yandaş
9 Bosniya və Herseqovina FW Edin Ceko
10 Serbiya MF Duşan Tadiç
11 İngiltərə MF Rayan Kent
13 Braziliya MF Fred
16 Türkiyə DF Mert Müldür
17 Türkiyə MF İrfan Can Kahveci
18 Serbiya MF Filip Kostiç
19 Mərakeş FW Yusuf en-Nesiri
20 Türkiyə MF Cengiz Ündər
Nömrə Ölkə Mövqeyi Futbolçu
22 Türkiyə DF Levent Mərcan
23 Türkiyə FW Cenk Tosun
24 Niderland DF Ceyden Ostervolde
28 Türkiyə MF Baştuğ Elmaz
30 Türkiyə GK İrfan Can Eğribayat
34 Mərakeş MF Sofyan Amrabat
40 Xorvatiya GK Dominik Livakoviç
50 Braziliya DF Rodriqo Bekan
53 Polşa MF Sebastian Şimanskiy
54 Türkiyə GK Ertuğrul Çetin
70 Türkiyə MF Oğuz Aydın
97 Fransa FW Allan Sent-Maksimin
– Türkiyə MF Burak Kapacak

Heyətdən kənarda

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Nömrə Ölkə Mövqeyi Futbolçu
- Türkiyə DF Doğukan Demir
- Türkiyə FW Emir Ortakaya
- Misir FW Ömer Feyid
- Türkiyə DF Yiğit Efe Demir
- Türkiyə MF Yiğit Fidan
- Türkiyə MF Mustafa Akyıldız
- Türkiyə DF Necat Aydın
- Türkiyə MF Emre Demir
- Sloveniya MF Mixa Zayts
Nömrə Ölkə Mövqeyi Futbolçu
- Braziliya MF Linkoln Enrike
- Cənubi Koreya MF Co Cin-ho
- Kot-d'İvuar MF Marius Tresor Do
- Türkiyə MF Efekan Karayazı
- Türkiyə MF Emirhan Arkutcu
- Türkiyə MF Eren Balaban
- Türkiyə MF Samet Sarqın
- Türkiyə MF Əmrə Mor
- Türkiyə MF Çağrı Fedai
- Türkiyə MF Furkan Onu Akyüz

Fənərbaxçada oynamış məşhur futbolçular

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Klubun forması Avropa Liqası Muzeyində

Maraqlı qeyd

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Türkiyənin "Fənərbaxça" klubunun əfsanəsi Con Bartu 1957-ci il yanvarın 25-də fantastik əməl sahibi olub. Futbol komandasının növbəti çempionat oyununda qol vuran Bartu matç bitən kimi "Fənərbaxça"nın basketbol komandasına qoşulub və komandasının 44:43 hesabı ilə qalib gəldiyi oyunda 10 xal qazanıb.[37] 1922–23 Cümə Liqası, 1915-ci ildən bəri İstanbulda təşkil edilən Cümə Liqasının son sezonudur. Səkkiz komandanın mübarizə etdiyi liqanı Fənərbaxça məğlub olmadan və qol buraxmadan 23 xalla tamamlayaraq, çempion olaraq bitirdi. Oktyabrda, 1922-ci ildə başlayan liqa, Apreldə,1923'ün sonlarına doğru sona çatdı.

Türkiyənin ən böyük idman klubudur.

Rənglər və Forma

[redaktə | mənbəni redaktə et]
İllər Forma istehsalçısı
1984–1985 Adidas
1985–1988 Güner
1988–2000 Adidas
2000–2004 Fenerium
2004–2021 Adidas
Puma(şirkət)

Fənərbaxçanın yaradığı zaman yaza təsadüf etdiyindən, klubun rəngləri Fənərbaxçanın çəmənliklərində çiçək açan sarı və ağ papatyalardan ilhamlanaraq sarı və ağ kimi təyin olundu. İlk illərdə komandanın geyindiyi forma uzun qollu və qalın idi, yay aylarında futbolçularda problemlər yaradırdı. Bu səbəbdən klubun prezidenti Nurizadə Ziya bəy, komandaya yay forması sifariş etmək üçün 1908-ci ildə ingilis tacir Bakerin dükanına getdi. Baker, sifariş ediləcək formaların yaya çata bilməyəcəyini söylədi. Bunun üzərinə hazırda əlində olan sarı-göy rəngli zolaqlı yay köynəklərini verməyi təklif etdi. İstanbulda digər forma satmaq üçün yer olmaması və yay istiliyi səbəbindən təklifi qəbul edən Nurizadə Ziya bəy, bütün formaları almağa və komandanın rənglərini sarı və tünd göyə çevirməyə qərar verdi.

Fənərbaxçanın rəngləri sarı və tünd mavi olduqdan sonra klubun ilk emblemini Topuz Hikmet çəkdi. Topuz Hikmətin açıqlamasına görə, emblemin üstündə "Fenerbahçe Spor Klübü 1907" yazısı olan ağ yuvarlaq çərçivə, təmizlik və açıq ürək, qırmızı-ağ Türk bayrağı və Fənərbaxçalılar arasındakı sevgi və sədaqət, ortadakı sarı rəng Fənərbaxçaya qarşı duyulan qısqanclıq və həsəd, ürək şəklində tünd mavi rəng zadəganlığı təmsil edirdi.

Fənərbaxça, 1977–78 mövsümündən bəri formasını maliyyələşdirməyə başladı. Yalnız 1978–1980-ci illərdə və 1987–88 mövsümünün bir dövründə sponsorlardan istifadə etmədi. Bu gün Fənərbaxçanın forması Adidas, formasının sponsoru isə Avis, Halley, HeForShe və Aygaz-dırş Formaların sinəsində Avis qollarında HeForShe, arxasında Halley-in reklamı var. 2014–15 mövsümündə Fənərbaxça Futbol Komandası sinə və qol reklamları almadı.

İl Sponsor
1977–1978 Pereja
1980–1982 Banker Kastelli
1982–1983 İstanbul Bankası/Hisar Bank
1983–1984 İstanbul Bankası
1984–1987 Türkbank
1987–1988 -/Tamek
1988–1989 Emlak Bankası/Aden Otel
1989–1996 Emlak Bankası
1996–1997 VakıfBank
1997–1998 Emlak Bankası/Adidas
1998–1999 Rifle/Proton 5x5
1999–2000 Proton 5x5
2000–2001 Telsim
2001–2004 Aria
2004–2005 Avea
2005–2008 Avea/Cola Turka
2008–2009 Avea
2009–2012 Avea/Türk Telekom/Ülker
2012–2014 Türk Telekom/Avea/Ülker
2014–2015 Göğüs:Yok/Kol:Yok/Sırt:Ülker
2015–2016 Yandex/Halley/Turkish Airlines/İntegral Forex
2016–2017 nesine.com/Halley/Borajet/İntegral Forex/Coca-Cola
2017–2018 Acıbadem/Halley
2018–2019 Avis/Halley/HeForShe
2019–2020 Avis/Halley/HeForShe/Aygaz
Avis/Halley/HeForShe/Tüpraş/Aygaz

Sezonlara Görə Formalar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ev saha forması

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici stadyon forması

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Üçüncü forma

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dördüncü forma

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qalib Gəldiyi Əhəmiyyətli Oyunlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fənərbaxça-Qalatasaray tarixi oyunları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 31.12.1907 — İstanbul Ligası: 0–7 (Rəqib sahədə)
  • 10.02.1933 — İstanbul Liqası: 5–1 (Rəqib sahədə)
  • 23.02.1935 — İstanbul Liqası: 6–1 (Rəqib sahədə)
  • 12.12.1976 — Zəlzələ Kuboku: 6–1
  • 16.08.1980 — TSYD Kuboku: 5–0
  • 03.05.1989 — Türkiyə Kuboku: 4–3 (ilk yarı 0–3) (Rəqib sahədə)
  • 08.09.1996 — Türkiyə Liqası: 4–0 (Rəqib sahədə)
  • 06.11.2002 — Türkiyə Liqası: (Fənərbaxça Şükrü Saracoğlu Stadionu) 6–0
  • 15.05.2005 — Türkiyə Liqası: 5–1 (Rəqib sahədə)
  • 22.04.2006 — Türkiyə Liqası: (Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu) 4–0
  • 09.11.2008 — Türkiyə Liqası: (Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu) 4–1

Avropadakı Tarixi Oyunlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 1968 — Fənərbaxça 2–1 Mançester Siti (Çempion Klublar Kuboku 1-ci Tur oyunu)
  • 1985 — Bordo 2–3 Fənərbaxça (Çempion Klublar Kuboku 1-ci Tur oyunu)
  • 1996 — Mançester Yunayted 0–1 Fənərbaxça (Çempionlar Liqası oyunu) (30 oktyabr 1996-cı ildəki bu oyunda Fənərbaxça, Mançester Yunayted komandasını 40 il sonra öz evində bir Avropa oyununda məğlub etmiş ilk komanda olmuşdur.)
  • 1998 — Fənərbaxça 1–0 Parma (UEFA 2-ci Tur) (Parma UEFA kubokunu almışdır)
  • 2001 — Fənərbaxça 2–1 Qlazqo Reyncers (Çampionlar Liqası 3-cü Tur)
  • 2004 — Fənərbaxça 1–0 Sparta Praqa (Çampionlar Liqası oyunu)
  • 2004 — Sparta Praqa 0–1 Fənərbaxça (Çampionlar Liqası oyunu)
  • 2004 — Fənərbaxça 3–0 Mançester Yunayted (Çampionlar Liqası oyunu)
  • 2005 — Fənərbaxça 3–0 PSV Eyndhoven (Çampionlar Liqası oyunu)
  • 2007 — Fənərbaxça 1–0 İnter Milan (Çempionlar Liqası oyunu)
  • 2007 — Fənərbaxça 2–0 PSV Eyndhoven (Çampionlar Liqası oyunu)
  • 2008 — Fənərbaxça 3–2 Sevilla (Çampionlar Liqası oyunu)
  • 2008 — Fənərbaxça 2–1 Çelsi (Çampionlar Liqası oyunu)
  • 2013 — Fənərbaxça 1–0 Benfika (Avropa Liqası oyunu)

UEFA reytinqində

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sıra Ölkə Klub Xal
60 Kipr APOEL 30.210
61 Türkiyə Fənərbaxça 29.980
62 İspaniya Real Sosyedad 20.299

Şöbələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Aktiv Şöbələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fəaliyyətdə Olmayan Şöbələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Uğurları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Beynəlmiləl Qələbələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Balkan Kuboku (1): 1966–67

Vətəniçi Qələbələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Türkiyə Liqa Çempionluğu(19)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1959, 1960–1961, 1963–1964, 1964–1965, 1967–1968, 1969–1970, 1973–1974, 1974–1975, 1977–1978, 1982–1983, 1984–1985, 1988–1989, 1995–1996, 2000–2001, 2003–2004, 2004–2005, 2006–2007, 2010–2011, 2013–2014

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Digər Çempionatlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Türkiyə Kuboku (6): 1967–68, 1973–74, 1978–79, 1982–83, 2011–12, 2012–13
  • Prezident Kuboku / Super Kubok (7): 1968, 1973, 1975, 1984, 1985, 1990, 2007
  • Baş nazir Kuboku (8): 1945, 1946, 1950, 1973, 1980, 1988, 1992, 1998
  • TSYD Kuboku (12): 1969, 1973, 1975, 1976, 1978, 1979, 1980, 1982, 1985, 1986, 1994, 1995
  • Atatürk Kuboku (2): 1964, 1998
  • İstanbul Futbol Liqası (16): 1911–12, 1913–14, 1914–15, 1920–21, 1922–23, 1929–30, 1932–33, 1934–35, 1935–36, 1936–37, 1943–44, 1946–47, 1947–48, 1952–53, 1956–57, 1958–59
  • İstanbul Kuboku (1): 1944
  • İstanbul Şilti (4): 1930, 1934, 1938, 1939
  • Spor Toto Kuboku (1): 1967
  • Donanma Kuboku (4): 1982, 1983, 1984, 1985

Avropa kuboklarında yubiley qolları[38]

[redaktə | mənbəni redaktə et]
yubiley
qolu 		müəllif turnir rəqib meydan oyunun hesabı tarix yubiley
qolunun
dəqiqəsi
100 İsrail Haim Revivo UEFA Kuboku İsveç "AİK" s 3:3 ? 15
200 Braziliya Bilika UEFA Avropa Liqası Rumıniya Styaua Buxarest s 3:1 05.11.2009 51

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2023-05-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-04.
  2. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2013-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-04.
  3. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2014-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-04.
  4. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-02-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-04.
  5. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-07-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-26.
  6. ↑ "Arxivlənmiş surət". 1996-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-26.
  7. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2014-10-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-04.
  8. ↑ https://web.archive.org/web/20150512002911/http://www.turkfutbolu.net/tumligler/istanbul09-10.html
  9. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2014-12-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-05.
  10. ↑ https://web.archive.org/web/20140221083315/http://www.turkfutbolu.net/tarih/tarih1.html
  11. ↑ https://web.archive.org/web/20131106060409/http://gundem.bugun.com.tr/kulubumuz-hangisiydi-haberi/847277
  12. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2012-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-05.
  13. ↑ 1 2 https://web.archive.org/web/20141027115744/http://fenerleaks.wordpress.com/2012/04/09/1907-1987-fenerbahce-spor-kulubu-tarihi-1/
  14. ↑ 1 2 3 "Arxivlənmiş surət". 2008-06-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-05.
  15. ↑ https://web.archive.org/web/20140409060506/http://www.fenerbahce.org/kurumsal/detay.asp?ContentID=8
  16. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-05-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-05.
  17. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2014-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-05.
  18. ↑ https://web.archive.org/web/20160305015252/http://www.sabah.com.tr/spor/sagwidget/2012/01/15/buyuk-ustaya-son-gorev
  19. ↑ https://web.archive.org/web/20130921205345/http://www.ntvmsnbc.com/id/25313915
  20. ↑ https://web.archive.org/web/20130118074427/http://tr.eurosport.com/futbol/ordinaryus._sto3075960/story.shtml
  21. ↑ https://web.archive.org/web/20150322224933/http://dosyalar.hurriyet.com.tr/fix98/75yil/85ekl.htm
  22. ↑ https://web.archive.org/web/20120315023427/http://turkfutbolu.net/tarih/tarih4.html
  23. ↑ 1 2 3 4 5 6 https://web.archive.org/web/20150618022320/http://www.fenerbahcecumhuriyeti.org/Fenerbahcenin_Teknik_Direktorleri.asp
  24. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-01-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-06.
  25. ↑ Dağlaroğlu, Rüştü, "Fenerbahçe Spor Kulübü Tarihi", İstanbul (1988), s. 39
  26. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-06.
  27. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-06.
  28. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-06.
  29. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-06.
  30. ↑ https://web.archive.org/web/20150910121724/http://www.rsssf.com/ec/ec196364.html#cwc
  31. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-06.
  32. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-06-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-06.
  33. ↑ 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2021-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-06.
  34. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-06-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-06.
  35. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-06.
  36. ↑ https://web.archive.org/web/20150614041728/http://www.rsssf.com/ec/ec196869.html
  37. ↑ "İki rəsmi oyuna çıxan futbolçular". 2021-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-10-10.
  38. ↑ ""Fənərbaxça"dan yeni rekord". 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-11-06.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Fənərbaxça_FK&oldid=7823787"