Vilhelm Reyx

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Vilhelm Reyx
ing. Wilhelm Reich
Doğum tarixi 24 mart 1897(1897-03-24)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 3 noyabr 1957(1957-11-03)[3][1][…] (60 yaşında)
Vəfat səbəbi ürək çatışmazlığı
Təhsili
Fəaliyyəti psixiatr, filosof, akademik[d], yazıçı, psixoanalitik
Əsərlərinin dili ingilis dili
İstiqamət Freydo-Marksizm
Tanınmış əsərləri
İmza
wilhelmreichtrust.org
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Vilhelm Reyx (doğum adı Vilhelm Reyx; 24 mart 1897[1][2][…], Dobryaniçi[d], Avstriya-Macarıstan – 3 noyabr 1957[3][1][…]) — Amerikalı psixiatr. Psixoanalizin Avropa məktəbinin banilərindən biri.

Fəaliyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

XX əsrin ilk illərində psixologiya elmi Freydin sayəsində böyük bir irəliləyişdə olmuşdur. Freydin psixologiyanı yenidən canlandırarkən ən əhəmiyyətli tapıntısı libido (cinsi enerji, həyat enerjisi) anlayışı olmuşdur. Ziqmund Freyd bu gün yanlış bir şəkildə tapıntıları qəbul edilməmiş və ört-basdır edilməyə çalışılan bir dahidir. Ancaq Freyd ilə eyni dövrlərdə gənc bir psixoloq olan Vilhelm Reyx də diqqəti üzərinə çəkməyi bacarmışdı.

Reyxin fərqi təcrübələrə söykənməyən elmi şərh və düşüncələri rədd etməsi və haqqında danışılmış hər hansı bir fakt təcrübə ilə isbat edilmiş olsa belə qətiyyətlə üstündə dayanılmasının lazım olduğunu düşünməsi idi. Reyx qısa müddətdə baxım evi təcrübələrinin toplum işlərində parlayaraq Freydin baş assistenti olmuşdu. Ancaq bu onun üçün çətin bir dövrü də başlatmışdı.

Freyd sivilizasiyanın cinsi ehtiyaclarını basdıraraq ucaltması ilə qurulduğunu vurğulamış və bütün insanlığın ruhi xəstəliklərlə qarşı-qarşıya olduğunu bildirmişdi. Reyx isə tam bu nöqtədə problemin həllinin mümkün olduğunu söyləmiş və beynəlxalq ruh təhlili dərnəyindən atılmasına səbəb olacaq hadisələrin başlamasına səbəb olmuşdu.

Reyx ruh xəstəliklərinin mənşəyində ictimai problemlər iştirak edirsə buna qarşı mübarizə aparılmasının lazımlı olduğunu söyləyir, əks halda elmi məsuliyyətin bir tərəfə buraxılmış olacağını söyləyirdi. Freyd və digərləri ilə razılaşmayaraq, Almaniyada Sexpol (cinsəl siyasət) dərnəyini qurdu. Qısa müddətdə on minlərlə işçi dərnəyə müraciət etmiş, bir çox problemin üzərində heç dayanılmadığı aydın olmuşdu. Ancaq qısa müddətdə yayılan bu düşüncə təhlükəli olaraq qəbul edilmiş və Reyx faşizmin ilk qığılcımlarının görünməyə başladığı ölkəsini tərk etmə zamanının gəldiyini anlamaq məcburiyyətində qalmışdı.

Daha sonra araşdırmalarını artırmış, Freydin “şüuraltı” dediyi şeyin xroniki əzələ sıxılmalarıyla eyni şey olduğunu vurğulamışdı. Reyx uzun illər sürən sərbəst çağırışım üsulunu rədd etmiş, əsl həllin müqavimət göstərməyin və bədən quruluşunda özünü müəyyən edən şəxsiyyət quruluşuyla (Xroniki əzələ sıxılmalarının yaratdığı bio-psixoloji vəziyyət) mübarizə apararaq təmin edilə biləcəyini qarşıya qoymuşdu.

Vilhelm Reyx, Vegeterapiya adını verdiyi bitki mənşəli sağaltma üsulunu istifadə edərək bütün ruhi problemlərin orgazm gücsüzlüyü, ya da qorxusu deyilən faktdan qaynaqlandığını vurğulamışdı. Ancaq bu mövzuda ona qarşı çıxan populist ruh təhlilçilərinin orgazmın nə olduğundan xəbərsiz olduğunu da müşahidə etmişdi.

Ənənəvi baxış orgazmı yalnız kişinin boşalma gücünə sadələşdirmiş, patriarxal bir dünyagörüşüylə ereksiya ola bilməmə problemindən ibarət olduğunu fərz edirdi.Ondan fərqli olaraq qadınlar ümumiyyətlə ruh xəstəsi sayılır, bunun əksinə, boşalma qabiliyyəti olan hər kişi isə sağlam sayılırdı. Gərginlik-yüklənmə – boşalma dövrü və cinsi ilşkinin şüursuz mərhələsindən heç kimin xəbəri yox idi, ya da bu görməməzlikdən gəlinirdi. Daha sonra bəzi tapıntıları onu hüceyrə elminə və tibbi araşdırmalara gətirib çıxardı. Bütün pullarını araşdırmalarını həyata keçirdiyi laboratoriyasını ərsəyə gətirmək üçün xərclədi.

Xərçəngin mənşəyinin ruhi çöküntüyə səbəb olan alın yazısına boyun əymə olduğunu kəşr etdi. Freydin libido dediyi şeyin canlı orqanizmlərdə ölçülə bilən bir enerji növü olduğunu söylədi. Daha sonra bəzi təsadüflər (elmi görüşə səbəb olan səhvlər) nəticəsində 20 təcrübəsini reallaşdırdı. Bu təcrübə saf sudan (mikroorqanizmlərdən süzülmüş) ilk canlıların meydana gəldiyini isbat edir, mövcud biologiyanın dəyişilməsini tələb edirdi. Ancaq isbat edilməsinə baxmayaraq bu tapıntının nəticələri klassik elm tərəfindən görməməzlikdən gəlindi.

Orqon enerjisini kəşf etdi. Bu enerjini istifadə edərək xərçəngin müalicəsini inkişaf etdirdi. Qalaktikaların meydana gəlmə və təkamülünü orqonomiya (elmə bu adı vermişdi) ilə doğruya ən yaxın şəkildə açıqladı. Ölümündən iki il sonra (1959-cu ildə) eyni nəticə adı belə xatırlanmadan genişlədilmiş Habl qaydası olaraq müasir fizika tərəfindən nəşr olundu.

Fırtınaların, şimal qırmızılığının səbəblərini və inkişafını açıqladı. Maddənin meydana gəlməsini açıqlayaraq eyni canlıların cansızdan meydana gəlməsinin bu gün də meydana gələ biləcəyini iddia etdi. Termodinamikanın II qanununun (taraz sistemin entropiyası temperaturun mütləq “0”-a yaxınlaşması ilə “0”-a can atır) əleyhdarının da olduğunu vurğulayaraq Albert Eynşteyn ilə görüşdü (lakin Albertin əhəmiyyətli işləri olduğundan buna əhəmiyyət vermədi).

O, planet orbitlərinin meyilli olma səbəbini və bir çox təbiət hadisəsini də açıqlamışdır. Hər kəsin istifadə edə biləcəyi Orgon cihazını icad etmişdi. Orqon enerjisi əskikliyinin şəxsiyyət zirehiylə (əzələ sıxılması, şüuraltı, orgazm gücsüzlüyü) yanaşı getdiyini taparaq bir çox xəstəliyi müalicə edilə biləcəyini söyləmişdir. Xərçəng, vərəm, ürək xəstəlikləri, əsəb və psixoloji xəstəliklərin yaratdığı həddindən artıq sıxılma və ardınca yaratdığı stresslərin və sonda bədəndəki həyat enerjisinin (orqon) bütün bədənə çatmamasına səbəb olacaq qədər təsirli olduğu təqdirdə yerli ölümə səbəb ola biləcəyini söyləmişdi.

Ancaq bütün bu səyləri və kəşfləri qarşılığında davamlı olaraq gözdən salınmağa çalışılmışdı. Sonda Harpers Pazaar adlı jurnalın Mc Carty-nin dövründə başlatdığı kampaniyasında ağlagəlməz günahlandırmalarla mühakimə olundu. İnstitutu bağlanıldı və kitabları yandırıldı. 2 il cəza aldı və həbsxanada (qəribə bir şəkildə) infarktdan öldüyü açıqlandı. (1957) O dövrdə orgon enerji aparatını qazanc məqsədi güdmədən insanlara yaymağı arzulayırdı.

Bu gün Reyxin yalnız “Dinlə, Kiçik Adam (kitab)” (Başla Kitab tərəfindən dilimizə tərcümə edilmişdir) adlı əsəri kütlələr tərəfindən oxunmaqdadır. Eyni şəkildə, gizlincə digər elmi məktəblər də (xaos nəzəriyyəsi) adı xatırlanmadan onun söylədiyi nəticələrə gəlmişdir.Bu gün isə Orqonomiya elmi araşdırmaları daha çox Almaniyada az bir büdcəylə həyata keçirilir.

Önəmli əsərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Xərçəng
  • Cinsi inqilab.
  • Faşizmin kütlə ruhu anlayışı.
  • Dirimin öldürülüşü.
  • Gələcəyin uşaqları.
  • İnsanın təbiətdəki yeri.
  • Reyx Freydi izah edir. (Çənə xərçəngindən ölüm səbəbini)

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Wilhelm Reich // Encyclopædia Britannica (ing.).
  2. ↑ 1 2 Wilhelm Reich // Babelio (fr.). 2007.
  3. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Vilhelm_Reyx&oldid=7446284"