Одним из основных направлений культурно-исторического развития в эпоху бронзы является формирован... more Одним из основных направлений культурно-исторического развития в эпоху бронзы является формирование различных традиций, пришедших в ходе местных миграций, но пытавшихся сохранить свои корни на местной почве. Если обратить внимание на историко-культурную карту Южного Кавказа эпохи бронзы, мы можем наблюдать небольшие миграции и перемещения. Проблема возникает только при определении критериев миграции. Наличие подобных памятников на путях миграции крупных племен и племенных союзов с единым этнокультурным единством конкретизирует наши представления. С этой точки зрения исследование культурно- исторического генезиса бассейна средней Куры в эпоху бронзы, одного из важных регионов Южного Кавказа, является одной из серьезных научных задач.
Kitab Son Tunc-İlk Dəmir dövrünə aid (e.ə. II minilliyin ikinci yarısı-I minilliyin əvvəli) I Tov... more Kitab Son Tunc-İlk Dəmir dövrünə aid (e.ə. II minilliyin ikinci yarısı-I minilliyin əvvəli) I Tovuzçay nekropolunda aparılan arxeoloji qazıntıların nəticələrindən bəhs edir. Nekropolda qazıntılar 2004-2005-ci illərdə müəyyən fasilələrlə BTC neft və CQBK qaz kəmərlərinin tikintisi ilə əlaqədar kəmərlərin marşrutundakı arxeoloji abidələrin öyrənilməsi proqramına uyğun olaraq aparılmışdır. Nekropolun I Tovuzçay adlandırılması 2014-cü ildə CQBKG qaz boru kəmərinin tikintisi zamanı boru marşrutunun Tovuzçay hövzəsindən keçən hissəsində eyni dövrə aid yeni nekropolun (II Tovuzçay nekropolu) aşkar edilməsi ilə bağlıdır. Tovuz rayonunun Bozalqanlı və Əlimərdanlı kəndləri arasında, Tovuzçayın hündür sol sahilində yerləşən I Tovuzçay nekropolunun boru kəmərləri dəhlizinə düşən hissəsində aparılmış arxeoloji qazıntı işləri zamanı 109 qəbir abdəsi qazılmışdır. Xocalı-Gədəbəy arxeoloji mədəniyyətinə aid bu qəbirlərdə maraqlı dəfn adətləri öyrənilmiş, zəngin materiallar – saxsı qablar, metaldan məişət əşyaları, bəzəklər və silahlar, müxtəlif materiallardan muncuqlar və s. aşkar edilmişdir. Kitab arxeoloqlar, antropoloqlar, ali məktəblərin tarix fakultələrinin tələbələri və müəllimləri, eləcə də geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.
The book deals with the results of archaeological and epigraphic investigations carried out in 20... more The book deals with the results of archaeological and epigraphic investigations carried out in 2007-2009, in connection with the construction of the Tovuzchay reservoir in Qaziqulu village of Tovuz district. As a result of archaeological explorations in more than 160 ha of the flooded area the prospecting party found and registered archaeological and epigraphic monuments. The registered monuments include the late Bronze - early Iron Age (end of the II - early 1st millennia B.C.) necropolis, the late medieval (XVII-XVIII centuries) settlements and the Qaziqulu Muslim cemetery covering end of the 18th - 20-30s of the XX centuries. Fundamental archaeological excavations were carried out in the necropolis and medieval settlements, considerable material samples were obtained, burial customs were studied and Muslim cemetery was moved to the suitable area.
Kitab Tovuzçay su anbarının tikintisi ilə əlaqədar olaraq Tovuz rayonunun Qazıqulu kəndində 2007-2009-cu illərdə aparılmış arxeoloji-epiqrafik tədqiqatların nəticələrinə həsr olunmuşdur. Arxeoloji kəşfiyyat işlərinin nəticəsi olaraq ümumi sahəsi 160 ha-dan çox olan subasar ərazidə kəşfiyyat qrupu tərəfindən arxeoloji və epiqrafik abidələr tapılmış, qeydiyyata alınmışdır. Qeydə alınmış abidələr son tunc-ilk dəmir dövrünə aid (e.ə. II minilliyin sonu - I minilliyin əvvəli) nekropol, son orta əsrlərə aid (XVII-XVIII əsrlər) yaşayış yerləri və XVIII əsrin sonu – XX əsrin 20-30-cu illərini əhatə edən Qazıqulu müsəlman qəbristanlığından ibarət olmuşdur. Nekropolda və orta əsr yaşayış yerlərində əsaslı arxeoloji qazıntılar aparılmış, xeyli maddi nümunələr əldə edilmiş, dəfn adətləri öyrənilmiş, müsəlman qəbristanlığı isə ayrılmış müvafiq sahəyə köçürülmüşdür.
Одной из насыщенных археологическими памятниками географических зон, где в период поздней бронзы ... more Одной из насыщенных археологическими памятниками географических зон, где в период поздней бронзы и раннего железа (вторая половина II-начало I тыс. до н.э.) сформировалась и получила развитие ходжалы-гедабекская археологическая культура, является долина одного из правобережных притоков Куры, реки Зеямчай, которая протекает по территориям, современных административных районов – Гедабека, Товуза и Шамкира. Научно-историческое значение погребальных памятников периода бронзы и раннего железа в бассейне реки Зеямчай определяется не только, присущими именно им, оригинальными особенностями, но и месторасположением этой речной долины по отношению к другим близлежащим районам. Выявленные в погребальных памятниках периода поздней бронзы и раннего железа бассейна реки Зеямчай, яркие и разнообразные образцы материальной культуры, свидетельствуют о высоком уровне развития культуры племен, населявших этот регион в указанный исторический период. Полученный, в результате исследования десятков могил Зеямчайского некрополя, археологический материал представляет собой основной и практически незаменимый источник в деле изучения и реконструкции образа жизни, хозяйства, уровня развития различных отраслей ремесленного производства, религиозных представлений, погребальных обрядов и других аспектов духовной жизни людей, создавших эти выявленные артефакты. Зеямчайский некрополь периода поздней бронзы и раннего железа – это памятник эпохи ускоренного развития средств производства и резкого усиления процессов имущественного и социального расслоения общества. Этот весьма интересный, с точки зрения изучения социально-экономической и духовной истории предков азербайджанского народа, памятник, в то же время, позволяет последовательно проследить многие важные процессы, имевшие место в тот период жизни общества. Научный интерес к изучению погребальных памятников эпохи поздней бронзы и раннего железа в бассейне реки Зеямчай, установление типов погребений, их хронологических рамок и погребальных обрядов, в связи с масштабными раскопками Зеямчайского некрополя заметно вырос.
Povolzhskaya Arkheologiya (The Volga River region archaeology) № 3 (33) , 2020
The 2nd Tovuzchay necropolis is located on the left higher bank of the Tovuzchay River in the Tov... more The 2nd Tovuzchay necropolis is located on the left higher bank of the Tovuzchay River in the Tovuz district in the west of Azerbaijan Republic. Archaeological excavations in the necropolis had been conducted in 4 stages in 2014–2018 with intervals. 135 graves and the place of worship have been found in the 2nd Tovuzchay necropolis. The burials discovered in the necropolis were of two types: stone-covered and soil burials. These burials where archaeological materials and human burials are the same, differ only in structure and the top cover. The burial pits were dug in an oval, quadrangular forms. One of the interesting facts is that the place of worship in the necropolis was also discovered, and this area was probably the place where religious rituals were held. Only in 34 burials of the necropolis human skeletons have been discovered. Rich archaeological material – pottery vessels, metal items for domestic use, jewellery, weaponry, beads made of different materials and other artefacts were found in the burials. According to the authors, the necropolis belongs to the culture Late Bronze-Early Iron culture (second half of the 2nd millennium-early 1st millennium BC).
Məskunlaşma və lokal miqrasiyalar ilə bağlı problemlər tədqiqatçıların diqqət mərkəzində dayanan ... more Məskunlaşma və lokal miqrasiyalar ilə bağlı problemlər tədqiqatçıların diqqət mərkəzində dayanan əsas məsələlərdəndir. Qədim yaşayış yerləri və bunların bazasında təşəkkül tapan vahid struktura malik müdafiə hasarlı böyük yaşayış kompleksləri sosial-iqtisadi anlamda istehsal vasitələrinin toplandığı və təmərküzləşdiyi yer kimi qavranılmalıdır. İri yaşayış məntəqələri əhalinin istehsal vasitələrinin toplandığı yer, xüsusi tənzimləyici sənətkarlıq və ticarət funksiyalarını yerinə yetirən mədəni mərkəz kimi müəyyənləşdirilə bilər. Tunc dövründə Orta Kür hövzəsinin iri yaşayış yerlərində dəqiq planlı qalaların, müxtəlif sənətkarlıq istehsalının olması, habelə onların ətrafında iri qəbristanlıqların meydana gəlməsi və s. əlamətlər həmin yaşayış yerlərinin protoşəhər simasını göstərir. Arxeoloji tədqiqatlar zamanı tapılan artefaktlar şəhərləşmə prosesinə başlayan yaşayış yerlərində kənd təsərrüfatı, sənətkarlıq, ticarət, hərb sənəti, mədəniyyət və digər sahələrin qarşılıqlı vəhdətdə xeyli inkişaf etdiyini göstərir. Tunc dövrünün son mərhələsində isə Cənubi Qafqaz ərazisində, o cümlədən Gəncə-Qazax bölgəsində böyük yaşayış mərkəzlərinin yaranması təsadüfi hadisə deyildi. Qeyd etiyimiz kimi bunun tarixi kökləri hələ erkən tunc dövründən formalaşmağa başlamışdı. Yaşayış yerlərinin kompleks tədqiqi (Babadərviş, Sarıtəpə, Sarvantəpə, Yastıtəpə və s.) onu sübut etməyə əsas verir ki, qeyd olunan ərazinin qədim sakinləri e.ə.IV-II minilliklərdə təsərrüfatın aparıcı sahələrində irəlliləyişin astanasında olmuş və ticarət-iqtisadi əlaqələri bunun əsas göstəricisi olaraq meydana çıxmışdır. Orta Kür hövzəsində tunc dövrünə aid ümumi sahəsi 3-4 ha-ya qədər böyük yaşayış yerlərinin meydana gəlməsi bu tarixi dinamik inkişafın zərurəti olaraq görsənməkdədir. Bu yaşayış yerləri əhali məskunlaşmasının və daimi yaşayışının ilkin mədəni-iqtisadi mərkəzləri olmuşdur.
Bakı Universitetinin Xəbərləri (Humanitar elmlər seriyası), №1, 2022
Məqalədə CQBKG (Cənubi Qafqaz boru xəttinin genişləndirilməsi layihəsi) dəhlizinin 322.700-cü km-... more Məqalədə CQBKG (Cənubi Qafqaz boru xəttinin genişləndirilməsi layihəsi) dəhlizinin 322.700-cü km-də qeydə alınmış Dəllər Cəyir kurqanlarının arxeoloji qazıntısından bəhs olunur. Bu kurqanlar Şəmkir rayonunun Dəllər Cəyir kəndi ərazisində, Cəyir çayından təxminən 100-150 m aralıda yerləşir. Çayın sağ sahilində nisbətən hündür təpəlikdə yerləşən kurqan çölündə təxminən 10 kurqan qeydə alınmış, həmin kurqanlardan yalnız boru kəməri dəhlizinə düşən 2-si qazılaraq tədqiq edilmişdir. Dəllər Cəyir kurqanlarının yerüstü əlaməti aydın görünən dairəvi və ortası nisbətən çökək olan daş düzümlərindən ibarətdir. Aralarında 5-6 m məsafə olmaqla yerləşmişlər. Dəllər Cəyir kurqanlarının qazıntısı zamanı maraqlı kurqan stukturu, dəfn adətləri izlənilmiş, lakin olduqca az sayda artefaktlar əldə edilmişdir. Kurqanların birində (1 saylı) qəbir kamerası qeydə alınmış, kamerada insan sümükləri aşkar edilmişdir. Digər kurqanın 3 qat daş örtüyü olsa da qəbir kamerası olmamış və bu kurqan kenotaf qəbirlər tipinə aid edilir. Dəllər Cəyir kurqanlarının strukturu, dəfn adəti və aşkar olunmuş azsaylı qab fraqmentlərinin formalarının ilkin təhlili bu kurqanları Orta Tunc dövründən Son Tunc dövrünə keçid mərhələsinə, daha dəqiq desək e.ə. XIV-XIII əsrlərə aid etməyə imkan verir.
Daşkəsən və Göygöl rayonları maddi mədəniyyət qalıqları ilə zəngin ərazilərdəndir. Onların bəzilə... more Daşkəsən və Göygöl rayonları maddi mədəniyyət qalıqları ilə zəngin ərazilərdəndir. Onların bəziləri indiyədək arxeoloji tədqiqatlara cəlb olunsa da müəyyən qism abidələr hələ də tədqiqatlardan kənardadır. Bölgədə Xalkolit və Tunc dövrünün əvvəllərindən başlayaraq Orta əsrlərin son mərhələsinədək xeyli abidə - yaşayış yerləri, nekropollar, siklopik tikililər, müvəqqəti sığınacaqlar, hasarlı və hasarsız müdafiə qalaları, memarlıq abidələri qeydə alınmışdır. Bölgə həm də faydalı qazıntı və xüsusilə metal yataqları ilə zəngindir və uzun zaman ərazidə geoloji axtarış və kəşfiyyat işləri aparılmışdır. Buna görə də abidələrin bəziləri də məhz geoloji kəşfiyyat işləri aparan mütəxəsisslər tərəfindən aşkarlanmış və arxeoloqlara məlumat çatdırılmışdır.
Актуальная археология 5: Тезисы международный научной конференции молодых ученых, РАН ИИМК, 2020
Естественно-географические условия и климат среднего бассейна Куры, точнее Гянджа-Газахского реги... more Естественно-географические условия и климат среднего бассейна Куры, точнее Гянджа-Газахского региона, а также богатые наземные и подземные естественные богатства значительно способствовали культурному развитию местных племен, заселявших этот регион в эпоху бронзы. Этот регион, обладающий локальными свойствами, наглядно проявляющимися в основном в периоды бронзы и раннего железа, входил в ареал своеобразных Кура-Араксской и Ходжалы-Гедабекской археологических культур.
Aziztepe settlement is located at 450-500 m east of Kazakhbeyly village in Kazakh district of Aze... more Aziztepe settlement is located at 450-500 m east of Kazakhbeyly village in Kazakh district of Azerbaijan. The rescue excavations in Aziztepe settlement were made in May 2019 by archaeological expedition of Institute of Archaeology and Ethnography of Azerbaijan National Academy of Sciences, led by Prof. Sh. N. Najafov. The archaeological team has researched the area of 100 m length × 20 m breadth, affected by the construction related to the extension of the Ganja-Kazakh-Georgia border road. Based on archaeological artifacts, Aziztepe settlement belonged to Khojaly-Gedebey archaeological culture and dates the end of 2nd (second part) – the beginning of 1st millennium BC). The finds from cultural layer were represented by fragments of ceramic (black and grey colors, polished) and stone wares (grain mills, thimbles). We must emphasize the following: the hill where placed archaeological site is have used along time as agricultural territory and part of upper layer have destroyed in process of farm activity.
В статье будут рассмотрены новые находки каменных наверший булав Ходжалы-Кедабекской культуры с т... more В статье будут рассмотрены новые находки каменных наверший булав Ходжалы-Кедабекской культуры с территории Гянджа-Газахского региона Азербайджана. Булава-это вид холодного вспомагательного оружия ближного боя, которое состоит из рукоятки и массивного ударного элемента - навершия. Это оружие ударного действия, причиняющее тяжелые контузии и внутренние переломы. Булава, также, наряду со скипетром могла служить и символом власти.
В западной зоне Азербайджанской Республики, на территории Товузского района в 2007–2009 гг. в свя... more В западной зоне Азербайджанской Республики, на территории Товузского района в 2007–2009 гг. в связи со строительством водохранилища Газыгулу широкомасштабными охранными раскопками изучен некрополь периода поздней бронзы-раннего железа (вторая половина II – начало I тыс. до н. э.). Памятник относится к ходжалы-гедабекской археологической культуре. Он расположен на равнинной местности, на левом берегу реки Товузчай (правый приток Куры). Данная статья посвящена результатам раскопок Газыгулинского некрополя. В Газыгулинском некрополе раскопаны 18 могил, 16 из них являются могилами с каменной насыпью, остальные – грунтовые. Захоронения были совершены вытянуто на спине, а также в скорченном (в основном, в сильно скорченном) положении на боку. Археологический материал состоит, в основном, из разнотипных керамических сосудов, металлических изделий и украшений. По определению автора, погребальный обряд идентичен общим традициям данного региона в рассматриваемый период.
Поселение Сарвантепе, относящееся к периоду поздней бронзы-раннего железа (вторая половина II – н... more Поселение Сарвантепе, относящееся к периоду поздней бронзы-раннего железа (вторая половина II – начало I тыс. до н. э.), расположено на территории села Чайлы Газахского района в западной части Азербайджанской Республики. Памятник очень богат с точки зрения археологических материалов и отражает материальную культуру региона в отмеченный период. Многочисленные глиняные печати, найденные на поселении, вызывают наибольший интерес. До сих пор на поселении было выявлено 40 подобных артефактов. Они имеют разные формы и не повторяются по узорным элементам. Подобные печати характерны для поселений периода поздней бронзы-раннего железа Гянджа-Газахской зоны. Конкретные цели использования этих печатей полностью не уточнены. Некоторые специалисты считают, что эти печати использовались для украшения тканей, для нанесения орнамента на керамику и хлеб во время выпечки. По мнению ряда исследователей, аналогичные печати, найденные в Сарытепе, Баба Дервише, Ястытепе, Гарабулаге, Сары Реме, Пойлу II, Тойретепе и в Мингечевире использовались для опечатки водных дамб и запруд в мелких сельских хозяйствах. Большинство глиняных печатей Сарвантепе были изготовлены из глины серого цвета, они хорошо обожжены. Орнамент большинства из них нанесен способом вырезки. На рабочей стороне печати сделано свастикобразное изображение очень смешанного вида.
Qarabağın tarixi: siyasi, iqtisadi, mədəni aspektlər. Beynəlxalq elmi konfransın materialları. , 2022
Xocalı-Gədəbəy arxeoloji mədəniyyətinin (e.ə. XIV-VIII əsrlər) Azərbaycan xalqının etnogenez tari... more Xocalı-Gədəbəy arxeoloji mədəniyyətinin (e.ə. XIV-VIII əsrlər) Azərbaycan xalqının etnogenez tarixində mühüm bir mərhələni təşkil etməsi danılmazdır. Bu mədəniyyətə aid arxeoloji abiələrin qazıntısı və qazıntılar zamanı aşkar edilən arxeoloji faktların etnogenez tarixinin öyrənilməsində əhəmiyyəti diqqət mərkəzində dayanmalıdır. Mədəniyyətin əsas təyinedici əlamətlərindən biri olan keramika və onun istehsal üsulları, naxışlanması və s. maddi mədəniyyət mənsubluğunun müəyyən edilməsində, mənəvi mədəniyyətin, dini inancların öyrənilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
The article deals with the archaeological excavation of the Dashbulag settlement located in Shamk... more The article deals with the archaeological excavation of the Dashbulag settlement located in Shamkir district in the west of Azerbaijan. The step-by-step progress of the archaeological excavations conducted in the medieval settlement of Dashbulag, the discovered production and farm buildings, household devices, numerous and diverse examples of material culture are described in detail in the article. Archaeological excavations in the village-type settlement with a planned structure were carried out in three stages in 2004, 2005 and 2014 years. Based on the observation of the sediment of the cultural layer during the archaeological excavations carried out at the settlement, which consists of one cultural layer (the thickness of the layer is 1-1.5m depending on the relief), and the analysis of the actual materials uncovered, it was established that a village-type settlement with a free-plan structure existed here in the Middle Ages. Life in the medieval village of Dashbulag, built in the 9th century, was intense until the beginning of the 13th century, gradually declined after the Mongol campaigns, and continued until the end of the 18th century with some intermittent breaks. Remains of civil and economic buildings, rich handicraft products discovered as a result of archaeological excavations in the medieval settlement of Dashbulag are evidence of the economic and farming life of the medieval inhabitants of the area, as well as pottery, metalworking, glassworking, bone-processing, etc. allows to follow the characteristics and development dynamics of art fields. The analysis of the artifacts gives reason to say that the art fields in the medieval village of Dashbulag did not lag behind, on the contrary, some regions went further than the village-type settlements.
Bakı Universitetinin Xəbərləri (humanitar elmlər seriyası)., 0
Əlverişli təbii-coğrafi şəraitə malik olan Orta Kür hövzəsinin (Gəncə-Qazax bölgəsi) Tunc dövrü c... more Əlverişli təbii-coğrafi şəraitə malik olan Orta Kür hövzəsinin (Gəncə-Qazax bölgəsi) Tunc dövrü cəmiyyət həyatı bütün sahələrdə yüksək inkişafla xarakterizə olunur. Aparılan arxeoloji qazıntıların nəticələri onu deməyə əsas verir ki, qeyd olunan dövrdə Orta Kür hövzəsinin əksər yerləri tədricən daha sıx məskunlaşırdı. Daha böyük sahəyə malik yaşayış yerləri buna əyani misaldır. Bu tip yaşayış yerlərinin bir çox özünəməxsus xarakterik xüsusiyyətləri də vardır. Aparılan arxeoloji qazıntılar məişət və təsərrfüatın ayrı-ayrı sahələrində inkişafın səviyyəsini, qədim sakinlərin təsərrüfat həyatı və fəaliyyətini, dini dünyagörüşü və ideoloji baxışlarını, eləcə də Tunc dövrü sakinlərinin həyatında baş verən ictimai-iqtisadi, sosial, ideoloji dəyişiklikləri tədricən izləməyə imkan verir. Orta Tunc dövründən başlayaraq yüksək dağlıq ərazilərin mənimsənilməsinə başlanmış və yaşayış məskənləri meydana çıxırdı. Bu dövrdə düzənlik və qismən dağətəyi zonada əkinçi tayfalar, dağlıq zonada isə əsasən yarımköçəri maldarlar məskunlaşmışdılar. Əkinçilik və maldarlığın inkişafı Tunc dövründə cəmiyyətin sosial-iqtisadi həyatında mühüm irəliləyişlərin əldə olunmasına, müxtəlif sosal qrupların formalaşmasına səbəb oldu.
The article contains with the archaeological excavations of the Deller Jayir kurgans at 322.700 k... more The article contains with the archaeological excavations of the Deller Jayir kurgans at 322.700 km of the SCPX (South Caucasus Pipeline Expansion Project) pipeline corridor. These kurgans are located in the territory of Deller Jayir village of Shamkir district of Azerbaijan Republic. About 10 kurgans were recorded in the kurgan field located on a relatively high hill on the right bank of the river, about 100-150 m away from the Jayir River, only 2 of them fell into the pipeline corridor, excavated and explored. The surface of the Deller Jayir kurgans consists of stone formations with a clearly visible circular shape and a relatively concave center. They are located close to each other at a distance of 5-6 m. Preliminary analysis of the structures and burial rites in the Deller Jayir kurgans and the forms of the few pottery fragments found in these kurgans show that these kurgans date the transition stage from Middle Bronze Age to the Late Bronze Age, to be precisely, to the 15th-14th centuries BC.
Актуальная археология 6: Материалы международной научной конференции молодых ученых, РАН ИИМК, Apr 7, 2022
В данной статье рассмотрены находки оружия, обнаруженных в погре-
бениях некрополя Азизтепе. Памя... more В данной статье рассмотрены находки оружия, обнаруженных в погре- бениях некрополя Азизтепе. Памятник (поселение и некрополь) Азизтепе расположен в 450–500 м к востоку от с. Газахбейли Газахского района Азербайджанской Республики.
Revista de Arheologie, Antropologie şi Studii interdisciplinare, 2021
This paper, providing a comprehensive research analysis of the Tovuzchay I necropolis, identifies... more This paper, providing a comprehensive research analysis of the Tovuzchay I necropolis, identifies grave types in the area, including those in the Tovuzchay I Necropolis, establishes the date and chronological range of the burials, contains comments regarding the diversity of burial practices and classifies the cultural material. The framing of the Tovuzchay I necropolis among the Late Bronze Age to Early Iron Age necropolises of the western part of Azerbaijan is based on the materials retrieved from the site. The Tovuzchay I necropolis is distinguished from other burial sites of the Tovuzchay River Basin and of the entire region by its size, by the burial practices and by the artifacts discovered. The Tovuzchay I Necropolis is located on a hill to the west of the Tovuzchay River, at KP 378 of the BTC ROW between Bozalganli and Alimardanli villages in the Tovuz District. The area is characterized by a series of undulations of the terrain starting from the river terrace. The Baku-Tbilisi-Ceyhan and South Caucasian Pipeline pipelines cut through the main part of the necropolis. It was this part of the necropolis that produced about 109 burials during the 2004-2005 excavations.
AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu tərəfindən Gəncə-Qazax-Gürcüstan sərhədi avtomobil yolu... more AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu tərəfindən Gəncə-Qazax-Gürcüstan sərhədi avtomobil yolunun genişləndirilməsi və yeni yol tikintisi ilə bağlı yol oxu boyunca arxeoloji kəşfiyyat və tədqiqat işləri həyata keçi-rilmişdir. Yeni tikinti sahələrinin arxeoloji təd-qiqi proqramına əsasən aparılan arxeoloji tədqi-qatlar AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Qazax arxeoloji ekspedisiyası tərəfindən (müəllifin rəhbərliyi ilə) 20 fevral-15 mart 2019-cu ildə həyata keçirilmişdir. Arxeoloji kəşfiyyat işlərinin aparılmasında məqsəd yol dəhlizinə düşə biləcək arxeoloji abidələrin varlığını müəyyən etmək, onları koordinatlaşdırmaq, abidələrin xəritəsini çəkmək və planını çıxartmaqdan, növbəti mərhələdə isə əsaslı arxeoloji qazıntı işləri aparmaqdan ibarət olmuşdur. Arxeoloji kəşfiyyat işləri zamanı bir neçə kiçik əhəmiyyətli arxeoloji risk zonası və yeni yol dəhlizinin üzərinə düşən bir abidə - Qazax rayonunun Qazaxbəyli kəndi ərazisindəki Əziztəpə abidəsi qeydə alınmışdır. AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Qazax arxeoloji ekspedisiyası 01-30 may 2019-cu il tarixində Əziztəpə abidəsində arxeoloji qazıntıları həyata keçirmişdir.
Одним из основных направлений культурно-исторического развития в эпоху бронзы является формирован... more Одним из основных направлений культурно-исторического развития в эпоху бронзы является формирование различных традиций, пришедших в ходе местных миграций, но пытавшихся сохранить свои корни на местной почве. Если обратить внимание на историко-культурную карту Южного Кавказа эпохи бронзы, мы можем наблюдать небольшие миграции и перемещения. Проблема возникает только при определении критериев миграции. Наличие подобных памятников на путях миграции крупных племен и племенных союзов с единым этнокультурным единством конкретизирует наши представления. С этой точки зрения исследование культурно- исторического генезиса бассейна средней Куры в эпоху бронзы, одного из важных регионов Южного Кавказа, является одной из серьезных научных задач.
Kitab Son Tunc-İlk Dəmir dövrünə aid (e.ə. II minilliyin ikinci yarısı-I minilliyin əvvəli) I Tov... more Kitab Son Tunc-İlk Dəmir dövrünə aid (e.ə. II minilliyin ikinci yarısı-I minilliyin əvvəli) I Tovuzçay nekropolunda aparılan arxeoloji qazıntıların nəticələrindən bəhs edir. Nekropolda qazıntılar 2004-2005-ci illərdə müəyyən fasilələrlə BTC neft və CQBK qaz kəmərlərinin tikintisi ilə əlaqədar kəmərlərin marşrutundakı arxeoloji abidələrin öyrənilməsi proqramına uyğun olaraq aparılmışdır. Nekropolun I Tovuzçay adlandırılması 2014-cü ildə CQBKG qaz boru kəmərinin tikintisi zamanı boru marşrutunun Tovuzçay hövzəsindən keçən hissəsində eyni dövrə aid yeni nekropolun (II Tovuzçay nekropolu) aşkar edilməsi ilə bağlıdır. Tovuz rayonunun Bozalqanlı və Əlimərdanlı kəndləri arasında, Tovuzçayın hündür sol sahilində yerləşən I Tovuzçay nekropolunun boru kəmərləri dəhlizinə düşən hissəsində aparılmış arxeoloji qazıntı işləri zamanı 109 qəbir abdəsi qazılmışdır. Xocalı-Gədəbəy arxeoloji mədəniyyətinə aid bu qəbirlərdə maraqlı dəfn adətləri öyrənilmiş, zəngin materiallar – saxsı qablar, metaldan məişət əşyaları, bəzəklər və silahlar, müxtəlif materiallardan muncuqlar və s. aşkar edilmişdir. Kitab arxeoloqlar, antropoloqlar, ali məktəblərin tarix fakultələrinin tələbələri və müəllimləri, eləcə də geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.
The book deals with the results of archaeological and epigraphic investigations carried out in 20... more The book deals with the results of archaeological and epigraphic investigations carried out in 2007-2009, in connection with the construction of the Tovuzchay reservoir in Qaziqulu village of Tovuz district. As a result of archaeological explorations in more than 160 ha of the flooded area the prospecting party found and registered archaeological and epigraphic monuments. The registered monuments include the late Bronze - early Iron Age (end of the II - early 1st millennia B.C.) necropolis, the late medieval (XVII-XVIII centuries) settlements and the Qaziqulu Muslim cemetery covering end of the 18th - 20-30s of the XX centuries. Fundamental archaeological excavations were carried out in the necropolis and medieval settlements, considerable material samples were obtained, burial customs were studied and Muslim cemetery was moved to the suitable area.
Kitab Tovuzçay su anbarının tikintisi ilə əlaqədar olaraq Tovuz rayonunun Qazıqulu kəndində 2007-2009-cu illərdə aparılmış arxeoloji-epiqrafik tədqiqatların nəticələrinə həsr olunmuşdur. Arxeoloji kəşfiyyat işlərinin nəticəsi olaraq ümumi sahəsi 160 ha-dan çox olan subasar ərazidə kəşfiyyat qrupu tərəfindən arxeoloji və epiqrafik abidələr tapılmış, qeydiyyata alınmışdır. Qeydə alınmış abidələr son tunc-ilk dəmir dövrünə aid (e.ə. II minilliyin sonu - I minilliyin əvvəli) nekropol, son orta əsrlərə aid (XVII-XVIII əsrlər) yaşayış yerləri və XVIII əsrin sonu – XX əsrin 20-30-cu illərini əhatə edən Qazıqulu müsəlman qəbristanlığından ibarət olmuşdur. Nekropolda və orta əsr yaşayış yerlərində əsaslı arxeoloji qazıntılar aparılmış, xeyli maddi nümunələr əldə edilmiş, dəfn adətləri öyrənilmiş, müsəlman qəbristanlığı isə ayrılmış müvafiq sahəyə köçürülmüşdür.
Одной из насыщенных археологическими памятниками географических зон, где в период поздней бронзы ... more Одной из насыщенных археологическими памятниками географических зон, где в период поздней бронзы и раннего железа (вторая половина II-начало I тыс. до н.э.) сформировалась и получила развитие ходжалы-гедабекская археологическая культура, является долина одного из правобережных притоков Куры, реки Зеямчай, которая протекает по территориям, современных административных районов – Гедабека, Товуза и Шамкира. Научно-историческое значение погребальных памятников периода бронзы и раннего железа в бассейне реки Зеямчай определяется не только, присущими именно им, оригинальными особенностями, но и месторасположением этой речной долины по отношению к другим близлежащим районам. Выявленные в погребальных памятниках периода поздней бронзы и раннего железа бассейна реки Зеямчай, яркие и разнообразные образцы материальной культуры, свидетельствуют о высоком уровне развития культуры племен, населявших этот регион в указанный исторический период. Полученный, в результате исследования десятков могил Зеямчайского некрополя, археологический материал представляет собой основной и практически незаменимый источник в деле изучения и реконструкции образа жизни, хозяйства, уровня развития различных отраслей ремесленного производства, религиозных представлений, погребальных обрядов и других аспектов духовной жизни людей, создавших эти выявленные артефакты. Зеямчайский некрополь периода поздней бронзы и раннего железа – это памятник эпохи ускоренного развития средств производства и резкого усиления процессов имущественного и социального расслоения общества. Этот весьма интересный, с точки зрения изучения социально-экономической и духовной истории предков азербайджанского народа, памятник, в то же время, позволяет последовательно проследить многие важные процессы, имевшие место в тот период жизни общества. Научный интерес к изучению погребальных памятников эпохи поздней бронзы и раннего железа в бассейне реки Зеямчай, установление типов погребений, их хронологических рамок и погребальных обрядов, в связи с масштабными раскопками Зеямчайского некрополя заметно вырос.
Povolzhskaya Arkheologiya (The Volga River region archaeology) № 3 (33) , 2020
The 2nd Tovuzchay necropolis is located on the left higher bank of the Tovuzchay River in the Tov... more The 2nd Tovuzchay necropolis is located on the left higher bank of the Tovuzchay River in the Tovuz district in the west of Azerbaijan Republic. Archaeological excavations in the necropolis had been conducted in 4 stages in 2014–2018 with intervals. 135 graves and the place of worship have been found in the 2nd Tovuzchay necropolis. The burials discovered in the necropolis were of two types: stone-covered and soil burials. These burials where archaeological materials and human burials are the same, differ only in structure and the top cover. The burial pits were dug in an oval, quadrangular forms. One of the interesting facts is that the place of worship in the necropolis was also discovered, and this area was probably the place where religious rituals were held. Only in 34 burials of the necropolis human skeletons have been discovered. Rich archaeological material – pottery vessels, metal items for domestic use, jewellery, weaponry, beads made of different materials and other artefacts were found in the burials. According to the authors, the necropolis belongs to the culture Late Bronze-Early Iron culture (second half of the 2nd millennium-early 1st millennium BC).
Məskunlaşma və lokal miqrasiyalar ilə bağlı problemlər tədqiqatçıların diqqət mərkəzində dayanan ... more Məskunlaşma və lokal miqrasiyalar ilə bağlı problemlər tədqiqatçıların diqqət mərkəzində dayanan əsas məsələlərdəndir. Qədim yaşayış yerləri və bunların bazasında təşəkkül tapan vahid struktura malik müdafiə hasarlı böyük yaşayış kompleksləri sosial-iqtisadi anlamda istehsal vasitələrinin toplandığı və təmərküzləşdiyi yer kimi qavranılmalıdır. İri yaşayış məntəqələri əhalinin istehsal vasitələrinin toplandığı yer, xüsusi tənzimləyici sənətkarlıq və ticarət funksiyalarını yerinə yetirən mədəni mərkəz kimi müəyyənləşdirilə bilər. Tunc dövründə Orta Kür hövzəsinin iri yaşayış yerlərində dəqiq planlı qalaların, müxtəlif sənətkarlıq istehsalının olması, habelə onların ətrafında iri qəbristanlıqların meydana gəlməsi və s. əlamətlər həmin yaşayış yerlərinin protoşəhər simasını göstərir. Arxeoloji tədqiqatlar zamanı tapılan artefaktlar şəhərləşmə prosesinə başlayan yaşayış yerlərində kənd təsərrüfatı, sənətkarlıq, ticarət, hərb sənəti, mədəniyyət və digər sahələrin qarşılıqlı vəhdətdə xeyli inkişaf etdiyini göstərir. Tunc dövrünün son mərhələsində isə Cənubi Qafqaz ərazisində, o cümlədən Gəncə-Qazax bölgəsində böyük yaşayış mərkəzlərinin yaranması təsadüfi hadisə deyildi. Qeyd etiyimiz kimi bunun tarixi kökləri hələ erkən tunc dövründən formalaşmağa başlamışdı. Yaşayış yerlərinin kompleks tədqiqi (Babadərviş, Sarıtəpə, Sarvantəpə, Yastıtəpə və s.) onu sübut etməyə əsas verir ki, qeyd olunan ərazinin qədim sakinləri e.ə.IV-II minilliklərdə təsərrüfatın aparıcı sahələrində irəlliləyişin astanasında olmuş və ticarət-iqtisadi əlaqələri bunun əsas göstəricisi olaraq meydana çıxmışdır. Orta Kür hövzəsində tunc dövrünə aid ümumi sahəsi 3-4 ha-ya qədər böyük yaşayış yerlərinin meydana gəlməsi bu tarixi dinamik inkişafın zərurəti olaraq görsənməkdədir. Bu yaşayış yerləri əhali məskunlaşmasının və daimi yaşayışının ilkin mədəni-iqtisadi mərkəzləri olmuşdur.
Bakı Universitetinin Xəbərləri (Humanitar elmlər seriyası), №1, 2022
Məqalədə CQBKG (Cənubi Qafqaz boru xəttinin genişləndirilməsi layihəsi) dəhlizinin 322.700-cü km-... more Məqalədə CQBKG (Cənubi Qafqaz boru xəttinin genişləndirilməsi layihəsi) dəhlizinin 322.700-cü km-də qeydə alınmış Dəllər Cəyir kurqanlarının arxeoloji qazıntısından bəhs olunur. Bu kurqanlar Şəmkir rayonunun Dəllər Cəyir kəndi ərazisində, Cəyir çayından təxminən 100-150 m aralıda yerləşir. Çayın sağ sahilində nisbətən hündür təpəlikdə yerləşən kurqan çölündə təxminən 10 kurqan qeydə alınmış, həmin kurqanlardan yalnız boru kəməri dəhlizinə düşən 2-si qazılaraq tədqiq edilmişdir. Dəllər Cəyir kurqanlarının yerüstü əlaməti aydın görünən dairəvi və ortası nisbətən çökək olan daş düzümlərindən ibarətdir. Aralarında 5-6 m məsafə olmaqla yerləşmişlər. Dəllər Cəyir kurqanlarının qazıntısı zamanı maraqlı kurqan stukturu, dəfn adətləri izlənilmiş, lakin olduqca az sayda artefaktlar əldə edilmişdir. Kurqanların birində (1 saylı) qəbir kamerası qeydə alınmış, kamerada insan sümükləri aşkar edilmişdir. Digər kurqanın 3 qat daş örtüyü olsa da qəbir kamerası olmamış və bu kurqan kenotaf qəbirlər tipinə aid edilir. Dəllər Cəyir kurqanlarının strukturu, dəfn adəti və aşkar olunmuş azsaylı qab fraqmentlərinin formalarının ilkin təhlili bu kurqanları Orta Tunc dövründən Son Tunc dövrünə keçid mərhələsinə, daha dəqiq desək e.ə. XIV-XIII əsrlərə aid etməyə imkan verir.
Daşkəsən və Göygöl rayonları maddi mədəniyyət qalıqları ilə zəngin ərazilərdəndir. Onların bəzilə... more Daşkəsən və Göygöl rayonları maddi mədəniyyət qalıqları ilə zəngin ərazilərdəndir. Onların bəziləri indiyədək arxeoloji tədqiqatlara cəlb olunsa da müəyyən qism abidələr hələ də tədqiqatlardan kənardadır. Bölgədə Xalkolit və Tunc dövrünün əvvəllərindən başlayaraq Orta əsrlərin son mərhələsinədək xeyli abidə - yaşayış yerləri, nekropollar, siklopik tikililər, müvəqqəti sığınacaqlar, hasarlı və hasarsız müdafiə qalaları, memarlıq abidələri qeydə alınmışdır. Bölgə həm də faydalı qazıntı və xüsusilə metal yataqları ilə zəngindir və uzun zaman ərazidə geoloji axtarış və kəşfiyyat işləri aparılmışdır. Buna görə də abidələrin bəziləri də məhz geoloji kəşfiyyat işləri aparan mütəxəsisslər tərəfindən aşkarlanmış və arxeoloqlara məlumat çatdırılmışdır.
Актуальная археология 5: Тезисы международный научной конференции молодых ученых, РАН ИИМК, 2020
Естественно-географические условия и климат среднего бассейна Куры, точнее Гянджа-Газахского реги... more Естественно-географические условия и климат среднего бассейна Куры, точнее Гянджа-Газахского региона, а также богатые наземные и подземные естественные богатства значительно способствовали культурному развитию местных племен, заселявших этот регион в эпоху бронзы. Этот регион, обладающий локальными свойствами, наглядно проявляющимися в основном в периоды бронзы и раннего железа, входил в ареал своеобразных Кура-Араксской и Ходжалы-Гедабекской археологических культур.
Aziztepe settlement is located at 450-500 m east of Kazakhbeyly village in Kazakh district of Aze... more Aziztepe settlement is located at 450-500 m east of Kazakhbeyly village in Kazakh district of Azerbaijan. The rescue excavations in Aziztepe settlement were made in May 2019 by archaeological expedition of Institute of Archaeology and Ethnography of Azerbaijan National Academy of Sciences, led by Prof. Sh. N. Najafov. The archaeological team has researched the area of 100 m length × 20 m breadth, affected by the construction related to the extension of the Ganja-Kazakh-Georgia border road. Based on archaeological artifacts, Aziztepe settlement belonged to Khojaly-Gedebey archaeological culture and dates the end of 2nd (second part) – the beginning of 1st millennium BC). The finds from cultural layer were represented by fragments of ceramic (black and grey colors, polished) and stone wares (grain mills, thimbles). We must emphasize the following: the hill where placed archaeological site is have used along time as agricultural territory and part of upper layer have destroyed in process of farm activity.
В статье будут рассмотрены новые находки каменных наверший булав Ходжалы-Кедабекской культуры с т... more В статье будут рассмотрены новые находки каменных наверший булав Ходжалы-Кедабекской культуры с территории Гянджа-Газахского региона Азербайджана. Булава-это вид холодного вспомагательного оружия ближного боя, которое состоит из рукоятки и массивного ударного элемента - навершия. Это оружие ударного действия, причиняющее тяжелые контузии и внутренние переломы. Булава, также, наряду со скипетром могла служить и символом власти.
В западной зоне Азербайджанской Республики, на территории Товузского района в 2007–2009 гг. в свя... more В западной зоне Азербайджанской Республики, на территории Товузского района в 2007–2009 гг. в связи со строительством водохранилища Газыгулу широкомасштабными охранными раскопками изучен некрополь периода поздней бронзы-раннего железа (вторая половина II – начало I тыс. до н. э.). Памятник относится к ходжалы-гедабекской археологической культуре. Он расположен на равнинной местности, на левом берегу реки Товузчай (правый приток Куры). Данная статья посвящена результатам раскопок Газыгулинского некрополя. В Газыгулинском некрополе раскопаны 18 могил, 16 из них являются могилами с каменной насыпью, остальные – грунтовые. Захоронения были совершены вытянуто на спине, а также в скорченном (в основном, в сильно скорченном) положении на боку. Археологический материал состоит, в основном, из разнотипных керамических сосудов, металлических изделий и украшений. По определению автора, погребальный обряд идентичен общим традициям данного региона в рассматриваемый период.
Поселение Сарвантепе, относящееся к периоду поздней бронзы-раннего железа (вторая половина II – н... more Поселение Сарвантепе, относящееся к периоду поздней бронзы-раннего железа (вторая половина II – начало I тыс. до н. э.), расположено на территории села Чайлы Газахского района в западной части Азербайджанской Республики. Памятник очень богат с точки зрения археологических материалов и отражает материальную культуру региона в отмеченный период. Многочисленные глиняные печати, найденные на поселении, вызывают наибольший интерес. До сих пор на поселении было выявлено 40 подобных артефактов. Они имеют разные формы и не повторяются по узорным элементам. Подобные печати характерны для поселений периода поздней бронзы-раннего железа Гянджа-Газахской зоны. Конкретные цели использования этих печатей полностью не уточнены. Некоторые специалисты считают, что эти печати использовались для украшения тканей, для нанесения орнамента на керамику и хлеб во время выпечки. По мнению ряда исследователей, аналогичные печати, найденные в Сарытепе, Баба Дервише, Ястытепе, Гарабулаге, Сары Реме, Пойлу II, Тойретепе и в Мингечевире использовались для опечатки водных дамб и запруд в мелких сельских хозяйствах. Большинство глиняных печатей Сарвантепе были изготовлены из глины серого цвета, они хорошо обожжены. Орнамент большинства из них нанесен способом вырезки. На рабочей стороне печати сделано свастикобразное изображение очень смешанного вида.
Qarabağın tarixi: siyasi, iqtisadi, mədəni aspektlər. Beynəlxalq elmi konfransın materialları. , 2022
Xocalı-Gədəbəy arxeoloji mədəniyyətinin (e.ə. XIV-VIII əsrlər) Azərbaycan xalqının etnogenez tari... more Xocalı-Gədəbəy arxeoloji mədəniyyətinin (e.ə. XIV-VIII əsrlər) Azərbaycan xalqının etnogenez tarixində mühüm bir mərhələni təşkil etməsi danılmazdır. Bu mədəniyyətə aid arxeoloji abiələrin qazıntısı və qazıntılar zamanı aşkar edilən arxeoloji faktların etnogenez tarixinin öyrənilməsində əhəmiyyəti diqqət mərkəzində dayanmalıdır. Mədəniyyətin əsas təyinedici əlamətlərindən biri olan keramika və onun istehsal üsulları, naxışlanması və s. maddi mədəniyyət mənsubluğunun müəyyən edilməsində, mənəvi mədəniyyətin, dini inancların öyrənilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
The article deals with the archaeological excavation of the Dashbulag settlement located in Shamk... more The article deals with the archaeological excavation of the Dashbulag settlement located in Shamkir district in the west of Azerbaijan. The step-by-step progress of the archaeological excavations conducted in the medieval settlement of Dashbulag, the discovered production and farm buildings, household devices, numerous and diverse examples of material culture are described in detail in the article. Archaeological excavations in the village-type settlement with a planned structure were carried out in three stages in 2004, 2005 and 2014 years. Based on the observation of the sediment of the cultural layer during the archaeological excavations carried out at the settlement, which consists of one cultural layer (the thickness of the layer is 1-1.5m depending on the relief), and the analysis of the actual materials uncovered, it was established that a village-type settlement with a free-plan structure existed here in the Middle Ages. Life in the medieval village of Dashbulag, built in the 9th century, was intense until the beginning of the 13th century, gradually declined after the Mongol campaigns, and continued until the end of the 18th century with some intermittent breaks. Remains of civil and economic buildings, rich handicraft products discovered as a result of archaeological excavations in the medieval settlement of Dashbulag are evidence of the economic and farming life of the medieval inhabitants of the area, as well as pottery, metalworking, glassworking, bone-processing, etc. allows to follow the characteristics and development dynamics of art fields. The analysis of the artifacts gives reason to say that the art fields in the medieval village of Dashbulag did not lag behind, on the contrary, some regions went further than the village-type settlements.
Bakı Universitetinin Xəbərləri (humanitar elmlər seriyası)., 0
Əlverişli təbii-coğrafi şəraitə malik olan Orta Kür hövzəsinin (Gəncə-Qazax bölgəsi) Tunc dövrü c... more Əlverişli təbii-coğrafi şəraitə malik olan Orta Kür hövzəsinin (Gəncə-Qazax bölgəsi) Tunc dövrü cəmiyyət həyatı bütün sahələrdə yüksək inkişafla xarakterizə olunur. Aparılan arxeoloji qazıntıların nəticələri onu deməyə əsas verir ki, qeyd olunan dövrdə Orta Kür hövzəsinin əksər yerləri tədricən daha sıx məskunlaşırdı. Daha böyük sahəyə malik yaşayış yerləri buna əyani misaldır. Bu tip yaşayış yerlərinin bir çox özünəməxsus xarakterik xüsusiyyətləri də vardır. Aparılan arxeoloji qazıntılar məişət və təsərrfüatın ayrı-ayrı sahələrində inkişafın səviyyəsini, qədim sakinlərin təsərrüfat həyatı və fəaliyyətini, dini dünyagörüşü və ideoloji baxışlarını, eləcə də Tunc dövrü sakinlərinin həyatında baş verən ictimai-iqtisadi, sosial, ideoloji dəyişiklikləri tədricən izləməyə imkan verir. Orta Tunc dövründən başlayaraq yüksək dağlıq ərazilərin mənimsənilməsinə başlanmış və yaşayış məskənləri meydana çıxırdı. Bu dövrdə düzənlik və qismən dağətəyi zonada əkinçi tayfalar, dağlıq zonada isə əsasən yarımköçəri maldarlar məskunlaşmışdılar. Əkinçilik və maldarlığın inkişafı Tunc dövründə cəmiyyətin sosial-iqtisadi həyatında mühüm irəliləyişlərin əldə olunmasına, müxtəlif sosal qrupların formalaşmasına səbəb oldu.
The article contains with the archaeological excavations of the Deller Jayir kurgans at 322.700 k... more The article contains with the archaeological excavations of the Deller Jayir kurgans at 322.700 km of the SCPX (South Caucasus Pipeline Expansion Project) pipeline corridor. These kurgans are located in the territory of Deller Jayir village of Shamkir district of Azerbaijan Republic. About 10 kurgans were recorded in the kurgan field located on a relatively high hill on the right bank of the river, about 100-150 m away from the Jayir River, only 2 of them fell into the pipeline corridor, excavated and explored. The surface of the Deller Jayir kurgans consists of stone formations with a clearly visible circular shape and a relatively concave center. They are located close to each other at a distance of 5-6 m. Preliminary analysis of the structures and burial rites in the Deller Jayir kurgans and the forms of the few pottery fragments found in these kurgans show that these kurgans date the transition stage from Middle Bronze Age to the Late Bronze Age, to be precisely, to the 15th-14th centuries BC.
Актуальная археология 6: Материалы международной научной конференции молодых ученых, РАН ИИМК, Apr 7, 2022
В данной статье рассмотрены находки оружия, обнаруженных в погре-
бениях некрополя Азизтепе. Памя... more В данной статье рассмотрены находки оружия, обнаруженных в погре- бениях некрополя Азизтепе. Памятник (поселение и некрополь) Азизтепе расположен в 450–500 м к востоку от с. Газахбейли Газахского района Азербайджанской Республики.
Revista de Arheologie, Antropologie şi Studii interdisciplinare, 2021
This paper, providing a comprehensive research analysis of the Tovuzchay I necropolis, identifies... more This paper, providing a comprehensive research analysis of the Tovuzchay I necropolis, identifies grave types in the area, including those in the Tovuzchay I Necropolis, establishes the date and chronological range of the burials, contains comments regarding the diversity of burial practices and classifies the cultural material. The framing of the Tovuzchay I necropolis among the Late Bronze Age to Early Iron Age necropolises of the western part of Azerbaijan is based on the materials retrieved from the site. The Tovuzchay I necropolis is distinguished from other burial sites of the Tovuzchay River Basin and of the entire region by its size, by the burial practices and by the artifacts discovered. The Tovuzchay I Necropolis is located on a hill to the west of the Tovuzchay River, at KP 378 of the BTC ROW between Bozalganli and Alimardanli villages in the Tovuz District. The area is characterized by a series of undulations of the terrain starting from the river terrace. The Baku-Tbilisi-Ceyhan and South Caucasian Pipeline pipelines cut through the main part of the necropolis. It was this part of the necropolis that produced about 109 burials during the 2004-2005 excavations.
AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu tərəfindən Gəncə-Qazax-Gürcüstan sərhədi avtomobil yolu... more AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu tərəfindən Gəncə-Qazax-Gürcüstan sərhədi avtomobil yolunun genişləndirilməsi və yeni yol tikintisi ilə bağlı yol oxu boyunca arxeoloji kəşfiyyat və tədqiqat işləri həyata keçi-rilmişdir. Yeni tikinti sahələrinin arxeoloji təd-qiqi proqramına əsasən aparılan arxeoloji tədqi-qatlar AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Qazax arxeoloji ekspedisiyası tərəfindən (müəllifin rəhbərliyi ilə) 20 fevral-15 mart 2019-cu ildə həyata keçirilmişdir. Arxeoloji kəşfiyyat işlərinin aparılmasında məqsəd yol dəhlizinə düşə biləcək arxeoloji abidələrin varlığını müəyyən etmək, onları koordinatlaşdırmaq, abidələrin xəritəsini çəkmək və planını çıxartmaqdan, növbəti mərhələdə isə əsaslı arxeoloji qazıntı işləri aparmaqdan ibarət olmuşdur. Arxeoloji kəşfiyyat işləri zamanı bir neçə kiçik əhəmiyyətli arxeoloji risk zonası və yeni yol dəhlizinin üzərinə düşən bir abidə - Qazax rayonunun Qazaxbəyli kəndi ərazisindəki Əziztəpə abidəsi qeydə alınmışdır. AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Qazax arxeoloji ekspedisiyası 01-30 may 2019-cu il tarixində Əziztəpə abidəsində arxeoloji qazıntıları həyata keçirmişdir.
Kür çayının orta axarı hövzəsinin, daha dəqiq desək Gəncə-Qazax böl-gəsinin Tunc dövrünə aid yaşa... more Kür çayının orta axarı hövzəsinin, daha dəqiq desək Gəncə-Qazax böl-gəsinin Tunc dövrünə aid yaşayış yerlərindən və qəbir abidələrindən tapılan maddi mədəniyyət nümunələri Orta Kür hövzəsinin qədim sakinlərinin təsərrüfat həyatının, sosial-iqtisadi münasibətlər sisteminin, əhali məskunlaşmasının və dini dünyagörüşünün bəzi xüsusiyyətlərini aydınlaşdırmağa imkan verir. Tunc dövründə Orta Kür hövzəsinin qədim sakinlərinin yaratdığı mədəniyyətin izlərinə Kür-Araz, Orta Tunc dövrü mədəniyyəti və Xocalı-Gədəbəy arxeoloji mədəniyyətlərinə aid abidələrdə rast gəlinir. Xüsusilə, yaşayış yerləri və qəbir abidələrində aparılan arxeoloji qazıntılar və bu qazıntılardan əldə edilən elmi nəticələr, Tunc dövründə Orta Kür hövzəsində məhsuldar qüvvələrin inkişaf səviyyəsini, yaşayış məskənlərinin xarakterik cəhətlərini, Tunc dövrü sakinlərinin adət və ənənələrini, həmçinin onların həyatında baş vermiş digər sosial-iqtisadi, ictimai və ideoloji dəyişiklikləri üzə çıxarmışdır.
İnternational Symposium on East Anatolia-South Caucasus Culture, 2015
From the western slopes of the Black Sea and the Caspian Sea to the foothills of the Caucasus mou... more From the western slopes of the Black Sea and the Caspian Sea to the foothills of the Caucasus mountains and the Near South, Caucasian tribes inhabited the land which they also shared with a large migration of northern Mesopotamians. Modern historiography of the issue is an important problem, as this region covers a wide range of environmental conditions and geographical structures where the ancestors of the know cultures lived for thousands of years. Areas of habitation, and a large number of traces of various cultures, have been found on the slopes of the mountains, revealing the structures which have led to the emergence of new views on history. thus, the South Caucasus, especially in the eastern region of the Black Sea coast of Turkey, intrudes into the territory of the tribes that supported the older ethno-cultural relations as far as the Greater Caucasus. Anatolia, north-east of the north-western slopes of the line and into the region of present day Dagestan covers a wide geographical area which contains occupations based on agriculture and animal husbandry. There are interesting links, alongside the current findings in the South Caucasus, the Middle and Near East, for us to learn of intercultural relations. Indeed, all of which should be continued in parallel with the Near East.
Uploads
Books by Shamil Najafov
adlandırılması 2014-cü ildə CQBKG qaz boru kəmərinin tikintisi zamanı boru marşrutunun Tovuzçay hövzəsindən keçən hissəsində eyni dövrə aid yeni nekropolun (II Tovuzçay nekropolu) aşkar edilməsi ilə bağlıdır.
Tovuz rayonunun Bozalqanlı və Əlimərdanlı kəndləri arasında, Tovuzçayın
hündür sol sahilində yerləşən I Tovuzçay nekropolunun boru kəmərləri dəhlizinə düşən hissəsində aparılmış arxeoloji qazıntı işləri zamanı 109 qəbir abdəsi qazılmışdır. Xocalı-Gədəbəy arxeoloji mədəniyyətinə aid bu qəbirlərdə maraqlı dəfn adətləri öyrənilmiş, zəngin materiallar – saxsı qablar, metaldan məişət əşyaları, bəzəklər və silahlar, müxtəlif materiallardan muncuqlar və s. aşkar edilmişdir.
Kitab arxeoloqlar, antropoloqlar, ali məktəblərin tarix fakultələrinin tələbələri və müəllimləri, eləcə də geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Kitab Tovuzçay su anbarının tikintisi ilə əlaqədar olaraq Tovuz rayonunun Qazıqulu kəndində 2007-2009-cu illərdə aparılmış arxeoloji-epiqrafik tədqiqatların nəticələrinə həsr olunmuşdur. Arxeoloji kəşfiyyat işlərinin nəticəsi olaraq ümumi sahəsi 160 ha-dan çox olan subasar ərazidə kəşfiyyat qrupu tərəfindən arxeoloji və epiqrafik abidələr tapılmış, qeydiyyata alınmışdır. Qeydə alınmış abidələr son tunc-ilk dəmir dövrünə aid (e.ə. II minilliyin sonu - I minilliyin əvvəli) nekropol, son orta əsrlərə aid (XVII-XVIII əsrlər) yaşayış yerləri və XVIII əsrin sonu – XX əsrin 20-30-cu illərini əhatə edən Qazıqulu müsəlman qəbristanlığından ibarət olmuşdur. Nekropolda və orta əsr yaşayış yerlərində əsaslı arxeoloji qazıntılar aparılmış, xeyli maddi nümunələr əldə edilmiş, dəfn adətləri öyrənilmiş, müsəlman qəbristanlığı isə ayrılmış müvafiq sahəyə köçürülmüşdür.
Выявленные в погребальных памятниках периода поздней бронзы и раннего железа бассейна реки Зеямчай, яркие и разнообразные образцы материальной культуры, свидетельствуют о высоком уровне развития культуры племен, населявших этот регион в указанный исторический период. Полученный, в результате исследования десятков могил Зеямчайского некрополя, археологический материал представляет собой основной и практически незаменимый источник в деле изучения и реконструкции образа жизни, хозяйства, уровня развития различных отраслей ремесленного производства, религиозных представлений, погребальных обрядов и других аспектов духовной жизни людей, создавших эти выявленные артефакты.
Зеямчайский некрополь периода поздней бронзы и раннего железа – это памятник эпохи ускоренного развития средств производства и резкого усиления процессов имущественного и социального расслоения общества. Этот весьма интересный, с точки зрения изучения социально-экономической и духовной истории предков азербайджанского народа, памятник, в то же время, позволяет последовательно проследить многие важные процессы, имевшие место в тот период жизни общества.
Научный интерес к изучению погребальных памятников эпохи поздней бронзы и раннего железа в бассейне реки Зеямчай, установление типов погребений, их хронологических рамок и погребальных обрядов, в связи с масштабными раскопками Зеямчайского некрополя заметно вырос.
Papers by Shamil Najafov
in the necropolis were of two types: stone-covered and soil burials. These burials where archaeological materials and human burials are the same, differ only in structure and the top cover. The burial pits were dug in an oval, quadrangular forms. One of the interesting facts is that the place of worship in the necropolis was also discovered, and this area was probably
the place where religious rituals were held. Only in 34 burials of the necropolis human skeletons have been discovered. Rich archaeological material – pottery vessels, metal items for domestic use, jewellery, weaponry, beads made of different materials and other artefacts
were found in the burials. According to the authors, the necropolis belongs to the culture Late Bronze-Early Iron culture (second half of the 2nd millennium-early 1st millennium BC).
Tunc dövründə Orta Kür hövzəsinin iri yaşayış yerlərində dəqiq planlı qalaların, müxtəlif sənətkarlıq istehsalının olması, habelə onların ətrafında iri qəbristanlıqların meydana gəlməsi və s. əlamətlər həmin yaşayış yerlərinin protoşəhər simasını göstərir. Arxeoloji tədqiqatlar zamanı tapılan artefaktlar şəhərləşmə prosesinə başlayan yaşayış yerlərində kənd təsərrüfatı, sənətkarlıq, ticarət, hərb sənəti, mədəniyyət və digər sahələrin qarşılıqlı vəhdətdə xeyli inkişaf etdiyini göstərir. Tunc dövrünün son mərhələsində isə Cənubi Qafqaz ərazisində, o cümlədən Gəncə-Qazax bölgəsində böyük yaşayış mərkəzlərinin yaranması təsadüfi hadisə deyildi. Qeyd etiyimiz kimi bunun tarixi kökləri hələ erkən tunc dövründən formalaşmağa başlamışdı. Yaşayış yerlərinin kompleks tədqiqi (Babadərviş, Sarıtəpə, Sarvantəpə, Yastıtəpə və s.) onu sübut etməyə əsas verir ki, qeyd olunan ərazinin qədim sakinləri e.ə.IV-II minilliklərdə təsərrüfatın aparıcı sahələrində irəlliləyişin astanasında olmuş və ticarət-iqtisadi əlaqələri bunun əsas göstəricisi olaraq meydana çıxmışdır. Orta Kür hövzəsində tunc dövrünə aid ümumi sahəsi 3-4 ha-ya qədər böyük yaşayış yerlərinin meydana gəlməsi bu tarixi dinamik inkişafın zərurəti olaraq görsənməkdədir. Bu yaşayış yerləri əhali məskunlaşmasının və daimi yaşayışının ilkin mədəni-iqtisadi mərkəzləri olmuşdur.
Dəllər Cəyir kurqanlarının yerüstü əlaməti aydın görünən dairəvi və ortası nisbətən çökək olan daş düzümlərindən ibarətdir. Aralarında 5-6 m məsafə olmaqla yerləşmişlər.
Dəllər Cəyir kurqanlarının qazıntısı zamanı maraqlı kurqan stukturu, dəfn adətləri izlənilmiş, lakin olduqca az sayda artefaktlar əldə edilmişdir.
Kurqanların birində (1 saylı) qəbir kamerası qeydə alınmış, kamerada insan sümükləri aşkar edilmişdir. Digər kurqanın 3 qat daş örtüyü olsa da qəbir kamerası olmamış və bu kurqan kenotaf qəbirlər tipinə aid edilir.
Dəllər Cəyir kurqanlarının strukturu, dəfn adəti və aşkar olunmuş azsaylı qab fraqmentlərinin formalarının ilkin təhlili bu kurqanları Orta Tunc dövründən Son Tunc dövrünə keçid mərhələsinə, daha dəqiq desək e.ə. XIV-XIII əsrlərə aid etməyə imkan verir.
border road. Based on archaeological artifacts, Aziztepe settlement belonged to Khojaly-Gedebey archaeological culture and dates the end of 2nd (second part) – the beginning of 1st millennium BC). The finds from cultural layer were represented by fragments of ceramic (black and grey colors, polished) and stone wares (grain mills, thimbles). We must emphasize the following: the hill where placed archaeological site is have used along time as agricultural territory and part of upper layer have
destroyed in process of farm activity.
символом власти.
qazıntılar zamanı aşkar edilən arxeoloji faktların etnogenez tarixinin öyrənilməsində əhəmiyyəti diqqət mərkəzində dayanmalıdır. Mədəniyyətin əsas təyinedici əlamətlərindən biri olan keramika və onun istehsal üsulları,
naxışlanması və s. maddi mədəniyyət mənsubluğunun müəyyən edilməsində, mənəvi mədəniyyətin, dini inancların öyrənilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
carried out at the settlement, which consists of one cultural layer (the thickness of the layer is 1-1.5m depending on the relief), and the analysis of the actual materials uncovered, it was established that a village-type settlement with a free-plan structure existed here in the Middle Ages. Life in the medieval village of Dashbulag, built in the 9th century, was intense
until the beginning of the 13th century, gradually declined after the Mongol campaigns, and continued until the end of the 18th century with some intermittent breaks. Remains of civil and economic buildings, rich handicraft products discovered as a result of archaeological
excavations in the medieval settlement of Dashbulag are evidence of the economic and farming life of the medieval inhabitants of the area, as well as pottery, metalworking, glassworking, bone-processing, etc. allows to follow the characteristics and development dynamics of art fields. The analysis of the artifacts gives reason to say that the art fields in the
medieval village of Dashbulag did not lag behind, on the contrary, some regions went further than the village-type settlements.
The surface of the Deller Jayir kurgans consists of stone formations with a clearly visible circular shape and a relatively concave center. They are located close to each other at a distance of 5-6 m. Preliminary analysis of the structures and burial rites in the Deller Jayir kurgans and the forms of the few pottery fragments found in these kurgans show that these
kurgans date the transition stage from Middle Bronze Age to the Late Bronze Age, to be precisely, to the 15th-14th centuries BC.
бениях некрополя Азизтепе. Памятник (поселение и некрополь) Азизтепе расположен в 450–500 м к востоку от с. Газахбейли Газахского района Азербайджанской Республики.
burial practices and by the artifacts discovered. The Tovuzchay I Necropolis is located on a hill to the west of the Tovuzchay River, at KP 378 of the BTC ROW between Bozalganli and Alimardanli villages in the Tovuz District. The area is characterized by a series of undulations
of the terrain starting from the river terrace. The Baku-Tbilisi-Ceyhan and South Caucasian Pipeline pipelines cut through the main part of the necropolis. It was this part of the necropolis that produced about 109 burials during the 2004-2005 excavations.
adlandırılması 2014-cü ildə CQBKG qaz boru kəmərinin tikintisi zamanı boru marşrutunun Tovuzçay hövzəsindən keçən hissəsində eyni dövrə aid yeni nekropolun (II Tovuzçay nekropolu) aşkar edilməsi ilə bağlıdır.
Tovuz rayonunun Bozalqanlı və Əlimərdanlı kəndləri arasında, Tovuzçayın
hündür sol sahilində yerləşən I Tovuzçay nekropolunun boru kəmərləri dəhlizinə düşən hissəsində aparılmış arxeoloji qazıntı işləri zamanı 109 qəbir abdəsi qazılmışdır. Xocalı-Gədəbəy arxeoloji mədəniyyətinə aid bu qəbirlərdə maraqlı dəfn adətləri öyrənilmiş, zəngin materiallar – saxsı qablar, metaldan məişət əşyaları, bəzəklər və silahlar, müxtəlif materiallardan muncuqlar və s. aşkar edilmişdir.
Kitab arxeoloqlar, antropoloqlar, ali məktəblərin tarix fakultələrinin tələbələri və müəllimləri, eləcə də geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Kitab Tovuzçay su anbarının tikintisi ilə əlaqədar olaraq Tovuz rayonunun Qazıqulu kəndində 2007-2009-cu illərdə aparılmış arxeoloji-epiqrafik tədqiqatların nəticələrinə həsr olunmuşdur. Arxeoloji kəşfiyyat işlərinin nəticəsi olaraq ümumi sahəsi 160 ha-dan çox olan subasar ərazidə kəşfiyyat qrupu tərəfindən arxeoloji və epiqrafik abidələr tapılmış, qeydiyyata alınmışdır. Qeydə alınmış abidələr son tunc-ilk dəmir dövrünə aid (e.ə. II minilliyin sonu - I minilliyin əvvəli) nekropol, son orta əsrlərə aid (XVII-XVIII əsrlər) yaşayış yerləri və XVIII əsrin sonu – XX əsrin 20-30-cu illərini əhatə edən Qazıqulu müsəlman qəbristanlığından ibarət olmuşdur. Nekropolda və orta əsr yaşayış yerlərində əsaslı arxeoloji qazıntılar aparılmış, xeyli maddi nümunələr əldə edilmiş, dəfn adətləri öyrənilmiş, müsəlman qəbristanlığı isə ayrılmış müvafiq sahəyə köçürülmüşdür.
Выявленные в погребальных памятниках периода поздней бронзы и раннего железа бассейна реки Зеямчай, яркие и разнообразные образцы материальной культуры, свидетельствуют о высоком уровне развития культуры племен, населявших этот регион в указанный исторический период. Полученный, в результате исследования десятков могил Зеямчайского некрополя, археологический материал представляет собой основной и практически незаменимый источник в деле изучения и реконструкции образа жизни, хозяйства, уровня развития различных отраслей ремесленного производства, религиозных представлений, погребальных обрядов и других аспектов духовной жизни людей, создавших эти выявленные артефакты.
Зеямчайский некрополь периода поздней бронзы и раннего железа – это памятник эпохи ускоренного развития средств производства и резкого усиления процессов имущественного и социального расслоения общества. Этот весьма интересный, с точки зрения изучения социально-экономической и духовной истории предков азербайджанского народа, памятник, в то же время, позволяет последовательно проследить многие важные процессы, имевшие место в тот период жизни общества.
Научный интерес к изучению погребальных памятников эпохи поздней бронзы и раннего железа в бассейне реки Зеямчай, установление типов погребений, их хронологических рамок и погребальных обрядов, в связи с масштабными раскопками Зеямчайского некрополя заметно вырос.
in the necropolis were of two types: stone-covered and soil burials. These burials where archaeological materials and human burials are the same, differ only in structure and the top cover. The burial pits were dug in an oval, quadrangular forms. One of the interesting facts is that the place of worship in the necropolis was also discovered, and this area was probably
the place where religious rituals were held. Only in 34 burials of the necropolis human skeletons have been discovered. Rich archaeological material – pottery vessels, metal items for domestic use, jewellery, weaponry, beads made of different materials and other artefacts
were found in the burials. According to the authors, the necropolis belongs to the culture Late Bronze-Early Iron culture (second half of the 2nd millennium-early 1st millennium BC).
Tunc dövründə Orta Kür hövzəsinin iri yaşayış yerlərində dəqiq planlı qalaların, müxtəlif sənətkarlıq istehsalının olması, habelə onların ətrafında iri qəbristanlıqların meydana gəlməsi və s. əlamətlər həmin yaşayış yerlərinin protoşəhər simasını göstərir. Arxeoloji tədqiqatlar zamanı tapılan artefaktlar şəhərləşmə prosesinə başlayan yaşayış yerlərində kənd təsərrüfatı, sənətkarlıq, ticarət, hərb sənəti, mədəniyyət və digər sahələrin qarşılıqlı vəhdətdə xeyli inkişaf etdiyini göstərir. Tunc dövrünün son mərhələsində isə Cənubi Qafqaz ərazisində, o cümlədən Gəncə-Qazax bölgəsində böyük yaşayış mərkəzlərinin yaranması təsadüfi hadisə deyildi. Qeyd etiyimiz kimi bunun tarixi kökləri hələ erkən tunc dövründən formalaşmağa başlamışdı. Yaşayış yerlərinin kompleks tədqiqi (Babadərviş, Sarıtəpə, Sarvantəpə, Yastıtəpə və s.) onu sübut etməyə əsas verir ki, qeyd olunan ərazinin qədim sakinləri e.ə.IV-II minilliklərdə təsərrüfatın aparıcı sahələrində irəlliləyişin astanasında olmuş və ticarət-iqtisadi əlaqələri bunun əsas göstəricisi olaraq meydana çıxmışdır. Orta Kür hövzəsində tunc dövrünə aid ümumi sahəsi 3-4 ha-ya qədər böyük yaşayış yerlərinin meydana gəlməsi bu tarixi dinamik inkişafın zərurəti olaraq görsənməkdədir. Bu yaşayış yerləri əhali məskunlaşmasının və daimi yaşayışının ilkin mədəni-iqtisadi mərkəzləri olmuşdur.
Dəllər Cəyir kurqanlarının yerüstü əlaməti aydın görünən dairəvi və ortası nisbətən çökək olan daş düzümlərindən ibarətdir. Aralarında 5-6 m məsafə olmaqla yerləşmişlər.
Dəllər Cəyir kurqanlarının qazıntısı zamanı maraqlı kurqan stukturu, dəfn adətləri izlənilmiş, lakin olduqca az sayda artefaktlar əldə edilmişdir.
Kurqanların birində (1 saylı) qəbir kamerası qeydə alınmış, kamerada insan sümükləri aşkar edilmişdir. Digər kurqanın 3 qat daş örtüyü olsa da qəbir kamerası olmamış və bu kurqan kenotaf qəbirlər tipinə aid edilir.
Dəllər Cəyir kurqanlarının strukturu, dəfn adəti və aşkar olunmuş azsaylı qab fraqmentlərinin formalarının ilkin təhlili bu kurqanları Orta Tunc dövründən Son Tunc dövrünə keçid mərhələsinə, daha dəqiq desək e.ə. XIV-XIII əsrlərə aid etməyə imkan verir.
border road. Based on archaeological artifacts, Aziztepe settlement belonged to Khojaly-Gedebey archaeological culture and dates the end of 2nd (second part) – the beginning of 1st millennium BC). The finds from cultural layer were represented by fragments of ceramic (black and grey colors, polished) and stone wares (grain mills, thimbles). We must emphasize the following: the hill where placed archaeological site is have used along time as agricultural territory and part of upper layer have
destroyed in process of farm activity.
символом власти.
qazıntılar zamanı aşkar edilən arxeoloji faktların etnogenez tarixinin öyrənilməsində əhəmiyyəti diqqət mərkəzində dayanmalıdır. Mədəniyyətin əsas təyinedici əlamətlərindən biri olan keramika və onun istehsal üsulları,
naxışlanması və s. maddi mədəniyyət mənsubluğunun müəyyən edilməsində, mənəvi mədəniyyətin, dini inancların öyrənilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
carried out at the settlement, which consists of one cultural layer (the thickness of the layer is 1-1.5m depending on the relief), and the analysis of the actual materials uncovered, it was established that a village-type settlement with a free-plan structure existed here in the Middle Ages. Life in the medieval village of Dashbulag, built in the 9th century, was intense
until the beginning of the 13th century, gradually declined after the Mongol campaigns, and continued until the end of the 18th century with some intermittent breaks. Remains of civil and economic buildings, rich handicraft products discovered as a result of archaeological
excavations in the medieval settlement of Dashbulag are evidence of the economic and farming life of the medieval inhabitants of the area, as well as pottery, metalworking, glassworking, bone-processing, etc. allows to follow the characteristics and development dynamics of art fields. The analysis of the artifacts gives reason to say that the art fields in the
medieval village of Dashbulag did not lag behind, on the contrary, some regions went further than the village-type settlements.
The surface of the Deller Jayir kurgans consists of stone formations with a clearly visible circular shape and a relatively concave center. They are located close to each other at a distance of 5-6 m. Preliminary analysis of the structures and burial rites in the Deller Jayir kurgans and the forms of the few pottery fragments found in these kurgans show that these
kurgans date the transition stage from Middle Bronze Age to the Late Bronze Age, to be precisely, to the 15th-14th centuries BC.
бениях некрополя Азизтепе. Памятник (поселение и некрополь) Азизтепе расположен в 450–500 м к востоку от с. Газахбейли Газахского района Азербайджанской Республики.
burial practices and by the artifacts discovered. The Tovuzchay I Necropolis is located on a hill to the west of the Tovuzchay River, at KP 378 of the BTC ROW between Bozalganli and Alimardanli villages in the Tovuz District. The area is characterized by a series of undulations
of the terrain starting from the river terrace. The Baku-Tbilisi-Ceyhan and South Caucasian Pipeline pipelines cut through the main part of the necropolis. It was this part of the necropolis that produced about 109 burials during the 2004-2005 excavations.