آثار تاریخی و نقش آنها در توسعه گردشگری شهرستان قصرشیرین
شهرام پارسه
کارشناس ارشد باستان¬شناسی
... more آثار تاریخی و نقش آنها در توسعه گردشگری شهرستان قصرشیرین
شهرام پارسه
کارشناس ارشد باستان¬شناسی
چکیده
گردشگری به عنوان یکی از منابع درآمد و ایجاد اشتغال در سطح ملی می¬تواند رهیافتی برای توسعه اقتصادی باشد و بخصوص در زمانی که سود فعالیت¬های دیگر بخش¬های اقتصادی در حال کاهش باشد، جایگزین مناسبی برای آنها و راهبردی برای توسعه است. بر این مبنا دلیل اصلی توسعه گردشگری، ارایه فرصت¬های جدید شغلی و تحولات اجتماعی در جامعه است و می¬تواند امیدهایی را برای کاهش فقر، بخصوص در نقاطی که به نحوی دچار رکود اقتصادی شده¬اند فراهم آورد.
یادمان¬های تاریخی و باستانی به عنوان یکی از مهمترین جاذبه¬های فرهنگی-گردشگری، از عوامل رونق بخش گردشگری هستند. سایر کشورها با بهره¬وری از میراث¬های فرهنگی آثار باستانی خود، چندین برابر درآمد نفت ایران سود برده¬اند. یعنی اگر در سال 1999 درامد نفتی ایران برابر 12میلیارد بوده است، در همان سال کشور ترکیه حدود 8میلیارد دلار درآمد حاصل از بهره¬وری میراث¬ فرهنگی و باستانی خود داشته و کشور فرانسه در همین زمینه از آثار باستانی خود 128میلیارد دلار بهره¬وری داشته است. از جمله موانع اجتماعی رشد و توسعه گردشگری در ایران، پایین بودن سطح آگاهی جامعه در مورد جاذبه¬های توریستی کشور است. با ارائه برنامه¬های مداوم جهت معرفی و شناخت ابنیه تاریخی و آثار باستانی ایران، می¬توان گامی مفید به سوی توسعه صنعت توریسم کشور برداشت.
شهرستان قصرشیرین به واسطه موقعیت مناسب ژئوپولتیکی، همواره در طول تاریخ مورد توجه قرار گرفته است و پژوهش¬های مختلفی در زمینه آثار تاریخی شهرستان صورت گرفته است. توجه اکثر محققین مربوط به دوره ساسانی شهرستان بوده و به حق نیز تنها دوره شکوفایی شهرستان قصر شیرین، مربوط به دوره ساسانی است. از جمله آثار مهم در این شهرستان می¬توان به آتشکده چهارقاپی (بزرگترین چهار تاقی جهان)، عمارت خسرو به وسعت 6 هکتار، محوطه بان قلعه و سیستم آب رسانی و دیوار دفاعی 200 کیلومتری، اشاره کرد. در قصرشیرین آثاری از دوران اسلامی به خصوص دوره صفویه نیز وجود دارد که کمتر مورد توجه قرار گرفته¬اند. یکی از این آثار کاروانسرای مشهور به شاه عباسی متعلق به دوره صفویه است که امروزه در داخل شهر قرار دارد و پس از مرمت، به عنوان بازار مورد استفاده است.
واژگان کلیدی: قصرشیرین، ساسانی، عمارت خسرو، چهارقاپی.
آگاهی از این موضوع که چه عواملی در مکانگزینی محوطههای باستانی یک منطقه نقش دارند، تنها با
مطال... more آگاهی از این موضوع که چه عواملی در مکانگزینی محوطههای باستانی یک منطقه نقش دارند، تنها با
مطالعه یک محوطه امکانپذیر نیست، بلکه اینگونه پژوهشها مستلزم بررسی تمامی محوطههای یک منطقه
جغرافیایی مشخص است. امروزه در مطالعات باستانشناختی، از اطالعات بررسیهای باستانشناختی استفاده
میشود که این روش در مقایسه با حفاری، عالوه بر عدم تخریب سایتهای باستانی، موجب صرفه جویی در
هزینه و زمان نیز میشود؛ عالوه بر این امکان مطالعه مجموعهای از آثار به صورت واحد نیز از دالیل
گسترش اینگونه مطالعات است. بدین منظور باستانشناس با تلفیق دادههای جغرافیایی و باستانشناسی و در
نهایت تهیه نقشههای توزیع محوطههای باستانی، به مطالعه روابط بین محوطه ها و ارتباط آنها با عوامل طبیعی
و غیر طبیعی میپردازد. در گذشته تهیه اینگونه نقشهها توسط تصاویر هوایی انجام میگرفت اما از حدود نیم
قرن پیش تا امروز سیستم اطالعات جغرافیایی (GIS (به عنوان یک روش کم هزینه، سریع و با دقت باال،
مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده علمی از این روش نوین در مطالعات باستانشناسی بسیار دارای اهمیت
است و موجب پیشرفت در تحلیلهای باستانشناسی شده، اما عدم آشنایی باستانشناسان با نحوه استفاده از سیستم
اطالعات جغرافیایی و نیز نبود یک قائده و قانون مشخص برای مطالعات الگوی استقراری، موجب بروز
اشتباهاتی در مطالعات الگوی استقرار شده است که عدم توجه به آنها میتواند موجب تحلیل و نتیجهگیری
نادرست از مطالعات و انتشار مطالب غیر علمی شود. در این نوشتار سعی شده تا اشتباهات رایج استفاده از
GIS در مطالعات الگوی استقرار شناسایی شود و به منظور عدم تکرار آنها راهکارهای درست و متناسب
معرفی شود.
كلید واژه: تحلیل الگوی استقرار، سیستم اطالعات جغرافیایی، GIS
سیستم اطلاعات جغرافیایی در پژوهش های باستان شناسی ایران؛ پیشینه، روند و مشکلات, 2016
فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بالغ بر 30 سال است که برای مطالعات باستان شناسی به کار می رو... more فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بالغ بر 30 سال است که برای مطالعات باستان شناسی به کار می رود و به طور فزاینده ای درحال گسترش است. گسترش استفاده از این سیستم در باستان شناسی، نتیجه تکثیر و دردسترس بودن برنامه های نرم افزاری جغرافیایی، پیشرفت در فناوری رایانه و فراوان بودن داده های مکانی در زمینه باستان شناسی است. باستان شناسی ایران نیز از این قاعده مستثنا نبوده و در سال های اخیر بررسی ها و پایان نامه های زیادی بخشی از مطالعات خود را به این مقوله اختصاص داده اند. این مقاله با مروری بر ضرورت استفاده از نظریه های مکانی در باستان شناسی، به بررسی و نقد کاربرد این سیستم در باستان شناسی ایران می پردازد. پس از بررسی فعالیت های انجام شده مبتنی بر این سیستم در ایران که در دو حوزه چشم انداز و درون محوطه ای انجام شده است، مشخص شد که عدم آشنایی کامل باستان شناسان با قابلیت ها و امکانات این سیستم و توجیه نشدن کاربران آشنا با این سیستم که از دانش آموختگان رشته های جغرافیا بوده و درصدد کمک به باستان شناسان برآمده اند، ازجمله مهم ترین مشکلات بر سر راه کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در باستان شناسی ایران است؛ هرچند می توان عوامل دیگری چون دشواری ساخت مدل مکانی برای تمامی اشیا و شکل های متنوع به دست آمده از کاوش، به روزرسانی نشدن بانک های اطلاعاتی به دلیل طولانی بودن روند تفسیرهای باستان شناسی از کاوش تا آماده شدن برای چاپ، پیچیدگی مشاهده های باستان شناسی، تنوع زیاد ابزارها، مفاهیم و کارکردهای خاص، نقشه کشی و تجزیه و تحلیل تصویر، تنوع فرهنگی و منطقه ای، گاه نگاری و چارچوب های تاریخی، هزینه بر بودن و نبودن توافق در بین باستان شناسان ایرانی را نیز در این امر دخیل دانست.
In summer 2015, during the preliminary survey to identify the tombs of Gahvāre district, about te... more In summer 2015, during the preliminary survey to identify the tombs of Gahvāre district, about ten cemeteries were recorded including Mar Khāmūsh, Gawraǰūb, Berya Khāni, Safar Shāh, and Chenār. Structurally the tombs of these cemeteries have similar features. In their constructions, large stone slabs had been used in four sides. After putting the dead body, the cap stone was placed on it and then it was covered with a pile of small and large stones. Most of the tombs were plundered which makes them difficult to date. Therefore on the basis of few pottery found from Mar Khāmūsh cemetery as well as comparative studies with other graves of central Zagros, the date of Iron Age II and III is suggested. The aim of this paper is to increase our knowledge about the Iron Age's graves in the central Zagros. Furthermore, some potsherds from Gawraǰūb cemetery have been found which were comparable with Parthian pottery based on forms and technical features. It seems that the pottery is likely to be intrusive or its presence suggests reuse of the graves in the Parthian period. The archaeological excavations are needed to clarify this chronology and to achieve more precise results.
Environmental factors play a decisive role in all aspects of human life. Obviously, this effect i... more Environmental factors play a decisive role in all aspects of human life. Obviously, this effect in ancient times has been caused because of the lack of advanced technologies, using environmental resources and control environmental impacts, since, most of the communities to find suitable living conditions, were constantly being migrating. Factors such as keep off and proximity to water resources, vegetation, climate, slope, and etc. had been integral role in the choice of lives’ location of the ancient people. The difference in the degree of importance of each factor can be due to intensity of element and on the other hand, the particular type of food or the culture of the area. But, the awareness of this issue which: What factors have involved in the selection the location of sites in a region, isn’t possible only with study of area, but these studies are required to investigate all sites of a specific geographic area. Furthermore, studying possibility of set of works (effects) as a whole unit is the reason for the spread of these studies. Songhor city with 2308 square kilometers and geographical coordinates 47˚ 31ˊ to 47˚ 55ˊ east of the meridian of 33˚ 37ˊ Greenwich 5/0˚ 34ˊ north of the equator in the eastern Kermanshah province, located at an altitude of 1700 meters above sea level. This plain is neighbor to Kurdistan province from the north and north-west, with Hamadan province from east and with Kangavar and Sahneh city from South. In 2004 and 2009 two seasons archaeological survey was conducted in the Songhor and Koliaie plain and the result identified and recorded 286 ancient site. Further studies and typology of pottery compared with data obtained from sites with absolute chronology, showed that of these, 54 site was in Sassanian pottery effects. In this study, the data obtained from archeological analysis of Sonqor province is analyzed and the relationship between Sassanid settlements and their natural environments were evaluated by Programs used in the science of Geography and Statistics. The method is firstly collect the city’s geographical position information then combined with spatial data of Sassanian sites. Merge data of this study, geographic information systems (GIS) and other statistical programs such as Excel were applied. The result shows that a high percentage of the area affected by geographical factors have been created. Most of sites follow the same pattern and characteristics of the environment, such as elevation, slope degree, slope, proximity to water resources, land using and geomorphology, have the same conditions. It should be noted that the same environmental conditions, sites which have a tendency towards the West part of the plain, in these circumstances, it is likely that the trend toward urban areas closest Dinawar (located in the northwest of the Sahneh plain), which are is improbable; But the proof of this issue need to more research in a larger area. The importance of this study is not purely Identifying of natural factors affecting the formation Sassanid settlements of Sonqor plain. But this study can be used as a model for the future in Archaeological surveys, in the same spatial- temporal condition to reduce the time and cost. Also considering that the Sonqor and Koliaie plain on the border of between the provinces of Kurdistan, Hamedan and Kermanshah have increased the importance of the study.
Description, Classification and typological study of Sasanian potteries of Sonqor-o Kolyai County. توصیف، طبقه بندی و گونه شناسی سفالهای ساسانی شهرستان سنقر و کلیایی, 2014
غرب ایران به واسطه موقعیت ارتباطی، اهمیت راه¬های تجاری و نزدیکی به مراکز حکومت در دوران تاریخی م... more غرب ایران به واسطه موقعیت ارتباطی، اهمیت راه¬های تجاری و نزدیکی به مراکز حکومت در دوران تاریخی مورد توجه قرار گرفته که آثار معماری و نیز نقش برجسته¬های متعدد، گویای این مسأله هستند. همین امر موجب گردیده که توجه بیشتر باستان-شناسانی که در حوزه غرب فعالیت می¬کنند به این آثار جلب شود و دیگر داده¬های باستان¬شناختی منطقه در انزوا قرار گیرند. شهرستان سنقر که در شمال¬شرق استان کرمانشاه واقع شده ، به واسطه ویژگی¬های جغرافیایی مختص به خود، مناسب برای سکونت¬های کوچ¬نشینی می¬باشد و به همین دلیل بیشترین آثار را محوطه¬های کم ارتفاع و بدون آثار معماری تشکیل می¬دهند. طی دو فصل بررسی محمود حیدریان که در سال¬های 1383 و 1387 در شهرستان انجام گرفت، تعداد 286 محوطه به دست آمد که با مطالعه سفال¬های بدست آمده، مشخص شد که تعداد 54 محوطه دارای آثار سفالی دوره ساسانی هستند. در این پژوهش نگارندگان قصد دارند به مطالعه سفال دوره ساسانی شهرستان سنقر بپردازند که اهمیت این نوشتار به واسطه قرار گیری شهرستان سنقر و کلیایی در مرز بین سه استان کرمانشاه، همدان و کردستان، افزایش می¬یابد. مطالعه سفال¬های بدست آمده از هر یک از محوطه¬ها نشان می¬دهد که سفال¬های ساسانی شهرستان سنقر علاوه بر حوزه غرب، تحت تاثیر دیگر حوزه¬ها همچون شمال غرب، فلات مرکزی، شمال شرق و بین¬انهرین هستند که این امر به دلیل قرارگیری شهرستان در نزدیکی مسیر غربی جاده ابریشم و نیز فاصله کم این منطقه با حوزه شمالغرب می¬باشد.
چکیده
غرب ایران به واسطه موقعیت ارتباطی، اهمیت راه¬های تجاری و نزدیکی به مراکز حکومت در دوران تا... more چکیده غرب ایران به واسطه موقعیت ارتباطی، اهمیت راه¬های تجاری و نزدیکی به مراکز حکومت در دوران تاریخی مورد توجه قرار گرفته که آثار معماری و نیز نقش برجسته¬های متعدد، گویای این مسأله هستند. همین امر موجب گردیده که توجه بیشتر باستان-شناسانی که در حوزه غرب فعالیت می¬کنند به این آثار جلب شود و دیگر داده¬های باستان¬شناختی منطقه در انزوا قرار گیرند. شهرستان سنقر که در شمال¬شرق استان کرمانشاه واقع شده ، به واسطه ویژگی¬های جغرافیایی مختص به خود، مناسب برای سکونت¬های کوچ¬نشینی می¬باشد و به همین دلیل بیشترین آثار را محوطه¬های کم ارتفاع و بدون آثار معماری تشکیل می¬دهند. طی دو فصل بررسی محمود حیدریان که در سال¬های 1383 و 1387 در شهرستان انجام گرفت، تعداد 286 محوطه به دست آمد که با مطالعه سفال¬های بدست آمده، مشخص شد که تعداد 54 محوطه دارای آثار سفالی دوره ساسانی هستند. در این پژوهش نگارندگان قصد دارند به مطالعه سفال دوره ساسانی شهرستان سنقر بپردازند که اهمیت این نوشتار به واسطه قرار گیری شهرستان سنقر و کلیایی در مرز بین سه استان کرمانشاه، همدان و کردستان، افزایش می¬یابد. مطالعه سفال¬های بدست آمده از هر یک از محوطه¬ها نشان می¬دهد که سفال¬های ساسانی شهرستان سنقر علاوه بر حوزه غرب، تحت تاثیر دیگر حوزه¬ها همچون شمال غرب، فلات مرکزی، شمال شرق و بین¬انهرین هستند که این امر به دلیل قرارگیری شهرستان در نزدیکی مسیر غربی جاده ابریشم و نیز فاصله کم این منطقه با حوزه شمالغرب می¬باشد. واژگان کلیدی: سنقر و کلیایی، سفال ساسانی، گونه شناسی سفال.
آثار تاریخی و نقش آنها در توسعه گردشگری شهرستان قصرشیرین
شهرام پارسه
کارشناس ارشد باستان¬شناسی
... more آثار تاریخی و نقش آنها در توسعه گردشگری شهرستان قصرشیرین
شهرام پارسه
کارشناس ارشد باستان¬شناسی
چکیده
گردشگری به عنوان یکی از منابع درآمد و ایجاد اشتغال در سطح ملی می¬تواند رهیافتی برای توسعه اقتصادی باشد و بخصوص در زمانی که سود فعالیت¬های دیگر بخش¬های اقتصادی در حال کاهش باشد، جایگزین مناسبی برای آنها و راهبردی برای توسعه است. بر این مبنا دلیل اصلی توسعه گردشگری، ارایه فرصت¬های جدید شغلی و تحولات اجتماعی در جامعه است و می¬تواند امیدهایی را برای کاهش فقر، بخصوص در نقاطی که به نحوی دچار رکود اقتصادی شده¬اند فراهم آورد.
یادمان¬های تاریخی و باستانی به عنوان یکی از مهمترین جاذبه¬های فرهنگی-گردشگری، از عوامل رونق بخش گردشگری هستند. سایر کشورها با بهره¬وری از میراث¬های فرهنگی آثار باستانی خود، چندین برابر درآمد نفت ایران سود برده¬اند. یعنی اگر در سال 1999 درامد نفتی ایران برابر 12میلیارد بوده است، در همان سال کشور ترکیه حدود 8میلیارد دلار درآمد حاصل از بهره¬وری میراث¬ فرهنگی و باستانی خود داشته و کشور فرانسه در همین زمینه از آثار باستانی خود 128میلیارد دلار بهره¬وری داشته است. از جمله موانع اجتماعی رشد و توسعه گردشگری در ایران، پایین بودن سطح آگاهی جامعه در مورد جاذبه¬های توریستی کشور است. با ارائه برنامه¬های مداوم جهت معرفی و شناخت ابنیه تاریخی و آثار باستانی ایران، می¬توان گامی مفید به سوی توسعه صنعت توریسم کشور برداشت.
شهرستان قصرشیرین به واسطه موقعیت مناسب ژئوپولتیکی، همواره در طول تاریخ مورد توجه قرار گرفته است و پژوهش¬های مختلفی در زمینه آثار تاریخی شهرستان صورت گرفته است. توجه اکثر محققین مربوط به دوره ساسانی شهرستان بوده و به حق نیز تنها دوره شکوفایی شهرستان قصر شیرین، مربوط به دوره ساسانی است. از جمله آثار مهم در این شهرستان می¬توان به آتشکده چهارقاپی (بزرگترین چهار تاقی جهان)، عمارت خسرو به وسعت 6 هکتار، محوطه بان قلعه و سیستم آب رسانی و دیوار دفاعی 200 کیلومتری، اشاره کرد. در قصرشیرین آثاری از دوران اسلامی به خصوص دوره صفویه نیز وجود دارد که کمتر مورد توجه قرار گرفته¬اند. یکی از این آثار کاروانسرای مشهور به شاه عباسی متعلق به دوره صفویه است که امروزه در داخل شهر قرار دارد و پس از مرمت، به عنوان بازار مورد استفاده است.
واژگان کلیدی: قصرشیرین، ساسانی، عمارت خسرو، چهارقاپی.
آگاهی از این موضوع که چه عواملی در مکانگزینی محوطههای باستانی یک منطقه نقش دارند، تنها با
مطال... more آگاهی از این موضوع که چه عواملی در مکانگزینی محوطههای باستانی یک منطقه نقش دارند، تنها با
مطالعه یک محوطه امکانپذیر نیست، بلکه اینگونه پژوهشها مستلزم بررسی تمامی محوطههای یک منطقه
جغرافیایی مشخص است. امروزه در مطالعات باستانشناختی، از اطالعات بررسیهای باستانشناختی استفاده
میشود که این روش در مقایسه با حفاری، عالوه بر عدم تخریب سایتهای باستانی، موجب صرفه جویی در
هزینه و زمان نیز میشود؛ عالوه بر این امکان مطالعه مجموعهای از آثار به صورت واحد نیز از دالیل
گسترش اینگونه مطالعات است. بدین منظور باستانشناس با تلفیق دادههای جغرافیایی و باستانشناسی و در
نهایت تهیه نقشههای توزیع محوطههای باستانی، به مطالعه روابط بین محوطه ها و ارتباط آنها با عوامل طبیعی
و غیر طبیعی میپردازد. در گذشته تهیه اینگونه نقشهها توسط تصاویر هوایی انجام میگرفت اما از حدود نیم
قرن پیش تا امروز سیستم اطالعات جغرافیایی (GIS (به عنوان یک روش کم هزینه، سریع و با دقت باال،
مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده علمی از این روش نوین در مطالعات باستانشناسی بسیار دارای اهمیت
است و موجب پیشرفت در تحلیلهای باستانشناسی شده، اما عدم آشنایی باستانشناسان با نحوه استفاده از سیستم
اطالعات جغرافیایی و نیز نبود یک قائده و قانون مشخص برای مطالعات الگوی استقراری، موجب بروز
اشتباهاتی در مطالعات الگوی استقرار شده است که عدم توجه به آنها میتواند موجب تحلیل و نتیجهگیری
نادرست از مطالعات و انتشار مطالب غیر علمی شود. در این نوشتار سعی شده تا اشتباهات رایج استفاده از
GIS در مطالعات الگوی استقرار شناسایی شود و به منظور عدم تکرار آنها راهکارهای درست و متناسب
معرفی شود.
كلید واژه: تحلیل الگوی استقرار، سیستم اطالعات جغرافیایی، GIS
سیستم اطلاعات جغرافیایی در پژوهش های باستان شناسی ایران؛ پیشینه، روند و مشکلات, 2016
فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بالغ بر 30 سال است که برای مطالعات باستان شناسی به کار می رو... more فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بالغ بر 30 سال است که برای مطالعات باستان شناسی به کار می رود و به طور فزاینده ای درحال گسترش است. گسترش استفاده از این سیستم در باستان شناسی، نتیجه تکثیر و دردسترس بودن برنامه های نرم افزاری جغرافیایی، پیشرفت در فناوری رایانه و فراوان بودن داده های مکانی در زمینه باستان شناسی است. باستان شناسی ایران نیز از این قاعده مستثنا نبوده و در سال های اخیر بررسی ها و پایان نامه های زیادی بخشی از مطالعات خود را به این مقوله اختصاص داده اند. این مقاله با مروری بر ضرورت استفاده از نظریه های مکانی در باستان شناسی، به بررسی و نقد کاربرد این سیستم در باستان شناسی ایران می پردازد. پس از بررسی فعالیت های انجام شده مبتنی بر این سیستم در ایران که در دو حوزه چشم انداز و درون محوطه ای انجام شده است، مشخص شد که عدم آشنایی کامل باستان شناسان با قابلیت ها و امکانات این سیستم و توجیه نشدن کاربران آشنا با این سیستم که از دانش آموختگان رشته های جغرافیا بوده و درصدد کمک به باستان شناسان برآمده اند، ازجمله مهم ترین مشکلات بر سر راه کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در باستان شناسی ایران است؛ هرچند می توان عوامل دیگری چون دشواری ساخت مدل مکانی برای تمامی اشیا و شکل های متنوع به دست آمده از کاوش، به روزرسانی نشدن بانک های اطلاعاتی به دلیل طولانی بودن روند تفسیرهای باستان شناسی از کاوش تا آماده شدن برای چاپ، پیچیدگی مشاهده های باستان شناسی، تنوع زیاد ابزارها، مفاهیم و کارکردهای خاص، نقشه کشی و تجزیه و تحلیل تصویر، تنوع فرهنگی و منطقه ای، گاه نگاری و چارچوب های تاریخی، هزینه بر بودن و نبودن توافق در بین باستان شناسان ایرانی را نیز در این امر دخیل دانست.
In summer 2015, during the preliminary survey to identify the tombs of Gahvāre district, about te... more In summer 2015, during the preliminary survey to identify the tombs of Gahvāre district, about ten cemeteries were recorded including Mar Khāmūsh, Gawraǰūb, Berya Khāni, Safar Shāh, and Chenār. Structurally the tombs of these cemeteries have similar features. In their constructions, large stone slabs had been used in four sides. After putting the dead body, the cap stone was placed on it and then it was covered with a pile of small and large stones. Most of the tombs were plundered which makes them difficult to date. Therefore on the basis of few pottery found from Mar Khāmūsh cemetery as well as comparative studies with other graves of central Zagros, the date of Iron Age II and III is suggested. The aim of this paper is to increase our knowledge about the Iron Age's graves in the central Zagros. Furthermore, some potsherds from Gawraǰūb cemetery have been found which were comparable with Parthian pottery based on forms and technical features. It seems that the pottery is likely to be intrusive or its presence suggests reuse of the graves in the Parthian period. The archaeological excavations are needed to clarify this chronology and to achieve more precise results.
Environmental factors play a decisive role in all aspects of human life. Obviously, this effect i... more Environmental factors play a decisive role in all aspects of human life. Obviously, this effect in ancient times has been caused because of the lack of advanced technologies, using environmental resources and control environmental impacts, since, most of the communities to find suitable living conditions, were constantly being migrating. Factors such as keep off and proximity to water resources, vegetation, climate, slope, and etc. had been integral role in the choice of lives’ location of the ancient people. The difference in the degree of importance of each factor can be due to intensity of element and on the other hand, the particular type of food or the culture of the area. But, the awareness of this issue which: What factors have involved in the selection the location of sites in a region, isn’t possible only with study of area, but these studies are required to investigate all sites of a specific geographic area. Furthermore, studying possibility of set of works (effects) as a whole unit is the reason for the spread of these studies. Songhor city with 2308 square kilometers and geographical coordinates 47˚ 31ˊ to 47˚ 55ˊ east of the meridian of 33˚ 37ˊ Greenwich 5/0˚ 34ˊ north of the equator in the eastern Kermanshah province, located at an altitude of 1700 meters above sea level. This plain is neighbor to Kurdistan province from the north and north-west, with Hamadan province from east and with Kangavar and Sahneh city from South. In 2004 and 2009 two seasons archaeological survey was conducted in the Songhor and Koliaie plain and the result identified and recorded 286 ancient site. Further studies and typology of pottery compared with data obtained from sites with absolute chronology, showed that of these, 54 site was in Sassanian pottery effects. In this study, the data obtained from archeological analysis of Sonqor province is analyzed and the relationship between Sassanid settlements and their natural environments were evaluated by Programs used in the science of Geography and Statistics. The method is firstly collect the city’s geographical position information then combined with spatial data of Sassanian sites. Merge data of this study, geographic information systems (GIS) and other statistical programs such as Excel were applied. The result shows that a high percentage of the area affected by geographical factors have been created. Most of sites follow the same pattern and characteristics of the environment, such as elevation, slope degree, slope, proximity to water resources, land using and geomorphology, have the same conditions. It should be noted that the same environmental conditions, sites which have a tendency towards the West part of the plain, in these circumstances, it is likely that the trend toward urban areas closest Dinawar (located in the northwest of the Sahneh plain), which are is improbable; But the proof of this issue need to more research in a larger area. The importance of this study is not purely Identifying of natural factors affecting the formation Sassanid settlements of Sonqor plain. But this study can be used as a model for the future in Archaeological surveys, in the same spatial- temporal condition to reduce the time and cost. Also considering that the Sonqor and Koliaie plain on the border of between the provinces of Kurdistan, Hamedan and Kermanshah have increased the importance of the study.
Description, Classification and typological study of Sasanian potteries of Sonqor-o Kolyai County. توصیف، طبقه بندی و گونه شناسی سفالهای ساسانی شهرستان سنقر و کلیایی, 2014
غرب ایران به واسطه موقعیت ارتباطی، اهمیت راه¬های تجاری و نزدیکی به مراکز حکومت در دوران تاریخی م... more غرب ایران به واسطه موقعیت ارتباطی، اهمیت راه¬های تجاری و نزدیکی به مراکز حکومت در دوران تاریخی مورد توجه قرار گرفته که آثار معماری و نیز نقش برجسته¬های متعدد، گویای این مسأله هستند. همین امر موجب گردیده که توجه بیشتر باستان-شناسانی که در حوزه غرب فعالیت می¬کنند به این آثار جلب شود و دیگر داده¬های باستان¬شناختی منطقه در انزوا قرار گیرند. شهرستان سنقر که در شمال¬شرق استان کرمانشاه واقع شده ، به واسطه ویژگی¬های جغرافیایی مختص به خود، مناسب برای سکونت¬های کوچ¬نشینی می¬باشد و به همین دلیل بیشترین آثار را محوطه¬های کم ارتفاع و بدون آثار معماری تشکیل می¬دهند. طی دو فصل بررسی محمود حیدریان که در سال¬های 1383 و 1387 در شهرستان انجام گرفت، تعداد 286 محوطه به دست آمد که با مطالعه سفال¬های بدست آمده، مشخص شد که تعداد 54 محوطه دارای آثار سفالی دوره ساسانی هستند. در این پژوهش نگارندگان قصد دارند به مطالعه سفال دوره ساسانی شهرستان سنقر بپردازند که اهمیت این نوشتار به واسطه قرار گیری شهرستان سنقر و کلیایی در مرز بین سه استان کرمانشاه، همدان و کردستان، افزایش می¬یابد. مطالعه سفال¬های بدست آمده از هر یک از محوطه¬ها نشان می¬دهد که سفال¬های ساسانی شهرستان سنقر علاوه بر حوزه غرب، تحت تاثیر دیگر حوزه¬ها همچون شمال غرب، فلات مرکزی، شمال شرق و بین¬انهرین هستند که این امر به دلیل قرارگیری شهرستان در نزدیکی مسیر غربی جاده ابریشم و نیز فاصله کم این منطقه با حوزه شمالغرب می¬باشد.
چکیده
غرب ایران به واسطه موقعیت ارتباطی، اهمیت راه¬های تجاری و نزدیکی به مراکز حکومت در دوران تا... more چکیده غرب ایران به واسطه موقعیت ارتباطی، اهمیت راه¬های تجاری و نزدیکی به مراکز حکومت در دوران تاریخی مورد توجه قرار گرفته که آثار معماری و نیز نقش برجسته¬های متعدد، گویای این مسأله هستند. همین امر موجب گردیده که توجه بیشتر باستان-شناسانی که در حوزه غرب فعالیت می¬کنند به این آثار جلب شود و دیگر داده¬های باستان¬شناختی منطقه در انزوا قرار گیرند. شهرستان سنقر که در شمال¬شرق استان کرمانشاه واقع شده ، به واسطه ویژگی¬های جغرافیایی مختص به خود، مناسب برای سکونت¬های کوچ¬نشینی می¬باشد و به همین دلیل بیشترین آثار را محوطه¬های کم ارتفاع و بدون آثار معماری تشکیل می¬دهند. طی دو فصل بررسی محمود حیدریان که در سال¬های 1383 و 1387 در شهرستان انجام گرفت، تعداد 286 محوطه به دست آمد که با مطالعه سفال¬های بدست آمده، مشخص شد که تعداد 54 محوطه دارای آثار سفالی دوره ساسانی هستند. در این پژوهش نگارندگان قصد دارند به مطالعه سفال دوره ساسانی شهرستان سنقر بپردازند که اهمیت این نوشتار به واسطه قرار گیری شهرستان سنقر و کلیایی در مرز بین سه استان کرمانشاه، همدان و کردستان، افزایش می¬یابد. مطالعه سفال¬های بدست آمده از هر یک از محوطه¬ها نشان می¬دهد که سفال¬های ساسانی شهرستان سنقر علاوه بر حوزه غرب، تحت تاثیر دیگر حوزه¬ها همچون شمال غرب، فلات مرکزی، شمال شرق و بین¬انهرین هستند که این امر به دلیل قرارگیری شهرستان در نزدیکی مسیر غربی جاده ابریشم و نیز فاصله کم این منطقه با حوزه شمالغرب می¬باشد. واژگان کلیدی: سنقر و کلیایی، سفال ساسانی، گونه شناسی سفال.
Uploads
Papers by Shahram Parseh
شهرام پارسه
کارشناس ارشد باستان¬شناسی
چکیده
گردشگری به عنوان یکی از منابع درآمد و ایجاد اشتغال در سطح ملی می¬تواند رهیافتی برای توسعه اقتصادی باشد و بخصوص در زمانی که سود فعالیت¬های دیگر بخش¬های اقتصادی در حال کاهش باشد، جایگزین مناسبی برای آنها و راهبردی برای توسعه است. بر این مبنا دلیل اصلی توسعه گردشگری، ارایه فرصت¬های جدید شغلی و تحولات اجتماعی در جامعه است و می¬تواند امیدهایی را برای کاهش فقر، بخصوص در نقاطی که به نحوی دچار رکود اقتصادی شده¬اند فراهم آورد.
یادمان¬های تاریخی و باستانی به عنوان یکی از مهمترین جاذبه¬های فرهنگی-گردشگری، از عوامل رونق بخش گردشگری هستند. سایر کشورها با بهره¬وری از میراث¬های فرهنگی آثار باستانی خود، چندین برابر درآمد نفت ایران سود برده¬اند. یعنی اگر در سال 1999 درامد نفتی ایران برابر 12میلیارد بوده است، در همان سال کشور ترکیه حدود 8میلیارد دلار درآمد حاصل از بهره¬وری میراث¬ فرهنگی و باستانی خود داشته و کشور فرانسه در همین زمینه از آثار باستانی خود 128میلیارد دلار بهره¬وری داشته است. از جمله موانع اجتماعی رشد و توسعه گردشگری در ایران، پایین بودن سطح آگاهی جامعه در مورد جاذبه¬های توریستی کشور است. با ارائه برنامه¬های مداوم جهت معرفی و شناخت ابنیه تاریخی و آثار باستانی ایران، می¬توان گامی مفید به سوی توسعه صنعت توریسم کشور برداشت.
شهرستان قصرشیرین به واسطه موقعیت مناسب ژئوپولتیکی، همواره در طول تاریخ مورد توجه قرار گرفته است و پژوهش¬های مختلفی در زمینه آثار تاریخی شهرستان صورت گرفته است. توجه اکثر محققین مربوط به دوره ساسانی شهرستان بوده و به حق نیز تنها دوره شکوفایی شهرستان قصر شیرین، مربوط به دوره ساسانی است. از جمله آثار مهم در این شهرستان می¬توان به آتشکده چهارقاپی (بزرگترین چهار تاقی جهان)، عمارت خسرو به وسعت 6 هکتار، محوطه بان قلعه و سیستم آب رسانی و دیوار دفاعی 200 کیلومتری، اشاره کرد. در قصرشیرین آثاری از دوران اسلامی به خصوص دوره صفویه نیز وجود دارد که کمتر مورد توجه قرار گرفته¬اند. یکی از این آثار کاروانسرای مشهور به شاه عباسی متعلق به دوره صفویه است که امروزه در داخل شهر قرار دارد و پس از مرمت، به عنوان بازار مورد استفاده است.
واژگان کلیدی: قصرشیرین، ساسانی، عمارت خسرو، چهارقاپی.
مطالعه یک محوطه امکانپذیر نیست، بلکه اینگونه پژوهشها مستلزم بررسی تمامی محوطههای یک منطقه
جغرافیایی مشخص است. امروزه در مطالعات باستانشناختی، از اطالعات بررسیهای باستانشناختی استفاده
میشود که این روش در مقایسه با حفاری، عالوه بر عدم تخریب سایتهای باستانی، موجب صرفه جویی در
هزینه و زمان نیز میشود؛ عالوه بر این امکان مطالعه مجموعهای از آثار به صورت واحد نیز از دالیل
گسترش اینگونه مطالعات است. بدین منظور باستانشناس با تلفیق دادههای جغرافیایی و باستانشناسی و در
نهایت تهیه نقشههای توزیع محوطههای باستانی، به مطالعه روابط بین محوطه ها و ارتباط آنها با عوامل طبیعی
و غیر طبیعی میپردازد. در گذشته تهیه اینگونه نقشهها توسط تصاویر هوایی انجام میگرفت اما از حدود نیم
قرن پیش تا امروز سیستم اطالعات جغرافیایی (GIS (به عنوان یک روش کم هزینه، سریع و با دقت باال،
مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده علمی از این روش نوین در مطالعات باستانشناسی بسیار دارای اهمیت
است و موجب پیشرفت در تحلیلهای باستانشناسی شده، اما عدم آشنایی باستانشناسان با نحوه استفاده از سیستم
اطالعات جغرافیایی و نیز نبود یک قائده و قانون مشخص برای مطالعات الگوی استقراری، موجب بروز
اشتباهاتی در مطالعات الگوی استقرار شده است که عدم توجه به آنها میتواند موجب تحلیل و نتیجهگیری
نادرست از مطالعات و انتشار مطالب غیر علمی شود. در این نوشتار سعی شده تا اشتباهات رایج استفاده از
GIS در مطالعات الگوی استقرار شناسایی شود و به منظور عدم تکرار آنها راهکارهای درست و متناسب
معرفی شود.
كلید واژه: تحلیل الگوی استقرار، سیستم اطالعات جغرافیایی، GIS
Talks by Shahram Parseh
غرب ایران به واسطه موقعیت ارتباطی، اهمیت راه¬های تجاری و نزدیکی به مراکز حکومت در دوران تاریخی مورد توجه قرار گرفته که آثار معماری و نیز نقش برجسته¬های متعدد، گویای این مسأله هستند. همین امر موجب گردیده که توجه بیشتر باستان-شناسانی که در حوزه غرب فعالیت می¬کنند به این آثار جلب شود و دیگر داده¬های باستان¬شناختی منطقه در انزوا قرار گیرند. شهرستان سنقر که در شمال¬شرق استان کرمانشاه واقع شده ، به واسطه ویژگی¬های جغرافیایی مختص به خود، مناسب برای سکونت¬های کوچ¬نشینی می¬باشد و به همین دلیل بیشترین آثار را محوطه¬های کم ارتفاع و بدون آثار معماری تشکیل می¬دهند. طی دو فصل بررسی محمود حیدریان که در سال¬های 1383 و 1387 در شهرستان انجام گرفت، تعداد 286 محوطه به دست آمد که با مطالعه سفال¬های بدست آمده، مشخص شد که تعداد 54 محوطه دارای آثار سفالی دوره ساسانی هستند. در این پژوهش نگارندگان قصد دارند به مطالعه سفال دوره ساسانی شهرستان سنقر بپردازند که اهمیت این نوشتار به واسطه قرار گیری شهرستان سنقر و کلیایی در مرز بین سه استان کرمانشاه، همدان و کردستان، افزایش می¬یابد. مطالعه سفال¬های بدست آمده از هر یک از محوطه¬ها نشان می¬دهد که سفال¬های ساسانی شهرستان سنقر علاوه بر حوزه غرب، تحت تاثیر دیگر حوزه¬ها همچون شمال غرب، فلات مرکزی، شمال شرق و بین¬انهرین هستند که این امر به دلیل قرارگیری شهرستان در نزدیکی مسیر غربی جاده ابریشم و نیز فاصله کم این منطقه با حوزه شمالغرب می¬باشد.
واژگان کلیدی: سنقر و کلیایی، سفال ساسانی، گونه شناسی سفال.
شهرام پارسه
کارشناس ارشد باستان¬شناسی
چکیده
گردشگری به عنوان یکی از منابع درآمد و ایجاد اشتغال در سطح ملی می¬تواند رهیافتی برای توسعه اقتصادی باشد و بخصوص در زمانی که سود فعالیت¬های دیگر بخش¬های اقتصادی در حال کاهش باشد، جایگزین مناسبی برای آنها و راهبردی برای توسعه است. بر این مبنا دلیل اصلی توسعه گردشگری، ارایه فرصت¬های جدید شغلی و تحولات اجتماعی در جامعه است و می¬تواند امیدهایی را برای کاهش فقر، بخصوص در نقاطی که به نحوی دچار رکود اقتصادی شده¬اند فراهم آورد.
یادمان¬های تاریخی و باستانی به عنوان یکی از مهمترین جاذبه¬های فرهنگی-گردشگری، از عوامل رونق بخش گردشگری هستند. سایر کشورها با بهره¬وری از میراث¬های فرهنگی آثار باستانی خود، چندین برابر درآمد نفت ایران سود برده¬اند. یعنی اگر در سال 1999 درامد نفتی ایران برابر 12میلیارد بوده است، در همان سال کشور ترکیه حدود 8میلیارد دلار درآمد حاصل از بهره¬وری میراث¬ فرهنگی و باستانی خود داشته و کشور فرانسه در همین زمینه از آثار باستانی خود 128میلیارد دلار بهره¬وری داشته است. از جمله موانع اجتماعی رشد و توسعه گردشگری در ایران، پایین بودن سطح آگاهی جامعه در مورد جاذبه¬های توریستی کشور است. با ارائه برنامه¬های مداوم جهت معرفی و شناخت ابنیه تاریخی و آثار باستانی ایران، می¬توان گامی مفید به سوی توسعه صنعت توریسم کشور برداشت.
شهرستان قصرشیرین به واسطه موقعیت مناسب ژئوپولتیکی، همواره در طول تاریخ مورد توجه قرار گرفته است و پژوهش¬های مختلفی در زمینه آثار تاریخی شهرستان صورت گرفته است. توجه اکثر محققین مربوط به دوره ساسانی شهرستان بوده و به حق نیز تنها دوره شکوفایی شهرستان قصر شیرین، مربوط به دوره ساسانی است. از جمله آثار مهم در این شهرستان می¬توان به آتشکده چهارقاپی (بزرگترین چهار تاقی جهان)، عمارت خسرو به وسعت 6 هکتار، محوطه بان قلعه و سیستم آب رسانی و دیوار دفاعی 200 کیلومتری، اشاره کرد. در قصرشیرین آثاری از دوران اسلامی به خصوص دوره صفویه نیز وجود دارد که کمتر مورد توجه قرار گرفته¬اند. یکی از این آثار کاروانسرای مشهور به شاه عباسی متعلق به دوره صفویه است که امروزه در داخل شهر قرار دارد و پس از مرمت، به عنوان بازار مورد استفاده است.
واژگان کلیدی: قصرشیرین، ساسانی، عمارت خسرو، چهارقاپی.
مطالعه یک محوطه امکانپذیر نیست، بلکه اینگونه پژوهشها مستلزم بررسی تمامی محوطههای یک منطقه
جغرافیایی مشخص است. امروزه در مطالعات باستانشناختی، از اطالعات بررسیهای باستانشناختی استفاده
میشود که این روش در مقایسه با حفاری، عالوه بر عدم تخریب سایتهای باستانی، موجب صرفه جویی در
هزینه و زمان نیز میشود؛ عالوه بر این امکان مطالعه مجموعهای از آثار به صورت واحد نیز از دالیل
گسترش اینگونه مطالعات است. بدین منظور باستانشناس با تلفیق دادههای جغرافیایی و باستانشناسی و در
نهایت تهیه نقشههای توزیع محوطههای باستانی، به مطالعه روابط بین محوطه ها و ارتباط آنها با عوامل طبیعی
و غیر طبیعی میپردازد. در گذشته تهیه اینگونه نقشهها توسط تصاویر هوایی انجام میگرفت اما از حدود نیم
قرن پیش تا امروز سیستم اطالعات جغرافیایی (GIS (به عنوان یک روش کم هزینه، سریع و با دقت باال،
مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده علمی از این روش نوین در مطالعات باستانشناسی بسیار دارای اهمیت
است و موجب پیشرفت در تحلیلهای باستانشناسی شده، اما عدم آشنایی باستانشناسان با نحوه استفاده از سیستم
اطالعات جغرافیایی و نیز نبود یک قائده و قانون مشخص برای مطالعات الگوی استقراری، موجب بروز
اشتباهاتی در مطالعات الگوی استقرار شده است که عدم توجه به آنها میتواند موجب تحلیل و نتیجهگیری
نادرست از مطالعات و انتشار مطالب غیر علمی شود. در این نوشتار سعی شده تا اشتباهات رایج استفاده از
GIS در مطالعات الگوی استقرار شناسایی شود و به منظور عدم تکرار آنها راهکارهای درست و متناسب
معرفی شود.
كلید واژه: تحلیل الگوی استقرار، سیستم اطالعات جغرافیایی، GIS
غرب ایران به واسطه موقعیت ارتباطی، اهمیت راه¬های تجاری و نزدیکی به مراکز حکومت در دوران تاریخی مورد توجه قرار گرفته که آثار معماری و نیز نقش برجسته¬های متعدد، گویای این مسأله هستند. همین امر موجب گردیده که توجه بیشتر باستان-شناسانی که در حوزه غرب فعالیت می¬کنند به این آثار جلب شود و دیگر داده¬های باستان¬شناختی منطقه در انزوا قرار گیرند. شهرستان سنقر که در شمال¬شرق استان کرمانشاه واقع شده ، به واسطه ویژگی¬های جغرافیایی مختص به خود، مناسب برای سکونت¬های کوچ¬نشینی می¬باشد و به همین دلیل بیشترین آثار را محوطه¬های کم ارتفاع و بدون آثار معماری تشکیل می¬دهند. طی دو فصل بررسی محمود حیدریان که در سال¬های 1383 و 1387 در شهرستان انجام گرفت، تعداد 286 محوطه به دست آمد که با مطالعه سفال¬های بدست آمده، مشخص شد که تعداد 54 محوطه دارای آثار سفالی دوره ساسانی هستند. در این پژوهش نگارندگان قصد دارند به مطالعه سفال دوره ساسانی شهرستان سنقر بپردازند که اهمیت این نوشتار به واسطه قرار گیری شهرستان سنقر و کلیایی در مرز بین سه استان کرمانشاه، همدان و کردستان، افزایش می¬یابد. مطالعه سفال¬های بدست آمده از هر یک از محوطه¬ها نشان می¬دهد که سفال¬های ساسانی شهرستان سنقر علاوه بر حوزه غرب، تحت تاثیر دیگر حوزه¬ها همچون شمال غرب، فلات مرکزی، شمال شرق و بین¬انهرین هستند که این امر به دلیل قرارگیری شهرستان در نزدیکی مسیر غربی جاده ابریشم و نیز فاصله کم این منطقه با حوزه شمالغرب می¬باشد.
واژگان کلیدی: سنقر و کلیایی، سفال ساسانی، گونه شناسی سفال.