Diosdado Macapagal

Si Pres. Diosdado Macapagal

Si Diosdado Macapagal (Setyembre 28, 1910 - Abril 21, 1997) an ika-siyam na presidente asin an ama kan dating presidente kan Filipinas, si Gloria Macapagal-Arroyo. Nadaog niya si Carlos Garcia kan nag-eleksyon kan taon 1961. Sinundan siya ni Ferdinand Marcos na iyo naman an nakadaog saiya kan siya nagkandidato liwat.

Siya an nabansagan na gayo na "Tagasurog kan Masa". Siya man an presidente na nag-isog kan petsa sa pagrokyaw kan Katalingkasan nin Filipinas hale sa Hulyo 4 tinungod sa Hunyo 12, sa pagromdom asin pagtaong onra kan akto ni Emilio Aguinaldo sa pagdeklara niya nin Katalingkasan para sa Filipinas kan taon 1899 duman sa Kawit, Cavite. Siya man an maroromdoman na nagsangat asin nagtolod kan Paghihinako sa Sabah kan Hunyo 22, 1962.

Kaamayan kan Buhay asin Karera

Siya aki ninda Urbano Macapagal asin Romana Pangan asin namundag siya sa baryo kan San Nicolas sa Lubao, Pampanga. Huli ta matale, nagtapos siya sa Lubao Elementary School na valedictorian asin sa San Fernando High School kan San Fernando, Pampanga siya an salutatorian.

Sa tabang ni Gobernador Honorio Ventura, na iyo an naggasto saiya, nakaadal siya kan saiyang kolehiyo sa Unibersidad kan Filipinas asin an saiyang abogasya sa Unibersidad kan Santo Tomas. Nakamit niya an pinaka-taas na pwesto sa eksamen para sa mga abogado kan taon 1936. Nakakua man siya kan Doktorado sa Ley asin sa Ekonomiks. Nagbali siya sa pagpraktis nin abogasya sa bufete ni Ross, Lawrence, Selp asin Carrasco. Napili man siyang magtukaw komo Pamayo kan Philippine Lawyers Association. Nagin man siya profesor sa Ley asin Ekonomiks asin nagtrabaho siya sa Department of Foreign Affairs komo Assistant Secretary on Legal Affairs and Treaties.

Taon 1949, nagbuntog na siya sa pulitika asin nagdalagan sa pagka-Representante kan enot na distrito kan Pampanga kan taon na ini. Siya nakaluwas. Sa pwestong ini, naboto siya pirme bilang saro sa Sampolong Mahusay na Kongresista kan Congressional Press Club. Kan taon naman nin 1957, ibinoto siya komo Bise-presidente, nominado kan Partido Liberal alagad si Pres. Carlos Garcia, na sarong Nacionalista, dai siya tinawan nin katongdan sa departamento ehekutibo.

Ta mayo siyang pigkasibotan sa gobyerno ni Garcia, natawan logod siyang hustong panahon na maglibot-libot sa enterong arkipelago kun saen naaraman niya an mga makuring pangangaipo kan mga namamanwaan. Kan Nobiyembre 14, 1961, nadaog niya sa eleksyon si Pres. Garcia sa pagbalik kani kuta sa pwesto komo presidente. Sa kampanya, dinara niya mga isyu kontra ki Garcia an isyu nin kurapsyon asin an isyu sa mga pagsasangle sa polisya ekonomika.

Si Pres. Macapagal, hinale an kontrol sa foreign exchange ngani mapapusog an halaga kan kwartang peso asin giniya na makalusot an pinag-amaan na laying Land Reform Law ni Congresswoman Juanita Nepumuceno. An laying ini nagpalungkas sa dakulon na mga paraoma sa tanikala nin pagooripon sa omahan. Siya man maigot na nagtolod sa kampanya laban sa kurapsyon asin nag-osol kan kampanya sa pagkakaburonyog kan mga Asyanong nasyon. Dakul man siyang pina-orog na mga polisya ekonomika ngani tumalubo an mga industriya sa manufacturing, sa agrikultura asin sa pagnenegosyo.

Pagtapos sa Pagkapresidente

Kan siya retirado na, napag-isip na magdalagan komo delegado sa 1971 Constituional Convention. Sa maray na resulta, siya pa an nabotohan na Pamayo kan Kumbensyon.

An naagom iyo si Dr. Eva Macaraeg kan Pangasinan asin may apat siyang aki igdi- si Cielo, Arturo, Gloria, asin Diosdado, Jr.

Si Cielo na may Doktorado sa Ekonomiks, nagin duwang-turnong Bise-gobernador kan Pampanga, si Diosdado, Jr. nagin man Undersecretary of Finance, asin si Gloria na may Phd sa Ekonomiks, nagin Senador kan 1995, nagin Bise-presidente kan taon 1998, asin kan 2008 nagin Presidente kan Filipinas.

Nagadan siya sa edad na 87. Dakul na mga prominente asin mga haralangkaw sa pwesto an nagsasabi na siya an ehemplo nin integridad sa serbisyo publiko na kun saen aarogan pero masakit masapawan.

Legasiya

Kan Septyembre 28, 2009, an aki na babayi ni Macapagal, an dating Presidente Gloria Macapagal-Arroyo, pinag-inaguraran an President Diosdado Macapagal Museum asin Library, na makukua sa saiyang istaran sa Lubao, Pampanga.

An dati man na Presidente Benigno S. Aquino III pinagdeklarar an Septyembre 28, 2010 bilang sarong special non-working holiday sa probinsya kan mga Macapagal sa Pampangga tangani na ikomemorar an sentenaryo kan saiyang pagkapangaki.

Mga panluwas na takod

• Biographies of Famous Kapampangan by Alejandro Camilihng, CPA, [1] Archived 2009-03-12 at the Wayback Machine.
• Philippine Archipelago: Diosdado Macapagal, [2]