Mga tataramon na Katuiko
| Katuiko | |
|---|---|
| Katutubo | Mga tawo nin Katuiko |
| Heograpikong Distribusyon | Indotsina |
| Pag-uuring panlinguwistiko | Austroasyatiko
|
| Protong Tataramon | Proto-Katuiko |
| Mga subdibisyon |
|
| Glottolog | katu1271[1] |
 Katuic | |
An kaglimang mga tataramon na Katuiko nagporma nin sarong sanga kan mga tataramon na Austroasyatiko na ipinagtataram kan haros 1.3 milyon na tawo sa habagatan-subangan na Asya. Inaapod an mga tawo na nagtataram nin mga tataramon na Katuiko nin mga tawo nin Katuiko. Si Paul Sidwell na sarong naginginot na espesyalista sa mga tataramon na Katuiko. Pigsabi na an mga tataramon na Austroasyatiko/ Mon – Khmer, leksikal na kaarog kan Katuiko asin Bahnariko kung urog na harani an mga ini sa heograpiya. Pigsabi niya na an pagkakaarog na pang-heyograpiya na ini, independiyente sa aring sangay kan pamilya na kinababalihan kan lambang tataramon. Pigsabi man niya na daing anuman na ipigheheras na pagbabagong ideya an Katuiko asin Bahnariko, kaya baga dai sinda minamukna nin sarong solong sangay nin pamilyang Austroasyatiko, alagad minamukna nin magkakasuway na sangay.
Klasipikasyon
[baguhon | baguhon an source]Kan 1966, sarong leksikostatistikong pagsusuri kan manlainlain na mga tataramon na Austroasyatiko sa Kadagaan nin Habagatan Subangan na Asya an isinagibo kan mga lingguwista nin Summer Institute of Linguistics na sinda David Thomas asin Richard Phillips. Nagresulta an pag-aadal na ini sa pagkabisto kan duwang magkakalain na bagong mga pang-irarom na sanga kan Austroasyatiko, kaarog na sana kan Katuiko asin Bahnariko (Sidwell 2009). Nagduduwa-duwa si Sidwell (2005) sa pag-aakalang Vieto-Katuiko ni Diffloth, na pigsasabing dai malinaw an kapusugan, asin dai malinaw kung sain kabali an Katuiko sa pamilya. An sapat na datos para magamit sa pang-irarom na pagtitipo kan mga tataramon na Katuiko, magagamit sana pagkatapos kan pagbubuka kan Laos sa mga dayuhang parasaligsig kadtong 1990.
Klasipikasyon
[baguhon | baguhon an source]Kan 1966, sarong leksikostatistikong pagsusuri kan manlainlain na mga tataramon na Austroasyatiko sa Kadagaan nin Habagatan Subangan na Asya an isinagibo kan mga lingguwista nin Summer Institute of Linguistics na sinda David Thomas asin Richard Phillips. Nagresulta an pag-aadal na ini sa pagkabisto kan duwang magkakalain na bagong mga pang-irarom na sanga kan Austroasyatiko, kaarog na sana kan Katuiko asin Bahnariko (Sidwell 2009). Nagduduwa-duwa si Sidwell (2005) sa pag-aakalang Vieto-Katuiko ni Diffloth, na pigsasabing dai malinaw an kapusugan, asin dai malinaw kung sain kabali an Katuiko sa pamilya. An sapat na datos para magamit sa pang-irarom na pagtitipo kan mga tataramon na Katuiko, magagamit sana pagkatapos kan pagbubuka kan Laos sa mga dayuhang parasaligsig kadtong 1990.
Sidwell (2005)
[baguhon | baguhon an source]Pigpanukala ni Sidwell (2005) an pang-irarom na pagtitipo kan Katuiko sa irarom. Pangkadagdagan, pinag-aadalan ni Sidwell (2009) an sanga kan Katu bilang urog na marhay na konserbatibo na pang-irarom na grupo nin Katuiko.
- Sanga kan Sulnupan na Katuiko:
- Sanga nin Ta'Oi:
- Sanga kan Katu:
- Sanga kan Pacoh:
Gehrmann (2019)
[baguhon | baguhon an source]Pigpanukala ni Gehrmann (2019)[2] an minasunod na pagtitipo kan mga tataramon.
- Proto-Katuiko
- Proto-Sulnuoan na Katuiko
- Mga tataramon na Kuay
- Mga tataramon na Bru
- Proto-Pacoh-Ta'oi
- Mga tataramon na Ta'oi
- Mga tataramon na Pacoh
- Mga tataramon na Kriang
- Mga tataramon na Katu
Piglista man kan Etnologo an Kassang (an tataramon na Tariang), alagad saro ining tataramon na Bahnariko (Sidwell 2003). Pigbarita ninda Lê, et. al (2014:294)[3] an sarong pang-irarom na grupo na Katu na inaapod na Ba-hi na nag-iirok sa mga mabukid na lugar kan Distritong Phong Điền, Biyetnam, alagad nagtaram si Watson (1996:197)[4] manongod sa "Pacoh Pahi" bilang sarong barayti nin Pacoh.
An Kuy asin Bru, an lambang saro igwang haros kabangang milyon na mga nagtataram, mantang an kumpol nin Ta'Oi igwa nin parataram nin 200,000.
Mababasa pa lalo
[baguhon | baguhon an source]- Gehrmann, Ryan. 2018. Katuic presyllables and derivational morphology in diachronic perspective. In Ring, Hiram & Felix Rau (eds.), Papers from the Seventh International Conference on Austroasiatic Linguistics, 132-156. Journal of the Southeast Asian Linguistics Society Special Publication No. 3. Honolulu: University of Hawai’i Press.
- Gehrmann, Ryan. 2017. The Historical Phonology of Kriang, A Katuic Language. Journal of the Southeast Asian Linguistics Society 10.1, 114-139.
- Gehrmann, Ryan. 2016. The West Katuic languages: comparative phonology and diagnostic tools. Chiang Mai: Payap University MA Thesis.
- Gehrmann, Ryan. 2015. Vowel Height and Register Assignment in Katuic. Journal of the Southeast Asian Linguistics Society 8. 56-70.
- Gehrmann, Ryan and Johanna Conver. 2015. Katuic Phonological Features. Mon-Khmer Studies 44. 55-67.
- Choo, Marcus. 2012. The Status of Katuic Archived 2019-06-26 at the Wayback Machine.. Chiang Mai: Linguistics Institute, Payap University.
- Choo, Marcus. 2010. Katuic Bibliography with Selected Annotations Archived 2019-07-06 at the Wayback Machine.. Chiang Mai: Linguistics Institute, Payap University.
- Choo, Marcus. 2009. Katuic Bibliography Archived 2019-11-09 at the Wayback Machine.. Chiang Mai: Linguistics Institute, Payap University.
- Sidwell, Paul. 2005. The Katuic languages: classification, reconstruction and comparative lexicon Archived 2020-12-04 at the Wayback Machine.. LINCOM studies in Asian linguistics 58. Munich: LINCOM Europa. ISBN 3-89586-802-7
- Sidwell, Paul. 2005. Proto-Katuic phonology and the sub-grouping of Mon-Khmer languages Archived 2019-11-11 at the Wayback Machine.. In Paul Sidwell (ed.), SEALSXV: Papers from the 15th Meeting of the South East Asian Linguistics Society, 193-204. Pacific Linguistics PL E1. Canberra: Pacific Linguistics.
- Theraphan L-Thongkum. 2002. The Role of endangered Mon-Khmer languages of Xekong Province, Southern Laos, in the reconstruction of Proto-Katuic. In Marlys Macken (ed.), Papers from the Tenth Annual Meeting of the Southeast Asian Linguistics Society. 407-429. Program for Southeast Asian Studies, Arizona State University.
- Theraphan L-Thongkum. 2001. ภาษาของนานาชนเผ่าในแขวงเซกองลาวใต้. Phasa khong nanachon phaw nai khweng Sekong Lao Tai. [Languages of the tribes in Xekong province, Southern Laos]. Bangkok: The Thailand Research Fund.
- Peiros, Ilia. 1996. Katuic comparative dictionary. Pacific Linguistics C-132. Canberra: Australian National University. ISBN 0-85883-435-9
- Miller, John & Carolyn Miller. 1996. Lexical comparison of Katuic Mon-Khmer languages with special focus on So-Bru groups in Northeast Thailand. Mon-Khmer Studies 26. 255-290.
- Migliazza, Brian. 1992. Lexicostatistic analysis of some Katuic languages. In Amara Prasithrathsint & Sudaporn Luksaneeyanawin (eds.), 3rd International Symposium on Language and Linguistics, 1320-1325. Bangkok: Chulalongkorn University.
- Gainey, Jerry. 1985. A comparative study of Kui, Bruu and So phonology from a genetic point of view. Bangkok: Chulalongkorn University MA thesis.
- Effimov, Aleksandr. 1983. Проблемы фонологической реконструкции прото-катуического языка. Probljemy phonologichjeskoj rjekonstruktsii Proto-Katuichjeskovo jazyka. [Issues in the phonological reconstruction of the Proto-Katuic language]. Moscow: Institute of Far Eastern studies Moscow dissertation.
- Diffloth, Gérard. 1982. Registres, dévoisement, timbres vocaliques: leur histoire en Katouique. [Registers, devoicing, vowel phonation: their history in Katuic]. Mon-Khmer Studies 11. 47-82.
- Thomas, Dorothy. M. (1967). A phonological reconstruction of Proto–East Katuic. Grand Forks: University of North Dakota MA thesis.
Mga tolotolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Katuic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ↑ Gehrmann, Ryan. 2019. On the Origin of Rime Laryngealization in Ta’oiq: A Case Study in Vowel Height Conditioned Phonation Contrasts. Paper presented at the 8th International Conference on Austroasiatic Linguistics (ICAAL8), Chiang Mai, Thailand, August 29–31, 2019.
- ↑ Lê Bá Thảo, Hoàng Ma, et. al; Viện hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam - Viện dân tộc học. 2014. Các dân tộc ít người ở Việt Nam: các tỉnh phía nam. Ha Noi: Nhà xuất bản khoa học xã hội. ISBN 978-604-90-2436-8
- ↑ Watson, Richard L. 1996. Why three phonologies for Pacoh? Mon-Khmer Studies 26: 197-205
- Sidwell, Paul. (2005). The Katuic languages: classification, reconstruction and comparative lexicon Archived 2020-12-04 at the Wayback Machine.. LINCOM studies in Asian linguistics, 58. Muenchen: Lincom Europa. ISBN 3-89586-802-7
- Sidwell, Paul. (2009). Classifying the Austroasiatic languages: history and state of the art Archived 2019-03-24 at the Wayback Machine.. LINCOM studies in Asian linguistics, 76. Munich: Lincom Europa.
Mga panluwas na takod
[baguhon | baguhon an source]- Frank Huffman Katuic Audio Archives
- Paul Sidwell (2003)
- http://projekt.ht.lu.se/rwaai RWAAI (Repository and Workspace for Austroasiatic Intangible Heritage)
- http://hdl.handle.net/10050/00-0000-0000-0003-6712-F@view Katuic languages in RWAAI Digital Archive
