Каланіяльны падзел Афрыкі

Афрыка ў 1898 годзе
Ружовы колер — французскія ўладанні, жоўты — брытанскія, цёмна-зялёны — нямецкія, сера-сіні — партугальскія, аранжавы — бельгійскія, аранжавы ў палоску — іспанскія, ружовы ў палоску — італьянскія.

Падзел Афрыкі (таксама гонка за Афрыку ці бойка за Афрыку, англ.: Scramble for Africa) — перыяд вострай канкурэнцыі цэлага шэрагу імперыялістычных дзяржаў Еўропы за правядзенне даследчых прац і ваенных аперацый, у канчатковым выніку накіраваных на захоп новых тэрыторый у Афрыцы.

Нягледзячы на тое, што падобная дзейнасць мела месца і раней (пра каланізацыю афрыканскага кантынента падрабязней гл. каланізацыя Афрыкі), найбольш вострая канкурэнцыя разгарнулася ў перыяд новага імперыялізму, асабліва пасля прыняцця Генеральнага акту Берлінскай канферэнцыі ў 1885 годзе.

Кульмінацыяй «бойкі за Афрыку» лічыцца інцыдэнт у Фашодзе, які паставіў у 1898 годзе Вялікабрытанію і Францыю на грань вайны. Да 1902 года еўрапейскія дзяржавы кантралявалі 90 % тэрыторыі Афрыкі. У Афрыцы паўднёвей Сахары самастойнасць захоўвалі толькі Ліберыя (якая патрануецца ЗША) і Эфіопія.

Каланіяльны падзел Афрыкі скончыўся ў год пачатку Першай сусветнай вайны, калі Вялікабрытанія афіцыйна анексавала Егіпет. За два гады да гэтага адбыўся падзел Марока паводле Фескага дагавора, а Італія ў выніку італа-турэцкай вайны атрымала кантроль над Лівіяй.

Ключавыя тэмы

• Берлінская канферэнцыя 1884
• Інцыдэнт у Фашодзе
• Англа-бурскія войны
• Свабодная дзяржава Конга
• Махдзісцкі Судан
• Італа-эфіопская вайна
• Генацыд герэра
• Сесіл Родс

Гл. таксама

• Вялікая Гульня