အဝ်ႏခြပ်ချော်ꩻ အိစ်သရေးခမ်းထီ

{{Infobox country
| conventional_long_name                = အိစ်သရေးခမ်းထီ
| native_name                = {{unbulleted list|{{nobold|{{native name|he|יִשְׂרָאֵל|italics=off}}}}|{{nobold|{{native name|ar|اسرائيل|italics=off}}}}}}
| common_name                = အိစ်သရေး
| image_flag                = Flag of Israel.svg
| alt_flag                = ထာꩻဝွန်ꩻကဲန်ကို ဆာႏသောမ်ႏဒို
| image_coat                = Emblem of Israel.svg
| alt_coat                = Cente menorah surrounded by two olive branches
| symbol_type                = Emblem
| national_anthem                = ''[[:en:Hatikvah]]''<br>({{Lang-en|"ထာꩻမောင်ꩻကော့ꩻ"}}){{Paragraph break}}[[File:Hatikvah instrumental.ogg|center]]
| image_map                = File:Israel (orthographic projection) with occupied territories.svg
| alt_map                = Israel proper shown in dark green; Israeli-occupied territories shown in light green
| image_map2                = Israel - Location Map (2012) - ISR - UNOCHA.svg
| map_caption            = ခမ်းစွုမ်ႏနုဲင်ငံတကာသီး ကလက်ခံႏအွဉ်ႏထွော့ဒါႏ အိစ်သရေးခမ်းထီ ဟံႏနယ်ႏအကူအနားပုင်ႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ခါꩻဖေႏတောမ်ႏ အရောင်ႏချိုဖြား။ အိစ်သရေးသီး ကတွိုက်ꩻထူႏသိမ်ꩻခါꩻဒါႏ ဟံႏနယ်ႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ခါꩻဖေႏ အရောင်ႏချိုဆား။ 
| map_caption2                = အိစ်သရေးခမ်းထီဟံႏပုင်ႏ ([[:en:Green Line (Israel)|ထာꩻရဲန်ႏ ရောင်ႏချို(ရောင်ႏသဉ်)]])
| capital                = [[ဝေင်ꩻဇေရုသလဲမ်]]{{refn|group=fn|[[Status of Jerusalem|Disputed]]. Recognition by other UN member states: [[Australia]] ([[West Jerusalem]]),<ref name="ausj">{{cite news |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-australia-46576716 |title=Australia recognises West Jerusalem as Israeli capital |work=[[BBC News]]|date=15 December 2018 |access-date= 14 August 2020}}</ref> [[Russia]] ([[West Jerusalem]]),<ref>{{cite web |title=Foreign Ministry statement regarding Palestinian-Israeli settlement |url=http://www.mid.ru/en/foreign_policy/news/-/asset_publisher/cKNonkJE02Bw/content/id/2717182 |website=www.mid.ru |date=6 April 2017}}</ref> the [[Czech Republic]] ([[West Jerusalem]]),<ref>{{cite web|url=http://www.jpost.com/Breaking-News/Czech-Republic-announces-it-recognizes-West-Jerusalem-as-Israels-capital-517241|title=Czech Republic announces it recognizes West Jerusalem as Israel's capital|newspaper=Jerusalem Post|date=6 December 2017|access-date=6 December 2017|quote="The Czech Republic currently, before the peace between Israel and Palestine is signed, recognizes Jerusalem to be in fact the capital of Israel in the borders of the demarcation line from 1967." The Ministry also said that it would only consider relocating its embassy based on "results of negotiations."}}</ref> [[Honduras]],<ref>{{cite news |title=Honduras recognizes Jerusalem as Israel's capital |url=https://www.timesofisrael.com/honduras-recognizes-jerusalem-as-israels-capital/ |work=The Times of Israel |date=29 August 2019}}</ref> [[Guatemala]],<ref>{{cite web|url=https://www.infobae.com/america/mundo/2017/12/24/guatemala-se-suma-a-eeuu-y-tambien-trasladara-su-embajada-en-israel-a-jerusalen/|title=Guatemala se suma a EEUU y también trasladará su embajada en Israel a Jerusalén|trans-title=Guatemala joins US, will also move embassy to Jerusalem|website=Infobae|date=24 December 2017|language=es}} Guatemala's embassy was located in Jerusalem until the 1980s, when it was moved to Tel Aviv.</ref> [[Nauru]],<ref>{{cite news |title=Nauru recognizes J'lem as capital of Israel |url=http://www.israelnationalnews.com/News/News.aspx/268084 |work=Israel National News |date=29 August 2019}}</ref> and the [[United States]].<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2017/12/06/world/middleeast/trump-jerusalem-israel-capital.html|title=Trump Recognizes Jerusalem as Israel's Capital and Orders U.S. Embassy to Move|work=[[The New York Times]]|date=6 December 2017|access-date=6 December 2017}}</ref> In September 2020 it was reported that Serbia would  be moving its embassy from Tel Aviv to Jerusalem.<ref name="Frot Sep 2020">{{cite news |last=Frot |first=Mathilde |date=4 September 2020 |title=Kosovo to normalise relations with Israel |work=[[The Jewish Chronicle]] |url=https://www.thejc.com/news/israel/kosovo-to-normalise-relations-with-israel-1.506254 |access-date=4 September 2020}}</ref><ref>{{cite news |date=4 September 2020 |title=Kosovo and Serbia hand Israel diplomatic boon after US-brokered deal |work=[[The Guardian]] |url=https://www.theguardian.com/world/2020/sep/04/kosovo-and-serbia-hand-israel-diplomatic-boon-after-us-brokered-deal |access-date=4 September 2020}}</ref>}}
| coordinates                = {{coord|31|47|N|35|13|E|region:IL-JM_type:city(880000)}}
| largest_city                = ဝေင်ꩻတန်
| official_languages                = [[:en:Hebrew|ဟီဘရူး]]
| languages_type                = Recognized languages
| languages                = [[:en:Modern Standard Arabic|အာရေးဗီးယား]]{{refn|group=fn|Arabic previously had been an official language of the State of Israel.<ref name="lang1">{{cite web |title=Arabic in Israel: an official language and a cultural bridge |url=http://mfa.gov.il/MFA/IsraelExperience/Culture/Pages/Arabic-in-Israel--an-official-language-and-a-cultural-bridge-18-December-2016.aspx |website=Israel Ministry of Foreign Affairs |date=18 December 2016|access-date=8 August 2018}}</ref> In 2018 [[Basic Law: Israel as the Nation-State of the Jewish People|its classification]] was changed to a 'special status in the state' with its use by state institutions to be set in law.<ref name="lang2">{{cite news |title=Israel Passes 'National Home' Law, Drawing Ire of Arabs |url=https://www.nytimes.com/2018/07/18/world/middleeast/israel-passes-national-home-law.html |work=The New York Times |date=19 July 2018}}</ref><ref name="lang3">{{cite news |last1=Lubell |first1=Maayan |title=Israel adopts divisive Jewish nation-state law |url=https://www.reuters.com/article/us-israel-politics-law/israel-adopts-divisive-jewish-nation-state-law-idUSKBN1K901V |work=Reuters |date=19 July 2018}}</ref><ref name="lang4">{{cite web |title=Press Releases from the Knesset |url=https://knesset.gov.il/spokesman/eng/PR_eng.asp?PRID=13978 |website=Knesset website |date=19 July 2018 |quote=The Arabic language has a special status in the state; Regulating the use of Arabic in state institutions or by them will be set in law.}}</ref>}}[[အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|အဲင်းကလေတ်]]
| ethnic_groups                = {{unbulleted list|74.2% [[:en:Israeli Jews|ဇျူးဝစ်(Jewish)]]|20.9% [[:en:Arab citizens of Israel|အာရပ်]]|4.8% [[:en:Demographics of Israel|လိုꩻခွိုꩻလင်]]}}
| ethnic_groups_year                = ၂၀၁၉
| religion                = {{unbulleted list|74.2% [[:en:Israeli Jews|ဇျူးဘာႏသာႏ]]|17.8% [[:en:Islam in Israel|အစ်သလမ်]]|2.0% [[:en:Christianity in Israel|ခရစ်ယာန်ႏ]]|1.6% [[:en:Druze in Israel|ဒရူသီ]]|4.4% [[:en:Religion in Israel|ဘာႏသာႏအလင်]]}}
| religion_year                = ၂၀၁၉
| demonym                = [[:en:Israelis|အိစ်သရေး(Israeli)]]
| government_type                = ခမ်းခြွဉ်းဗူႏပါလီမန်စနစ် ခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ
| leader_title1                = [[:en:President of Israel|ခမ်းနမ်းဗွေႏ]]
| leader_name1                = [[:en:Isaac Herzog|အုဲင်သဲက် ဟာသောက်]]
| leader_title2                = [[:en:Prime Minister of Israel|ဝွန်ႏတန်ကဲꩻ]]
| leader_name2                = [[:en:Yair Lapid|ယယ်ယာ လပစ်]]
| leader_title3                = [[:en:Alternate Prime Minister of Israel|Alternate Prime Minister]]
| leader_name3                = [[:en:Naftali Bennett]]
| leader_title4                = [[:en:List of Knesset speakers|Knesset Speaker]]
| leader_name4                = [[:en:Mickey Levy]]
| leader_title5                = [[:en:Supreme Court of Israel|Chief Justice]]
| leader_name5                = [[:en:Esther Hayut]]
| legislature                = [[:en:Knesset]]
| sovereignty_type                = [[:en:History of Israel|လꩻလွစ်တခြင်ရေꩻ]] [[:en:British Empire|ဗိတိသျအဉ်ပါယာ]]ထျꩻ
| established_event1                = [[:en:Israeli Declaration of Independence|Declaration]]
| established_date1                = 14 May 1948
| established_event2                = [[:en:Israel and the United Nations|Admission]] to the<br>[[United Nations]]
| established_date2                = 11 May 1949
| established_event3                = [[:en:Basic Laws of Israel|Basic Laws]]
| established_date3                = 1958–2018
| area_km2                = 20,770–22,072
| area_sq_mi                = 8,019–8,522
| area_rank                = ၁၅၀
| area_footnote                = {{ref label|area|a}}
| percent_water                = 2.71 (၂၀၁၅)<ref>{{cite web|title=Surface water and surface water change|access-date=11 October 2020|publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) |url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#}}</ref>
| population_estimate                = 9,675,200 {{data Israel|poptoday|formatnum}}<ref name="cbs_main">{{cite web |url=https://www.cbs.gov.il/en/mediarelease/Pages/2022/Population-of-Israel-on-the-Eve-of-2023.aspx |title=Home page |publisher=Israel Central Bureau of Statistics |access-date=29 December 2022}}</ref><ref name=oecd group=fn/>
| population_estimate_year =  {{CURRENTYEAR}}
| population_estimate_rank = ၉၂
| population_estimate_rank                = ၉၉ 
| population_census      = 7,412,200<ref>{{cite report |date=2008 |title=Population Census 2008 |url=http://www.cbs.gov.il/www/mifkad/mifkad_2008/profiles/rep_e_000000.pdf |publisher=Israel Central Bureau of Statistics |access-date=27 December 2016}}</ref><ref name=oecd group=fn/>
| population_census_year = ၂၀၀၈
| population_density_km2 = 
| population_density_rank = ၃၅
| GDP_PPP                = {{increase}} $496.84 ဗီလီယံ<ref name="IMFWEOIL">{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/October/weo-report?c=436,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2020&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=World Economic Outlook: October 2022 |website=[[International Monetary Fund]] |access-date=16 October 2022}}</ref>
| GDP_PPP_per_capita     = {{increase}} $52,173<ref name="IMFWEOIL"/>
| GDP_PPP_rank                = ၄၉
| GDP_PPP_year                = ၂၀၂၂
| GDP_PPP_per_capita_rank                = ၂၉
| GDP_nominal          = {{increase}} $527.18 ဗီလီယံ<ref name="IMFWEOIL"/>
| GDP_nominal_rank                = ၂၈
| GDP_nominal_year                =  ၂၀၂၂
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $55,359<ref name="IMFWEOIL"/>
| GDP_nominal_per_capita_rank = ၁၄
| Gini                   = 34.8
| Gini_ref               = <ref name=oecd group=fn/><ref>{{cite web |url=https://data.oecd.org/chart/60V4 |title=Income inequality |website=data.oecd.org |publisher=OECD|access-date=29 June 2020}}</ref>
| Gini_rank                = ၄၈
| Gini_year                = ၂၀၁၈
| HDI_year               = ၂၀၂၁<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI                    = 0.919
| HDI_change             = steady<!--increase/decrease/steady-->
| HDI_rank               = ၂၂
| HDI_ref                = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf|title=Human Development Report 2021/2022|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=September 8, 2022|access-date=September 8, 2022}}</ref>
| currency                = [[:en:Israeli new shekel|New shekel]] ({{rtl-lang|he|₪}})
| currency_code                = ILS
| time_zone                = [[:en:Israel Standard Time|IST]]
| utc_offset                = +2
| time_zone_DST                = [[:en:Israel Summer Time|IDT]]
| utc_offset_DST                = +3
| date_format                = {{unbulleted list|{{rtl-lang|he|יי-חח-שששש}} ([[:en:Anno Mundi|AM]])|နီꩻ-လာ-နေင်ႏ ([[Common Era|CE]])}}
| drives_on                = ထွေ
| cctld                = [[.il]]
| iso3166code                = IL
| calling_code                = +972
| official_website                = https://www.gov.il/en
| footnote_a                = {{note|area}} 20,770&nbsp;km<sup>2</sup> is Israel within the [[Green Line (Israel)|Green Line]]. 22,072&nbsp;km<sup>2</sup> includes the [[annexed]] [[Golan Heights]] (c. {{convert|1,200|km2|abbr=on}}) and [[East Jerusalem]] (c. {{convert|64|km²|0|abbr=on}}).
| today                =
}}

[[File:Ranat gan.jpg|thumb|The Diamond Exchange District in 2005]]

'''အိစ်သရေးခမ်းထီ''' ({{lang-en| Israel}}) ([[မန်းဘာႏသာႏငဝ်းငွါ|မန်း]]- အစ္စရေးနိုင်ငံ)ယို ထွာ [[အာသျ|အေးဆျဟမ်ႏတန်]]ဖဲ့ꩻတွို့ꩻကို ကအောဝ်ႏဒါႏ ခမ်းထီတခမ်းသွူ။ [[သမ္မာလိတ်ဖွူꩻ]]ကိုနောဝ်ꩻ တဲမ်းခါꩻ '''အိစ်သရေလ'''ခမ်း။ အိစ်သရေးခမ်းယို အောဝ်ႏ ပင်ႏလယ်ႏဟမ်ႏခြာ (မန်း-မြေထဲပင်လယ်) မော့ꩻကွောန်ႏနောဝ် တွမ်ႏ ပင်ႏလယ်ႏတနျာႏ မော့ထင်ꩻ။ ဆထင်ꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ လဲပ်ဘနွန်ခမ်း၊ ကွောန်ႏထင်ꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ [[သီးရီးယားခမ်းထီ]]၊ ဆကွောန်ႏဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ဇျော်ဒန်ခမ်း၊ တွို့ꩻနောဝ်ဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ အီစစ်ခမ်း တွမ်ႏ ပါလဲတ်သတုဲင်းဟမ်ႏဖုံႏအောဝ်ႏ။ ဖဲ့ꩻတွို့ꩻတွမ်ႏ ဖဲ့ꩻကွောန်ႏနောဝ်ꩻ ဂါသာ ထီပင်ႏလယ်ႏခြောင်ႏ ဒေႏသအောဝ်ႏ။ တဲးလ်အဗစ်ယို ထွာ ခမ်းထီအဓိက ထာꩻဖြေꩻစာ(စီꩻပွာꩻရေꩻ) တွမ်ႏ ထာꩻမာꩻနယ်ꩻပညာႏအောဝ်ႏအာ ဝေင်ꩻ။ ကရဲပ်အွောန် အိစ်သရေး ခမ်းထီတာႏ ဝွေꩻသီးကအွောန်ႏခါꩻဒါႏ ဌာန [[ဝေင်ꩻဇေရျသလဲမ်|ဇေရုသလဲမ်ဝေင်ꩻတန်]]ကိုကထွာဒါႏ အိစ်သရေးသီး အာႏဏာႏအထျꩻအတန် (မန်း- အချုပ်အခြာအာဏာ)ယို ခမ်းအာလောင်းလင်ဖုံႏရာ စူꩻဖိုဖိုတောဝ်းဝင်ꩻသွူ။

အိစ်သရေးယို အကွီးထွိုင်ႏစ ခမ်းထီ ၁၉၄၈ ဗာႏ လာမေကို၊ ထွာ ခေတ်တသာ ဇျူး(ရဟူဒီ) ခမ်း။ အအဲန်ႏအလုဲင်း နောဝ်ထင်ꩻ ထိုဆွာꩻ အောဝ်ႏ ၄၇၀ ကီလိုမီတာ (၂၉၀ မဲင်ႏ)ရပ်၊ တှို့ꩻကှောန်ႏ အလုဲင်းသွတ်ꩻကိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏ ၁၃၅ ကီလိုမီတာ (၈၅ မဲင်ႏ)ရပ်။ အောဝ်ႏ အခေါဝ်ထင်ꩻလတ္တီတွဒ် ၂၉° ၃၀ မိနစ် တွမ်ႏ ၃၃° ၁၅ မိနစ်ခါႏ၊ အခေါဝ်ကှောန်ႏ လောန်စီဇျုဒ် ၃၄° ၁၇ မိနစ် တွမ်ႏ ၃၅° ၄၁ မိနစ်ခါႏကို။ ဣသရေးလ်ယို အာရပ်ခမ်းထီတန်ဖုံႏ လုဲင်းထဲင်းဝွေꩻသီးခမ်း အောဝ်ႏခူခါꩻ။ အိစ်သရေးခမ်း အလုဲင်းနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏ ဧရိယာ စတုရန်းမဲင်ႏခြှောန်း ၈၅၂၂ မဲင်ႏ (၂၂၀၇၂ စတုရန်း ကီလိုမီတာ)။ ၁၉၆၇ ဗာႏနေင်ႏ တှိုက်ꩻခꩻဝင်ꩻ တွမ်ႏ အာရပ်ခမ်းအာ ၆ နီꩻပွယ်ꩻကထှိုင်ႏထှူနောဝ်ꩻ ဣသရေးလ် တရိမ်လꩻ ဟမ်ႏယာႏတစူးတစိꩻတဲင် မဉ်ႏသော့ꩻပါ ဣသရေးလ် ကရဲပ်ထူႏခါꩻလꩻဒါႏ ဟမ်ႏယာႏနောဝ်ꩻ တွမ်ႏ '''ပါလဲတ်သတုဲင်း''' ဟမ်ႏယာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ အလုဲင်းအောဝ်ႏလွေꩻ ၂၇၇၉၉ စတုရန်း ကီလိုမီတာသွူ။

ယိုခါ အိစ်သရေးခမ်း ကပါငီꩻဒါႏ ပါလဲတ်သတုဲင်းဒေသယို ခါးလားခရစ်ဗွေႏကလှူး အောဝ်ႏလိုႏ အနေင်ႏ ၁၀၀၀ ကိုခါ အောဝ်ႏဗာႏဖို ထီꩻတဗာႏဆလ၊ ဟော်တဟော် စူကို။ ဘီသီ ၁၀ ရျာꩻဗူႏကို ခမ်းထီပꩻထို နီခမ်းထှူ ထွာလှောန် '''ဇျူဒါခမ်း''' တွမ်ႏ ဣသရေးလ်ခမ်း။ ဘီသီ ၇၂၂ ဗာႏနေင်ႏကို အသီးရီးယန်း လိုꩻခှိုꩻဖုံႏ ယားထူႏထိုꩻခမ်းထှူ ပသာထိုꩻခမ်းသား ယဟန်ႏ ဘေဘီလိုနီးယားခမ်းကို။ ဘီသီ ၁၇၀ ကိုရပ်နောဝ်ꩻ ဂရိသီး ယားထူႏ၊ ဘီသီ ၆၃ ဗာႏကိုနောဝ်ꩻ ရောမသီး ယားထူႏဗာႏဖို။ ယဟူဒီလိုꩻခှိုꩻတွမ်ႏ ရောမလိုꩻခှိုꩻဖုံႏ ထွာဝင်ꩻပဋိပက္ခ နေင်ႏခြှောန်းထှိုင်ႏအာ လာခြှောန်းထှိုင်ႏည တှိုႏ အေဒီ ၇၀ ဗွေနေင်ႏနောဝ်ꩻ ရောမသီး မာꩻသီမာꩻဆာ မာꩻခုဲင်ႏယူးပက်ဝွေꩻသီးထှူမကာႏ ယားကုဲင်ပါထိုꩻ ဝွေꩻသီးဝေင်ꩻတန်ကဲꩻ '''ဇေရုသလဲမ်''' တဲင် ယဟူဒီ လိုꩻခှိုꩻဖုံႏ ထန်ႏညာꩻထိုꩻခမ်း ယမ်းအုံစှောတ်ꩻစဲတ်ꩻထမ်လွေꩻ ခမ်းထီလောင်းလင်ကိုဖုံႏ။ အေဒီ ၆၀၀ ရပ်ခါ အစ်သလာမ်ဝါဒီ အာရပ်လိုꩻခှိုꩻဖုံႏ တှိုက်ꩻယား ထူႏသဲမ်သော့ꩻဖျင် ဝွေꩻသီးခမ်းထီအာႏဏာႏစူကို။ ဥရောပ အထဝစိုးခေတ်ခါ ခရစ်ယာန်ဝါဒီ ခွန်ဖုံႏ လွေꩻတှိုက်ꩻခꩻဖေႏ ထာꩻတရာꩻတာႏ ပါလဲတ်သတုဲင်း ဒေသကိုတဲင် ထွာ '''[[ခရူးသိဒ် စဲ့ꩻခꩻဝင်ꩻပွယ်ꩻ]]''' ဖုံႏသွူ။ ၁၅၁၇ ဗာႏနေင်ႏကို ပါလဲတ်သတုဲင်းယို လဲန်းလွေꩻ တူရကီ အာႏဏာႏစူကိုတဲင် နာႏငေါဝ်းဗာႏ တူရကီ အနေင်ႏ ၄၀၀ ရပ်။ နောဝ်ꩻလဲင်ႏခါ ပါလဲတ်သတုဲင်းကို ရဟူဒီလိုꩻခှိုꩻဆေ့ꩻထှူ အာရပ်လိုꩻခှိုꩻအာလꩻ။ ၁၈၈၂ ဗာႏနေင်ႏကိုရပ်နောဝ်ꩻ ရဟူဒီလိုꩻခှိုꩻ ကလဲန်းလွေꩻဒါႏ ဥရေားပဟမ်ႏတန်ကိုတစှိုꩻ အီးအုံတငါတာႏ တှိုႏလှောန် ပါလဲတ်သတုဲင်းကို ပထမသွတ်ꩻအလဲင်ႏ။ ကတှိုႏလှောန်ထာꩻနုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ထွာ ခေတ်တသာ ဣသရေးလ်ခမ်း ကအီးအောဝ်ႏအီဗာႏ တဖူꩻဒါ နောဝ်ꩻသွူ။

[[File:Israel Supreme Court.jpg|thumb|အိစ်သရေးတရာꩻရွုမ်ꩻချုတ်၊ ဝေင်ꩻဇေရုသလဲမ်]]

၁၉၁၇ ဗာႏနေင်ႏကိုခါ ကထွာဒါႏ ကအီးကွီးထှိုင်ႏချာ ရဟူဒီခမ်း ပါလဲတ်သတုဲင်းကို အစှိုꩻ၊ သီယွန်အစှိုꩻသား ဗြိတိဆျ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏ '''ဆေမ်ဗုဲက်သမန်း''' လောဝ်းဟှိုန်ဖေႏ ပါလဲတ်သတုဲင်းယို ယမ်ဖေႏနေး ကအှောန်ႏထော့ဖေႏ ရဟူဒီသီး ခမ်းထီ အှိုး ဗြိတိဆျခမ်း ရဲပ်အှောန်သားထျꩻတဲင် ကရဲပ်အှောန် ဗြိတိဆျခမ်းသားဖုံႏလဲ့ သဘောꩻဗွှန်ဝင်ꩻတှော့ꩻ ထွတ်ထေဖေႏ '''ဘဲးလ်ဖိုး လိတ်ဆောႏထာꩻ''' နောဝ်ꩻသှူ။ ၁၉၁၈ ဗာႏနေင်ႏကို ဗြိတိဆျသီး တှိုက်ꩻခꩻထန်ႏထိုꩻ တူရကီဖုံႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ ပါလဲတ်သတုဲင်းကို။ ပထမကမ္ဘာႏ စဲ့ꩻတှိုက်ꩻခꩻဝင်ꩻပွယ်ꩻထှိုင်ႏထှူ ခမ်းထီခြှောန်းဗူႏအစှိုꩻ (မန်း- နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီး) စူꩻဖေႏ '''ဘဲလ်ဖိုး လိတ်ဆောႏ''' ထှူ အှောန်ႏ ဗြိတိဆျဖုံႏ ရဲပ်အှောန်ဖေႏ ပါလဲတ်သတုဲင်းခမ်း။ အာရပ်သီးယို ထွာ တမဉ်လꩻတောဝ်းသွတ်ꩻ ကအီးအှောန်ႏထော့ ရဟူဒီခမ်းတသာသွူ။

ခမ်းထီချာဒျာႏ တအဲန်တောဝ်းသား ရဟူဒီဖုံႏ ကအောဝ်ႏအုံစှောတ်ꩻစဲတ်ꩻဒါႏ ခမ်းထီလောင်းလင်ကို တခူးတခေါဝ် ကထှိုင်ႏသဲင်ꩻအုံ ပါလဲတ်သတုဲင်း၊ ကထှိုင်ႏသဲင်ꩻမာꩻ ဝေင်ꩻတသာ ထာꩻမာꩻတသာနောဝ်ꩻလဲင်ႏ သဲင်ꩻထွာဖျင် ပဋိပက္ခ တွမ်ႏ အာရပ်ဖုံႏ။ ၁၉၃၉ ဗာႏနေင်ႏကို ရဟူဒီဖုံႏ ကနှို့အုံထာꩻယို ဗြိတိဆျ ရဲပ်အှောန်သားအစှိုꩻ ရဲးပေ့ꩻ တွမ်ႏဥပဒေႏ။ ဒုတိယကမ္ဘာႏ စဲ့ꩻခꩻဝင်ꩻပွယ်ꩻ ထှိုင်ႏထွာနောဝ်ꩻ အာရပ်-ရဟူဒီ ပြဿနာႏယို အောဝ်ႏလေမ်ꩻနေကဝင်ꩻ။ ဒုတိယ ကမ္ဘာႏစဲ့ခꩻဝင်ꩻပွယ်ꩻထှိုင်ႏထှူ ၁၉၄၇ ဗာႏနေင်ႏကို ဗြိတိဆျ ရဲပ်အှောန်သားအစှိုꩻ ပသာဖေႏ အာရပ်-ရဟူဒီ ပြဿနာႏ အှိုး ကုလသမဂ္ဂအစှိုꩻတန်ထျꩻ။ ကုလသမဂ္ဂအစှိုꩻ ထောင်လှောန်ꩻပျဿနာႏထှူတှော့ꩻ ဖꩻထန်ႏဖေႏထိုꩻ ပါလဲတ်သတုဲင်း နီခေါဝ်၊ တဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ အာရပ်ခမ်း၊ တခေါဝ်နောဝ်ꩻ ရဟူဒီခမ်း။ ကုလသမဂ္ဂ ကဖဖေႏထာꩻယို ရဟူဒီသီးနောဝ်ꩻ စူꩻဒျာႏရိုꩻလဲ့ အာရပ်သီး သမ်းတစူꩻတောဝ်းတဲင် အာရပ်-ရဟူဒီ ခꩻချာငါဝင်ꩻ ယဉ်ဖိုဖိုတောဝ်းသွူ။

==ထူႏတောမ်==
{{Reflist}}

[[Category:အာသျတွိုက်ကို ခမ်းထီဖုံႏ]]